Zarządzanie kryzysowe i obrona smart city, prof. A. Tyburska

Infrastruktura krytyczna dużych
aglomeracji miejskich –
wyznaczanie kierunków
i diagnozowanie ograniczeń jako wynik
szacowania ryzyka
mł. insp. dr hab. Agata Tyburska
Zakład Zarządzania Kryzysowego
Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie
Plan wystąpienia
• Infrastruktura krytyczna państwa,
a infrastruktura krytyczna dużych aglomeracji miejskich
• Zagrożenia infrastruktury dużych aglomeracji miejskich
• Powiązania infrastruktury wielkomiejskiej
z systemami: elektroenergetycznym i informatycznym
• Szacowanie ryzyka jako element kluczowy przy
wyznaczaniu infrastruktury krytycznej
• Wnioski i rekomendacje
Literatura zalecana:
•
•
•
•
•
•
Critical Infrastructure Protection III, red. Ch. Palmer, S. Shenoi, Springer, New
York 2009.
P. Czajkowski, Castellsa koncepcja miasta globalnego, (w:) Współczesna
socjologia miasta. Wielość oglądów i kierunków badawczych dyscypliny, red. I.
Borowik, K. Sztalta, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007.
J. Czapska’ Bezpieczeństwo obywateli. Studium z zakresu polityki prawa,
Polpress, Kraków 2004.
T. Kaczmarek, Zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne, Difin, Warszawa
2010.
W. Karnasiewicz Kuczyński R., Januszewska M., Ocena potencjalnych zagrożeń
pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (w:) Ochrona infrastruktury
krytycznej, red. A. Tyburska, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2010.
W. Marciszewski, Prawno-organizacyjne aspekty ochrony infrastruktury
krytycznej w przedsiębiorstwie eksploatacji rurociągów naftowych „PRZYJAŹN”
w Płocku (w:) Ochrona infrastruktury krytycznej, red. A. Tyburska, Wydawnictwo
Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2010.
Literatura zalecana:
• A. Tyburska, Uodpornienie obiektów, obszarów
i urządzeń wobec współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa państwa, (w:)
Bezpieczeństwo osób podlegających ustawowo ochronie wobec zagrożeń
XXI wieku, red. P. Bogdalski, J. Cymerski, K. Jałoszyński, WSPol., Szczytno
2014
• A. Tyburska, Bezpieczeństwo dużych aglomeracji
a problematyka ochrony infrastruktury krytycznej, (w:) Bezpieczeństwo
dużych i średnich aglomeracji z perspektywy europejskiej, red. M.
Lisiecki, B. Sitek, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki
Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi, Józefów 2011,
• A. Tyburska, Ochrona infrastruktury krytycznej. Zarys problematyki,
WSPol., Szczytno 2012
• A. Tyburska, Ochrona infrastruktury krytycznej w Polsce – wyzwania w
tworzeniu bezpieczeństwa narodowego, „Zeszyty Naukowe AON” 2013.
Dodatek
Miejsce infrastruktury krytycznej
w przestrzeni globalnej
Człowiek
IK
Nowe
technologie
Otoczenie
Zagrożeniami w obszarze infrastruktury
krytycznej określać należy jakąkolwiek
oznakę, okoliczność lub zdarzenie, które
potencjalnie może spowodować utratę lub
zniszczenie elementu kluczowego oraz każdą
oznakę zbliżającego się nieuchronnie
niebezpieczeństwa występującą
w otoczeniu infrastruktury krytycznej
Podstawowe czynniki sprowadzające zagrożenia infrastruktury
krytycznej
Otoczenie/środowisko człowieka
Aktywność
człowieka
(zaniechanie
działania)
Siły natury
Infrastruktura
krytyczna
Kategorie zagrożeń:
• Kategoria I – katastrofy naturalne;
• Kategoria II – zagrożenia
przypadkowe;
• Kategoria III – zagrożenia świadome
(celowe).
Model wzajemnych powiązań: awaria techniczna, katastrofa
naturalna, infrastruktura krytyczna
Awaria
techniczna
Katastrofa
naturalna
Infrastruktura
Krytyczna
KIERUNKI DZIAŁANIA:
Przyjęta koncepcja uodpornienia
IK powinna uwzględniać konieczność
wyeliminowania sytuacji sprzyjających
najczęściej występującym
i najtrudniejszym do społecznego
zaakceptowania niewydolnościom, ich
diagnozowaniu i dokonywaniu szybkich
napraw
Ryzyko
Zdarzenie o większym stopniu
prawdopodobieństwa, w przypadku
którego dostępna jest wystarczająca
ilość informacji, aby oszacować zarówno
prawdopodobieństwo,
jak i konsekwencje
Analiza ryzyka w ochronie
infrastruktury krytycznej dużych
aglomeracji miejskich
Dzięki odpowiednio przyjętej metodyce, która ustala, co należy
brać pod uwagę, aby zbadać określony rodzaj ryzyka
możliwe jest aby zastosowana metodologia pozwoliła na
zebranie
argumentów dla uzasadnienia, dlaczego dane ryzyko powoduje
takie a nie inne skutki. Zmierza (…) do ustalenia i objaśnienia
kryteriów, w oparciu o które rozstrzyga się o identyfikacji i
szczegółowych właściwościach różnego rodzaju ryzyka.
T. T. Kaczmarek, Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne, Difin,
Warszawa2006, s. 21.
RYZYKO
W przypadku badań prowadzonych w obszarze ryzyka
infrastruktury krytycznej, obejmującej różne, niekiedy
złożone systemy i podsystemy zapewniające sprawne
funkcjonowanie państwa jako organizacji oraz
bezpieczeństwo jego obywatelom – wciąż napotyka się
ograniczenia, ponieważ
„… Metodologia ryzyka nie została (…) dotychczas
przedstawiona na poziomie meta (…).
W teorii nauki nie zdołano dotąd opracować spójnego
warsztatu badawczego odpowiedniego dla badań
w tej nowej dyscyplinie. Stosowana w naukach przyrodniczych
ogólna metodologia teorii nauki zakładająca, że istnieje ta
sama wspólna metodologia badawcza, doprowadziła do
licznych sporów oraz powstania wielu szkół”.
T.T. Kaczmarek, Ryzyko i zarządzanie ryzykiem …
KIERUNKI DZIAŁANIA:
Każda infrastruktura krytyczna
oceniana pod względem:
- powiązań z systemem
energoenergetycznym;
- powiązań informatycznych;
- zagrożeń terrorystycznych.
Ochrona infrastruktury krytycznej –wnioski i rekomendacje
Złożoność;
Dostępność dla wielu użytkowników;
Międzynarodowy charakter;
Powiększanie rozmiarów i struktury;
Wielość organizacji;
Konieczność prowadzenia współpracy pomiędzy
wieloma podmiotami;
• Wzajemne powiązania pomiędzy różnymi
podmiotami (instytucjami) wchodzącymi w skład IK;
•
•
•
•
•
•
Ochrona infrastruktury krytycznej –wnioski i rekomendacje:
• Wzajemną zależność pomiędzy różnymi elementami
(podmiotami) wchodzącymi w skład IK;
• Konkurencję i brak zaufania pomiędzy podmiotami
wchodzącymi w skład IK, wynikające np. ze sprzecznych
interesów finansowych;
• Wystąpienie nadmiernej proceduralizacji (duża liczba
procedur, zasad, wymagań);
• Wielość certyfikacji, norm, stosowanych zabezpieczeń
może wywołać stan fałszywego bezpieczeństwa, niechęć do
wypracowanego systemu ochrony, a w konsekwencji
odstąpienie od przestrzegania zasad i związany z tym
spadek bezpieczeństwa.
Dziękuję za uwagę