D - Sąd Okręgowy w Krakowie

Sygn. akt I C 1019/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 kwietnia 2016 r.
Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Irena Żarnowska-Sporysz
Protokolant: prot. sądowy Anna Łachman
po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2016 r. w Krakowie
na rozprawie
sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości G. (...)
(...) w upadłości likwidacyjnej
przeciwko M. J. Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w (...) Skarbowi Państwa
Prezesowi Sądu Rejonowego w (...)
o zapłatę
I. powództwo oddala;
II. zasądza od Syndyka masy upadłości G. (...) (...)
w upadłości likwidacyjnej na rzecz pozwanego M. J. kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;
III. zasądza od Syndyka masy upadłości G. (...) (...)
w upadłości likwidacyjnej na rzecz strony pozwanej Skarbu Państwa P. (...) kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego.
I C 1019/15
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 15 czerwca 2015r powód syndyk masy upadłości (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej wniósł
przeciwko komornikowi przy Sądzie Rejonowym w (...) M. J. i Skarbowi Państwa Prezesowi Sądu Rejonowego w (...)
– o zasądzenie od nich solidarnie kwoty 436.233,50 zł z umownymi odsetkami liczonymi od 06 grudnia 2014r do
dnia zapłaty.
W uzasadnieniu podał ,że postanowieniem z dnia 11 lutego 2014r o sygn. VIII GU 212/13/S Sąd Rejonowy dla Krakowa
Śródmieścia w Krakowie ogłosił upadłość (...) (...). z możliwością zawarcia układu. Na mocy art. 149 par.1 ustawy z
dnia 28 lutego 2003 Prawo upadłościowe i naprawcze uległy zawieszeniu wszystkie postępowania egzekucyjne w tym
dotyczące prowadzonej przez komornika M. J. egzekucji z wniosku wierzyciela (...) sp. z o.o. sygn. (...) które było
wszczęte przed ogłoszeniem upadłości . Pozwany komornik wiedział o ogłoszeniu upadłości co potwierdził w piśmie z
dnia 10.03.2014r informując powoda o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego.
(...) sp. z o.o. zgłosił dnia 31 marca 2014r swą wierzytelność w wysokości 1.016.416,76 zł wynikającą z nakazu zapłaty
do masy upadłości .
Postanowieniem z dnia 14 listopada 2014r – sygn. VIII GUp 5/14/S Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w
Krakowie – zmienił sposób postępowania upadłościowego z postępowania z możliwością zawarcia układu na sposób
obejmujący likwidację majątku upadłego.
Komornik w międzyczasie tj. dnia 18 lipca 2014r wbrew zakazowi ustawowemu dokonał czynności polegającej na
zajęciu i przejęciu pod dozór środków pieniężnych w kwocie 435.233,50 zł które następnie przekazał nie do masy
upadłości lecz wierzycielowi tj. (...) sp. z o.o. Pozbawił w ten sposób masę upadłości tej kwoty i uszczuplił możliwość
zaspokojenia innych wierzycieli.
Odpowiada za to solidarnie ze Skarbem Państwa na podstawie art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r o komornikach
sądowych i egzekucji.
W odpowiedzi na pozew – pozwany Skarb Państwa – reprezentowany przez P. (...) wniósł o oddalenie powództwa i
zasądzenie kosztów postepowania.
W uzasadnieniu wskazał na konieczność wykazania przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych tj.
działania z którego szkoda wynikła , szkody i związku przyczynowego między nimi. Podał ,że działanie komornika
tj. zajęcie środków pieniężnych i przekazanie ich wierzycielowi nie było działaniem niezgodnym z prawem bowiem
wierzytelność zajęta przez komornika była zabezpieczona na mieniu upadłego hipoteką kaucyjną – na co wskazał
wierzyciel w piśmie skierowanym do komornika dnia 14 lipca 2014r a skarga dłużnika na tę czynność komornika
została postanowieniem Sądu Rejonowego w Grodzisku Wielkopolskim z dnia 11 grudnia 2014r – I Co 718/14
odrzucona. Komornik dokonując zajęcia działał w odniesieniu do wierzytelności zabezpieczonej hipoteką a co do
takich wierzytelności obowiązuje zasada iż nie wchodzą one do układu o czym stanowi art.273 ust.2 i 3 prawa
upadłościowego i naprawczego – i w związku z tym co do nich nie obowiązuje zawieszenie z mocy prawa postępowania
egzekucyjnego – bo to dotyczy tylko wierzytelności objętych układem na mocy art. 140 i 146 pr. upadłościowego .
Podnosi również pozwany iż powód nie wykazał szkody bowiem działaniem komornika doszło do częściowego
zaspokojenia wierzyciela który i tak były zaspokajany w postępowaniu upadłościowym . Ponadto postępowanie
to nie zostało prawomocnie zakończone dlatego twierdzenia o pokrzywdzeniu wierzycieli tego postepowania są
przedwczesne.
Nie jest również zasadne żądanie odsetek gdyż stron nie łączył żaden stosunek umowny określający ich wysokość, a
wysokość odszkodowania sąd ustala na dzień wyrokowania.
Przedsądowe wezwanie do zapłaty pozwany ten otrzymał 7 maja 2015r .
Pozwany komornik M. J. w pisemnej odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów
postępowania . W uzasadnieniu podniósł iż prowadzi postępowanie egzekucyjne pod sygn. (...) z wniosku wierzyciela
(...) sp. z o.o.(...)A na podstawie tytułu wykonawczego tj. nakazu zapłaty SO w Krakowie IX GNc 435/11.
Otrzymał od nadzorcy sądowego pismo z dnia 25 lutego 2014r z informacją o ogłoszeniu upadłości dłużnika (...) sp.
z o.o. na co odpowiedział nadzorcy ,że postępowanie egzekucyjne jest zawieszone z mocy prawa na zasadzie art. 140
ust.1 ustawy prawo up. i napr.
Dnia 15 lipca 2014r do jego kancelarii wpłynęło pismo wierzyciela z wnioskiem o dokonanie zajęcia środków
pieniężnych dłużnika bowiem wierzytelność wierzyciela jest zabezpieczona hipoteką kaucyjną na nieruchomości
dłużnej spółki w związku z czym wierzytelność ta nie jest objęta układem i wierzytelności tej nie dotyczy zawieszenie
postępowania egzekucyjnego. Komornik dokonał sprawdzenia tej informacji i dnia 18 lipca 2014r zajął środki
pieniężne dłużnika w wysokości 436239,50 zł i przekazał je w tej wysokości wierzycielowi.
Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2014r Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie dokonał zmiany
sposobu postępowania upadłościowego na postępowanie z likwidacją majątku upadłego a dnia 20 marca 2015r
komornik otrzymał wezwanie syndyka do zwrotu do masy upadłości kwoty 436.233,50 zł – czego komornik
nie uczynił .Dodał ,że komornik nie ma obowiązku badać jakie oświadczenia składa wierzyciel w postępowaniu
upadłościowym .
Wobec powyższego działania komornika nie były bezprawne, nie spełnione zostały przesłanki jego odszkodowawczej
odpowiedzialności.
Sąd ustalił:
Na podstawie tytułu wykonawczego jakim był opatrzony klauzulą wykonalności nakaz zapłaty wydany przez sąd
Okręgowy w Krakowie z dnia 1 czerwca 2011r sygn. IX GNc 435/11 – wierzyciel tj. (...) spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością(...)A w K. złożyła dnia 16 września 2011r do komornika przy Sądzie Rejonowym w (...) M. J.
wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi tj. (...) Spółce z o.o. w N. i wyegzekwowanie kwot z w/w nakazu
tj. 1220.000,000 wraz z kosztami postępowania .
Dow: akta (...), nakaz zapłaty k. 16 , wniosek wierzyciela –k. 84
Postępowanie zostało wszczęte i toczyło się , podjęto w nim szereg czynności.
Postanowieniem z dnia 11 lutego 2011r sygn. VIII GU 212/13/S Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie
ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu dłużnika (...) spółki z o.o. z siedzibą w N. pozostawiając dłużnikowi
zarząd swoim majątkiem.
Dow; postanowienie –k. 12
Do tego postępowania upadłościowego wierzytelność swą w wysokości 1.016.416,76 zł zgłosił dnia 02 kwietnia 2014r
wierzyciel tj. (...) sp. z o.o.(...)A . W piśmie podał , że wierzytelność ta jest zabezpieczona hipoteką kaucyjną nr 4 na
nieruchomości upadłego położonej w W. dla której Sąd Rejonowy w Wałbrzychu prowadzi księgę wieczystą nr (...).
Dodał iż z uwagi na istniejące na powyższej nieruchomości inne obciążenia hipoteczne tj. hipoteki 1-3 na łączną kwotę
450.000 Euro które mają pierwszeństwo przed roszczeniem wierzyciela – wobec szacunkowej wartości nieruchomości
na sumę 1700.000,00 zł jest wysoce prawdopodobne że roszczenie wierzyciela nie zostanie w ogóle zaspokojone.
Dow; zgłoszenie wierzytelności –k. 13
Nadzorca sądowy M. S. pismem z dnia 25 lutego 2011r poinformował komornika do sprawy (...) o zapadłym
postanowieniu ogłaszającym upadłość dłużnika (...) Sp. z o.o. na co komornik zareagował pismem z dnia 10 marca
2014r zawiadamiającym nadzorcę ,że postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone z mocy prawa.
Dow; pismo nadzorcy –k. 95, pismo komornika –k. 19
Następnie pismem z daty 14 lipca 2014r – które wpłynęło do komornika dnia 15 lipca 2014r wierzyciel (...) sp.
z o. o.(...)A wniósł o podjęcie działań egzekucyjnych i zajęcie automatów do gry i środków pieniężnych dłużnika
znajdujących się w tych automatach oraz o sprzedaż licytacyjną. Dodał ,że zawieszeniu z mocy prawa podlegają jedynie
postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętych z mocy prawa układem – a ta dochodzona w niniejszym
postępowaniu egzekucyjnym nie jest wierzytelnością układową bo jest zabezpieczona hipoteką na nieruchomości
dłużnika położoną w W..
Dow: pismo wierzyciela –k. 97,98
Komornik dokonał zajęcia ruchomości dłużnika tj. automatów do gry i środków pieniężnych
Dow; protokoły zajęcia ruchomości –k. 111- 118, zajęcie środków pieniężnych k. 23
Środki pieniężne w wysokości 436.233,50 zł przekazał wierzycielowi - bezsporne
Na czynność komornika w postaci dokonania zajęcia ruchomości skargę złożył dłużnik – (...) sp. z o.o. w upadłości
układowej
Dow; skarga dłużnika –k. 119
Sąd Rejonowy w Grodzisku Wlk. skargę tę odrzucił z uwagi na jej spóźnienie - postanowieniem z dnia 11 grudnia 2014r
– sygn. I Co 718/14 nie mniej podał w uzasadnieniu ,że jest ona również nieuzasadniona merytorycznie bowiem zajęte
ruchomości dokonano w ramach zaspokojenia wierzytelności nie objętej układem.
Dow; postanowienie –k. 26
Dnia 14 listopada 2014r Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie sygn. VIII GUp 5/14/S zmienił sposób
postępowania upadłościowego z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację
majątku upadłego.
W uzasadnieniu tegoż postanowienia stwierdził m. innymi że wierzyciel upadłego tj. G. (...) (...). (...) dokonał dnia 31
marca 2014r zgłoszenia wierzytelności w łącznej wysokości 1.016.416,76 zł która posiadała zabezpieczenie w postaci
hipoteki kaucyjnej na nieruchomości upadłego położonej w W. Kw nr (...) , a w piśmie z dnia 15 lipca 2014r wierzyciel
oświadczył iż nie wyraża zgody na objecie układem zgłoszonej wierzytelności ( pismo wierzyciela k. 496) .
Dow; postanowienie z uzasadnieniem –k. 288 i nast.
W związku z wydaniem tego w/w postanowienia Sąd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim postanowieniem z dnia
5 marca 2015r sygn. I Co 718/14 uchylił swe wcześniejsze postanowienie z dnia 11 grudnia 2014r – I Co 718/14 i
powołując się na obowiązek zawieszenia postępowania na zasadzie art. 174 par.1 pkt.4 kpc – zawiesił postępowanie
w sprawie.
Dow; postanowienie k. 24
Dnia 16 marca 2015r syndyk masy upadłości G. (...) (...). w upadłości likwidacyjnej skierował do komornika pismo
żądając wydania do masy upadłości zajętych dłużnikowi- upadłemu środków pieniężnych w wysokości 435.233,50 zł
Do; pismo syndyka –k. 29, odpis Kw z wpisanymi hipotekami –k. 105
Komornik udzielił syndykowi odpowiedzi pismem z dnia 2 kwietnia 2015r – informując go ,że zajete pieniądze
przekazano wierzycielowi więc ich wydanie do masy nie jest możliwe.
Dow; pismo komornika –k. 32
Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2015r komornik umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie (...) na podstawie
art. 146 pr.up.i napr. i ustalił koszty tego postępowania.
Dow; postanowienie komornika –k. 148
Na to postanowienie skargę złożył syndyk – która to skarga została postanowieniem Sądu Rejonowego w Grodzisku
Wielkopolskim z dnia 8 stycznia 2016r – sygn. I Co 945/15 oddalona . Sąd ten powołał się na postanowienie i
uzasadnienie Sądu krakowskiego z dnia 14 listopada 2014r sygn. VIII GUp 5/14/S którym sąd ten zmienił sposób
postępowania upadłościowego z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidacje
majątku upadłego i stwierdził w swym uzasadnieniu m. inn. że „ sąd upadłościowy w postanowieniu z dnia 14 listopada
2014r w sprawie VIII GUp 5/14 upadłego (...) sp. z o.o. (...)A w K. stwierdził iż wierzyciel dokonał zgłoszenia
wierzytelności w łącznej wysokości 1.016.416,76 zł, która posiadała zabezpieczenie w postaci hipoteki kaucyjnej na
nieruchomości upadłego położonej w W. Kw nr (...) , a w piśmie z dnia 15 lipca 2014r wierzyciel oświadczył iż
nie wyraża zgody na objecie układem zgłoszonej wierzytelności . Z powyższych ustaleń wynika że egzekwowana
wierzytelność nie była objęta układem z mocy prawa. „
Dow; postanowienie –k. 236
Zażalenie na to postanowienie nie jest jeszcze rozpoznane.
Syndyk masy upadłości w postępowaniu upadłościowym sporządził listę wierzytelności na której znajduje się również
wierzytelność spółki (...) sp (...). (...) w wysokości 1.016416,76 zł – na karcie 12 tej listy , (k. 268) ale ta lista
wierzytelności jest dopiero ustalana i nie jest jeszcze zatwierdzona przez sędziego komisarza
( vide – oświadczenie powoda – pismo z 29.03.2016r - k. 223 )
Taki stan faktyczny wynika z cytowanych dokumentów , których treści i autentyczności nikt nie kwestionował . Sąd
oddalił wnioski pozwanego komornika o słuchanie świadków na okoliczności które wynikają z treści tych dokumentów
jako zbędne.
Zważyć należy;
Zasadniczą kwestią w tym postępowaniu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie czy komornik postąpił zgodnie z
prawem zajmując środki pieniężne dłużnika dnia 18 lipca 2014r ( tj. po ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia
układu a przed zmianą postępowania upadłościowego na postepowanie obejmujące likwidacje majątku upadłego) i
przekazując je wierzycielowi a nie masie upadłości a konkretnie czy wierzytelność ta była objęta układem i czy co do
niej obowiązywało zawieszenie postępowania egzekucyjnego z mocy art. 140 prawa upadłościowego i naprawczego .
Tylko bowiem niezgodne z prawem działanie komornika rodzi jego odpowiedzialność odszkodowawczą na mocy art.
23 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji – a solidarnie z nim Skarbu Państwa .
Zgodnie z treścią art. 140 pr.u.i.npr. – postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy
prawa układem , wszczęte przed ogłoszeniem upadłości ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem ogłoszenia
upadłości , a sumy uzyskane w zawieszonym postepowaniu a jeszcze nie wydane przelewa się do masy upadłości po
uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Z przepisu art. 273 pr. up.i n. wynika zasada iż układ nie obejmuje wierzytelności zabezpieczonej hipoteką
na mieniu upadłego w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia chyba że
wierzyciel wyrazi zgodę na objęcie jej układem. Co do wierzytelności nie objętych układem postępowanie
egzekucyjne czy inne nie jest z mocy prawa zawieszone – co wynika a’ contrario z art. 140 pr.u.i.npr. i co oznacza ,że
można co do takich wierzytelności prowadzić egzekucje .
W omawianym przypadku komornik dokonał zajęcia środków pieniężnych na poczet wierzytelności zabezpieczonej
hipoteką – a więc co do zasady nie objętej układem ( pod warunkiem wszakże iż znajduje ona pokrycie w wartości
przedmiotu zabezpieczenia)
Ustalenie tego w jakim zakresie wierzytelność zabezpieczona hipoteką znajduje pokrycie w zabezpieczonej
nieruchomości dokonuje się przy ustalaniu listy wierzytelności . Stosownie do art. 240 pkt.5 pr. u.i npr. w zgłoszeniu
wierzytelności wierzyciel winien złożyć oświadczenie w jakiej prawdopodobnie sumie wierzytelność nie będzie
zaspokojona z przedmiotu zabezpieczenia. Oświadczenie to jest weryfikowane w toku ustalania listy wierzytelności
- art. 245 ust.1pkt.3 . Listę tę jednak ostatecznie zatwierdza sędzia komisarz – art. 260 p.2 . Nieruchomość
upadłego została oszacowana na 1700.000,00 zł , hipoteka zabezpieczająca wierzytelność naszego wierzyciela została
ustanowiona do kwoty 2500.000,00 zł . Sama wierzytelność zgłoszona do masy to kwota 1.016.416,76 zł.
Do dnia dzisiejszego lista wierzytelności nie została jeszcze zatwierdzona- co strony zgodnie przyznają zatem nie można w sposób nie budzący żadnych wątpliwości stwierdzić czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką
znajduje pokrycie w przedmiocie zabezpieczenia a, co za tym idzie czy układ ją obejmuje czy nie i czy w związku z tym
co do niej wszelkie postępowania w tym egzekucyjne winny być z mocy prawa zawieszone czy nie i czy można było czy
nie dokonać zajęcia ruchomości dłużnika na poczet jej zaspokojenia .
Zanim lista wierzytelności nie zostanie zatwierdzona - przedwcześnie jest o powyższym wyrokować . Nie można zatem
również ocenić czy działanie komornika zajęcia środków pieniężnych dotyczyło wierzytelności objętej układem czy nie
i czy było zgodne z prawem czy nie a więc czy rodzi ono odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadzie art. 23 ustawy
o komornikach sądowych i egzekucji.
Poza tym niezakończenie postępowania upadłościowego również oznacza ,że nie można stwierdzić czy wierzyciele
( przez działanie komornika) ponieśli szkodę i w jakiej wysokości , bo nie wiadomo ile każdy z nich otrzyma w wyniku
podziału majątku upadłego.
Mając powyższe na uwadze tj. że powództwo jest przedwczesne – oddalono je na mocy powołanych przepisów . O
kosztach orzeczono na mocy art. 98 kpc zasądzając od przegrywającego proces powoda zwrot kosztów zastępstwa
procesowego na rzecz każdego z pozwanych wg. stawki odpowiadającej wskazanej wartości przedmiotu sporu.