PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ JEST KOBIETĄ
Transkrypt
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ JEST KOBIETĄ
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ JEST KOBIETĄ – Bariery rozwoju przedsiębiorczości kobiet a pogodzenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym jest trudniejsze niż dla mężczyzn. W ogólnoeuropejskich planach zwiększania aktywizacji zawodowej kobiet, takich jak strategia Europa 2020, promuje się samozatrudnienie, jako bardziej elastyczną formę niż etat. Założenia te okazują się jednak mijać z rzeczywistością rynku pracy. W wyniku badań przeprowadzonych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości wywnioskować można, że osoby prowadzące własną działalność gospodarczą pracują często dłużej niż 8 godzin dziennie, a ponadto w nieregularnych rozkładach godzinowych. Stanowi to jedną z najistotniejszych wad prowadzenia własnej działalności gospodarczej wskazywaną zarówno przez przedsiębiorczynie (23% ankietowanych), jak i przez kobiety pracujące na etacie i bezrobotne (odpowiednio po 22%). Kolejnym podkreślanym problemem jest znaczna ilość procedur wymagających kontaktów z urzędami, co jest skomplikowane, a zarazem czasochłonne (kolejno 24%, 18% i 18%). Wiążąca się z prowadzeniem własnej firmy niepewność zarobków, zwłaszcza na początku działalności jest inną z barier, wskazywaną przez panie, niezależnie od sposobu zatrudnienia (21-22%). W połączeniu z wychowaniem dzieci staje się to istotnym argumentem przywiązującym respondentki do stałego etatu lub skłania do zaniechania poszukiwania pracy. PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ JEST KOBIETĄ Bariery rozwoju przedsiębiorczości kobiet Autor: SAMULA Aleksandra, Wydział Zarządzania i Ekonomii, Politechnika Gdańska Prawie co trzecia firma w Polsce została założona i jest prowadzona przez kobietę. Pomimo relatywnie wysokiego wskaźnika przedsiębiorczości wśród Polek, w dalszym ciągu ok. jednej trzeciej kobiet pracujących na etacie oraz połowa bezrobotnych nie bierze pod uwagę założenia własnej firmy. Istotnym w tym wypadku jest zbadanie przyczyn niechęci do prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Istnieje pewna grupa barier i utrudnień, które są uniwersale zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Należą do nich m.in.: słaby dostęp do kapitału, wysokie koszty pracy, skomplikowane procedury administracyjne i podatkowe. Ponadto wyszczególnić można szereg trudności, z którymi muszą zmagać się przedsiębiorczynie. Są one związane głównie z uwarunkowaniami kulturowymi, zgodnie z którymi to kobiety są odpowiedzialne za prowadzenie domu i wychowanie dzieci. W konsekwencji są one statystycznie mniej mobilne, 1 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ JEST KOBIETĄ – Bariery rozwoju przedsiębiorczości kobiet na karierze zawodowej, w przeciwieństwie do badanych kobiet pracujących na etacie lub bezrobotnych, które w większości miały już dzieci. Podjęcie pracy przez kobietę, która założyła już rodzinę lub jej powrót po urlopie macierzyńskim zazwyczaj wpływa na organizację życia domowego. W przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej zależności ta jest jeszcze bardziej wyraźna. Aktywność zawodowa częściowo determinuje podział obowiązków domowych pośród domowników, jednakże w dalszym ciągu przeważa tradycyjny model rodziny, w którym to kobieta zajmuje się domem, godząc to z obowiązkami służbowymi. Takie zjawisko występuje w prawie połowie gospodarstw domowych, w których kobieta prowadzi własną firmę. W pozostałych przypadkach obowiązki są dzielone pomiędzy partnerów i innych członków rodziny. Obowiązki dotyczące prowadzenia domu zmieniają się na korzyść kobiet, ale w przypadku wychowywania dzieci poczuwają się one do większej odpowiedzialności. W przypadku dzieci w wieku do 3 lat wszystkie niepracujące kobiety zajmują się nimi osobiście. Wykres 1. Wady prowadzenia własnej firmy [2] Źródło: Opracowanie własne na podstawie Przedsiębiorczość kobiet w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2011. Istotna potczas analizy przedsiębiorczości kobiet jest także ich sytuacja rodzinna. Choć ok. dwie trzecie przedsięborczyń pozostaje w związku małżeńskim lub partnerskim to tylko połowa pań prowadzących działalność gospodarczą miała dzieci. Znamienny jest więc wpływ działalności gospodarczej na życie osobiste kobiet. Znaczna część z nich odkłada zakładanie rodziny na później, skupiając się 2 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ JEST KOBIETĄ – Bariery rozwoju przedsiębiorczości kobiet Przedsiębiorczynie w większości deklarują, że dzieci również pozostają w domu, ale zajmuje się nimi inna osoba z rodziny. Najbardziej zróżnicowana sytuacja dotyczy pracownic najemnych, których dziećmi zajmuje się najczęściej inna osoba, dziecko korzysta ze żłobka lub przedszkola albo kobiety zajmują się dzieckiem osobiście (odpowiednio 41%, 18%, 13% badanych) [3]. Starsze dzieci przedsiębiorczyń (w wieku 4-7 lat) zazwyczaj chodzą do przedszkola lub szkoły. Podobnie jest w przypadku kobiet na etacie, ale tylko w przypadku połowy pozostających w domu. Analizując ten wątek można stwierdzić, że pracujące kobiety, niezależnie od sposobu zatrudnienia, najczęściej nie opiekują się dziećmi osobiście. Tylko kobiety zatrudnione zwracają uwagę na wykorzystanie instytucji zajmujących się małymi dziećmi (żłobki, przedszkola). Jest to kolejne, często zgłaszane utrudnienie podjęcia pracy, jak i prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Bardzo często zwraca się uwagę na trudną dostępność do zinstytucjonalizowanych form opieki, zwłaszcza dla małych dzieci. Poprawa sytuacji w tym zakresie na pewno poprawiłaby zaangażowanie kobiet w życie zawodowe [4]. Podsumowując, Polki mają duży potencjał zarówno do podjęcia pracy zawodowej, jaki i prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Napotykają one niestety szereg barier społeczno-kulturowych oraz instytucjonalnych, które tego typu aktywność utrudniają. Poza przeszkodami, z którymi musi się zmagać każdy zakładający własną firmę, na kobietach spoczywa odpowiedzialność za dom oraz głównie za opiekę nad dziećmi. Znamiennym jest fakt, że większość przedsiębiorczyń nie ma jeszcze dzieci albo są już one w wieku niewymagającym stałej opieki (dzieci w wieku szkolnym powyżej 7 lat). Kobiety są bardzo przedsiębiorcze, ale w badań wynika, że ich zaangażowanie zawodowe jest realizowane kosztem życia rodzinnego. Pomimo tego, wiele z nich potrafi z sukcesem pogodzić różne role, czego dowodem jest coraz częstsze wybieranie kobiet na stanowiska kierownicze. Bibliografia: [1] Przedsiębiorczość kobiet w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2011 [2] Wykres, Opracowanie własne na podstawie Przedsiębiorczość kobiet w Polsce, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2011 [3] Płeć a możliwości ekonomiczne w Polsce: czy kobiety straciły na transformacji?, Departament Walki z Ubóstwem i Zarządzania Gospodarką Region Europy i Azji Środkowej, Bank Światowy, 2004, s. 77-81 [4] Rola kobiet w innowacyjnej przedsiębiorczości wysokich technologii. Raport końcowy z badań jakościowych dla Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2007, s. 46-48 3