Empfehlungen zur Patienteninformation Polnisch

80
Czym jest psychoterapia?
Co ona potrafi?
Was ist Psychotherapie?
Was kann Psychotherapie?
Str. 80–81
?
Jakie istnieją nadzieje i obawy?
?
Welche Hoffnungen und Befürchtungen gibt es?
Gdy przy poradzie osoby z zaburzeniami psychicznymi
proponuje się pomoc psychoterapeutyczną, budzi to
nadzieje, lecz także obawy.
Nadzieja wielu ludzi spoczywa w tym, że ktoś wreszcie interesuje się ich psychicznymi problemami, kompetentny rozmówca, który wszystko rozumie i wszystko
wie, jest możliwie stale do dyspozycji. Poza tym wydaje
się bardzo konsekwentnym, że duchowe cierpienia leczone są „duchowo“, czyli psychoterapią. Tym bardziej,
że rozpowszechniona jest obawa przed lekami psychotropowymi (popatrz str. 58).
Psychoterapia budzi jednak także obawy: moje życie
wewnętrzne będzie wywlekane na zewnątrz, najbardziej prywatne sprawy będą przedmiotem rozmowy.
Będę jako człowiek wydany na łaskę terapeuty. Czy istnieje niebezpieczeństwo, że będę przez niego manipulowany? Czy terapeuta okaże się godnym zaufania,
które w nim pokładam? Jest on moim partnerem, czy
też sprzymierza się z moją rodziną, działa w mojej sprawie, czy przeciw mnie? Są to wszystko obawy ludzi,
którzy muszą lub chcą udać się na leczenie psychoterapią.
Rzeczywistość leczenia psychoterapią wygląda jednak często o wiele trzeźwiej: psychoterapeuci nie są
wszechwiedzący, nie mają też gotowych rozwiązań dla
każdego na wszystko. Praktycznie wszystkie metody
psychoterapii opierają się na pewnej gotowości pacjenta, włączenia się w proces psychoterapii. Wreszcie
to sam pacjent decyduje, jak daleko się posunie i ile ujawni o sobie. Tak więc lęk wydania się terapeucie jest
zupełnie nieuzasadniony.
Zalecenia do informacji pacjentów
U. Trenckmann B. Bandelow
psychiatria i psychoterapia
© Steinkopff Verlag, Darmstadt 2002
Psychoterapie różnych kierunków oferowane są zazwyczaj jako terapia indywidualna lub grupowa. Terapia indywidualna oznacza, że istnieje wzajemna relacja
pomiędzy terapeutą, a pacjentem. Terapia grupowa, to
zgromadzenie pewnej liczby chorych i terapeuty, przy
czym w większych grupach obecni są dwaj lub więcej
terapeutów. Zwłaszcza terapia grupowa wprawia w
zakłopotanie. Jest ona jednak także szansą dla pacjenta;
tu spotyka on wspólników w cierpieniu, „pokrewnych
duchem“, ma przez to także większą szansę znaleźć rozwiązanie problemów, coś sobie u innych podpatrzyć.
Czasem grupa działa jako „ciało rezonansowe“. Problemy, jakie ma się w rodzinie, w związku partnerskim
i w zawodzie reflektowane są przez uczestników grupy
pod różnym kątem.
W trakcie psychoterapii rozmawia się o bardzo
prywatnych i osobistych sprawach. Zarówno w indywidualnych, jak i w terapiach grupowych panuje atmosfera zaufania. Terapeutów obowiązuje tajemnica lekarska. Ale także wszyscy uczestnicy grupy zobowiązują
się do milczenia o poruszanych w grupie sprawach, wobec osób trzecich. Psychoterapia wymaga gotowości,
uczynić własną osobę przedmiotem rozmowy i zmodyfikować własne zachowanie. Psychoterapia możliwa jest
tylko za zgodą pacjenta, a nie przeciw jego woli. Tak
więc na początku zawsze ma miejsce rozmowa psychoterapeuty z pacjentem o celach leczenia, jego motywacji
przeprowadzenia zmian u siebie samego i gotowości
włączenia się w proces (uciążliwego) psychoterapeutycznego leczenia z wystarczającą cierpliwością.
Czym jest psychoterapia? Co ona potrafi?
?
Gdzie są możliwości i granice?
?
Wo sind Möglichkeiten und Grenzen?
Ponieważ psychoterapie stosuje się przy mniej lub
bardziej nasilonych zaburzeniach psychicznych, pokonywaniu psychiatrycznych schorzeń i zwalczaniu
błędnych form zachowania, chory musi wiedzieć, że pozytywne i zauważalne efekty wystąpią dopiero po pewnym czasie, po tygodniach i miesiącach, a nie już po
paru dniach. Psychoterapie nie zdziałają niczego „w
przeciągu jednej nocy“. Jednakże istnieją w przeróżnych kierunkach psychoterapii usiłowania by zastąpić
długoterminowe krótkoterminowym leczeniem. Tak
np. nie wszystko staje się tematem leczenia, lecz ogranicza się do sedna sprawy (tzw. terapie fokalne). Taka
fokalna terapia dla określonego obrazu klinicznego, w
tym przypadku depresji, zostanie przedstawiona w tym
podręczniku, jako psychoterapia interpersonalna (popatrz str. 87).
Nie każda psychoterapeutyczna metoda odnosi jednakowy sukces w przypadku każdego psychicznego zaburzenia, czy choroby psychicznej. Psychoterapia jest
również zawsze czymś, co oprócz metody ma do czynienia z ludźmi, tzn. z terapeutą i pacjentem. Tak więc
zgadzać się musi „chemia“ między obydwoma. Aby
sprawdzić, czy chory może współpracować ze swoim
psychoterapeutą, umawia się często kilka próbnych sesji. Tak, jak niekażdy klucz musi pasować do każdego
zamka, zarówno pacjent, jak i terapeuta powinni po
paru godzinach wzajemnego zapoznania się, dojść do
porozumienia. Takie może brzmieć: udajemy się na
długą drogę procesu leczenia lub też: przerywamy go w
tym miejscu, co nie znaczy, że któryś z nas zawiódł. Psychoterapie są bardzo osobistymi relacjami, dozwolone
jest więc, by osobowość pacjenta i psychoterapeuty
mogły wzajemnie sprawdzić, czy do siebie pasują.
81
Psychoterapie można przeprowadzić ambulatoryjnie lub stacjonarnie. Psychoterapeuci, którzy pracują
ambulatoryjnie, to lekarze z odpowiednią kwalifikacją
i psycholodzy, którzy muszą spełnić, określone w prawie o psychoterapeutach, warunki. Każde leczenie psychoterapeutyczne należy poprzedzić dokładnymi badaniami w celu wykluczenia choroby somatycznej, jako
ewentualnej przyczyny zaburzeń psychicznych.
Obecnie psychoterapie nie stosują już tak rygorystycznych kryteriów odnośnie pacjenta, jak wiek, intelekt
i introspekcja, (zdolność wczucia się w samego siebie).
Prawie wszystkie szkoły psychoterapeutyczne otwarte
są dla prawie każdego szukającego pomocy, gdy tylko
wykaże on podstawową gotowość do współpracy i
zmian. Nie wszystkie psychoterapeutyczne techniki
leczenia opierają się (w pierwszym rzędzie) na „słowie
mówionym“. Istnieją także nonverbalne techniki leczenia, np.w zakresie terapii kreatywnych (muzyka/taniec)
lub dotyczące ciała. Oprócz specyficznych metod psychoterapeutycznych, jak psychoanaliza, terapie behawioralne, czy poznawcze istnieją także niespecyficzne
techniki, jak trening autogenny lub postępująca relaksacja według Jacobsona. Chorzy uczą się przy tym, podobnie jak w azjatyckiej tradycji yogi, lepiej się
odprężyć, znaleźć spokój i czerpać nowe siły z ciała i
ducha.
Psychoterapia i terapia lekowa w leczeniu zaburzeń
psychicznych nie są już dziś żadną sprzecznością.
Uzupełniają się one raczej wzajemnie. Zaburzenia psychiczne są z reguły złożone, tzn. dotknięte są w równej
mierze biologiczne struktury mózgowe, jak i psychiczne procesy. Psychika to nie „duch, unoszący się ponad wodami“, lecz coś, co rozwija się w różnych
zależnościach od ciała, szczególnie mózgu ludzkiego, w
chorobie, czy zdrowiu. Psychoterapia jest ważną drogą
do powrotnego uzyskania zdrowia psychicznego, ale
nie jedyną.
Zalecenia do informacji pacjentów
U. Trenckmann B. Bandelow
psychiatria i psychoterapia
© Steinkopff Verlag, Darmstadt 2002