PROGRAM NAUCZANIA ROZKŁAD MATERIAŁU PLAN

Transkrypt

PROGRAM NAUCZANIA ROZKŁAD MATERIAŁU PLAN
PROGRAM NAUCZANIA
ROZKŁAD MATERIAŁU
PLAN WYNIKOWY
Fizyka i Astronomia
Klasa 2B i 2D
Fizyka, poziom rozszerzony
Rok szkolny 2013/2014
Teresa Wieczorkiewicz
Numer ewidencyjny w wykazie 548/1/2012
Podręcznik: "Z fizyką w przyszłość" pod redakcją Marii Fiałkowskiej, Barbary Sagnowskiej, Jadwigi Salach, wydawnictwo ZamKor
Warszawa, wrzesień 2013
1
PROGRAM NAUCZANIA W ROKU SZKOLNYM 2013/2014
Nr lekcji
Dział fizyki
1
Lekcja organizacyjna.
Sprawdzian (1) test diagnostyczny (na poziomie podstawowym) wiedzy po gimnazjum i 1 klasie liceum.
1. Niepewności pomiarowe.
2. Opis ruchu postępowego.
3. Siła, jako przyczyna zmian ruchu.
4. Praca, moc, energia.
5. Zjawiska hydrostatyczne.
2
3–7
8 – 22
23 – 36
37 – 44
45 – 50
51 – 52
53 – 66
67 – 68
69 – 80
81 – 82
83 – 102
103 – 104
105 – 123
124 – 125
126 - 142
Sprawdzian maturalny M1
6. Pole grawitacyjne.
Sprawdzian maturalny M2
7. Bryła sztywna.
Sprawdzian maturalny M3
8. Ruch harmoniczny i fale mechaniczne.
Sprawdzian maturalny M4
9. Zjawiska termodynamiczne.
Sprawdzian maturalny M5
10. Pole elektryczne
Razem
Liczba
godz.
1
Część
podręcznika
––––
1
–––
5
15
14
8
6
2
14
2
12
2
20
2
19
2
17
145
–––
1
1
1
1
1
1
2
2
2
Uwaga. Jeśli ostatni rozdział nie zostanie przerobiony, to zostanie on dalej podjęty w klasie 3.
OGÓLNY ROZKŁAD MATERIAŁU
1. Lekcja organizacyjna - 1 lekcja
2. Sprawdzian (1) test diagnostyczny wiedzy po gimnazjum i 1 klasie liceum – 1 lekcja
Niepewności pomiarowe - 5 lekcje
Temat
Wiadomości wstępne. Niepewności pomiarów bezpośrednich.
Niepewności pomiarów pośrednich.
Graficzne przedstawianie wyników pomiarów wraz z ich niepewnościami i dopasowanie
prostej.
Opisujemy rozkład normalny (doświadczenie 1)
1.
Opis ruchu postępowego - 15 lekcji
Temat
Dodawanie i odejmowanie wektorów, iloczyn skalarny i wektorowy.
Podstawowe pojęcia i wielkości fizyczne opisujące ruch.
Spadek swobodny i rzut pionowy.
Wyznaczenie wartości przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym (doświadczenie 2).
Wyznaczenie wartości przyspieszenia ziemskiego (doświadczenie 3)
Rzut poziomy i ukośny.
Opis ruchu po okręgu.
Powtórzenie
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (2)
Omówienie błędów sprawdzianu (2)
Liczba godz.
1
1
1
2
2.
Liczba godz.
1
1
2
1
1
4
2
1
1
1
2
Siła jako przyczyna zmian ruchu – 14 lekcji
Temat
Klasyfikacja poznanych oddziaływań. Zasady dynamiki Newtona.
Ogólna postać drugiej zasady dynamiki.
Zasada zachowania pędu dla układu ciał.
Tarcie.
Wyznaczenie współczynnika tarcia kinetycznego za pomocą równi pochyłej (doświadczenie 4).
Siły w ruchu po okręgu.
Badanie ruch po okręgu (doświadczenie 5).
Opis ruchu w układach nieinercjalnych.
Powtórzenie
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (3)
Omówienie błędów sprawdzianu (3)
3.
4.
Liczba godz.
2
2
1
1
1
1
1
2
1
1
1
Praca, moc, energia - 10 lekcji
Temat
Iloczyn skalarny dwóch wektorów (zadania).
Praca, moc i sprawność.
Energia mechaniczna. Rodzaje energii mechanicznej.
Zasada zachowania energii mechanicznej.
Powtórzenie
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (4)
Omówienie błędów sprawdzianu (4)
Liczba godz
1
2
1
2
2
1
1
Zjawiska hydrostatyczne – 6 lekcji
Temat
Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala. Prawo Archimedesa.
Zastosowanie prawa Archimedesa do wyznaczania gęstości
Powtórzenie
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (5)
Omówienie błędów sprawdzianu (5)
Liczba godz
1
2
1
1
1
5.
Sprawdzian maturalny (M1) – 2 lekcje + przerwa
6. Pole grawitacyjne - 14 lekcji
Temat
O odkryciach Kopernika i Keplera.
Prawo powszechnej grawitacji.
Pierwsza prędkość kosmiczna.
Oddziaływania grawitacyjne w Układzie Słonecznym.
Natężenie pola grawitacyjnego.
Praca w polu grawitacyjnym.
Energia potencjalna ciała w polu grawitacyjnym.
Druga prędkość kosmiczna.
Stan przeciążenia. Stany nieważkości i niedociążenia.
Powtórzenie
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (6)
Omówienie błędów sprawdzianu (6)
Liczba godz
1
1
1
1
1
1
2
1
2
1
1
1
Sprawdzian maturalny (M2) – 2 lekcje + przerwa
3
7.
Bryła sztywna - 12 lekcji
Temat
Iloczyn wektorowy dwóch wektorów (zadania).
Ruch obrotowy bryły sztywnej. Energia kinetyczna bryły sztywnej.
Przyczyny zmian ruchu obrotowego. Moment siły. Moment pędu bryły sztywnej.
Analogie występujące w opisie ruchu postępowego i obrotowego.
Złożenie ruchu postępowego i obrotowego – toczenie.
Sprawdzenie drugiej zasady dynamiki dla ruchu obrotowego (doświadczenie 6)
Powtórzenie
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (7)
Omówienie błędów sprawdzianu (7)
Liczba godz
1
2
2
1
1
2
1
1
1
Sprawdzian maturalny (M3) – 2 lekcje + przerwa
8. Ruch harmoniczny i fale mechaniczne - 20 lekcji
Temat
Model oscylatora harmonicznego. Matematyczny opis ruchu harmonicznego.
Wahadło matematyczne.
Wyznaczenie wartości przyspieszenia ziemskiego (doświadczenie 7).
Drgania wymuszone i rezonansowe.
Właściwości sprężyste ciał stałych.
Pojęcie fali. Fale podłużne i poprzeczne. Wielkości charakteryzujące fale.
Funkcja falowa dla fali płaskiej.
Interferencja fal o jednakowych amplitudach i częstotliwościach.
Pomiar częstotliwości podstawowej drgań struny (doświadczenie 8).
Zasada Huygensa. Zjawisko dyfrakcji.
Interferencja fal harmonicznych wysyłanych przez identyczne źródła.
Fale akustyczne.
Zjawisko Dopplera.
Powtórzenie
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (8)
Omówienie błędów sprawdzianu (8)
Liczba godz
3
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
2
1
1
1
Sprawdzian maturalny (M4) – 2 lekcje + przerwa
9. Zjawiska termodynamiczne - 19 lekcji
Temat
Mikroskopowe modele ciał makroskopowych. Gazy. Ciecze. Ciała stałe. Temperatura.
Zerowa zasada termodynamiki. Energia wewnętrzna. Ciepło. Pierwsza zasada termodynamiki.
Równanie stanu gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona.
Praca siły zewnętrznej przy zmianie objętości gazu.
Przemiany gazu doskonałego.
Ciepło właściwe i molowe.
Przemiana adiabatyczna.
Silniki cieplne. Cykl Carnota. Druga zasada termodynamiki.
Przemiany fazowe.
Wyznaczanie ciepła właściwego cieczy lub ciała stałego (doświadczenie 9).
Rozszerzalność termiczna ciał.
Transport energii przez przewodzenie i konwekcję.
Powtórzenie
Liczba godz
2
1
1
3
1
1
2
2
1
1
1
1
4
Temat
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (9)
Omówienie błędów sprawdzianu (9)
Liczba godz
1
1
Sprawdzian maturalny M5 – 2 lekcje + przerwa
10. Pole elektryczne - 17 lekcji
Temat
Prawo Coulomba. Elektryzowanie ciał. Zasada zachowania ładunku.
Natężenie pola elektrostatycznego. Zasada superpozycji natężeń pól.
Przewodnik naelektryzowany.
Praca w polu elektrostatycznym: jednorodnym i centralnym.
Energia potencjalna cząstki naładowanej w polu elektrostatycznym.
Wzór ogólny na pracę w polu elektrostatycznym.
Rozkład ładunku na powierzchni przewodnika. Przewodnik w polu elektrostatycznym.
Badanie kształtu linii pola elektrostatycznego (doświadczenie 10)
Pojemność elektryczna ciała przewodzącego Kondensator.
Pojemność kondensatora płaskiego.
Energia naładowanego kondensatora.
Dielektryk w polu elektrostatycznym.
Powtórzenie
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (10)
Omówienie błędów sprawdzianu (10)
Liczba godz
1
2
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
SZCZEGÓŁOWY ROZKŁAD MATERIAŁU I PLAN WYNIKOWY
Uwaga. Treści podstawowe = ocena 2; treści rozszerzone = ocena 3 lub 4 (w zależności od stopnia opanowania); treści dopełniające = ocena 5 lub 6 (w zależności od stopnia opanowania).
1. Lekcja organizacyjna.
2. Sprawdzian (1) test diagnostyczny wiedzy po gimnazjum i 1 klasie liceum – 1 lekcja.
1. Niepewności pomiarowe - 4 lekcje
Nr
lekcji
3
4
5
Temat
Wiadomości
wstępne.
Niepewności
pomiarów
bezpośrednich.
Niepewności
pomiarów pośrednich.
Graficzne
przedstawianie
wyników pomiarów.
Wymagania
Rozszerzone
Podstawowe
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 wymienić przykłady pomiarów bezpo obliczyć niepewność względną pomiaru.
średnich (prostych),
 odróżnić błędy od niepewności,
 odróżnić błędy grube od błędów systematycznych,
 wymienić sposoby eliminowania błędów
pomiaru,
 wskazać źródła występowania niepewności pomiarowych,
 odczytywać wskazania przyrządów pomiarowych,
 ocenić dokładność przyrządu.
 wymienić przykłady pomiarów pośred oszacować niepewność pomiaru pośredniego
nich (złożonych).
metodą najmniej korzystnego przypadku.



6, 7
Opis rozkładu
normalnego
(dośw. 1)


obliczyć odchylenie standardowe pojedynczego pomiaru,
podać wynik pomiaru w postaci x ± x.

Dopełniające
Uczeń potrafi:
przedstawić graficznie wyniki pomiarów wraz 
z niepewnościami,
dopasować graficznie prostą do punktów po- 
miarowych i ocenić trafność tego postępowania,
odczytać z dopasowanego graficznie wykresu
współczynnik kierunkowy prostej.
obliczyć odchylenie standardowe średniej dla
każdej serii pomiarów.
dopasować prostą do wyników pomiarów,
obliczyć współczynnik kierunkowy prostej dopasowanej
do punktów pomiarowych.
6
2. Opis ruchu postępowego - 19 lekcji
Nr
Temat
lekcji
8
Dodawanie
i odejmowanie
wektorów, iloczyn
skalarny i wektorowy.
9
Podstawowe pojęcia i wielkości
fizyczne opisujące
ruch.
Wymagania
Podstawowe
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
 podać przykłady wielkości fizycznych
skalarnych i wektorowych,
 wymienić cechy wektora,
 dodać wektory,
 odjąć wektor od wektora,
 pomnożyć i podzielić wektor przez liczbę,
 rozłożyć wektor na składowe o dowolnych kierunkach,
 obliczyć współrzędne wektora w dowolnym układzie współrzędnych,
 zapisać równanie wektorowe w postaci
równań skalarnych w obranym układzie
współrzędnych.
Uczeń potrafi:
 zilustrować przykładem każdą z cech wektora,
 mnożyć wektory skalarnie i wektorowo,
 odczytać z wykresu cechy wielkości wektorowej.
 podzielić ruchy na postępowe i obrotowe
i objaśnić różnice między nimi,
 posługiwać się pojęciami: szybkość średnia i chwilowa, droga, położenie, przemieszczenie, prędkość średnia i chwilowa, przyspieszenie średnie i chwilowe,
 obliczać szybkość średnią,
 narysować wektor położenia ciała w
 zdefiniować: szybkością średnią i chwilową,
przemieszczenie, prędkość średnią i chwilową,
przyspieszenie średnie i chwilowe,
 skonstruować wektor przyspieszenia w ruchu
prostoliniowym przyspieszonym, opóźnionym
i w ruchu krzywoliniowym.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 wyprowadzić wzór na wartość
przyspieszenia dośrodkowego,
 przeprowadzić dyskusję problemu przyspieszenia w ruchach zmiennych krzywoliniowych.
układzie współrzędnych,
 narysować wektor przemieszczenia ciała
w układzie współrzędnych,
 odróżnić zmianę położenia od przebytej
drogi,
 podać warunki, przy których wartość
przemieszczenia jest równa przebytej
drodze,
 narysować prędkość chwilową jako wektor
styczny do toru.
7
Nr
lekcji
Temat
10 11
Spadek swobodny
i rzut pionowy.
12
Wyznaczenie wartości przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym (dośw. 2).
Wymagania
Podstawowe
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
 zdefiniować ruch prostoliniowy jednostajny,
 obliczać szybkość, drogę i czas w ruchu
prostoliniowym jednostajnym,
 sporządzać wykresy s(t) i v(t) oraz odczytywać z wykresu wielkości fizyczne,
 obliczyć drogę przebytą w czasie t ruchem jednostajnie przyspieszonym
i opóźnionym,
 obliczać szybkość chwilową w ruchach
jednostajnie przyspieszonych i opóźnionych,
 porównać zwroty wektorów prędkości
i przyspieszenia w ruchu po linii prostej
i stwierdzić, że w przypadku ruchu przyspieszonego wektory v i a mają zgodne
zwroty, a w przypadku ruchu opóźnionego mają przeciwne zwroty.
Uczeń potrafi:
 wyprowadzić i zinterpretować wzory przedstawiające zależności od czasu współrzędnej położenia i prędkości dla ruchów jednostajnych,
 sporządzać wykresy tych zależności,
 objaśnić, co to znaczy, że ciało porusza się ruchem jednostajnie przyspieszonym i jednostajnie opóźnionym (po linii prostej),
 wyprowadzić i zinterpretować wzory przedstawiające zależności od czasu: współrzędnych położenia, prędkości i przyspieszenia dla ruchów
jednostajnie zmiennych po linii prostej,
 sporządzać wykresy tych zależności,
 zinterpretować pole powierzchni odpowiedniej
figury na wykresie vx(t) jako drogę w dowolnym ruchu,
 zmieniać układ odniesienia i opisywać ruch z
punktu widzenia obserwatorów w każdym
z tych układów,
 rozwiązywać zadania dotyczące ruchów jednostajnych i jednostajnie zmiennych.
 dopasować graficznie prostą do punktów pomiarowych i ocenić trafność tego postępowania,
 odczytać z dopasowanego graficznie wykresu
współczynnik kierunkowy prostej,
 podać przyczyny ewentualnych błędów systematycznych,
 oszacować wielkość błędów systematycznych,
 ocenić krytycznie, czy otrzymany wynik doświadczenia jest realny,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające
z doświadczenia.
 przygotować zestaw doświadczalny wg
instrukcji,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,
 sporządzić tabelę wyników pomiaru,
 obliczyć wartości średnie wielkości mierzonych,
 sporządzić odpowiedni układ współrzędnych (podpisać i wyskalować osie, zaznaczyć jednostki wielkości fizycznych),
 zaznaczyć w układzie współrzędnych
punkty wraz z niepewnościami,
 zapisać wynik pomiaru w postaci x ± x.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 rozwiązywać problemy dotyczące składania ruchów.
 samodzielnie zaproponować
inną metodę wyznaczenia przyspieszenia.
8
Nr
lekcji
Temat
13
Wyznaczenie wartości przyspieszenia ziemskiego
(dośw. 3).
Podstawowe
14 –
17
Rzut poziomy
i ukośny.
18, 19
Opis ruchu po
okręgu.
20
Powtórzenie.
21, 22
Wymagania
Uczeń potrafi:
 przygotować zestaw doświadczalny wg
instrukcji,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,
 sporządzić tabelę wyników pomiaru,
 obliczyć wartości średnie wielkości mierzonych,
 zapisać wynik pomiaru w postaci x ± x.
 opisać rzut poziomy, jako ruch złożony
ze spadania swobodnego i ruchu jednostajnego w kierunku poziomym,
 objaśnić wzory opisujące rzut poziomy,
 objaśnić wzory opisujące rzut ukośny.
 wyrazić szybkość liniową przez okres
ruchu i częstotliwość,
 posługiwać się pojęciem szybkości kątowej,
 wyrazić szybkość kątową przez okres
ruchu i częstotliwość,
 stosować miarę łukową kąta,
 zapisać związek pomiędzy szybkością
liniową i kątową.
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
 podać przyczyny ewentualnych błędów systematycznych,
 oszacować wielkość błędów systematycznych,
 ocenić krytycznie, czy otrzymany wynik doświadczenia jest realny,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające
z doświadczenia.
 opisać matematycznie rzut poziomy,
 obliczyć wartość prędkości chwilowej ciała rzuconego poziomo lub ukośnie i ustalić jej kierunek,
 obliczyć zasięg w rzucie poziomym i ukośnym,
 wyjaśnić zależność zasięgu od kąta rzutu ukośnego,
 obliczyć maksymalne wzniesienie w rzucie ukośnym i wyjaśnić jego zależność od kąta rzutu,
 rozwiązywać zadania dotyczące rzutu poziomego.
 wyprowadzić związek między szybkością liniową i kątową,
 przekształcać wzór na wartość przyspieszenia
dośrodkowego i zapisać różne postacie tego
wzoru,
 rozwiązywać problemy dotyczące ruchu jednostajnego po okręgu.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 samodzielnie zaproponować
inną metodę wyznaczenia przyspieszenia.
 rozwiązywać zadania dotyczące rzutu ukośnego,
 zaproponować i wykonać doświadczenie pokazujące, że
czas spadania ciała rzuconego
poziomo z pewnej wysokości
jest równy czasowi spadania
swobodnego z tej wysokości.
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (2) i omówienie błędów sprawdzianu (2)
9
3. Siła jako przyczyna zmian ruchu – 14 lekcji
Nr
lekcji
23, 24
25, 26
27
28
Temat
Wymagania
Podstawowe
Klasyfikacja
poznanych
oddziaływań.
Zasady dynamiki Newtona.
Ogólna postać
drugiej zasady
dynamiki.
Zasada zachowania pędu dla
układu ciał.
Tarcie.
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 dokonać klasyfikacji oddziaływań na wymagające bezpośredniego kontaktu i oddziaływania „na odległość”,
 wymienić „wzajemność” jako cechę
wszystkich oddziaływań,
 objaśnić stwierdzenia: „siła jest miarą oddziaływania”, „o zachowaniu ciała decyduje zawsze siła wypadkowa wszystkich
sił działających na to ciało”,
 wypowiedzieć treść zasad dynamiki,
 wskazywać źródło siły i przedmiot jej
działania,
 rysować siły wzajemnego oddziaływania
ciał.
 posługiwać się pojęciem pędu,
 zapisać i objaśnić ogólną postać II zasady
dynamiki.
 wypowiedzieć zasadę zachowania pędu.
 stosować poprawnie zasady dynamiki,
 posługiwać się pojęciem układu inercjalnego,
 rozwiązywać problemy, stosując zasady dynamiki.
 rozróżnić pojęcia siły tarcia statycznego i
kinetycznego,
 rozróżnić współczynniki tarcia statycznego i kinetycznego,
 zapisać wzory na wartości sił tarcia kinetycznego i statycznego.
 zdefiniować współczynniki tarcia statycznego
i kinetycznego,
 sporządzić i objaśnić wykres zależności wartości
siły tarcia od wartości siły działającej równolegle
do stykających się powierzchni dwóch ciał,
 rozwiązywać problemy dynamiczne z uwzględnieniem siły tarcia posuwistego.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 stosować ogólną postać II zasady dynamiki,
 objaśnić pojęcie środka masy.
 znajdować położenie środka
masy układu dwóch ciał.
 znajdować graficznie pęd układu ciał,
 obliczać wartość pędu układu ciał,
 stosować zasadę zachowania
pędu do rozwiązywania zadań.
10
Nr
lekcji
Temat
29
Wyznaczenie
współczynnika
tarcia kinetycznego za
pomocą równi
pochyłej
(dośw. 4).
30
Podstawowe
Siły w ruchu
po okręgu.
31
Badanie ruchu
po okręgu
(dośw. 5).
32
33
Opis ruchu
w układach
nieinercjalnych.
34
Powtórzenie .
35, 36
Wymagania
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 przygotować zestaw doświadczalny wg
instrukcji,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,
 sporządzić tabelę wyników pomiaru,
 obliczyć wartości średnie wielkości mierzonych,
 zapisać wynik pomiaru w postaci x ± x.
 sformułować warunek ruchu jednostajnego
po okręgu z punktu widzenia obserwatora
w układzie inercjalnym (działanie siły dośrodkowej stanowiącej wypadkową
wszystkich sił działających na ciało),
 objaśnić wzór na wartość siły dośrodkowej.
 przygotować zestaw doświadczalny wg
instrukcji,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,
 sporządzić tabelę wyników pomiaru,
 obliczyć wartości średnie wielkości mierzonych,
 zapisać wynik pomiaru w postaci x ± x.
 rozróżnić układy inercjalne i nieinercjalne,
 posługiwać się pojęciem siły bezwładności.
 podać przyczyny ewentualnych błędów systematycznych,
 oszacować wielkość błędów systematycznych,
 ocenić krytycznie, czy otrzymany wynik doświadczenia jest realny,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające z
doświadczenia.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 samodzielnie zaproponować inną
metodę wyznaczenia przyspieszenia.
 stosować zasady dynamiki do opisu ruchu po okręgu,
 rozwiązywać problemy dynamiczne dotyczące ruchu
po okręgu.
 podać przyczyny ewentualnych błędów systematycznych,
 oszacować wielkość błędów systematycznych,
 ocenić krytycznie, czy otrzymany wynik doświadczenia jest realny,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające
z doświadczenia.
 potrafi opisywać przykłady zagadnień dynamicznych
w układach nieinercjalnych (siły bezwładności).
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (3) i omówienie błędów sprawdzianu (3)
11
4. Praca, moc, energia - 8 lekcji
Nr
lekcji
37
38
39
Temat
Podstawowe
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
Iloczyn skalarny (zadania).
Praca, moc
i sprawność.
 obliczyć iloczyn skalarny dwóch wektorów.
 obliczać pracę stałej siły,
 obliczać moc urządzeń.
Energia mechaniczna i jej
rodzaje.
 obliczać energię potencjalną ciała w pobliżu Ziemi,
 obliczać energię kinetyczną ciała,
 wyprowadzić wzór na energię potencjalną
ciała w pobliżu Ziemi, korzystając z definicji pracy,
 zapisać i objaśnić wzór na energię kinetyczną ciała.
 zdefiniować iloczyn.skalarny dwóch wektorów,
 podać cechy iloczynu skalarnego.
 zdefiniować pracę stałej siły jako iloczyn skalarny
siły i przemieszczenia,
 obliczać chwilową moc urządzeń.
 objaśnić pojęcia: układ ciał, siły wewnętrzne
w układzie ciał,
 siły zewnętrzne dla układu ciał,
 sformułować i objaśnić definicję energii potencjalnej układu ciał,
 posługiwać się pojęciem siły zachowawczej,
 rozwiązywać zadania, korzystając ze związków:
Em = Wz, Ep = Wsiły zewn. równoważącej siłę wewn.,
40, 41
Zasada zachowania energii
mechanicznej.
42
Powtórzenie.
43, 44
Wymagania
 podać przykłady zjawisk, w których jest
spełniona zasada zachowania energii.
Ep = −Ww, Ek = WFwyp..
 rozwiązywać zadania, korzystając ze związku:
Em = Wz,
 zapisać i objaśnić zasadę zachowania energii,
 stosować zasadę zachowania energii i pędu do
opisu zderzeń,
 stosować zasadę zachowania energii do rozwiązywania zadań.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 podać sposób obliczania pracy
siły zmiennej.
 wyprowadzić wzór na energię
kinetyczną.
 wyprowadzić zasadę zachowania energii dla układu ciał,
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (4) i omówienie błędów sprawdzianu (4)
12
5. Zjawiska hydrostatyczne – 7 lekcji
Nr
lekcji
45
46, 47
Temat
Wymagania
Podstawowe
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
Ciśnienie hydrostatyczne.
Prawo Pascala.
Prawo Archimedesa.
 zdefiniować ciśnienie,
 objaśnić pojęcie ciśnienia hydrostatycznego,
 objaśnić prawo Pascala,
 objaśnić prawo naczyń połączonych,
 podać i objaśnić prawo Archimedesa.
Zastosowanie
prawa Archimedesa do
wyznaczania
gęstości.
 skorzystać z prawa Archimedesa do wy-
 wyjaśnić, na czym polega zjawisko paradoksu
hydrostatycznego,
 objaśnić zasadę działania urządzeń, w których
wykorzystano prawo Pascala,
 objaśnić sposób wykorzystania prawa naczyń
połączonych do wyznaczania gęstości cieczy,
 objaśnić warunki pływania ciał.
 rozwiązywać zadania, stosując prawa Archimedesa.
 rozwiązywać problemy z hydrostatyki.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 wyprowadzić prawo Archime-
desa.
znaczania gęstości ciał stałych i cieczy.
Powtórzenie.
48
49, 50
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (5) i omówienie błędów sprawdzianu (5).
51, 52 Sprawdzian maturalny (M1) – 2 lekcje + przerwa
6. Pole grawitacyjne - 15 lekcji
Nr
lekcji
Temat
Wymagania
Podstawowe
Uczeń potrafi:
53
O odkryciach
Kopernika
i Keplera.
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
 przedstawić założenia teorii heliocen zastosować trzecie prawo Keplera do planet Ukłatrycznej
du Słonecznego i każdego układu satelitów krążących wokół tego samego ciała.
 sformułować i objaśnić treść praw Keplera
 opisać ruchy planet Układu Słonecznego.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 przygotować prezentację na
temat roli odkryć Kopernika
i Keplera dla rozwoju fizyki
i astronomii.
13
Nr
lekcji
54
55
56
57
Temat
Wymagania
Podstawowe
Prawo powszechnej grawitacji.
Pierwsza prędkość kosmiczna.
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 sformułować i objaśnić prawo powszechnej grawitacji,
 podać przykłady zjawisk, do opisu których stosuje się prawo grawitacji,
 na podstawie prawa grawitacji wykazać,
że w pobliżu Ziemi na każde ciało o masie 1 kg działa siła grawitacji o wartości
około 10 N.
 zdefiniować pierwszą prędkość kosmiczną i podać jej wartość dla Ziemi.
 podać sens fizyczny stałej grawitacji,
 wyprowadzić wzór na wartość siły grawitacji na
planecie o danym promieniu i gęstości,
 przedstawić rozumowanie prowadzące od III prawa Keplera do prawa grawitacji Newtona.
Oddziaływania
grawitacyjne w
Układzie Słonecznym.
 wie, że dla wszystkich planet Układu
Słonecznego siła grawitacji słonecznej
jest siłą dośrodkową.
Natężenie pola
grawitacyjnego.
 wyjaśnić pojęcie pola grawitacyjnego i
linii pola,
 przedstawić graficznie pole grawitacyjne,
 poprawnie wypowiedzieć definicję natężenia pola grawitacyjnego,
 odpowiedzieć na pytanie: Od czego zależy wartość natężenia centralnego pola
grawitacyjnego w danym punkcie?
 wyjaśnić, dlaczego pole grawitacyjne
w pobliżu Ziemi uważamy za jednorodne.
 uzasadnić, że satelita tylko wtedy może krążyć
wokół Ziemi po orbicie w kształcie okręgu, gdy
siła grawitacji stanowi siłę dośrodkową,
 wyprowadzić wzór na wartość pierwszej prędkości kosmicznej,
 wyprowadzić wzór na masę źródła pola grawitacyjnego, posiadającego satelitę.
 obliczać (szacować) wartości sił grawitacji, którymi oddziałują wzajemnie ciała niebieskie,
 porównywać okresy obiegu planet, znając ich
średnie odległości od Słońca,
 porównywać wartości prędkości ruchu obiegowego planet Układu Słonecznego.
 obliczać wartość natężenia pola grawitacyjnego,
 sporządzić wykres zależności (r) dla r ≥ R,
 rozwiązywać problemy, stosując ilościowy opis
pola grawitacyjnego.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 opisać oddziaływanie grawitacyjne wewnątrz Ziemi,
 omówić różnicę między ciężarem ciała, a siłą grawitacji,
 przygotować prezentację na
temat roli Newtona w rozwoju
nauki.
 wyjaśnić, w jaki sposób badania
ruchu ciał niebieskich i odchyleń tego ruchu od wcześniej
przewidywanego, mogą doprowadzić do odkrycia nieznanych
ciał niebieskich.
 wyprowadzić wzór na wartość
natężenia pola grawitacyjnego
wewnątrz jednorodnej kuli danej
gęstości
 przygotować wypowiedź na
temat „natężenie pola grawitacyjnego, a przyspieszenie grawitacyjne”.
14
Nr
lekcji
Temat
Wymagania
Podstawowe
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
58
Praca w polu
grawitacyjnym.
 wykazać, że jednorodne pole grawitacyjne jest polem zachowawczym.
59, 60
Energia potencjalna ciała w
polu grawitacyjnym.
 odpowiedzieć na pytania: Od czego zależy grawitacyjna energia potencjalna ciała
w polu centralnym? Jak zmienia się grawitacyjna energia potencjalna ciała podczas zwiększania jego odległości od
Ziemi?
 podać i objaśnić wyrażenie na pracę siły grawitacji w centralnym polu grawitacyjnym,
 obliczać pracę w polu grawitacyjnym,
 objaśnić wzór na pracę siły pola grawitacyjnego.
 zapisać wzór na zmianę grawitacyjnej energii potencjalnej ciała przy zmianie jego położenia w
centralnym polu grawitacyjnym,
 poprawnie wypowiedzieć definicję grawitacyjnej
energii potencjalnej. poprawnie sporządzić i zinterpretować wykres zależności Ep(r).
Druga prędkość
kosmiczna.
 objaśnić wzór na wartość drugiej prędkości kosmicznej,
 obliczyć wartość drugiej prędkości kosmicznej dla Ziemi.
Stan przeciążenia. Stany nieważkości
i niedociążenia.
 podać przykłady występowania stanu
przeciążenia, niedociążenia i nieważkości.
61
62, 63
64
65, 66
 wyprowadzić wzór na wartość drugiej prędkości
kosmicznej,
 opisać ruch ciała w polu grawitacyjnym w zależności od wartości nadanej mu prędkości,
 wyprowadzić wzór na promień Schwarzschilda.
 zdefiniować stan przeciążenia, niedociążenia
i nieważkości,
 opisać (w układzie inercjalnym i nieinercjalnym)
zjawiska występujące w rakiecie startującej
z Ziemi i poruszającej się z przyspieszeniem
zwróconym pionowo w górę.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 przeprowadzić rozumowanie
wykazujące, że dowolne (statyczne) pole grawitacyjne jest
polem zachowawczym.
 wykazać, że zmiana energii potencjalnej grawitacyjnej jest
równa pracy wykonanej przez
siłę grawitacyjną wziętej ze
znakiem „minus”,
 wyjaśnić, dlaczego w polach
niezachowawczych nie operujemy pojęciem energii potencjalnej.
 przygotować prezentację na
temat ruchu satelitów w polu
grawitacyjnym w zależności
od wartości nadanej im prędkości.
 wyjaśnić, dlaczego stan nieważkości może występować tylko w
układach nieinercjalnych,
 wyjaśnić, na czym polega zasada równoważnści,
 przygotować prezentację na
temat wpływu stanów przeciążenia, niedociążenia i nieważkości na organizm człowieka.
Powtórzenie.
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (6) i omówienie błędów sprawdzianu (6).
67, 68 Sprawdzian maturalny (M2) – 2 lekcje + przerwa
15
7. Bryła sztywna - 12 lekcji
Nr
lekcji
Temat
Wymagania
Podstawowe
Uczeń potrafi:
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 podać przykład wielkości fizycznej, która  zapisać iloczyn wektorowy dwóch wektorów,
jest iloczynem wektorowym dwóch wekto-  podać jego cechy (wartość, kierunek, zwrot),
rów.
 wyjaśnić, co to znaczy, że iloczyn wektorowy jest
antyprzemienny.
70, 71 Ruch obrotowy  wymienić wielkości opisujące ruch obro zdefiniować: szybkość kątową średnią i chwilową,  wyprowadzić związek między
bryły sztywnej.
towy,
prędkość kątową średnią i chwilową, przyspieszewartościami składowej stycznej
Energia kinenie kątowe średnie i chwilowe,
przyspieszenia liniowego i przy posługiwać się pojęciami: szybkość kątotyczna bryły
spieszenia kątowego,
wa średnia i chwilowa, prędkość kątowa
 opisać matematycznie ruch obrotowy: jednostajsztywnej.
średnia i chwilowa, przyspieszenie kątowe
ny, jednostajnie przyspieszony, jednostajnie
 wyprowadzić wzór na energię
średnie i chwilowe,
opóźniony,
kinetyczną bryły w ruchu obrotowym,
 stosować regułę śruby prawoskrętnej do
 zapisać i objaśnić związek między wartościami
wyznaczenia zwrotu prędkości kątowej,
składowej stycznej przyspieszenia liniowego i
 wyjaśnić, dlaczego energie kineprzyspieszenia kątowego,
tyczne bryły obracającej się zta zapisać i objaśnić wzór na energię kineką samą szybkością kątową wotyczną bryły w ruchu obrotowym
 podać definicję momentu bezwładności bryły,
kół różnych osi obrotu (równo posługiwać się pojęciem momentu bez obliczać momenty bezwładności brył względem
ległych do osi symetrii bryły) są
władności.
ich osi symetrii,
różne.
 obliczać energię kinetyczną bryły obracającej się
wokół osi symetrii,
 stosować twierdzenie Steinera.
72, 73 Przyczyny
 podać warunek zmiany stanu ruchu obro zdefiniować moment siły,
zmian ruchu
towego bryły sztywnej,
 obliczać wartości momentów sił działających na
obrotowego.
bryłę sztywną, znajdować ich kierunek i zwrot,
 posługiwać się pojęciem momentu siły,
Moment siły.
 podać treść zasad dynamiki ruchu obroto-  znajdować wypadkowy moment sił działających
Moment pędu
wego.
na bryłę,
bryły sztywnej.
 rozwiązywać zadania, stosując zasady dynamiki
ruchu obrotowego.
Analogie wy74
 przedstawić analogie występujące w dynamiczstępujące
nym opisie ruchu postępowego i obrotowego,
w opisie ruchu
 rozwiązywać zadania, stosując zasady dynamiki
postępowego
ruchu obrotowego.
i obrotowego.
69
Iloczyn wektorowy (zadania).
16
Nr
lekcji
Temat
75
Złożenie ruchu
postępowego
i obrotowego –
toczenie.
Wymagania
Podstawowe
Uczeń potrafi:
76, 77 Sprawdzenie II
zasady dynamiki dla ruchu
obrotowego
(dośw. 6).
78
79, 80
 przygotować zestaw doświadczalny wg
instrukcji,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,
 sporządzić tabelę wyników pomiaru,
 obliczyć wartości średnie wielkości mierzonych,
 sporządzić odpowiedni układ współrzędnych (podpisać i wyskalować osie, zaznaczyć jednostki wielkości fizycznych),
 zaznaczyć w układzie współrzędnych
punkty wraz z niepewnościami,
 zapisać wynik pomiaru w postaci x ± x.
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 opisać toczenie bez poślizgu, jako złożenie ruchu
postępowego bryły i jej ruchu obrotowego wokół
środka masy,
 opisać toczenie, jako ruch obrotowy wokół chwilowej osi obrotu,
 znajdować prędkość punktów toczącej się bryły,
jako wypadkową prędkości jej ruchu postępowego
i obrotowego wokół środka masy,
 obliczać energię kinetyczną toczącej się bryły,
 zapisać równania ruchu postępowego i obrotowego toczącej się bryły sztywnej.
 dopasować graficznie prostą do punktów pomiarowych i ocenić trafność tego postępowania,
 odczytać z dopasowanego graficznie wykresu
współczynnik kierunkowy prostej,
 podać przyczyny ewentualnych błędów systematycznych,
 oszacować wielkość błędów systematycznych,
 ocenić krytycznie, czy otrzymany wynik doświadczenia jest realny,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające z
doświadczenia.
Powtórzenie.
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (7) i omówienie błędów sprawdzianu (7).
81, 82 Sprawdzian maturalny (M3) – 2 lekcje + przerwa
17
8. Ruch harmoniczny i fale mechaniczne - 20 lekcji
Nr
lekcji
Temat
Podstawowe
83 –
85
Model oscylatora harmonicznego. Matematyczny
opis ruchu
harmonicznego.
86
Wahadło matematyczne.
87
Wyznaczenie
wartości przyspieszenia
ziemskiego
(dośw.7).
88
Drgania wymuszone i rezonansowe.
Właściwości
sprężyste ciał
stałych.
89
Wymagania
Rozszerzone
Dopełniające
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 wymienić przykłady ruchu drgającego w
przyrodzie,
 wymienić i zdefiniować
 pojęcia służące do opisu ruchu drgającego,
 zapisać i objaśnić związek siły, pod wpływem której odbywa się ruch harmoniczny,
z wychyleniem ciała z położenia równowagi.
 obliczyć współrzędne położenia, prędkości, przy-  wyprowadzić wzór na okres
spieszenia i siły w ruchu harmonicznym, rozkładrgań w ruchu harmonicznym.
dając ruch punktu materialnego po okręgu na dwa
ruchy składowe,
 sporządzić i objaśnić wykresy zależności współrzędnych położenia, prędkości i przyspieszenia od
czasu,
 obliczać pracę i energię w ruchu harmonicznym.
 rozwiązywać zadania dotyczące wahadła matema-  wykazać, że ruch wahadła matycznego.
tematycznego jest ruchem harmonicznym dla małych kątów
wychylenia wahadła z położenia
równowagi.
 podać przyczyny ewentualnych błędów systema samodzielnie zaproponować
tycznych,
inną metodę wyznaczenia przyspieszenia.
 oszacować wielkość błędów systematycznych,
 ocenić krytycznie, czy otrzymany wynik doświadczenia jest realny,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające z
doświadczenia.
 wyjaśnić, na czym polega zjawisko rezonansu.
 przygotować zestaw doświadczalny wg
instrukcji,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,
 sporządzić tabelę wyników pomiaru,
 obliczyć wartości średnie wielkości mierzonych,
 zapisać wynik pomiaru w postaci x ± x.
 podać sens fizyczny współczynnika sprężystości.
 podać przykłady praktycznego wykorzystania
właściwości sprężystych ciał,
 podać treść prawa Hooke’a
 objaśnić wykres zależności ( ).
18
Nr
lekcji
Temat
Wymagania
Podstawowe
Uczeń potrafi:
Pojęcie fali.
Fale podłużne i
poprzeczne.
Wielkości charakteryzujące
fale.
Funkcja falo91
wa dla fali
płaskiej.
92, 93 Interferencja
fal o jednakowych amplitudach i częstotliwościach.
90
94
Pomiar częstotliwości podstawowej
drgań struny
(dośw. 8).
95
Zasada Huygensa. Zjawisko dyfrakcji.
Interferencja
fal harmonicznych wysyłanych przez
identyczne
źródła.
96
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
 wyjaśnić, na czym polega rozchodzenie się  rozwiązywać problemy dotyczące ruchu falowefali mechanicznej,
go.
 wymienić i objaśnić wielkości charakteryzujące fale,
 podać przykład fali poprzecznej i podłużnej.
 zinterpretować funkcję falową dla fali płaskiej,
 rozwiązywać problemy dotyczące ruchu falowego.
 wyjaśnić pojęcie interferencji fal.
 matematycznie opisać interferencję dwóch fal
o jednakowych amplitudach i częstotliwościach,
 opisać fale stojące,
 wyjaśnić pojęcie spójności fal,
 rozwiązywać problemy dotyczące ruchu falowego.
 przygotować zestaw doświadczalny wg
 podać przyczyny ewentualnych błędów systemainstrukcji,
tycznych,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,  oszacować wielkość błędów systematycznych,
 sporządzić tabelę wyników pomiaru,
 ocenić krytycznie, czy otrzymany wynik doświadczenia jest realny,
 obliczyć wartości średnie wielkości mierzonych,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające z
doświadczenia.
 zapisać wynik pomiaru w postaci x ± x.
 wyjaśnić zasadę Huygensa.
 rozwiązywać problemy dotyczące zjawiska dyfrakcji.
 wyjaśnić zjawisko dyfrakcji.
 wyjaśnić pojęcie interferencji fal.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 wyprowadzić warunki wzmocnienia i wygaszania w przypadku interferencji fal harmonicznych wysyłanych przez identyczne źródła.
 opisać fale stojące,
 rozwiązywać problemy dotyczące instrumentów
strunowych i piszczałek.
19
Nr
lekcji
97
Temat
Wymagania
Podstawowe
Fale akustyczne.
98, 99 Zjawisko Dopplera.
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 opisać fale akustyczne, wyjaśniać pojęcia:
natężenie dźwięku i poziom natężenia
dźwięku.
 opisać sytuację, w której występuje zjawisko Dopplera.
 rozwiązywać zadania dotyczące natężenia i poziomu natężenia dźwięku.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 rozwiązywać zadania dotyczące efektu Dopplera
w przypadku poruszającego się źródła i nieruchomego obserwatora.
100
Powtórzenie.
101
102
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (8) i omówienie błędów sprawdzianu (8).
103, 104 Sprawdzian maturalny (M4) – 2 lekcje + przerwa
9. Zjawiska termodynamiczne - 21 lekcji
Nr
lekcji
105
106
Temat
Wymagania
Podstawowe
Mikroskopowe
modele ciał
makroskopowych. Gazy.
Ciecze. Ciała
stałe. Temperatura. 0 zasada
termodynamiki.
Energia wewnętrzna. Ciepło. I zasada
termodynamiki.
Rozszerzone
Dopełniające
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 wymienić właściwości gazów,
 wyjaśnić, na czym polega zjawisko dyfuzji,
 wymienić właściwości cieczy i ciał stałych.
 zapisać związek temperatury ciała ze średnią energią kinetyczną jego cząsteczek,
 zdefiniować energię wewnętrzną i ciepło,
 przeliczać temperaturę ze skali Celsjusza
na skalę Kelvina i odwrotnie.
 opisać skutki działania sił międzycząsteczkowych,  wyjaśnić co to znaczy, że energia wewnętrzna jest funkcją sta wyjaśnić zjawiska menisku,
nu.
 wypowiedzieć i objaśnić zerową i pierwszą zasadę termodynamiki.
 wypowiedzieć i objaśnić zerową i pierwszą zasadę termodynamiki,
 rozwiązywać zadania, stosując pierwszą zasadę
termodynamiki.
20
Nr
lekcji
Temat
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
107
Równanie stanu gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona.
Praca siły zewnętrznej przy
zmianie objętości gazu.
Przemiany gazu doskonałego.
 opisać założenia teorii kinetycznomolekularnej gazów,
 objaśnić pojęcie gazu doskonałego,
 zapisać i objaśnić równanie stanu gazu
doskonałego.
 wyjaśnić pojęcie pracy przy zmianie objętości gazu.
 zapisać i objaśnić równanie Clapeyrona.
 zapisać i objaśnić wzór na ciśnienie gazu (podstawowy wzór teorii kinetyczno- molekularnej).
 wyprowadzić wzór na ciśnienie
gazu w zbiorniku zamkniętym.
 wymienić i opisać przemiany gazowe.
 zastosować pierwszą zasadę
termodynamiki do opisu przemian gazowych,
112
Ciepło właściwe i molowe.
 posługiwać się pojęciami ciepła właściwego i ciepła molowego.
113
Przemiana adiabatyczna.
Silniki cieplne.
Cykl Carnota.
Druga zasada
termodynamiki.
 wyjaśnić pojęcie przemiany adiabatycznej.
Przemiany
fazowe.
Bilans
cieplny.
 opisać zjawiska: topnienia, krzepnięcia,
parowania, skraplania, sublimacji, resublimacji, wrzenia i skraplania w temperaturze wrzenia,
 skorzystać z równania stanu gazu doskonałego i
równania Clapeyrona, opisując przemiany gazu
(izotermiczną, izobaryczną, izochoryczną, adiabatyczną),
 sporządzać i interpretować wykresy, np. p(V),
p(T), V(T), dla wszystkich przemian,
 obliczać pracę objętościową i ciepło w różnych
przemianach gazu doskonałego,
 rozwiązywać problemy, stosując ilościowy opis
przemian gazu doskonałego.
 opisać przemianę adiabatyczną i porównać ją z
izotermiczną.
 sporządzić wykres p(V) dla cyklu Carnota i opisać
go,
 zdefiniować sprawność silnika cieplnego.
 zapisać wzór na sprawność idealnego silnika Carnota,
 obliczać sprawności silników cieplnych,
 zdefiniować wielkości fizyczne opisujące te procesy,
 sporządzać i interpretować odpowiednie wykresy,
 opisać przemiany energii w tych zjawiskach,
 rozwiązywać problemy dotyczące przejść fazowych stosując metodę bilansu cieplnego.
108
109
110
111
114
115
116
117
Wymagania
Podstawowe
 opisać zasadę działania silnika cieplnego,
 wymienić przemiany, z których składa się
cykl Carnota.
Rozszerzone
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 wyprowadzić związek między
Cp i Cv.
 rozwiązywać problemy dotyczące drugiej zasady termodynamiki,
 na podstawie wykresów opisywać cykle przemian zachodzących w silnikach.
21
Nr
lekcji
Temat
Wymagania
Podstawowe
118
Wyznaczanie
ciepła właściwego cieczy
lub ciała stałego (dośw. 9).
119
Rozszerzalność
termiczna ciał.
120
Transport energii przez przewodzenie i
konwekcję.
121
122
123
Powtórzenie.
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 przygotować zestaw doświadczalny wg
instrukcji,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,
 sporządzić tabelę wyników pomiaru,
 obliczyć wartości średnie wielkości mierzonych,
 zapisać wynik pomiaru w postaci x ± x.
 omówić na przykładach zjawisko rozszerzalności ciał.
 podać przyczyny ewentualnych błędów systematycznych,
 oszacować wielkość błędów systematycznych,
 ocenić krytycznie, czy otrzymany wynik doświadczenia jest realny,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające z
doświadczenia.
 obliczać zmiany objętości ciał spowodowane
zmianami temperatury,
 zdefiniować współczynniki rozszerzalności liniowej i objętościowej,
 podać związek między współczynnikami rozszerzalności liniowej i objętościowej ciała stałego.
 omówić doświadczenia, pozwalające zbadać zjawisko przewodnictwa cieplnego ciał stałych, cieczy i gazów oraz sformułować wnioski wynikające z tych doświadczeń,
 wyjaśnić przyczyny różnic przewodnictwa cieplnego różnych substancji na podstawie teorii kinetyczno-molekularnej,
 wyjaśnić, na czym polega zjawisko konwekcji.
 podać przykłady ciał, które są dobrymi
przewodnikami ciepła i ciał, które źle
przewodzą ciepło,
 opisać zjawisko konwekcji w cieczach i
gazach,
 podać przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska konwekcji.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 samodzielnie zaproponować
inną metodę wyznaczenia ciepła
właściwego.
 objaśnić analogie między przewodzeniem ciepła i prądu elektrycznego.
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (9) i omówienie błędów sprawdzianu (9).
124, 125 Sprawdzian maturalny (M5) – 2 lekcje + przerwa
22
10. Pole elektryczne - 17 lekcji
Nr
lekcji
Temat
Podstawowe
126
Prawo Coulomba. Elektryzowanie
ciał. Zasada
zachowania
ładunku.
127
128
Natężenie pola
elektrostatycznego. Zasada
superpozycji
natężeń pól.
129
Przewodnik
naelektryzowany.
Praca w polu
elektrostatycznym: jednorodnym i centralnym.
Energia potencjalna cząstki
naładowanej
w polu elektrostatycznym.
130
131
132
133
Wymagania
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 opisać oddziaływanie ciał naelektryzowanych,
 zapisać i objaśnić prawo Coulomba,
 wypowiedzieć i objaśnić zasadę zachowania ładunku,
 opisać i wyjaśnić sposoby elektryzowania
ciał, posługując się zasadą zachowania ładunku.
 poprawnie wypowiedzieć definicję natężenia pola elektrostatycznego,
 przedstawić graficznie pole jednorodne i
centralne,
 odpowiedzieć na pytanie: od czego zależy
wartość natężenia centralnego pola elektrostatycznego w danym punkcie?
 objaśnić pojęcie przenikalności elektrycznej
ośrodka,
 obliczać wartości sił Coulomba,
 rozwiązywać zadania, stosując prawo Coulomba.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 sporządzić wykres E(r),
 korzystać z zasady superpozycji pól i opisać jakościowo pole wytworzone przez układ ładunków,
 posługiwać się pojęciem dipola elektrycznego,
 obliczyć wartość natężenia pola elektrycznego
w środku dipola,
 opisać zachowane dipola w zewnętrznym, jednorodnym polu elektrostatycznym.
 opisać rozkład ładunku wprowadzonego
na przewodnik.
 podać definicję elektronowolta,
 zapisać i objaśnić wzór ogólny na pracę
wykonaną przy przesuwaniu ładunku
przez siłę dowolnego pola elektrostatycznego.
 potrafi zapisać i objaśnić wzór na energię
potencjalną elektrostatyczną ładunku.
 obliczyć pracę siły pola jednorodnego i centralnego przy przesuwaniu ładunku.
 wyprowadzić wzór ogólny na
pracę w polu elektrostatycznym.
 obliczyć energię potencjalną naładowanej cząstki
w polu elektrostatycznym,
 rozwiązywać problemy, stosując ilościowy opis
pola elektrostatycznego.
 wyprowadzić wzór na energię
potencjalną ładunku w polu centralnym,
23
Nr
lekcji
Temat
134
Rozkład ładunku na powierzchni
przewodnika.
Przewodnik
w polu elektrostatycznym.
Badanie kształtu linii pola
elektrostatycznego (dośw.
10)
135
136
137
138
139
140
141
142
Wymagania
Podstawowe
Pojemność
elektryczna
ciała przewodzącego Kondensator.
Pojemność
kondensatora
płaskiego.
Energia naładowanego kondensatora.
Dielektryk
w polu elektrostatycznym.
Powtórzenie.
Rozszerzone
Uczeń potrafi:
Uczeń potrafi:
 opisać rozkład ładunku na różnych powierzchniach.
 opisać wpływ pola elektrycznego na rozmieszczenie ładunków na przewodniku,
 wyjaśnić działanie piorunochronu i klatki Faradaya.
 przygotować zestaw doświadczalny wg
instrukcji,
 wykonać samodzielnie kolejne czynności,
 wykonać rysunki kształtu linii pola elektrostatycznego w różnych, charakterystycznych sytuacjach.
 zdefiniować pojemność przewodnika i
jednostkę pojemności i wymiar,
 wyjaśnić od czego zależy pojemność elektryczna?
 objaśnić pojęcie kondensatora.
 odpowiedzieć na pytanie: od czego i jak
zależy pojemność kondensatora płaskiego?
 wyjaśnić wpływ dielektryka na pojemność
kondensatora,
 objaśnić, od czego i jak zależy energia
naładowanego kondensatora.
 ocenić krytycznie, czy otrzymane wyniki doświadczenia są realne,
 samodzielnie sformułować wnioski wynikające z
doświadczenia.
Dopełniające
Uczeń potrafi:
 zaproponować doświadczenie
sprawdzające rozkład ładunku
na powierzchni przewodnika.
 objaśnić pojęcie stałej dielektrycznej,
 wyjaśnić wpływ dielektryka na pojemność kondensatora.
 rozwiązywać zadania dotyczące pojemności układu kondensatorów.
 rozwiązywać zadania dotyczące pojemności
i energii kondensatora płaskiego,
 opisać zjawiska zachodzące w dielektryku
umieszczonym w polu elektrostatycznym.
Sprawdzian wiedzy i umiejętności (10) i omówienie błędów sprawdzianu (10).
Uwaga 1. Ostatni sprawdzian (10) zostanie zrobiony na początku klasy 3, jeśli zakończenie tego działu wypadnie po klasyfikacji rocznej.
Uwaga 2. Jeśli okaże się, że pozostaną wolne godziny przed końcem roku szkolnego, to zostaną one przeznaczone na zadania przekrojowe typu maturalnego.
24