GIMNASTYKA BUZI I JĘZYKA

GIMNASTYKA BUZI I JĘZYKA
Częstą przyczyną wad wymowy u dzieci jest obniżona sprawność aparatu
artykulacyjnego: języka, warg, podniebienia i żuchwy lub ich niewłaściwe napięcie
mięśniowe. Sprawny aparat artykulacyjny jest niezbędny do prawidłowej realizacji
dźwięków mowy.
Dziecko nie mogąc wykonać precyzyjnych, celowych ruchów narządów mowy
nie jest w stanie wypowiedzieć niektórych głosek. Zmienia je wtedy na głoski
łatwiejsze artykulacyjnie lub je zniekształca.
Szczególnie ważną umiejętnością jest pionizacja języka (unoszenie końca języka
w kierunku przedniej części podniebienia).Odgrywa ona istotna rolę w procesie
połykania oraz przy artykulacji głosek „sz, ż cz, dż”,’’l’’, ’’r’’. Także wtedy, gdy
nie mówimy, czubek języka powinien dotykać wałka dziąsłowego za górnymi zębami.
Aby artykulacja kształtowała się prawidłowo należy systematycznie ćwiczyć
z dzieckiem-krótko, ale codziennie- nie zapominając o dobrej zabawie.
Ćwiczenia przygotowujące do artykulacji głoski /r/:
• Mlaskanie szerokim językiem po podniebieniu;
• Naśladowanie ssania cukierka czubkiem języka;
• Unoszenie szerokiego języka do wałka dziąsłowego;
• Wykonywanie precyzyjnych ruchów języka od górnych zębów w stronę gardła
"malowanie” językiem podniebienia;
• „ Liczenie zębów” – dotykanie czubkiem języka kolejno wszystkich zębów;
• Parskanie – wydmuchiwanie powietrza na rozluźnione wargi;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem:
/t-t-t-t-t; d-d-d-d-d/ najpierw powoli, potem coraz szybciej; buzia otwarta;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem
/le-le-le-le-le; la-la-la-la-la;ly-ly-ly-ly-ly/ najpierw powoli, potem coraz szybciej; buzia
otwarta;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem
/td-td-td/;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /t
–da/; t -powinno być krótkie i delikatne;
• uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /dda/; [d] powinno być krótkie i delikatne;
• wielokrotne wymawianie połączeń: /d-da, d-do; d-du; d-de; d-dy/
• szybkie wymawianie zwrotów: patataj, lelum polelum, bla – ble;
Ćwiczenia przygotowujące do prawidłowej artykulacji głosek /sz, ż, cz, dż/:
Ćwiczenia języka:
• Buzia otwarta, czubek języka stuka po wałku dziąsłowym, za górnymi zębami
(jak dzięcioł);
• Buzia otwarta, język masuje wałek dziąsłowy;
• Buzia otwarta, czubek języka masuje miejsca od górnego wałka dziąsłowego
w stronę gardła,
„malowanie” czubkiem języka po podniebieniu;
• „Liczenie zębów” dotykamy czubkiem języka każdego zęba;
• Przyklejanie języka do podniebienia i głośne odklejanie;
• Kląskanie;
• Buzia otwarta, czubek języka naciska na wałek dziąsłowy;
Ćwiczenia warg:
• Ściągamy wargi i wysuwamy do przodu;
• Zęby złączone, wargi zaokrąglone i lekko wysunięte do przodu, zamykają się
i otwierają (jak pyszczek rybki w wodzie);
• Wymawiamy na przemian samogłoski: i-u;
• Na zmianę pokazujemy uśmiech (wargi rozciągnięte) i ryjek (wargi zaokrąglone)
przy złączonych zębach;
Ćwiczenia przygotowujące do prawidłowej artykulacji głosek /s, z, c, dz/:
Ćwiczenia języka:
• Na przemian język wąski, zaostrzony a następnie szeroki i płaski;
• Szeroki język leży luźno za dolnymi zębami;
• Szybko wysuwamy i chowamy język (zabawa w jaszczurkę zjadającą owady);
• Czubek języka leży za dolnymi zębami, przednia cześć grzbietu języka unosimy
lekko do górnych dziąseł, boki języka powinny przylegać do wewnętrznej strony
górnych zębów;
• Dmuchamy na język ułożony w górkę, na języku powinien wytworzyć się rowek,
którym przechodzi strumień powietrza;
Ćwiczenia warg:
• Rozciąganie warg – szeroki uśmiech, nie pokazujemy zębów;
• Rozciąganie warg – szeroki uśmiech, odsłaniamy zęby i zamykamy wargi;
• Rozciągamy prawą stronę ust (prawy kącik ust się uśmiecha);
• Rozciągamy lewą stronę ust (lewy kącik ust się uśmiecha);
• Bardzo dokładnie wymawiamy na przemian samogłoski: e – o;