London, 29th March 1999

Budapeszt, 12 sierpnia 2013 r.
Biuletyn Ekonomiczny nr 8/2013
1. Rada Monetarna zdecydowała 23 lipca 2013 roku o obniżeniu bazowej stopy
oprocentowania o kolejne 25 pb, z poziomu 4,25% do 4,00% (wcześniej stopę
bazową Rada redukowała już w ostatnich jedenastu miesiącach, za każdym
razem o kolejne 25 pb). Prezes MNB, Gy. Matolcsy, zapowiedział kontynuację
redukcji stopy bazowej docelowo do poziomu 3-3,5%, choć już prawdopodobnie
w etapach po 10 pb (a nie, jak dotychczas, o 25 pb).
2. Ceny artykułów konsumpcyjnych były w czerwcu 2013 roku wyższe o 1,9% w
stosunku do cen z czerwca 2012 roku. W szybkim tempie drożała żywność - o
4,1% r/r (przy czym mięso wieprzowe o 4,5%, mąka o 12,7%, żywność
sezonowa o 21,3%, drób o 3,9%, staniał zaś cukier o 4,9%, jaja o 11,7%. O 8,8%
zdrożał alkohol i wyroby tytoniowe. W porównaniu z poziomem sprzed roku
koszty energii dla gospodarstw domowych obniżyły się o 8,7%, koszt gazu i
elektryczności był niższy o 10%, ogrzewania centralnego o 11,7%. Odzież
staniała o 0,1%, usługi zaś zdrożały o 4,0%, w tym wywóz śmieci o 7,6%, opłaty
za komunikację lokalną 5,3%. O 1,7% spadły natomiast ceny dóbr
konsumpcyjnych trwałego użytku. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny w
czerwcu 2013 roku były wyższe przeciętnie o 0,2%. (KSH)
3. W okresie kwiecień-czerwiec 2013 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło
10,3%. W badanym okresie liczba bezrobotnych stanowiła 449 tysiące osób. W
grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie spadło o 0,7% r/r i wyniosło 9,3%, w
grupie wiekowej 55-64 zmniejszyło się do poziomu 7,9%), a wśród osób
młodszych (15-24 lat) wynosiło 27,0% (i spadło o 0,9% w porównaniu z
analogicznym okresem sprzed roku). Spośród ogółu bezrobotnych 49,1%
poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok, a przeciętny okres przebywania
bez zatrudnienia wynosił 17,3 miesięcy. (KSH)
4. W okresie kwiecień-czerwiec 2013 roku zatrudnionych na Węgrzech było 3.931
tys. osób, co oznacza o 55 tys. osób więcej niż w analogicznym okresie roku
2012. Powodem są głównie wzrosty zatrudnienia w sektorze prac publicznych.
(KSH)
5. W okresie styczeń-maj 2013 roku średnia płaca brutto osób zatrudnionych na
pełnym etacie wzrosła o 3,3% r/r i wyniosła 227.800 HUF, przy czym w sektorze
prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o 3,4% (do 239.500 HUF), a w sektorze
publicznym o 3,6% (do 216.000 HUF). Średnia płaca netto w gospodarce
narodowej (liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 4,6% r/r i
wyniosła 149.200 HUF. (KSH)
6. W maju 2013 roku produkcja przemysłowa w relacji r/r odnotowała spadek na
poziomie 2,1% (po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych wykazywała
ten sam poziom). W stosunku do kwietnia br., po wyeliminowaniu czynników
sezonowych i kalendarzowych, wskaźnik zmniejszył się w maju 2013 roku o
1,3%. Eksport produktów przemysłowych wzrósł w maju 2013 roku o 0,4% r/r.
Sprzedaż krajowa produktów przemysłowych w maju 2013 roku skurczyła się o
3,2% r/r. (KSH)
7. W maju 2013 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu były niższe o 1,3% w
stosunku do maja 2012 roku, a w stosunku do poprzedniego miesiąca ceny
obniżyły się o 1,2%, przy czym ceny sprzedaży krajowej skurczyły się w maju o
1,5% r/r, a sprzedaży na eksport skurczyły się o 1,2% r/r. (KSH)
8. Węgierski przemysł budowlany odnotował w maju 2013 roku wzrost o11,2%
w porównaniu z majem 2012 roku, przy czym produkcja budynków wzrosła o
10,3% r/r, zaś wykonanie robót budowlanych innego typu było wyższe o 12,0%
r/r. W stosunku do maja 2012 roku w maju 2013 roku portfel nowych zamówień
na roboty budowlane był wyższy o 5,1%, a skumulowana liczba zamówień była
wyższa o 10,4%. (KSH)
9. W maju 2013 roku wartość węgierskiego eksportu wyniosła 6 909,0 mln EUR
(spadek o 1,9% w stosunku do maja 2012 roku), a importu 6 267,6 mln EUR
(spadek o 0,7% r/r), co oznacza, że - dodatnie dla Węgier - saldo obrotów
handlowych ukształtowało się na poziomie 641,4 mln EUR. (KSH)
10. W maju 2013 roku wolumen obrotów handlu detalicznego wzrósł się o 2,5%
r/r. W stosunku do poprzedniego miesiąca, po wyeliminowaniu czynników
sezonowych i kalendarzowych, wolumen obrotów handlu detalicznego skurczył
się o 0,2%. Wartość obrotów handlu detalicznego (w tym również internetowego
i wysyłkowego) w maju 2013 roku wyniosła 690,1 mld HUF. (KSH)
11. W stosunku do maja 2012 roku ceny produktów rolnych wzrosły w maju 2013
roku o 9,2%, przy czym ceny upraw roślinnych wzrosły o 12,4% r/r, zwierząt
żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego o 3,2%. (KSH)
12. Bardzo wysoki deficyt budżetowy w lipcu. Wyniósł 129,5 mld HUF, a w
pierwszych siedmiu miesiącach br. łącznie 879,8 mld HUF, co stanowi 97%
założonego na cały rok deficytu. W poprzednich latach budżet państwa w lipcu
zwykle wykazywał nadwyżkę. Wg resortu gospodarki dochody państwa w
pierwszych siedmiu miesiącach br. były wyższe o 275 mld HUF od wpływów w
roku 2012, ale wydatki były jednocześnie wyższe o 826 mld HUF. Tłumaczone
jest to przez ministerstwo przejęciem przez państwo od samorządów
finansowania szkół, przychodni lekarskich, szpitali, podwyżką wynagrodzeń
lekarzy i nauczycieli, w stosunku do poprzedniego roku wyższe są też
jednostkowe i normatywne dotacje, w tym na publiczne media, na budowę
mieszkań, dopłaty do poręczeń, wydatki związane z majątkiem państwa. Niższe
są natomiast wydatki na obsługę zadłużenia (o 33,3 mld HUF r/r), a olbrzymią
2
nadwyżkę wykazały odrębne fundusze (emerytalne i zdrowia ponad 180 mld
HUF).
13. Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły
na koniec czerwca 2013 roku 34.329,2 mln EUR (w analogicznym okresie 2012
roku rezerwy wynosiły 35.575,0 mln EUR). W lipcu br. międzynarodowe rezerwy
dewizowe zmniejszyły się o 595 mln EUR, co oznacza, że na koniec lipca
wyniosły 33,734 mld EUR (jeszcze w kwietniu br. był to poziom 35,894 mld
EUR).
14. W lipcu 2013 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów
Wartościowych (BÉT) wyniosły 279.303 mln HUF (wzrost o 48,5% w stosunku
do poprzedniego miesiąca; wzrost o 8,7% w stosunku do czerwca 2012 roku), a
średnia wartość dziennej transakcji wyniosła 12.143,6 mln HUF.
15. Wstępny projekt budżetu państwa na 2014 rok. Resort gospodarki zakłada
na przyszły rok: wzrost PKB na poziomie 1,9%, deficyt budżetowy 2,7% PKB,
inflację na poziomie 2,8%, bezrobocie 10,5%, a zadłużenia państwa ma wynieść
77,2% PKB. Przyjęty kurs forinta do euro, to 295 HUF, a do franka
szwajcarskiego 239 HUF. Do 12 września br. projekt ma zostać przekazany
Radzie Budżetowej, a następnie do końca września br. Parlamentowi. Eksperci
wskazują, że projekt jest generalnie zgodny z przekazanym do Brukseli planem
konwergencji. Nie znajdują w nim elementów, które wskazywałyby na
wprowadzanie nowych programów oszczędnościowych.
16. Wciąż brak wyraźnych oznak wzrostu gospodarczego. Według najświeższej
prognozy Instytutu Badań nad Gospodarką GKI recesja na Węgrzech, w sensie
technicznym, dobiegła końca, lecz o odwróceniu trendu nie może być jeszcze
mowy. Po zeszłorocznym spadku PKB obecny rok cechować ma stagnacja, może
ewentualnie nastąpić minimalny wzrost. Zdaniem Instytutu wzrost może
wyniknąć głównie z poprawy wydajności rolnictwa (dużo lepsza pogoda, niż w
roku ubiegłym). Jednak poziom konsumpcji w dalszym ciągu wykazuje
stagnację, poziom inwestycji maleje, a – z uwagi na taki, a nie inny wzrost
gospodarczy - zwiększenie wskaźnika zatrudnienia jest możliwe tylko za pomocą
programów prac publicznych. Prognoza na 2013 rok - wzrost PKB: 0,3%,
produkcja przemysłowa: 1,0%, wskaźnik inwestycji: 98%, przemysł budowlany:
2,0%, obrót detaliczny: 0%, eksport: 3,0%, import: 2,5%, bilans obrotów
zagranicznych: 7,5 mld EUR, przeciętny kurs EUR: 295 HUF, deficyt budżetowy:
1.000 mld HUF, inflacja: 2,2%, wynagrodzenia brutto: 3,0%, bezrobocie: 10,7%).
17. JP Morgan o węgierskim wzroście gospodarczym Po ostatnich spotkaniach i
rozmowach przeprowadzonych w Budapeszcie JP Morgan przewiduje dla Węgier
wzrost gospodarczy w 2013 roku na poziomie 0,5%.
18. Moody’s nie zmienia oceny węgierskiego systemu bankowego. Najnowszy
raport agencji utrzymuje wobec banków węgierskich perspektywę negatywną,
co – w ocenie rządu - wskazuje na to, że podczas oceny węgierskiej polityki
gospodarczej agencja ratingowa nie uwzględniła faktu wyjścia Węgier spod EDP
(minister gospodarki wyraził wówczas nadzieję, że agencje ratingowe poprawią
ocenę Węgier, co poprawiłoby również sytuację gospodarki i uczyniło tańszym
finansowanie państwa). Co prawda raport Moody’s dotyczy systemu bankowego,
3
a nie zadłużenia państwa, to jednak wynika z niego, że agencja nie najkorzystniej
ocenia węgierską politykę gospodarczą, a „z powodu słabego popytu na eksport i
nieodpowiedniego otoczenia inwestycyjnego” Moody’s spodziewa się w 2013
roku wzrostu PKB jedynie na poziomie 0,2%. Wg agencji perspektywy dla
banków na Węgrzech są negatywne (słabe otoczenie biznesowe), ich
dochodowość osłabiana jest przez niski wzrost gospodarczy i wysokie ciężary
podatkowe, pogarsza się przy tym jakość ich portfolio kredytowych, a zwiększa
się uzależnienie podwyższania kapitału zakładowego przez ich banki
macierzyste.
19. Węgry spłaciły kredyt MFW. Węgierski Bank Narodowy przed terminem spłacił
(06.08) w całości swe zobowiązania wobec Funduszu, wynikające z kredytu
zaciągniętego w czerwcu 2009 roku dla zwiększenia rezerw dewizowych. Spłatę
zaciągniętej wówczas pożyczki (1,443 mld EUR) rozpoczęto we wrześniu 2012
roku, obecnie zaś zrealizowano spłatę ostatniej raty, w kwocie 721 mln EUR
(należnej do spłaty w sierpniu 2014). Ostatnią ratę kredytu MFW – także przed
terminem - spłacił (12.08) również węgierski rząd, o czym poinformowało
centrum obsługi zadłużenia ÁKK. Kwota spłaty, to łącznie 1,9 mld SDR, czyli 2,15
mld EUR. Zgodnie z zaleceniami MFW transakcja dokonana została w trzech
walutach: 1,1 mld USD, 500 mln EUR oraz 260 mln GBP. Wg komunikatu rządu
węgierskiego transakcja pokryta została w części z samego niewykorzystanego
kredytu MFW, obligacji dolarowych wyemitowanych na początku lutego br. oraz
stałej emisji obligacji w EUR (tzw. PEMÁK). Z ww. łącznej kwoty 1,8 mld EUR
było wymagalne jeszcze w 2013 roku, 0,3 mld EUR do końca I kwartału 2014
roku, a pozostała, minimalna kwota do końca III kwartału przyszłego roku. Wg
sekretarza stanu w ministerstwie gospodarki za sprawą jednorazowej,
wcześniejszej spłaty zaoszczędzono na kosztach odsetek 3,5 mld HUF.
20. MFW zamyka przedstawicielstwo w Budapeszcie. Prezes MNB (Węgierski
Bank Narodowy) György Matolcsy w liście do dyrektor zarządzającej MFW
Christine Lagarde wyraził opinię, iż dalsze utrzymywanie biura MFW na
Węgrzech jest nieuzasadnione. Wśród argumentów wymienił zakończenie przez
MFW procedury monitorowania wobec Węgier oraz fakt, że część kredytu, która
pozostała do spłacenia, jest niewielka. Odpowiadając, MFW poinformował w
komunikacie, że nie zamierza wysyłać na Węgry nowego przedstawiciela po
zakończeniu w sierpniu br. kadencji przez dotychczasową przedstawiciel I.
Iwaszczenko.
21. Zgoda EBC na połączenie MNB z PSZÁF. Europejski Bank Centralny (EBC)
zaakceptował planowane połączenie węgierskiego banku centralnego (MNB) z
nadzorem finansowym (PSZAF), oznaczającym de facto inkorporację zadań
nadzorczych przez MNB. Wg EBC, w przypadku tak małych rynków finansowych
jak np. Węgry, argumenty przemawiają za kumulacją zadań makrobezpieczeństwa i nadzoru w jednej instytucji, a nowa struktura węgierskiego
banku centralnego przyczyni się do ochrony stabilności finansowej systemu.
Bank zwrócił jednocześnie uwagę na kilka kwestii wymagających
uporządkowania, w tym na zagadnienie niezależności MNB, która podczas prac
reorganizacyjnych potencjalnie mogłaby zostać naruszona, konieczność
umieszczenia w ustawie o banku centralnym zapisów gwarantujących
przestrzeganie zasady zakazu finansowania państwa poprzez dodruk pieniądza,
jak i odnoszących się do kompleksowej integracji prawnej ze strefą euro.
4
Sformułowano też zalecenie, by przejęcie zadań nadzoru nastąpiło w
późniejszym terminie niż planowany 1 października br. W odpowiedzi
wiceminister odpowiedzialny w węgierskim rządzie za sprawy podatkowe i
finansowe stwierdził, że resort gospodarki zamierza zbadać zalecenia EBC,
natomiast już teraz za niewykonalną uznaje przesunięcie ww. terminu,
wskazując na niebezpieczeństwo pozostania kraju bez funkcji nadzoru
finansowego, dodając iż także obecnie trwają prace zmierzające do
odpowiedniego przygotowania obu instytucji do przejęcia zadań nadzorczych
zgodnie z harmonogramem (czyli w październiku br.).
22. Komisja
Europejska
ustąpiła
ws.
specjalnego
podatku
telekomunikacyjnego. Nałożonego na Węgrzech na tę branżę w 2010 roku.
Powodem jest decyzja TSUE w analogicznej sprawie, w której Trybunał przyznał
rację Francji, a nie Komisji Europejskiej. W przypadku przegranej państwo
węgierskie zobowiązane byłoby do zwrotu całości podatku (ok. 150 mld HUF).
Procedura związana z naruszeniem prawa unijnego została wszczęta przez KE w
marcu 2011 roku, kiedy to Komisja uznała, że Węgry naruszyły prawo unijne,
zgodnie z którym jakikolwiek przychód z podatków nałożonych na branżę
telekomunikacyjną powinien zostać wykorzystany do finansowania rozwoju i
funkcjonowania tego sektora, a nie zasilania budżetu państwa.
23. „Rozwiązanie problemu kredytów w walutach obcych nie może zrujnować
banków”. Podczas cotygodniowego wywiadu V. Orbana, udzielanego w piątkowe
poranki dla publicznego radia, premier odniósł się do kwestii osób zadłużonych
w walutach obcych, których ratowanie ma się odbyć tak, by jednocześnie nie
spowodować załamania węgierskiego systemu bankowego. Potwierdził też, iż
polecił ministrowi gospodarki rozpoczęcie serii negocjacji z bankami w celu
rozwiązania problemu, który - zdaniem premiera - jest największą bolączką
ekonomiczną Węgier, pozostawiając ministrowi gospodarki Mihályowi Vardze
wolną rękę co do wyboru sposobu uporządkowania tej kwestii. Premier
ponownie wyraził pogląd, iż kredyty hipoteczne w walutach obcych udzielane na
cele zakupu mieszkania powinny zostać wyprowadzone z aktualnego system
finansowego. Premier wspomniał też w wywiadzie o koncepcji wprowadzenia
30-35%-owej stawki VAT na produkty luksusowe (wymienił samochody,
produkty jubilerskie). Chociaż uznał, że wcześniejsze podobne próby (2011 rok)
spełzły na niczym (projekt odrzuciła KE), to jednak konieczne jest “ponowienie
starań, by móc stworzyć najlepszy system podatkowy w Europie”. Polecił też już
ministrowi gospodarki wpisanie podwyższonej ‘luksusowej’ stawki VAT do
założeń planowanego na przyszły rok budżetu państwa.
24. MNB przedłuża program kredytowy. Program miał trwać do końca sierpnia
br. Z konsultacji MNB, przeprowadzonych w ostatnich dniach z bankami
komercyjnymi wynika, że Pro-wzrostowy Program Kredytowy (PPK) cieszy się
sporym zainteresowaniem, głównie w pierwszym filarze, gdzie mśp złożyły
wnioski o przyznanie kredytów na wielokrotność kwoty rozdysponowanej
pomiędzy poszczególnymi bankami, w drugim filarze zaś część transzy
pozostanie niewykorzystana. Wobec tych sygnałów bank centralny zdecydował
o przedłużeniu programu do końca września br. W przypadku kredytów
inwestycyjnych min. 30% ich kwoty należy przelać na konto klientów do końca
września, a na wykorzystanie pozostałej kwoty pozostanie czas do 31 marca
2014 roku. Jest to jedynie modyfikacja techniczna, bowiem ostateczny termin na
5
zawarcie umów o kredyt nadal upływa 29 sierpnia br. Banki dostały również
uprawnienie do wykorzystania wolnych środków z drugiego filaru na cele
inwestycyjne pierwszego filaru. Rada Monetarna zdecydowała w kwietniu br. o
uruchomieniu PPK dla małych i średnich firm, a następnie w maju br.
podwyższyła kwotę środków do wykorzystania. W ramach pierwszego filaru
programu na kredyty przeznaczone na cele inwestycyjne, środki obrotowe i
finansowanie projektów realizowanych częściowo z unijnych środków
pomocowych, jak również na zmianę warunków już pobranych na wymienione
cele kredytów przeznaczono kwotę 425 mld HUF, w drugim filarze zaś, na
zamianę kredytów mśp denominowanych w walutach obcych, przeznaczono 325
mld HUF.
25. Raport Węgierskiej Europejskiej Rady Biznesu krytyczny wobec rządu.
Węgierska Europejska Rada Biznesu (HEBC), skupiająca szefów 15 dużych
międzynarodowych firm (m.in. ABB, British American Tobacco, Electrolux,
Ericsson, GDF Suez, Nestle, Nokia, OMV, Philips), zdecydowanie skrytykowała
rząd w swoim rocznym raporcie. Zarzuty to: brak konsultacji ze środowiskiem
biznesowym, podejmowanie decyzji ad hoc, nieprzewidywalność polityki
państwa. Obecny na prezentacji raportu Péter Szijjártó, sekretarz stanu w
Kancelarii Premiera ds. polityki i handlu zagranicznego, stwierdził, że Węgry
chcą i mają potencjał by, po ustąpieniu kryzysu, stać się europejskim centrum
produkcyjnym.
26. Banki spółdzielcze wypełniają jednak zapisy nowej ustawy radykalnie
reorganizującej system spółdzielczości bankowej na Węgrzech. Walne
zgromadzenia członków spółdzielczych banków miały obowiązek (pod rygorem
utraty zezwolenia na prowadzenie działalności bankowej) udzielić do 28 lipca br.
upoważnienia właścicielskiego do zamiany dotychczasowych większościowych
udziałów banków spółdzielczych w ich banku centralnym (Takarékbank), który
ma tym samym przejść pod kontrolę państwa. Banki spółdzielcze jak na razie nie
wiedzą, jakie prawa będą ucieleśniać dla nich nowe, mniejszościowe akcje,
znaczna część członków spółdzielni nadal uważa, że ustawa, o której rewizję
zwrócono się do Trybunału Konstytucyjnego oraz Rzecznika Praw
Obywatelskich, jest niezgodna z konstytucją i narusza ich prawa.
27. Koniec rekompensat dla urzędników z tytułu podatku od transakcji
finansowych. Tabloid „Blikk” ujawnił, że urzędnicy państwowi otrzymywali
dodatki mające im rekompensować wprowadzenie podatku od transakcji
finansowych. Od początku roku na ten cel urzędnicy otrzymali w sumie ok. 200
mln HUF (3 mln zł), jako dodatek do pensji, mający pokryć koszty wypłat
gotówki z bankomatów i przelewów. Np. w Ministerstwie Rozwoju Narodowego
średni dodatek wyniósł 76 tys. HUF (ok. 1.150 zł) rocznie. Jedynie Kancelaria
Premiera nie zwracała zatrudnionym w niej pracownikom ponoszonych przez
nich bankowych kosztów pobrania pensji o czym poinformował szef Kancelarii J.
Lázár, który w odpowiedzi na pisemną interpelację poselską opozycji
potwierdził, że po zbadaniu sytuacji również w spółkach skarbu państwa
poinformuje opinię publiczną obszernie o jej wynikach.
28. Wzrosła liczba węgierskich obywateli podejmujących pracę za granicą. W
czerwcu br. 250 tys. Węgrów (4,4% ludności aktywnej zawodowo) pracowało za
granicą od co najmniej 6 miesięcy – wynika z badań instytutu GKI. Oznacza to
6
istotny (ponad czterokrotny) wzrost w porównaniu z danymi z 2010 r. – według
szacunków instytutu badań nad gospodarką Kopint-Tarki, za granicą pracowało
wówczas 60 tys. Węgrów. Dane wskazują, że w 9% gospodarstw domowych jest
co najmniej jedna osoba zatrudniona na stałe poza krajem. Najwięcej osób
opuszczających kraj pochodzi z regionów południowych i północnych Węgier.
Najświeższa liczba podana przez GKI jest zbliżona do danych KSH (główny urząd
statystyczny) z maja br., wg których liczba węgierskich obywateli
zameldowanych w krajach UE wynosiła w 2012 r. 230 tysięcy osób.
29. Prorodzinne ulgi podatkowe. Rząd podjął decyzję o wprowadzeniu od
przyszłego roku ulg podatkowych dla rodzin wielodzietnych o niższych
zarobkach. Dla najbiedniejszych ma to oznaczać wzrost dochodów o nawet jedną
szóstą. Kolejnym krokiem mają być zmiany w płatnych urlopach
wychowawczych – kobiety, które po 1,5 roku zdecydują się wrócić do pracy,
otrzymywałyby i tak zasiłek wychowawczy za całe 3 lata urlopu.
30. Zmiana zasad współfinansowania projektów unijnych. Rząd zmodyfikował
dekret w tej sprawie, umożliwiając lokalnym samorządom wpłatę wkładu
własnego w przedsięwzięcia współfinansowane z programów UE po
zakończeniu ich projektów, a nie zapewnienie ich z góry – poinformowało
Ministerstwo Rozwoju Narodowego. Zmianą jest też to, że takie „tymczasowe”
dofinansowanie unijne projektu może sięgnąć nawet 100%.
31. Narodowa Agencja Rozwoju pod nadzorem Kancelarii Premiera. Z
początkiem sierpnia br. Narodową Agencją Rozwoju (NFÜ) kieruje premier, za
pośrednictwem szefa Kancelarii Premiera (zgodnie z Rozp. Rządu z 15.07.) - w
charakterze pełnomocnika rządu – do 31 maja 2014 roku. Pełnomocnik
wypełniać będzie swe dodatkowe zadania bez dodatkowego wynagrodzenia, a w
pracy wspierać go ma maksymalnie czteroosobowy sekretariat, funkcjonujący w
ramach Kancelarii Premiera. Poprzedni prezes NFÜ Zoltán Petykó, pełniący tę
funkcję od czerwca 2010 roku, złożył dymisję z dniem 30 kwietnia 2013 roku.
32. Docelowo 200 tys. osób ma być zatrudnionych w ramach programu robót
publicznych. Taką decyzję ogłosił resort gospodarki, określając jednocześnie, że
w okresie listopad 2013 – kwiecień 2014 roku do prac publicznych we
wschodnim regionach kraju (komitaty Szabolcs, Borsod, Hajdú-Bihar, Békés) ma
zostać włączone 100 tys. osób poszukujących pracy. Pozostałe 100 tysięcy osób
ministerstwo chce wesprzeć w uzyskaniu, w ramach prac publicznych, takiego
wykształcenia, które zwiększy ich szanse na znalezienie zatrudnienia na rynku
pracy. Ministerstwo zamierza przeznaczyć na ten cel 19 mld HUF i wykorzystać
24 mld HUF środków z funduszy UE. Liczba zatrudnionych przy pracach
publicznych w maju br. zbliżyła się do poziomu 150 tysięcy osób i była o 45
tysięcy osób wyższa niż w roku poprzednim. Oznacza to, że do wzrostu ogólnej
liczby osób zatrudnionych w największym stopniu przyczyniła się właśnie ta
kategoria osób. Przeciętne wynagrodzenie zatrudnionych przy pracach
publicznych wyniosło w maju br. 78,1 tys. HUF.
33. Powódź na Węgrzech kosztowała 30 mld HUF. Koszt działań
przeciwpowodziowych oraz straty gmin i rolników spowodowane powodzią
wyniosły łącznie ok. 30 mld HUF – poinformował 12.07. pełnomocnik premiera
7
ds. powodzi Gy. Bakondi na antenie radia publicznego Kossuth Radió. Jak dodał,
ramy finansowe przewidziane na ten cel z budżetu wynoszą 51 mld HUF.
34. Regularne połączenie lotnicze Budapeszt - Moskwa Wnukowo. Uruchomi od
23 września br. WizzAir – węgierskie tanie linie lotnicze, których samoloty będą
latać do Rosji pięć razy w tygodniu. Poinformowano o tym podczas konferencji
prasowej WizzAir, w której uczestniczył także Péter Szijjártó. Nazwał on
uruchomienie połączenia „kolejnym sukcesem węgierskiej polityki otwarcia na
Wschód”. Kolejnym krokiem ma być uruchomienie połączenia Budapeszt-St.
Petersburg.
35. Nowa linia metra ma ruszyć z końcem marca 2014 roku. Czwarta linia metra
w Budapeszcie ma być pierwszym automatycznie sterowanym metrem w
Europie Środkowo-Wschodniej. Po pierwszym, testowym roku funkcjonowania
mają być z niego całkowicie usunięte kabiny dla prowadzących. Kompleksowe
koszty projektu mają wynieść docelowo 452,5 mld HUF, z czego państwo pokryje
196 mld, stolica 75 mld HUF, a z funduszy UE mają zostać na ten cel
przeznaczone środki w wysokości 181 mld HUF. Prace związane z planowaniem
czwartej linii stołecznego metra trwają już od 1996 roku. Rząd węgierski
podpisał kontrakt na realizację budowy w 2004 roku.
36. Plan budowy nowych dróg przez granicę węgiersko-austriacką Sekretarz
stanu w Kancelarii Premiera Péter Szíjjártó oraz gubernator austriackiego
Burgenlandu podpisali list intencyjny w sprawie budowy w okresie 2014-20 22
nowych dróg przecinających granicę węgiersko-austriacką, z wykorzystaniem
środków unijnych.
37. S. Csányi, prezes banku OTP, sprzedał udziały w OTP o łącznej wartości 7,8
mld HUF. Oznacza to, że praktycznie przestał być współwłaścicielem spółki, a
sama - nieoczekiwana - transakcja wywołała na rynku panikę: notowania kursu
akcji OTP w ciągu trzech dni spadły aż o 17%.
38. Węgry a gaz łupkowy. W przypadku wykorzystywania gazu łupkowego na
szeroką skalę UE powinna przewartościować kwestię energii odnawialnej –
powiedział minister rozwoju obszarów wiejskich Sándor Fazekas po powrocie z
nieformalnego posiedzenia unijnej rady ds. ochrony środowiska, które odbyło się
w Wilnie. Dodał, że przy wydobyciu gazu niekonwencjonalnego należy w
szczególny sposób zadbać o środowisko, znajdując bezpieczne i przyjazne temu
środowisku metody pozyskiwania takiego gazu – „Bardzo trudno ocenić, jaki
wpływ na środowisko będzie miało wydobycie ze złóż znajdujących się na
bardzo dużej głębokości” – powiedział min. S. Fazekas. Węgry dysponują złożem
gazu łupkowego w okolicy Makó k. Segedynu, przy granicy z Rumunią, w którym
gaz znajduje się na głębokości 5-7 km. Minister S. Fazekas podkreślił, że dla
Węgier celowym byłoby poczekanie na praktyczne zastosowanie dojrzałych
technologii w wydobyciu gazu łupkowego. Jednocześnie przypomniał, że rząd
wydał wiele pozwoleń na badanie złóż w okolicy Makó, a kolejne postępowania
są w toku. Węgry w kwestii gazu łupkowego na razie zajmują stanowisko
neutralne, deklarują jednak, że nie opowiedzą się za wprowadzeniem
moratorium na wydobycie gazu łupkowego, ponieważ złoża na terenie Węgier
mogłyby w przyszłości na dziesięciolecia zaspokoić potrzeby kraju. Według
szacunków zasoby gazu łupkowego na Węgrzech wynoszą 2 bln metrów
8
sześciennych, podczas gdy roczne krajowe zużycie gazu ziemnego, to 10
miliardów metrów sześciennych. Minister S. Fazekas zapowiedział, że rząd
dokładnie przyjrzy się spornym kwestiom, poprosi o opinie ekspertów i będzie
chciał wykorzystać doświadczenia innych krajów w zakresie wydobycia gazu
łupkowego.
39. Zgoda na zakup przez MVM spółek gazowych E.ON Urząd Ochrony
Konkurencji (GVH), po trwającym ponad cztery miesiące postępowaniu,
zaakceptował transakcję zakupu przez państwową grupę MVM spółek gazowych
E.On Földgáz Storage Zrt. i E.On Földgáz Trade Zrt. Otwartą kwestią pozostaje
kwestia sfinansowania tej transakcji, ponieważ, wg informacji podawanych przez
media, spółka MVM odłożyła na ten cel 52 mld HUF (co oznacza jedynie ok. 25%
wartości transakcji, która opiewa na 870 mln EUR, tj. ok. 260 mld HUF). Wśród
różnych rozwiązań sytuacji dziennik Népszabadság wymienia możliwość
oddania przez państwo w zastaw zbiorników gazowych należących obecnie
jeszcze do E.On Földgáz Storage Zrt. – do czego zresztą zostały stworzone
niedawno warunki prawne. Możliwym rozwiązaniem jest też emisja obligacji
przez grupę MVM.
40. Przetarg na rozbudowę elektrowni jądrowej w Paks może zostać rozpisany
do końca br., o ile przedstawione zostaną odpowiednie źródła finansowania
projektu. Państwowa grupa energetyczna MVM zapowiedziała „bardziej
skrupulatną analizę możliwości finansowania” budowy nowych reaktorów w
Paks. Jak poinformowano, proporcja węgierskich dostawców w pracach może
osiągnąć 30%. Z 400 przedsiębiorstw, które dotychczas zgłosiły chęć udziału w
wykonaniu prac, wstępnie zakwalifikowało się 158.
41. Alstom odnowi generatory elektrowni jądrowej w Paks Francuska spółka
wygrała przetarg rozpisany na prace renowacyjne części wirnikowych
generatorów (ośmiu podstawowych i jednego zapasowego) na wartość 5,1 mln
EUR. Prace remontowe wykonać ma węgierski dział firmy – Alstom Hungária
Zrt., przy współudziale specjalistów zagranicznych i kilku podwykonawców
krajowych. Corocznie firma odnowi jeden generator, cały projekt ma potrwać do
2021 roku.
42. MOL tłoczy ropę z Chorwacji Koncern MOL rozpoczął przesył ropy naftowej z
chorwackiego portu Omisalj do swej rafinerii w Százhalombatta. Transport
odbywa się poprzez, należący do chorwackiego operatora JANAF, naftociąg
Adria. MOL zawarł kontrakt z JANAF na transport 240 tysięcy ton ropy naftowej
w okresie pomiędzy 1 sierpnia a 31 grudnia br.
43. Zmiany w strukturze kierownictwa MVM. Wg informacji prasowych
państwowa grupa energetyczna MVM ma mieć dwóch CEO. Jednym będzie
dotychczasowy szef grupy Csaba Baji, który będzie odpowiadał za część
związaną z energią elektryczną, a drugim Péter Horváth, b. szef urzędu ds.
energii, który ma zarządzać ‘gazową’ częścią grupy.
44. Nowy rządowy program termomodernizacji budynków mieszkalnych.
Ministerstwo Rozwoju Narodowego ogłosiło konkurs na dofinansowanie
modernizacji domów wielomieszkaniowych, mającej na celu zwiększenie
energooszczędności oraz odnowienie systemów ogrzewania w budynkach, m.in.
9
zastępowaniem tradycyjnych źródeł energii źródłami odnawialnymi. Łączna
wysokość dotacji wynosi 834,2 mln HUF. Konkurs został przeznaczony na
modernizację domów co najmniej 20-mieszkaniowych, zbudowanych przed
1971 r. Rząd liczy, że w wyniku konkursu zwiększą się zamówienia dla sektora
budowlanego o 1,7 mld HUF.
45. Konkurs Narodowej Agencji Rozwoju (NFÜ) na wspieranie inwestycji w
zakresie produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Łączna kwota dotacji, o
które można się ubiegać w NFÜ, wynosi 1,5 mld HUF, z czego 900 mld HUF
przeznaczonych jest dla sfery publicznej, a 600 mld HUF dla przedsiębiorstw.
Wsparcie powinno być wykorzystane w projektach realizowanych w regionie
Węgier Środkowych.
46. Nowy sekretarz stanu ds. polityki klimatycznej, rozwojowej i szczególnych
projektów publicznych Został nim, z dniem 15 lipca br., w Ministerstwie
Rozwoju Narodowego Imre Attila Horváth, który dotychczas był podsekretarzem
stanu odpowiedzialnym za kwestie klimatu w Sekreteriacie Stanu ds. Energii i
Klimatu ww. resortu (obecnie jest to Sekretariat Stanu ds. Energii, którym
niezmiennie kieruje sekretarz stanu Pál Kovács). Od 1 sierpnia br. nowym
zastępcą sekretarza stanu Imre Attila Horvátha, odpowiedzialnym za rozwój
zielonej gospodarki, politykę klimatyczną i szczególne usługi publiczne, w randze
podsekretarza stanu, jest Ferenc Hízó.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wzrost PKB (%)
Produkcja przemysłowa (%)
Inflacja (%)
Bezrobocie (%)
2009
-6,3
-17,7
4,2
10,0
2010
1,2
10,5
4,9
11,2
2011
1,7
5,4
3,9
10,9
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH)
Opr.:
Wydział Poliyczno-Ekonomiczny
Ambasady RP w Budapeszcie
10
2012
-1,7
-1,7
5,7
10,7
2013
-0,3 (I kwartał)
-2,1 (maj)
1,9 (czerwiec)
10,3 (II kwartał)