Propozycja opinii PIIT w sprawie nowelizacji ustawy o kontroli

Warszawa, 16 lipca 2009 roku
Opinia Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (PIIT)
dotycząca nowelizacji ustawy o kontroli skarbowej
Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji (PIIT) w związku z ogłoszonym 8 lipca 2008 r przez Radę
Ministrów Programem na rzecz Ochrony Praw Autorskich i Praw Pokrewnych 2008-2010, gdzie
zapisano, iż „wypracowanie najlepszych praktyk i skutecznych metod przeciwdziałania naruszeniom
prawa autorskiego i praw pokrewnych oraz zapewnienie ich sprawnej egzekucji staje się coraz
bardziej konieczne, szczególnie po przystąpieniu Polski do Układu z Schengen oraz w dobie
powstawania nowych technologii i budowy społeczeństwa informacyjnego. (...) Pomimo wyraźnych
pozytywnych zmian polegających na ograniczeniu handlu nielegalnymi produktami, zorganizowanymi
akcjami Policji i innych służb konieczne są dalsze konsekwentne działania mające na celu
eliminowanie zjawiska piractwa. (...) Konsekwencją spadku przychodów legalnie działających firm
jest również to, że obniża się poziom wpływów do budżetu państwa z tytułu podatków i innych
obciążeń publicznych.”, a także mając na uwadze, że odbywa się proces nowelizacji ustawy z dnia 28
września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz.U. 2004 nr 8 poz. 65 ze zm.), zaś Art. 3 w/w ustawy
stanowi, że: „w granicach i na zasadach określonych w odrębnych przepisach kontrola skarbowa
obejmuje ponadto (...) rozpoznawanie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych
z obrotem z zagranicą towarami i technologiami objętymi kontrolą międzynarodową, naruszających
prawa ochrony dóbr kultury narodowej, narodowego zasobu archiwalnego i ochrony własności
intelektualnej, polegających na wprowadzaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
i wyprowadzaniu z niego środków płatniczych pochodzących z przestępstw, a także ściganych
na mocy umów i porozumień międzynarodowych, oraz zapobieganie tym przestępstwom
i wykroczeniom” przedstawia propozycję nowych regulacji w sprawie weryfikacji możliwych
naruszeń praw własności intelektualnej.
1. PIIT uważa, że naruszenia własności intelektualnej, w tym przypadku w szczególności używanie
przez przedsiębiorstwa nielegalnego oprogramowania, jest szkodliwe dla gospodarki Polski oraz
dla budżetu kraju. Można wymienić kilka przyczyn takiej szkodliwości:
a. Instalacja pirackiego oprogramowania przez przedsiębiorstwo jest działaniem mającym
na celu uzyskanie nieuczciwej przewagi konkurencyjnej nad innymi firmami działającymi
w tej samej branży. Analogicznie można byłoby przyjąć, że przedsiębiorstwo
transportowe wykorzystujące kradzione pojazdy miałoby niższe koszty i byłoby bardziej
konkurencyjne niż przedsiębiorstwo uczciwe.
b. Przemysł teleinformatyczny jest zubożony o miejsca pracy, które powstałyby gdyby firmy
produkujące oprogramowanie oraz firmy świadczące usługi w oparciu o to
oprogramowanie otrzymywałyby wynagrodzenie za swoje produkty.
c. Instalując pirackie oprogramowanie przedsiębiorstwa pozbawiają państwo przychodów z
tytułu np. podatku VAT.
Opinia PIIT – ustawa o kontroli skarbowej
Strona 1
Nadmieniamy przy tym, że proceder instalacji nielegalnego oprogramowania przez
przedsiębiorstwa nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia, gdyż oprócz najdroższych komercyjnych
wersji aplikacji i programów komputerowych są dostępne na rynku rozwiązania alternatywne,
nierzadko darmowe. PIIT wśród swoich członków ma firmy-producentów zarówno płatnego jak i
darmowego oprogramowania, a także firmy wdrażające praktycznie każdy z tych rodzajów
oprogramowania.
2. PIIT potwierdza, że w wielu krajach europejskich, takich jak Włochy, Grecja, Serbia lub Węgry
wdrożono podobne rozwiązania i nadano organom kontroli skarbowej uprawnienia
w zakresie wszczynania postępowań w przedmiocie używania nielegalnego oprogramowania,
przez co w znaczący sposób poprawiła się kultura ochrony własności intelektualnej wśród
przedsiębiorców, a także miało to wpływ w szerszym stopniu na przeciwdziałanie piractwu.
Dodatkowe korzyści odniósł także lokalny rynek oprogramowania i przedsiębiorstwa
informatyczne, zarówno tworzące programy komputerowe, jak i świadczące usługi wdrożeniowe,
szkoleniowe oraz wsparcia technicznego. Pośrednio ta sytuacja również przekłada się na miejsca
pracy i na kreowanie strumienia przychodów do budżetu państwa.
3. PIIT chce również zwrócić uwagę na konieczność właściwego przygotowania organów
kontrolnych do prowadzenia odpowiednich działań w zakresie zwalczania naruszeń własności
intelektualnej. Jesteśmy przekonani, że tylko właściwe szkolenie, wprowadzenie odpowiednich
procedur oraz możliwość odwołania się do ekspertów pozwoli na rzetelną ocenę stanu podczas
kontroli. Jest to ogromnie ważne szczególnie ze względu na dynamiczny i szybki rozwój
technologii teleinformatycznych, a także wdrażanie bardzo różnych modeli biznesowych przez
firmy oferujące oprogramowanie.
4. PIIT rekomenduje uregulowanie tych uprawnień w taki sposób, aby właściwi przedstawiciele
organów skarbowych mogli nie tylko wszcząć postępowanie w danej sprawie, ale aby mogli
również zachowując ciągłość postępowania prowadzić je aż do finalnego rozstrzygnięcia przed
właściwymi sądami. Uważamy za wadliwe dotychczasowe rozwiązanie (w/w art.3 ustawy o
kontroli skarbowej), zgodnie z którym organy skarbowe miały obowiązek po rozpoznaniu sprawy
przekazywać je do innych organów. Takie rozwiązanie prowadziło do niemożności wprowadzania
jednolitych procedur bazujących
na bieżąco uzupełnianej wiedzy dotyczącej praw własności intelektualnej, konieczność
współpracy pomiędzy różnie przygotowanymi do tych zadań organami państwa,
a w konsekwencji do wszczynania nieuzasadnionych postępowań przeciw przedsiębiorcom.
Jesteśmy przekonani, że tylko w przypadku pozostawienia całego procesu w gestii jednego
organu proces ten może przynieść spodziewane efekty.
5. PIIT uważa, że organy kontroli skarbowej powinny powyższe uprawnienia realizować
w ramach swoich standardowych czynności kontrolnych, czyli inicjowanie postępowań
powinno wynikać z okoliczności ujawnionych w trakcie standardowych kontroli skarbowych.
6. Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji wyraża wolę współpracy z organami kontroli
skarbowej przy opracowaniu odpowiednich procedur, jak również służy pomocą ekspercką w
przypadku jakichkolwiek pytań związanych z zagadnieniami licencjonowania oprogramowania
lub naruszania praw własności intelektualnej.
Opinia PIIT – ustawa o kontroli skarbowej
Strona 2