tutaj - Nanonet

Badanie poziomu wiedzy nt. nanotechnologii
w Polsce.
Raport końcowy
Jakub M. Tomczak
www.NanoNet.pl
2007
1
Wst˛
ep
Intensywny rozwój nanotechnologii w ostatnich latach rodzi pytanie, czy społeczeństwo jest świadome i gotowe na przyj˛ecie tych nowych technologii. Im
wi˛ekszy jest poziom tej świadomości, tym proces wdrażania kolejnych osiagni˛
˛ eć
z tej dziedziny może odbywać si˛e w sposób jak najdogodniejszy. W zwiazku
˛
z
tym postanowiono (pomysłodawca: Jakub M. Tomczak), przy współudziale portalu NanoNet.pl, zbadać ten poziom w polskim społeczeństwie.
2
Opis ankiety
Do przeprowadzenia badania skonstruowano ankiet˛e składajac
˛ a˛ si˛e z 13 pytań,
podzielonych na 3 sekcje:
1. dane osobowe:
(a) płeć,
(b) wiek,
(c) miejsce zamieszkania,
(d) zawód,
2. znajomość nanotechnologii:
(a) określenie znajomości wymienionych w ankiecie haseł,
(b) wskazanie źródeł wiedzy o nanotechnologii,
3. nanotechnologia w życiu człowieka:
(a) wpływ dalszych badań nad nanotechnologia˛ w życiu człowieka,
(b) czy nanotechnologia może wywołać korzystne zmiany w życiu człowieka,
(c) czy należałoby zwrócić wi˛eksza˛ uwag˛e na kształcenie w zakresie nanotechnologii,
1
(d) czy w polskich szkołach powinna być wykładana wiedza nt. nowych
technologii,
(e) określenie zaangażowania polskiej nauki w rozwoju nanotechnologii,
(f) określenie, czy ankietowany b˛edzie poszerzał swoja˛ wiedzi˛e o nanotechnologii,
(g) określenie gdzie można szukać dalszych informacji o nanotechnologii.
Dokładna treść ankiety:
1. Płeć:
(a) kobieta,
(b) m˛eżczyzna.
2. Wiek:
(a) 0 do 10,
(b) 11 do 20,
(c) 21 do 40,
(d) 41 do 60,
(e) ponad 60.
3. Miejsce zamieszkania:
(a) wieś,
(b) miasato do 50k,
(c) miasto do 200k,
(d) miasto powyżej 200k.
4. Zawód:
(a) uczeń-inne,
(b) uczeń-liceum,
(c) uczeń-technikum,
(d) student-politechnika,
(e) student-uniwersytet,
(f) student-medyczna,
(g) student-ekonomiczna,
(h) student-inne,
(i) pracujacy-wykształcenie
˛
średnie,
(j) pracujacy-wykształcenie
˛
licencjat,
(k) pracujacy-wykształcenie
˛
mgr (inż.),
(l) pracujacy-inne,
˛
(m) emeryt.
2
5. Czy słyszał Pan/Pani nast˛epujace
˛ hasła (prosz˛e napisać T-tak , N-nie):
(a) Nanotechnologia - słyszałem, nie rozumiem,
(b) Nanotechnologia - rozumiem,
(c) Nanorurka (w˛eglowa) - słyszałem, nie rozumiem,
(d) Nanorurka (w˛eglowa) - rozumiem,
(e) Nanoczasteczka
˛
- słyszałem, nie rozumiem,
(f) Nanoczasteczka
˛
- rozumiem,
(g) Nanometr - słyszałem, nie rozumiem,
(h) Nanometr - rozumiem,
(i) Skaningowy Mikroskop Tunelowy - słyszałem, nie rozumiem,
(j) Skaningowy Mikroskop Tunelowy - rozumiem,
(k) Assembler - słyszałem, nie rozumiem,
(l) Assembler - rozumiem,
(m) Fulleren - słyszałem, nie rozumiem,
(n) Fulleren - rozumiem,
(o) „Grey Goo Scenario” - słyszałem, nie rozumiem,
(p) „Grey Goo Scenario” - rozumiem,
(q) Quantum Dot - słyszałem, nie rozumiem,
(r) Quantum Dot - rozumiem,
(s) Inżynieria Materiałowa - słyszałem, nie rozumiem,
(t) Inżynieria Materiałowa - rozumiem.
6. Czy natknał
˛ si˛e Pan/Pani na hasło nanotechnologia (lub pochodne) w
(prosz˛e napisać T-tak, N-nie):
(a) Telewizji;
(b) Gazecie;
(c) Radiu;
(d) Czasopismach niezwiazanych
˛
z nauka;
˛
(e) Czasopismach popularno-naukowych;
(f) Czasopismach naukowych;
(g) Internecie;
(h) Na lekcji / wykładzie;
(i) Na kole naukowym;
(j) Ksiażce;
˛
(k) Nigdzie;
(l) Inne.
7. Prosz˛e określić jak istotne dla życia człowieka sa˛ badania nad nanotechnologia˛ (prosz˛e niepotrzebne wykasować):
3
(a) Bardzo istotne;
(b) Istotne;
(c) Przeci˛etne;
(d) Mało istotne;
(e) Nie wiem.
8. Czy nanotechnologia może wywołać korzystne zmiany w życiu człowieka:
(a) Tak;
(b) Nie;
(c) Nie wiem.
9. Czy uważa Pan/Pani, że należałoby zwrócić wi˛eksza˛ uwag˛e na kształcenie
w zakresie nanotechnologii:
(a) Tak;
(b) Nie;
(c) Nie wiem.
10. Czy w polskich szkołach powinna być wykładana wiedza na temat nowych
technologii (m.in. nanotechnologii, technologii informacyjnych):
(a) Tak;
(b) Nie - nie potrzeba;
(c) Nie wiem.
11. Prosz˛e określić udział polskiej nauki w światowym rozwoju dziedzin zwia˛
zanych z nanotechnologia:
˛
(a) Duży;
(b) Przeci˛etny;
(c) Niewielki;
(d) Prawie żaden;
(e) Żaden;
(f) Nie wiem.
12. Czy zamierza Pan/Pani poszerzyć swoje wiadomości na temat nanotechnologii:
(a) Tak;
(b) Nie;
(c) Nie wiem;
13. Gdzie szukał(a)by Pan/Pani informacji o nanotechnologii:
(a) W Internecie;
(b) W Ksiażkach
˛
(naukowych, popularno-naukowych);
(c) W czasopismach (naukowych, popularno-naukowych);
4
(d) Inne;
(e) Nie wiem gdzie;
(f) Nigdzie, nie interesuj˛e si˛e.
Ankiet˛e przeprowadzono dwoma sposobami:
1. poprzez umieszczenie na stronie internetowej (www.nanonet.pl, www. nanotechnologia.republika.pl),
2. poprzez wysłanie poczta˛ elektroniczna.
˛
3
Wyniki
W ankiecie udział wzi˛eło 207 osób = 157 (Internauci) + 50 (pracownicy zakładów PKP, Cargosped, KW PSP, inni).
Internauci byli osobami, które odwiedziły strony www.nanonet.pl oraz www.
nanotechnologia.republika.pl. Natomiast ankiety przesłane poczta˛ elektroniczna˛
zostały rozprowadzone wśród pracowników PKP, Cargosped, KW PSP Szczecin,
studentów Politechniki Wrocławskiej, Szkoły Głównej Handlowej, Uniwersytetu
Warszawskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, i innych.
Wyniki ankiety przedstawiono na rysunkach 1-13.
Rysunek 1: Płeć ankietowanych: 1 - kobieta, 2 - m˛eżczyzna
5
Rysunek 2: Wiek ankietowanych [w latach]: 1 - 0 do 10, 2 - 11 do 20, 3 - 21 do
40, 4 - 41 do 60, 5 - ponad 60
Rysunek 3: Miejsce zamieszkania ankietowanych: 1 - wieś, 2 - miasto do 50k, 3
- miasto do 200k, 4 - miasto powyżej 200k
6
Rysunek 4: Zawód ankietowanych: 1 - uczeń-inne, 2 - uczeń-liceum, 3
- uczeń-technikum, 4 - student-politechnika, 5 - student-uniwersytet, 6 student-medyczna, 7 - student-ekonomiczna, 8 - student-inne, 9 - pracujacy˛
wykształcenie średnie, 10 - pracujacy-wykształcenie
˛
licencjat, 11 - pracujacy˛
wykształcenie mgr (inż.), 12 - pracujacy-inne,
˛
13 - emeryt
Rysunek 5: Czy słyszał Pan/Pani nast˛epujace
˛ hasła: 1 - Nanotechnologia (słyszałem, nie rozumiem), 2 - Nanotechnologia (rozumiem), 3 - Nanorurka (w˛eglowa) (snr), 4 - Nanorurka (w˛eglowa) (r), 5 - Nanoczasteczka
˛
(snr), 6 - Nanoczasteczka
˛
(r), 7 - Nanometr (snr), 8 - Nanometr (r), 9 - Skaningowy Mikroskop
Tunelowy (snr), 10 - Skaningowy Mikroskop Tunelowy (r), 11 - Assembler (snr),
12 - Assembler (r), 13 - Fulleren (snr), 14 - Fulleren (r), 15 - „Grey Goo Scenario” (snr), 16 - „Grey Goo Scenario” (r), 17 - Quantum Dot (snr), 18 - Quantum
Dot (r), 19 - Inżynieria Materiałowa (snr), 20 - Inżynieria Materiałowa - (r)
7
Rysunek 6: Czy natknał
˛ si˛e Pan/Pani na hasło nanotechnologia (lub pochodne)
w: 1 - Telewizji, 2 - Gazecie, 3 - Radiu, 4 - Czasopismach niezwiazanych
˛
z nauka,
˛ 5 - Czasopismach popularno-naukowych, 6 - Czasopismach naukowych, 7
- Internecie, 8 - Na lekcji / wykładzie, 9 - Na kole naukowym, 10 - Ksiażce,
˛
11 Nigdzie, 12 - Inne
Rysunek 7: Prosz˛e określić jak istotne dla życia człowieka sa˛ badania nad nanotechnologia:
˛ 1 - Bardzo istotne, 2 - Istotne, 3 - Przeci˛etne, 4 - Mało istotne, 5 Nie wiem
8
Rysunek 8: Czy nanotechnologia może wywołać korzystne zmiany w życiu człowieka: 1 - Tak, 2 - Nie, 3 - Nie wiem
Rysunek 9: Czy uważa Pan/Pani, że należałoby zwrócić wi˛eksza˛ uwag˛e na
kształcenie w zakresie nanotechnologii: 1 - Tak, 2 - Nie, 3 - Nie wiem
9
Rysunek 10: Czy w polskich szkołach powinna być wykładana wiedza na temat nowych technologii (m.in. nanotechnologii, technologii informacyjnych): 1
- Tak, 2 - Nie - nie potrzeba, 3 - Nie wiem
Rysunek 11: Prosz˛e określić udział polskiej nauki w światowym rozwoju dziedzin zwiazanych
˛
z nanotechnologia:
˛ 1 - Duży, 2 - Przeci˛etny, 3 - Niewielki, 4 Prawie żaden, 5 - Żaden, 6 - Nie wiem
10
Rysunek 12: Czy zamierza Pan/Pani poszerzyć swoje wiadomości na temat nanotechnologii: 1 - Tak, 2 - Nie, 3 - Nie wiem
Rysunek 13: Gdzie szukał(a)by Pan/Pani informacji o nanotechnologii: 1 - W
Internecie:, 2 - W Ksiażkach
˛
(naukowych, popularno-naukowych), 3 - W czasopismach (naukowych, popularno-naukowych), 4 - Inne, 5 - Nie wiem gdzie, 6 Nigdzie, nie interesuj˛e si˛e
11
4
Wnioski i komentarze
W zwiazku
˛
z dwoma drogami przeprowadzenia ankiety zaznaczono ten fakt na
rysunkach. Ponadto próbka 207 osób, jak pokazuja˛ dane osobowe, odnosi si˛e
przede wszystkim do osób w średnim wieku (11-40 lat; 82.1%, rys. 2), mieszkajacych
˛
w miastach powyżej 50 tys. mieszkańców (64.7%, rys. 3), b˛edacych
˛
studentami albo osobami pracujacymi
˛
(wykształcenie wyższe) - 65.2% (rys. 4),
aczkolwiek dość liczna˛ grup˛e reprezentowali uczniowie liceum (18.4%, rys. 4).
Zaznaczyć należy również, iż 157 ankiet wypełniły osoby, które odwiedziły strony o tematyce zwiazanej
˛
z nanotechnologia,
˛ wi˛ec można przypuszczać, iż ci
intertauci mogli posiadać przynajmniej podstawowa˛ wiedz˛e na ten temat.
Odnośnie oceny wiedzy nt. nanotechnologii, to jest ona niejednoznaczna.
Wi˛ekszość osób rozumie hasło nanotechnologia (79.7%, rys. 5), zaś 91.8% w
ogóle to hasło słyszało (rys. 5). Jednakże jeśli chodzi o szczegóły odnośnie nanotechnologii i nanonauki, to wyniki sa˛ już nieco gorsze. Zrozumienie wspomnianych w ankiecie haseł wykazywało zazwyczaj niewiele ponad 50% (rys. 5)
ankietowanych (wyjatkiem
˛
jest hasło "Inżynierii Materiałowej" - 69.5%). Zatem
można by wysnuć wniosek, iż wiedza na temat nanotechnologii w Polsce jest
jeszcze niedostateczna i społeczeństwo może nie być jeszcze gotowe na przyj˛ecie tej technologii. W zwiazku
˛
z tym firmy prezentujace
˛ swoje produkty z użyciem nano moga˛ natrafić na pewien opór ze strony klientów, który wynikać
może z niepełnego zrozumienia tego tematu.
Wśród źródeł, w których akietowani natkn˛eli si˛e na hasła zwiazane
˛
z nanotechnologia,
˛ przeważaja˛ Internet oraz czasopisma popularno-naukowe oraz
naukowe (rys. 6). Zaskakujacy
˛ jest fakt, iż 48.8% (rys. 6) badanych wskazała
jako źródło telewizj˛e. Jest to o tyle interesujace,
˛ że w telewizji publicznej oraz
komercyjnych w Polsce w ostatnich latach nie wyemitowano prawie żadnych
programów na temat nano.
Budujacym
˛
jest fakt, że zdecydowana wi˛ekszość ankietowanych (92.7%, rys.
7) określiło, że wpływ nanotechnologii na nasze życie jest istotny, a nawet bardzo istotny (71%). Ponadto aż 89.4% (rys.8) badanych stwierdziło, że nanotechnologia może wywołać korzystne zmiany w życiu człowieka, oraz 81.2% (rys.
12) potwierdziło ch˛eć dalszego zainteresowania poszerzaniem swojej wiedzy w
tej dziedzinie. Podobnie jeśli chodzi o ilość osób, które zwróciłyby wi˛eksza˛ uwag˛e na kształcenie w kierunku nowych technologii - 85.9% (rys. 10), co może
prowadzić do wniosku, że jednak świadomość odnośnie istotności nanotechnologii w przyszłości jest duże.
Ciekawe wyniki dostarcza pytanie odnośnie wpływu naszej nauki na rozwój
nanotechnologii. 43.5% (rys. 11) ankietowanych określiło ten wpływ jako duży
lub przeci˛etny. Niewiele wi˛ecej jako niewielki lub prawie żaden (49.8%, rys.
11). Zatem nie jesteśmy pewni odnośnie tego, czym dokładnie zajmuje si˛e nasza
nauka (badani, którzy odpowiedzieli przeci˛etny lub niewielki: 63.3%, rys. 11).
Jesteśmy świadomi, że pewne badania sa˛ prowadzone, jednak ci˛eżko byłoby z
określeniem osiagni˛
˛ eć polskich naukowców.
Na zakończenie warto jeszcze wspomnieć o źródłach, w których najch˛etniej
poszukiwalibyśmy informacji o nanotechnologii. Jak można było si˛e spodziewać, zdecydowana wi˛ekszość jako podstawowe źródło wskazała Internet - aż
89.4% (rys. 13). Poza tym ksiażki
˛ (43.9%, rys. 13) oraz czasopisma (47.3%, rys.
13).
12
5
Podsumowanie
Celem niniejszego badania było określenie stopnia wiedzy nt. nanotechnologii
w Polsce. Oczywiście badanie to może być traktowanie wyłacznie
˛
jako pierszy
krok do stworzenia pełniejszego i bardziej wiarygodnego obrazu. Jednakże jako
pierwsze tego rodzaju badanie w Polsce może stać si˛e inspiracja˛ do dalszych
rozważań w tym zakresie.
Wyniki ankiety prowadza˛ do nast˛epujacych
˛
wst˛epnych wniosków:
1. sama wiedza odnośnie nanotechnologii nie jest dostatecznie dobra - niewiele ponad 50% ankietowanych znało ponade hasła,
2. prawie wszyscy badani uznali, iż nanotechnologia b˛edzie miała istotny
wpływ na nasze życie oraz że należy postawić na lepsza˛ edukacj˛e w tym
kierunku,
3. ankietowani nie byli przekonani o osiagni˛
˛ eciach polskiej nanonauki,
4. podstawowym źródłem informacji o nanotechnologii jest Internet, dlatego
też należy postawić przede wszystkim na propagowanie nano ta˛ właśnie
droga.
˛
6
Informacje dodatkowe
• Nazwa projektu: Badanie poziomu wiedzy nt. nanotechnologii w Polsce
• Czas przeprowadzenia ankiety: III-X.2007
• Pomysłodawca: Jakub M. Tomczak
• Realizacja: Jakub M. Tomczak, NanoNet.pl
• Ilość ankietowanych: 207
• Dalsze cele: przeprowadzenie badania na wi˛ekszej próbce, stworzenie ankiet
dla różnych grup zawodowych
• Kontakt: [email protected]
13