Kodeks wyborczy - bip.koscierzyna.gda.p

Transkrypt

112
U S TA W A
z dnia 5 stycznia 2011 r.
Kodeks wyborczy1)
DZIAŁ I
Pr z epis y w s t ępne
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. Kodeks wyborczy określa zasady i tryb zgłaszania kandydatów, przeprowadzania oraz warunki
ważności wyborów:
1) do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej;
2) Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
3) do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej
Polskiej;
4) do organów stanowiących jednostek samorządu
terytorialnego;
5) wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
Art. 2. W wyborach głosować można tylko osobiście, chyba że kodeks stanowi inaczej.
Art. 3. W tych samych wyborach głosować można
tylko jeden raz.
Art. 4. § 1. Wybory odbywają się w dniu wolnym
od pracy.
§ 2. Organ zarządzający wybory może postanowić,
że głosowanie w wyborach przeprowadzone zostanie
w ciągu dwóch dni.
§ 3. Jeżeli głosowanie w wyborach przeprowadza
się w ciągu dwóch dni termin głosowania określa się
na dzień wolny od pracy oraz dzień go poprzedzający.
Art. 5. Ilekroć w kodeksie jest mowa o:
1) wyborach — należy przez to rozumieć wybory do
Sejmu i do Senatu, wybory Prezydenta Rzeczypospolitej, wybory do Parlamentu Europejskiego
w Rzeczypospolitej Polskiej, wybory do organów
stanowiących jednostek samorządu terytorialnego
oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów
miast;
2) referendach — należy przez to rozumieć referenda
ogólnokrajowe i referenda lokalne;
3) organach stanowiących jednostek samorządu terytorialnego — należy przez to rozumieć, odpowiednio, rady gmin, rady powiatów i sejmiki województw;
4) radzie gminy — należy przez to rozumieć także radę miasta na prawach powiatu;
5) radzie — należy przez to rozumieć także sejmik
województwa;
6) wójcie — należy przez to rozumieć także burmistrza i prezydenta miasta;
7) zakładzie opieki zdrowotnej — należy przez to rozumieć szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład
pielęgnacyjno-opiekuńczy, sanatorium, prewentorium, hospicjum stacjonarne oraz inny zakład przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga
udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych,
o których mowa w ustawie z dnia 30 sierpnia
1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U.
z 2007 r. Nr 14, poz. 89, z późn. zm.2));
8) domu pomocy społecznej — należy przez to rozumieć także placówkę zapewniającą całodobową
opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle
chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której
mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362,
z późn. zm.3));
9) stałym zamieszkaniu — należy przez to rozumieć
zamieszkanie w określonej miejscowości pod
oznaczonym adresem z zamiarem stałego pobytu;
10) numerze ewidencyjnym PESEL — należy przez to
rozumieć, w odniesieniu do obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.
Art. 6. Wszelkie pisma oraz postępowanie sądowe
i administracyjne w sprawach wyborczych są wolne
od opłat administracyjnych i kosztów sądowych.
2)
1)
Przepisy niniejszej ustawy wdrażają postanowienia dyrektywy Rady 93/109/WE z dnia 6 grudnia 1993 r. ustanawiającej szczegółowe warunki wykonywania prawa do głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami oraz dyrektywy Rady 94/80/WE z dnia 19 grudnia
1994 r. ustanawiającej szczegółowe zasady korzystania
z prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii zamieszkałych w Państwie
Członkowskim, którego nie są obywatelami.
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały
ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 123, poz. 849, Nr 166,
poz. 1172, Nr 176, poz. 1240 i Nr 181, poz. 1290, z 2008 r.
Nr 171, poz. 1056 i Nr 234, poz. 1570, z 2009 r. Nr 19,
poz. 100, Nr 76, poz. 641, Nr 98, poz. 817, Nr 157, poz. 1241
i Nr 219, poz. 1707 oraz z 2010 r. Nr 96, poz. 620, Nr 107,
poz. 679 i Nr 230, poz. 1507.
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały
poz. 1706 i Nr 221, poz. 1738 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 146,
Nr 40, poz. 229, Nr 81, poz. 527, Nr 125, poz. 842 i Nr 217,
poz. 1427.
Art. 7. Dokumenty wymagane na podstawie przepisów kodeksu niesporządzone w języku polskim są składane wraz z tłumaczeniem przysięgłym na język polski.
Art. 8. § 1. Dokumenty z wyborów są przekazywane
do archiwów państwowych i mogą być udostępniane.
§ 2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej oraz Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, określi, w drodze rozporządzenia, sposób przekazywania, przechowywania
i udostępniania dokumentów z wyborów, ze szczególnym uwzględnieniem okresu, po jakim muszą być one
przekazywane do archiwów państwowych, potrzeby
ochrony przekazywanych, przechowywanych materiałów i zawartych w nich danych oraz podmiotów, którym dokumenty mogą być udostępniane.
Art. 9. § 1. Ilekroć w kodeksie jest mowa o upływie
terminu do wniesienia skargi, odwołania lub innego
dokumentu do sądu, organu wyborczego, urzędu gminy, konsula albo kapitana statku, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie
gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku.
§ 2. Jeżeli koniec terminu wykonania czynności
określonej w kodeksie przypada na sobotę albo na
dzień ustawowo wolny od pracy, termin upływa
pierwszego roboczego dnia po tym dniu.
§ 3. Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, czynności
wyborcze określone kalendarzem wyborczym oraz
czynności, o których mowa w § 1, są dokonywane
w godzinach urzędowania sądów, organów wyborczych, urzędów gmin oraz konsulatów.
Rozdział 2
Prawa wyborcze
Art. 10. § 1. Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) ma:
1) w wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach
Prezydenta Rzeczypospolitej — obywatel polski,
który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat;
2) w wyborach do Parlamentu Europejskiego
w Rzeczypospolitej Polskiej — obywatel polski,
który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat
oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) w wyborach do organów stanowiących jednostek
samorządu terytorialnego:
a) rady gminy — obywatel polski oraz obywatel
Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze tej
gminy,
b) rady powiatu i sejmiku województwa — obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania
kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze, odpowiednio, tego powiatu i województwa;
4) w wyborach wójta w danej gminie — osoba mająca prawo wybierania do rady tej gminy.
§ 2. Nie ma prawa wybierania osoba:
1) pozbawiona praw publicznych prawomocnym
orzeczeniem sądu;
2) pozbawiona praw wyborczych prawomocnym
orzeczeniem Trybunału Stanu;
3) ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem
sądu.
Art. 11. § 1. Prawo wybieralności (bierne prawo
wyborcze) ma:
1) w wyborach do Sejmu — obywatel polski mający
prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat;
2) w wyborach do Senatu — obywatel polski mający
prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat;
3) w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej — obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów
kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych
do Sejmu;
4) w wyborach do Parlamentu Europejskiego
w Rzeczypospolitej Polskiej — osoba mająca prawo wybierania w tych wyborach, która najpóźniej
w dniu głosowania kończy 21 lat, i od co najmniej
5 lat stale zamieszkuje w Rzeczypospolitej Polskiej
lub na terytorium innego państwa członkowskiego
Unii Europejskiej;
samorządu terytorialnego — osoba mająca prawo
wybierania tych organów;
6) w wyborach wójta — obywatel polski mający prawo wybierania w tych wyborach, który najpóźniej
w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.
ba:
§ 2. Nie ma prawa wybieralności w wyborach oso-
1) skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane
z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
2) wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności,
o którym mowa w art. 21a ust. 2 ustawy z dnia
18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji
o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa
z lat 1944—1990 oraz treści tych dokumentów
(Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425, z późn. zm.4)).
§ 3. Prawa wybieralności nie ma obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim
Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.
4)
ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 561, Nr 85, poz. 571,
Nr 115, poz. 789, Nr 165, poz. 1171 i Nr 176, poz. 1242,
z 2009 r. Nr 178, poz. 1375 oraz z 2010 r. Nr 79, poz. 522,
Nr 96, poz. 620, Nr 127, poz. 857, Nr 155, poz. 1036 i Nr 182,
poz. 1228.
Rozdział 3
Obwody głosowania
Art. 12. § 1. W wyborach głosowanie przeprowadza się w stałych i odrębnych obwodach głosowania
utworzonych na obszarze gminy, z zastrzeżeniem
art. 14 § 1 i art. 15 § 1.
§ 2. Podziału gminy na stałe obwody głosowania
dokonuje rada gminy, w drodze uchwały, na wniosek
wójta.
§ 3. Stały obwód głosowania powinien obejmować od 500 do 3 000 mieszkańców. W przypadkach
uzasadnionych miejscowymi warunkami obwód może obejmować mniejszą liczbę mieszkańców.
§ 4. Rada gminy, w drodze uchwały, na wniosek
wójta, tworzy odrębny obwód głosowania w zakładzie
opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie śledczym oraz w oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu, jeżeli w dniu wyborów będzie w nim przebywać co najmniej 15 wyborców. Nieutworzenie obwodu jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych przypadkach na wniosek osoby
kierującej daną jednostką.
§ 5. W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójta
odrębny obwód głosowania w jednostce, o której mowa w § 4, tworzy się, jeżeli w dniu wyborów będzie
w niej przebywać co najmniej 15 wyborców ujętych
w rejestrze wyborców prowadzonym w gminie, na terenie której położona jest dana jednostka.
§ 6. Jeżeli w dniu wyborów w jednostce, o której
mowa w § 4, będzie przebywać mniej niż 15 wyborców, można w niej utworzyć odrębny obwód głosowania po zasięgnięciu opinii osoby kierującej daną
jednostką.
§ 7. Można utworzyć odrębny obwód głosowania
w domu studenckim lub zespołach domów studenckich prowadzonych przez uczelnie lub inne podmioty
na podstawie umów zawartych z uczelniami, jeżeli co
najmniej 50 osób uprawnionych do udziału w wyborach poinformuje na piśmie rektora uczelni prowadzącej dom studencki, lub uczelni z którą inny podmiot
zawarł umowę o prowadzenie domu studenckiego,
o zamiarze przebywania w domu studenckim w dniu
głosowania.
§ 8. Przepisu § 7 nie stosuje się w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójta.
§ 9. Rada gminy, w drodze uchwały, na wniosek
wójta zgłoszony po uzyskaniu zgody rektora uczelni,
tworzy obwody głosowania, o których mowa w § 7.
§ 10. Utworzenie odrębnych obwodów głosowania następuje najpóźniej w 35 dniu przed dniem wyborów.
§ 11. Rada gminy, tworząc obwody głosowania,
ustala ich numery, granice oraz siedziby obwodowych
komisji wyborczych.
§ 12. Uchwałę rady gminy o utworzeniu obwodów
głosowania ogłasza się w wojewódzkim dzienniku
urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości
w sposób zwyczajowo przyjęty. Po jednym egzemplarzu uchwały przekazuje się niezwłocznie wojewodzie
i komisarzowi wyborczemu.
§ 13. Na uchwały rady gminy, o których mowa
w § 2, 4 i 9, wyborcom w liczbie co najmniej 15 przysługuje prawo wniesienia skargi do komisarza wyborczego, w terminie 5 dni od daty podania ich do publicznej wiadomości. Komisarz wyborczy rozpoznaje
sprawę w ciągu 5 dni i wydaje postanowienie; od postanowienia nie przysługuje środek prawny.
Art. 13. § 1. Wójt przedkłada radzie gminy wnioski
w sprawie zmian w podziale na stałe obwody głosowania, jeżeli konieczność taka wynika ze zmian granic
gminy, zmiany liczby mieszkańców w gminie lub
w obwodzie głosowania.
§ 2. Zmian w podziale na stałe obwody głosowania dokonuje się najpóźniej w 45 dniu przed dniem
wyborów.
§ 3. Do zmian w podziale na stałe obwody głosowania przepisy art. 12 § 11—13 stosuje się odpowiednio.
Art. 14. § 1. W celu przeprowadzenia wyborów do
Sejmu i do Senatu, wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej oraz wyborów do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej tworzy się stałe obwody głosowania dla obywateli polskich przebywających
za granicą, jeżeli na terenie obwodu przebywa co najmniej 15 wyborców i jeżeli istnieje możliwość przekazania właściwej komisji wyborczej wyników głosowania niezwłocznie po jego zakończeniu.
§ 2. Obwody głosowania, o których mowa w § 1,
tworzy, w drodze rozporządzenia, minister właściwy
do spraw zagranicznych, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określając ich liczbę oraz
siedziby obwodowych komisji wyborczych.
wchodzą w skład okręgu wyborczego właściwego dla
dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.
Art. 15. § 1. W celu przeprowadzenia wyborów do
Sejmu i do Senatu, wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej oraz wyborów do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej tworzy się odrębne obwody głosowania dla wyborców przebywających na
polskich statkach morskich, które znajdują się w podróży w okresie obejmującym dzień wyborów, jeżeli
przebywa na nich co najmniej 15 wyborców i jeżeli istnieje możliwość przekazania właściwej komisji wyborczej wyników głosowania niezwłocznie po jego zakończeniu.
§ 2. W rozumieniu niniejszego kodeksu polskim
statkiem morskim jest statek będący w całości własnością polskiego armatora mającego siedzibę
w Rzeczypospolitej Polskiej, podnoszący polską banderę i dowodzony przez polskiego kapitana.
tworzy, w drodze rozporządzenia, minister właściwy
do spraw gospodarki morskiej, po zasięgnięciu opinii
Państwowej Komisji Wyborczej, na wniosek armatora
zgłoszony najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów.
wchodzą w skład okręgu wyborczego właściwego dla
siedziby armatora.
Art. 16. § 1. Wójt podaje, w formie obwieszczenia,
do wiadomości wyborców najpóźniej w 30 dniu przed
dniem wyborów informację o:
1) numerach oraz granicach stałych i odrębnych obwodów głosowania;
2) wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji
wyborczych dla danych wyborów;
3) lokalach obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych.
Jeden egzemplarz obwieszczenia jest przekazywany
niezwłocznie komisarzowi wyborczemu.
§ 2. Obwieszczenie, o którym mowa w § 1, wójt
zamieszcza najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z późn.
zm.5)).
§ 3. Obowiązek, o którym mowa w § 1, w odniesieniu do obwodów głosowania utworzonych za granicą
ciąży na konsulach. Wykonanie tego obowiązku powinno nastąpić najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów.
§ 4. O utworzeniu obwodu głosowania na polskim
statku morskim kapitan statku niezwłocznie zawiadamia wyborców.
Art. 17. § 1. Jeżeli właściwe organy gminy nie wykonują w terminie lub w sposób zgodny z prawem,
zadań dotyczących utworzenia obwodów głosowania
lub ich zmiany, powołania lub zmian w składach komisji obwodowych, właściwy komisarz wyborczy wzywa te organy do wykonania zadań w sposób zgodny
z prawem w wyznaczonym terminie, a w razie bezskutecznego upływu terminu niezwłocznie wykonuje te
zadania i powiadamia o tym Państwową Komisję Wyborczą.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli
właściwy organ nie dokonał podziału gminy, powiatu
lub województwa na okręgi wyborcze lub nie powołał
lub nie dokonał zmian w składach terytorialnych komisji wyborczych w terminie lub w sposób zgodny
z prawem.
5)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U.
z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407,
z 2005 r. Nr 64, poz. 565 i Nr 132, poz. 1110 oraz z 2010 r.
Nr 182, poz. 1228.
Rozdział 4
Rejestr wyborców
Art. 18. § 1. Stały rejestr wyborców obejmuje osoby stale zamieszkałe na obszarze gminy, którym przysługuje prawo wybierania.
§ 2. Rejestr wyborców stanowi zbiór danych osobowych z ewidencji ludności, o których mowa w § 7.
W zbiorze tym uwzględnia się również dane wyborców, o których mowa w § 9 i art. 19 § 2 i 3.
§ 3. Można być ujętym tylko w jednym rejestrze
wyborców.
§ 4. Rejestr wyborców służy do sporządzania spisów wyborców uprawnionych do udziału w wyborach, a także do sporządzania spisów osób uprawnionych do udziału w referendum.
§ 5. Rejestr wyborców potwierdza prawo wybierania oraz prawo wybieralności.
§ 6. Rejestr wyborców dzieli się na część A
i część B.
§ 7. Część A rejestru wyborców obejmuje obywateli polskich. W tej części rejestru wyborców wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania wyborcy.
§ 8. Wyborcy będący obywatelami polskimi, zameldowani na obszarze gminy na pobyt stały są wpisywani do rejestru wyborców z urzędu.
§ 9. Część B rejestru wyborców obejmuje obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, stale zamieszkałych na obszarze gminy i uprawnionych do korzystania z praw wyborczych w Rzeczypospolitej Polskiej. W tej części rejestru wyborców
wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę
urodzenia, obywatelstwo państwa członkowskiego
Unii Europejskiej, numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz adres zamieszkania wyborcy.
§ 10. Wyborcę, o którym mowa w § 9, wpisanego
do rejestru wyborców, na jego pisemny wniosek,
skreśla się z rejestru wyborców.
§ 11. Rejestr wyborców prowadzi gmina jako zadanie zlecone.
§ 12. Rejestr wyborców jest udostępniany, na
pisemny wniosek, do wglądu w urzędzie gminy.
§ 13. Urząd gminy przekazuje właściwym organom
wyborczym okresowe informacje o liczbie wyborców
objętych rejestrem wyborców.
Art. 19. § 1. Wyborcy stale zamieszkali na obszarze
gminy bez zameldowania na pobyt stały wpisywani są
do rejestru wyborców, jeżeli złożą w tej sprawie
w urzędzie gminy pisemny wniosek. Wniosek powinien zawierać nazwisko, imię (imiona), imię ojca, datę
urodzenia oraz numer ewidencyjny PESEL wnioskodawcy. Do wniosku dołącza się:
1) kserokopię ważnego dokumentu stwierdzającego
tożsamość wnioskodawcy;
borców danych o osobach pozbawionych prawa wybierania i posiadających prawo wybierania.
2) pisemną deklarację, w której wnioskodawca podaje swoje obywatelstwo i adres stałego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 22. § 1. Każdy może wnieść do wójta reklamację na nieprawidłowości w rejestrze wyborców,
w szczególności w sprawie:
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wyborcy nigdzie niezamieszkałego, przebywającego stale na
obszarze gminy.
1) pominięcia wyborcy w rejestrze wyborców;
§ 3. Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy
pod innym adresem aniżeli adres ich zameldowania
na pobyt stały na obszarze tej gminy mogą być wpisani do rejestru wyborców pod adresem stałego zamieszkania, jeżeli złożą w tej sprawie w urzędzie gminy wniosek zawierający dane, o których mowa w § 1,
wraz ze wskazaniem adresu ostatniego zameldowania
na pobyt stały na obszarze gminy.
3) niewłaściwych danych o osobach wpisanych do
rejestru wyborców;
Art. 20. § 1. Decyzję o wpisaniu lub o odmowie
wpisania do rejestru wyborców osoby, o której mowa
w art. 19, wydaje wójt, w terminie 3 dni od dnia wniesienia wniosku. Decyzję o odmowie wpisania do rejestru wyborców, wraz z uzasadnieniem, niezwłocznie
doręcza się wnioskodawcy.
§ 2. Wójt przed wydaniem decyzji, o której mowa
w § 1, jest obowiązany sprawdzić, czy osoba wnosząca
wniosek o wpisanie do rejestru wyborców spełnia warunki stałego zamieszkania na obszarze danej gminy.
§ 3. O wpisaniu wyborcy do rejestru wyborców
niezwłocznie zawiadamia się urząd gminy właściwy ze
względu na ostatnie miejsce zameldowania wnioskodawcy na pobyt stały w celu skreślenia go z rejestru
wyborców w tej gminie.
§ 4. Od decyzji w sprawie odmowy wpisania do rejestru wyborców przysługuje prawo wniesienia skargi
do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Skargę
wnosi się za pośrednictwem wójta, w terminie 3 dni
od dnia doręczenia decyzji. Wójt przekazuje sądowi
niezwłocznie skargę wraz z decyzją i aktami sprawy.
Wójt może też niezwłocznie zmienić albo uchylić swoją decyzję, jeżeli uzna skargę w całości za zasadną.
§ 5. Sąd rozpoznaje skargę, o której mowa w § 4,
w postępowaniu nieprocesowym, w terminie 3 dni od
dnia jej doręczenia. Odpis postanowienia sądu doręcza się osobie, która wniosła skargę, oraz wójtowi. Od
postanowienia sądu nie przysługuje środek prawny.
Art. 21. § 1. Osoby pozbawione prawa wybierania
skreśla się z rejestru wyborców na podstawie przekazywanych gminom zawiadomień sądu albo Trybunału
Stanu.
§ 2. W przypadku wygaśnięcia przyczyny pozbawienia prawa wybierania wyborca jest wpisywany do
rejestru wyborców na podstawie zawiadomień sądu
albo Trybunału Stanu.
§ 3. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze
rozporządzenia, tryb i terminy zawiadamiania gmin
o osobach pozbawionych prawa wybierania oraz
o wygaśnięciu przyczyny pozbawienia prawa wybierania, a także wzory zawiadomień w tych sprawach,
tak aby zapewnić bieżącą aktualizację w rejestrze wy-
2) wpisania do rejestru wyborców osoby, która nie
ma prawa wybierania;
4) ujęcia w rejestrze wyborców osoby, która nie zamieszkuje stale na obszarze gminy.
§ 2. Reklamację wnosi się pisemnie lub ustnie do
protokołu.
§ 3. Wójt obowiązany jest rozpatrzyć reklamację,
w terminie 3 dni od dnia jej wniesienia, i wydać decyzję w sprawie.
§ 4. Decyzję, wraz z uzasadnieniem, doręcza się
niezwłocznie wnoszącemu reklamację, a gdy dotyczy
ona innych osób — również tym osobom.
§ 5. Na decyzję nieuwzględniającą reklamacji lub
powodującą skreślenie z rejestru wyborców wnoszący
reklamację bądź osoba skreślona z rejestru wyborców
może wnieść, w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji, skargę za pośrednictwem wójta do właściwego
miejscowo sądu rejonowego. Przepisy art. 20 § 4 i 5
stosuje się odpowiednio.
Art. 23. § 1. Dane, o których mowa w art. 18 § 9
zdanie drugie, są przekazywane przez wójta za pośrednictwem właściwego miejscowo wojewody ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do danych
osób, o których mowa w art. 18 § 10.
§ 3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych
przekazuje dane, o których mowa w § 1 i 2, właściwym
organom państw członkowskich Unii Europejskiej.
Art. 24. § 1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych przekazuje właściwym organom państw członkowskich Unii Europejskiej, na ich wniosek, dane dotyczące obywateli polskich chcących korzystać z praw
wyborczych na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w zakresie niezbędnym do
korzystania z tych praw.
§ 2. Dane, o których mowa w § 1, przekazuje wójt,
na żądanie i za pośrednictwem właściwego miejscowo wojewody, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
Art. 25. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób prowadzenia rejestru wyborców, ustalając:
a) wzór rejestru wyborców,
b) metody aktualizacji rejestru wyborców i sposób
jego udostępniania,
c) wzór wniosku o udostępnienie rejestru wyborców,
d) wzór wniosku o wpisanie wyborcy do rejestru
wyborców,
e) wzór zawiadomienia o wpisaniu do rejestru wyborców,
f) wzór wniosku, o którym mowa w art. 18 § 10,
o skreślenie wyborcy z rejestru wyborców,
g) warunki, które spełniać musi system informatyczny służący prowadzeniu rejestru wyborców,
2) sposób przekazywania przez urzędy gmin właściwym organom wyborczym okresowych informacji
o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców,
3) wzór pisemnej deklaracji, o której mowa w art. 19
§ 1 pkt 2
— uwzględniając konieczność zapewnienia możliwości weryfikacji danych zawartych w rejestrze wyborców, bezpieczeństwa wprowadzania i przetwarzania
tych danych oraz ich przekazywania i odbioru;
4) tryb przekazywania przez Rzeczpospolitą Polską
innym państwom członkowskim Unii Europejskiej
danych dotyczących obywateli tych państw wpisanych do rejestru wyborców oraz skreślonych z rejestru wyborców, jak również obywateli polskich
chcących korzystać z praw wyborczych na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, uwzględniając w szczególności formę
i terminy wymiany tych informacji, a także konieczność zapewnienia ochrony danych osobowych.
Rozdział 5
Spis wyborców
Art. 26. § 1. Osoby, którym przysługuje prawo wybierania, wpisuje się do spisu wyborców.
§ 2. Wyborca może być wpisany tylko do jednego
spisu wyborców.
§ 3. Jeżeli głosowanie przeprowadza się w ciągu
dwóch dni, dla osób kończących 18 lat w drugim dniu
głosowania sporządza się dodatkowy spis.
§ 4. Spis wyborców służy do przeprowadzania głosowania w wyborach, które zostały zarządzone.
§ 5. W zależności od zarządzonych wyborów spis
wyborców składa się z części A lub części A i części B.
§ 6. Spis wyborców składa się z:
1) części A — w wyborach do Sejmu i do Senatu,
w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej oraz
w wyborach do rad powiatów i sejmików województw;
2) części A i części B — w wyborach do Parlamentu
Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, w wyborach do rad gmin oraz w wyborach wójta.
§ 7. Część A spisu wyborców obejmuje obywateli
polskich. W tej części spisu wyborców wymienia się
nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia,
numer ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania wyborcy.
§ 8. Część B spisu wyborców obejmuje obywateli
Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi,
uprawnionych do korzystania z praw wyborczych
w wyborach, które zostały zarządzone w Rzeczypospolitej Polskiej. W tej części spisu wyborców wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę
urodzenia, obywatelstwo państwa członkowskiego
Unii Europejskiej, numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz adres zamieszkania wyborcy.
§ 9. W spisie wyborców wymienia się dane, o których mowa odpowiednio w § 7 i 8.
§ 10. Spis wyborców, z zastrzeżeniem art. 34 § 1
i art. 35 § 1, jest sporządzany i aktualizowany przez
gminę, jako zadanie zlecone, na podstawie rejestru
wyborców.
§ 11. Spis wyborców sporządza się w 2 egzemplarzach, oddzielnie dla każdego obwodu głosowania,
według miejsca zamieszkania wyborców, najpóźniej
w 21 dniu przed dniem wyborów.
§ 12. Jeden egzemplarz spisu wyborców przekazuje się w przeddzień wyborów przewodniczącemu
właściwej obwodowej komisji wyborczej.
Art. 27. § 1. Wyborca niepełnosprawny, na jego
pisemny wniosek wniesiony do urzędu gminy najpóźniej w 14 dniu przed dniem wyborów, jest dopisywany do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania spośród obwodów głosowania,
w których znajdują się lokale, o których mowa w art. 16
§ 1 pkt 3, na obszarze gminy właściwej ze względu na
miejsce jego stałego zamieszkania.
§ 2. We wniosku, o którym mowa w § 1, podaje się
dane wymienione odpowiednio w art. 26 § 7 albo 8.
Art. 28. § 1. Wyborca przebywający czasowo na
obszarze gminy w okresie obejmującym dzień wyborów jest dopisywany do spisu wyborców, na jego
pisemny wniosek wniesiony do urzędu gminy najpóźniej w 5 dniu przed dniem wyborów.
§ 3. W wyborach uzupełniających do Senatu przepis § 1 ma zastosowanie tylko do wyborców stale zamieszkałych na obszarze okręgu wyborczego, w którym przeprowadza się wybory uzupełniające.
§ 4. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wyborcy nigdzie niezamieszkałego, przebywającego na obszarze gminy.
§ 5. We wniosku, o którym mowa w § 1, podaje się
dane wymienione w art. 26 § 7 i 8.
Art. 29. § 1. Spis wyborców w jednostkach, o których mowa w art. 12 § 4 i 7, sporządza się na podstawie wykazów osób, które będą w nich przebywać
w dniu wyborów, z zastrzeżeniem § 2.
§ 2. W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach
wójta do spisu wyborców, o którym mowa w § 1, wpisuje się jedynie osoby stale zamieszkałe, odpowiednio, na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego lub gminy, w której przeprowadzane są wybory wójta.
§ 3. Wykazy osób, o których mowa w § 1, osoba
kierująca daną jednostką przekazuje do urzędu gminy
najpóźniej w 5 dniu przed dniem wyborów.
§ 4. W wykazie osób, które będą przebywały w zakładzie karnym, nie umieszcza się osób pozbawionych
praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu.
Art. 30. § 1. Żołnierze pełniący zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz pełniący służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywający ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a także
ratownicy odbywający zasadniczą służbę w obronie
cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania są dopisywani, na swój wniosek, do wybranego przez nich
spisu wyborców sporządzonego dla miejscowości,
w której odbywają służbę, z zastrzeżeniem § 2. Wniosek składa się między 21 a 14 dniem przed dniem wyborów, chyba że osoby, o których mowa w zdaniu
pierwszym, przybyły do miejsca ich aktualnego zakwaterowania po tym terminie. We wniosku podaje
się dane wymienione w art. 26 § 7.
§ 2. W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach
wójta do spisu wyborców, o którym mowa w § 1, wpisuje się jedynie osoby stale zamieszkałe, odpowiednio, na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego lub gminy, w której przeprowadzane są wybory wójta.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do policjantów z jednostek skoszarowanych, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących
służbę w systemie skoszarowanym.
§ 4. Dowódcy jednostek wojskowych, komendanci
oddziałów obrony cywilnej i dowódcy jednostek policyjnych oraz przełożeni funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej są obowiązani zapewnić
żołnierzom, ratownikom, policjantom oraz funkcjonariuszom możliwość wykonania uprawnień wynikających z przepisu § 1.
§ 5. Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz Minister Sprawiedliwości, każdy w zakresie swojej właściwości, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej,
określą sposób realizacji obowiązków, o których mowa w § 4, uwzględniając konieczność zapewnienia wyborcom, o których mowa w § 1 i 3, możliwości wykonywania funkcji członków obwodowych komisji wyborczych i mężów zaufania.
Art. 31. O dopisaniu lub wpisaniu do spisu wyborców osób, o których mowa w art. 28, art. 29 § 1 i art. 30
§ 1 i 3, niezwłocznie zawiadamia się urząd gminy właściwy ze względu na miejsce ich stałego zamieszkania
lub ostatniego zameldowania na pobyt stały.
Art. 32. § 1. Wyborca zmieniający miejsce pobytu
przed dniem wyborów otrzymuje na wniosek zgłoszony pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej,
przed sporządzeniem spisu wyborców — na podstawie rejestru wyborców, a po sporządzeniu spisu wyborców — na podstawie spisu wyborców, zaświadczenie o prawie do głosowania w miejscu pobytu
w dniu wyborów.
§ 2. Zaświadczenie, o którym mowa w § 1, wydaje
urząd gminy.
§ 4. W wyborach uzupełniających do Senatu przepis § 1 ma zastosowanie tylko do wyborców stale zamieszkałych na obszarze okręgu wyborczego, w którym przeprowadza się wybory uzupełniające.
Art. 33. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób sporządzenia i udostępniania spisu wyborców, ustalając w szczególności:
a) wzór spisu wyborców,
b) metody aktualizacji spisu wyborców,
c) wzór wniosku o udostępnienie spisu wyborców,
d) wzory wykazów wyborców przebywających
w zakładach opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach
śledczych oraz oddziałach zewnętrznych takich
zakładów i aresztów, w których utworzono obwody głosowania,
e) wzór zawiadomienia o dopisaniu lub o wpisaniu wyborcy do spisu wyborców w innym obwodzie głosowania
— uwzględniając odrębność przy sporządzaniu
spisu wyborców dla obwodów utworzonych w zakładzie opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym oraz
oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu,
przypadki, w których następuje dopisanie lub wykreślenie ze spisu wyborców, miejsce, czas i formę
udostępnienia spisu wyborców;
2) wzór zaświadczenia o prawie do głosowania oraz
sposób wydawania i ewidencjonowania zaświadczeń, mając na względzie konieczność zapewnienia identyfikacji osoby, której zaświadczenie dotyczy.
Art. 34. § 1. Wyborcy przebywający na polskich
statkach morskich znajdujących się w podróży w dniu
wyborów wpisywani są do spisu wyborców sporządzanego przez kapitana statku.
§ 2. Wpisu dokonuje się na podstawie wniosku
wyborcy zgłoszonego najpóźniej w 3 dniu przed dniem
wyborów. Wniosek powinien zawierać nazwisko i imię
(imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL lub numer ważnego polskiego paszportu
oraz adres zamieszkania. W przypadku obywateli Unii
Europejskiej niebędących obywatelami polskimi wniosek powinien zawierać numer innego ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość, a także miejsce
i datę jego wydania.
§ 3. Przepis art. 32 § 1 stosuje się odpowiednio do
wyborców przebywających na polskich statkach morskich, z tym że zaświadczenie wydaje kapitan statku,
który sporządził spis wyborców.
§ 4. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób
sporządzania i aktualizacji spisu wyborców, o którym
mowa w § 1, a także sposób powiadamiania urzędów
gmin o objętych spisem wyborców osobach stale zamieszkałych w kraju i sposób wydawania i ewidencjonowania zaświadczeń o prawie do głosowania, mając
na względzie konieczność zapewnienia możliwości
weryfikacji danych zawartych w spisie wyborców,
bezpieczeństwa wprowadzania i przetwarzania tych
danych, ich przekazywania i odbioru oraz zasadę,
zgodnie z którą można być wpisanym tylko do jednego spisu wyborców.
Art. 35. § 1. Wyborcy przebywający za granicą
i posiadający ważne polskie paszporty lub w przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi posiadający ważny paszport lub inny
dokument stwierdzający tożsamość wpisywani są do
spisu wyborców sporządzanego przez właściwego terytorialnie konsula.
względzie konieczność zapewnienia możliwości weryfikacji danych zawartych w spisie wyborców, bezpieczeństwa wprowadzania i przetwarzania tych danych,
ich przekazywania i odbioru oraz zasadę, zgodnie
z którą można być wpisanym tylko do jednego spisu
wyborców.
§ 5. Na obszarze państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw, na terytorium których można
wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego
za dokument równorzędny z ważnym polskim paszportem uważa się ważny dowód osobisty Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 36. § 1. Między 21 a 8 dniem przed dniem wyborów każdy wyborca może sprawdzić w urzędzie
gminy, w której spis wyborców został sporządzony,
czy został w spisie uwzględniony.
§ 2. Spis wyborców jest udostępniany do wglądu
w urzędzie gminy.
§ 3. Wójt powiadamia wyborców, w sposób zwyczajowo przyjęty, o sporządzeniu spisu wyborców
oraz o miejscu i czasie jego udostępniania.
§ 4. Przepisy § 2 i 3 stosuje się odpowiednio do innych niż gmina organów, które sporządziły spis wyborców.
Art. 37. § 1. Każdy może wnieść odpowiednio do
wójta albo do organu, który sporządził spis wyborców,
reklamację w sprawie nieprawidłowości sporządzenia
spisu.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, stosuje
się odpowiednio przepisy art. 22, z tym że terminy rozpatrzenia reklamacji i wniesienia skargi do sądu rejonowego wynoszą 2 dni, z zastrzeżeniem § 3.
§ 2. Wpisu dokonuje się na podstawie osobistego
zgłoszenia wniesionego ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imię
(imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL, oznaczenie miejsca pobytu wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu a także
miejsce i datę jego wydania, a w przypadku obywateli
polskich czasowo przebywających za granicą — miejsce wpisania wyborcy do rejestru wyborców. W przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, zgłoszenie powinno zawierać numer innego ważnego dokumentu stwierdzającego
tożsamość, a także miejsce i datę jego wydania. Zgłoszenia można dokonać najpóźniej w 3 dniu przed
dniem wyborów.
§ 3. Reklamacje w sprawach spisu wyborców dotyczącego osób, o których mowa w art. 34 § 1 i art. 35
§ 1, rozpatrują niezwłocznie odpowiednio kapitan statku albo konsul. Od decyzji podjętych w tych sprawach
nie przysługuje środek prawny.
§ 3. Przepis art. 32 § 1 stosuje się odpowiednio do
wyborców przebywających za granicą i posiadających
ważne polskie paszporty, z tym że zaświadczenie wydaje konsul, który sporządził spis wyborców.
Art. 39. § 1. Głosowanie odbywa się w lokalu obwodowej komisji wyborczej, zwanym dalej „lokalem
wyborczym”.
§ 4. Minister właściwy do spraw zagranicznych, po
zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej,
określi, w drodze rozporządzenia, sposób sporządzania i aktualizacji spisu wyborców, o którym mowa
w § 1, a także sposób powiadamiania urzędów gmin
o objętych spisem wyborców osobach stale zamieszkałych w kraju i sposób wydawania i ewidencjonowania zaświadczeń o prawie do głosowania, mając na
Rozdział 6
Przepisy wspólne dla głosowania
Art. 38. § 1. Głosować można osobiście, z zastrzeżeniem przepisów rozdziału 7.
§ 2. Głosowaniem osobistym jest również głosowanie korespondencyjne w obwodach głosowania,
o których mowa w art. 14 § 1.
jednego dnia, głosowanie odbywa się bez przerwy od
godziny 700 do 2100.
dwóch dni, głosowanie odbywa się pierwszego i drugiego dnia bez przerwy od godziny 700 do 2100; przerwa następuje od godziny 2100 pierwszego dnia do godziny 700 drugiego dnia.
§ 4. O godzinie zakończenia głosowania przewodniczący obwodowej komisji wyborczej zarządza zakończenie głosowania. Od tej chwili mogą głosować
tylko wyborcy, którzy przybyli do lokalu wyborczego
przed godziną zakończenia głosowania.
§ 5. Głosowanie w obwodach głosowania utworzonych w zakładach opieki zdrowotnej i domach pomocy społecznej może się rozpocząć później niż o godzinie określonej w § 2 i 3.
§ 6. Głosowanie w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą
odbywa się między godziną 700 a 2100 czasu miejscowego w każdym dniu głosowania. Jeżeli głosowanie
miałoby być zakończone w dniu następnym po dniu
głosowania w kraju, głosowanie przeprowadza się
w dniu poprzedzającym.
§ 7. Obwodowa komisja wyborcza może zarządzić
wcześniejsze zakończenie głosowania w odrębnych
obwodach głosowania oraz w obwodach głosowania
utworzonych na polskich statkach morskich, jeżeli
wszyscy wyborcy wpisani do spisu wyborców oddali
swe głosy. Zarządzenie wcześniejszego zakończenia
głosowania może nastąpić nie wcześniej niż o godzinie 1800, a jeżeli głosowanie przeprowadza się w ciągu
dwóch dni nie wcześniej niż o godzinie 1800 drugiego
dnia. O zarządzeniu zakończenia głosowania przewodniczący obwodowej komisji wyborczej niezwłocznie
zawiadamia osobę kierującą jednostką, o której mowa
w art. 12 § 4 i 7, wójta oraz właściwą komisję wyborczą wyższego stopnia.
Art. 40. § 1. Głosowanie odbywa się przy pomocy
urzędowych kart do głosowania.
§ 2. Na karcie do głosowania zamieszcza się informację o sposobie głosowania.
§ 3. Karta do głosowania może być zadrukowana
tylko po jednej stronie. Wielkość i rodzaj czcionek powinny być jednakowe dla oznaczeń wszystkich list
i nazwisk kandydatów.
§ 4. Na karcie do głosowania oznacza się miejsce
na umieszczenie pieczęci obwodowej komisji wyborczej oraz drukuje się, w przypadku wyborów:
1) Prezydenta Rzeczypospolitej — odcisk pieczęci
Państwowej Komisji Wyborczej;
2) do Sejmu, do Senatu i do Parlamentu Europejskiego — odcisk pieczęci okręgowej komisji wyborczej;
3) do rad i wyborów wójta — odcisk pieczęci terytorialnej komisji wyborczej.
§ 5. Wzór kart do głosowania ustala Państwowa
Komisja Wyborcza.
Art. 41. Dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych numerów list i nazw lub nazwisk albo poczynienie innych dopisków nie wpływa na ważność oddanego na niej głosu.
Art. 42. § 1. Przed rozpoczęciem głosowania obwodowa komisja wyborcza sprawdza, czy urna jest
pusta, po czym zamyka się urnę wyborczą i opieczętowuje ją pieczęcią komisji oraz sprawdza, czy na miejscu znajduje się spis wyborców i potrzebna liczba kart
do głosowania właściwych dla przeprowadzanych
wyborów, jak również czy w lokalu wyborczym znajduje się odpowiednia liczba łatwo dostępnych miejsc
zapewniających tajność głosowania.
§ 2. Od chwili opieczętowania do końca głosowania urny wyborczej nie wolno otwierać.
§ 3. Od chwili rozpoczęcia głosowania aż do jego
zakończenia w lokalu wyborczym muszą być równocześnie obecne co najmniej 3 osoby wchodzące
w skład obwodowej komisji wyborczej, przy czym jedną z nich powinien być przewodniczący komisji lub
jego zastępca, z zastrzeżeniem art. 43.
§ 4. W dniu głosowania w lokalu wyborczym podczas wszystkich czynności obwodowej komisji wyborczej mają prawo być obecni, na podstawie zaświadczenia wydanego zgodnie z przepisami kodeksu, mężowie zaufania.
Art. 43. § 1. Jeżeli głosowanie przeprowadza się
w ciągu dwóch dni, obwodowa komisja wyborcza po
zakończeniu głosowania w pierwszym dniu:
1) zapieczętowuje otwór urny;
2) ustala protokolarnie:
a) liczbę niewykorzystanych kart do głosowania,
b) liczbę osób uprawnionych do głosowania, czyli
liczbę osób ujętych w spisie wyborców,
c) liczbę kart wydanych — na podstawie podpisów
osób w spisie wyborców.
§ 2. Po wykonaniu czynności, o których mowa
w § 1, obwodowa komisja wyborcza umieszcza w opieczętowanych pakietach odrębnie karty niewykorzystane i spis wyborców, które wraz z urną pozostają w lokalu komisji.
§ 3. Po zakończeniu głosowania w pierwszym dniu
i wykonaniu czynności, o których mowa w § 1 i 2, przewodniczący obwodowej komisji wyborczej zamyka lokal komisji i opieczętowuje wejście do lokalu pieczęcią
komisji. Wójt zapewnia ochronę lokalu komisji w czasie przerwy w głosowaniu.
§ 4. Obwodowa komisja wyborcza sporządza protokół, w którym podaje dane, o których mowa w § 1 pkt 2,
i podaje go niezwłocznie do publicznej wiadomości, po
wykonaniu czynności, o których mowa w § 3; przepis
art. 75 § 5 stosuje się odpowiednio. Protokół wywiesza
się w miejscu łatwo dostępnym dla zainteresowanych
w budynku, w którym mieści się siedziba komisji. Wzór
protokołu ustala Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 5. Przed rozpoczęciem głosowania w drugim
dniu obwodowa komisja wyborcza stwierdza protokolarnie, czy pieczęcie na wejściu do lokalu komisji, na
urnie, a także na pakietach z kartami do głosowania
oraz ze spisem wyborców są nienaruszone.
§ 6. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po
zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej,
określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania w zakresie ochrony lokalu komisji w czasie przerwy w głosowaniu, w tym również zasady udzielania
przez Policję pomocy wójtom w celu prawidłowej
ochrony tych lokali.
§ 7. Szczegółowy sposób wykonywania przez obwodową komisję wyborczą czynności, o których mowa w § 1—5, określa, w drodze uchwały, Państwowa
Komisja Wyborcza, zapewniając poszanowanie zasad
przeprowadzania wyborów oraz ochronę urny, pakietów i dokumentów związanych z wyborami.
§ 8. Przepisy § 1—5 i 7 stosuje się do obwodów
głosowania utworzonych na polskim statku morskim
i za granicą, z tym że:
1) obowiązek zapewnienia ochrony lokalu komisji,
o którym mowa w § 3, spoczywa odpowiednio na
kapitanie statku i konsulu;
2) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej,
po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania oraz obowiązki kapitana polskiego
statku morskiego w zakresie ochrony lokalu komisji w czasie przerwy w głosowaniu, w tym również
zasady udzielania pomocy w celu prawidłowej
ochrony tych lokali;
3) minister właściwy do spraw zagranicznych, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej,
określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe
wymagania oraz obowiązki konsula w zakresie
ochrony lokalu komisji w czasie przerwy w głosowaniu, w tym również zasady udzielania pomocy
w celu prawidłowej ochrony tych lokali.
Art. 44. § 1. Obwodowa komisja wyborcza, po
uzgodnieniu z właściwą komisją wyborczą wyższego
stopnia, może zarządzić stosowanie w głosowaniu
drugiej urny wyborczej.
§ 2. Urna, o której mowa w § 1, jest urną pomocniczą przeznaczoną wyłącznie do wrzucania kart do głosowania przez wyborców w obwodach głosowania
w zakładach opieki zdrowotnej i w domach pomocy
społecznej.
§ 3. W przypadku wyrażenia przez wyborcę woli
skorzystania z urny pomocniczej wrzucenie do niej
karty do głosowania wymaga obecności przy tej czynności co najmniej dwóch osób wchodzących w skład
obwodowej komisji wyborczej, zgłoszonych przez różne komitety wyborcze.
§ 4. Do postępowania z urną pomocniczą i głosowania przy jej użyciu mają zastosowanie przepisy niniejszego rozdziału.
Art. 45. § 1. W obwodach głosowania, o których
mowa w art. 14 § 1, stosuje się drugą urnę wyborczą.
§ 2. Druga urna wyborcza, o której mowa w § 1,
przeznaczona jest wyłącznie do wrzucania kopert
zwrotnych, o których mowa w art. 65 § 1 pkt 1.
Art. 46. Zabroniony jest wstęp do lokalu wyborczego osobom uzbrojonym.
Art. 47. § 1. Głosowania nie wolno przerywać.
Gdyby wskutek nadzwyczajnych wydarzeń głosowanie było przejściowo uniemożliwione, obwodowa komisja wyborcza może zarządzić jego przerwanie, przedłużenie albo odroczenie do dnia następnego. Uchwałę w sprawie przedłużenia albo odroczenia do dnia
następnego głosowania obwodowa komisja wybor-
cza podejmuje po uzyskaniu zgody właściwej komisji
wyborczej wyższego stopnia. Uchwała w tej sprawie
powinna być natychmiast podana do publicznej wiadomości, przekazana właściwej komisji wyborczej
wyższego stopnia, wójtowi oraz przesłana Państwowej Komisji Wyborczej za pośrednictwem komisji wyborczej wyższego stopnia.
§ 2. W razie przerwania lub odroczenia głosowania
obwodowa komisja wyborcza zapieczętowuje otwór
urny wyborczej i oddaje urnę wraz z zapieczętowanym
spisem wyborców na przechowanie przewodniczącemu komisji. Pieczęć komisji oddaje się w takim przypadku na przechowanie zastępcy przewodniczącego
lub innemu członkowi komisji. Komisja ustala również
liczbę kart niewykorzystanych, umieszcza je w opieczętowanym pakiecie i oddaje na przechowanie przewodniczącemu komisji. Przepis art. 43 § 5 stosuje się.
Art. 48. § 1. W lokalu wyborczym oraz na terenie
budynku, w którym lokal się znajduje, jakakolwiek agitacja wyborcza jest zabroniona.
§ 2. W lokalu wyborczym umieszcza się tylko urzędowe obwieszczenia wyborcze.
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza może postanowić o umieszczeniu w lokalu wyborczym oraz w miejscu zapewniającym tajność głosowania zwięzłej informacji o sposobie głosowania właściwym dla przeprowadzanych wyborów. Informację tę sporządza, według wzoru ustalonego przez Państwową Komisję
Wyborczą, dyrektor właściwej miejscowo delegatury
Krajowego Biura Wyborczego i zapewnia umieszczenie jej we wszystkich lokalach wyborczych.
Art. 49. § 1. Przewodniczący obwodowej komisji
wyborczej czuwa nad zapewnieniem tajności głosowania oraz nad utrzymaniem porządku i spokoju
w czasie głosowania.
§ 2. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ma prawo zażądać opuszczenia lokalu wyborczego przez osoby naruszające porządek i spokój.
§ 3. Na żądanie przewodniczącego obwodowej komisji wyborczej komendant właściwego miejscowo
komisariatu Policji obowiązany jest zapewnić konieczną pomoc.
§ 4. W przypadku naruszenia porządku w lokalu
wyborczym nie stosuje się przepisu art. 46.
Art. 50. § 1. Międzynarodowi obserwatorzy wyborów, zaproszeni przez Państwową Komisję Wyborczą
po porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
zagranicznych, mają prawo obserwować przebieg wyborów oraz pracę organów wyborczych, w tym obwodowych komisji wyborczych.
§ 2. Obserwatorzy, o których mowa w § 1, posiadają uprawnienia mężów zaufania, z wyjątkiem prawa
do wnoszenia uwag do protokołów.
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza wydaje zaświadczenia obserwatorom, o których mowa w § 1.
Art. 51. § 1. Głosować może tylko wyborca wpisany do spisu wyborców, jego pełnomocnik, a także wyborca dopisany do spisu zgodnie z przepisami § 2—4.
§ 2. Obwodowa komisja wyborcza dopisuje w dniu
głosowania do spisu wyborców:
1) osobę przedkładającą zaświadczenie o prawie do
głosowania, załączając zaświadczenie do spisu, jeżeli przepisy dotyczące danych wyborów przewidują możliwość uzyskania takiego zaświadczenia;
2) osobę pominiętą w spisie, jeżeli udokumentuje, iż
stale zamieszkuje na terenie danego obwodu głosowania, a urząd gminy potwierdzi, że nie otrzymał zawiadomienia o utracie przez nią prawa wybierania lub o wpisaniu do spisu wyborców w innym obwodzie;
3) osobę skreśloną ze spisu dla danego obwodu głosowania w związku z wpisaniem tej osoby do spisu wyborców w jednostce, o której mowa w art. 12
§ 4, jeżeli udokumentuje, iż opuściła tę jednostkę
w przeddzień wyborów.
§ 3. W wyborach do Sejmu i do Senatu, wyborach
Prezydenta Rzeczypospolitej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej
obwodowa komisja wyborcza dopisuje w dniu głosowania do spisu wyborców również obywatela polskiego stale zamieszkującego za granicą, a głosującego
w kraju na podstawie ważnego polskiego paszportu,
jeżeli udokumentuje, iż stale zamieszkuje za granicą.
W takim przypadku komisja odnotowuje numer paszportu oraz miejsce i datę jego wydania w rubryce spisu „uwagi” oraz umieszcza w paszporcie na ostatniej
wolnej stronie przeznaczonej na adnotacje wizowe
odcisk swojej pieczęci i wpisuje datę głosowania.
§ 4. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w przypadku przyjęcia wyborcy do jednostki, o której mowa
w art. 12 § 4, w przeddzień wyborów.
Art. 52. § 1. Przed przystąpieniem do głosowania
wyborca okazuje obwodowej komisji wyborczej dokument umożliwiający stwierdzenie jego tożsamości.
§ 2. Po wykonaniu czynności, o której mowa w § 1,
wyborca otrzymuje od komisji kartę do głosowania
właściwą dla przeprowadzanych wyborów, opatrzoną
jej pieczęcią. Wyborca potwierdza otrzymanie karty
do głosowania własnym podpisem w przeznaczonej
na to rubryce spisu wyborców.
§ 3. Wyborca głosujący za granicą otrzymuje kartę
do głosowania wyłącznie po okazaniu obwodowej komisji wyborczej ważnego polskiego paszportu lub
w przypadku obywatela Unii Europejskiej niebędącego obywatelem polskim innego ważnego dokumentu
stwierdzającego tożsamość. Na terenie państw Unii
Europejskiej oraz państw, do których można wjechać
na podstawie polskiego dowodu osobistego stosuje
się przepisy art. 35 § 5. Jeżeli w spisie wyborców jest
zaznaczone, że do wyborcy został wysłany pakiet wyborczy, o którym mowa w art. 65 § 1, dopuszcza się go
do głosowania po uprzednim odnotowaniu tego
w spisie wyborców.
§ 4. Wyborcę przedkładającego komisji zaświadczenie o prawie do głosowania dopuszcza się do głosowania po uprzednim wpisaniu go do spisu wyborców. Zaświadczenie o prawie do głosowania załącza
się do spisu wyborców.
§ 5. Po otrzymaniu karty do głosowania wyborca
udaje się do miejsca w lokalu wyborczym zapewniającego tajność głosowania.
§ 6. Wyborca wrzuca kartę do urny znajdującej się
w dostępnym i widocznym miejscu lokalu wyborczego.
§ 7. Kartę do głosowania wyborca wrzuca do urny
w taki sposób, aby strona zadrukowana była niewidoczna.
Art. 53. Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego
prośbę, może pomagać inna osoba, z wyłączeniem
członków komisji wyborczych i mężów zaufania.
Rozdział 7
Głosowanie przez pełnomocnika
Art. 54. § 1. Wyborca o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej
i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 214, poz. 1407, z późn. zm.6))
może udzielić pełnomocnictwa do głosowania w jego
imieniu w wyborach, zwanego dalej „pełnomocnictwem do głosowania”.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się do wyborcy, obywatela
Unii Europejskiej, uznanego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, za niepełnosprawnego w stopniu odpowiadającym stopniom niepełnosprawności,
o których mowa w § 1.
§ 3. Przepis § 1 stosuje się również do wyborcy,
który najpóźniej w dniu głosowania kończy 75 lat.
§ 4. Głosowanie za pośrednictwem pełnomocnika
jest wyłączone w przypadku głosowania w obwodach
głosowania utworzonych w jednostkach, o których
mowa w art. 12 § 4 i 7 oraz w obwodach głosowania
utworzonych za granicą i na polskich statkach morskich.
§ 5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia
społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia,
wykaz dokumentów wydawanych przez właściwe organy państw członkowskich Unii Europejskiej, potwierdzających uznanie za osobę niepełnosprawną
w stopniu, odpowiadającym stopniom niepełnosprawności, o których mowa w § 1.
Art. 55. § 1. Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie,
co udzielający pełnomocnictwa do głosowania lub posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania, jeżeli przepisy szczególne dotyczące danych wyborów
przewidują możliwość uzyskania takiego zaświadczenia, z zastrzeżeniem § 4.
§ 2. Pełnomocnictwo do głosowania można przyjąć tylko od jednej osoby, z zastrzeżeniem § 3.
6)
poz. 1475, Nr 238, poz. 1578, Nr 254, poz. 1700 i Nr 257,
poz. 1726.
§ 3. Pełnomocnictwo do głosowania można przyjąć od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest
wstępny, zstępny, małżonek, brat, siostra lub osoba
pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub
kurateli w stosunku do pełnomocnika.
§ 4. Pełnomocnikiem nie może być osoba wchodząca w skład komisji obwodowej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa
do głosowania, a także mężowie zaufania, jak również
kandydaci w danych wyborach.
Art. 56. § 1. Pełnomocnictwa do głosowania udziela się przed wójtem lub przed innym pracownikiem
urzędu gminy upoważnionym przez wójta do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.
§ 2. Akt pełnomocnictwa do głosowania sporządza
się na wniosek wyborcy, wniesiony do wójta gminy,
w której wyborca jest wpisany do rejestru wyborców,
najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów. Wniosek
powinien zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL oraz
adres zamieszkania zarówno wyborcy, jak i osoby,
której ma być udzielone pełnomocnictwo do głosowania, a także wyraźne oznaczenie wyborów, których dotyczy pełnomocnictwo do głosowania.
§ 3. Do wniosku, o którym mowa w § 2, załącza się:
1) kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu
orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania, a w przypadku wyborców, obywateli Unii
Europejskiej niebędących obywatelami polskimi,
tłumaczenie przysięgłe aktualnego dokumentu,
o którym mowa w art. 54 § 5;
2) pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem, zawierającą jej nazwisko i imię (imiona) oraz
adres zamieszkania, a także nazwisko i imię (imiona) osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania;
3) kopię zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego osobie mającej być pełnomocnikiem —
w przypadku gdy osoba ta nie jest wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co udzielający
pełnomocnictwa do głosowania i przepisy szczególne dotyczące danych wyborów przewidują
możliwość uzyskania takiego zaświadczenia.
§ 4. Akt pełnomocnictwa do głosowania po sprawdzeniu, na podstawie dostępnych urzędowo dokumentów, danych zawartych we wniosku niezwłocznie
sporządza się w trzech egzemplarzach, z których po
jednym otrzymują udzielający pełnomocnictwa do
głosowania i pełnomocnik, a trzeci egzemplarz pozostaje w urzędzie gminy.
§ 7. Gmina prowadzi wykaz sporządzonych aktów
pełnomocnictwa do głosowania, w którym odnotowuje się fakt sporządzenia danego aktu.
Art. 57. § 1. Jeżeli wniosek o sporządzenie aktu
pełnomocnictwa do głosowania nie spełnia warunków, o których mowa w art. 54, art. 55 lub art. 56 § 2
i 3, wójt, w terminie 3 dni od dnia otrzymania wniosku, wzywa wyborcę do usunięcia wad wniosku w terminie 3 dni.
§ 2. Jeżeli wad nie można usunąć albo nie zostały
one usunięte w terminie wójt odmawia sporządzenia
aktu pełnomocnictwa do głosowania. Odmowę sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania, wraz
z uzasadnieniem, doręcza się niezwłocznie wyborcy.
Art. 58. § 1. Wyborca ma prawo do cofnięcia udzielonego pełnomocnictwa do głosowania. Cofnięcie
pełnomocnictwa do głosowania następuje przez złożenie najpóźniej na 2 dni przed dniem wyborów stosownego oświadczenia wójtowi gminy, w której sporządzono akt pełnomocnictwa do głosowania, lub doręczenie takiego oświadczenia właściwej obwodowej
komisji wyborczej w dniu głosowania.
§ 2. Pełnomocnictwo do głosowania wygasa z mocy prawa w przypadku:
1) śmierci lub utraty prawa wybierania przez udzielającego pełnomocnictwa do głosowania lub pełnomocnika;
2) braku przesłanek, o których mowa w art. 55 § 1,
lub wystąpienia przesłanki, o której mowa w art. 55
§ 4;
3) wcześniejszego głosowania osobistego przez osobę udzielającą pełnomocnictwa do głosowania.
§ 3. Fakt cofnięcia lub wygaśnięcia pełnomocnictwa do głosowania przed przekazaniem spisu wyborców przewodniczącemu właściwej obwodowej komisji wyborczej odnotowuje w spisie wyborców wójt,
a po przekazaniu spisu — obwodowa komisja wyborcza właściwa dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania.
Art. 59. § 1. Do głosowania przez pełnomocnika
stosuje się odpowiednio przepisy art. 52 § 2—6 oraz
art. 53, z zastrzeżeniem § 3—5.
§ 2. Przed przystąpieniem do głosowania pełnomocnik okazuje obwodowej komisji wyborczej dokument umożliwiający stwierdzenie jego tożsamości
oraz akt pełnomocnictwa do głosowania.
§ 5. Akt pełnomocnictwa do głosowania jest sporządzany w miejscu zamieszkania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa do głosowania wskazanym we
wniosku, o którym mowa w § 2, z zastrzeżeniem § 6.
§ 3. Obwodowa komisja wyborcza odnotowuje nazwisko i imię (imiona) pełnomocnika wyborcy w spisie wyborców w rubryce „uwagi” odpowiadającej pozycji, pod którą umieszczono nazwisko wyborcy, wraz
z oznaczeniem „pełnomocnik”, a akt pełnomocnictwa
do głosowania załącza do spisu wyborców.
§ 6. Akt pełnomocnictwa do głosowania może być
sporządzony na obszarze gminy poza miejscem zamieszkania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa
do głosowania, jeżeli wyborca zwróci się o to we
wniosku, o którym mowa w § 2.
§ 4. Pełnomocnik potwierdza otrzymanie karty do
głosowania własnym czytelnym podpisem w rubryce
spisu przeznaczonej na potwierdzenie otrzymania karty do głosowania przez wyborcę udzielającego pełnomocnictwa do głosowania.
§ 5. Jeżeli pełnomocnictwo do głosowania zostało
cofnięte lub wygasło obwodowa komisja wyborcza
odmawia wydania pełnomocnikowi karty do głosowania i zatrzymuje akt pełnomocnictwa do głosowania.
Art. 60. § 1. Czynności związane ze sporządzeniem
aktu pełnomocnictwa do głosowania są zadaniem zleconym gminy i są wolne od opłat.
§ 2. Pełnomocnik nie może pobierać od udzielającego pełnomocnictwa do głosowania żadnych opłat
za głosowanie w jego imieniu w wyborach.
§ 3. Zakazane jest udzielanie pełnomocnictwa do
głosowania w zamian za jakąkolwiek korzyść majątkową lub osobistą.
Art. 61. Minister właściwy do spraw administracji
publicznej, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji
Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb postępowania w sprawie sporządzenia aktu
pełnomocnictwa do głosowania, wzory: wniosku o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania, zgody
na przyjęcie pełnomocnictwa do głosowania i aktu pełnomocnictwa do głosowania, a także wzór i sposób
prowadzenia oraz aktualizacji wykazu sporządzanych
aktów pełnomocnictwa do głosowania, tak aby zapewnić sprawność i rzetelność postępowania oraz wiarygodność aktu pełnomocnictwa do głosowania.
Rozdział 8
Głosowanie korespondencyjne w obwodach
głosowania utworzonych za granicą
Art. 62. Wyborca wpisany do spisu wyborców,
o którym mowa w art. 35 § 1, może głosować korespondencyjnie. Informację o możliwości oraz zasadach
głosowania korespondencyjnego konsul podaje łącznie
z obwieszczeniem, o którym mowa w art. 16 § 3.
Art. 63. § 1. Zamiar głosowania korespondencyjnego może być zgłoszony właściwemu terytorialnie
konsulowi do 15 dnia przed dniem wyborów.
§ 2. Zgłoszenie, o którym mowa w § 1, może być
dokonane ustnie, pisemnie, telegraficznie, telefaksem
lub w formie elektronicznej. Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL, oznaczenie miejsca pobytu wyborcy za granicą, numer ważnego polskiego paszportu a także miejsce i datę jego wydania,
miejsce wpisania wyborcy do rejestru wyborców —
w przypadku obywateli polskich czasowo przebywających za granicą, a także oznaczenie adresu, na który
ma być wysłany pakiet wyborczy, o którym mowa
w art. 65 § 1. W przypadku obywateli Unii Europejskiej
niebędących obywatelami polskimi, zgłoszenie powinno zawierać numer innego ważnego dokumentu
stwierdzającego tożsamość, a także miejsce i datę jego wydania.
§ 3. W przypadku gdy wyborca zgłosił zamiar głosowania korespondencyjnego zaświadczenia, o którym mowa w art. 35 § 3, nie wydaje się po wysłaniu
do wyborcy pakietu wyborczego, o którym mowa
w art. 65 § 1, chyba że wyborca zwrócił pakiet wyborczy w stanie nienaruszonym.
Art. 64. W przypadku, gdy w jednym dniu odbywają się więcej niż jedne wybory, wyborca zamierzający
głosować korespondencyjnie w zgłoszeniu, o którym
mowa w art. 63, powinien zaznaczyć których wyborów
zgłoszenie dotyczy, przy czym zgłoszenie może być
wspólne dla wszystkich przeprowadzanych w danym
dniu wyborów. Czynności określone w art. 66 wyborca podejmuje dla każdych z tych wyborów oddzielnie.
Art. 65. § 1. Konsul niezwłocznie po otrzymaniu od
właściwej komisji wyborczej kart do głosowania, jednak nie później niż do 10 dnia przed dniem wyborów,
wysyła do wyborcy wpisanego do spisu wyborców,
który wyraził zamiar głosowania korespondencyjnego, pakiet wyborczy zawierający:
1) zaadresowaną kopertę zwrotną;
2) kartę bądź karty do głosowania;
3) kopertę na kartę bądź karty do głosowania, zwaną
dalej „kopertą na kartę do głosowania”;
4) oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu
na karcie do głosowania;
5) instrukcję głosowania.
§ 2. Na kopercie na kartę do głosowania umieszcza
się oznaczenie „koperta na kartę do głosowania”. Koperta zwrotna powinna być zaadresowana do właściwego konsula. Koperty nie mogą zawierać żadnych
innych oznaczeń.
§ 3. Wzór i rozmiar koperty zwrotnej, koperty na
kartę do głosowania, oświadczenia, o którym mowa
w § 1 pkt 4 oraz instrukcji głosowania określa Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 4. Konsul, w rubryce spisu wyborców „uwagi”
odpowiadającej pozycji, pod którą umieszczono nazwisko wyborcy, który wyraził zamiar głosowania korespondencyjnego, umieszcza informację o wysłaniu
do niego pakietu wyborczego.
Art. 66. § 1. Wyborca głosujący korespondencyjnie po wypełnieniu karty do głosowania wkłada ją do
koperty na kartę do głosowania, którą zakleja, a następnie kopertę tę wkłada do koperty zwrotnej łącznie
z podpisanym oświadczeniem i przesyła ją na własny
koszt na adres właściwego konsula.
§ 2. Konsul przekazuje otrzymane koperty zwrotne
właściwej obwodowej komisji wyborczej nie później
niż 3 dnia przed dniem wyborów.
§ 3. Koperty zwrotne przekazane przez konsula są
wrzucane do urny wyborczej, o której mowa w art. 45.
§ 4. Koperty zwrotne dostarczone do obwodowej
komisji wyborczej po zakończeniu czasu głosowania
są niszczone bez otwierania.
Art. 67. W ponownym głosowaniu w wyborach
Prezydenta Rzeczypospolitej oraz ponownych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej skróceniu ulegają
następujące terminy:
1) o którym mowa w art. 63 § 1 — do 10 dnia przed
dniem głosowania lub wyborów;
2) o którym mowa w art. 65 § 1 — do 7 dnia przed
dniem głosowana lub wyborów.
Art. 68. Państwowa Komisja Wyborcza, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych, określi w drodze uchwały warunki techniczne
głosowania korespondencyjnego, uwzględniając
w szczególności:
1) tryb przekazywania pakietu wyborczego,
2) sposób zabezpieczenia urny wyborczej, o której
mowa w art. 45,
3) sposób postępowania z kartami do głosowania
przekazanymi w kopertach zwrotnych,
§ 3. Jeżeli liczba kart ważnych do głosowania wyjętych z urny jest mniejsza lub większa od liczby kart
wydanych, komisja podaje w protokole przypuszczalną przyczynę tej niezgodności.
Art. 72. § 1. Obwodowa komisja wyborcza w obwodzie głosowania, o którym mowa w art. 14 § 1,
ustalając wyniki głosowania w obwodzie uwzględnia
również głosy oddane korespondencyjnie wyjęte z kopert zwrotnych umieszczonych w drugiej urnie wyborczej, o której mowa w art. 45.
4) sposób postępowania z kopertami zwrotnymi dostarczonymi do obwodowej komisji wyborczej po
zakończeniu głosowania
§ 2. Obwodowa komisja wyborcza ustala również
liczbę wysłanych pakietów wyborczych i liczbę kart do
głosowania wyjętych z kopert zwrotnych i podaje je
w protokole głosowania w obwodzie.
— mając na względzie zapewnienie poszanowania
zasad przeprowadzania wyborów oraz ochrony urny
wyborczej, o której mowa w art. 45, pakietów wyborczych a w szczególności kart zwrotnych i kart do głosowania.
§ 3. Jeżeli w kopercie zwrotnej brak jest podpisanego oświadczenia, o którym mowa w art. 65 § 1 pkt 4,
lub gdy koperta na kartę do głosowania nie jest zaklejona obwodowa komisja wyborcza niszczy tę kopertę
i kartę do głosowania.
Rozdział 9
§ 4. Jeżeli wyborca, który oddał głos korespondencyjnie głosował osobiście w lokalu obwodowej komisji wyborczej obwodowa komisja wyborcza niszczy
kopertę z kartą do głosowania.
Ustalanie wyników głosowania w obwodzie
Art. 69. § 1. Niezwłocznie po zakończeniu głosowania obwodowa komisja wyborcza ustala wyniki
głosowania w obwodzie.
dwóch dni, obwodowa komisja wyborcza ustala wyniki głosowania po zakończeniu głosowania w drugim
dniu.
§ 3. Obwodowa komisja wyborcza ustala wyniki
głosowania w obwodzie odpowiednio do przeprowadzanych wyborów.
§ 4. Warunki ważności głosu określają przepisy
szczególne kodeksu.
Art. 70. § 1. Niezwłocznie po zakończeniu głosowania przewodniczący obwodowej komisji wyborczej
w obecności jej członków zapieczętowuje otwór urny
wyborczej.
§ 2. Obwodowa komisja wyborcza ustala, na podstawie spisu wyborców, liczbę osób uprawnionych do
głosowania oraz liczbę wyborców, którym wydano
karty do głosowania.
§ 3. Komisja ustala liczbę niewykorzystanych kart
do głosowania, a następnie karty te umieszcza w zapieczętowanych pakietach.
Art. 71. § 1. Po wykonaniu przez obwodową komisję wyborczą czynności, o których mowa w art. 70,
przewodniczący komisji w obecności jej członków
otwiera urnę wyborczą, po czym komisja liczy wyjęte
z niej karty do głosowania oraz ustala liczbę kart ważnych i liczbę kart nieważnych.
§ 2. Kart do głosowania przedartych całkowicie na
dwie lub więcej części nie bierze się pod uwagę przy
obliczeniach, o których mowa w § 1.
Art. 73. Karty do głosowania inne niż urzędowo
ustalone lub nieopatrzone pieczęcią obwodowej komisji wyborczej są nieważne.
Art. 74. Liczba kart ważnych do głosowania stanowi liczbę osób, które wzięły udział w głosowaniu w danym obwodzie.
Art. 75. § 1. Obwodowa komisja wyborcza sporządza, w dwóch egzemplarzach, protokół głosowania
w obwodzie właściwy dla przeprowadzanych wyborów.
§ 2. W protokole, o którym mowa w § 1, wymienia
się odpowiednio dane, o których mowa w art. 70 § 2,
oraz, odpowiednio do przeprowadzanych wyborów,
liczbę głosów nieważnych, liczbę głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów albo na poszczególne listy kandydatów i każdego kandydata
z tych list.
§ 3. W protokole wymienia się ponadto liczby,
o których mowa w art. 70 § 3 i art. 71 § 1, a także liczbę
wyborców głosujących przez pełnomocnika.
§ 4. W protokole podaje się czas rozpoczęcia i zakończenia głosowania oraz omawia zarządzenia i inne
podjęte decyzje, jak również inne istotne okoliczności
związane z przebiegiem głosowania.
§ 5. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej obecne przy
jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.
§ 6. Mężom zaufania przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag, z wymienieniem konkretnych
zarzutów. Adnotację o wniesieniu uwag zamieszcza
się w protokole.
§ 7. Przepis § 6 stosuje się odpowiednio do członków obwodowej komisji wyborczej, z tym że nie zwalnia ich to z obowiązku podpisania protokołu głosowania w obwodzie.
§ 8. Wzory protokołów, o których mowa w § 1,
ustala Państwowa Komisja Wyborcza.
Art. 76. § 1. Protokół głosowania przekazuje się:
1) w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach
Prezydenta Rzeczypospolitej oraz w wyborach do
Parlamentu Europejskiemu w Rzeczypospolitej Polskiej pełnomocnikowi, o którym mowa w art. 173,
wyznaczonemu przez właściwą komisję wyborczą
wyższego stopnia;
2) w wyborach do rady gminy oraz w wyborach wójta — gminnej komisji wyborczej;
3) w wyborach do rady powiatu i do sejmiku województwa — powiatowej komisji wyborczej.
§ 3. Zasady i tryb przekazywania właściwej komisji
wyborczej wyższego stopnia wyników głosowania
i protokołów głosowania z obwodów głosowania,
o których mowa w § 2, określi Państwowa Komisja
Wyborcza, po zasięgnięciu opinii odpowiednio ministra właściwego do spraw zagranicznych oraz ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej.
Art. 79. § 1. Po wykonaniu czynności, o których
mowa w art. 78, przewodniczący obwodowej komisji
wyborczej niezwłocznie, w sposób ustalony przez Państwową Komisję Wyborczą, przekazuje w depozyt odpowiednio wójtowi, konsulowi albo kapitanowi statku
dokumenty z głosowania oraz pieczęć komisji.
§ 2. Dokumenty, o których mowa w § 1, są udostępniane Sądowi Najwyższemu w związku z postępowaniami w sprawach protestów wyborczych oraz na
żądanie sądów, prokuratury lub Policji, prowadzących
postępowanie karne.
Art. 80. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza podaje
w trakcie głosowania liczbę osób ujętych w spisach
wyborców oraz liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania.
§ 2. Pełnomocnik, o którym mowa w § 1 pkt 1,
sprawdza pod względem zgodności arytmetycznej poprawność ustalenia wyników głosowania w obwodzie
i potwierdza obwodowej komisji wyborczej poprawność ustalonych wyników bądź wskazuje na niezgodność arytmetyczną danych w protokole, którą obwodowa komisja wyborcza obowiązana jest wyjaśnić
i odpowiednio poprawić oraz podać do publicznej
wiadomości w trybie określonym w art. 77 skorygowane wyniki głosowania.
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza ustala tryb
i sposób przekazywania danych, o których mowa
w § 2.
§ 3. Komisje wyborcze, o których mowa w § 1 pkt 2
i 3, sprawdzają pod względem zgodności arytmetycznej poprawność ustalenia wyników głosowania w obwodzie. W przypadku stwierdzenia niezgodności arytmetycznych danych w protokole obwodowa komisja
wyborcza obowiązana jest ją wyjaśnić i odpowiednio
poprawić oraz podać do publicznej wiadomości w trybie określonym w art. 77 skorygowane wyniki głosowania.
Art. 81. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza może
po zakończeniu głosowania, a przed ustaleniem wyników wyborów podawać do publicznej wiadomości
cząstkowe nieoficjalne wyniki głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta
Rzeczypospolitej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, ustalone na
podstawie otrzymanych drogą elektroniczną informacji o wynikach głosowania w obwodach.
§ 4. Tryb przekazywania i przyjmowania oraz sposób postępowania z protokołem, o którym mowa
w § 1, określa Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 2. Tryb i sposób podawania wyników, o których
mowa w § 1, określa Państwowa Komisja Wyborcza.
Art. 77. Obwodowa komisja wyborcza podaje niezwłocznie do publicznej wiadomości wyniki głosowania w obwodzie, poprzez wywieszenie w lokalu wyborczym, w miejscu łatwo dostępnym dla wyborców,
kopii protokołu głosowania w obwodzie.
Art. 78. § 1. Przewodniczący obwodowej komisji
wyborczej niezwłocznie przekazuje do właściwej komisji wyborczej wyższego stopnia, w zapieczętowanej
kopercie, jeden egzemplarz protokołu głosowania
w obwodzie wraz z wyjaśnieniami komisji do zgłoszonych zarzutów, o których mowa w art. 75 § 6 i 7. Mężowie zaufania mają prawo uczestniczyć przy przekazywaniu protokołu.
§ 2. Wyniki głosowania z obwodów utworzonych za
granicą są przekazywane okręgowej komisji wyborczej
właściwej dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy, a wyniki głosowania z obwodów utworzonych na polskich statkach morskich — okręgowej
komisji wyborczej właściwej dla siedziby armatora.
§ 2. Obwodowe komisje wyborcze przekazują Państwowej Komisji Wyborczej w trakcie głosowania dane liczbowe, o których mowa w art. 70 § 2.
Rozdział 10
Protesty wyborcze
Art. 82. § 1. Przeciwko ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wyborowi określonej osoby
może być wniesiony protest z powodu:
1) dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale XXXI Kodeksu karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania,
ustalenie wyników głosowania lub wyników wyborów lub
2) naruszenia przepisów kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników
wyborów, mającego wpływ na wynik wyborów.
§ 2. Protest przeciwko ważności wyborów z powodu dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, o którym mowa w § 1, lub naruszenia przez właściwy organ wyborczy przepisów kodeksu dotyczących
głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyni-
ków wyborów może wnieść wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania.
§ 3. Protest przeciwko ważności wyborów w okręgu wyborczym lub przeciwko wyborowi posła, senatora, posła do Parlamentu Europejskiego, radnego lub
wójta może wnieść wyborca, którego nazwisko w dniu
wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania na obszarze danego
okręgu wyborczego.
§ 4. Protest przeciwko wyborowi Prezydenta
Rzeczypospolitej może wnieść wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie
wyborców w jednym z obwodów głosowania.
§ 5. Prawo wniesienia protestu przysługuje również przewodniczącemu właściwej komisji wyborczej
i pełnomocnikowi wyborczemu.
Art. 83. § 1. Protest wyborczy wnosi się do sądu
wskazanego w przepisach szczególnych kodeksu.
§ 2. Zasady wnoszenia protestów i tryb ich rozpatrywania, a także orzekania o ważności wyborów określają przepisy szczególne kodeksu.
Rozdział 11
Komitety wyborcze
Art. 84. § 1. Prawo zgłaszania kandydatów w wyborach przysługuje komitetom wyborczym. Komitety
wyborcze wykonują również inne czynności wyborcze, a w szczególności prowadzą na zasadzie wyłączności kampanię wyborczą na rzecz kandydatów.
§ 2. W wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej komitety wyborcze mogą być tworzone
przez partie polityczne i koalicje partii politycznych
oraz przez wyborców.
§ 3. W wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej komitety wyborcze mogą być tworzone wyłącznie przez
wyborców.
§ 4. W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójta
komitety wyborcze mogą być tworzone przez partie
polityczne i koalicje partii politycznych, stowarzyszenia i organizacje społeczne, zwane dalej „organizacjami”, oraz przez wyborców.
Art. 85. § 1. Czynności określone w kodeksie, związane z utworzeniem komitetu wyborczego mogą być
wykonywane od dnia ogłoszenia aktu o zarządzeniu
wyborów do dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.
§ 2. Organ partii politycznej, o którym mowa w § 1,
zawiadamia właściwy organ wyborczy o utworzeniu
komitetu i o zamiarze samodzielnego zgłaszania kandydatów oraz o powołaniu:
1) pełnomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrzeżeniem art. 127, do występowania na rzecz
i w imieniu komitetu wyborczego;
2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa
w art. 127.
§ 3. W zawiadomieniu, o którym mowa w § 2, podaje się również:
1) nazwę komitetu wyborczego utworzoną zgodnie
z przepisami art. 92 i art. 95 oraz adres siedziby komitetu i numer ewidencyjny, pod którym partia
polityczna jest wpisana do ewidencji partii politycznych;
2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika wyborczego, o którym mowa w § 2 pkt 1;
3) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika finansowego, o którym mowa w § 2 pkt 2.
Art. 87. § 1. Partie polityczne mogą tworzyć koalicje wyborcze w celu wspólnego zgłaszania kandydatów. Partia polityczna może wchodzić w skład tylko
jednej koalicji wyborczej.
§ 2. Czynności wyborcze w imieniu koalicji wyborczej wykonuje koalicyjny komitet wyborczy utworzony
przez organy partii politycznych upoważnione do reprezentowania partii na zewnątrz.
§ 3. W skład koalicyjnego komitetu wyborczego
wchodzi co najmniej 10 osób wskazanych przez organy partii politycznych, o których mowa w § 2.
§ 4. Koalicyjny komitet wyborczy powołuje:
w art. 127.
§ 5. Pełnomocnik wyborczy, o którym mowa w § 4
pkt 1, zawiadamia właściwy organ wyborczy o utworzeniu koalicyjnego komitetu wyborczego oraz o powołaniu pełnomocników, o których mowa w § 4.
1) nazwę koalicyjnego komitetu wyborczego utworzoną zgodnie z przepisami art. 92 i art. 95 oraz adres
siedziby komitetu i numery ewidencyjne, pod którymi partie polityczne tworzące koalicję wyborczą
są wpisane do ewidencji partii politycznych;
§ 2. Czynności podjęte przed dniem ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów są nieważne.
Art. 86. § 1. Funkcję komitetu wyborczego partii
politycznej pełni organ partii upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz.
Art. 88. § 1. Funkcję komitetu wyborczego organizacji pełni organ organizacji upoważniony do reprezentowania jej na zewnątrz.
§ 2. Organ, o którym mowa w § 1, powołuje:
w art. 127.
Art. 90. § 1. W celu zgłoszenia kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej obywatele w liczbie co najmniej 15, mający prawo wybierania, tworzą komitet
wyborczy. Komitet ten na zasadzie wyłączności prowadzi kampanię wyborczą na rzecz zgłoszonego kandydata.
§ 2. Zgłoszenie kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej musi być poparte podpisami co najmniej
100 000 obywateli mających prawo wybierania do
Sejmu.
§ 3. Komitet wyborczy powołuje:
§ 3. Organ, o którym mowa w § 1, zawiadamia
właściwy organ wyborczy o utworzeniu komitetu wyborczego oraz o powołaniu pełnomocników, o których
mowa w § 2.
komitetu i w imieniu komitetu wyborczego;
w art. 127.
z przepisami art. 92 i art. 95 oraz adres siedziby komitetu i numer ewidencyjny, pod którym organizacja jest wpisana do rejestru organizacji;
§ 4. Pełnomocnikiem wyborczym lub pełnomocnikiem finansowym nie może być kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej.
Art. 89. § 1. Obywatele, w liczbie co najmniej 15,
mający prawo wybierania mogą tworzyć komitet wyborczy wyborców.
§ 2. Komitet wyborczy wyborców powołuje:
w art. 127.
§ 3. Pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika
finansowego powołuje się spośród osób wchodzących w skład komitetu wyborczego.
pkt 1, zawiadamia właściwy organ wyborczy o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców. W zawiadomieniu podaje się imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewidencyjne PESEL obywateli tworzących komitet wyborczy wyborców.
z przepisami art. 92 i art. 95 oraz adres siedziby komitetu;
pkt 1, zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą
o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców. W zawiadomieniu podaje się imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewidencyjne PESEL obywateli tworzących komitet wyborczy.
§ 6. W zawiadomieniu o utworzeniu komitetu wyborczego podaje się:
1) nazwę komitetu wyborczego oraz adres jego siedziby;
2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego.
Art. 91. Szczegółowe zasady tworzenia komitetów
wyborczych oraz zgłaszania ich właściwym organom
wyborczym określają przepisy szczególne kodeksu.
Art. 92. § 1. Nazwa komitetu wyborczego partii politycznej zawiera wyrazy „Komitet Wyborczy” oraz nazwę partii politycznej lub skrót nazwy tej partii, wynikające z wpisu do ewidencji partii politycznych.
§ 2. Nazwa koalicyjnego komitetu wyborczego zawiera wyrazy „Koalicyjny Komitet Wyborczy” oraz nazwę koalicji wyborczej lub skrót nazwy tej koalicji wyborczej. Nazwą koalicji wyborczej mogą być również
nazwy partii politycznych tworzących koalicję wyborczą lub skróty nazw tych partii, wynikające z wpisu
tych partii do ewidencji partii politycznych. Nazwa koalicji wyborczej może składać się z co najwyżej 45 znaków drukarskich, wliczając spacje.
§ 3. Nazwa komitetu wyborczego organizacji zawiera wyrazy „Komitet Wyborczy” oraz nazwę organizacji lub skrót nazwy tej organizacji, wynikające z wpisu do rejestru organizacji prowadzonego przez właściwy organ.
§ 4. Nazwa komitetu wyborczego wyborców zawiera wyrazy „Komitet Wyborczy Wyborców” oraz
nazwę komitetu wyborczego lub skrót jego nazwy odróżniające się wyraźnie od nazw i skrótów nazw innych komitetów wyborczych.
§ 5. Nazwa komitetu wyborczego wyborców utworzonego w celu udziału w wyborach Prezydenta
Rzeczypospolitej zawiera wyrazy „Komitet Wyborczy
Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”
oraz imię i nazwisko kandydata.
§ 6. Nazwa i skrót nazwy komitetu wyborczego powinny odróżniać się wyraźnie od nazw i skrótów nazw
innych komitetów wyborczych.
Art. 93. § 1. Wzorcem symbolu graficznego komitetu wyborczego partii politycznej może być wzorzec
symbolu graficznego tej partii, wynikający z wpisu do
ewidencji partii politycznych.
§ 2. Wzorcem symbolu graficznego koalicyjnego
komitetu wyborczego mogą być wzorce symboli graficznych partii politycznych tworzących koalicję wyborczą lub wzorzec symbolu graficznego jednej z tych
partii, wynikające z wpisów tych partii do ewidencji
partii politycznych.
§ 3. Wzorzec symbolu graficznego komitetu wyborczego wyborców musi odróżniać się wyraźnie od
wzorców symboli graficznych innych komitetów wyborczych.
Art. 94. Nazwa, skrót nazwy i wzorzec symbolu
graficznego komitetu wyborczego korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla dóbr osobistych.
Art. 95. § 1. Nie stanowi wady zawiadomienia
o utworzeniu komitetu wyborczego partii politycznej
lub komitetu wyborczego organizacji, wpisanych odpowiednio do ewidencji lub rejestru prowadzonych
przez właściwy organ, określenie w nim nazwy lub
skrótu nazwy tych samych lub niedostatecznie różniących się od nazw lub skrótów nazw innych komitetów
wyborczych. Organ, który wydał wcześniej postanowienie o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego, w którym podano tę samą lub niedostatecznie różniącą się nazwę lub skrót nazwy, po
porozumieniu z pełnomocnikiem wyborczym tego komitetu zmienia postanowienie, określając w nim nową nazwę lub skrót nazwy komitetu. W razie braku
porozumienia organ, który wydał postanowienie,
uchyla je i wzywa pełnomocnika wyborczego do usunięcia wady w terminie 3 dni. Przepisy art. 97 § 2 i 3
§ 2. Nazwa i skrót nazwy komitetu wyborczego
utworzonego przez wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych
mogą być tożsame z nazwą i skrótem nazwy tej organizacji. Do zawiadomienia o utworzeniu takiego komitetu dołącza się dokument właściwego organu statutowego organizacji mniejszości narodowej potwierdzający utworzenie komitetu wyborczego przez wyborców będących członkami tej organizacji.
wyborców muszą być różne od nazw lub skrótu nazw
partii politycznych lub organizacji, wpisanych odpowiednio do ewidencji lub rejestru, prowadzonych
przez właściwy organ.
Art. 96. Można być pełnomocnikiem wyborczym
lub pełnomocnikiem finansowym tylko jednego komitetu wyborczego.
Art. 97. § 1. Jeżeli zawiadomienie, o którym mowa
w art. 86 § 2, art. 87 § 5, art. 88 § 3, art. 89 § 4 i art. 90
§ 5 spełnia warunki określone w kodeksie, właściwy
organ wyborczy, w terminie 3 dni od dnia jego doręczenia, postanawia o przyjęciu zawiadomienia. Postanowienie o przyjęciu zawiadomienia doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu.
§ 2. Jeżeli zawiadomienie wykazuje wady, właściwy organ wyborczy, w terminie 3 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wzywa pełnomocnika wyborczego
do ich usunięcia w terminie 5 dni. W przypadku nieusunięcia wad w terminie właściwy organ wyborczy,
odmawia przyjęcia zawiadomienia. Postanowienie
o odmowie przyjęcia zawiadomienia, wraz z uzasadnieniem, doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi
wyborczemu.
§ 3. Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo
wniesienia skargi do właściwego organu na postanowienie o odmowie przyjęcia zawiadomienia.
Art. 98. Komitet wyborczy może wykonywać czynności wyborcze po wydaniu przez właściwy organ wyborczy postanowienia o przyjęciu zawiadomienia,
o którym mowa w art. 97.
Art. 99. Właściwy organ wyborczy podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej
informację o przyjęciu zawiadomień, o których mowa
w art. 97.
Art. 100. § 1. Komitet wyborczy, z zastrzeżeniem
§ 2 i 3, ulega rozwiązaniu z mocy prawa po upływie
60 dni od dnia:
1) przyjęcia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego przez właściwy organ wyborczy albo
2) bezskutecznego upływu terminu do wniesienia
skargi albo odwołania, o których mowa w art. 145
§ 1 i 5, albo
3) wydania orzeczenia, o którym mowa w art. 145 § 2
albo 5, uwzględniającego skargę albo odwołanie
na postanowienie właściwego organu wyborczego w przedmiocie odrzucenia sprawozdania.
§ 2. Komitet wyborczy, któremu przysługuje prawo do dotacji podmiotowej, o której mowa w art. 150
lub art. 151, ulega rozwiązaniu z mocy prawa po upływie 6 miesięcy od dnia otrzymania dotacji.
§ 3. Jeżeli wniesiono protest przeciwko ważności
wyborów, ważności wyborów w okręgu wyborczym
lub ważności wyboru określonej osoby, komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów lub kandydata, nie ulega rozwiązaniu przed uprawomocnieniem się orzeczenia sądu.
Art. 101. § 1. Komitet wyborczy może ulec rozwiązaniu przed dniem wyborów w trybie przepisów o jego utworzeniu, z zastrzeżeniem § 3. O rozwiązaniu komitetu zawiadamia się niezwłocznie organ wyborczy,
który przyjął zawiadomienie o utworzeniu komitetu,
a jeżeli rozwiązanie komitetu nastąpiło po zarejestrowaniu listy kandydatów lub kandydata, także właściwą komisję wyborczą.
§ 2. Po przyjęciu przez właściwy organ wyborczy
zawiadomienia o utworzeniu koalicyjnego komitetu
wyborczego zmiany składu koalicji wyborczej są niedopuszczalne. Oświadczenie jednostronne uczestnika
koalicji wyborczej o wystąpieniu z koalicji wyborczej
nie rodzi skutków prawnych.
§ 3. Komitet wyborczy wyborców ulega rozwiązaniu z mocy prawa, jeżeli liczba osób, które utworzyły
komitet wyborczy będzie mniejsza od określonej w kodeksie minimalnej liczby wymaganej dla utworzenia
danego komitetu wyborczego wyborców.
Art. 106. § 1. Każdy wyborca może prowadzić agitację wyborczą na rzecz kandydatów, w tym zbierać
podpisy popierające zgłoszenia kandydatów, po uzyskaniu pisemnej zgody pełnomocnika wyborczego.
§ 2. Podpisy, o których mowa w § 1, można zbierać
w miejscu, czasie i w sposób wykluczający stosowanie jakichkolwiek nacisków zmierzających do ich wymuszenia.
§ 3. Zbieranie lub składanie podpisów w zamian za
korzyść finansową lub osobistą jest zabronione.
Art. 102. § 1. Pełnomocnik wyborczy w terminie
7 dni od dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego zawiadamia ten organ o adresie strony internetowej na której komitet wyborczy umieszcza informacje
określone w kodeksie.
Art. 107. § 1. W dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem prowadzenie agitacji wyborczej,
w tym zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień oraz
rozpowszechnianie materiałów wyborczych jest zabronione.
§ 2. Właściwy organ wyborczy podaje informację
o adresach stron internetowych, o których mowa
w § 1, w Biuletynie Informacji Publicznej.
§ 2. Agitacja wyborcza w lokalu wyborczym oraz
na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje,
jest zabroniona.
§ 3. Obowiązek, o którym mowa w § 1, nie dotyczy
komitetów wyborczych, które zgłaszają kandydata lub
kandydatów wyłącznie do rady gminy lub rady powiatu.
Art. 108. § 1. Zabrania się prowadzenia agitacji
wyborczej:
Art. 103. § 1. Pełnomocnik wyborczy lub osoba
przez niego upoważniona może wyznaczyć po jednym
mężu zaufania do każdej obwodowej komisji wyborczej. Jeżeli komitet wyborczy nie zarejestrował kandydatów lub list kandydatów we wszystkich okręgach
wyborczych, mężów zaufania może wyznaczyć do obwodowej komisji wyborczej na obszarze okręgu,
w którym zarejestrował kandydata lub listę kandydatów. W wyborach wójta komitet wyborczy może wyznaczyć mężów zaufania na obszarze całej gminy.
§ 2. Pełnomocnik wyborczy lub osoba przez niego
upoważniona wydaje mężom zaufania zaświadczenie
według wzoru określonego przez Państwową Komisję
Wyborczą.
§ 3. Funkcję męża zaufania przy Państwowej Komisji Wyborczej, okręgowej komisji wyborczej i terytorialnej komisji wyborczej może pełnić pełnomocnik
wyborczy lub osoba przez niego upoważniona.
Rozdział 12
Kampania wyborcza
Art. 104. Kampania wyborcza rozpoczyna się
z dniem ogłoszenia aktu właściwego organu o zarządzeniu wyborów i ulega zakończeniu na 24 godziny
przed dniem głosowania.
1) na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów;
2) na terenie zakładów pracy w sposób i w formach
zakłócających ich normalne funkcjonowanie;
3) na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej,
a także skoszarowanych jednostek podległych
ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
§ 2. Zabroniona jest agitacja wyborcza na terenie
szkół wobec uczniów.
§ 3. Za agitację wyborczą nie uznaje się prowadzonych przez szkołę zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej polegających na upowszechnianiu wśród uczniów wiedzy o prawach i obowiązkach obywateli, znaczeniu wyborów w funkcjonowaniu demokratycznego
państwa prawa oraz zasadach organizacji wyborów.
§ 4. Zabrania się komitetom wyborczym, kandydatom oraz wyborcom prowadzącym agitację wyborczą
na rzecz komitetów wyborczych lub kandydatów organizowania loterii fantowych, innego rodzaju gier losowych oraz konkursów, w których wygranymi są nagrody pieniężne lub przedmioty o wartości wyższej niż
wartość przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.
Art. 105. § 1. Agitacją wyborczą jest publiczne nakłanianie lub zachęcanie, do głosowania w określony
sposób lub do głosowania na kandydata określonego
komitetu wyborczego.
§ 5. Zabrania się podawania oraz dostarczania,
w ramach prowadzonej agitacji wyborczej, napojów
alkoholowych nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży
netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen
nabycia lub kosztów wytworzenia.
§ 2. Agitację wyborczą można prowadzić od dnia
przyjęcia przez właściwy organ zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego na zasadach, w formach
i w miejscach, określonych przepisami kodeksu.
Art. 109. § 1. Materiałem wyborczym jest każdy
pochodzący od komitetu wyborczego upubliczniony
i utrwalony przekaz informacji mający związek z zarządzonymi wyborami.
§ 2. Materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenie komitetu wyborczego, od którego pochodzą.
§ 3. Materiały wyborcze podlegają ochronie prawnej.
Art. 110. § 1. Na ścianach budynków, przystankach
komunikacji publicznej, tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych można
umieszczać plakaty i hasła wyborcze wyłącznie po
uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia.
§ 2. Przy ustawianiu własnych urządzeń ogłoszeniowych w celu prowadzenia kampanii wyborczej należy stosować obowiązujące przepisy porządkowe.
Przepis art. 109 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Plakaty i hasła wyborcze należy umieszczać
w taki sposób, aby można je było usunąć bez powodowania szkód.
§ 4. Zabrania się umieszczania plakatów i haseł
wyborczych o powierzchni większej niż 2 m2.
§ 5. Policja lub straż gminna jest obowiązana usuwać na koszt komitetów wyborczych plakaty i hasła
wyborcze, których sposób umieszczenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo bezpieczeństwu mienia bądź bezpieczeństwu w ruchu drogowym.
§ 6. Plakaty i hasła wyborcze oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione w celu prowadzenia agitacji wyborczej pełnomocnicy wyborczy obowiązani są usunąć w terminie 30 dni po dniu wyborów.
§ 7. Wójt postanawia o usunięciu plakatów i haseł
wyborczych oraz urządzeń ogłoszeniowych nieusuniętych przez obowiązanych do tego pełnomocników wyborczych w terminie, o którym mowa w § 6. Koszty
usunięcia ponoszą obowiązani.
Art. 111. § 1. Jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia
1984 r. — Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późn.
zm.7)), materiały wyborcze, w szczególności plakaty,
ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje
nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy
zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo
wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:
1) zakazu rozpowszechniania takich informacji;
2) przepadku materiałów wyborczych zawierających
takie informacje;
3) nakazania sprostowania takich informacji;
7)
z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34, poz. 187, z 1990 r.
Nr 29, poz. 173, z 1991 r. Nr 100, poz. 442, z 1996 r. Nr 114,
poz. 542, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770,
z 1999 r. Nr 90, poz. 999, z 2001 r. Nr 112, poz. 1198,
z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 111, poz. 1181,
z 2005 r. Nr 39, poz. 377, z 2007 r. Nr 89, poz. 590 oraz
z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 235, poz. 1551.
4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia
naruszające dobra osobiste;
5) nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone;
6) nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia
kwoty do 100 000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.
§ 2. Sąd okręgowy rozpoznaje wniosek, o którym
mowa w § 1, w ciągu 24 godzin w postępowaniu nieprocesowym. Sąd może rozpoznać sprawę w przypadku usprawiedliwionej nieobecności wnioskodawcy lub uczestnika postępowania, którzy o terminie rozprawy zostali prawidłowo powiadomieni. Postanowienie kończące postępowanie w sprawie sąd niezwłocznie doręcza wraz z uzasadnieniem osobie zainteresowanej, o której mowa w § 1, i zobowiązanemu
do wykonania postanowienia sądu.
§ 3. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w ciągu 24 godzin zażalenie do sądu apelacyjnego, który rozpoznaje je w ciągu 24 godzin. Od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna i podlega ono natychmiastowemu wykonaniu.
§ 4. Publikacja sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin następuje najpóźniej w ciągu 48 godzin, na
koszt zobowiązanego. W orzeczeniu sąd wskazuje prasę w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. —
Prawo prasowe, w której nastąpić ma publikacja, oraz
termin publikacji.
§ 5. W razie odmowy lub niezamieszczenia sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin przez zobowiązanego w sposób określony w postanowieniu sądu
sąd, na wniosek zainteresowanego, zarządza opublikowanie sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin
w trybie egzekucyjnym, na koszt zobowiązanego.
§ 6. W sprawach, o których mowa w § 1, 4 i 5, przepisu art. 104 nie stosuje się.
Art. 112. Informacje, komunikaty, apele i hasła wyborcze, ogłaszane w prasie drukowanej lub w telewizji
bądź radiu na koszt komitetów wyborczych muszą zawierać wskazanie, przez kogo są opłacane i od kogo
pochodzą. Odpowiedzialnym za umieszczenie tego
wskazania jest redaktor w rozumieniu ustawy z dnia
26 stycznia 1984 r. — Prawo prasowe.
Art. 113. Wykonanie uprawnień wynikających
z kodeksu nie ogranicza możliwości dochodzenia
przez osoby pokrzywdzone lub poszkodowane uprawnień na podstawie przepisów innych ustaw, wobec
osób, których działanie lub zaniechania w toku kampanii wyborczej naruszyło cudze dobra osobiste lub
majątkowe.
Art. 114. Wójt niezwłocznie po rozpoczęciu kampanii wyborczej zapewni na obszarze gminy odpowiednią liczbę miejsc przeznaczonych na bezpłatne umieszczanie urzędowych obwieszczeń wyborczych i plakatów wszystkich komitetów wyborczych oraz poda wykaz tych miejsc do publicznej wiadomości w sposób
zwyczajowo przyjęty oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 115. § 1. Na 24 godziny przed dniem głosowania aż do zakończenia głosowania zabrania się podawania do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych i wyników wyborów oraz wyników sondaży wyborczych
przeprowadzanych w dniu głosowania.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozdział 13
Kampania wyborcza w programach nadawców
radiowych i telewizyjnych
Art. 116. § 1. Komitety wyborcze mają prawo prowadzenia agitacji wyborczej w programach publicznych i niepublicznych nadawców radiowych i telewizyjnych.
§ 2. W wyborach ponownych oraz w wyborach
uzupełniających agitację wyborczą, o której mowa
w § 1, prowadzi się, jeżeli przeprowadza się głosowanie a przepisy szczególne kodeksu tak stanowią.
Art. 117. § 1. Komitetom wyborczym, których kandydaci zostali zarejestrowani przysługuje, w okresie
od 15 dnia przed dniem wyborów do dnia zakończenia
kampanii wyborczej, prawo do rozpowszechniania
nieodpłatnie audycji wyborczych, w programach
publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych na
koszt tych nadawców.
§ 2. Przez pojęcie rozpowszechniania nieodpłatnie
audycji wyborczych rozumie się zarówno rejestrację
i emisję wystąpień przedstawicieli komitetów wyborczych bądź kandydatów, jak i rejestrację oraz emisję
audycji wyborczych przygotowanych przez komitety
wyborcze.
§ 3. Audycją wyborczą jest część programu radiowego lub telewizyjnego, niepochodząca od nadawcy,
stanowiąca odrębną całość ze względu na treść lub
formę.
§ 4. Czas antenowy przysługujący jednemu komitetowi wyborczemu nie może być odstępowany innemu komitetowi wyborczemu.
§ 5. Audycje wyborcze jednego komitetu wyborczego nie mogą zawierać treści stanowiących agitację
wyborczą na rzecz innego komitetu wyborczego lub
jego kandydatów.
§ 6. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji określi,
w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej oraz właściwych zarządów publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych oraz właściwych rad programowych, czas przeznaczony na rozpowszechnianie nieodpłatnie audycji
wyborczych w programach ogólnokrajowych i programach regionalnych, tryb postępowania w sprawach podziału czasu rozpowszechniania nieodpłatnie
audycji wyborczych, zakres rejestracji oraz sposób
przygotowania i emisji audycji wyborczych, w zależności od przeprowadzanych wyborów, uwzględniając
typ i rodzaj nośnika zapisu audycji wyborczej, a także
sposób rozpowszechniania informacji o terminach
emisji audycji wyborczych — uwzględniając konieczność zapewnienia najwyższego standardu technicznego emitowanych audycji wyborczych, a także powszechnej dostępności audycji wyborczych i informacji o terminach jej emisji.
Art. 118. § 1. Audycje wyborcze komitetu wyborczego dostarczane są do publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych nie później niż na 24 godziny
przed dniem ich rozpowszechnienia.
§ 2. Czas audycji wyborczych dostarczonych przez
komitety wyborcze nie może przekraczać czasu ustalonego dla nich na podstawie przepisów wydanych na
podstawie art. 117 § 6.
§ 3. W przypadku stwierdzenia przez publicznego
nadawcę radiowego lub telewizyjnego, że dostarczone przez komitet wyborczy materiały audycji wyborczych przekraczają czas ustalony dla tych audycji,
wzywa bezzwłocznie komitet wyborczy do skrócenia
czasu audycji. W razie bezskutecznego wezwania nadawca przerywa emisję audycji wyborczej w chwili,
kiedy upłynął czas audycji przysługujący danemu komitetowi.
Art. 119. § 1. Niezależnie od prawa do rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych każdy
komitet wyborczy może, od dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego do dnia zakończenia kampanii wyborczej, rozpowszechniać odpłatnie audycje wyborcze
w programach publicznych i niepublicznych nadawców radiowych i telewizyjnych, w formie ogłoszeń
wyborczych.
§ 2. Publiczni nadawcy nie mogą odmówić rozpowszechniania, na jednakowych warunkach dla wszystkich komitetów wyborczych korzystających z uprawnienia wynikającego z § 1, ogłoszeń wyborczych.
§ 3. Ogłoszeniem wyborczym jest reklama w rozumieniu art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r.
o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2531,
z późn. zm.8)), przygotowana przez komitet wyborczy
i przekazana do emisji w ramach prowadzonej agitacji
wyborczej.
§ 4. Wysokość opłat pobieranych za rozpowszechnianie ogłoszeń wyborczych, o których mowa w § 1,
nie może przekraczać stawek pobieranych za reklamy
i musi być ustalana według cennika obowiązującego
w dniu ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów.
§ 5. Do ogłoszeń wyborczych, o których mowa
w § 1, stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 grudnia
1992 r. o radiofonii i telewizji dotyczące działalności
reklamowej w programach telewizyjnych i radiowych,
z tym że czas przeznaczony na rozpowszechnianie odpłatnych ogłoszeń wyborczych nie jest wliczany do
dopuszczalnego wymiaru czasu emisji reklam określonego w art. 16 tej ustawy.
8)
ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 85, poz. 728
i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 51, poz. 377, Nr 83, poz. 574
i Nr 133, poz. 935, z 2007 r. Nr 25, poz. 162 i Nr 61, poz. 411,
z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 115, poz. 965 i Nr 201, poz. 1540
oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 127, poz. 857, Nr 152,
poz. 1023 i Nr 182, poz. 1228.
Art. 120. § 1. Telewizja Polska Spółka Akcyjna,
zwana dalej „Telewizją Polską”, ma obowiązek przeprowadzenia debat pomiędzy przedstawicielami tych
komitetów wyborczych w wyborach do Sejmu lub
w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, które zarejestrowały swoje listy
kandydatów we wszystkich okręgach wyborczych,
a w przypadku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej
— pomiędzy kandydatami. Czas debat nie jest wliczany do czasu antenowego, o którym mowa w art. 117
i art. 119.
§ 2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji określi
w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Zarządu Telewizji Polskiej, szczegółowe zasady i tryb
przeprowadzenia debat, o których mowa w § 1, w tym
czas trwania debat i program ogólnokrajowy, w którym debaty będą przeprowadzane, sposób przygotowania i emisji debat, oraz sposób upowszechnienia
informacji o terminie emisji debat — tak, aby zapewnić poszanowanie zasady równości w prezentowaniu
stanowisk i opinii uczestników debaty.
Art. 121. Szczegółowe zasady i tryb prowadzenia
agitacji wyborczej w programach publicznych i niepublicznych nadawców radiowych i telewizyjnych
określają przepisy szczególne kodeksu.
Art. 122. § 1. Publiczni nadawcy radiowi i telewizyjni zapewniają Państwowej Komisji Wyborczej oraz
komisarzom wyborczym, w okresie od dnia ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów do dnia głosowania
włącznie, możliwość przedstawienia nieodpłatnie, odpowiednio, w programach ogólnokrajowych oraz regionalnych informacji, wyjaśnień i komunikatów związanych z zarządzonymi wyborami oraz obowiązującymi w danych wyborach przepisami prawnymi.
§ 2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej i zarządów publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych, określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania w sprawach, o których mowa w § 1, uwzględniając konieczność zapewnienia powszechnej informacji o zarządzonych wyborach, zasadach ich przeprowadzenia oraz terminach wynikających z kalendarza wyborczego.
Rozdział 14
3) zadaniami organów administracji rządowej oraz
podległych im urzędów centralnych i jednostek organizacyjnych, a także innych organów państwowych;
4) zadaniami zleconymi jednostkom samorządu terytorialnego;
5) refundacją wydatków, o których mowa w art. 154
§ 6.
§ 2. Środki finansowe na zadania zlecone wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego są
przekazywane w terminach umożliwiających ich wykonywanie.
§ 3. Informację o wydatkach, o których mowa w § 1
pkt 1—4, Szef Krajowego Biura Wyborczego podaje
do publicznej wiadomości w terminie 5 miesięcy od
dnia wyborów.
§ 4. Zasady planowania finansowego oraz realizacji wydatków, o których mowa w § 1 i 2, a także sprawozdawczości finansowej określają przepisy ustawy
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
(Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.9)).
§ 5. W budżecie państwa zapewnia się ponadto corocznie w części Rezerwy celowe środki na przeprowadzenie wyborów przedterminowych i uzupełniających.
§ 6. Dysponentem środków finansowych, o których mowa w § 1, jest Szef Krajowego Biura Wyborczego.
Rozdział 15
Finansowanie kampanii wyborczej
Art. 125. Finansowanie kampanii wyborczej jest
jawne.
Art. 126. Wydatki ponoszone przez komitety wyborcze w związku z zarządzonymi wyborami są pokrywane z ich źródeł własnych.
Art. 127. § 1. Za gospodarkę finansową komitetu
wyborczego odpowiedzialny jest i prowadzi ją jego
pełnomocnik finansowy.
Finansowanie wyborów z budżetu państwa
§ 2. Pełnomocnikiem finansowym nie może być:
Art. 123. Wydatki związane z organizacją i przeprowadzeniem wyborów pokrywane są z budżetu państwa w części Rezerwy celowe zgodnie z zasadami
określonymi w niniejszym rozdziale.
1) kandydat na posła, kandydat na senatora, kandydat na posła do Parlamentu Europejskiego albo
kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej;
Art. 124. § 1. Z budżetu państwa pokrywane są wydatki związane z:
1) zadaniami Państwowej Komisji Wyborczej oraz
Krajowego Biura Wyborczego przewidzianymi
w kodeksie;
2) zadaniami komisarzy wyborczych i komisji wyborczych niższego stopnia oraz zapewnieniem ich obsługi przez wyznaczone do tych celów organy
i jednostki organizacyjne;
2) pełnomocnik wyborczy, z zastrzeżeniem art. 403
§ 5 pkt 1;
3) funkcjonariusz publiczny w rozumieniu art. 115
§ 13 Kodeksu karnego.
§ 3. Można być pełnomocnikiem finansowym tylko
jednego komitetu wyborczego.
9)
z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 96, poz. 620, Nr 123, poz. 835,
Nr 152, poz. 1020, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726.
Art. 128. Komitety wyborcze prowadzą rachunkowość na zasadach określonych w ustawie z dnia
29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r.
Nr 152, poz. 1223, Nr 157, poz. 1241 i Nr 165, poz. 1316
oraz z 2010 r. Nr 47, poz. 278) dla jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej.
Art. 132. § 1. Środki finansowe komitetu wyborczego partii politycznej mogą pochodzić wyłącznie
z funduszu wyborczego tej partii, tworzonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r.
o partiach politycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857,
z późn. zm.10)).
Art. 129. § 1. Komitet wyborczy może pozyskiwać
i wydatkować środki jedynie na cele związane z wyborami.
§ 2. Środki finansowe koalicyjnego komitetu wyborczego mogą pochodzić wyłącznie z funduszy wyborczych partii politycznych wchodzących w skład
koalicji wyborczej.
§ 2. Zabrania się pozyskiwania środków przez komitet wyborczy:
1) przed dniem przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu;
2) po dniu wyborów.
§ 3. Zabrania się wydatkowania środków przez komitet wyborczy:
1) przed dniem przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu;
2) po dniu złożenia sprawozdania finansowego,
o którym mowa w art. 142 § 1.
Art. 130. § 1. Odpowiedzialność za zobowiązania
majątkowe komitetu wyborczego ponosi pełnomocnik
finansowy.
§ 2. Bez pisemnej zgody pełnomocnika finansowego nie można zaciągać żadnych zobowiązań finansowych w imieniu i na rzecz komitetu wyborczego.
§ 3. W przypadku gdy z majątku pełnomocnika
finansowego nie można pokryć roszczeń wobec komitetu wyborczego, odpowiedzialność za zobowiązania
majątkowe:
1) komitetu wyborczego partii politycznej albo organizacji ponosi partia polityczna albo organizacja,
która utworzyła komitet wyborczy, a w przypadku
komitetu wyborczego utworzonego przez stowarzyszenie zwykłe — solidarnie członkowie stowarzyszenia;
2) koalicyjnego komitetu wyborczego ponoszą solidarnie partie polityczne wchodzące w skład koalicji wyborczej;
3) komitetu wyborczego wyborców ponoszą solidarnie osoby wchodzące w skład komitetu.
§ 4. Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe, o której mowa w § 1—3, obejmuje także zobowiązania związane z rozliczeniem korzyści majątkowych
przyjętych przez komitet wyborczy z naruszeniem
przepisów kodeksu, z wyłączeniem korzyści, o których
mowa w art. 149 § 4.
Art. 131. § 1. Zabronione jest przekazywanie środków finansowych i wartości niepieniężnych przez jeden komitet wyborczy na rzecz innego komitetu wyborczego.
§ 2. Zabronione jest przeprowadzanie przez komitet wyborczy zbiórek publicznych.
§ 3. Środki finansowe:
1) komitetu wyborczego organizacji,
2) komitetu wyborczego wyborców
— mogą pochodzić wyłącznie z wpłat obywateli polskich mających miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz kredytów bankowych zaciąganych wyłącznie na cele związane z wyborami.
§ 4. Środki finansowe komitetu wyborczego kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej mogą pochodzić wyłącznie z wpłat obywateli polskich mających
miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, z funduszy wyborczych partii politycznych oraz z kredytów bankowych zaciąganych na cele
związane z wyborami.
§ 5. Komitetom wyborczym nie wolno przyjmować
wartości niepieniężnych, z wyjątkiem nieodpłatnego
rozpowszechniania plakatów i ulotek wyborczych
przez osoby fizyczne.
§ 6. Poręczycielem kredytu, o którym mowa w § 3
i 4, może być wyłącznie obywatel polski mający miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej, z tym że zobowiązanie poręczyciela nie może
przekroczyć kwoty równej sumie wpłat określonej
w art. 134 § 2. Poręczenie kredytu jest niezbywalne.
Art. 133. § 1. Komitet wyborczy partii politycznej
oraz koalicyjny komitet wyborczy, mogą nieodpłatnie
korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokali partii
politycznej, jak również z jej sprzętu biurowego.
§ 2. Komitet wyborczy wyborców może nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokalu
osoby wchodzącej w skład komitetu wyborczego, jak
również z jej sprzętu biurowego.
§ 3. Komitet wyborczy organizacji może nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokalu tej
organizacji, jak również z jej sprzętu biurowego.
Art. 134. § 1. Środki finansowe komitetu wyborczego są gromadzone wyłącznie na jednym rachunku
bankowym. Zawiadomienie, o którym mowa w art. 97,
stanowi podstawę do otwarcia rachunku bankowego,
dokonania wpisu do Rejestru Gospodarki Narodowej
(REGON) oraz nadania numeru identyfikacji podatko10)
ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1802, z 2002 r.
Nr 127, poz. 1089, z 2003 r. Nr 57, poz. 507, z 2004 r. Nr 25,
poz. 219 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 167, poz. 1398,
z 2008 r. Nr 171, poz. 1056, z 2009 r. Nr 213, poz. 1652 oraz
z 2010 r. Nr 254, poz. 1702.
wej (NIP) na zasadach określonych w przepisach
o ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.
§ 2. Suma wpłat od obywatela polskiego na rzecz
danego komitetu wyborczego nie może przekraczać
15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę,
ustalanego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
(Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407
oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314), obowiązującego
w dniu poprzedzającym dzień ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów.
§ 3. Kandydat na posła, kandydat na senatora,
kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej oraz kandydat na posła do Parlamentu Europejskiego będący
obywatelem polskim może wpłacić na rzecz komitetu
wyborczego sumę nieprzekraczającą 45-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na
podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego
w dniu poprzedzającym dzień ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów.
§ 4. W przypadku gdy suma wpłat od obywatela
polskiego na rzecz danego komitetu wyborczego przekroczy kwoty określone odpowiednio w § 2 albo 3,
wówczas nadwyżka sumy ponad dopuszczalny limit
podlega przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa na zasadach określonych w art. 149.
Art. 138. § 1. W przypadku uzyskania nadwyżki pozyskanych środków na cele kampanii wyborczej nad
poniesionymi wydatkami komitet wyborczy partii politycznej przekazuje ją na fundusz wyborczy tej partii.
§ 2. W przypadku uzyskania nadwyżki pozyskanych
środków na cele kampanii wyborczej nad poniesionymi wydatkami koalicyjny komitet wyborczy przekazuje
ją na fundusze wyborcze partii wchodzących w skład
koalicji wyborczej w proporcji ustalonej w umowie koalicyjnej, a w razie braku stosownych postanowień
w umowie — na rzecz organizacji pożytku publicznego. O przekazaniu nadwyżki pełnomocnik finansowy
informuje właściwy organ wyborczy w terminie 7 dni
od dnia jej przekazania.
§ 3. W przypadku uzyskania nadwyżki pozyskanych
środków na cele kampanii wyborczej nad poniesionymi wydatkami przez komitety wyborcze, o których
mowa w art. 88—90, komitety te przekazują ją na rzecz
organizacji pożytku publicznego. O przekazaniu nadwyżki pełnomocnik finansowy informuje właściwy organ wyborczy.
§ 4. Wysokość nadwyżki ustala się po wydaniu
przez właściwy organ wyborczy ostatecznego postanowienia o przyjęciu bądź odrzuceniu sprawozdania
finansowego, z uwzględnieniem zobowiązań majątkowych, o których mowa w art. 130 § 2.
§ 5. Środki finansowe mogą być wpłacane na rzecz
komitetu wyborczego jedynie czekiem rozrachunkowym, przelewem lub kartą płatniczą.
§ 5. Przekazanie nadwyżki następuje w terminie
14 dni od dnia:
§ 6. Umowa rachunku bankowego zawarta w imieniu komitetu wyborczego musi zawierać zastrzeżenie
o wymaganym w kodeksie sposobie dokonywania
wpłat na rzecz komitetu wyborczego oraz dopuszczalnym źródle pozyskiwania środków finansowych przez
komitet wyborczy, a także o dopuszczalnym terminie
dokonywania wpłat.
2) bezskutecznego upływu terminu do wniesienia
skargi lub odwołania, o których mowa w art. 145,
albo
Art. 135. § 1. Komitety wyborcze mogą wydatkować na agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami ustalonymi w przepisach szczególnych
kodeksu.
§ 2. Wydatki komitetu wyborczego, który w danych
wyborach zgłosił kandydatów do więcej niż jednego
wybieranego organu, przeznaczone na agitację wyborczą, są ograniczone łącznym limitem, powstającym przez zsumowanie limitów ustalonych w przepisach szczególnych kodeksu.
Art. 136. Wydatki komitetu wyborczego na agitację wyborczą prowadzoną w formach i na zasadach
właściwych dla reklamy, w tym w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. — Prawo prasowe, nie mogą przekraczać 80 % limitu, o którym mowa
w art. 135.
Art. 137. Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia aktu właściwego organu
o zarządzeniu wyborów, ogłasza w formie komunikatu
w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
„Monitor Polski”, i podaje do publicznej wiadomości
w Biuletynie Informacji Publicznej liczbę wyborców
ujętych w rejestrach wyborców na terenie całego kraju według stanu na koniec kwartału poprzedzającego
dzień ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów.
1) doręczenia postanowienia o przyjęciu sprawozdania finansowego albo
3) uprawomocnienia się orzeczenia wydanego przez
sąd — w przypadku złożenia skargi lub odwołania,
o których mowa w art. 145, albo
4) uprawomocnienia się wydanego przez sąd orzeczenia w sprawie przepadku na rzecz Skarbu Państwa korzyści majątkowych przyjętych przez komitet wyborczy z naruszeniem przepisów kodeksu —
w przypadku, o którym mowa w art. 149 § 5.
Art. 139. Wszelkie wezwania i informacje pisemne
dostarczane przez komitet wyborczy wyborców oraz
komitet wyborczy organizacji, mające na celu pozyskanie środków na wybory, muszą zawierać informację o treści przepisów art. 132 § 3—5, art. 134 § 3,
art. 149 § 1 i art. 506.
Art. 140. § 1. Komitet jest obowiązany prowadzić
rejestry:
1) zaciągniętych kredytów, zawierający nazwę banku
udzielającego kredytu i wszystkie istotne warunki
jego uzyskania, w szczególności: datę udzielenia
kredytu, jego wysokość, oprocentowanie i inne
koszty uzyskania, zobowiązania poręczycieli oraz
ustalony termin spłaty;
2) wpłat o wartości przekraczającej łącznie od jednej
osoby fizycznej kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie ustawy
z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wy-
nagrodzeniu za pracę, obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień ogłoszenia postanowienia
o zarządzeniu wyborów, ze wskazaniem imienia,
nazwiska oraz miejscowości zamieszkania takiej
osoby.
§ 2. Rejestry, o których mowa w § 1, komitet jest
obowiązany umieszczać na swojej stronie internetowej i uaktualniać w taki sposób, aby informacje o kredytach i wpłatach ujawniane były w terminie 7 dni od
dnia udzielenia kredytu lub dokonania wpłaty.
§ 3. Rejestry, o których mowa w § 1, powinny być
umieszczone na stronie internetowej komitetu co najmniej do dnia:
1) podania sprawozdania finansowego przez Państwową Komisję Wyborczą do publicznej wiadomości albo
2) przedłożenia sprawozdania finansowego komisarzowi wyborczemu.
§ 4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia wzory rejestrów, o których mowa w § 1, sposób ich prowadzenia, a także sposób ich przekazania organom wyborczym, w szczególności:
1) zakres danych zawartych w rejestrach,
2) metody aktualizacji rejestrów,
3) sposób prezentacji informacji zawartych w rejestrach na stronie internetowej komitetu
— mając na względzie przejrzystość i czytelność danych zawartych w rejestrach.
§ 5. Obowiązek o którym mowa w § 1, nie dotyczy
komitetów wyborczych, które zgłaszają kandydata lub
kandydatów wyłącznie do rady gminy lub rady powiatu.
Art. 141. § 1. Do finansowania komitetów wyborczych partii politycznych w sprawach nieuregulowanych w kodeksie stosuje się przepisy ustawy z dnia
27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.
§ 2. Od dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia, o którym mowa odpowiednio
w art. 86 § 2 albo art. 87 § 5, do dnia wyborów partia
polityczna, która samodzielnie utworzyła komitet wyborczy lub wchodzi w skład koalicji wyborczej, nie
może prowadzić i finansować agitacji wyborczej na
rzecz upowszechniania celów programowych partii
politycznej.
Art. 142. § 1. Pełnomocnik finansowy, w terminie
3 miesięcy od dnia wyborów, przedkłada organowi
wyborczemu, któremu komitet wyborczy złożył zawiadomienie o utworzeniu komitetu, sprawozdanie
o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu, w tym o uzyskanych kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania, zwane dalej „sprawozdaniem finansowym”.
§ 2. Jeżeli sprawozdanie finansowe przedkładane
jest Państwowej Komisji Wyborczej do sprawozdania
dołącza się opinię biegłego rewidenta wraz z raportem.
§ 3. Opinii biegłego rewidenta i raportu nie sporządza się, jeżeli pełnomocnik finansowy, w terminie
30 dni od dnia wyborów, zawiadomi właściwy organ
wyborczy, że komitet wyborczy nie miał przychodów,
nie poniósł wydatków ani nie ma zobowiązań finansowych.
§ 4. Biegłego rewidenta, o którym mowa w § 2,
wybiera Państwowa Komisja Wyborcza spośród kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Biegłych
Rewidentów w liczbie uzgodnionej z Państwową Komisją Wyborczą.
§ 5. Komisarz wyborczy, badając sprawozdanie
finansowe, może zlecać sporządzenie przez biegłego
rewidenta ekspertyz lub opinii i raportów.
§ 6. Koszty sporządzenia opinii i raportu, o których
mowa w § 2 i 5, pokrywane są z budżetu państwa
w części Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe.
Art. 143. § 1. W wyborach do Sejmu i do Senatu,
wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Państwowa Komisja Wyborcza podaje do
publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej sprawozdanie finansowe komitetu wyborczego
w terminie 30 dni od dnia jego złożenia.
§ 2. Sprawozdania finansowe, o których mowa
w § 1, Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor
Polski” po upływie terminu, o którym mowa w § 1.
§ 3. Sprawozdania finansowe przedkładane komisarzowi wyborczemu są udostępniane przez niego na
wniosek zainteresowanych podmiotów. Komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomości, w formie
komunikatu w dzienniku o zasięgu co najmniej wojewódzkim, informację o miejscu, czasie i sposobie ich
udostępniania do wglądu.
§ 4. Wykaz wpłat obywateli polskich na rzecz komitetu wyborczego organizacji i komitetu wyborczego
wyborców Państwowa Komisja Wyborcza udostępnia
do wglądu na wniosek, w trybie i na zasadach określonych przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101,
poz. 926, z późn. zm.11)).
§ 5. Pozostałe rodzaje dokumentów załączone do
sprawozdań finansowych udostępniane są do wglądu
podmiotom wymienionym w art. 144 § 7 w okresie
przewidzianym na złożenie zastrzeżeń do sprawozdań
finansowych, a pozostałym podmiotom udostępniane
są po tym okresie na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.
Art. 144. § 1. Organ wyborczy, któremu złożono
sprawozdanie finansowe, w terminie 6 miesięcy od
dnia złożenia sprawozdania finansowego:
1) przyjmuje sprawozdanie bez zastrzeżeń;
11)
ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r.
Nr 25, poz. 219 i Nr 33, poz. 285, z 2006 r. Nr 104, poz. 708
i 711, z 2007 r. Nr 165, poz. 1170 i Nr 176, poz. 1238 oraz
z 2010 r. Nr 41, poz. 233, Nr 182, poz. 1228 i Nr 229,
poz. 1497.
2) przyjmuje sprawozdanie, wskazując na jego uchybienia, albo
3) odrzuca sprawozdanie w przypadku stwierdzenia:
a) pozyskania lub wydatkowania środków komitetu wyborczego z naruszeniem przepisów art. 129
albo limitu, o którym mowa w art. 135,
b) przeprowadzania zbiórek publicznych wbrew
zakazowi, o którym mowa w art. 131 § 2,
c) przyjęcia przez komitet wyborczy partii politycznej albo koalicyjny komitet wyborczy środków
finansowych pochodzących z innego źródła niż
Fundusz Wyborczy,
d) przyjęcia przez komitet wyborczy wyborców
albo komitet wyborczy organizacji środków finansowych lub wartości niepieniężnych z naruszeniem przepisów art. 132 § 3—6,
e) przyjęcia przez komitet wyborczy partii politycznej albo koalicyjny komitet wyborczy wartości
niepieniężnych z naruszeniem przepisu art. 132
§ 5.
§ 2. Odrzucenie sprawozdania finansowego następuje również w przypadku poręczenia kredytu z naruszeniem przepisów art. 132 § 6, a także dokonania
czynności skutkującej zmniejszeniem wartości zobowiązań komitetu przez inną osobę aniżeli wymieniona
w art. 132 § 6 lub dokonanej z naruszeniem limitu
wpłat, o którym mowa w art. 134 § 2.
§ 3. W razie zaistnienia wątpliwości co do prawidłowości sprawozdania finansowego właściwy organ
wyborczy wzywa komitet wyborczy do usunięcia wad
sprawozdania lub udzielenia wyjaśnień w określonym
terminie.
§ 4. Organ wyborczy, badając sprawozdanie finansowe, może zlecać sporządzenie ekspertyz lub opinii.
§ 5. Organy administracji publicznej udzielają Państwowej Komisji Wyborczej, na jej żądanie, pomocy
niezbędnej w badaniu sprawozdania finansowego.
§ 6. Organy kontroli, rewizji i inspekcji działające
w administracji rządowej i samorządzie terytorialnym
współpracują z Państwową Komisją Wyborczą i są
obowiązane do udostępniania Państwowej Komisji
Wyborczej, na jej wniosek, wyników postępowań kontrolnych prowadzonych przez te organy.
§ 7. W terminie 30 dni od dnia ogłoszenia sprawozdania finansowego:
1) partie polityczne,
2) komitety wyborcze, które brały udział w danych
wyborach,
3) stowarzyszenia i fundacje, które w swoich statutach przewidują działania związane z analizą finansowania kampanii wyborczych
— mogą zgłaszać do Państwowej Komisji Wyborczej
umotywowane pisemne zastrzeżenia do sprawozdań
finansowych komitetów wyborczych.
§ 8. Organ wyborczy, w terminie 60 dni od dnia
zgłoszenia zastrzeżenia, o którym mowa w § 7, udziela
pisemnej odpowiedzi na zastrzeżenie.
Art. 145. § 1. W przypadku odrzucenia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego przez Państwową Komisję Wyborczą pełnomocnik finansowy
ma prawo, w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu sprawozdania, wnieść do
Sądu Najwyższego skargę na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej w przedmiocie odrzucenia
sprawozdania.
§ 2. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę i wydaje
w tej sprawie orzeczenie w terminie 60 dni od dnia doręczenia skargi. Orzeczenie doręcza się pełnomocnikowi finansowemu i Państwowej Komisji Wyborczej.
§ 3. Rozpatrzenie skargi przez Sąd Najwyższy następuje w składzie 7 sędziów, w postępowaniu nieprocesowym.
§ 4. Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny.
§ 5. W przypadku odrzucenia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego przez komisarza wyborczego pełnomocnik finansowy ma prawo, w terminie
14 dni od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu sprawozdania, wnieść do sądu okręgowego odwołanie od postanowienia. Rozpoznanie odwołania
przez sąd okręgowy następuje w postępowaniu nieprocesowym, w terminie 30 dni od dnia doręczenia
odwołania. Od orzeczenia sądu okręgowego nie przysługuje środek prawny.
§ 6. Jeżeli Sąd Najwyższy albo sąd okręgowy uzna
skargę, o której mowa w § 1, lub odwołanie, o którym
mowa w § 5, pełnomocnika finansowego za zasadne,
odpowiednio Państwowa Komisja Wyborcza albo komisarz wyborczy niezwłocznie postanawia o przyjęciu
sprawozdania finansowego.
§ 7. Po bezskutecznym upływie terminu do wniesienia skargi, o której mowa w § 1, lub odwołania,
o którym mowa w § 5, albo po wydaniu orzeczenia,
o którym mowa w § 2 lub 5, uznającego odwołanie lub
skargę pełnomocnika finansowego za niezasadne, organ, któremu przedłożono sprawozdanie finansowe,
przekazuje postanowienie o jego odrzuceniu naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu miejscowo ze
względu na siedzibę komitetu wyborczego.
Art. 146. Organ wyborczy, któremu złożono sprawozdanie finansowe, podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej, w formie komunikatu, informację o przyjętych i odrzuconych sprawozdaniach finansowych komitetów wyborczych.
Art. 147. § 1. W razie niezłożenia w terminie sprawozdania finansowego przez:
1) komitet wyborczy partii politycznej — partii politycznej nie przysługuje prawo do dotacji, o której
mowa w art. 150 lub art. 151, oraz prawo do subwencji, o której mowa w art. 28 ustawy z dnia
27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych;
2) koalicyjny komitet wyborczy — partii politycznej
wchodzącej w skład koalicji wyborczej nie przysługuje prawo do dotacji, o której mowa w art. 150
lub art. 151, oraz prawo do subwencji, o której mowa w art. 28 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r.
o partiach politycznych;
3) komitet wyborczy wyborców — nie przysługuje
mu prawo do dotacji, o której mowa w art. 150 lub
art. 151.
§ 2. Do sprawozdania finansowego złożonego
po terminie stosuje się odpowiednio przepisy
art. 142—145.
Art. 148. § 1. W razie odrzucenia przez Państwową
Komisję Wyborczą sprawozdania finansowego lub
odrzucenia skargi, o której mowa w art. 145 § 1, przysługująca partii politycznej lub komitetowi wyborczemu wyborców dotacja, o której mowa w art. 150 lub
art. 151, pomniejszona zostaje o kwotę stanowiącą
równowartość trzykrotności wysokości środków pozyskanych lub wydatkowanych z naruszeniem przepisów, o których mowa w art. 144 § 1 pkt 3.
rych mowa w art. 145 § 1 i 5 — w terminie 14 dni od
dnia uprawomocnienia się orzeczenia wydanego przez
właściwy sąd, dobrowolnie wpłacone na rachunek
bankowy urzędu skarbowego właściwego dla siedziby
komitetu. Korzyści majątkowe o charakterze niepieniężnym komitet wyborczy przekazuje temu urzędowi
skarbowemu. Potwierdzenie wpłacenia albo przekazania korzyści majątkowej lub jej równowartości komitet
wyborczy przedstawia właściwemu organowi wyborczemu.
§ 5. Przyjęcie korzyści majątkowych z naruszeniem
przepisów kodeksu stwierdza właściwy organ wyborczy w postanowieniu o przyjęciu lub o odrzuceniu
sprawozdania finansowego.
§ 6. W przypadku niewykonania czynności, o których mowa w § 4 zdanie pierwsze i drugie, albo jednej
z tych czynności naczelnik urzędu skarbowego właściwy miejscowo dla siedziby komitetu wyborczego, na
wniosek Państwowej Komisji Wyborczej lub komisarza wyborczego, występuje do sądu przeciwko podmiotom, o których mowa w art. 130 § 1, o orzeczenie
przepadku korzyści majątkowej lub jej równowartości
oraz wydanie tej korzyści majątkowej lub zapłatę jej
równowartości.
§ 2. W razie odrzucenia przez Państwową Komisję
Wyborczą sprawozdania finansowego lub odrzucenia
skargi, o której mowa w art. 145 § 1, przysługująca
partii politycznej subwencja, o której mowa w art. 28
ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych, pomniejszona zostaje o kwotę stanowiącą równowartość trzykrotności wysokości środków pozyskanych lub wydatkowanych z naruszeniem przepisów,
o których mowa w art. 144 § 1 pkt 3.
§ 7. Sądem właściwym do orzekania w sprawach,
o których mowa w § 1, jest sąd okręgowy właściwy ze
względu na siedzibę organu skarbowego, o którym
mowa w § 6.
§ 3. Pomniejszenie wysokości dotacji lub subwencji, o którym mowa w § 1 i 2, nie może przekraczać
75 % wysokości dotacji, o której mowa w art. 150 § 1
albo art. 151 § 1, lub 75 % wysokości subwencji, o której mowa w art. 28 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r.
o partiach politycznych.
§ 9. Egzekucja korzyści majątkowej lub jej równowartości następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organem egzekucyjnym jest naczelnik urzędu skarbowego, o którym
mowa w § 6.
Art. 149. § 1. Korzyści majątkowe przyjęte przez
komitet wyborczy z naruszeniem przepisów kodeksu
podlegają przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa. Jeżeli korzyść majątkowa została zużyta lub utracona,
przepadkowi podlega jej równowartość.
§ 10. Przejęte rzeczy ruchome, wierzytelności i inne prawa majątkowe naczelnik urzędu skarbowego
spienięża według przepisów ustawy z dnia 17 czerwca
1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.12)),
dotyczących egzekucji należności pieniężnych.
§ 2. Korzyścią majątkową, która podlega przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa, jest również wartość
dokonanej czynności skutkującej zmniejszeniem wartości zobowiązań komitetu wyborczego przez inną
osobę aniżeli wymieniona w art. 132 § 6 lub dokonanej z naruszeniem zasad, o których mowa w art. 132
§ 6 lub art. 134 § 2.
§ 3. Przepis § 1 nie dotyczy korzyści majątkowych
przekazanych komitetowi wyborczemu z naruszeniem
przepisów kodeksu, które komitet wyborczy zwrócił
w terminie 30 dni od dnia przekazania.
§ 4. Przepis § 1 nie dotyczy korzyści majątkowych
przekazanych komitetowi wyborczemu z naruszeniem
przepisów kodeksu, które to korzyści lub ich równowartość zostały, w terminie 14 dni od dnia doręczenia
komitetowi wyborczemu postanowienia o przyjęciu
lub o odrzuceniu jego sprawozdania finansowego,
a w przypadku złożenia skargi lub odwołania, o któ-
§ 8. Sąd okręgowy rozpatruje sprawy, o których
mowa w § 6, w postępowaniu nieprocesowym.
Art. 150. § 1. Partii politycznej, której komitet wyborczy uczestniczył w wyborach, partii politycznej
wchodzącej w skład koalicji wyborczej, a także komitetowi wyborczemu wyborców uczestniczących w wyborach do Sejmu i do Senatu przysługuje prawo do
dotacji z budżetu państwa, zwanej dalej „dotacją podmiotową”, za każdy uzyskany mandat posła i senatora. Wydatki związane z dotacją podmiotową pokrywane są z budżetu państwa w części Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe.
12)
ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133,
Nr 89, poz. 589, Nr 115, poz. 794, Nr 176, poz. 1243
i Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 209, poz. 1318, z 2009 r.
Nr 3, poz. 11, Nr 39, poz. 308, Nr 131, poz. 1075, Nr 157,
poz. 1241 i Nr 201, poz. 1540 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 143,
Nr 40, poz. 229, Nr 75, poz. 474, Nr 122, poz. 826, Nr 152,
poz. 1018 i Nr 229, poz. 1497.
§ 2. Wysokość dotacji podmiotowej oblicza się według wzoru:
§ 2. Wysokość dotacji podmiotowej oblicza się według wzoru:
W
Dp = ------ x M,
560
W
Dp = ---- x M,
L
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
Dp — wysokość przysługującej dotacji podmiotowej,
Dp — wysokość przysługującej dotacji podmiotowej,
W — sumę wydatków na kampanię wyborczą komitetów wyborczych (do wysokości przysługujących komitetom wyborczym limitów wydatków przewidzianych w wyborach do Sejmu
i do Senatu), które uzyskały co najmniej 1 mandat,
W — kwotę złotych równą liczbie wyborców, którzy
oddali głosy,
M — liczbę mandatów posłów i senatorów uzyskanych przez dany komitet wyborczy.
§ 3. Dotacja podmiotowa przysługuje wyłącznie do
wysokości wydatków uwidocznionej w sprawozdaniu
finansowym.
§ 4. Dotacja podmiotowa przysługuje w wysokości, o której mowa w § 2 i 3, także za każdy mandat posła i senatora uzyskany w wyborach ponownych do
Sejmu i do Senatu oraz w wyborach uzupełniających
do Senatu.
§ 5. Wysokość dotacji podmiotowej przysługującej
partii politycznej wchodzącej w skład koalicji wyborczej ustala się dzieląc kwotę obliczoną zgodnie z § 2
między partie wchodzące w skład koalicji w proporcjach określonych w umowie zawiązującej koalicję
wyborczą. Proporcje określone w tej umowie nie mogą być zmienione. Jeżeli partie polityczne wchodzące
w skład koalicji wyborczej nie określiły w umowie zawiązującej koalicję proporcji, to należną koalicji dotację podmiotową każdej z nich wypłaca się w równych
częściach.
§ 6. Przekazania dotacji podmiotowej na wskazany
przez podmioty, o których mowa w § 1, rachunek bankowy dokonuje minister właściwy do spraw finansów
publicznych na podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej o uprawnionych do otrzymania dotacji podmiotowej oraz o liczbie mandatów uzyskanych
przez dany komitet wyborczy. Dotacja podmiotowa
jest wypłacana w terminie 9 miesięcy od dnia wyborów.
§ 7. W przypadku podziału, połączenia albo likwidacji partii politycznych odnośnie do ich prawa do dotacji podmiotowej stosuje się odpowiednio przepisy
art. 37 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.
Art. 151. § 1. Partii politycznej, której komitet wyborczy uczestniczył w wyborach, partii politycznej
wchodzącej w skład koalicji wyborczej, a także komitetowi wyborczemu wyborców uczestniczącym w wyborach do Parlamentu Europejskiego przysługuje prawo do dotacji z budżetu państwa, zwanej dalej „dotacją podmiotową”, za każdy uzyskany mandat posła do
Parlamentu Europejskiego. Wydatki związane z dotacją podmiotową są pokrywane z budżetu państwa
w części Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe.
L — liczbę wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej
posłów do Parlamentu Europejskiego,
M — liczbę mandatów uzyskanych przez dany komitet wyborczy.
§ 3. Dotacja podmiotowa przysługuje wyłącznie do
wysokości wydatków uwidocznionej w sprawozdaniu
finansowym przyjętym przez Państwową Komisję Wyborczą.
§ 4. Wysokość dotacji podmiotowej przysługującej
partii politycznej wchodzącej w skład koalicji wyborczej ustala się dzieląc kwotę obliczoną zgodnie z § 2
między partie wchodzące w skład koalicji w proporcjach określonych w umowie zawiązującej koalicję
wyborczą. Proporcje określone w tej umowie nie mogą być zmienione. Jeżeli partie polityczne wchodzące
w skład koalicji wyborczej nie określiły w umowie zawiązującej koalicję proporcji, to należną koalicji dotację podmiotową każdej z nich wypłaca się w równych
częściach.
§ 5. Przekazania dotacji podmiotowej na wskazany
przez podmioty, o których mowa w § 1, rachunek bankowy dokonuje minister właściwy do spraw finansów
publicznych na podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej o uprawnionych do otrzymania dotacji
podmiotowej oraz o liczbie mandatów uzyskanych
przez dany komitet wyborczy. Dotacja podmiotowa jest
wypłacana w terminie 9 miesięcy od dnia wyborów.
§ 6. W przypadku podziału, połączenia albo likwidacji partii politycznych odnośnie do ich prawa do dotacji podmiotowej stosuje się odpowiednio przepisy
art. 37 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.
DZIAŁ II
O r ga ny w y bor c z e
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 152. § 1. Stałymi organami wyborczymi są Państwowa Komisja Wyborcza oraz komisarze wyborczy.
§ 2. Organami wyborczymi powoływanymi w związku z zarządzonymi wyborami są odpowiednio okręgowe, rejonowe i terytorialne komisje wyborcze oraz obwodowe komisje wyborcze.
§ 3. Terytorialnymi komisjami wyborczymi są wojewódzkie, powiatowe i gminne komisje wyborcze.
§ 4. Właściwość rzeczową oraz miejscową komisji
wyborczych, o których mowa w § 2 i 3, określają przepisy szczególne kodeksu.
Art. 153. § 1. Można być członkiem tylko jednej komisji wyborczej. Nie mogą być członkami komisji kandydaci w wyborach, pełnomocnicy wyborczy, pełnomocnicy finansowi oraz mężowie zaufania.
§ 2. Członkostwo w komisji wyborczej wygasa
z dniem podpisania zgody na kandydowanie w wyborach bądź objęcia funkcji pełnomocnika lub męża zaufania, o których mowa w § 1.
§ 3. Członkowie komisji wyborczej nie mogą prowadzić agitacji wyborczej na rzecz poszczególnych
kandydatów oraz list kandydatów.
Art. 154. § 1. Członkom komisji wyborczych przysługują:
1) diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów;
2) zryczałtowane diety za czas związany z wykonywaniem zadań członka komisji w przypadku członków
okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji
wyborczych oraz za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustaleniem wyników
głosowania w przypadku członków obwodowych
komisji wyborczych.
§ 2. W przypadku gdy członek okręgowej, rejonowej lub terytorialnej komisji wyborczej nie brał udziału we wszystkich posiedzeniach komisji, przysługująca mu dieta, o której mowa w § 1 pkt 2, ulega obniżeniu proporcjonalnie do liczby posiedzeń komisji,
w których nie brał udziału.
§ 3. Członkom Państwowej Komisji Wyborczej,
a także przewodniczącym okręgowych i rejonowych
komisji wyborczych, którzy pełnią funkcje z urzędu jako komisarze wyborczy, nie przysługują zryczałtowane diety, o których mowa w § 1 pkt 2.
§ 4. Członkowi obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej w związku z wykonywaniem zadań przysługuje do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem
prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz
uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do
wynagrodzenia.
§ 5. Osoby wchodzące w skład komisji wyborczych
korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych i ponoszą odpowiedzialność
jak funkcjonariusze publiczni.
§ 6. Członkom komisji wyborczych przysługuje na
podstawie przepisów ustawy z dnia 30 października
2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób
zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674, z późn. zm.13)) zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu zadań
tych komisji.
13)
z 2003 r. Nr 83, poz. 760, Nr 96, poz. 874 i Nr 122, poz. 1143,
z 2004 r. Nr 121, poz. 1264 i Nr 210, poz. 2135, z 2005 r.
Nr 164, poz. 1366 oraz z 2009 r. Nr 99, poz. 825, Nr 126,
poz. 1040 i Nr 127, poz. 1052.
§ 7. Państwowa Komisja Wyborcza, określi, w drodze uchwały:
1) wysokość oraz szczegółowe zasady, na których
przysługują diety, zwrot kosztów podróży i noclegów oraz zryczałtowane diety, o których mowa
w § 1,
2) warunki obniżania wysokości diet członków komisji wyborczych w przypadku nieuczestniczenia
w wykonywaniu części zadań komisji,
3) sposoby dokumentowania dni zwolnienia od pracy, o których mowa w § 4
— biorąc pod uwagę zakres obowiązków członków
komisji wyborczych.
Art. 155. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza, komisarz wyborczy, okręgowa komisja wyborcza oraz
rejonowa komisja wyborcza mogą utworzyć na czas
wyborów swoje inspekcje w celu realizacji zadań przewidzianych w kodeksie.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza może powierzyć wykonywanie zadań swojej inspekcji inspekcjom
powołanym przez komisarza wyborczego, okręgową
komisję wyborczą lub rejonową komisję wyborczą.
§ 3. Do osób powołanych w skład inspekcji stosuje
się odpowiednio przepisy art. 154 § 1 i 4—6.
§ 4. Państwowa Komisja Wyborcza określi w drodze uchwały:
1) wysokość oraz szczegółowe zasady, na których
przysługują diety, zryczałtowane diety oraz zwrot
kosztów podróży i noclegów osobom powołanym
w skład inspekcji,
2) sposoby dokumentowania dni zwolnienia od pracy na czas udziału w pracach inspekcji
— biorąc pod uwagę zakres obowiązków osób powołanych w skład inspekcji.
Art. 156. § 1. Obsługę i techniczno-materialne warunki pracy obwodowych i terytorialnych komisji wyborczych, w tym możliwość wykorzystania techniki
elektronicznej, oraz wykonanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzeniem wyborów na obszarze
gminy, powiatu lub województwa zapewnia odpowiednio wójt, starosta lub marszałek województwa.
Zadania wykonywane w tym zakresie są zadaniami
zleconymi jednostek samorządu terytorialnego.
§ 2. Jednostki organizacyjne sprawujące trwały zarząd nieruchomości państwowych i komunalnych są
obowiązane udostępnić bezpłatnie pomieszczenia:
1) na wniosek dyrektora właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego — z przeznaczeniem na siedziby okręgowych i terytorialnych
komisji wyborczych;
2) na wniosek wójta — z przeznaczeniem na siedziby
obwodowych komisji wyborczych.
§ 3. Pomieszczenia przeznaczone na siedziby organów wyborczych powinny być łatwo dostępne dla
osób niepełnosprawnych.
§ 4. Na siedziby komisji wyborczych można również wyznaczyć pomieszczenia innych podmiotów niż
wymienione w § 2, po uprzednim porozumieniu z zarządzającymi tymi pomieszczeniami.
Art. 159. § 1. Członkowie Państwowej Komisji Wyborczej pełnią swoje funkcje w Komisji niezależnie od
swoich obowiązków służbowych w ramach pełnionej
funkcji sędziego.
§ 5. Przepisy § 1—4 stosuje się odpowiednio do
kapitanów polskich statków morskich oraz konsulów.
§ 2. Osobom wchodzącym w skład Państwowej
Komisji Wyborczej przysługuje wynagrodzenie miesięczne ustalane na podstawie kwoty bazowej przyjmowanej do ustalenia wynagrodzenia osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, z zastosowaniem mnożników:
Rozdział 2
Państwowa Komisja Wyborcza
Art. 157. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza jest
stałym najwyższym organem wyborczym właściwym
w sprawach przeprowadzania wyborów i referendów.
dzi:
§ 2. W skład Państwowej Komisji Wyborczej wcho-
1) 3 sędziów Trybunału Konstytucyjnego, wskazanych przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego;
2) 3 sędziów Sądu Najwyższego, wskazanych przez
Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego;
3) 3 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego,
wskazanych przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.
§ 3. Sędziów, o których mowa w § 2, powołuje
w skład Państwowej Komisji Wyborczej Prezydent
Rzeczypospolitej, w drodze postanowienia.
§ 4. W skład Państwowej Komisji Wyborczej może
wchodzić lub zostać powołany także sędzia w stanie
spoczynku.
§ 5. Państwowa Komisja Wyborcza wybiera ze
swojego składu przewodniczącego i dwóch zastępców
przewodniczącego.
§ 6. Funkcję sekretarza Państwowej Komisji Wyborczej pełni Szef Krajowego Biura Wyborczego, który
uczestniczy w jej posiedzeniach z głosem doradczym.
§ 7. Postanowienie, o którym mowa w § 3, podaje
się do publicznej wiadomości oraz ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor
Polski”.
Art. 158. § 1. Wygaśnięcie członkostwa w Państwowej Komisji Wyborczej następuje w przypadku:
1) zrzeczenia się członkostwa;
2) o którym mowa w art. 153 § 2;
3) śmierci członka Komisji;
1) dla przewodniczącego — 3,5;
2) dla zastępcy przewodniczącego — 3,2;
3) dla członków Komisji — 3,0.
§ 3. Wynagrodzenie, o którym mowa w § 2, przysługuje niezależnie od uposażenia wypłacanego z tytułu pełnionej funkcji sędziego albo uposażenia przysługującego sędziemu w stanie spoczynku.
Art. 160. § 1. Do zadań Państwowej Komisji Wyborczej w sprawach związanych z przeprowadzaniem
wyborów należy:
1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa
wyborczego;
2) sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców;
3) powoływanie okręgowych i rejonowych komisji
wyborczych oraz rozwiązywanie okręgowych, rejonowych i obwodowych komisji wyborczych po
wykonaniu ich ustawowych zadań;
4) powoływanie i odwoływanie komisarzy wyborczych;
5) rozpatrywanie skarg na działalność okręgowych
komisji wyborczych oraz komisarzy wyborczych;
6) ustalanie wzorów urzędowych formularzy oraz
druków wyborczych, a także wzorów pieczęci organów wyborczych niższego stopnia;
7) ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania i wyników wyborów w zakresie określonym przepisami
szczególnymi kodeksu;
8) przedstawianie po każdych wyborach Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu, Marszałkowi Senatu oraz Prezesowi Rady Ministrów informacji o realizacji przepisów kodeksu i ewentualnych propozycji ich zmian;
9) prowadzenie i wspieranie działań informacyjnych
zwiększających wiedzę obywateli na temat prawa
wyborczego, w szczególności zasad głosowania;
4) ukończenia 70 lat przez członka Komisji będącego
sędzią w stanie spoczynku;
10) wykonywanie innych zadań określonych w ustawach.
5) odwołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej na
uzasadniony wniosek Prezesa, który wskazał sędziego jako członka Komisji.
§ 2. Działania, o których mowa w § 1 pkt 9, Państwowa Komisja Wyborcza realizuje w szczególności
poprzez:
§ 2. Uzupełnienie składu Państwowej Komisji Wyborczej następuje w trybie i na zasadach określonych
w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 157 § 7 stosuje się odpowiednio.
1) prowadzenie internetowego portalu informacyjnego;
2) przygotowywanie publikacji o charakterze informacyjnym;
3) przygotowywanie audycji informacyjnych rozpowszechnianych przez Telewizję Polską oraz Polskie
Radio Spółka Akcyjna i spółki radiofonii regionalnej w wymiarze i na zasadach określonych w przepisach o kampanii wyborczej w programach radia
i telewizji.
3) tryb przekazywania przez obwodowe komisje wyborcze w trakcie głosowania danych o liczbie osób
uprawnionych do głosowania i liczbie wyborców,
którym wydano karty do głosowania, oraz sposób
podawania tych danych do publicznej wiadomości, jeżeli przepisy szczególne to przewidują
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza w ramach działalności, o której mowa w § 1 pkt 9 i § 2, współdziała
z organizacjami pozarządowymi w rozumieniu ustawy
z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234,
poz. 1536), do których celów statutowych należy rozwijanie demokracji, społeczeństwa obywatelskiego,
podnoszenie aktywności wyborczej i upowszechnianie praw obywatelskich.
— uwzględniając konieczność zapewnienia warunków bezpieczeństwa wprowadzania i przetwarzania
danych oraz ich przekazywania i odbioru.
§ 4. Państwowa Komisja Wyborcza ustala swój regulamin, regulamin komisarzy wyborczych oraz regulaminy okręgowych, rejonowych, terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych, określając w nich
w szczególności:
1) zasady i tryb pracy;
2) sposób wykonywania zadań;
3) sposób sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego.
Art. 161. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza wydaje wytyczne wiążące komisarzy wyborczych i komisje
wyborcze niższego stopnia oraz wyjaśnienia dla organów administracji rządowej i organów jednostek
samorządu terytorialnego, a także podległych im jednostek organizacyjnych wykonujących zadania związane z przeprowadzeniem wyborów, jak i dla komitetów wyborczych oraz nadawców radiowych i telewizyjnych.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza uchyla uchwały okręgowych i rejonowych komisji wyborczych oraz
postanowienia komisarzy wyborczych podjęte z naruszeniem prawa lub niezgodne z jej wytycznymi i przekazuje sprawę właściwej komisji do ponownego rozpoznania bądź podejmuje rozstrzygnięcie w sprawie.
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza podejmuje
uchwały w zakresie swoich ustawowych uprawnień.
la:
Art. 162. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza okreś-
1) warunki i sposób wykorzystania techniki elektronicznej przy:
a) ustalaniu wyników głosowania,
b) sporządzaniu protokołów przez obwodowe, terytorialne, rejonowe i okręgowe komisje wyborcze oraz Państwową Komisję Wyborczą,
c) sprawdzaniu pod względem zgodności arytmetycznej poprawności ustalenia wyników głosowania w obwodzie,
d) ustalaniu wyników wyborów,
2) tryb przekazywania danych z protokołów, o których mowa w pkt 1, za pośrednictwem sieci elektronicznego przekazywania danych,
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza zapewnia oprogramowanie dla wykonania czynności, o których mowa w § 1.
Art. 163. Państwowa Komisja Wyborcza publikuje
opracowanie statystyczne zawierające szczegółowe
informacje o wynikach głosowania i wyborów oraz
udostępnia wyniki głosowania i wyborów w formie
dokumentu elektronicznego.
Art. 164. Państwowa Komisja Wyborcza jest
uprawniona do używania pieczęci urzędowej w rozumieniu przepisów o pieczęciach państwowych. Średnica pieczęci wynosi 35 mm.
Art. 165. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza wykonuje czynności wynikające ze sprawowanego nadzoru
nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców, a w szczególności:
1) kontroluje prawidłowość prowadzenia i aktualizowania rejestru wyborców oraz sporządzania spisów wyborców;
2) bada zgodność danych rejestru wyborców i spisów wyborców z danymi ewidencji ludności i aktów stanu cywilnego w gminie;
3) występuje z urzędu do właściwych organów o wykreślenie z rejestru wyborców lub spisu wyborców
osób, które zostały wpisane do rejestru lub spisu
z naruszeniem przepisów prawa;
4) gromadzi i podaje do publicznej wiadomości, nie
rzadziej niż raz na kwartał, informację o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców w gminach;
5) podaje do publicznej wiadomości, według gmin,
informację o liczbie wyborców wpisanych do spisów wyborców według stanu na dzień ich sporządzenia dla danych wyborów.
§ 2. Czynności, o których mowa w § 1, Państwowa
Komisja Wyborcza wykonuje przy pomocy Krajowego
Biura Wyborczego. Szczegółowy sposób wykonywania tych czynności, w celu zapewnienia właściwego
ich wykonania, określa regulamin Państwowej Komisji Wyborczej.
§ 3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych
określi, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji
Wyborczej, w drodze rozporządzenia, obowiązki organów prowadzących sprawy ewidencji ludności w zapewnieniu Państwowej Komisji Wyborczej wykonania
jej zadań związanych z nadzorem nad prowadzeniem
i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców, w tym tryb udostępniania
dokumentów oraz przekazywania informacji o liczbie
mieszkańców ujętych w ewidencji ludności i liczbie
wyborców wpisanych do rejestru wyborców i spisów
wyborców oraz zasady i formy współdziałania organów administracji rządowej z Krajowym Biurem Wyborczym w tym zakresie, mając na względzie konieczność zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych, ich przekazywania oraz odbioru.
Rozdział 3
§ 9. W przypadkach, o których mowa w § 7 i 8, powołanie komisarza wyborczego następuje w trybie
i na zasadach określonych w § 3.
§ 10. W razie czasowej niemożności pełnienia
funkcji przez komisarza wyborczego Państwowa Komisja Wyborcza może powierzyć pełnienie tej funkcji,
na ten okres, innemu komisarzowi wyborczemu lub
innej osobie zapewniającej rzetelne wykonanie czynności wyborczych.
Komisarz wyborczy
Art. 167. § 1. Do zadań komisarza wyborczego należy:
Art. 166. § 1. Komisarz wyborczy jest pełnomocnikiem Państwowej Komisji Wyborczej wyznaczonym
na obszar stanowiący województwo lub część jednego województwa.
wyborczego;
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza określa właściwość terytorialną komisarzy wyborczych oraz właściwość rzeczową w zakresie wykonywania czynności
o charakterze ogólnowojewódzkim, z uwzględnieniem
zadań związanych z wyborami do sejmiku województwa oraz zadań, o których mowa w art. 167 § 1 pkt 8
i 9.
§ 3. Komisarzy wyborczych powołuje w każdym
województwie, w liczbie od 2 do 6, spośród sędziów,
na okres 5 lat, Państwowa Komisja Wyborcza, na wniosek Ministra Sprawiedliwości. Ta sama osoba może
być ponownie powołana na stanowisko komisarza.
§ 4. Komisarzem wyborczym może być także sędzia w stanie spoczynku, nie dłużej jednak niż do
ukończenia 70 lat.
§ 5. Komisarz wyborczy pełni swoją funkcję niezależnie od sprawowania urzędu sędziego właściwego
sądu.
§ 6. Komisarzom wyborczym przysługuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości wynagrodzenia
członka Państwowej Komisji Wyborczej. Przepis
art. 159 § 3 stosuje się odpowiednio.
§ 7. Funkcja komisarza wyborczego wygasa
w przypadku:
1) zrzeczenia się funkcji;
2) śmierci;
3) ustania stosunku służbowego sędziego;
4) ukończenia 70 lat przez komisarza będącego sędzią w stanie spoczynku;
5) odwołania.
§ 8. Państwowa Komisja Wyborcza odwołuje komisarza wyborczego przed upływem okresu, na jaki
został powołany:
1) w przypadku niewykonywania lub nienależytego
wykonywania obowiązków komisarza wyborczego;
2) na uzasadniony wniosek prezesa właściwego sądu;
3) na uzasadniony wniosek Ministra Sprawiedliwości.
2) zapewnianie, we współdziałaniu z organami jednostek samorządu terytorialnego, organizacji wyborów do rad na obszarze województwa;
3) powoływanie terytorialnych komisji wyborczych
oraz rozwiązywanie terytorialnych i obwodowych
komisji wyborczych w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego po wykonaniu ich
ustawowych zadań;
4) rozpatrywanie skarg na działalność terytorialnych
komisji wyborczych;
5) kontrolowanie, w zakresie ustalonym przez Państwową Komisję Wyborczą, prawidłowości sporządzania spisów wyborców;
6) podawanie do publicznej wiadomości informacji
o składach terytorialnych komisji wyborczych powołanych na obszarze województwa;
7) udzielanie, w miarę potrzeby, terytorialnym i obwodowym komisjom wyborczym wyjaśnień;
8) ustalanie zbiorczych wyników wyborów do rad
oraz wyborów wójtów przeprowadzonych na obszarze województwa i ogłaszanie ich w trybie
określonym w kodeksie;
9) przedkładanie sprawozdania z przebiegu wyborów
na obszarze województwa, wraz z ich wynikami,
Państwowej Komisji Wyborczej;
10) wykonywanie innych czynności przewidzianych
w ustawach lub zleconych przez Państwową Komisję Wyborczą.
§ 2. Komisarz wyborczy uchyla uchwały terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych podjęte z naruszeniem prawa lub niezgodne z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej i przekazuje sprawę właściwej komisji do ponownego rozpatrzenia lub podejmuje rozstrzygnięcie w sprawie.
§ 3. Komisarz wyborczy wydaje postanowienia
w zakresie swoich ustawowych uprawnień.
Art. 168. § 1. Komisarz wyborczy, na podstawie
protokołów z wyborów sporządzonych przez właściwe
terytorialne komisje wyborcze, podaje do publicznej
wiadomości, w formie obwieszczenia, wyniki wyborów do rad oraz wyborów wójtów na obszarze województwa.
§ 2. W obwieszczeniu, o którym mowa w § 1, zamieszcza się zbiorczą informację o wynikach głosowania i wynikach wyborów:
1) do rad, do których wybory zostały przeprowadzone, oraz — odrębnie dla każdej rady — w szczególności dane o liczbie mandatów uzyskanych przez
listy kandydatów poszczególnych komitetów wyborczych oraz nazwiska i imiona wybranych radnych z podaniem oznaczenia listy, z której zostali
wybrani;
2) wójtów — w szczególności nazwiska i imiona wybranych wójtów z podaniem nazw komitetów wyborczych, które ich zgłosiły.
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza określa wzór
obwieszczenia, o którym mowa w § 1.
Art. 169. Obwieszczenie komisarza wyborczego
ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym
oraz podaje do publicznej wiadomości przez rozplakatowanie odpowiedniego wyciągu z obwieszczenia na
obszarze każdej gminy. Jeden egzemplarz obwieszczenia przesyła się do Państwowej Komisji Wyborczej
w terminie i trybie przez nią ustalonym.
Rozdział 4
Okręgowa komisja wyborcza
Art. 170. § 1. W skład okręgowej komisji wyborczej
wchodzi od 5 do 11 sędziów, w tym z urzędu, jako jej
przewodniczący, komisarz wyborczy. W skład komisji
może być także powołany sędzia w stanie spoczynku,
który nie ukończył 70 lat.
Art. 171. § 1. Wygaśnięcie członkostwa w okręgowej komisji wyborczej następuje w przypadku:
3) śmierci członka komisji;
4) odwołania.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza odwołuje
członka okręgowej komisji wyborczej:
wykonywania obowiązków członka komisji;
2) na uzasadniony wniosek Ministra Sprawiedliwości
w odniesieniu do zgłoszonego przez niego członka
komisji.
§ 3. Uzupełnienie składu komisji następuje w trybie i na zasadach określonych w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 170 § 7 stosuje się odpowiednio.
Art. 172. § 1. Do zadań okręgowej komisji wyborczej należy:
wyborczego przez odpowiednio rejonowe lub obwodowe komisje wyborcze;
2) rejestrowanie okręgowych list kandydatów na posłów i kandydatów na senatora oraz list kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego;
3) zarządzanie drukowania kart do głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach do
Parlamentu Europejskiego;
§ 2. Sędziów do składu komisji zgłasza Minister
Sprawiedliwości, w liczbie uzgodnionej z Państwową
Komisją Wyborczą, najpóźniej w 52 dniu przed dniem
wyborów.
4) ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu wyborczym w zakresie
określonym przepisami szczególnymi kodeksu;
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza powołuje okręgowe komisje wyborcze najpóźniej w 48 dniu przed
dniem wyborów.
5) rozpatrywanie skarg na działalność odpowiednio
rejonowych lub obwodowych komisji wyborczych;
§ 4. W razie braku możliwości pełnienia funkcji przewodniczącego komisji przez komisarza wyborczego komisja wybiera przewodniczącego ze swojego grona.
W takim przypadku Minister Sprawiedliwości zgłasza
do składu komisji jednego sędziego więcej, aniżeli wynikałoby to z uzgodnień, o których mowa w § 2.
6) zapewnienie wykonania zadań wyborczych we
współdziałaniu z wojewodą i organami jednostek
samorządu terytorialnego;
§ 5. Pierwsze posiedzenie komisji organizuje,
z upoważnienia Państwowej Komisji Wyborczej, dyrektor właściwej miejscowo delegatury Krajowego
Biura Wyborczego.
§ 6. Komisja na pierwszym posiedzeniu wybiera
spośród siebie dwóch zastępców przewodniczącego
komisji. Funkcję sekretarza okręgowej komisji wyborczej pełni dyrektor właściwej miejscowo delegatury
Krajowego Biura Wyborczego albo osoba przez niego
wskazana. Sekretarz uczestniczy w pracach komisji
z głosem doradczym.
§ 7. Skład komisji podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.
§ 8. Techniczno-materialne warunki pracy okręgowej komisji wyborczej zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.
7) wykonywanie innych zadań przewidzianych w kodeksie lub zleconych przez Państwową Komisję
Wyborczą.
§ 2. Okręgowa komisja wyborcza podejmuje
Art. 173. Okręgowa komisja wyborcza powołuje,
w trybie i na zasadach określonych przez Państwową
Komisję Wyborczą, pełnomocników do wypełniania
zadań, przewidzianych w kodeksie.
Rozdział 5
Rejonowa komisja wyborcza
Art. 174. § 1. W skład rejonowej komisji wyborczej
wchodzi 5 sędziów, w tym z urzędu, jako jej przewodniczący, komisarz wyborczy. W skład komisji może
być także powołany sędzia w stanie spoczynku, który
nie ukończył 70 lat.
§ 2. Do powoływania rejonowej komisji wyborczej
i wygaśnięcia członkostwa w komisji oraz organizacji
jej pracy stosuje się odpowiednio art. 170 § 2—8
i art. 171, z tym że komisja wybiera jednego zastępcę
przewodniczącego.
Art. 175. § 1. Do zadań rejonowej komisji wyborczej należy:
wyborczego;
2) zapewnienie dostarczenia kart do głosowania obwodowym komisjom wyborczym;
3) zapewnienie wykonania zadań wyborczych we
współdziałaniu z organami jednostek samorządu
terytorialnego;
4) rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych
komisji wyborczych;
5) ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania oraz
przekazywanie ich właściwej okręgowej komisji
wyborczej;
6) wykonywanie innych zadań przewidzianych w kodeksie lub zleconych przez okręgową komisję wyborczą albo Państwową Komisję Wyborczą.
§ 2. Rejonowa komisja wyborcza podejmuje
Art. 176. Rejonowa komisja wyborcza może powołać, w trybie i na zasadach określonych przez Państwową Komisję Wyborczą, pełnomocników do wypełniania zadań przewidzianych w kodeksie.
Art. 177. Państwowa Komisja Wyborcza określa
obszar danego okręgu wyborczego, na którym okręgowa komisja wyborcza wykonuje także zadania rejonowej komisji wyborczej.
Rozdział 6
Terytorialna komisja wyborcza
Art. 178. § 1. Terytorialne komisje wyborcze powołuje, najpóźniej w 55 dniu przed dniem wyborów,
komisarz wyborczy spośród wyborców zgłoszonych
przez pełnomocników wyborczych, z zastrzeżeniem
§ 6. Zgłoszenia kandydatów na członków terytorialnej
komisji wyborczej dokonuje się najpóźniej w 60 dniu
przed dniem wyborów.
§ 2. W skład terytorialnej komisji wyborczej wchodzi od 7 do 9 osób stale zamieszkałych na obszarze
działania danej rady.
§ 3. W skład terytorialnej komisji wyborczej wchodzi co najmniej po jednym wyborcy zgłoszonym przez
każdego pełnomocnika wyborczego, z zastrzeżeniem
§ 4 i 5.
§ 4. W przypadku zgłoszenia do składu terytorialnej komisji wyborczej liczby kandydatów przekraczającej dopuszczalny skład komisji o składzie komisji
decyduje publiczne losowanie przeprowadzone przez
komisarza wyborczego.
§ 5. Jeżeli liczba kandydatów zgłoszonych w trybie, o którym mowa w § 1, jest mniejsza od dopuszczalnego minimalnego składu liczbowego komisji,
uzupełnienia jej składu dokonuje komisarz wyborczy
w ciągu 3 dni po upływie terminu, o którym mowa
w § 1 zdanie drugie, spośród osób stale zamieszkałych na obszarze działania danej rady.
§ 6. W skład wojewódzkiej i powiatowej komisji
wyborczej oraz komisji wyborczej w mieście na prawach powiatu wchodzi z urzędu, jako jej przewodniczący, sędzia wskazany przez prezesa właściwego
miejscowo sądu okręgowego.
§ 7. Pierwsze posiedzenie wojewódzkiej komisji
wyborczej zwołuje komisarz wyborczy.
§ 8. Pierwsze posiedzenie powiatowej lub gminnej
komisji wyborczej zwołuje, z upoważnienia komisarza
wyborczego, odpowiednio starosta lub wójt.
§ 9. Terytorialna komisja wyborcza na pierwszym
posiedzeniu wybiera ze swojego składu przewodniczącego i jego zastępcę, z zastrzeżeniem § 6.
§ 10. Skład terytorialnej komisji wyborczej komisarz wyborczy podaje niezwłocznie do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.
§ 11. Państwowa Komisja Wyborcza określa sposób zgłaszania kandydatów na członków terytorialnych komisji wyborczych, wzór zgłoszenia oraz zasady
powoływania tych komisji, w tym tryb przeprowadzenia losowania, o którym mowa w § 4.
Art. 179. § 1. Wygaśnięcie członkostwa w terytorialnej komisji wyborczej następuje w przypadku:
4) utraty prawa wybierania;
5) niespełniania warunku, o którym mowa w art. 178
§ 2;
6) odwołania.
§ 2. Przepis § 1 pkt 4 i 5 nie dotyczy członka komisji, o którym mowa w art. 178 § 6.
§ 3. Komisarz wyborczy odwołuje członka terytorialnej komisji wyborczej:
wykonywania obowiązków członka komisji;
2) na uzasadniony wniosek prezesa sądu okręgowego w odniesieniu do wskazanego przez niego sędziego.
§ 4. Uzupełnienie składu terytorialnej komisji wyborczej następuje w trybie i na zasadach określonych
w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 178 § 10 stosuje się odpowiednio.
Art. 180. § 1. Do zadań terytorialnej komisji wyborczej należy:
1) rejestrowanie kandydatów na radnych;
2) zarządzanie druku obwieszczeń wyborczych i podanie ich do publicznej wiadomości w trybie określonym w kodeksie;
3) zarządzanie druku kart do głosowania i ich dostarczania obwodowym komisjom wyborczym;
§ 3. W skład obwodowych komisji wyborczych
w obwodach głosowania utworzonych w zakładach
opieki zdrowotnej, domach pomocy społecznej, zakładach karnych, aresztach śledczych oraz oddziałach zewnętrznych takich zakładów i aresztów powołuje się:
1) od 4 do 6 osób spośród kandydatów zgłoszonych
przez pełnomocników wyborczych lub upoważnione przez nich osoby;
4) rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych
komisji wyborczych;
2) jedną osobę wskazaną przez wójta spośród pracowników jednostki, w której utworzony jest obwód.
5) ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów do rady i ogłoszenie ich w trybie określonym
w kodeksie;
§ 4. Kandydatami, o których mowa w § 2 pkt 1
i w § 3 pkt 1, mogą być tylko osoby ujęte w stałym rejestrze wyborców danej gminy.
6) przesłanie wyników głosowania i wyników wyborów komisarzowi wyborczemu;
7) wykonywanie innych czynności określonych w kodeksie lub zleconych przez komisarza wyborczego.
§ 2. Do zadań gminnej komisji wyborczej należy
także rejestrowanie kandydatów na wójta oraz ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów wójta
oraz ogłoszenie ich w trybie określonym w kodeksie.
Art. 181. Obsługę administracyjną właściwej terytorialnej komisji wyborczej oraz wykonanie zadań wyborczych odpowiednio na obszarze województwa, powiatu lub gminy zapewnia marszałek województwa,
starosta lub wójt, jako zadanie zlecone. W tym celu
marszałek województwa, starosta lub wójt może ustanowić pełnomocnika do spraw wyborów — urzędnika
wyborczego. Zasady współdziałania urzędnika wyborczego z Krajowym Biurem Wyborczym określa porozumienie zawarte odpowiednio pomiędzy marszałkiem, starostą lub wójtem a Szefem Krajowego Biura
Wyborczego lub upoważnioną przez niego osobą.
Rozdział 7
Obwodowa komisja wyborcza
Art. 182. § 1. Obwodową komisję wyborczą powołuje spośród wyborców:
1) w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach
Prezydenta Rzeczypospolitej oraz w wyborach do
Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów
— wójt,
samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójtów najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów
— właściwa terytorialna komisja wyborcza
— z zastrzeżeniem przepisów art. 183.
§ 2. W skład obwodowej komisji wyborczej powołuje się:
1) od 6 do 8 osób spośród kandydatów zgłoszonych
przez pełnomocników wyborczych lub upoważnione przez nich osoby;
2) jedną osobę wskazaną przez wójta spośród pracowników samorządowych gminy lub gminnych
jednostek organizacyjnych.
§ 5. Pełnomocnik wyborczy lub upoważniona przez
niego osoba może zgłosić tylko po jednym kandydacie
do każdej obwodowej komisji wyborczej na obszarze
okręgu wyborczego, w którym została zarejestrowana
zgłoszona przez niego lista kandydatów na posłów, posłów do Parlamentu Europejskiego, radnych lub zarejestrowany został kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej, senatora lub wójta. Zgłoszenia w wyborach do
Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego
w Rzeczypospolitej Polskiej dokonuje się najpóźniej
w 23 dniu przed dniem wyborów. Zgłoszenia w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu
terytorialnego oraz w wyborach wójtów dokonuje się
najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów.
§ 6. Zgłoszenie do składu obwodowej komisji wyborczej następuje po uzyskaniu zgody osoby, której
ma dotyczyć.
§ 7. W przypadku zgłoszenia do składu obwodowej komisji wyborczej liczby kandydatów przekraczającej dopuszczalny skład komisji, skład komisji ustala
się w drodze publicznego losowania przeprowadzonego przez wójta.
§ 8. Jeżeli liczba kandydatów zgłoszonych w trybie, o którym mowa w § 5, jest mniejsza od dopuszczalnego minimalnego składu liczbowego komisji,
uzupełnienia jej składu dokonuje wójt spośród osób
ujętych w stałym rejestrze wyborców tej gminy. Przepis § 6 stosuje się odpowiednio.
§ 9. Pierwsze posiedzenie obwodowej komisji wyborczej zwołuje wójt.
§ 10. Obwodowa komisja wyborcza na pierwszym
posiedzeniu wybiera spośród siebie przewodniczącego i jego zastępcę. Skład komisji podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo
przyjęty.
§ 11. Państwowa Komisja Wyborcza określa sposób zgłaszania kandydatów na członków obwodowych
komisji wyborczych, wzór zgłoszenia oraz zasady powoływania tych komisji, w tym tryb przeprowadzenia
losowania, o którym mowa w § 7.
Art. 183. § 1. Obwodowe komisje wyborcze w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach
morskich i za granicą powołują spośród wyborców odpowiednio kapitanowie tych statków oraz konsulowie.
Przepisy art. 182 § 3—10 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza określa, po porozumieniu odpowiednio z ministrem właściwym do
spraw gospodarki morskiej oraz ministrem właściwym do spraw zagranicznych, tryb i termin powołania
komisji, o których mowa w § 1.
Art. 184. § 1. Wygaśnięcie członkostwa w obwodowej komisji wyborczej następuje w przypadku:
4) utraty prawa wybierania;
5) niespełniania warunku, o którym mowa w art. 182
§ 4;
6) odwołania.
§ 2. Wójt odwołuje członka obwodowej komisji wyborczej w przypadku niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków przez członka komisji.
§ 3. W wyborach organów jednostek samorządu
terytorialnego organem właściwym do odwołania
członka obwodowej komisji wyborczej w przypadkach, o których mowa w § 2, jest właściwa terytorialnie komisja wyborcza wyższego stopnia.
§ 4. Uzupełnienie składu obwodowej komisji wyborczej następuje w trybie i na zasadach określonych
w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 182 § 10
zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
Art. 185. Do zadań obwodowej komisji wyborczej
należy:
1) przeprowadzenie głosowania w obwodzie;
2) czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem
prawa wyborczego w miejscu i czasie głosowania;
3) ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wiadomości;
4) przesłanie wyników głosowania do właściwej komisji wyborczej.
Art. 186. § 1. Lokale obwodowych komisji wyborczych dostosowane do potrzeb wyborców niepełnosprawnych zapewnia wójt.
§ 2. Minister właściwy do spraw budownictwa,
gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw polityki społecznej oraz po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia:
1) warunki techniczne, jakim powinien odpowiadać
lokal obwodowej komisji wyborczej, tak aby został
dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych;
2) liczbę lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, uwzględniając proporcje między ogólną liczbą mieszkańców danej gminy a liczbą osób
niepełnosprawnych zamieszkujących tę gminę,
z tym że w każdej gminie powinien być co najmniej
jeden lokal obwodowej komisji wyborczej dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Rozdział 8
Krajowe Biuro Wyborcze
Art. 187. § 1. Krajowe Biuro Wyborcze zapewnia
obsługę Państwowej Komisji Wyborczej, komisarzy
wyborczych oraz innych organów wyborczych w zakresie określonym w kodeksie oraz innych ustawach.
§ 2. Do zadań Krajowego Biura Wyborczego należy zapewnienie warunków organizacyjno-administracyjnych, finansowych i technicznych, związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów i referendów
w zakresie określonym w kodeksie oraz innych ustawach.
§ 3. Krajowe Biuro Wyborcze wykonuje również inne zadania wynikające z kodeksu oraz innych ustaw.
Art. 188. § 1. Pracą Krajowego Biura Wyborczego
kieruje Szef Krajowego Biura Wyborczego.
§ 2. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest kierownikiem urzędu w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, z późn.
zm.14)).
§ 3. Jednostkami organizacyjnymi Krajowego Biura Wyborczego są:
1) zespoły;
2) delegatury.
§ 4. Organizację Krajowego Biura Wyborczego
oraz zakres działania i właściwość terytorialną jednostek organizacyjnych Krajowego Biura Wyborczego
określa statut nadany przez Państwową Komisję Wyborczą na wniosek Szefa Krajowego Biura Wyborczego. Statut Krajowego Biura Wyborczego ogłasza się
„Monitor Polski”.
§ 5. Szef i pracownicy Krajowego Biura Wyborczego nie mogą należeć do partii politycznych ani prowadzić działalności politycznej.
§ 6. Szef Krajowego Biura Wyborczego na podstawie statutu określi, w drodze zarządzenia, szczegółową organizację wewnętrzną jednostek organizacyjnych Krajowego Biura Wyborczego oraz ich właściwość rzeczową.
Art. 189. § 1. Krajowe Biuro Wyborcze współdziała
z właściwymi organami administracji rządowej oraz
jednostkami samorządu terytorialnego w celu realizacji zadań związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów.
14)
z 2006 r. Nr 45, poz. 319, Nr 170, poz. 1218, Nr 218,
z 2008 r. Nr 157, poz. 976 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2010 r.
Nr 165, poz. 1118, Nr 182, poz. 1228 i Nr 229, poz. 1494.
§ 2. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii Szefa Krajowego Biura
Wyborczego, określi, w drodze rozporządzenia, zasady współdziałania terenowych organów administracji
rządowej z Krajowym Biurem Wyborczym w zakresie,
o którym mowa w § 1, biorąc pod uwagę potrzeby zapewnienia sprawnej organizacji wyborów i referendów.
§ 3. Zasady współdziałania organów jednostek samorządu terytorialnego z Krajowym Biurem Wyborczym określają przepisy art. 181 i art. 156 § 1, 2 i 4.
Art. 190. § 1. Szef Krajowego Biura Wyborczego
jest organem wykonawczym Państwowej Komisji Wyborczej.
§ 2. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest powoływany i odwoływany przez Państwową Komisję Wyborczą na wniosek jej przewodniczącego.
§ 3. Do Szefa Krajowego Biura Wyborczego stosuje się przepisy dotyczące osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Wynagrodzenie Szefa
Krajowego Biura Wyborczego odpowiada wysokości
wynagrodzenia sekretarza stanu.
Art. 191. § 1. Szef Krajowego Biura Wyborczego
dysponuje wyodrębnionymi w budżecie państwa
w części dotyczącej Krajowego Biura Wyborczego
środkami finansowymi.
§ 2. Ze środków finansowych, o których mowa
w § 1, są pokrywane wydatki związane z bieżącą działalnością Państwowej Komisji Wyborczej i innych stałych organów wyborczych oraz Krajowego Biura Wyborczego, a także dotacje na stałe zadania związane
z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów, zlecone jednostkom samorządu terytorialnego.
§ 3. Szef Krajowego Biura Wyborczego dysponuje,
w zakresie określonym ustawami, środkami finansowymi rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na wydatki związane z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów.
§ 4. Dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego na wykonywanie zadań związanych z organizacją
i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów przekazywane są tym jednostkom przez Szefa Krajowego
Biura Wyborczego lub działających z jego upoważnienia dyrektorów jednostek organizacyjnych Biura.
DZIAŁ III
Wybor y do S ej m u
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 192. Wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się
w głosowaniu tajnym.
Art. 193. § 1. Do Sejmu wybiera się 460 posłów
z list kandydatów na posłów w wielomandatowych
okręgach wyborczych.
§ 2. Nie można kandydować równocześnie do Sejmu i do Senatu.
Art. 194. § 1. Wybory do Sejmu zarządza Prezydent
Rzeczypospolitej, w drodze postanowienia, nie później niż na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia
kadencji Sejmu, wyznaczając wybory na dzień wolny
od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem
4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu. Postanowienie
Prezydenta Rzeczypospolitej podaje się do publicznej
wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia zarządzenia wyborów.
§ 2. W postanowieniu, o którym mowa w § 1, Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określa dni, w których
upływają terminy wykonania czynności wyborczych
przewidzianych w kodeksie (kalendarz wyborczy).
Art. 195. § 1. W razie skrócenia kadencji Sejmu na
mocy jego uchwały lub na mocy postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Prezydent zarządza wybory,
wyznaczając ich datę na dzień przypadający nie później niż w ciągu 45 dni od dnia wejścia w życie uchwały Sejmu o skróceniu swojej kadencji lub od dnia ogłoszenia postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej
o skróceniu kadencji Sejmu. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu wyborów podaje się
do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji
Publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia jego podpisania. Przepis art. 194 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Wybory, o których mowa w § 1, przeprowadza
się w trybie i na zasadach określonych w kodeksie,
z tym że:
1) ustalone w kodeksie następujące terminy wykonania czynności wyborczych ulegają skróceniu:
a) w art. 13 § 2 oraz art. 170 § 2 — do 38 dnia przed
dniem wyborów,
b) w art. 170 § 3, art. 204 § 2, 4 i 6 — do 35 dnia
przed dniem wyborów,
c) w art. 202 § 3 — do 40 dnia przed dniem wyborów,
d) w art. 210 § 3 — do 25 dnia przed dniem wyborów;
2) terminy przewidziane w art. 218 § 2 na wnoszenie
i rozpatrywanie odwołań skraca się do 2 dni;
3) losowania jednolitych numerów dla list komitetów
wyborczych, o których mowa w art. 219 § 1
i art. 220 § 1, przeprowadza się jedynie dla list komitetów wyborczych, które w poprzednich wyborach nie zarejestrowały list kandydatów. Komitety,
które uczestniczyły w poprzednich wyborach
i w obecnych zarejestrowały swoje listy, zachowują numery wówczas im przyznane.
Art. 196. § 1. W podziale mandatów w okręgach
wyborczych uwzględnia się wyłącznie listy kandydatów na posłów tych komitetów wyborczych, których
listy otrzymały co najmniej 5 % ważnie oddanych głosów w skali kraju.
§ 2. Listy kandydatów na posłów koalicyjnych komitetów wyborczych uwzględnia się w podziale mandatów w okręgach wyborczych, jeżeli ich listy otrzymały co najmniej 8 % ważnie oddanych głosów w skali kraju.
Art. 197. § 1. Komitety wyborcze utworzone przez
wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą korzystać ze
zwolnienia list tych komitetów z warunku, o którym
mowa w art. 196 § 1, jeżeli złożą Państwowej Komisji
Wyborczej oświadczenie w tej sprawie najpóźniej
w 5 dniu przed dniem wyborów. Wraz z oświadczeniem, o którym mowa w zdaniu pierwszym, komitet
jest obowiązany przedłożyć dokument właściwego organu statutowego organizacji mniejszości narodowej
potwierdzający utworzenie komitetu przez wyborców
będących członkami tej organizacji.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza potwierdza
niezwłocznie otrzymanie oświadczenia, o którym mowa w § 1. Potwierdzenie oświadczenia jest wiążące.
Art. 198. Jeżeli warunku określonego w art. 196
§ 1 lub 2 nie spełnią listy kandydatów na posłów żadnego komitetu wyborczego bądź któryś z wymienionych warunków spełniony zostanie przez listy kandydatów tylko jednego komitetu wyborczego, w podziale mandatów w okręgach wyborczych uwzględnia się
listy kandydatów komitetów wyborczych, które otrzymały co najmniej 3 % ważnie oddanych głosów w skali kraju. Listy koalicyjnych komitetów wyborczych
uwzględnia się, jeżeli otrzymały co najmniej 5 % ważnie oddanych głosów w skali kraju.
Art. 199. § 1. W wyborach do Sejmu komitety wyborcze mogą wydatkować na agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami, ustalonymi w następujący sposób:
1) wysokość limitu wyznaczona jest kwotą 82 groszy
przypadającą na każdego wyborcę w kraju ujętego
w rejestrze wyborców;
2) limit wydatków dla danego komitetu oblicza się
według wzoru:
L = (w x k x m)/460,
L — limit wydatków,
w — liczbę wyborców w kraju ujętych w rejestrach
wyborców,
k — kwotę przypadającą na każdego wyborcę
w kraju ujętego w rejestrze wyborców, o której mowa w pkt 1,
m — łączną liczbę posłów wybieranych we wszystkich okręgach wyborczych, w których komitet
zarejestrował listy kandydatów.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie
14 dni od dnia zarządzenia wyborów do Sejmu, ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” i zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej liczbę wyborców ujętych w rejestrach wyborców na terenie całego
kraju według stanu na koniec kwartału poprzedzającego dzień ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów do Sejmu.
Art. 200. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, podwyższy kwotę, o której mowa w art. 199 § 1 pkt 1, w przypadku wzrostu wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem o ponad 5 %, w stopniu odpowiadającym wzrostowi tych cen.
§ 2. Wskaźnik wzrostu cen, o którym mowa w § 1,
ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do
20 dnia pierwszego miesiąca każdego kwartału.
Rozdział 2
Okręgi wyborcze
Art. 201. § 1. W celu przeprowadzenia wyborów
do Sejmu tworzy się wielomandatowe okręgi wyborcze, zwane dalej „okręgami wyborczymi”.
§ 2. W okręgu wyborczym wybiera się co najmniej
7 posłów.
§ 3. Okręg wyborczy obejmuje obszar województwa lub jego część. Granice okręgu wyborczego nie
mogą naruszać granic wchodzących w jego skład powiatów i miast na prawach powiatu.
Art. 202. § 1. Ustalenia liczby posłów wybieranych
w poszczególnych okręgach wyborczych oraz podziału województw na okręgi wyborcze dokonuje się według jednolitej normy przedstawicielstwa, obliczonej
przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez
ogólną liczbę posłów wybieranych w okręgach wyborczych, z uwzględnieniem przepisów art. 201 i następujących zasad:
1) ułamki liczby mandatów posłów wybieranych
w okręgach wyborczych równe lub większe od 1/2,
jakie wynikną z zastosowania jednolitej normy
przedstawicielstwa, zaokrągla się w górę do liczby
całkowitej;
2) jeżeli w wyniku postępowania, o którym mowa
w pkt 1, liczba posłów wybieranych w okręgach
wyborczych przewyższa liczbę wynikającą z przepisu art. 193, mandaty nadwyżkowe odejmuje się
w tych okręgach wyborczych, w których norma
przedstawicielstwa obliczona dla okręgu wyborczego jest najmniejsza. W przypadku gdy liczba
posłów jest mniejsza od wynikającej z przepisu
art. 193, dodatkowe mandaty przydziela się tym
okręgom wyborczym, w których norma przedstawicielstwa obliczona dla okręgu wyborczego jest
największa.
§ 2. Podział na okręgi wyborcze, ich numery i granice oraz liczbę posłów wybieranych w każdym okręgu, a także siedziby okręgowych komisji wyborczych
określa załącznik nr 1 do kodeksu.
§ 3. Informację o okręgu wyborczym podaje się do
wiadomości wyborcom danego okręgu wyborczego
w formie obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej najpóźniej w 52 dniu przed dniem wyborów. Druk
i rozplakatowanie obwieszczeń zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.
Art. 203. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza przedkłada Sejmowi wnioski w sprawie zmiany granic okręgów wyborczych i liczby posłów w nich wybieranych,
jeżeli konieczność taka wynika ze zmian w zasadniczym podziale terytorialnym państwa lub ze zmiany
liczby mieszkańców w okręgu wyborczym lub w kraju.
§ 2. Dokonywanie zmian granic powiatów pociągających za sobą zmiany granic okręgów wyborczych
jest niedopuszczalne w okresie 12 miesięcy poprzedzających upływ kadencji Sejmu, jak i w okresie od
zarządzenia wyborów w razie skrócenia kadencji Sejmu aż do dnia stwierdzenia ważności wyborów.
§ 3. Sejm dokonuje, z zastrzeżeniem § 5, zmian
w podziale na okręgi wyborcze z przyczyn, o których
mowa w § 1, nie później niż na 3 miesiące przed
dniem, w którym upływa termin zarządzenia wyborów
do Sejmu.
§ 4. Ustalenie liczby mieszkańców, o której mowa
w § 1, następuje na podstawie danych według stanu
na koniec trzeciego kwartału roku poprzedzającego
rok w którym upływa kadencja Sejmu, przekazanych
przez wójtów w trybie określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 165 § 3.
§ 5. W razie skrócenia kadencji Sejmu zmian w podziale na okręgi wyborcze nie dokonuje się.
§ 5. Do zawiadomienia, o którym mowa w § 4, załącza się:
1) umowę o zawiązaniu koalicji wyborczej, wraz
z następującymi danymi: imionami, nazwiskami,
adresami zamieszkania i numerami ewidencyjnymi PESEL osób wchodzących w skład komitetu
wyborczego;
2) oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego o przyjęciu pełnomocnictwa, a w przypadku pełnomocnika finansowego
— również o spełnieniu przez niego wymogów,
o których mowa w art. 127 § 2 i 3;
3) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych, partii politycznych tworzących koalicję wyborczą;
4) wyciągi ze statutów partii politycznych tworzących
koalicję wyborczą wskazujące, który organ partii
jest upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz.
§ 6. Po zebraniu co najmniej 1 000 podpisów obywateli mających prawo wybierania do Sejmu, popierających utworzenie komitetu wyborczego wyborców,
pełnomocnik wyborczy zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu. Zawiadomienie
może być dokonane do 50 dnia przed dniem wyborów.
Rozdział 3
Zgłaszanie kandydatów na posłów
1) oświadczenie o utworzeniu komitetu wyborczego;
Art. 204. § 1. Prawo zgłaszania kandydatów na posłów przysługuje:
1) komitetowi wyborczemu partii politycznej;
2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu;
3) komitetowi wyborczemu wyborców.
§ 2. Komitet wyborczy partii politycznej obowiązany jest zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą
o utworzeniu komitetu w okresie od dnia ogłoszenia
postanowienia o zarządzeniu wyborów do 50 dnia
2) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych;
3) wyciąg ze statutu partii politycznej wskazujący,
który organ jest upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz.
§ 4. Koalicyjny komitet wyborczy może być utworzony w okresie od dnia ogłoszenia postanowienia
o zarządzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów. Pełnomocnik wyborczy zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą do 50 dnia przed dniem wyborów o utworzeniu komitetu wyborczego.
3) wykaz co najmniej 1 000 obywateli, o których mowa w § 6, zawierający ich imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewidencyjne PESEL,
a także własnoręcznie złożone podpisy obywateli.
Art. 205. § 1. Pełnomocnikowi wyborczemu służy
prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu
wyborczego. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od daty doręczenia pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia o odmowie przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.
§ 2. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę w składzie
3 sędziów, w postępowaniu nieprocesowym, i wydaje
orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni. Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek
prawny. Orzeczenie doręcza się pełnomocnikowi wyborczemu i Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli Sąd
Najwyższy uzna skargę pełnomocnika wyborczego za
zasadną, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie
przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego.
Art. 206. Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy mają obowiązek wydać decyzję o nadaniu numeru REGON i NIP, najpóźniej do końca drugiego dnia roboczego następującego po dniu zgłoszenia wniosku o nadanie numeru.
Art. 207. Państwowa Komisja Wyborcza informację o utworzonych komitetach wyborczych ogłasza
„Monitor Polski” oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 208. § 1. Komitet wyborczy może zgłosić
w każdym okręgu wyborczym jedną listę kandydatów
na posłów.
§ 2. Kandydować można tylko w jednym okręgu
wyborczym i tylko z jednej listy kandydatów.
§ 4. Zgłoszenia listy kandydatów dokonuje osobiście, na piśmie, pełnomocnik wyborczy lub upoważniona przez niego osoba, zwani dalej „osobą zgłaszającą
listę”. W razie zgłoszenia listy przez upoważnioną
przez pełnomocnika osobę do zgłoszenia dołącza się
dokument stwierdzający udzielenie upoważnienia, ze
wskazaniem zakresu udzielonego upoważnienia, oraz
dane upoważnionej przez pełnomocnika osoby: imię
(imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL.
§ 3. Partie polityczne, które wchodzą w skład koalicji wyborczej, nie mogą zgłaszać list kandydatów samodzielnie.
Art. 212. § 1. Zgłoszenie listy kandydatów powinno zawierać nazwisko, imię (imiona), zawód i miejsce
zamieszkania każdego z kandydatów. Nazwiska kandydatów umieszcza się na liście w kolejności ustalonej przez komitet wyborczy.
Art. 209. § 1. Wyborca może udzielić pisemnego
poparcia więcej niż jednej liście kandydatów. Wycofanie udzielonego poparcia nie rodzi skutków prawnych.
§ 2. Kandydata oznacza się nazwą lub skrótem nazwy tej partii politycznej, której jest członkiem (nie
więcej niż 45 znaków drukarskich, wliczając spacje).
§ 2. Wyborca udzielający poparcia liście kandydatów składa podpis obok czytelnie wpisanego swojego
nazwiska i imienia, adresu zamieszkania i numeru
ewidencyjnego PESEL.
§ 3. Wykaz podpisów musi zawierać na każdej
stronie nazwę komitetu wyborczego zgłaszającego
listę, numer okręgu wyborczego, w którym lista jest
zgłaszana, oraz adnotację:
„Udzielam poparcia liście kandydatów na posłów
zgłaszanej przez ................ (nazwa komitetu wyborczego) w okręgu wyborczym ............ (numer okręgu)
w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na ............... (dzień, miesiąc, rok).”.
Art. 210. § 1. Lista kandydatów powinna być poparta, w sposób, o którym mowa w art. 209 § 2 i 3,
podpisami co najmniej 5 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym.
§ 2. Komitet wyborczy, który z zachowaniem wymogów określonych w § 1 zarejestrował listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów wyborczych,
uprawniony jest do zgłoszenia dalszych list bez poparcia zgłoszenia podpisami wyborców.
§ 3. Zgłoszenie list kandydatów przez komitety wyborcze spełniające warunek, o którym mowa w § 2,
następuje na podstawie zaświadczenia Państwowej
Komisji Wyborczej wydanego na wniosek zainteresowanego komitetu wyborczego, złożony do 40 dnia
Art. 211. § 1. Listę kandydatów zgłasza się do okręgowej komisji wyborczej najpóźniej do godziny 2400
w 40 dniu przed dniem wyborów.
§ 2. Liczba kandydatów na liście nie może być
mniejsza niż liczba posłów wybieranych w danym
okręgu wyborczym i większa niż dwukrotność liczby
posłów wybieranych w danym okręgu wyborczym.
§ 3. Na liście kandydatów:
1) liczba kandydatów — kobiet nie może być mniejsza
niż 35 % liczby wszystkich kandydatów na liście;
2) liczba kandydatów — mężczyzn nie może być
mniejsza niż 35 % liczby wszystkich kandydatów
na liście.
§ 3. Osoba zgłaszająca listę może wnosić o oznaczenie kandydata, który nie należy do żadnej partii politycznej, tylko jedną nazwą lub skrótem nazwy partii
popierającej danego kandydata; przepis § 2 stosuje
się odpowiednio. Fakt poparcia kandydata powinien
być potwierdzony pisemnie przez właściwy statutowy
organ partii. Wniosek wraz z potwierdzeniem składa
się ze zgłoszeniem listy.
§ 4. W zgłoszeniu osoba zgłaszająca listę wskazuje
sposób oznaczenia listy na urzędowych obwieszczeniach oraz na karcie do głosowania. Oznaczeniem może być nazwa lub skrót nazwy komitetu wyborczego,
o którym mowa w art. 86 § 3 pkt 1, art. 87 § 6 pkt 1
i art. 89 § 5 pkt 1. Oznaczenie może składać się z nie
więcej niż 45 znaków drukarskich, wliczając spacje.
§ 5. Do zgłoszenia każdej listy należy dołączyć:
1) oświadczenie o liczbie podpisów wyborców popierających listę wraz z wykazem podpisów wyborców popierających listę bądź zaświadczenie
Państwowej Komisji Wyborczej, o którym mowa
w art. 210 § 3;
2) pisemną zgodę kandydata na kandydowanie z danej listy kandydatów. Zgoda kandydata na kandydowanie w wyborach powinna zawierać dane: imię
(imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL
kandydata, a także wskazanie jego przynależności
do partii politycznej; zgodę na kandydowanie kandydat opatruje datą i własnoręcznym podpisem;
3) w stosunku do każdego kandydata urodzonego
przed dniem 1 sierpnia 1972 r. oświadczenie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach
organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944—1990
oraz treści tych dokumentów albo informację, o której mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy;
4) pisemne oświadczenie kandydata o posiadaniu
prawa wybieralności.
§ 6. Po dokonaniu zgłoszenia uzupełnianie listy
o nazwiska kandydatów lub zmiany kandydatów albo
ich kolejności na liście bądź też zmiana oznaczenia,
o którym mowa w § 3, są niedopuszczalne.
Art. 213. § 1. Okręgowa komisja wyborcza, przyjmując zgłoszenie listy kandydatów, bada, w obecności osoby zgłaszającej listę, czy spełnia ono wymogi,
o których mowa w art. 211 § 2 i 3 oraz art. 212, i wydaje osobie zgłaszającej listę pisemne potwierdzenie
przyjęcia zgłoszenia. Wzór potwierdzenia określi Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 2. Arkusze wykazu podpisów komisja numeruje
i opatruje każdy arkusz swoją pieczęcią.
§ 3. Po sprawdzeniu prawdziwości danych zawartych w wykazie podpisów przyjęte arkusze wykazu podpisów komisja przechowuje w zapieczętowanych pakietach. Udostępnienie i rozpieczętowanie pakietów może
nastąpić wyłącznie na potrzeby postępowania przed sądami i organami prokuratury, w obecności członka
okręgowej komisji wyborczej; o terminie czynności zawiadamia się niezwłocznie osobę zgłaszającą listę.
Art. 214. Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie po przyjęciu zgłoszenia listy kandydatów występuje do Ministra Sprawiedliwości z zapytaniem o udzielenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego o kandydatach z tej listy.
Art. 215. § 1. Okręgowa komisja wyborcza rejestruje listę kandydatów zgłoszoną zgodnie z przepisami
kodeksu, sporządzając protokół rejestracji. Po jednym
egzemplarzu protokołu doręcza się osobie zgłaszającej
listę oraz przesyła Państwowej Komisji Wyborczej wraz
z oświadczeniami kandydatów na posłów lub informacjami, o których mowa w art. 212 § 5 pkt 3.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza przekazuje niezwłocznie oświadczenia lub informacje, o których mowa w art. 212 § 5 pkt 3, do Biura Lustracyjnego Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu.
§ 3. Jeżeli zgłoszenie ma wady inne niż brak wymaganej liczby prawidłowo złożonych podpisów wyborców, komisja wzywa osobę zgłaszającą listę do ich usunięcia w terminie 3 dni. W przypadku nieusunięcia wady
w terminie komisja postanawia o odmowie rejestracji
listy w całości lub co do poszczególnych kandydatów.
W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do niektórych
kandydatów listę, z zastrzeżeniem przepisu art. 211 § 2,
rejestruje się w zakresie nieobjętym odmową.
§ 4. Okręgowa komisja wyborcza postanawia o odmowie rejestracji kandydata, jeżeli kandydat nie posiada prawa wybieralności; przepis § 3 zdanie trzecie
stosuje się.
§ 5. Jeżeli wada zgłoszenia polega na niespełnieniu wymogu, o którym mowa w art. 211 § 3, komisja
wzywa osobę zgłaszającą listę do jej usunięcia w terminie 3 dni; przepisu art. 212 § 6 nie stosuje się.
W przypadku nieusunięcia wady w terminie komisja
postanawia o odmowie rejestracji listy w całości.
Art. 216. § 1. Jeżeli liczba prawidłowo złożonych
podpisów wyborców popierających zgłoszenie listy
kandydatów jest mniejsza niż wymagana w kodeksie,
okręgowa komisja wyborcza wzywa osobę zgłaszającą listę do uzupełnienia wykazu podpisów, o ile nie
upłynął termin, o którym mowa w art. 211 § 1. Uzupełnienie jest możliwe do upływu terminu, o którym mowa w art. 211 § 1.
§ 2. Jeżeli uzupełnienia nie dokonano w terminie,
o którym mowa w art. 211 § 1, lub termin ten upłynął,
okręgowa komisja wyborcza postanawia o odmowie
rejestracji listy kandydatów.
Art. 217. § 1. W razie uzasadnionych wątpliwości
co do prawdziwości danych zawartych w wykazie podpisów bądź wiarygodności podpisów okręgowa komisja wyborcza dokonuje w terminie 3 dni sprawdzenia
danych bądź wiarygodności podpisów w oparciu
o dostępne urzędowo dokumenty, w tym rejestry wyborców i urzędowe rejestry mieszkańców, a w miarę
potrzeby również o wyjaśnienia wyborców. O wszczęciu postępowania wyjaśniającego zawiadamia się niezwłocznie osobę zgłaszającą listę.
§ 2. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego postępowania ustalone zostanie, iż zgłoszona lista nie uzyskała poparcia wymaganej w kodeksie liczby podpisów
wyborców, okręgowa komisja wyborcza postanawia
o odmowie rejestracji listy kandydatów.
Art. 218. § 1. Postanowienie okręgowej komisji
wyborczej, o którym mowa w art. 215 § 3—5, art. 216
§ 2 i art. 217 § 2, wraz z uzasadnieniem doręcza się
niezwłocznie osobie zgłaszającej listę.
§ 2. Od postanowień, o których mowa w § 1, osobie zgłaszającej listę przysługuje prawo odwołania do
Państwowej Komisji Wyborczej w terminie 3 dni od
dnia doręczenia postanowienia. Od postanowienia
Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje środek prawny. Jeżeli Państwowa Komisja Wyborcza
uzna odwołanie za zasadne, okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie rejestruje listę kandydatów w zakresie wskazanym w postanowieniu Państwowej Komisji Wyborczej.
Art. 219. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza na
podstawie protokołów rejestracji list kandydatów
przyznaje w drodze losowania, najpóźniej w 30 dniu
przed dniem wyborów, jednolity numer dla list tego
samego komitetu wyborczego, zarejestrowanych
w więcej niż w jednym okręgu wyborczym. O terminie
losowania zawiadamia się pełnomocników wyborczych; nieobecność pełnomocnika wyborczego nie
wstrzymuje losowania.
§ 2. W pierwszej kolejności losowane są numery
dla list tych komitetów wyborczych, które zarejestrowały swoje listy we wszystkich okręgach wyborczych.
W dalszej kolejności losowane są numery dla list pozostałych komitetów wyborczych.
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza zawiadamia
niezwłocznie okręgowe komisje wyborcze oraz pełnomocników wyborczych o wylosowanych numerach
list kandydatów.
Art. 220. § 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 219 § 3, okręgowa komisja wyborcza, uwzględniając kolejność numerów list kandydatów ustaloną w trybie art. 219, najpóźniej w 25 dniu
przed dniem wyborów przeprowadza losowanie numerów dla list komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy wyłącznie w danym okręgu wyborczym.
O terminie losowania zawiadamia się osoby zgłaszające listy; nieobecność osoby zgłaszającej listę nie
wstrzymuje losowania.
§ 2. Okręgowa komisja wyborcza zawiadamia niezwłocznie osoby zgłaszające listy i Państwową Komisję Wyborczą o wylosowanych numerach list kandydatów, o których mowa w § 1.
Art. 221. § 1. Okręgowa komisja wyborcza sporządza obwieszczenia o zarejestrowanych listach kandydatów, zawierające informacje o ich numerach, nazwach i skrótach nazw komitetów wyborczych oraz
dane o kandydatach zawarte w zgłoszeniach list,
w tym treść oświadczenia, o którym mowa w art. 7
ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944—1990 oraz treści tych dokumentów, w zakresie określonym w art. 13 tej ustawy.
§ 2. Obwieszczenie, o którym mowa w § 1, przesyła się dyrektorowi właściwej miejscowo delegatury
Krajowego Biura Wyborczego, który zapewnia jego
druk i rozplakatowanie na obszarze okręgu wyborczego najpóźniej w 10 dniu przed dniem wyborów. Jeden
egzemplarz obwieszczenia przesyła się niezwłocznie
Państwowej Komisji Wyborczej.
Art. 222. § 1. Okręgowa komisja wyborcza skreśla
z zarejestrowanej listy kandydatów nazwisko kandydata na posła, który zmarł, utracił prawo wybieralności lub złożył komisji oświadczenie na piśmie o wycofaniu zgody na kandydowanie.
§ 2. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata z zarejestrowanej listy kandydatów nastąpiło wskutek śmierci
kandydata i powoduje, że na liście tej pozostaje mniej
kandydatów niż liczba posłów wybieranych w okręgu
wyborczym, komisja zawiadamia osobę zgłaszającą
listę o możliwości zgłoszenia nowego kandydata. Uzupełnienia listy dokonuje się najpóźniej w 15 dniu przed
dniem wyborów; w takim przypadku przepisu art. 210
§ 1 nie stosuje się.
§ 3. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata z listy
nastąpiło z innej przyczyny niż śmierć kandydata lub
lista nie została uzupełniona z uwzględnieniem terminu, o którym mowa w § 2, a na liście pozostaje mniej
kandydatów niż liczba posłów wybieranych w okręgu
wyborczym, komisja unieważnia rejestrację tej listy.
Od postanowienia wydanego w tej sprawie nie przysługuje środek prawny.
§ 4. W razie rozwiązania komitetu wyborczego
w trybie, o którym mowa w art. 101 § 1 i 3, okręgowa
komisja wyborcza unieważnia rejestrację listy tego komitetu. Przepis § 3 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
§ 5. O skreśleniu kandydata i postanowieniach,
o których mowa w § 2—4, okręgowa komisja wyborcza zawiadamia niezwłocznie osobę zgłaszającą listę
i Państwową Komisję Wyborczą oraz wyborców,
w formie obwieszczenia.
Rozdział 4
Karty do głosowania
Art. 223. Okręgowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu list kandydatów zarządza wydrukowanie
kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym w trybie określonym
przez Państwową Komisję Wyborczą.
Art. 224. Na karcie do głosowania umieszcza się
oznaczenia list zarejestrowanych w danym okręgu
wyborczym, zawierające numer listy oraz nazwę lub
skrót nazwy komitetu wyborczego, w kolejności wzrastającej numerów list. Pod oznaczeniem każdej listy
podaje się nazwiska i imiona wszystkich kandydatów
zarejestrowanych na danej liście.
Art. 225. § 1. Jeżeli po wydrukowaniu kart do głosowania okręgowa komisja wyborcza skreśli z listy
kandydatów nazwisko kandydata z przyczyn, o których
mowa w art. 222 § 1, nazwisko tego kandydata pozostawia się na wydrukowanych kartach do głosowania.
Informację o skreśleniu oraz o warunkach decydujących o ważności głosu oddanego na takiej karcie podaje się do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia i zapewnia jego rozplakatowanie w lokalach
wyborczych w dniu głosowania.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli komisja unieważni rejestrację listy kandydatów z przyczyn, o których mowa w art. 222 § 3 lub 4.
Art. 226. Sposób sporządzania i przekazania kart
do głosowania dla obwodów głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą
ustala Państwowa Komisja Wyborcza, po porozumieniu odpowiednio z ministrem właściwym do spraw
gospodarki morskiej oraz ministrem właściwym do
spraw zagranicznych.
Rozdział 5
Sposób głosowania i warunki ważności głosu
Art. 227. § 1. Wyborca głosuje tylko na jedną listę
kandydatów, stawiając na karcie do głosowania znak
„x” (dwie przecinające się linie w obrębie kratki)
w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy, przez co wskazuje jego pierwszeństwo do uzyskania mandatu.
§ 2. Za nieważny uznaje się głos, jeżeli na karcie do
głosowania postawiono znak „x” w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z różnych list kandydatów albo nie postawiono tego znaku w kratce z lewej strony obok nazwiska żadnego kandydata z którejkolwiek z list, z zastrzeżeniem § 4.
głosowania znak „x” postawiono w kratce z lewej
strony wyłącznie obok nazwiska kandydata umieszczonego na liście kandydatów, której rejestracja została unieważniona.
§ 4. Jeżeli na karcie do głosowania znak „x” postawiono w kratce z lewej strony wyłącznie obok nazwiska kandydata z jednej tylko listy kandydatów, a nazwisko tego kandydata zostało z tej listy skreślone, to
głos taki uznaje się za ważny i oddany na tę listę.
§ 5. Jeżeli na karcie do głosowania znak „x” postawiono w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch
lub większej liczby kandydatów z tej samej listy kandydatów, to głos taki uważa się za głos ważnie oddany
na wskazaną listę kandydatów z przyznaniem pierwszeństwa do uzyskania mandatu kandydatowi na posła, którego nazwisko na tej liście umieszczone jest
w pierwszej kolejności.
Rozdział 6
Ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów
w okręgu wyborczym
Art. 228. § 1. Ustalając wyniki głosowania w obwodzie, obwodowa komisja wyborcza oblicza liczbę:
1) wyborców uprawnionych do głosowania;
2) wyborców, którym wydano karty do głosowania;
3) wyborców głosujących przez pełnomocnika;
4) kart wyjętych z urny, w tym:
a) kart nieważnych,
b) kart ważnych;
5) głosów nieważnych;
6) głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkie
listy kandydatów;
7) głosów ważnych oddanych na poszczególne listy
kandydatów;
8) głosów ważnych oddanych na poszczególnych
kandydatów z tych list.
§ 2. Liczby, o których mowa w § 1, wymienia się
Art. 229. Niezwłocznie po otrzymaniu protokołu
głosowania w obwodzie okręgowa komisja wyborcza
dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników głosowania w obwodzie. W razie stwierdzenia
nieprawidłowości w ustaleniu wyników głosowania
komisja zarządza ponowne ich ustalenie przez obwodową komisję wyborczą i powiadamia o tym Państwową Komisję Wyborczą. Przepisy art. 69 § 3, art. 71,
art. 73 i art. 228 stosuje się odpowiednio.
Art. 230. § 1. Okręgowa komisja wyborcza na podstawie protokołów, o których mowa w art. 78 § 1,
ustala wyniki głosowania na poszczególne listy kandydatów i sporządza w dwóch egzemplarzach protokół wyników głosowania w okręgu wyborczym.
§ 2. Jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza
nie uzyska wyników głosowania w obwodach głosowania za granicą albo na polskich statkach morskich
w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 39 § 6, głosowanie w tych obwodach
uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się w protokole wyników głosowania w okręgu wyborczym,
z wymienieniem obwodów głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników głosowania.
§ 3. W protokole wymienia się sumy liczb, o których mowa w art. 228 § 1.
§ 4. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji obecne przy jego sporządzaniu.
Protokół opatruje się pieczęcią komisji.
§ 5. Przy ustalaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być obecne osoby zgłaszające
listę, którym przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag z wymienieniem konkretnych zarzutów.
§ 6. Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej
przekazuje niezwłocznie dane z protokołu dotyczące
liczby głosów ważnych i głosów ważnych oddanych
na każdą listę kandydatów oraz liczbę głosów ważnych
oddanych na poszczególnych kandydatów z każdej
z tych list do Państwowej Komisji Wyborczej, w sposób przez nią ustalony, za pośrednictwem sieci elektronicznego przesyłania danych.
§ 7. Protokół wyników głosowania w okręgu wyborczym przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przesyła niezwłocznie w zapieczętowanej kopercie do Państwowej Komisji Wyborczej w trybie przez
nią ustalonym.
§ 8. Wzór protokołu wyników głosowania w okręgu wyborczym określi Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 9. Po otrzymaniu protokołów, o których mowa
w § 7, Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników wyborów
w okręgach wyborczych.
§ 10. W razie stwierdzenia nieprawidłowości
w ustaleniu wyników wyborów Państwowa Komisja
Wyborcza zarządza ponowne ustalenie tych wyników.
podstawie danych z protokołów wyników głosowania
w okręgu wyborczym, otrzymanych za pośrednictwem
sieci elektronicznego przekazywania danych, uwzględniając przepis art. 197 § 1, ustala wstępnie liczbę głosów ważnych oraz głosów ważnych oddanych na listy
kandydatów poszczególnych komitetów wyborczych
w skali kraju i listy, które spełniają warunki uprawniające do uczestniczenia w podziale mandatów w okręgach wyborczych. Informację o tym podaje się do
publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej.
§ 2. Po otrzymaniu protokołów wyników głosowania w okręgach wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza protokolarnie ustala zbiorcze wyniki głosowania na listy kandydatów w skali kraju i stwierdza,
uwzględniając przepis art. 197 § 1, które listy spełniają
warunki uprawniające do uczestniczenia w podziale
mandatów w okręgach wyborczych, oraz zawiadamia
o tym pisemnie okręgowe komisje wyborcze. Informację o tym podaje się do publicznej wiadomości
w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 232. § 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 231 § 2, okręgowa komisja wyborcza
dokonuje podziału mandatów pomiędzy uprawnione
listy kandydatów w sposób następujący:
1) liczbę głosów ważnych oddanych na każdą z tych
list w okręgu wyborczym dzieli się kolejno przez: 1;
2; 3; 4 i dalsze kolejne liczby aż do chwili, gdy
z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno największych liczb, ile wynosi liczba mandatów do rozdzielenia między te listy
w okręgu;
2) każdej liście przyznaje się tyle mandatów, ile spośród ustalonego w powyższy sposób szeregu ilorazów przypada jej liczb kolejno największych.
§ 2. Jeżeli kilka list uzyskało ilorazy równe ostatniej liczbie z liczb uszeregowanych w podany sposób,
a list tych jest więcej niż mandatów do rozdzielenia,
pierwszeństwo mają listy w kolejności ogólnej liczby
oddanych na nie głosów. Gdyby na dwie lub więcej
list oddano równą liczbę głosów, o pierwszeństwie
rozstrzyga liczba obwodów głosowania, w których na
daną listę oddano większą liczbę głosów.
§ 2. Protokół, o którym mowa w art. 230 § 1, przewodniczący komisji przekazuje niezwłocznie w zapieczętowanej kopercie do Państwowej Komisji Wyborczej w trybie przez nią ustalonym.
Art. 233. § 1. Mandaty przypadające danej liście
kandydatów uzyskują kandydaci w kolejności otrzymanej liczby głosów.
Art. 237. § 1. Po otrzymaniu protokołów, o których
mowa w art. 234 § 1, Państwowa Komisja Wyborcza
dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników wyborów posłów w okręgach wyborczych.
§ 2. Jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzymało równą liczbę głosów uprawniającą do uzyskania
mandatu z danej listy, o pierwszeństwie rozstrzyga
większa liczba obwodów głosowania, w których jeden
z kandydatów uzyskał więcej głosów, a jeżeli liczba
tych obwodów byłaby równa, o pierwszeństwie rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej w obecności
członków komisji oraz pełnomocników wyborczych;
nieobecność pełnomocnika wyborczego nie wstrzymuje losowania. Przebieg losowania uwzględnia się
w protokole wyników wyborów.
§ 2. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników wyborów Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ich ustalenie. Przepisy
art. 232—236 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Tryb przeprowadzania losowania, o którym
mowa w § 2, określi Państwowa Komisja Wyborcza.
Art. 234. § 1. Po ustaleniu wyników wyborów
w okręgu wyborczym okręgowa komisja wyborcza
sporządza, w dwóch egzemplarzach, protokół wyborów posłów odrębnie dla każdego okręgu wyborczego.
§ 2. W protokole wymienia się liczbę posłów wybieranych w okręgu, wykaz list kandydatów zarejestrowanych w tym okręgu, wykaz list, które uczestniczą w podziale mandatów w okręgu, sumy liczb, o których mowa w art. 228 § 1, liczbę mandatów przypadających każdej liście kandydatów oraz nazwiska i imiona wybranych posłów z każdej listy kandydatów.
§ 4. Przy ustalaniu wyników wyborów i sporządzaniu protokołu mogą być obecne osoby zgłaszające
Adnotację o wniesieniu uwag zamieszcza się w protokole.
§ 5. Wzór protokołu wyborów posłów w okręgu
wyborczym określi Państwowa Komisja Wyborcza.
Art. 235. Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości wyniki głosowania i wyniki wyborów w okręgach wyborczych,
z uwzględnieniem danych, o których mowa w art. 234
§ 2.
Art. 236. § 1. Przewodniczący okręgowej komisji
wyborczej przekazuje dane z protokołu wyborów
w okręgu wyborczym do Państwowej Komisji Wyborczej, w trybie przez nią ustalonym, za pośrednictwem
sieci elektronicznego przekazywania danych.
§ 3. Pozostałe dokumenty z wyborów przechowuje
dyrektor delegatury Krajowego Biura Wyborczego
właściwej dla siedziby komisji.
Rozdział 7
Ogłaszanie wyników wyborów do Sejmu
Art. 238. Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej w formie
obwieszczenia oraz podaje do publicznej wiadomości
wyniki wyborów do Sejmu. W obwieszczeniu zamieszcza się podstawowe informacje zawarte w protokołach wyborów posłów w okręgach wyborczych.
Art. 239. Państwowa Komisja Wyborcza wręcza
posłom zaświadczenia o wyborze.
Art. 240. Państwowa Komisja Wyborcza przesyła
Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu
oraz Sądowi Najwyższemu sprawozdanie z wyborów
nie później niż 14 dnia po ogłoszeniu obwieszczenia,
Rozdział 8
Ważność wyborów
Art. 241. § 1. Protest przeciwko ważności wyborów
do Sejmu wnosi się na piśmie do Sądu Najwyższego
w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Nadanie w tym terminie protestu w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z wniesieniem go
do Sądu Najwyższego.
§ 2. W odniesieniu do wyborcy przebywającego za
granicą lub na polskim statku morskim wymogi wymienione w § 1 uważa się za spełnione, jeżeli protest
został złożony odpowiednio właściwemu terytorialnie
konsulowi lub kapitanowi statku. Wyborca obowiązany jest dołączyć do protestu zawiadomienie o ustanowieniu swojego pełnomocnika zamieszkałego w kraju
lub pełnomocnika do doręczeń zamieszkałego w kraju, pod rygorem pozostawienia protestu bez biegu.
§ 3. Wnoszący protest powinien sformułować
w nim zarzuty oraz przedstawić lub wskazać dowody,
na których opiera swoje zarzuty.
Art. 242. § 1. Sąd Najwyższy rozpatruje protest
w składzie 3 sędziów w postępowaniu nieprocesowym i wydaje, w formie postanowienia, opinię w sprawie protestu.
§ 2. Opinia, o której mowa w § 1, powinna zawierać
ustalenia co do zasadności zarzutów protestu, a w razie potwierdzenia zasadności zarzutów — ocenę, czy
przestępstwo przeciwko wyborom lub naruszenie przepisów kodeksu miało wpływ na wynik wyborów.
§ 3. Uczestnikami postępowania są: wnoszący protest, przewodniczący właściwej komisji wyborczej
albo jego zastępca i Prokurator Generalny.
Art. 243. § 1. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osobę do tego
nieuprawnioną lub niespełniający warunków określonych w art. 241. Niedopuszczalne jest przywrócenie
terminu do wniesienia protestu.
§ 2. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu
protest dotyczący sprawy, co do której w kodeksie
przewiduje się możliwość wniesienia przed dniem
głosowania skargi lub odwołania do sądu lub do Państwowej Komisji Wyborczej.
§ 3. Jeżeli w proteście zarzucono popełnienie
przestępstwa przeciwko wyborom, Sąd Najwyższy
niezwłocznie zawiadamia o tym Prokuratora Generalnego.
Art. 244. § 1. Sąd Najwyższy w składzie całej Izby
Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych,
na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą oraz opinii
wydanych w wyniku rozpoznania protestów, rozstrzyga o ważności wyborów oraz o ważności wyboru posła, przeciwko któremu wniesiono protest. W postępowaniu stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym
(Dz. U. Nr 240, poz. 2052, z późn. zm.15)).
§ 2. Rozstrzygnięcie, o którym mowa w § 1, Sąd
Najwyższy podejmuje, w formie uchwały, nie później
niż w 90 dniu po dniu wyborów, na posiedzeniu
z udziałem Prokuratora Generalnego i Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej.
§ 3. Sąd Najwyższy, podejmując uchwałę o nieważności wyborów lub nieważności wyboru posła,
stwierdza wygaśnięcie mandatów w zakresie unieważnienia oraz postanawia o przeprowadzeniu wyborów ponownych lub o podjęciu niektórych czynności
wyborczych, wskazując czynność, od której należy ponowić postępowanie wyborcze.
§ 4. Uchwałę Sądu Najwyższego przedstawia się
niezwłocznie Prezydentowi Rzeczypospolitej oraz Marszałkowi Sejmu, a także przesyła Państwowej Komisji
Wyborczej.
§ 5. Uchwałę Sądu Najwyższego ogłasza się
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 6. Wygaśnięcie mandatów, o których mowa
w § 3, następuje w dniu ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego.
15)
z 2004 r. Nr 25, poz. 219, z 2006 r. Nr 157, poz. 1119,
z 2008 r. Nr 234, poz. 1571, z 2009 r. Nr 56, poz. 459,
Nr 157, poz. 1241, Nr 178, poz. 1375 i Nr 219, poz. 1706
oraz z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307.
Art. 245. § 1. W razie podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały o nieważności wyborów w okręgu lub
o nieważności wyboru posła wybory ponowne lub
wskazane czynności wyborcze przeprowadza się wyłącznie na terytorium kraju, na zasadach i w trybie
przewidzianych w kodeksie.
§ 2. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej
o wyborach ponownych lub podjęciu wskazanych
czynności wyborczych podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej i ogłasza
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego, o której mowa w art. 244 § 3. Przepisy
art. 195 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Wyniki wyborów ponownych lub wyniki przeprowadzonych czynności wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza podaje w obwieszczeniu. W obwieszczeniu wymienia się ponadto osoby, które w wyniku
wyborów ponownych lub przeprowadzonych czynności wyborczych utraciły mandat, ze wskazaniem numeru okręgu wyborczego, a w przypadku wygaśnięcia
mandatu posła — także numer i nazwę listy kandydatów.
§ 4. Obwieszczenie, o którym mowa w § 3, ogłasza
się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz
podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej, a także przesyła się niezwłocznie
Marszałkowi Sejmu.
Art. 246. W razie podjęcia przez Sąd Najwyższy
uchwały o nieważności wyborów i jej ogłoszenia
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadza się wybory ponowne, w zakresie unieważnienia, na zasadach i w trybie przewidzianych w kodeksie. Przepis art. 245 § 2 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 9
Wygaśnięcie mandatu posła
i uzupełnienie składu Sejmu
Art. 247. § 1. Wygaśnięcie mandatu posła następuje w przypadku:
1) śmierci posła;
2) utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go
w dniu wyborów;
3) pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
4) zrzeczenia się mandatu;
5) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których stosownie do przepisów Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw nie można łączyć z mandatem posła, z zastrzeżeniem przepisu
§ 3;
6) powołania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, których stosownie do przepisów
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw
nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła;
7) wyboru w toku kadencji na posła do Parlamentu
Europejskiego.
§ 2. Odmowa złożenia ślubowania poselskiego
oznacza zrzeczenie się mandatu.
§ 3. Wygaśnięcie mandatu posła zajmującego
w dniu wyborów stanowisko lub funkcję, o których
mowa w § 1 pkt 5, następuje, jeżeli nie złoży on Marszałkowi Sejmu, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia
przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wyników wyborów
do Sejmu, oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji.
§ 4. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio w odniesieniu do posła, który od dnia wyborów do dnia rozpoczęcia kadencji Sejmu objął stanowisko lub funkcję,
których stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw nie można łączyć z mandatem posła oraz w odniesieniu do posła, który uzyskał mandat w toku kadencji Sejmu.
§ 5. Wygaśnięcie mandatu posła powołanego lub
wybranego w czasie kadencji na stanowisko lub funkcję, o których mowa w § 1 pkt 6 i 7, następuje z dniem
powołania lub wybrania.
Art. 248. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza, po
ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wyników wyborów do Sejmu, przekazuje niezwłocznie Ministrowi Sprawiedliwości dane posłów
zawierające imię (imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, adres
zamieszkania, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny
PESEL.
§ 2. Minister Sprawiedliwości na podstawie danych zgromadzonych w Krajowym Rejestrze Karnym
przekazuje Marszałkowi Sejmu w terminie 14 dni od
dnia otrzymania danych, o których mowa w § 1:
1) informację o posłach skazanych prawomocnym
wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe oraz
o posłach pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu albo
2) informację, o tym, że żaden z posłów nie został
skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane
z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe ani nie został pozbawiony praw
publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu.
§ 3. Jeżeli po przekazaniu informacji, o której mowa w § 2, Minister Sprawiedliwości uzyska z Krajowego Rejestru Karnego informację o posłach skazanych
prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia
publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe
lub o posłach pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, niezwłocznie przekazuje ją Marszałkowi Sejmu.
Art. 249. § 1. Wygaśnięcie mandatu posła niezwłocznie stwierdza Marszałek Sejmu w drodze postanowienia.
§ 2. Postanowienie, o którym mowa w § 1, ogłasza
się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
„Monitor Polski”, z zastrzeżeniem art. 250.
§ 3. Postanowienie, o którym mowa w § 1, doręcza
się niezwłocznie Państwowej Komisji Wyborczej, z zastrzeżeniem art. 250.
Art. 250. § 1. Postanowienie Marszałka Sejmu
o wygaśnięciu mandatu posła z przyczyn określonych
w art. 247 § 1 pkt 2—7 wraz z uzasadnieniem doręcza
się niezwłocznie posłowi. Od postanowienia posłowi
przysługuje prawo odwołania do Sądu Najwyższego
w terminie 3 dni od dnia doręczenia postanowienia.
Odwołanie wnosi się za pośrednictwem Marszałka
Sejmu.
§ 2. Sąd Najwyższy — Izba Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych rozpatruje odwołanie, o którym mowa w § 1, i orzeka w sprawie w terminie 7 dni w postępowaniu nieprocesowym. Odpis
postanowienia Sądu Najwyższego doręcza się posłowi, który wniósł odwołanie, Marszałkowi Sejmu oraz
Państwowej Komisji Wyborczej. W przypadku nieuwzględnienia odwołania przepisy art. 249 § 2 i 3 stosuje się.
Art. 251. § 1. Marszałek Sejmu zawiadamia, na
podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej,
kolejnego kandydata z tej samej listy kandydatów,
który w wyborach otrzymał kolejno największą liczbę
głosów, o przysługującym mu pierwszeństwie do
mandatu, w przypadku:
1) śmierci posła;
2) upływu terminu do wniesienia odwołania od postanowienia Marszałka Sejmu o wygaśnięciu mandatu;
3) nieuwzględnienia odwołania od postanowienia
Marszałka Sejmu o wygaśnięciu mandatu przez
Sąd Najwyższy.
§ 2. Jeżeli pierwszeństwo do mandatu przysługuje
więcej niż jednemu kandydatowi stosuje się odpowiednio art. 233.
§ 3. Oświadczenie o przyjęciu mandatu powinno
być złożone w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Niezłożenie oświadczenia w terminie,
o którym mowa w zdaniu poprzednim, oznacza zrzeczenie się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu.
§ 4. Kandydat może zrzec się pierwszeństwa do
obsadzenia mandatu na rzecz kandydata z tej samej
listy, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów.
Oświadczenie o zrzeczeniu się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu powinno być złożone Marszałkowi
Sejmu w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, o którym mowa w § 1.
§ 5. O obsadzeniu mandatu postanawia Marszałek
Sejmu. Przepisy art. 249 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
§ 6. Jeżeli obsadzenie mandatu posła w trybie
określonym w § 1—3 byłoby niemożliwe z powodu
braku kandydatów, którym mandat można przydzielić,
Marszałek Sejmu, w drodze postanowienia, stwierdza,
iż mandat ten do końca kadencji pozostaje nieobsadzony.
Rozdział 10
DZIAŁ IV
Kampania wyborcza w programach publicznych
nadawców radiowych i telewizyjnych
W y bor y do S e nat u
Art. 252. § 1. Komitet wyborczy ma prawo do nieodpłatnego rozpowszechniania audycji wyborczych
w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych:
1) ogólnokrajowych — jeżeli zarejestrował swoje
listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów
wyborczych;
2) regionalnych — jeżeli zarejestrował listę kandydatów co najmniej w jednym okręgu wyborczym.
§ 2. Łączny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:
1) w ogólnokrajowych programach — 15 godzin
w Telewizji Polskiej, w tym do 3 godzin w TV Polonia, i 30 godzin w programach Polskiego Radia
Spółki Akcyjnej i spółek radiofonii regionalnej,
zwanych dalej „Polskim Radiem”, w tym do 5 godzin w programie przeznaczonym dla zagranicy;
2) w regionalnych programach — 10 godzin w Telewizji Polskiej i 15 godzin w Polskim Radiu.
§ 3. Czas antenowy przysługujący jednemu komitetowi wyborczemu nie może być odstępowany innemu komitetowi.
Art. 253. § 1. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o których mowa w art. 252
§ 2 pkt 1, dzieli się równo pomiędzy uprawnione komitety wyborcze na podstawie informacji Państwowej
Komisji Wyborczej o komitetach wyborczych, które
zarejestrowały swoje listy kandydatów co najmniej
w połowie okręgów wyborczych.
§ 2. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o których mowa w art. 252 § 2 pkt 2,
dzieli się pomiędzy uprawnione komitety wyborcze
proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych przez nie
list kandydatów, na podstawie informacji okręgowych
komisji wyborczych, właściwych dla obszaru objętego
regionalnym programem, o zarejestrowanych listach
kandydatów.
Art. 254. § 1. Kolejność rozpowszechniania w każdym dniu audycji wyborczych ustalają kierujący redakcjami właściwych ogólnokrajowych programów
telewizyjnych, w tym TV Polonia, i programów regionalnych oraz programów radiowych w drodze losowania przeprowadzonego w obecności osób zgłaszających listy najpóźniej w 18 dniu przed dniem wyborów.
§ 2. Na ustalenia dotyczące podziału czasu antenowego, o których mowa w art. 253, osobie zgłaszającej
listę przysługuje skarga do Państwowej Komisji Wyborczej. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od dokonania ustalenia. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje sprawę niezwłocznie i wydaje postanowienie. Od
postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej nie
przysługuje środek prawny.
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 255. Wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.
Art. 256. Do Senatu wybiera się 100 senatorów
według zasady większości.
Art. 257. Zarządzenie przez Prezydenta Rzeczypospolitej wyborów do Sejmu jest równoznaczne z zarządzeniem wyborów do Senatu.
Art. 258. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio przepisy działu III
kodeksu.
Art. 259. § 1. W wyborach do Senatu komitety wyborcze mogą wydatkować na agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami, ustalonymi w następujący sposób:
według wzoru:
L = (w x k x s)/100,
wyborców,
s — liczbę okręgów wyborczych, w których komitet zarejestrował kandydatów na senatorów.
§ 2. Przepisy art. 199 § 2 i art. 200 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 2
Okręgi wyborcze
do Senatu tworzy się jednomandatowe okręgi wyborcze.
§ 2. Okręg wyborczy obejmuje część obszaru województwa. Granice okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic okręgów wyborczych utworzonych dla
wyborów do Sejmu.
§ 3. Miasto na prawach powiatu liczące ponad
500 000 mieszkańców może być podzielone na dwa
lub więcej okręgi wyborcze.
Art. 261. § 1. Podziału na okręgi wyborcze dokonuje się według jednolitej normy przedstawicielstwa,
obliczonej przez podzielenie liczby mieszkańców kraju
przez 100, z uwzględnieniem przepisów art. 260 i następujących zasad:
1) jeżeli iloraz wynikający z podzielenia liczby mieszkańców okręgu przez jednolitą normę przedstawicielstwa jest równy lub większy od 2 — należy
zmniejszyć obszar (zmienić granice) okręgu wyborczego;
wyborców utworzonego tylko w celu zgłoszenia kandydatów na senatorów muszą być różne od nazw
i skrótów nazw komitetów wyborczych utworzonych
w celu zgłoszenia kandydatów na posłów i kandydatów na senatorów albo kandydatów na posłów.
w okręgu wyborczym tylko jednego kandydata na senatora.
2) jeżeli iloraz wynikający z podzielenia liczby mieszkańców okręgu przez jednolitą normę przedstawicielstwa jest mniejszy niż 0,5 — należy zwiększyć
obszar (zmienić granice) okręgu wyborczego.
wyborczym i tylko w ramach zgłoszenia przez jeden
komitet wyborczy.
§ 2. W województwie wybiera się senatorów
w liczbie nie mniejszej niż liczba całkowita (bez
uwzględnienia ułamka) będąca ilorazem liczby mieszkańców województwa i jednolitej normy przedstawicielstwa, a nie większej niż wymieniona liczba całkowita powiększona o jeden.
Art. 265. § 1. Zgłoszenie kandydata na senatora powinno być poparte podpisami co najmniej 2 000 wyborców.
§ 3. Granice i numery poszczególnych okręgów
wyborczych a także siedziby okręgowych komisji wyborczych określa załącznik nr 2 do kodeksu.
§ 3. Wyborca udzielający poparcia zgłoszeniu kandydata na senatora składa podpis obok czytelnie wpisanego swojego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania i numeru ewidencyjnego PESEL.
§ 4. Informację o okręgu wyborczym podaje się do
wiadomości wyborcom danego okręgu wyborczego
w formie obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej najpóźniej w 52 dniu przed dniem wyborów. Druk
i rozplakatowanie obwieszczeń zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.
§ 5. Przepis art. 203 stosuje się.
Rozdział 3
Szczególne zadania komisji wyborczych
Art. 262. § 1. Wybory do Senatu przeprowadzają:
1) Państwowa Komisja Wyborcza;
2) okręgowe komisje wyborcze powołane dla wyborów do Sejmu;
3) obwodowe komisje wyborcze powołane dla wyborów do Sejmu.
§ 2. Funkcje okręgowej komisji wyborczej, o której
mowa w § 1 pkt 2, dla okręgu wyborczego do Senatu
spełnia okręgowa komisja wyborcza powołana dla
wyborów do Sejmu, której właściwość terytorialna
obejmuje obszar tego okręgu wyborczego do Senatu.
§ 3. W przypadku wyborów uzupełniających, o których mowa w art. 283, powołuje się okręgową komisję
wyborczą i obwodowe komisje wyborcze, w trybie
i na zasadach określonych w kodeksie.
Rozdział 4
Zgłaszanie kandydatów na senatorów
Art. 263. § 1. Partia polityczna, która wchodzi
w skład koalicji wyborczej utworzonej w celu wspólnego zgłoszenia kandydatów na posłów i kandydatów
na senatorów albo tylko w celu wspólnego zgłoszenia
kandydatów na senatorów, nie może zgłaszać kandydatów na senatorów samodzielnie.
§ 2. Wyborca może udzielić poparcia więcej niż
jednemu kandydatowi na senatora.
kandydata, numer okręgu wyborczego, w którym kandydat jest zgłaszany, oraz adnotację:
„Udzielam poparcia kandydatowi na senatora
................. (nazwisko, imię — imiona) zgłaszanemu
przez .......................... (nazwa komitetu wyborczego)
w okręgu wyborczym .............. (numer okręgu) w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na ............... (dzień, miesiąc, rok).”.
§ 5. Poparcia dla zgłoszenia kandydata na senatora może udzielić wyłącznie wyborca stale zamieszkały
w danym okręgu wyborczym.
Rozdział 5
Art. 266. Okręgowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu kandydatów na senatora zarządza wydrukowanie kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie
obwodowym komisjom wyborczym w trybie określonym przez Państwową Komisję Wyborczą.
Art. 267. Na karcie do głosowania umieszcza się
w porządku alfabetycznym nazwiska i imiona zarejestrowanych kandydatów na senatora, z podaniem nazwy lub skrótu nazwy komitetu wyborczego.
Rozdział 6
Art. 268. § 1. Wyborca głosuje na określonego
kandydata, stawiając na karcie do głosowania znak
„x” (dwie przecinające się linie w obrębie kratki) z lewej strony obok jego nazwiska.
§ 2. Jeżeli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, wyborca głosuje na tego kandydata, stawiając
znak „x” w kratce oznaczonej słowem „TAK” z lewej
strony obok nazwiska kandydata. Postawienie znaku
„x” w kratce oznaczonej słowem „NIE” z lewej strony
obok nazwiska tego kandydata oznacza, że jest to głos
ważny oddany przeciwko wyborowi kandydata.
Art. 269. § 1. Jeżeli na karcie do głosowania nie
postawiono znaku „x” w kratce z lewej strony obok
nazwiska któregokolwiek z kandydatów, to taką kartę
uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym.
§ 2. Jeżeli na karcie do głosowania postawiono
znak „x” w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch
lub większej liczby kandydatów, to taką kartę uznaje
się za kartę ważną z głosem nieważnym.
§ 3. Jeżeli na karcie do głosowania postawiono
znak „x” w kratce z lewej strony wyłącznie przy nazwisku kandydata, którego nazwisko zostało skreślone, to
taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym.
§ 4. Jeżeli w sytuacji, gdy zostanie zarejestrowany
tylko jeden kandydat, nie postawiono znaku „x”
w żadnej kratce albo postawiono znaki „x” w obu kratkach, to taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosem
nieważnym.
Rozdział 7
Ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów
w okręgu wyborczym
Art. 270. § 1. Ustalając wyniki głosowania w obwodzie, obwodowa komisja wyborcza oblicza liczbę:
b) kart ważnych;
6) głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkich
kandydatów;
kandydatów na senatora.
§ 2. Liczby, o których mowa w § 1, wymienia się
głosowania w obwodzie okręgowa komisja wyborcza
dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników głosowania w obwodzie. W razie stwierdzenia
nieprawidłowości w ustaleniu wyników głosowania
komisja zarządza ponowne ich ustalenie przez obwodową komisję wyborczą i powiadamia o tym Państwową Komisję Wyborczą.
Art. 272. § 1. Okręgowa komisja wyborcza na podstawie protokołów, o których mowa w art. 270 § 2,
ustala wyniki głosowania i wyniki wyborów oraz spo-
rządza w dwóch egzemplarzach protokół wyników
głosowania i wyników wyborów w okręgu wyborczym.
§ 3. W protokole wymienia się sumy liczb, o których mowa w art. 270 § 1, oraz nazwisko i imię wybranego senatora, z podaniem nazwy lub skrótu nazwy
komitetu wyborczego.
§ 4. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład okręgowej komisji wyborczej obecne przy
jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.
§ 5. Przy ustalaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być obecne osoby zgłaszające
Art. 273. § 1. Za wybranego na senatora w danym
okręgu wyborczym uważa się tego kandydata, który
otrzymał najwięcej oddanych głosów ważnych.
§ 2. Jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzymało liczbę głosów uprawniającą do uzyskania mandatu,
o pierwszeństwie rozstrzyga większa liczba obwodów
głosowania, w których jeden z kandydatów uzyskał
więcej głosów, a jeżeli liczba tych obwodów byłaby
równa, o pierwszeństwie rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej w obecności członków komisji oraz
pełnomocników wyborczych; nieobecność pełnomocnika wyborczego nie wstrzymuje losowania. Przebieg
losowania uwzględnia się w protokole, o którym mowa w art. 272 § 1.
mowa w § 2, określi Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 4. Jeżeli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, uważa się tego kandydata za wybranego, jeżeli
w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.
Art. 274. Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości wyniki głosowania i wyniki wyborów w okręgu wyborczym, z uwzględnieniem danych, o których mowa w art. 272 § 3.
Art. 275. § 1. Protokół wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu wyborczym przewodniczący
okręgowej komisji wyborczej przesyła niezwłocznie
w zapieczętowanej kopercie do Państwowej Komisji
Wyborczej, w trybie przez nią ustalonym. Pozostałe
dokumenty z wyborów przechowuje dyrektor delegatury Krajowego Biura Wyborczego właściwej dla siedziby komisji.
przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wyników wyborów
do Senatu, oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji.
§ 3. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników wyborów Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ustalenie tych wyników.
§ 4. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio w odniesieniu do senatora, który od dnia wyborów do dnia
rozpoczęcia kadencji Senatu objął stanowisko lub
funkcję, których stosownie do przepisów Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw nie można łączyć
z mandatem senatora oraz w odniesieniu do senatora,
który uzyskał mandat w toku kadencji Senatu.
Rozdział 8
Ogłaszanie wyników wyborów do Senatu
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, w formie obwieszczenia, oraz podaje do publicznej wiadomości wyniki wyborów do Senatu. W obwieszczeniu
zamieszcza się, według okręgów wyborczych, podstawowe informacje zawarte w protokołach okręgowych
komisji wyborczych oraz nazwiska i imiona wybranych senatorów.
Art. 277. Państwowa Komisja Wyborcza wręcza
senatorom zaświadczenia o wyborze.
Art. 278. Państwowa Komisja Wyborcza przesyła
Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Senatu
oraz Sądowi Najwyższemu sprawozdanie z wyborów
nie później niż 14 dnia po ogłoszeniu obwieszczenia,
Rozdział 9
Wygaśnięcie mandatu senatora
i uzupełnienie składu Senatu
Art. 279. § 1. Wygaśnięcie mandatu senatora następuje w przypadku:
1) śmierci senatora;
w dniu wyborów;
3) pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
4) zrzeczenia się mandatu;
5) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można
łączyć z mandatem senatora, z zastrzeżeniem przepisu § 3;
6) powołania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo
ustaw, nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu senatora;
7) wyboru w toku kadencji na posła do Parlamentu
Europejskiego.
§ 5. Wygaśnięcie mandatu senatora powołanego
lub wybranego w czasie kadencji na stanowisko lub
funkcję, o których mowa w § 1 pkt 6 i 7, następuje
z dniem powołania lub wybrania.
ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wyników wyborów do Senatu, przekazuje niezwłocznie Ministrowi Sprawiedliwości dane senatorów zawierające imię (imiona), nazwisko, nazwisko
rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia,
adres zamieszkania, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL.
§ 2. Minister Sprawiedliwości na podstawie danych zgromadzonych w Krajowym Rejestrze Karnym
przekazuje Marszałkowi Senatu w terminie 14 dni od
dnia otrzymania danych, o których mowa w § 1:
1) informację o senatorach skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za
przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe
oraz o senatorach pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu albo
2) informację, o tym, że żaden z senatorów nie został
skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane
z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe ani nie został pozbawiony praw
publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu.
§ 3. Jeżeli po przekazaniu informacji, o której mowa w § 2, Minister Sprawiedliwości uzyska z Krajowego Rejestru Karnego informację o senatorach skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia
wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe lub o senatorach pozbawionych praw publicznych
prawomocnym orzeczeniem sądu, niezwłocznie przekazuje ją Marszałkowi Senatu.
Art. 281. § 1. Wygaśnięcie mandatu senatora niezwłocznie stwierdza Marszałek Senatu, w drodze postanowienia.
§ 2. Odmowa złożenia ślubowania senatorskiego
oznacza zrzeczenie się mandatu.
§ 3. Wygaśnięcie mandatu senatora zajmującego
w dniu wyborów stanowisko lub funkcję, o których
mowa w § 1 pkt 5, następuje, jeżeli nie złoży on Marszałkowi Senatu, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia
§ 3. Postanowienie, o którym mowa w § 1, niezwłocznie doręcza się Prezydentowi Rzeczypospolitej
i Państwowej Komisji Wyborczej, z zastrzeżeniem
art. 282.
Art. 282. § 1. Postanowienie Marszałka Senatu
o wygaśnięciu mandatu senatora z przyczyn określonych w art. 279 § 1 pkt 2—7 wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie senatorowi. Od postanowienia
senatorowi przysługuje prawo odwołania do Sądu
Najwyższego w terminie 3 dni od dnia doręczenia postanowienia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem
Marszałka Senatu.
Społecznych i Spraw Publicznych rozpatruje odwołanie, o którym mowa w § 1, i orzeka w sprawie w terminie 7 dni w postępowaniu nieprocesowym. Odpis postanowienia Sądu Najwyższego doręcza się senatorowi, który wniósł odwołanie, Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Senatu oraz Państwowej Komisji Wyborczej. W przypadku nieuwzględnienia odwołania przepisy art. 281 § 2 i 3 stosuje się.
Art. 283. § 1. Prezydent Rzeczypospolitej zarządza
wybory uzupełniające do Senatu w przypadku:
1) śmierci senatora;
2) upływu terminu do wniesienia odwołania od postanowienia Marszałka Senatu o wygaśnięciu
mandatu;
Marszałka Senatu o wygaśnięciu mandatu przez
Sąd Najwyższy.
§ 2. Wybory uzupełniające zarządza się i przeprowadza w terminie 3 miesięcy od dnia stwierdzenia
wygaśnięcia mandatu senatora. Wyborów uzupełniających nie przeprowadza się w okresie 6 miesięcy
przed dniem, w którym upływa termin zarządzenia
wyborów do Sejmu.
§ 3. W sprawach zarządzenia wyborów, o których
mowa w § 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 194,
z tym że postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej
o wyborach uzupełniających Państwowa Komisja Wyborcza podaje niezwłocznie do publicznej wiadomości, w formie obwieszczenia, na obszarze okręgu wyborczego, w którym wybory mają być przeprowadzone. Druk i rozplakatowanie obwieszczenia zapewnia
Krajowe Biuro Wyborcze.
§ 4. Głosowanie w wyborach uzupełniających
przeprowadza się tylko na terytorium kraju, zaś prawo
wybierania przysługuje tylko wyborcom stale zamieszkałym w okręgu wyborczym, w którym zarządzono
wybory uzupełniające.
§ 5. W wyborach uzupełniających w skład obwodowych komisji powołuje się od 5 do 7 osób, zaś uzupełnienie składu komisji, o którym mowa w art. 182
§ 8, dokonywane jest w razie zgłoszenia mniej niż
4 kandydatów.
Rozdział 10
Art. 284. § 1. Komitet wyborczy, który zarejestrował
kandydata na senatora ma prawo do rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych w programach
publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych:
1) ogólnokrajowych — jeżeli zarejestrował kandydatów na senatorów co najmniej w połowie okręgów
wyborczych;
2) regionalnych — jeżeli zarejestrował co najmniej
jednego kandydata na senatora.
1) w ogólnokrajowych programach — 5 godzin w Telewizji Polskiej i 10 godzin w Polskim Radiu;
2) w odpowiednim programie regionalnym — 3 godziny w Telewizji Polskiej i 6 godzin w Polskim Radiu.
§ 3. Czas rozpowszechniania audycji wyborczych
w programach ogólnokrajowych dzieli się równo między wszystkie uprawnione komitety wyborcze.
§ 4. Czas rozpowszechniania audycji wyborczych
w odpowiednim programie regionalnym jest dzielony
między uprawnione komitety wyborcze proporcjonalnie do liczby kandydatów na senatorów zarejestrowanych przez nie w okręgach wyborczych objętych zasięgiem danego programu.
§ 5. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi,
w drodze rozporządzenia, zasady i sposób łącznego
prowadzenia kampanii wyborczej w programach radiowych i telewizyjnych przez komitety wyborcze
uprawnione do rozpowszechniania audycji wyborczych w wyborach do Sejmu i do Senatu.
Art. 285. § 1. W wyborach uzupełniających przepis
art. 284 § 1 pkt 1 nie ma zastosowania, a łączny czas
rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych
w odpowiednich programach regionalnych wynosi
2 godziny w Telewizji Polskiej i 4 godziny w Polskim
Radiu.
§ 2. Czas, o którym mowa w § 1, w każdym programie regionalnym dzieli się równo między wszystkie
uprawnione komitety wyborcze.
Rozdział 11
Szczególne zasady finansowania
kampanii wyborczej do Senatu
Art. 286. § 1. Komitet wyborczy, który zarejestrował kandydata lub kandydatów na senatorów, ma prawo do dotacji z budżetu państwa na zasadach określonych w art. 150.
§ 2. W wyborach uzupełniających wysokość dotacji dla komitetu wyborczego zgłaszającego kandydata,
który uzyskał mandat, oblicza się w ten sposób, że
ogólną kwotę dotacji przypadającą na wszystkie komitety wyborcze w ostatnio przeprowadzonych wyborach do Sejmu i do Senatu dzieli się przez 560 i mnoży
przez wskaźnik przeciętnego wzrostu cen towarów
i usług konsumpcyjnych. Wskaźnik ten oblicza Główny Urząd Statystyczny za okres od miesiąca, w którym
przeprowadzono wybory do Sejmu i Senatu, do miesiąca, w którym odbyły się wybory uzupełniające.
DZIAŁ V
Wybor y Pr ez ydent a R z ec z ypos polit ej
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 287. Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej są
powszechne, równe i bezpośrednie oraz odbywają się
w głosowaniu tajnym.
Art. 288. Prezydent Rzeczypospolitej wybierany
jest na pięcioletnią kadencję i ponownie może być wybrany tylko raz.
Art. 289. § 1. Wybory zarządza Marszałek Sejmu
nie wcześniej niż na 7 miesięcy i nie później niż na
6 miesięcy przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej i wyznacza ich datę na dzień
wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż na
100 dni i nie później niż na 75 dni przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej.
§ 2. W razie opróżnienia urzędu Prezydenta
Rzeczypospolitej Marszałek Sejmu zarządza wybory
nie później niż w czternastym dniu po opróżnieniu
urzędu i wyznacza datę wyborów na dzień wolny od
pracy przypadający w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.
Art. 290. § 1. Marszałek Sejmu zarządza wybory
Prezydenta Rzeczypospolitej w drodze postanowienia.
Postanowienie Marszałka Sejmu podaje się do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 3 dniu od dnia
zarządzenia wyborów.
§ 2. W postanowieniu, o którym mowa w § 1, Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określa dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych przewidzianych w kodeksie (kalendarz wyborczy).
Art. 291. § 1. Nowo wybrany Prezydent Rzeczypospolitej składa przysięgę wobec Zgromadzenia Narodowego w ostatnim dniu urzędowania ustępującego Prezydenta Rzeczypospolitej.
§ 2. Ustępujący Prezydent Rzeczypospolitej kończy
urzędowanie z chwilą złożenia przysięgi przez nowo
wybranego Prezydenta Rzeczypospolitej.
§ 3. Prezydent Rzeczypospolitej wybrany w wyborach, o których mowa w art. 289 § 2, składa przysięgę
wobec Zgromadzenia Narodowego w terminie 7 dni
od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego
o stwierdzeniu ważności wyborów w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 4. Prezydent Rzeczypospolitej obejmuje urząd po
złożeniu przysięgi.
Art. 292. § 1. Jeżeli w wyborach, o których mowa
w art. 289, żaden z kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej nie uzyskał więcej niż połowy ważnie oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie.
§ 2. W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje
się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym
głosowaniu otrzymali największą liczbę głosów.
§ 3. Jeżeli którykolwiek z dwóch kandydatów,
o których mowa w § 2, wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce
do wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się
kandydata, który otrzymał kolejno największą liczbę
głosów w pierwszym głosowaniu. W takim przypadku
datę ponownego głosowania odracza się o dalszych
14 dni.
§ 4. Za wybranego na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej w ponownym głosowaniu uznaje się tego
kandydata, który otrzymał więcej głosów.
§ 5. W przypadku, o którym mowa w § 3, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie informuje, w drodze uchwały, o dopuszczeniu nowego kandydata do
wyborów w ponownym głosowaniu oraz podaje do
publicznej wiadomości datę przeprowadzenia ponownego głosowania.
Art. 293. § 1. Jeżeli w wyborach, o których mowa
w art. 289 i art. 292, głosowanie miałoby być przeprowadzone tylko na jednego kandydata, Państwowa Komisja Wyborcza stwierdza ten fakt w drodze uchwały,
którą przekazuje Marszałkowi Sejmu, podaje do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Marszałek Sejmu ponownie zarządza wybory
nie później niż w 14 dniu od dnia ogłoszenia uchwały
Państwowej Komisji Wyborczej w Dzienniku Ustaw.
Przepisy art. 289 § 2 i art. 290 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w przypadku braku kandydatów.
Art. 294. § 1. Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej
przeprowadzają:
2) okręgowe komisje wyborcze;
3) obwodowe komisje wyborcze.
§ 2. Właściwość miejscową okręgowych komisji
wyborczych, ich numery oraz siedziby określa Państwowa Komisja Wyborcza w drodze uchwały.
Art. 295. § 1. W razie zbiegu terminu wyborów do
Sejmu i Senatu z wyborami Prezydenta Rzeczypospolitej, wybory Prezydenta Rzeczypospolitej przeprowadzają komisje wyborcze powołane dla wyborów do
Sejmu.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w razie
zbiegu terminu wyborów uzupełniających do Senatu
i wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej.
§ 3. W przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, sporządza się oddzielnie protokoły głosowania w obwodach oraz protokoły głosowania i wyników wyborów.
Rozdział 2
Zgłaszanie kandydata
na Prezydenta Rzeczypospolitej
Art. 296. Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej zgłasza co najmniej 100 000 obywateli mających
prawo wybierania do Sejmu. Zgłoszenie musi być
poparte podpisami zgłaszających.
Art. 297. § 1. Czynności wyborcze w imieniu obywateli, o których mowa w art. 296, wykonuje komitet
wyborczy wyborców.
§ 2. Utworzenie komitetu wyborczego wymaga
uzyskania:
1) pisemnej zgody kandydata na kandydowanie
w wyborach;
2) pisemnej zgody kandydata na utworzenie jego komitetu;
3) pisemnego oświadczenia kandydata o posiadaniu
prawa wybieralności.
§ 3. Kandydat może udzielić zgody, o której mowa
w § 2, tylko jednemu komitetowi wyborczemu.
§ 4. Zgoda kandydata na kandydowanie w wyborach powinna zawierać imię (imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia oraz obywatelstwo kandydata, a także wskazanie jego przynależności do partii politycznej. Zgoda
powinna ponadto zawierać numer ewidencyjny
PESEL kandydata oraz informację o udokumentowanym wykształceniu, wykonywanym zawodzie i miejscu (zakładzie) pracy, a także o adresie zamieszkania
kandydata. Zgodę na kandydowanie kandydat opatruje datą i własnoręcznym podpisem.
§ 5. Kandydat urodzony przed dniem 1 sierpnia
1972 r., wyrażając zgodę na kandydowanie w wyborach, składa Państwowej Komisji Wyborczej oświadczenie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia
18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat
1944—1990 oraz treści tych dokumentów albo informację, o której mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy.
§ 6. Obywatele, o których mowa w art. 296, oświadczają na piśmie o utworzeniu komitetu wyborczego,
podając swoje imiona i nazwiska, adresy zamieszkania i numery ewidencyjne PESEL.
Art. 298. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza przekazuje niezwłocznie oświadczenie lub informację kandydata, o których mowa w art. 297 § 5, sądowi okręgowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania tego kandydata, oraz powiadamia o tym Dyrektora Biura Lustracyjnego Instytutu Pamięci Narodowej
— Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Sąd wszczyna postępowanie lustracyjne
z urzędu.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie
występuje do Ministra Sprawiedliwości z zapytaniem
o udzielenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego
o kandydacie.
Art. 299. § 1. Po zebraniu, zgodnie z wymaganiami
określonymi w art. 303 § 1 pkt 3, co najmniej 1 000
podpisów obywateli mających prawo wybierania do
Sejmu i popierających kandydata, pełnomocnik wyborczy zawiadamia o utworzeniu komitetu wyborczego Państwową Komisję Wyborczą. Podpisy, o których
mowa w zdaniu pierwszym, stanowią część wymaganej liczby 100 000 podpisów obywateli popierających
kandydata.
§ 2. W zawiadomieniu o utworzeniu komitetu wyborczego podaje się:
1) nazwę komitetu oraz adres jego siedziby;
2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego.
§ 3. Do zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego załącza się:
1) oświadczenie o utworzeniu komitetu i oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika
finansowego
o
przyjęciu
pełnomocnictwa,
a w przypadku pełnomocnika finansowego — również o spełnieniu przez niego wymogów, o których
mowa w art. 127 § 2 i 3;
2) pisemną zgodę kandydata na kandydowanie w wyborach, o której mowa w art. 297 § 2 pkt 1, oraz
zgodę na utworzenie jego komitetu, o której mowa
w art. 297 § 2 pkt 2;
3) pisemne oświadczenie kandydata o posiadaniu
prawa wybieralności, o którym mowa w art. 297
§ 2 pkt 3;
4) wykaz co najmniej 1 000 obywateli, o których mowa w § 1.
§ 4. Zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego może być dokonane najpóźniej w 55 dniu przed
dniem wyborów.
Art. 300. § 1. Pełnomocnikowi wyborczemu służy
prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu
wyborczego. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od daty doręczenia pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia o odmowie przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.
przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego.
Art. 301. Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy mają obowiązek wydać decyzję o nadaniu numeru REGON i NIP, najpóźniej do końca drugiego dnia roboczego następującego po dniu zgłoszenia wniosku o nadanie numeru.
Art. 302. Państwowa Komisja Wyborcza informację o utworzonych komitetach wyborczych ogłasza
„Monitor Polski” oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 303. § 1. Zgłoszenia kandydata na Prezydenta
Rzeczypospolitej dokonuje osobiście pełnomocnik
wyborczy najpóźniej do godziny 2400 w 45 dniu przed
dniem wyborów. Zgłoszenie kandydata powinno zawierać:
1) imię (imiona), nazwisko, wiek i miejsce zamieszkania (miejscowość) zgłaszanego kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej wraz ze wskazaniem jego przynależności do partii politycznej;
2) nazwę komitetu wyborczego oraz imię (imiona),
nazwisko i adres do korespondencji pełnomocnika
wyborczego oraz pełnomocnika finansowego;
3) wykaz obywateli popierających zgłoszenie, zawierający czytelne wskazanie imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego PESEL obywatela, który udziela poparcia,
składając na wykazie własnoręczny podpis; każda
strona wykazu musi zawierać nazwę komitetu wyborczego zgłaszającego kandydata oraz adnotację:
„Udzielam poparcia kandydatowi na Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej ........................ [imię
(imiona) i nazwisko kandydata] w wyborach zarządzonych na ........... (dzień, miesiąc, rok).”.
§ 2. Wycofanie udzielonego poparcia nie rodzi
skutków prawnych.
Art. 304. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza rejestruje kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej, jeżeli zgłoszenia dokonano zgodnie z przepisami kodeksu, sporządzając protokół rejestracji kandydata, i zawiadamia o tym pełnomocnika wyborczego.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza, sprawdzając
prawidłowość zgłoszenia kandydata, bada:
1) czy kandydat spełnia warunki określone w art. 11
§ 1 pkt 3;
2) zgodność danych, o których mowa w art. 297 § 4,
na podstawie dostępnych urzędowo dokumentów;
3) czy zgłoszenie kandydatury poparło podpisami
co najmniej 100 000 obywateli, zgodnie z art. 303
§ 1 pkt 3.
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza postanawia
o odmowie rejestracji kandydata, jeżeli kandydat nie
posiada prawa wybieralności.
§ 4. Jeżeli zgłoszenie wykazuje wady, Państwowa
Komisja Wyborcza niezwłocznie wzywa pełnomocnika
wyborczego do usunięcia w terminie 3 dni wskazanych wad zgłoszenia. W przypadku nieusunięcia wad
w terminie Państwowa Komisja Wyborcza postanawia
o odmowie rejestracji kandydata.
§ 5. Postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej,
o którym mowa w § 3 i 4, wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu.
§ 6. Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo
wniesienia skargi do Sądu Najwyższego na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie rejestracji kandydata. Skargę wnosi się w terminie 2 dni
od daty doręczenia pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia o odmowie rejestracji kandydata.
rejestruje kandydata.
Art. 305. § 1. Po upływie terminu, o którym mowa
w art. 303 § 1, z uwzględnieniem art. 304 § 4—7, Państwowa Komisja Wyborcza sporządza listę kandydatów, na której w kolejności alfabetycznej nazwisk
umieszcza następujące dane: nazwisko, imię (imiona),
wiek oraz wskazane w zgłoszeniu udokumentowane
wykształcenie, wykonywany zawód, miejsce (zakład)
pracy i miejsce zamieszkania zarejestrowanych kandydatów. Na liście zamieszcza się również oznaczenie
przynależności kandydata do partii politycznej oraz
treść oświadczenia, o którym mowa w art. 7 ust. 1
ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa
państwa z lat 1944—1990 oraz treści tych dokumentów, w zakresie określonym w art. 13 tej ustawy.
§ 2. Najpóźniej w 20 dniu przed dniem wyborów
Państwowa Komisja Wyborcza podaje dane, o których
mowa w § 1, do publicznej wiadomości przez rozplakatowanie obwieszczeń.
Art. 306. Państwowa Komisja Wyborcza skreśla
z listy kandydatów tych kandydatów, którzy wycofali
zgodę na kandydowanie, zmarli lub utracili prawo wybieralności. Informację o skreśleniu kandydata Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie podaje do
publicznej wiadomości.
Rozdział 3
Art. 307. Państwowa Komisja Wyborcza, po sporządzeniu listy kandydatów, zarządza wydrukowanie
potrzebnej liczby kart do głosowania i wspólnie z okręgowymi komisjami wyborczymi zapewnia dostarczenie ich obwodowym komisjom wyborczym.
Art. 308. § 1. Na karcie do głosowania wymienia
się w kolejności alfabetycznej nazwiska i imiona zarejestrowanych kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej.
§ 2. Nazwisko i imię (imiona) kandydata jest poprzedzone z lewej strony kratką przeznaczoną na postanowienie znaku „x” oznaczającego głos oddany na
danego kandydata.
Art. 309. Jeżeli po wydrukowaniu kart do głosowania Państwowa Komisja Wyborcza skreśli z listy kandydatów nazwisko kandydata z przyczyn, o których
mowa w art. 306, nazwisko tego kandydata pozostawia się na wydrukowanych kartach do głosowania.
Informację o skreśleniu oraz o warunkach decydujących o ważności głosu oddanego na takiej karcie podaje się do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia i zapewnia jego rozplakatowanie w lokalach
wyborczych w dniu głosowania.
Art. 310. Sposób sporządzania i przekazania kart
do głosowania dla obwodów głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą
ustala Państwowa Komisja Wyborcza, po porozumieniu odpowiednio z ministrem właściwym do spraw
gospodarki morskiej oraz ministrem właściwym do
spraw zagranicznych.
Rozdział 4
Art. 311. Wyborca oddaje głos na jednego z kandydatów, którego nazwisko znajduje się na karcie do
głosowania, przez postawienie w kratce z lewej strony
obok jego nazwiska znaku „x” (dwóch przecinających
się linii w obrębie kratki).
Art. 312. Za nieważny uznaje się głos:
1) oddany na karcie do głosowania, na której wyborca umieścił znak „x” przy więcej niż jednym nazwisku kandydata;
2) oddany na karcie do głosowania, na której wyborca nie umieścił znaku „x” przy żadnym z nazwisk
kandydatów.
Rozdział 5
Ustalanie wyników głosowania
i wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej.
Ważność wyborów
Art. 313. Obwodowa komisja wyborcza po ustaleniu wyników wyborów sporządza protokół głosowania w obwodzie w wyborach na Prezydenta Rzeczypospolitej i przekazuje go okręgowej komisji wyborczej.
Art. 314. § 1. Okręgowa komisja wyborcza po
otrzymaniu protokołów ze wszystkich obwodów głosowania ustala niezwłocznie zbiorcze wyniki głosowania i sporządza w dwóch egzemplarzach protokół. Protokół, wraz z protokołami obwodowych komisji wyborczych, w zapieczętowanej kopercie przesyła się
niezwłocznie Państwowej Komisji Wyborczej.
nie uzyska wyników głosowania w obwodach głosowania za granicą oraz na polskich statkach morskich
uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się w protokole zbiorczych wyników głosowania, z wymienieniem obwodów głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników głosowania.
§ 3. Drugie egzemplarze protokołów wraz ze
wszystkimi dokumentami z wyborów przewodniczący
okręgowych komisji wyborczych przekazują wójtom
oraz dyrektorom właściwych miejscowo delegatur
Krajowego Biura Wyborczego.
Art. 315. § 1. Po otrzymaniu protokołów, o których
mowa w art. 314 § 1, Państwowa Komisja Wyborcza
dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia przez
okręgową komisję wyborczą zbiorczych wyników głosowania.
§ 2. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu zbiorczych wyników głosowania Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ustalenie tych wyników. Przepisy art. 314 stosuje się odpowiednio.
Art. 316. Niezwłocznie po otrzymaniu i sprawdzeniu protokołów od wszystkich okręgowych komisji
wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza ustala
wyniki głosowania na kandydatów na Prezydenta
Rzeczypospolitej i sporządza protokół głosowania.
Art. 317. § 1. Na podstawie wyników ustalonych
w protokole głosowania Państwowa Komisja Wyborcza stwierdza, w drodze uchwały, wynik wyborów na
Prezydenta Rzeczypospolitej.
§ 2. Uchwałę, o której mowa w § 1, Państwowa Komisja Wyborcza przekazuje niezwłocznie Marszałkowi
Sejmu i urzędującemu Prezydentowi Rzeczypospolitej
oraz wręcza nowo wybranemu Prezydentowi Rzeczypospolitej.
Art. 318. § 1. Wyniki głosowania i wynik wyborów
Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej
wiadomości w formie obwieszczenia.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w art. 292 § 1
i 3, Państwowa Komisja Wyborcza podaje ponadto
w obwieszczeniu nazwiska i imiona kandydatów kandydujących na Prezydenta Rzeczypospolitej w ponownym głosowaniu.
§ 3. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej o wynikach głosowania i wyniku wyborów podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej.
§ 4. Państwowa Komisja Wyborcza publikuje opracowanie statystyczne zawierające szczegółowe informacje o wynikach głosowania i wyborów oraz udostępnia wyniki głosowania i wyborów w postaci elektronicznej.
Art. 319. § 1. Ponowne głosowanie przeprowadza
się w obwodach głosowania utworzonych dla przeprowadzenia wyborów, w trybie przewidzianym w kodeksie.
§ 2. Ponowne głosowanie przeprowadza się na
podstawie drugiego egzemplarza spisu wyborców
podlegającego aktualizacji.
§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia wyniki
ponownego głosowania i wynik wyborów. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 320. Nie później niż 14 dnia po podaniu do
publicznej wiadomości wyników wyborów, Państwowa Komisja Wyborcza przesyła Marszałkowi Sejmu
i Sądowi Najwyższemu sprawozdanie z wyborów.
Art. 321. § 1. Protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej wnosi się na piśmie do Sądu
Najwyższego nie później niż w ciągu 3 dni od dnia podania wyników wyborów do publicznej wiadomości
przez Państwową Komisję Wyborczą. Nadanie w tym
terminie protestu w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z wniesieniem
go do Sądu Najwyższego.
§ 2. W odniesieniu do wyborcy przebywającego
za granicą lub na polskim statku morskim wymogi
wymienione w § 1 uważa się za spełnione, jeżeli protest został złożony odpowiednio właściwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi statku. Wyborca
obowiązany jest dołączyć do protestu zawiadomienie
o ustanowieniu swojego pełnomocnika zamieszkałego w kraju lub pełnomocnika do doręczeń zamieszkałego w kraju, pod rygorem pozostawienia protestu
bez biegu.
Art. 322. § 1. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osobę do tego
nieuprawnioną lub niespełniający warunków określonych w art. 321. Niedopuszczalne jest przywrócenie
terminu do wniesienia protestu.
§ 2. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu
protest dotyczący sprawy, co do której w kodeksie
przewiduje się możliwość wniesienia przed dniem
głosowania skargi lub odwołania do sądu lub do Państwowej Komisji Wyborczej.
§ 3. Jeżeli w proteście zarzucono popełnienie przestępstwa przeciwko wyborom, Sąd Najwyższy niezwłocznie zawiadamia o tym Prokuratora Generalnego.
Art. 323. § 1. Sąd Najwyższy rozpatruje protest
w składzie 3 sędziów, w postępowaniu nieprocesowym, i wydaje opinię w formie postanowienia w sprawie protestu.
§ 2. Opinia powinna zawierać ustalenia co do zasadności zarzutów protestu, a w razie potwierdzenia
zasadności zarzutów — ocenę, czy przestępstwo przeciwko wyborom lub naruszenie przepisów kodeksu
miało wpływ na wynik wyborów.
§ 3. Uczestnikami postępowania są: wnoszący protest, przewodniczący właściwej komisji wyborczej
albo jego zastępca i Prokurator Generalny.
Art. 324. § 1. Sąd Najwyższy w składzie całej Izby
Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą oraz po
rozpoznaniu protestów rozstrzyga o ważności wyboru
Prezydenta Rzeczypospolitej.
§ 2. Rozstrzygnięcie, o którym mowa w § 1, Sąd
Najwyższy podejmuje w formie uchwały nie później
niż w 30 dniu po podaniu wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą na posiedzeniu z udziałem Prokuratora Generalnego i przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej.
§ 3. Uchwałę Sądu Najwyższego przedstawia się
niezwłocznie Marszałkowi Sejmu, a także przesyła
Państwowej Komisji Wyborczej oraz ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 325. § 1. W razie podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały stwierdzającej nieważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, przeprowadza się nowe wybory na zasadach i w trybie przewidzianych w kodeksie.
§ 2. Postanowienie Marszałka Sejmu o nowych
wyborach podaje się do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia ogłoszenia uchwały Sądu
Najwyższego, o której mowa w § 1.
Rozdział 6
w programach ogólnokrajowych publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych.
§ 2. Łączny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi 25 godzin w Telewizji Polskiej, w tym
do 5 godzin w TV Polonia, i 35 godzin w Polskim Radiu, w tym do 5 godzin w programie przeznaczonym
dla zagranicy.
§ 3. Kolejność rozpowszechniania w każdym dniu
audycji wyborczych ustalają kierujący redakcjami
właściwych ogólnokrajowych programów telewizyjnych, w tym TV Polonia, oraz radiowych w drodze losowania przeprowadzonego w obecności pełnomocników, najpóźniej w 18 dniu przed dniem głosowania.
§ 4. Na ustalenia dotyczące podziału czasu antenowego pełnomocnikom przysługuje skarga do Państwowej Komisji Wyborczej. Skargę wnosi się w terminie
24 godzin od dokonania ustalenia. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje sprawę niezwłocznie i wydaje
postanowienie. Od postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje środek prawny.
§ 5. W przypadku zarządzenia ponownego głosowania, o którym mowa w art. 283, w okresie od 9 dnia
przed dniem głosowania do dnia zakończenia kampanii wyborczej przed dniem ponownego głosowania
Telewizja Polska i Polskie Radio rozpowszechniają
nieodpłatnie audycje wyborcze przygotowywane
przez komitety obu kandydatów, z tym że łączny czas
wynosi 6 godzin w Telewizji Polskiej i 8 godzin w Polskim Radiu. Przepisy § 3 i 4 stosuje się odpowiednio,
z tym że losowanie kolejności rozpowszechniania
w każdym dniu audycji wyborczych przeprowadza się
w 10 dniu przed dniem ponownego głosowania.
Rozdział 7
Finansowanie kampanii wyborczej
Art. 327. § 1. Komitety wyborcze mogą wydatkować na kampanię wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitem, którego wysokość jest wyznaczona
kwotą 60 groszy przypadającą na każdego wyborcę
w kraju ujętego w rejestrze wyborców.
14 dni od dnia zarządzenia wyborów, ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” i podaje do publicznej wiadomości liczbę wyborców ujętych w rejestrach wyborców na terenie całego kraju według stanu na koniec kwartału poprzedzającego dzień ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów.
§ 3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, podwyższy kwotę,
o której mowa w § 1, w przypadku wzrostu wskaźnika
cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem o ponad
5 %, w stopniu odpowiadającym wzrostowi tych cen.
DZIAŁ VI
Wybor y do Par l am ent u Eur opej s kie go
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 328. Wybory do Parlamentu Europejskiego są
powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne
oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.
Art. 329. § 1. W wyborach do Parlamentu Europejskiego wybiera się posłów w liczbie określonej w przepisach prawa Unii Europejskiej.
§ 2. Posłów do Parlamentu Europejskiego wybiera
się na 5 lat.
Art. 330. Posłowie do Parlamentu Europejskiego
są przedstawicielami narodów państw Unii Europejskiej; nie są związani żadnymi instrukcjami i nie mogą
być odwołani.
Art. 331. § 1. Wybory posłów do Parlamentu Europejskiego odbywają się w okresie wyborczym ustalonym w przepisach prawa Unii Europejskiej.
§ 2. Wybory zarządza Prezydent Rzeczypospolitej,
w drodze postanowienia, nie później niż na 90 dni
przed dniem wyborów, wyznaczając ich datę na dzień
wolny od pracy przypadający w okresie wyborczym,
o którym mowa w § 1.
Art. 332. § 1. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu wyborów podaje się do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia zarządzenia wyborów.
§ 2. W postanowieniu, o którym mowa w § 1, Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określa dni, w których
upływają terminy wykonania czynności wyborczych
przewidzianych w kodeksie (kalendarz wyborczy).
W postanowieniu podaje się liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej.
14 dni od dnia ogłoszenia, o którym mowa w § 1, podaje do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia postanowienie, o którym mowa w § 1, wraz z informacją o okręgach wyborczych oraz siedzibach
okręgowych komisji wyborczych.
Art. 333. Mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć ze sprawowaniem stanowiska lub pełnieniem funkcji określonych w przepisach
prawa Unii Europejskiej.
Art. 334. § 1. Mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła na Sejm albo senatora.
§ 2. Poseł do Parlamentu Europejskiego nie może
być jednocześnie w Rzeczypospolitej Polskiej członkiem Rady Ministrów ani sekretarzem stanu oraz zajmować stanowiska lub pełnić funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
albo ustaw, nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła na Sejm albo senatora.
Art. 335. W podziale mandatów uwzględnia się
wyłącznie listy kandydatów tych komitetów wyborczych, które otrzymały co najmniej 5 % ważnych głosów w skali kraju.
Art. 336. Do protestów wyborczych i postępowania w sprawie stwierdzenia ważności wyborów do
Parlamentu Europejskiego stosuje się odpowiednio
przepisy art. 241—246.
Art. 337. § 1. W wyborach do Parlamentu Europejskiego komitety wyborcze mogą wydatkować na agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami,
ustalonymi w następujący sposób:
według wzoru:
L = (w x k x m)/p,
wyborców,
m — łączną liczbę posłów wybieranych we wszystkich okręgach wyborczych, w których komitet
zarejestrował listy kandydatów,
p — liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego
wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej.
14 dni od dnia zarządzenia wyborów, ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” i zamieszcza
w Biuletynie Informacji Publicznej liczbę wyborców
ujętych w rejestrach wyborców na terenie całego kraju według stanu na koniec kwartału poprzedzającego
dzień ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów.
§ 3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, podwyższy kwotę,
o której mowa w § 1 pkt 1, w przypadku wzrostu
wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem o ponad 5 %, w stopniu odpowiadającym wzrostowi tych cen.
Art. 338. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio przepisy działu III
kodeksu.
Rozdział 2
Komisje wyborcze i okręgi wyborcze
Art. 339. § 1. Wybory do Parlamentu Europejskiego przeprowadzają:
2) okręgowe komisje wyborcze;
3) rejonowe komisje wyborcze;
§ 2. Właściwość miejscową rejonowych komisji
wyborczych, ich numery i siedziby w granicach danego okręgu wyborczego, określa Państwowa Komisja
Wyborcza w drodze uchwały.
do Parlamentu Europejskiego tworzy się okręgi wyborcze, zwane dalej w niniejszym dziale „okręgami
wyborczymi”.
§ 2. Okręg wyborczy obejmuje obszar jednego lub
więcej województw albo część województwa. Granice
okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic wchodzących w jego skład powiatów i miast na prawach
powiatu.
§ 3. Podział na okręgi wyborcze, ich numery i granice, a także siedziby okręgowych komisji wyborczych
określa załącznik nr 3 do kodeksu.
Rozdział 3
Zgłaszanie kandydatów na posłów
do Parlamentu Europejskiego
Art. 341. Prawo zgłaszania kandydatów na posłów
do Parlamentu Europejskiego przysługuje:
Art. 342. Liczba kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego zgłaszanych na liście kandydatów nie może być mniejsza niż 5 i większa niż 10.
Art. 343. Lista kandydatów powinna być poparta
podpisami co najmniej 10 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym.
Art. 344. § 1. W przypadku zgłoszenia kandydatury
obywatela Unii Europejskiej niebędącego obywatelem polskim kandydat do pisemnej zgody na kandydowanie jest obowiązany dołączyć:
1) oświadczenie stwierdzające, że nie kandyduje
w wyborach do Parlamentu Europejskiego w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej;
2) zaświadczenie wydane przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, którego
jest obywatelem, że nie pozbawiono go prawa do
kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego w tym państwie lub że organ ten nie posiada informacji o pozbawieniu go tego prawa.
§ 2. Po dokonaniu zgłoszenia uzupełnienie listy
kandydatów o nazwiska kandydatów lub zmiany kandydatów albo ich kolejności na liście bądź też zmiana
oznaczenia kandydata, który nie należy do żadnej partii politycznej, nazwą lub skrótem nazwy partii popierającej tego kandydata są niedopuszczalne.
Art. 345. § 1. Okręgowa komisja wyborcza rejestruje listę kandydatów, zgłoszoną zgodnie z przepisami kodeksu, sporządzając protokół rejestracji. Po jednym egzemplarzu protokołu doręcza się osobie zgłaszającej listę oraz przesyła Państwowej Komisji Wyborczej.
§ 2. W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do
niektórych kandydatów listę rejestruje się w zakresie
nieobjętym odmową, z tym że liczba kandydatów
zgłoszonych na liście kandydatów nie może być mniejsza niż 5.
Art. 346. § 1. Okręgowa komisja wyborcza skreśla
z zarejestrowanej listy kandydatów nazwisko kandydata na posła do Parlamentu Europejskiego, który
zmarł, utracił prawo wybieralności lub złożył komisji
oświadczenie na piśmie o wycofaniu zgody na kandydowanie.
§ 2. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata z zarejestrowanej listy kandydatów nastąpiło wskutek śmierci
kandydata i powoduje, że na liście tej pozostało mniej
niż 5 kandydatów, komisja zawiadamia osobę zgłaszającą listę o możliwości zgłoszenia nowego kandydata.
Uzupełnienia listy dokonuje się najpóźniej w 15 dniu
przed dniem wyborów; w takim przypadku przepisu
art. 210 nie stosuje się.
§ 3. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata z listy
nastąpiło z innej przyczyny niż śmierć kandydata lub
lista nie została uzupełniona z uwzględnieniem terminu, o którym mowa w § 2, a na liście pozostało mniej
niż 3 kandydatów, komisja unieważnia rejestrację tej
listy. Od postanowienia wydanego w tej sprawie nie
przysługuje środek prawny.
Rozdział 4
1) ogólnokrajowych — jeżeli zarejestrował swoje
listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów
wyborczych;
w Telewizji Polskiej, w godzinach między 1700
a 2300, i 20 godzin w Polskim Radiu;
2) w regionalnych programach — 10 godzin w Telewizji Polskiej i 20 godzin w Polskim Radiu.
§ 3. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o których mowa w § 2 pkt 1, dzieli
się równo między uprawnione komitety wyborcze na
podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej
o komitetach wyborczych, które zarejestrowały swoje
listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów wyborczych.
§ 4. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o których mowa w § 2 pkt 2, dzieli
się pomiędzy uprawnione komitety wyborcze proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych przez nie list
kandydatów, na podstawie informacji okręgowych komisji wyborczych, właściwych dla obszaru objętego
regionalnym programem, o zarejestrowanych listach
kandydatów.
Art. 348. § 1. Kolejność rozpowszechniania w każdym dniu audycji wyborczych ustalają kierujący redakcjami właściwych ogólnokrajowych programów
telewizyjnych, w tym TV Polonia, i programów regionalnych oraz programów radiowych w drodze losowania przeprowadzonego w obecności osób zgłaszających listy kandydatów najpóźniej w 18 dniu przed
dniem wyborów.
§ 2. Na ustalenia dotyczące podziału czasu antenowego, o których mowa w art. 347 § 3 i 4, osobie zgłaszającej listę kandydatów przysługuje skarga do Państwowej Komisji Wyborczej. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od dokonania ustalenia. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje sprawę niezwłocznie i wydaje postanowienie. Od postanowienia Państwowej
Komisji Wyborczej nie przysługuje środek prawny.
Rozdział 5
Ustalanie wyników głosowania
i wyników wyborów
Art. 349. § 1. Podanie do publicznej wiadomości
wyników głosowania w obwodzie nie może nastąpić
przed zakończeniem głosowania w innych państwach
członkowskich Unii Europejskiej.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości oraz przekazuje obwodowym komisjom wyborczym informację dotyczącą godziny, od
której będzie można udostępniać wyborcom wyniki,
o których mowa w § 1.
głosowania w obwodzie rejonowa komisja wyborcza
dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników głosowania w obwodzie. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników głosowania komisja zarządza ponowne ich ustalenie przez obwodową komisję wyborczą i powiadamia o tym właściwą okręgową komisję wyborczą. Przepisy art. 70 § 2
i 3 oraz art. 71—74 stosuje się.
Art. 351. § 1. Rejonowa komisja wyborcza na podstawie protokołów głosowania w obwodach ustala
wyniki głosowania na obszarze swojej właściwości
i sporządza, w dwóch egzemplarzach, protokół wyników głosowania w rejonie.
§ 2. W protokole wymienia się sumy odpowiednich liczb zawartych w protokołach wyników głosowania w obwodzie.
§ 4. Przy ustalaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być obecni mężowie zaufania,
którym przysługuje prawo wniesienia do protokołu
uwag, z wymienieniem konkretnych zarzutów. Adnotację o wniesieniu uwag zamieszcza się w protokole.
§ 5. Przewodniczący rejonowej komisji wyborczej
przekazuje niezwłocznie do właściwej okręgowej komisji wyborczej dane z protokołu dotyczące liczby głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkie listy kandydatów i głosów ważnych oddanych na poszczególne listy kandydatów oraz głosów ważnych oddanych
na poszczególnych kandydatów, w sposób ustalony
przez Państwową Komisję Wyborczą. Mężowie zaufania mają prawo uczestniczyć przy przekazywaniu danych z protokołu.
§ 6. Protokół wyników głosowania w rejonie wraz
z protokołami głosowania z obwodów głosowania
przewodniczący rejonowej komisji wyborczej przesyła
niezwłocznie do okręgowej komisji wyborczej, w trybie ustalonym przez Państwową Komisję Wyborczą.
Pozostałe dokumenty z wyborów przekazuje dyrektorowi delegatury Krajowego Biura Wyborczego właściwej dla siedziby komisji.
§ 7. Wzór protokołu wyników głosowania w rejonie określi Państwowa Komisja Wyborcza.
Art. 352. § 1. Po otrzymaniu od przewodniczących
rejonowych komisji wyborczych protokołów wyników
głosowania w rejonie okręgowa komisja wyborcza
dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników głosowania przez rejonowe komisje wyborcze.
§ 2. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników głosowania, o których mowa w § 1,
okręgowa komisja wyborcza zarządza ponowne ustalenie przez rejonową komisję wyborczą tych wyników.
Art. 353. § 1. Okręgowa komisja wyborcza na podstawie protokołów wyników głosowania w rejonach
ustala wyniki głosowania na poszczególne listy kandydatów i sporządza, w dwóch egzemplarzach, protokół wyników głosowania w okręgu wyborczym.
§ 3. W protokole wymienia się sumy odpowiednich liczb zawartych w protokołach wyników głosowania w rejonie.
§ 5. Przy ustalaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być obecni pełnomocnicy wyborczy lub osoby przez nich upoważnione, którym
przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag,
z wymienieniem konkretnych zarzutów.
§ 6. Protokół wyników głosowania w okręgu wyborczym przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przesyła niezwłocznie do Państwowej Komisji
Wyborczej, w trybie przez nią ustalonym. Pozostałe
dokumenty z wyborów przechowuje dyrektor delegatury Krajowego Biura Wyborczego właściwej dla siedziby komisji.
§ 7. Wzór protokołu wyników głosowania w okręgu wyborczym określi Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 9. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników wyborów Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ustalenie tych wyników.
Art. 354. Po otrzymaniu protokołów wyników głosowania z wszystkich okręgów wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza ustala wyniki głosowania
w skali kraju i stwierdza, które listy kandydatów komitetów wyborczych spełniają warunek uprawniający do
uczestniczenia w podziale mandatów, a następnie dokonuje podziału wszystkich mandatów między komitety wyborcze odpowiednio do łącznej liczby głosów
ważnych oddanych na listy kandydatów danego komitetu wyborczego oraz przystępuje do ustalenia liczby
mandatów przypadających dla poszczególnych list
kandydatów każdego z komitetów wyborczych, które
uzyskały mandaty, i przyznania tych mandatów konkretnym kandydatom.
Art. 355. Państwowa Komisja Wyborcza na podstawie danych z protokołów zawierających wyniki głosowania w okręgach wyborczych, sporządza zestawienie obejmujące liczbę głosów ważnych w skali kraju
oraz głosów ważnych oddanych na listy kandydatów
poszczególnych komitetów wyborczych we wszystkich okręgach oraz ustala wykaz komitetów wyborczych, których listy kandydatów spełniają warunek,
Art. 356. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje podziału wszystkich mandatów pomiędzy uprawnione komitety wyborcze w sposób następujący:
1) liczbę głosów ważnych oddanych łącznie na listy
kandydatów każdego z komitetów wyborczych
dzieli się kolejno przez: 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne
liczby aż do chwili, gdy z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno największych liczb, ilu posłów do Parlamentu Europejskiego jest wybieranych w Rzeczypospolitej
Polskiej;
2) każdemu komitetowi wyborczemu przyznaje się
tyle mandatów, ile spośród ustalonego w powyższy sposób szeregu ilorazów przypada mu liczb
kolejno największych.
§ 2. Jeżeli kilka komitetów wyborczych uzyskało
ilorazy równe ostatniej liczbie z liczb uszeregowanych
w podany sposób, a komitetów tych jest więcej niż
mandatów do rozdzielenia, pierwszeństwo mają komitety wyborcze w kolejności ogólnej liczby oddanych
głosów na listy kandydatów tych komitetów. Gdyby
na listy kandydatów dwu lub więcej komitetów wyborczych oddano równą liczbę głosów, o pierwszeństwie rozstrzyga liczba okręgów wyborczych, w których na listy danego komitetu oddano większą liczbę
głosów.
Art. 357. § 1. Po wykonaniu czynności określonych
w art. 355 i art. 356 Państwowa Komisja Wyborcza
sporządza protokół wyników głosowania w skali kraju
oraz ogólnego podziału mandatów między komitety
wyborcze.
§ 2. W protokole wymienia się liczby:
b) kart ważnych;
6) głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkie
listy kandydatów;
7) głosów ważnych oddanych łącznie na listy kandydatów każdego komitetu wyborczego;
8) mandatów przypadających każdemu komitetowi
wyborczemu uprawnionemu do uczestniczenia
w podziale mandatów.
§ 3. W protokole wymienia się również komitety
wyborcze, których listy kandydatów spełniają warunek, o którym mowa w art. 335, oraz komitety wyborcze, których listy kandydatów nie spełniają tego warunku. Do protokołu załącza się zestawienie, o którym
mowa w art. 355.
ustaleniu, ile mandatów przypada poszczególnym komitetom wyborczym, sporządza zestawienie obejmujące:
8) mandatów przypadających każdej liście kandydatów spełniającej warunek, o którym mowa
w art. 335.
1) liczbę głosów ważnych oddanych łącznie na listy
kandydatów każdego z komitetów wyborczych,
których listy kandydatów spełniają warunek, o którym mowa w art. 335, oraz
2) liczby głosów ważnych oddanych na poszczególne
listy kandydatów każdego z komitetów wyborczych, o których mowa w pkt 1.
§ 2. Na podstawie zestawienia, o którym mowa
w § 1, Państwowa Komisja Wyborcza przystępuje do
ustalenia liczby mandatów przypadających poszczególnym listom kandydatów. W tym celu, odrębnie dla
każdego komitetu wyborczego, liczbę głosów ważnych oddanych na listę kandydatów danego komitetu
wyborczego kolejno w każdym okręgu mnoży się za
każdym razem przez liczbę przypadających danemu
komitetowi mandatów, a następnie tak otrzymany iloczyn dzieli się przez liczbę głosów ważnych oddanych
we wszystkich okręgach na listy kandydatów tego komitetu wyborczego. Wartość liczby całkowitej (przed
przecinkiem) uzyskanego w ten sposób ilorazu oznacza liczbę mandatów przypadających danej liście kandydatów.
§ 3. Jeżeli po przeprowadzeniu postępowania,
o którym mowa w § 2, w odniesieniu do wszystkich
list kandydatów danego komitetu wyborczego nie zostały rozdzielone wszystkie mandaty przypadające temu komitetowi, to pozostałe jeszcze do podziału mandaty przydziela się tym listom kandydatów tego komitetu, dla których wyliczone ilorazy wykazują po przecinku kolejno najwyższe wartości, uwzględniając także
i te listy kandydatów, które nie uzyskały jeszcze żadnego mandatu.
Art. 359. Mandaty przypadające danej liście rozdziela się zgodnie z przepisami art. 233.
Art. 360. § 1. Po ustaleniu wyników wyborów
w każdym okręgu wyborczym Państwowa Komisja
Wyborcza sporządza protokół wyborów posłów do
Parlamentu Europejskiego.
§ 2. W protokole zamieszcza się, oddzielnie dla każdego okręgu wyborczego, wykaz list kandydatów zarejestrowanych w okręgu oraz wykaz list, które spełniły
warunek, o którym mowa w art. 335, a także liczby:
6) głosów ważnych oddanych na każdą z list kandydatów;
kandydatów każdej z list kandydatów;
§ 3. W protokole zamieszcza się także nazwiska
i imiona wybranych posłów do Parlamentu Europejskiego z poszczególnych list.
Rozdział 6
Ogłaszanie wyników wyborów
do Parlamentu Europejskiego
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, w formie obwieszczenia, oraz podaje do publicznej wiadomości wyniki wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego. W obwieszczeniu zamieszcza się informacje, o których mowa w art. 357 § 2 oraz art. 360 § 2
i 3.
Art. 362. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza przesyła Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu i Sądowi Najwyższemu sprawozdanie z wyborów
oraz wręcza posłom do Parlamentu Europejskiego zaświadczenia o wyborze nie później niż 14. dnia po
ogłoszeniu obwieszczenia, o którym mowa w art. 361.
§ 2. Marszałek Sejmu niezwłocznie po ogłoszeniu
obwieszczenia, o którym mowa w art. 361, przesyła
Przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego zawiadomienie o wyborze posłów do Parlamentu Europejskiego i inne wymagane przez Parlament Europejski
dokumenty.
Rozdział 7
Wygaśnięcie mandatu. Utrata mandatu
Art. 363. Wygaśnięcie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego następuje w przypadku:
1) śmierci;
2) zrzeczenia się mandatu.
Art. 364. § 1. Utrata mandatu posła do Parlamentu
Europejskiego następuje w przypadku:
w dniu wyboru;
2) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub pełnienia funkcji albo powołania w czasie kadencji na
stanowisko lub powierzenia funkcji, o których mowa w przepisach art. 333 i art. 334 § 2, z zastrzeżeniem § 2;
3) wyboru na posła na Sejm albo senatora;
b) kart ważnych;
4) unieważnienia wyboru posła do Parlamentu Europejskiego.
§ 2. Utrata mandatu posła do Parlamentu Europejskiego zajmującego w dniu wyborów stanowisko lub
pełniącego funkcję albo powołanego w czasie kadencji na stanowisko lub funkcję, o których mowa w przepisach art. 333 i art. 334 § 2, następuje, jeżeli nie złoży
on Marszałkowi Sejmu, w terminie 14 dni od dnia
ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą wyników wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego
lub powołania na stanowisko lub funkcję, o których
mowa w przepisach art. 333 i art. 334 § 2, oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska
lub pełnionej funkcji.
§ 3. Poseł do Parlamentu Europejskiego wybrany
w czasie kadencji na posła na Sejm albo na senatora
traci mandat posła do Parlamentu Europejskiego
z dniem ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą wyników wyborów do Sejmu albo do Senatu.
§ 4. Jeżeli poseł do Parlamentu Europejskiego uzyskał mandat posła na Sejm na podstawie art. 251, traci mandat posła do Parlamentu Europejskiego z dniem
wydania przez Marszałka Sejmu postanowienia o obsadzeniu mandatu posła na Sejm.
Art. 365. Do posłów do Parlamentu Europejskiego
stosuje się przepisy art. 248.
Art. 366. § 1. Utratę mandatu posła do Parlamentu
Europejskiego niezwłocznie stwierdza Marszałek Sejmu w drodze postanowienia.
§ 3. Postanowienie, o którym mowa w § 1, doręcza
się niezwłocznie Państwowej Komisji Wyborczej, z zastrzeżeniem art. 367.
§ 4. O utracie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego Marszałek Sejmu niezwłocznie zawiadamia
Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, z zastrzeżeniem art. 367.
Art. 367. § 1. Postanowienie Marszałka Sejmu
o utracie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego z przyczyn określonych w art. 364 § 1 pkt 1—3 wraz
z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie temu posłowi. Od postanowienia posłowi przysługuje prawo
odwołania do Sądu Najwyższego w terminie 3 dni od
dnia doręczenia postanowienia. Odwołanie wnosi się
za pośrednictwem Marszałka Sejmu.
Społecznych i Spraw Publicznych rozpatruje odwołanie, o którym mowa w § 1, i orzeka w sprawie w terminie 7 dni w postępowaniu nieprocesowym. Odpis postanowienia Sądu Najwyższego doręcza się posłowi,
który wniósł odwołanie, Marszałkowi Sejmu oraz Państwowej Komisji Wyborczej. W przypadku nieuwzględnienia odwołania przepisy art. 366 § 2—4 stosuje się.
Art. 368. § 1. Marszałek Sejmu zawiadamia, na
podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej,
kolejnego kandydata z tej samej listy kandydatów,
który w wyborach otrzymał kolejno największą liczbę
głosów, o przysługującym mu pierwszeństwie do
mandatu w przypadku:
1) wygaśnięcia mandatu posła do Parlamentu Europejskiego, stwierdzonego przez Przewodniczącego
Parlamentu Europejskiego;
2) upływu terminu do wniesienia odwołania od postanowienia Marszałka Sejmu o utracie mandatu;
Marszałka Sejmu o utracie mandatu przez Sąd
Najwyższy.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się w przypadku utraty
mandatu posła do Parlamentu Europejskiego na podstawie art. 364 § 1 pkt 4.
§ 3. Jeżeli pierwszeństwo do mandatu przysługuje
więcej niż jednemu kandydatowi stosuje się odpowiednio art. 233.
§ 4. Oświadczenie o przyjęciu mandatu powinno
być złożone w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Niezłożenie oświadczenia w terminie,
o którym mowa w zdaniu poprzednim, oznacza zrzeczenie się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu.
obsadzenia mandatu na rzecz kolejnego uprawnionego kandydata z tej samej listy. Oświadczenie o ustąpieniu pierwszeństwa powinno być złożone Marszałkowi Sejmu w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, o którym mowa w § 1.
§ 6. Jeżeli obsadzenie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego w trybie określonym w § 1—3
byłoby niemożliwe z powodu braku kandydatów, którym mandat można przydzielić, Marszałek Sejmu
o przysługującym pierwszeństwie do mandatu zawiadamia, na podstawie obwieszczenia, o którym mowa
w art. 361, kandydata z innej listy kandydatów tego
samego komitetu wyborczego, który w wyborach
otrzymał największą liczbę głosów, o ile nie uzyskał
mandatu.
§ 7. O obsadzeniu mandatu postanawia Marszałek
Sejmu. Przepisy art. 366 § 2—4 stosuje się odpowiednio.
DZIAŁ VII
Wybory do organów stanowiących jednostek
samorządu terytorialnego
Rozdział 1
Zasady ogólne
Art. 369. Wybory do rad są powszechne, równe,
bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.
Art. 370. § 1. Można być radnym tylko jednego
organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.
§ 2. Można kandydować jednocześnie tylko do jednego z organów wymienionych w art. 5 pkt 3.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się w przypadku uzupełniania składu rady lub wyboru danej rady przed upływem
kadencji rad.
Art. 371. § 1. Wybory do rad zarządza się nie
wcześniej niż na 4 miesiące i nie później niż na 3 miesiące przed upływem kadencji rad. Datę wyborów wyznacza się na ostatni dzień wolny od pracy poprzedzający upływ kadencji rad.
Art. 376. Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach, o których mowa w art. 372, upływa z dniem
zakończenia kadencji rad wybranych w wyborach zarządzonych na podstawie art. 371.
§ 2. Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii
Państwowej Komisji Wyborczej, wyznacza, w drodze
rozporządzenia, datę wyborów zgodnie z § 1 oraz
określa dni, w których upływają terminy wykonania
czynności wyborczych przewidzianych w kodeksie
(kalendarz wyborczy).
Art. 377. Wyborów, o których mowa w art. 372, nie
przeprowadza się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 12 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad.
W takim przypadku Prezes Rady Ministrów wyznacza,
na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, osobę pełniącą funkcję rady do końca kadencji.
§ 3. Rozporządzenie, o którym mowa w § 2, podaje
się niezwłocznie do publicznej wiadomości i ogłasza
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 60 dniu przed dniem wyborów.
Art. 378. § 1. W wyborach do rady komitety wyborcze mogą wydatkować na agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami wydatków określonymi na zasadach, o których mowa w § 2 i 3.
Art. 372. § 1. W razie konieczności przeprowadzenia wyborów przedterminowych danej rady przed
upływem kadencji lub wyborów nowej rady z przyczyn określonych w ustawach, wybory zarządza się
i przeprowadza w ciągu 90 dni od daty wystąpienia tej
przyczyny. Przepisy art. 371 stosuje się odpowiednio,
z tym że w kalendarzu wyborczym terminy wykonania
czynności wyborczych mogą być krótsze od przewidzianych w kodeksie.
§ 2. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów
w sprawie wyborów, o których mowa w § 1, wojewoda podaje niezwłocznie do publicznej wiadomości,
w formie obwieszczenia, na obszarze działania rady,
do której wybory mają być przeprowadzone.
Art. 373. § 1. Liczbę radnych wybieranych do rad
ustala, odrębnie dla każdej rady, wojewoda, po porozumieniu z komisarzem wyborczym, odpowiednio do
zasad określonych w kodeksie oraz ustawach odrębnych.
§ 2. Ustalenie liczby radnych dla każdej rady następuje na podstawie liczby mieszkańców zamieszkałych
na obszarze działania danej rady, ujętych w stałym rejestrze wyborców na koniec roku poprzedzającego
rok, w którym wybory mają być przeprowadzone.
Art. 374. Zarządzenie wojewody ustalające liczbę
radnych wybieranych do rad ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym i podaje do publicznej wiadomości, w formie obwieszczenia, w każdej gminie
najpóźniej na 4 miesiące przed upływem kadencji. Po
jednym egzemplarzu zarządzenia przekazuje się niezwłocznie każdej właściwej radzie i komisarzowi wyborczemu oraz przesyła do Państwowej Komisji Wyborczej.
Art. 375. § 1. W przypadku, o którym mowa
w art. 372, wojewoda, po porozumieniu z komisarzem
wyborczym, ustala liczbę radnych wybieranych do danej rady na podstawie liczby mieszkańców ujętych
w stałym rejestrze wyborców na koniec kwartału poprzedzającego zarządzenie o wyborach.
§ 2. Liczbę radnych wybieranych do danej rady podaje się w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 372
§ 2.
§ 2. Limit wydatków ustala się, mnożąc kwotę,
o której mowa w § 3, przypadającą na jeden mandat
radnego przez liczbę mandatów przypadających na
okręg lub okręgi, w których komitet wyborczy zarejestrował kandydatów.
§ 3. Kwota przypadająca na jeden mandat radnego
wynosi:
1) w wyborach do rady gminy w gminach liczących
do 40 000 mieszkańców — 1 000 złotych;
2) w wyborach do rady gminy w gminach liczących
powyżej 40 000 mieszkańców oraz w wyborach do
rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy — 1 200
złotych;
3) w wyborach do rady powiatu — 2 400 złotych;
4) w wyborach do rady miasta w miastach na prawach powiatu — 3 600 złotych;
5) w wyborach do sejmiku województwa — 6 000 złotych.
Art. 379. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, podwyższy kwotę, o której mowa w art. 378 § 3, w przypadku
wzrostu wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem o ponad 5 %, w stopniu odpowiadającym wzrostowi tych cen.
ustala się na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ogłaszanego w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do 20 dnia pierwszego miesiąca każdego kwartału.
Rozdział 2
Obsadzenie mandatów bez głosowania
Art. 380. Jeżeli w okręgu wyborczym w wyborach
do rady zarejestrowana liczba kandydatów jest równa
liczbie radnych wybieranych w danym okręgu wyborczym lub od niej mniejsza, głosowania nie przeprowadza się, a za wybranych na radnych terytorialna komisja wyborcza uznaje zarejestrowanych kandydatów,
a odpowiednio pozostałe mandaty pozostają nieobsadzone.
Art. 381. § 1. W przypadku, o którym mowa
w art. 380, właściwa terytorialna komisja wyborcza
niezwłocznie zawiadamia wyborców danego okręgu
wyborczego o przyczynach obsadzenia mandatów bez
głosowania, w formie obwieszczenia, którego druk
i rozplakatowanie zapewnia odpowiednio wójt, starosta i marszałek województwa. Jeden egzemplarz obwieszczenia przekazuje się niezwłocznie komisarzowi
wyborczemu.
§ 2. Komisja wyborcza sporządza odpowiedni protokół z obsadzenia mandatu radnego bez głosowania
w okręgu wyborczym, którego wzór ustala Państwowa Komisja Wyborcza. Przepisy art. 445—449 stosuje
się odpowiednio.
Rozdział 3
Ogłaszanie wyników wyborów na obszarze kraju
w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz podaje do publicznej wiadomości, w formie obwieszczenia, zbiorcze wyniki wyborów do rad na obszarze kraju.
Rozdział 4
Wygaśnięcie mandatu radnego.
Wybory uzupełniające i przedterminowe
Art. 383. § 1. Wygaśnięcie mandatu radnego następuje w przypadku:
1) śmierci;
w dniu wyborów;
3) odmowy złożenia ślubowania;
4) pisemnego zrzeczenia się mandatu;
5) naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu
radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności;
§ 6. W przypadku niezrzeczenia się funkcji lub niezaprzestania prowadzenia działalności przez radnego
w terminie, o którym mowa w § 5, rada stwierdza wygaśnięcie mandatu radnego, w drodze uchwały, w ciągu miesiąca od upływu tego terminu.
Art. 384. § 1. Od uchwały rady o wygaśnięciu mandatu radnego z przyczyn, o których mowa w art. 383
§ 1 pkt 2, 3, 5 i 7, zainteresowanemu przysługuje skarga do sądu administracyjnego w terminie 7 dni od
dnia doręczenia uchwały.
§ 2. Sąd administracyjny rozpatruje skargę, o której mowa w § 1, w terminie 14 dni od dnia jej wniesienia. Skargę kasacyjną wnosi się w terminie 14 dni.
§ 3. Wygaśnięcie mandatu radnego następuje
z dniem uprawomocnienia się wyroku sądu administracyjnego oddalającego skargę, o której mowa w § 1.
Art. 385. § 1. W przypadku nieobsadzenia mandatów lub wygaśnięcia mandatu radnego rady w gminie
niebędącej miastem na prawach powiatu wojewoda
zarządza wybory uzupełniające.
§ 2. Przepisy art. 371 stosuje się odpowiednio,
z tym że w zarządzeniu wojewody o wyborach podaje
się liczbę wybieranych radnych.
Art. 386. § 1. Wybory uzupełniające, o których mowa w art. 385 § 1, przeprowadza się na zasadach
i w trybie przepisów kodeksu w ciągu 3 miesięcy od
daty stwierdzenia przez radę wygaśnięcia mandatu,
z zastrzeżeniem art. 388 § 1 i 2.
§ 2. Jeżeli w wyniku wyborów, o których mowa
w § 1, mandat pozostaje nieobsadzony, wybory uzupełniające powtarza się między 6 a 9 miesiącem, licząc
od daty tych wyborów.
§ 3. Jeżeli w wyniku wyborów, o których mowa
w § 2, mandat pozostaje nieobsadzony, mandatu nie
obsadza się do końca kadencji rad.
6) wyboru na wójta;
§ 4. Kadencja radnych wybranych w wyborach
uzupełniających upływa z dniem upływu kadencji rad
wybranych w wyborach zarządzonych na podstawie
art. 371.
7) niezłożenia w terminach określonych w odrębnych
przepisach oświadczenia o swoim stanie majątkowym.
§ 5. Wyborów uzupełniających nie przeprowadza
się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesięcy
przed zakończeniem kadencji rad.
§ 2. Wygaśnięcie mandatu radnego w przypadkach określonych w § 1 stwierdza rada w drodze
uchwały, w ciągu miesiąca od wystąpienia przyczyny
wygaśnięcia mandatu.
Art. 387. § 1. W przypadku wygaśnięcia mandatu
radnego wybranego w okręgu wyborczym dla wyboru
rady w mieście na prawach powiatu oraz mandatu
radnego powiatu lub województwa właściwa rada, po
stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu radnego, podejmuje na następnej sesji uchwałę o wstąpieniu na jego
miejsce kandydata z tej samej listy, który w wyborach
uzyskał kolejno największą liczbę głosów, a nie utracił
prawa wybieralności. Przy równej liczbie głosów stosuje się odpowiednio art. 233. Przepisy art. 386 § 1 i 5
§ 3. W przypadkach określonych w § 1 pkt 2, 3, 5 i 7
przed podjęciem uchwały o wygaśnięciu mandatu należy umożliwić radnemu złożenie wyjaśnień.
§ 4. Uchwałę rady o wygaśnięciu mandatu radnego doręcza się niezwłocznie zainteresowanemu i przesyła wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu.
§ 5. Jeżeli radny przed dniem wyboru wykonywał
funkcję lub prowadził działalność, o której mowa w § 1
pkt 5, obowiązany jest do zrzeczenia się funkcji lub zaprzestania prowadzenia działalności w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania.
obsadzenia mandatu na rzecz kandydata z tej samej
listy, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów.
Oświadczenie to powinno być zgłoszone radzie na piśmie w ciągu 3 dni od daty doręczenia zawiadomienia
o przysługującym mu mandacie.
§ 3. Jeżeli wskutek wygaśnięcia mandatów, których obsadzenie w trybie § 1 i 2 nie było możliwe,
skład rady zmniejszył się więcej niż o 2/5, rada zostaje
z mocy prawa rozwiązana i przeprowadza się wybory
nowej rady. Wyborów nie przeprowadza się, jeżeli ich
data przypadałaby w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad.
§ 4. Kadencja radnych wybranych w wyborach,
o których mowa w § 3, upływa z dniem upływu kadencji rad wybranych w wyborach zarządzonych na podstawie art. 371.
Art. 388. § 1. Jeżeli uchwała rady o wygaśnięciu
mandatu radnego została zaskarżona do sądu administracyjnego, postępowania, o którym mowa w art. 385
§ 1, nie wszczyna się do czasu uprawomocnienia się
wyroku sądu administracyjnego oddalającego skargę.
§ 3. Przepisy § 1 pkt 1 i 2 stosuje się odpowiednio
w przypadku radnego stale zamieszkałego na obszarze okręgu wyborczego lub jego części włączanego do
sąsiedniej jednostki, a wybranego w innym okręgu
wyborczym włączanym także w całości lub w części
do tej jednostki.
§ 4. W przypadku zmiany składu rady z przyczyn,
o których mowa w § 1 pkt 1 i 2 oraz w § 3, rada działa
w zmienionym składzie do końca kadencji, z zastrzeżeniem § 5. Zmiany w składach rad ogłasza, w formie
obwieszczenia, komisarz wyborczy w wojewódzkim
dzienniku urzędowym.
§ 5. Jeżeli w wyniku zmian, o których mowa w § 4,
skład rady zmniejszył się poniżej 3/5 ustawowej liczby
radnych, rada jednostki zostaje z mocy prawa rozwiązana.
§ 2. Jeżeli w wyniku wyroku sądu administracyjnego zachodzi konieczność przeprowadzenia wyborów
uzupełniających, zarządza się je i przeprowadza w ciągu 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku.
§ 6. Komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomości oraz ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, w formie obwieszczenia, informację o rozwiązaniu z mocy prawa rady jednostki.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio
w przypadku, o którym mowa w art. 387 § 1.
§ 7. Wygaśnięcie mandatu radnego z przyczyn,
o których mowa w § 1 pkt 1 i 2 oraz w § 3, następuje
w dniu wejścia w życie zmiany w podziale terytorialnym. Wygaśnięcie mandatu stwierdza właściwa rada,
w drodze uchwały, podjętej w ciągu 3 miesięcy od ich
wystąpienia. Przepis § 6 stosuje się odpowiednio.
Art. 389. § 1. W przypadkach określonych ustawami przeprowadza się wybory przedterminowe na zasadach i w trybie przepisów kodeksu.
§ 2. Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach przedterminowych upływa z dniem zakończenia
kadencji rad wybranych w wyborach zarządzonych na
podstawie art. 371.
Rozdział 5
Zmiany w podziale terytorialnym państwa
Art. 390. § 1. Zmiany w podziale terytorialnym
państwa zachodzące w toku kadencji rad powodują
następujące skutki:
1) jeżeli z jednostki samorządu terytorialnego zostaje
wyłączony obszar stanowiący część okręgu wyborczego, okręg lub więcej okręgów wyborczych
dla wyborów danej rady w celu włączenia tego obszaru do tworzonej nowej jednostki, to mandat
radnego stale zamieszkałego lub wybranego na
tym obszarze wygasa z mocy prawa;
2) jeżeli z jednostki zostaje wyłączony obszar stanowiący część okręgu wyborczego lub okręg wyborczy dla wyborów danej rady i zostaje on włączony
do sąsiedniej jednostki, radny stale zamieszkały
i wybrany w tym okręgu staje się radnym rady
w jednostce powiększonej; mandat radnego niespełniającego tych warunków wygasa z mocy prawa;
3) jeżeli jednostka zostaje włączona do innej jednostki albo dwie jednostki lub więcej łączy się w nową
jednostkę, rady tych jednostek zostają z mocy prawa rozwiązane.
§ 2. Zmiany w podziale terytorialnym skutkujące
wygaśnięciem praw powiatu posiadanych dotychczas
przez miasto nie powodują rozwiązania rady tego miasta.
§ 8. W przypadku utworzenia nowych jednostek
samorządu terytorialnego, włączenia jednostki do innej jednostki albo połączenia dwóch lub więcej jednostek w nową jednostkę przeprowadza się wybory do
nowych rad w trybie i na zasadach określonych w kodeksie.
§ 9. Wyborów nowych rad nie przeprowadza się,
jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesięcy
przed zakończeniem kadencji rad.
Art. 391. Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach, o których mowa w art. 390, upływa z dniem
upływu kadencji rad wybranych w wyborach zarządzonych na podstawie art. 371.
Rozdział 6
Ważność wyborów
Art. 392. § 1. Protest wyborczy wnosi się na piśmie
do właściwego sądu okręgowego w terminie 14 dni
od dnia wyborów.
§ 3. W razie wniesienia protestu, do czasu rozstrzygnięcia sprawy w sposób określony w art. 394,
do osób wybranych stosuje się przepisy o obowiązkach i prawach radnych.
Art. 393. § 1. Sąd okręgowy rozpoznaje protesty
wyborcze w postępowaniu nieprocesowym, w ciągu
30 dni po upływie terminu do wnoszenia protestów,
w składzie 3 sędziów, z udziałem komisarza wyborczego, przewodniczących właściwych komisji wyborczych
lub ich zastępców.
§ 2. Sąd okręgowy pozostawia bez dalszego biegu
protest wyborczy wniesiony przez osobę do tego nieuprawnioną lub niespełniający warunków określonych w art. 82 § 1 i art. 392
sowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników
wyborów albo nieprawidłowości w spisach wyborców, wówczas odpowiednio powołuje się nowe komisje lub sporządza nowe spisy.
§ 3. Sąd okręgowy pozostawia bez dalszego biegu
również protest wyborczy dotyczący sprawy, co do
której w kodeksie przewiduje się możliwość wniesienia skargi lub odwołania do sądu lub właściwego organu wyborczego przed dniem głosowania.
§ 4. Wyborów ponownych nie przeprowadza się,
jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesięcy
przed zakończeniem kadencji rady.
Art. 394. § 1. Sąd okręgowy rozpoznając protesty
wyborcze rozstrzyga o ważności wyborów oraz o ważności wyboru radnego.
§ 2. Sąd okręgowy orzeka o nieważności wyborów
lub o nieważności wyboru radnego, jeżeli okoliczności
stanowiące podstawę protestu miały wpływ na wyniki
wyborów.
§ 3. Sąd okręgowy, orzekając o nieważności wyborów lub o nieważności wyboru radnego, stwierdza
wygaśnięcie mandatów oraz postanawia o przeprowadzeniu wyborów ponownych lub o podjęciu niektórych czynności wyborczych, wskazując czynność, od
której należy ponowić postępowanie wyborcze.
§ 4. Na orzeczenia sądu okręgowego, o których
mowa w § 1 i 2 oraz art. 393, wnoszącym protest wyborczy, komisarzowi wyborczemu, przewodniczącemu właściwej komisji wyborczej lub jego zastępcy
przysługuje, w ciągu 7 dni od daty doręczenia, zażalenie do właściwego sądu apelacyjnego. Sąd apelacyjny rozpoznaje sprawę w ciągu 30 dni; od postanowienia sądu nie przysługuje środek prawny.
§ 5. O zakończeniu postępowania w sprawie protestów przeciwko ważności wyborów do danej rady lub
ważności wyboru radnego tej rady i o treści ostatecznych orzeczeń właściwy sąd zawiadamia niezwłocznie
wnoszącego protest, wojewodę, komisarza wyborczego i przewodniczącego właściwej komisji wyborczej.
Art. 395. § 1. Przeprowadzenie wyborów ponownych zarządza wojewoda w ciągu 7 dni od dnia zakończenia postępowania sądowego, o którym mowa
w art. 394 § 5.
§ 2. Przepisy art. 372 stosuje się odpowiednio,
z tym że w zarządzeniu wojewody o wyborach wymienia się ponadto nazwiska osób, które utraciły mandaty, ze wskazaniem oznaczenia listy kandydatów.
§ 3. Wygaśnięcie mandatów radnych, o którym
mowa w art. 394 § 3, następuje z dniem podania zarządzenia wojewody do publicznej wiadomości.
Art. 396. § 1. W razie orzeczenia o nieważności wyborów lub wyboru radnego wybory ponowne przeprowadza się przy odpowiednim zastosowaniu przepisów kodeksu.
§ 2. Wybory ponowne przeprowadzają te same komisje wyborcze na podstawie spisu wyborców podlegającego aktualizacji.
§ 3. Jeżeli podstawą orzeczenia o nieważności wyborów lub wyboru radnego było naruszenie przez komisje wyborcze przepisów kodeksu dotyczących gło-
Art. 397. Wyniki wyborów ponownych podaje się
do wiadomości w sposób określony w kodeksie.
Art. 398. W przypadku wyborów uzupełniających,
wyborów przedterminowych lub wyborów do nowych
rad:
1) zawiadomienia, o których mowa w art. 86 § 2,
art. 87 § 5, art. 88 § 3 oraz art. 89 § 4, składa się
właściwemu komisarzowi wyborczemu;
2) zawiadomienie, o którym mowa w art. 89 § 4, nie
wymaga zebrania podpisów obywateli popierających utworzenie komitetu.
Rozdział 7
Zgłaszanie kandydatów na radnych
Art. 399. Prawo zgłaszania kandydatów na radnych
przysługuje:
3) komitetowi wyborczemu organizacji;
Art. 400. § 1. Komitet wyborczy partii politycznej
obowiązany jest zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu w okresie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do
70 dnia przed dniem wyborów.
1) oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego
o przyjęciu pełnomocnictwa, a w przypadku pełnomocnika finansowego — również o spełnieniu
przez niego wymogów, o których mowa w art. 127
§ 2 i 3;
2) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych;
3) wyciąg ze statutu partii politycznej wskazujący,
który organ jest upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz.
Art. 401. § 1. Koalicyjny komitet wyborczy może
być utworzony w okresie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 70 dnia przed dniem
wyborów. Pełnomocnik wyborczy koalicyjnego komitetu wyborczego zawiadamia Państwową Komisję
Wyborczą do 70 dnia przed dniem wyborów o utworzeniu komitetu wyborczego.
1) umowę o zawiązaniu koalicji wyborczej, wraz z następującymi danymi: imionami, nazwiskami, adresami zamieszkania i numerami ewidencyjnymi
PESEL osób wchodzących w skład komitetu wyborczego;
3) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych, partii politycznych tworzących koalicję wyborczą;
4) wyciągi ze statutów partii politycznych tworzących
koalicję wyborczą wskazujące, który organ partii
jest upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz.
Art. 402. § 1. Komitet wyborczy organizacji obowiązany jest zawiadomić komisarza wyborczego właściwego ze względu na siedzibę organizacji o utworzeniu komitetu w okresie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 70 dnia przed dniem
wyborów.
§ 2. W przypadku gdy komitet wyborczy organizacji zamierza zgłosić kandydatów na radnych w więcej
niż w jednym województwie, komitet wyborczy zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu
komitetu w okresie od dnia ogłoszenia rozporządzenia
o zarządzeniu wyborów do 70 dnia przed dniem wyborów.
§ 3. Do zawiadomień, o których mowa w § 1 i 2,
załącza się:
1) oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego o przyjęciu pełnomocnictwa, a w wypadku pełnomocnika
finansowego — również o spełnieniu przez niego
wymogów, o których mowa w art. 127 § 2 i 3;
2) uwierzytelniony odpis z Krajowego Rejestru Sądowego albo zaświadczenie organu nadzorującego
o tym, że wpłynęła do niego informacja o założeniu stowarzyszenia zwykłego, o której mowa
w art. 40 ust. 3 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. —
Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 855, z 2003 r. Nr 96, poz. 874, z 2004 r. Nr 102,
poz. 1055 oraz z 2007 r. Nr 112, poz. 766);
3) wyciąg ze statutu albo regulaminu działalności organizacji wskazujący organ upoważniony do jej
reprezentowania na zewnątrz.
Art. 403. § 1. Obywatele, w liczbie co najmniej 15,
mający prawo wybierania, mogą utworzyć komitet
wyborczy wyborców.
§ 2. Po zebraniu co najmniej 1 000 podpisów obywateli mających prawo wybierania popierających
utworzenie komitetu wyborczego wyborców, pełnomocnik wyborczy zawiadamia Państwową Komisję
Wyborczą o utworzeniu komitetu, z zastrzeżeniem § 3.
Zawiadomienie może być dokonane do 70 dnia przed
dniem wyborów.
§ 3. Jeżeli komitet wyborczy wyborców został
utworzony w celu zgłoszenia kandydatów tylko w jednym województwie:
1) liczba obywateli, o których mowa w § 1, wynosi 5;
2) liczba podpisów, o których mowa w § 2, wynosi 20,
a zawiadomienie, o którym mowa w § 2, składa się
komisarzowi wyborczemu właściwemu ze względu
na siedzibę komitetu.
§ 4. Do zawiadomienia, o którym mowa w § 2 i § 3
pkt 2, załącza się:
1) oświadczenie o utworzeniu komitetu wyborczego;
3) wykaz obywateli, o których mowa w § 2 albo § 3,
zawierający ich imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewidencyjne PESEL, a także
własnoręcznie złożone podpisy obywateli.
§ 5. W przypadku, gdy komitet wyborczy wyborców został utworzony jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu:
1) pełnomocnik wyborczy jest jednocześnie pełnomocnikiem finansowym tego komitetu;
2) zawiadomienie o utworzeniu komitetu nie wymaga zebrania podpisów, o których mowa w § 3
pkt 2.
Art. 404. § 1. W przypadku odmowy przyjęcia przez
Państwową Komisję Wyborczą zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego, o którym mowa
w art. 400—403, pełnomocnikowi wyborczemu przysługuje prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego. Skargę wnosi się w terminie 3 dni od dnia doręczenia postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej
o odmowie przyjęcia zawiadomienia.
3 sędziów w postępowaniu nieprocesowym i wydaje
Najwyższy uzna skargę za zasadną, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie przyjmuje zawiadomienie
o utworzeniu komitetu wyborczego.
Art. 405. § 1. W przypadku odmowy przyjęcia przez
komisarza wyborczego zawiadomienia o utworzeniu
komitetu wyborczego, o którym mowa w art. 402 § 1
i art. 403 § 3, pełnomocnikowi wyborczemu przysługuje prawo wniesienia odwołania do Państwowej Komisji Wyborczej. Odwołanie wnosi się w terminie
3 dni od daty doręczenia postanowienia komisarza
wyborczego o odmowie przyjęcia zawiadomienia.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje odwołanie i wydaje orzeczenie w sprawie odwołania
w terminie 3 dni. Od postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje środek prawny. Po-
stanowienie doręcza się pełnomocnikowi wyborczemu i komisarzowi wyborczemu. Jeżeli Państwowa
Komisja Wyborcza uzna odwołanie za zasadne, komisarz wyborczy niezwłocznie przyjmuje zawiadomienie
o utworzeniu komitetu wyborczego.
Art. 406. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza informację o przyjętych przez nią zawiadomieniach o utworzonych komitetach wyborczych ogłasza w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” i zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej.
§ 2. Komisarz wyborczy informację o przyjętych
zawiadomieniach o utworzonych komitetach wyborczych zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej.
Art. 407. Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy mają obowiązek wydać decyzję o nadaniu numeru REGON i NIP najpóźniej do końca drugiego dnia roboczego następującego po dniu złożenia
wniosku o nadanie numeru.
Rozdział 8
Nadawanie numerów zarejestrowanym
listom kandydatów
Art. 408. Listy kandydatów zarejestrowane w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego otrzymują numery ustalane w drodze losowania przez:
1) Państwową Komisję Wyborczą;
2) komisarzy wyborczych;
3) gminne komisje wyborcze.
podstawie rejestracji list kandydatów w wyborach do
sejmików województw przyznaje, najpóźniej w 25 dniu
przed dniem wyborów, numery dla list kandydatów
komitetów wyborczych spełniających warunek określony w art. 409 § 1.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie
podaje do publicznej wiadomości informację o przyznanych numerach list kandydatów i zawiadamia
o nich komisarzy wyborczych wykonujących czynności o charakterze ogólnowojewódzkim.
§ 3. Komisarz wyborczy wykonujący czynności
o charakterze ogólnowojewódzkim, na podstawie rejestracji list kandydatów w wyborach do sejmiku województwa, najpóźniej w 23 dniu przed dniem wyborów, przyznaje zarejestrowanym w wyborach do sejmiku województwa listom kandydatów komitetów
niespełniających warunku wymienionego w art. 409
§ 1 numery:
1) dla list kandydatów komitetów wyborczych zarejestrowanych w więcej niż jednym okręgu wyborczym — spośród numerów następujących po numerach przyznanych w trybie § 1;
2) dla list kandydatów komitetów wyborczych zarejestrowanych w jednym okręgu wyborczym — spośród numerów następujących po numerach przyznanych w trybie pkt 1.
§ 4. Komisarz wyborczy, o którym mowa w § 3,
niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości informację o przyznanych numerach list kandydatów i zawiadamia o nich pozostałych komisarzy wyborczych
działających na obszarze województwa.
Art. 409. § 1. Jeżeli komitet wyborczy zarejestrował listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów
w wyborach do wszystkich sejmików województw,
w tym przynajmniej jedną listę do każdego sejmiku,
listy kandydatów tego komitetu zarejestrowane w wyborach do sejmików województw, rad powiatów i rad
gmin otrzymują jednolity numer.
§ 5. Komisarz wyborczy, na podstawie rejestracji
list kandydatów w wyborach do rad powiatów na obszarze jego właściwości, najpóźniej w 21 dniu przed
dniem wyborów, przyznaje, odrębnie dla każdego powiatu, zarejestrowanym w wyborach do rad powiatów
listom kandydatów komitetów niespełniających żadnego z warunków określonych w art. 409 § 1 i 2 numery:
§ 2. Jeżeli komitet wyborczy niespełniający warunku określonego w § 1 zarejestrował listę kandydatów
w co najmniej jednym okręgu w wyborach do sejmiku
województwa i zarejestrował listy kandydatów w ponad połowie okręgów w wyborach do wszystkich rad
powiatów i rad miast na prawach powiatów na obszarze tego województwa, w tym przynajmniej jedną listę
do każdej z tych rad, listy kandydatów tego komitetu
zarejestrowane w wyborach do rad powiatów i rad
gmin na obszarze tego województwa, otrzymują jednolity numer, taki sam jak listy kandydatów tego komitetu zarejestrowane w wyborach do sejmiku tego
województwa.
1) dla list kandydatów komitetów wyborczych zarejestrowanych w więcej niż jednym okręgu wyborczym — spośród numerów następujących po numerach przyznanych w trybie § 3 pkt 2;
§ 3. Jeżeli komitet wyborczy niespełniający żadnego z warunków określonych w § 1 i 2 zarejestrował listę
kandydatów w co najmniej jednym okręgu w wyborach
do rady powiatu i zarejestrował listy kandydatów w ponad połowie okręgów w wyborach do wszystkich rad
gmin na obszarze tego powiatu w tym przynajmniej
jedną listę do każdej z tych rad, listy kandydatów tego
komitetu, zarejestrowane w wyborach do rad gmin na
obszarze tego powiatu otrzymują jednolity numer, taki
sam jak listy kandydatów tego komitetu zarejestrowane w wyborach do rady tego powiatu.
§ 6. Komisarz wyborczy niezwłocznie podaje do
publicznej wiadomości informację o przyznanych numerach list kandydatów i zawiadamia o nich gminne
komisje wyborcze działające na obszarze jego właściwości.
§ 7. Gminna komisja wyborcza na podstawie rejestracji list kandydatów w wyborach do rady gminy
przyznaje zarejestrowanym w wyborach do rady gminy listom kandydatów komitetów niespełniających
żadnego z warunków określonych w art. 409 numery:
1) dla list kandydatów komitetów wyborczych zarejestrowanych w więcej niż jednym okręgu wyborczym — spośród numerów następujących po numerach przyznanych w trybie § 5 pkt 2;
§ 8. Gminna komisja wyborcza niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości informację o przyznanych numerach list kandydatów.
Rozdział 9
1) ogólnokrajowych — jeżeli zarejestrował listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów w wyborach do wszystkich sejmików województw, w tym
przynajmniej jedną listę do każdego sejmiku;
1) gminne komisje wyborcze;
Art. 414. Radni są wybierani w okręgach wyborczych bezpośrednio spośród zgłoszonych kandydatów.
Art. 415. W gminie niebędącej miastem na prawach powiatu o wyborze na radnego rozstrzyga liczba
ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów.
Art. 416. § 1. W miastach na prawach powiatu podziału mandatów pomiędzy listy kandydatów dokonuje się proporcjonalnie do łącznej liczby ważnie oddanych głosów odpowiednio na kandydatów danej
listy.
§ 2. W podziale mandatów, o którym mowa w § 1,
uczestniczą listy kandydatów tych komitetów wyborczych, na których listy w skali gminy oddano co najmniej 5 % ważnie oddanych głosów.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się również do miast na
prawach powiatu oraz dzielnic miasta stołecznego
Warszawy.
w Telewizji Polskiej i 20 godzin w Polskim Radiu;
Art. 417. § 1. Okręg wyborczy obejmuje część obszaru gminy.
2) w regionalnych programach — 15 godzin w każdym programie Telewizji Polskiej i 20 godzin
w każdym programie Polskiego Radia.
§ 3. W wyborach przedterminowych oraz w wyborach do nowych rad łączny czas rozpowszechniania
audycji wyborczych w odpowiednich programach regionalnych wynosi 3 godziny w Telewizji Polskiej
i 4 godziny w Polskim Radiu.
§ 4. W wyborach ponownych oraz w wyborach
uzupełniających prawo do nieodpłatnego rozpowszechniania audycji wyborczych nie przysługuje.
§ 5. Podział czasu antenowego pomiędzy uprawnione komitety wyborcze jest dokonywany proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych list kandydatów
w okręgach, na obszarze objętym regionalnym programem, na podstawie informacji okręgowych komisji wyborczych właściwych dla tego obszaru.
Art. 412. Na ustalenia dotyczące podziału czasu
antenowego, o którym mowa w art. 411 § 5, komitetom wyborczym przysługuje skarga do komisarza wyborczego właściwego ze względu na siedzibę oddziału
Telewizji Polskiej lub Polskiego Radia. Skargę wnosi
się w terminie 48 godzin od dokonania ustalenia. Komisarz wyborczy rozpatruje sprawę niezwłocznie i wydaje postanowienie. Od postanowienia komisarza wyborczego nie przysługuje środek prawny.
Rozdział 10
Przepisy szczególne dotyczące wyborów
do rad gmin
Art. 413. Wybory do rad gmin, pod nadzorem Państwowej Komisji Wyborczej i komisarzy wyborczych,
przeprowadzają:
§ 2. W gminach na terenach wiejskich okręgiem
wyborczym jest jednostka pomocnicza gminy. Jednostki pomocnicze gminy łączy się w celu utworzenia
okręgu lub dzieli się na dwa lub więcej okręgów wyborczych, jeżeli wynika to z konieczności zachowania
jednolitej normy przedstawicielstwa.
§ 3. Jednostkę pomocniczą gminy dzieli się na dwa
lub więcej okręgów wyborczych również wtedy, gdy:
1) w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu liczba radnych wybieranych w danej jednostce
pomocniczej byłaby większa niż 1;
2) w mieście na prawach powiatu liczba radnych wybieranych w danej jednostce pomocniczej byłaby
większa niż 10.
§ 4. W miastach przy tworzeniu okręgów wyborczych uwzględnia się utworzone jednostki pomocnicze.
Art. 418. § 1. W każdym okręgu wyborczym tworzonym dla wyboru rady w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu wybiera się 1 radnego.
§ 2. Dla wyboru rady w mieście na prawach powiatu tworzy się okręgi wyborcze, w których wybiera
się od 5 do 10 radnych.
Art. 419. § 1. Podział gminy na okręgi wyborcze
jest stały, z zastrzeżeniem art. 421.
§ 2. Podział na okręgi wyborcze, ich granice i numery oraz liczbę radnych wybieranych w każdym
okręgu ustala, na wniosek wójta, rada gminy według
jednolitej normy przedstawicielstwa obliczonej przez
podzielenie liczby mieszkańców gminy przez liczbę
radnych wybieranych do danej rady, z uwzględnieniem art. 417 i następujących zasad:
Art. 424. Kandydaci zgłaszani są w formie list kandydatów. Przez listę kandydatów rozumie się również
zgłoszenie jednego kandydata.
1) ułamki liczby mandatów wybieranych w okręgu
wyborczym równe lub większe od 1/2, jakie wynikają z zastosowania normy przedstawicielstwa, zaokrągla się w górę do liczby całkowitej;
w każdym okręgu wyborczym tylko jedną listę kandydatów.
2) jeżeli w wyniku postępowania, o którym mowa
w pkt 1, liczba radnych wybieranych w okręgach
przewyższa liczby wynikające z art. 373 i art. 418
§ 2, mandaty nadwyżkowe odejmuje się w tych
okręgach wyborczych, w których norma przedstawicielstwa jest najmniejsza; w przypadku gdy liczba mandatów jest mniejsza od wynikającej
z art. 373 i art. 418 § 2, dodatkowe mandaty przydziela się tym okręgom wyborczym, w których
norma przedstawicielstwa jest największa.
§ 2. Lista kandydatów w wyborach do rady:
1) w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu może zawierać tylko jedno nazwisko;
2) w mieście na prawach powiatu nie może zawierać
mniej niż 5 nazwisk kandydatów, z tym że liczba
kandydatów nie może być większa niż dwukrotność liczby radnych wybieranych w danym okręgu
wyborczym.
§ 3. Na liście, o której mowa w § 2 pkt 2:
§ 3. Przepisy § 2 stosuje się odpowiednio do podziału na okręgi wyborcze gminy niebędącej miastem
na prawach powiatu.
1) liczba kandydatów — kobiet nie może być mniejsza niż 35 % liczby wszystkich kandydatów na
liście;
§ 4. Uchwałę rady gminy w sprawie okręgów wyborczych ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podaje się do publicznej wiadomości
w sposób zwyczajowo przyjęty. Po jednym egzemplarzu uchwały przekazuje się niezwłocznie wojewodzie
2) liczba kandydatów — mężczyzn nie może być
mniejsza niż 35 % liczby wszystkich kandydatów
na liście.
Art. 420. § 1. Na ustalenia rady gminy w sprawach
okręgów wyborczych wyborcom, w liczbie co najmniej 15, przysługuje prawo wniesienia skargi do komisarza wyborczego w terminie 5 dni od daty podania
do publicznej wiadomości uchwały, o której mowa
w art. 419 § 4. Komisarz wyborczy rozpoznaje sprawę
w terminie 5 dni i wydaje postanowienie, doręczając
je niezwłocznie wnoszącym skargę oraz radzie gminy.
§ 2. Od postanowienia komisarza wyborczego
przysługuje odwołanie do Państwowej Komisji Wyborczej w terminie 5 dni od daty jego doręczenia. Od
orzeczenia Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje środek prawny.
Art. 421. § 1. Zmiany granic okręgów wyborczych
mogą być dokonywane najpóźniej na 3 miesiące przed
upływem kadencji, jeżeli konieczność taka wynika ze
zmiany w podziale terytorialnym państwa, zmiany
granic jednostek pomocniczych gminy, zmiany liczby
mieszkańców danej gminy, zmiany liczby radnych
w radzie gminy lub zmiany liczby radnych wybieranych w okręgach wyborczych.
§ 2. Do zmian w podziale na okręgi wyborcze,
o których mowa w § 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 419 § 2—4 oraz art. 420.
Art. 422. Informację o okręgach wyborczych, ich
granicach i numerach, liczbie radnych wybieranych
w każdym okręgu wyborczym oraz o wyznaczonej siedzibie gminnej komisji wyborczej podaje do publicznej wiadomości wójt, w formie obwieszczenia, najpóźniej w 70 dniu przed dniem wyborów.
Art. 423. W razie konieczności dokonania podziału
gminy na okręgi wyborcze przed wyborami, o których
mowa w art. 372, terminy określone w art. 421 § 1
i art. 422 nie obowiązują.
wyborczym i tylko z jednej listy kandydatów.
Art. 426. § 1. W zgłoszeniu listy kandydatów podaje się:
1) nazwę komitetu wyborczego oraz dokładny adres
jego siedziby;
2) nazwę rady gminy oraz numer okręgu wyborczego, do którego dokonuje się zgłoszenia;
3) nazwiska i imiona, wiek oraz miejsce zamieszkania
kandydatów; nazwiska kandydatów umieszcza się
w kolejności ustalonej przez komitet wyborczy.
§ 2. Do każdego zgłoszenia należy dołączyć pisemne oświadczenia kandydatów o wyrażeniu zgody na
kandydowanie oraz o posiadaniu prawa wybieralności do danej rady. Zgoda kandydata na kandydowanie
w wyborach powinna zawierać dane: imię (imiona),
nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę
i miejsce urodzenia, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL kandydata, a także wskazanie jego
przynależności do partii politycznej; zgodę na kandydowanie kandydat opatruje datą i własnoręcznym
podpisem.
§ 3. W przypadku zgłoszenia kandydatury obywatela Unii Europejskiej niebędącego obywatelem polskim do pisemnej zgody kandydata na kandydowanie
dołącza się również:
1) oświadczenie kandydata określające ostatni adres
zamieszkania w państwie członkowskim Unii Europejskiej jego pochodzenia;
2) oświadczenie kandydata, że nie został pozbawiony
prawa do kandydowania w państwie członkowskim Unii Europejskiej jego pochodzenia;
3) oświadczenie kandydata, że nie pełni on urzędu,
który objęty jest zakazem łączenia funkcji.
§ 4. W przypadku wątpliwości co do treści oświadczenia, o którym mowa w § 3 pkt 2, kandydat może
zostać zobowiązany przez właściwy organ wyborczy
do przedłożenia przed albo po wyborach zaświadczenia wydanego przez właściwy organ administracyjny
państwa członkowskiego Unii Europejskiej jego pochodzenia, potwierdzającego, że nie pozbawiono go
prawa do kandydowania w wyborach w tym państwie
członkowskim lub że organowi temu nic nie wiadomo
o pozbawieniu go takiego prawa.
§ 5. W przypadku zgłoszenia kandydatury obywatela polskiego urodzonego przed dniem 1 sierpnia
1972 r. do pisemnej zgody kandydata na kandydowanie dołącza się również oświadczenie, o którym mowa
w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r.
o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944—1990 oraz treści tych
dokumentów, albo informację, o której mowa w art. 7
ust. 3a tej ustawy.
§ 6. W zgłoszeniu można wnosić o oznaczenie kandydatury nazwą lub skrótem nazwy partii politycznej
lub organizacji popierającej kandydata (nie więcej jednak niż jedną nazwą lub jednym skrótem nazwy składającymi się z nie więcej niż 45 znaków drukarskich,
wliczając spacje). Fakt poparcia kandydatury powinien
być potwierdzony pisemnie przez właściwy statutowo
organ partii lub organizacji; potwierdzenie składa się
łącznie ze zgłoszeniem.
§ 7. Do zgłoszenia listy kandydatów należy dołączyć dokument potwierdzający przyjęcie przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.
Art. 427. § 1. Każda zgłaszana lista kandydatów
powinna być poparta podpisami:
1) co najmniej 25 wyborców — jeżeli dotyczy zgłoszenia w gminie niebędącej miastem na prawach
powiatu;
2) co najmniej 150 wyborców — jeżeli dotyczy zgłoszenia w mieście na prawach powiatu.
§ 2. Wyborca może udzielić poparcia dowolnej
liczbie list kandydatów. Wycofanie udzielonego poparcia nie rodzi skutków prawnych.
§ 3. Wyborca udzielający poparcia liście składa
podpis obok czytelnie wpisanego jego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego
PESEL.
listę, numer okręgu wyborczego, w którym lista jest
zgłaszana, nazwiska i imiona zgłaszanych kandydatów
oraz adnotację:
„Udzielam poparcia liście kandydatów zgłaszanej
przez .............. (nazwa komitetu wyborczego) w okręgu wyborczym nr ...... (numer okręgu) w wyborach
do Rady ..................... (nazwa rady) zarządzonych na
................... (dzień, miesiąc, rok).”.
Art. 428. § 1. Listy kandydatów, odrębnie dla każdego okręgu wyborczego, zgłasza się do gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 40 dniu przed dniem wyborów do godziny 2400, wraz z wykazem podpisów.
§ 2. Zgłoszenia listy dokonuje pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego lub upoważniona przez niego osoba, zwani dalej „osobą zgłaszającą listę”. Do
zgłoszenia załącza się dokument, wydany przez komitet wyborczy, stwierdzający ustanowienie pełnomocnika wyborczego, z podaniem jego nazwiska i imienia
oraz dokładnego adresu zamieszkania i numeru ewidencyjnego PESEL.
§ 3. Jeżeli zgłoszenia listy dokonuje osoba upoważniona przez pełnomocnika wyborczego, do zgłoszenia załącza się również upoważnienie, o którym
mowa w § 2, wydane przez pełnomocnika wyborczego.
§ 4. Po dokonaniu zgłoszenia uzupełnienie listy
o nazwiska kandydatów lub zmiany kandydatów albo
ich kolejności na liście są niedopuszczalne.
Art. 429. Gminna komisja wyborcza, przyjmując
zgłoszenie, niezwłocznie bada, czy zgłoszenie jest
zgodne z przepisami kodeksu. Na każdym zgłoszeniu
komisja odnotowuje datę i godzinę oraz liczbę porządkową jego wpływu.
Art. 430. § 1. Jeżeli gminna komisja wyborcza
stwierdzi, na podstawie dostępnych urzędowo dokumentów, a w razie potrzeby również wyjaśnień wyborców, że zgłoszenie nie uzyskało wymaganego
w myśl art. 427 poparcia wyborców, wówczas odmawia jego przyjęcia, wskazując stwierdzone wady,
i zwraca zgłoszenie osobie zgłaszającej listę.
§ 2. Jeżeli usunięcie wskazanych wad zgłoszenia
nie jest możliwe w terminie ustalonym dla dokonywania zgłoszeń, komisja odmawia rejestracji zgłoszenia
i niezwłocznie zawiadamia o tym osobę zgłaszającą
listę.
Art. 431. § 1. Jeżeli gminna komisja wyborcza
stwierdzi inne wady zgłoszenia aniżeli te, o których
mowa w art. 430, wówczas wzywa osobę zgłaszającą
listę do ich usunięcia w terminie 3 dni. W przypadku
nieusunięcia wskazanych wad w terminie komisja odmawia rejestracji zgłoszenia w całości lub co do poszczególnych kandydatów. W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do niektórych kandydatów zgłoszenie rejestruje się w zakresie nieobjętym odmową, o ile
liczba kandydatów nieobjętych odmową nie jest niższa niż minimalna wymagana liczba kandydatów na
liście.
§ 2. Jeżeli wada zgłoszenia polega na niespełnieniu wymogu, o którym mowa w art. 425 § 3, komisja
wzywa pełnomocnika do jej usunięcia w terminie
3 dni; przepisu art. 428 § 4 nie stosuje się. W przypadku nieusunięcia wady w terminie komisja postanawia
o odmowie rejestracji zgłoszenia w całości.
Art. 432. § 1. Uchwały gminnej komisji wyborczej,
o których mowa w art. 430 oraz art. 431, wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie osobie zgłaszającej listę. Od uchwały osobie zgłaszającej listę przysługuje prawo wniesienia odwołania do komisarza
wyborczego w terminie 3 dni od daty jej doręczenia,
który rozpatruje odwołanie w terminie 3 dni i wydaje
postanowienie w sprawie odwołania.
§ 2. Na postanowienie komisarza wyborczego
uznające odwołanie za nieuzasadnione osobie zgłaszającej listę przysługuje prawo wniesienia skargi do
Państwowej Komisji Wyborczej w terminie 3 dni od
daty doręczenia postanowienia komisarza wyborczego. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje skargę
i wydaje postanowienie w terminie 3 dni. Od postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje środek prawny.
cej niż jednego organu stanowiącego, o którym mowa
w art. 5 pkt 3, w więcej niż jednym okręgu wyborczym
lub na więcej niż jednej liście kandydatów lub złożył
oświadczenie na piśmie o wycofaniu zgody na kandydowanie, i zawiadamia o tym niezwłocznie właściwego pełnomocnika wyborczego.
Art. 433. § 1. Gminna komisja wyborcza niezwłocznie rejestruje we wskazanym okręgu wyborczym zgłoszenie listy kandydatów dokonane zgodnie z przepisami kodeksu, sporządzając protokół rejestracji. Po jednym egzemplarzu protokołu doręcza się osobie zgłaszającej listę i przesyła komisarzowi wyborczemu.
§ 2. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata nastąpiło wskutek śmierci kandydata i powoduje, że w okręgu wyborczym liczba kandydatów jest równa liczbie
radnych wybieranych w tym okręgu lub mniejsza od
niej, komisja informuje właściwego pełnomocnika
wyborczego o możliwości zgłoszenia nowego kandydata. Uzupełnienia listy dokonuje się najpóźniej
w 10 dniu przed dniem wyborów; w takim przypadku
przepisu art. 427 § 1 nie stosuje się.
§ 2. Komisja przekazuje niezwłocznie oświadczenia lub informacje, o których mowa w art. 426 § 5, do
oddziałowego biura lustracyjnego Instytutu Pamięci
Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania kandydata.
§ 3. Komisja unieważnia rejestrację listy, jeżeli pozostaje na niej mniej nazwisk kandydatów niż minimalna wymagana liczba kandydatów na liście lub jeżeli komitet wyborczy powiadomi komisję o swoim
rozwiązaniu. Od uchwały komisji nie przysługuje środek prawny.
Art. 434. § 1. Jeżeli w terminie przewidzianym dla
zgłoszenia list kandydatów nie zostanie w danym
okręgu wyborczym zgłoszona żadna lista albo zostanie zgłoszona tylko jedna lista, a liczba zgłoszonych
kandydatów jest równa liczbie radnych wybieranych
w okręgu bądź mniejsza od niej, gminna komisja wyborcza niezwłocznie wzywa, przez rozplakatowanie
obwieszczeń, do dokonania dodatkowych zgłoszeń.
W takim przypadku termin zgłaszania list kandydatów
ulega przedłużeniu o 5 dni, licząc od dnia rozplakatowania obwieszczenia.
§ 4. Oświadczenie o wycofaniu zgody na kandydowanie złożone w terminie krótszym niż 14 dni przed
dniem wyborów nie wywołuje skutku, o którym mowa
w § 1, chyba że na liście nie pozostaje nazwisko żadnego kandydata.
§ 2. Jeżeli w danym okręgu wyborczym pomimo
postępowania, o którym mowa w § 1, nie została zarejestrowana żadna lista kandydatów albo została zarejestrowana tylko jedna lista kandydatów, wyborów
w tym okręgu nie przeprowadza się. O przyczynach
nieprzeprowadzenia wyborów komisja niezwłocznie
powiadamia wyborców w drodze obwieszczenia, którego druk i rozplakatowanie zapewnia wójt.
§ 6. W przypadku rozwiązania komitetu wyborczego w trybie, o którym mowa w art. 101 § 1, właściwa
terytorialna komisja wyborcza unieważnia rejestrację
list tego komitetu.
Art. 435. § 1. Gminna komisja wyborcza zarządza
wydrukowanie obwieszczenia o zarejestrowanych
listach kandydatów, zawierającego ich numery, skróty
nazw komitetów, dane o kandydatach umieszczone
w zgłoszeniach list wraz z oznaczeniem, o którym mowa w art. 426 § 6. W obwieszczeniu podaje się również
treść oświadczeń, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944—1990 oraz treści tych dokumentów,
w zakresie określonym w art. 13 tej ustawy.
§ 2. Obwieszczenie, o którym mowa w § 1, przekazuje się wójtowi, który zapewnia jego druk i rozplakatowanie na obszarze gminy najpóźniej w 20 dniu przed
dniem wyborów. Jeden egzemplarz obwieszczenia
przesyła się niezwłocznie komisarzowi wyborczemu.
Art. 436. § 1. Gminna komisja wyborcza skreśla
z zarejestrowanej listy kandydatów nazwisko kandydata, który zmarł, utracił prawo wybieralności, złożył
nieprawdziwe oświadczenie, o którym mowa
w art. 426 § 2, został zgłoszony jako kandydat do wię-
§ 5. O skreśleniu nazwiska kandydata i zgłoszeniu
nowego kandydata, a także o unieważnieniu zarejestrowanej listy kandydatów z przyczyn, o których mowa w § 3, komisja zawiadamia niezwłocznie wyborców danego okręgu wyborczego oraz komisarza wyborczego.
Art. 437. § 1. Gminna komisja wyborcza po zarejestrowaniu list kandydatów zarządza wydrukowanie,
odrębnie dla każdego okręgu wyborczego, kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym w trybie określonym przez komisarza wyborczego.
§ 2. Jeżeli po wydrukowaniu kart do głosowania
komisja skreśli z listy kandydatów nazwisko kandydata z przyczyn, o których mowa w art. 436 § 1, nazwisko
kandydata pozostawia się na wydrukowanych kartach
do głosowania. Informacje o skreśleniu oraz o warunkach ważności głosu oddanego na takiej karcie komisja podaje do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia i zapewnia jego rozplakatowanie w lokalach wyborczych w dniu wyborów.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli komisja wyborcza unieważnia rejestrację listy kandydatów z przyczyn, o których mowa w art. 436 § 3.
Art. 438. § 1. Na karcie do głosowania w okręgu
wyborczym umieszcza się listy kandydatów zarejestrowane w danym okręgu według nadanych im numerów, wymieniając nazwiska i imiona kandydatów
każdej z list w kolejności ich umieszczenia na liście,
wraz ze skrótami nazw komitetów wyborczych.
§ 2. Nazwisko i imię (imiona) kandydata jest poprzedzone z lewej strony kratką przeznaczoną na postawienie znaku „x” oznaczającego głos oddany na
danego kandydata.
Art. 439. § 1. W wyborach radnych w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu wyborca głosuje na określonego kandydata, stawiając znak „x” (dwie
przecinające się linie w obrębie kratki) w kratce z lewej
strony obok nazwiska tego kandydata.
głosowania postawiono znak „x” w kratce z lewej
strony obok nazwiska więcej niż jednego kandydata
lub nie postawiono znaku „x” w kratce z lewej strony
obok nazwiska żadnego kandydata. Głos jest również
nieważny, jeżeli znak „x” postawiono w kratce wyłącznie przy nazwisku kandydata w sytuacji określonej
w art. 437 § 2.
Art. 440. § 1. W wyborach radnych w mieście na
prawach powiatu wyborca głosuje tylko na jedną listę
kandydatów, stawiając znak „x” w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy,
przez co wskazuje jego pierwszeństwo do uzyskania
mandatu.
głosowania postawiono znak „x” w kratce z lewej
strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z różnych list lub nie postawiono tego znaku
w kratce z lewej strony obok nazwiska żadnego kandydata z którejkolwiek z list.
§ 3. Jeżeli znak „x” postawiono w kratce z lewej
strony wyłącznie przy nazwisku kandydata z jednej tylko listy w sytuacji określonej w art. 437 § 2, głos taki
uznaje się za ważny i oddany na tę listę.
strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów, ale z tej samej listy, głos uznaje się za ważny
i oddany na wskazaną listę z przyznaniem pierwszeństwa do uzyskania mandatu temu kandydatowi, przy
którego nazwisku znak „x” jest umieszczony w pierwszej kolejności.
Art. 441. Na podstawie protokołów otrzymanych
od obwodowych komisji wyborczych gminna komisja
wyborcza ustala wyniki głosowania i wyniki wyborów
do rady gminy odrębnie dla każdego okręgu wyborczego.
Art. 442. § 1. Gminna komisja wyborcza sporządza
zestawienie wyników głosowania w okręgu wyborczym, na urzędowym formularzu, w trzech egzemplarzach.
by:
§ 2. W zestawieniu wymienia się odpowiednio licz-
1) osób uprawnionych do głosowania;
b) kart ważnych;
6) głosów ważnie oddanych łącznie na wszystkie listy
kandydatów, a w przypadku gmin niebędących
miastami na prawach powiatu — na wszystkich
kandydatów;
7) głosów ważnie oddanych na każdą z list kandydatów — w przypadku wyborów do rad w miastach
na prawach powiatu;
8) głosów ważnie oddanych na poszczególnych kandydatów.
§ 3. Na podstawie zestawień, o których mowa
w § 1, gminna komisja wyborcza ustala wyniki wyborów radnych w okręgach wyborczych.
Art. 443. § 1. W wyborach do rady w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu za wybranych
w danym okręgu wyborczym uważa się tych kandydatów, którzy otrzymali kolejno największą liczbę ważnie
oddanych głosów.
§ 2. Jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzyma
równą liczbę głosów uprawniającą do uzyskania mandatu, o wyborze decyduje większa liczba obwodów,
w których kandydaci otrzymali największą liczbę głosów, a gdyby i liczby obwodów były równe — rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez komisję.
§ 3. Tryb przeprowadzenia losowania, o którym
mowa w § 2, określa Państwowa Komisja Wyborcza.
Art. 444. § 1. W wyborach do rady w mieście na
prawach powiatu gminna komisja wyborcza, na podstawie zestawienia, o którym mowa w art. 442, dokonuje podziału mandatów w każdym okręgu wyborczym pomiędzy listy kandydatów w sposób następujący:
1) liczbę głosów ważnie oddanych na każdą z list
w okręgu wyborczym dzieli się kolejno przez 1; 2;
3; 4 i dalsze kolejne liczby, aż do chwili, gdy z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno największych liczb, ile wynosi
liczba mandatów do rozdzielenia między listy;
2) każdej liście przyznaje się tyle mandatów, ile spośród ustalonego w powyższy sposób szeregu ilorazów przypada jej liczb kolejno największych.
§ 2. Jeżeli kilka list uzyskało ilorazy równe ostatniej liczbie z liczb uszeregowanych w podany wyżej
sposób, a tych list jest więcej niż mandatów do rozdzielenia, pierwszeństwo mają listy w kolejności ogólnej liczby oddanych na nie głosów. Gdyby na dwie lub
więcej list oddano równą liczbę głosów, o pierwszeństwie rozstrzyga liczba obwodów głosowania, w których na daną listę oddano większą liczbę głosów. Jeżeli i te liczby byłyby równe, wówczas o pierwszeństwie rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez komisję. Tryb przeprowadzenia losowania określa Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 3. Mandaty przypadające danej liście kandydatów uzyskują kandydaci w kolejności wynikającej
z otrzymanej liczby głosów w ramach listy. Przy równej liczbie głosów stosuje się odpowiednio art. 233.
Art. 445. § 1. Po ustaleniu wyników wyborów we
wszystkich okręgach wyborczych, zgodnie z zasadami
określonymi w art. 443 i art. 444, gminna komisja wyborcza sporządza w trzech egzemplarzach protokół
z wyborów do rady gminy.
§ 2. W protokole podaje się, według okręgów wyborczych, liczbę radnych wybieranych w okręgu oraz
nazwiska i imiona wybranych radnych z podaniem
oznaczenia listy, z której zostali wybrani; w protokole
podaje się również ewentualną liczbę nieobsadzonych
mandatów.
§ 3. W protokole podaje się również przebieg losowania, o którym mowa w art. 443 § 3 oraz w art. 444
§ 2.
§ 4. Do protokołu załącza się zestawienia wyników
głosowania w okręgach wyborczych.
§ 5. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji wyborczej obecne przy jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.
§ 6. Pełnomocnikom wyborczym i członkom komisji przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag
z wymienieniem konkretnych zarzutów. Przepis art. 75
§ 6 stosuje się odpowiednio.
Art. 446. Gminna komisja wyborcza niezwłocznie
podaje do publicznej wiadomości wyniki głosowania
i wyniki wyborów w okręgach wyborczych poprzez
wywieszenie w swojej siedzibie w miejscu łatwo dostępnym dla wyborców jednego z egzemplarzy protokołu z wyborów do rady gminy wraz z zestawieniami,
o których mowa w art. 442.
Art. 447. § 1. Przewodniczący komisji wyborczej
przekazuje niezwłocznie komisarzowi wyborczemu,
w zapieczętowanym pakiecie, jeden egzemplarz protokołu z wyborów wraz z protokołami głosowania
w obwodach głosowania, w trybie określonym przez
Państwową Komisję Wyborczą.
§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza może określić
zasady i tryb wcześniejszego przekazywania danych
z protokołu z wyborów za pośrednictwem sieci elektronicznego przesyłania danych.
Rozdział 11
do rad powiatów
Art. 450. Do wyborów do rad powiatów w zakresie
nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy
rozdziału 10 dotyczące wyborów do rad w miastach
na prawach powiatu, chyba że przepisy niniejszego
rozdziału stanowią inaczej.
Art. 451. Wybory do rad powiatów, pod nadzorem
Państwowej Komisji Wyborczej i komisarzy wyborczych, przeprowadzają:
1) powiatowe komisje wyborcze;
Art. 452. § 1. W razie zarządzenia wyborów do rad
powiatów na ten sam dzień, na który zarządzono wybory do rad gmin, głosowanie przeprowadzają obwodowe komisje wyborcze powołane dla wyborów do rad
gmin, na podstawie tych samych spisów wyborców.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, obwodowa komisja wyborcza sporządza oddzielnie protokoły
głosowania w obwodach dla wyborów do rady gminy
i dla wyborów do rady powiatu, przekazując je odpowiednio gminnej i powiatowej komisji wyborczej.
Art. 453. W każdym okręgu wyborczym wybiera
się od 3 do 10 radnych.
powiat dzieli się na okręgi wyborcze.
§ 2. Okręgiem wyborczym jest jedna gmina.
§ 3. W celu tworzenia okręgów możliwe jest łączenie gmin tylko w przypadku, gdy liczba radnych przypadająca na którąkolwiek z gmin, wynikająca z normy
przedstawicielstwa dla okręgów, wynosiłaby mniej
niż 3.
§ 4. Podział gminy na dwa lub więcej okręgów jest
dopuszczalny jedynie w przypadku, gdyby liczba radnych przypadających na tę gminę, wynikająca z normy przedstawicielstwa dla okręgów, wynosiła więcej
niż 10.
§ 3. Pozostałe dokumenty z wyborów oraz pieczęć
przewodniczący komisji wyborczej przekazuje w depozyt wójtowi.
§ 5. Utworzenie na obszarze gminy dwóch lub więcej okręgów wyborczych wymaga porozumienia z radą
tej gminy; należy przy tym uwzględnić podział danej
gminy na okręgi wyborcze dla wyborów do rad gmin.
Art. 448. § 1. Po otrzymaniu protokołów od gminnej komisji wyborczej komisarz wyborczy dokonuje
sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników głosowania i wyników wyborów w okręgach wyborczych.
§ 6. Łączenie dwóch lub więcej gmin w celu utworzenia okręgu wyborczego wymaga zasięgnięcia opinii rad tych gmin.
§ 2. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników, komisarz wyborczy zarządza ponowne
ustalenie tych wyników i zawiadamia o tym niezwłocznie Państwową Komisję Wyborczą. Przepisy
art. 441—447 stosuje się odpowiednio.
Art. 449. Gminna komisja wyborcza wydaje radnym zaświadczenia o wyborze. Wzór zaświadczenia
określa Państwowa Komisja Wyborcza.
§ 7. W miastach przy tworzeniu okręgów wyborczych uwzględnia się utworzone jednostki pomocnicze.
Art. 455. Uchwałę rady powiatu w sprawie okręgów wyborczych ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości
w sposób zwyczajowo przyjęty. Po jednym egzemplarzu uchwały przesyła się niezwłocznie każdej radzie
gminy położonej na obszarze powiatu oraz wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.
Art. 456. § 1. Na ustalenia rady powiatu w sprawach okręgów wyborczych zainteresowanej radzie
gminy, a także wyborcom w liczbie co najmniej 15,
przysługuje prawo wniesienia skargi do komisarza
wyborczego w terminie 5 dni od daty ich otrzymania.
Komisarz wyborczy rozpoznaje sprawę w terminie
5 dni i wydaje orzeczenie, doręczając je niezwłocznie
wnoszącym skargę oraz radzie powiatu.
§ 2. Od orzeczenia komisarza wyborczego przysługuje odwołanie do Państwowej Komisji Wyborczej
w terminie 5 dni od daty jego doręczenia. Od orzeczenia Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje
środek prawny.
Art. 457. § 1. Liczba kandydatów na liście nie może
być mniejsza niż 3 i większa niż dwukrotność liczby
radnych wybieranych w danym okręgu.
§ 2. W przypadku zgłoszenia listy zawierającej
3 kandydatów:
1) liczba kandydatów — kobiet,
2) liczba kandydatów — mężczyzn
— nie może być mniejsza niż 1.
1) głosowanie przeprowadzają obwodowe komisje
wyborcze powołane dla wyborów do rad powiatów, na podstawie tych samych spisów wyborców;
2) powiatowe komisje wyborcze powołane dla wyborów do rad powiatów sporządzają protokoły zbiorczych wyników głosowania w powiecie dla wyborów do sejmiku województwa.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, sporządzane są odrębne protokoły głosowania w obwodzie
dla wyborów do sejmików województw i dla wyborów do rad powiatów.
§ 3. Miejskie komisje wyborcze w miastach na prawach powiatu sporządzają protokoły zbiorczych wyników głosowania w mieście dla wyborów do sejmiku
województwa.
§ 4. Przepisy § 1—3 stosuje się odpowiednio w razie zarządzenia na ten sam dzień wyborów do sejmików województw, rad powiatów i rad gmin.
obszar województwa dzieli się na okręgi wyborcze.
§ 3. Każda zgłoszona lista kandydatów powinna
być poparta podpisami co najmniej 200 wyborców.
§ 2. Okręgiem wyborczym jest jeden powiat lub jego część.
Art. 458. W razie zarządzenia wyborów do rad powiatów na ten sam dzień, na który zarządzono wybory
do rad gmin, komitety wyborcze zgłaszające listy kandydatów w wyborach do rad powiatów mogą zgłaszać
również listy kandydatów na radnych do rad gmin.
§ 3. Łączenie powiatów w celu utworzenia okręgu
wyborczego jest dopuszczalne jedynie w przypadku,
gdyby liczba radnych wybieranych w danym powiecie
do sejmiku województwa była mniejsza niż 5.
do sejmików województw
§ 4. Łączenie powiatów nie może naruszać więzi
społecznych łączących wyborców należących do
mniejszości narodowych lub etnicznych, zamieszkujących na terytorium łączonych powiatów.
Art. 459. § 1. Do wyborów do sejmików województw w zakresie nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 10 dotyczące wyborów
do rad w miastach na prawach powiatu, chyba że
przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej.
§ 5. Podział powiatu na dwa lub więcej okręgów
jest dopuszczalny jedynie w przypadku, gdyby liczba
radnych przypadająca na ten powiat, wynikająca
z normy przedstawicielstwa dla okręgów, wynosiła
więcej niż 15.
§ 2. Ilekroć w przepisach niniejszego rozdziału jest
mowa o powiecie rozumie się przez to również miasta
na prawach powiatu.
§ 6. Utworzenie na obszarze powiatu dwóch lub
więcej okręgów wyborczych wymaga porozumienia
z radą tego powiatu; należy przy tym uwzględnić podział danego powiatu na okręgi wyborcze dla wyborów do rad powiatów.
Rozdział 12
§ 3. Ilekroć w przepisach niniejszego rozdziału jest
mowa o powiatowej komisji wyborczej rozumie się
przez to również miejską komisję wyborczą w mieście
na prawach powiatu.
Art. 460. Wybory do sejmików województw, pod
nadzorem Państwowej Komisji Wyborczej i komisarzy
wyborczych, przeprowadzają:
1) wojewódzkie komisje wyborcze;
2) powiatowe komisje wyborcze;
Art. 461. § 1. W razie zarządzenia wyborów do sejmików województw na ten sam dzień, na który zarządzono wybory do rad powiatów:
§ 7. Łączenie dwóch lub więcej powiatów w celu
utworzenia okręgu wyborczego wymaga zasięgnięcia
opinii rad tych powiatów.
Art. 463. § 1. Podział na okręgi wyborcze, ich numery, granice oraz liczbę radnych wybieranych
w okręgu wyborczym ustala, na wniosek marszałka,
sejmik województwa według jednolitej normy przedstawicielstwa obliczonej przez podzielenie liczby
mieszkańców województwa przez liczbę radnych wybieranych do danej rady, z uwzględnieniem art. 489
i następujących zasad:
1) w okręgu wyborczym wybiera się od 5 do 15 radnych;
2) w żadnym z powiatów stanowiących jeden okręg
wyborczy nie mogą być wybierani radni w liczbie
równej lub większej niż 3/5 ogólnej liczby danej rady.
§ 2. Przepisy art. 455 i art. 456 stosuje się odpowiednio.
Art. 464. Każda zgłaszana lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 300 wyborców.
Art. 465. W razie skreślenia nazwiska kandydata
wskutek jego śmierci, powodującego sytuację, o której mowa w art. 436 § 2, wojewódzka komisja wyborcza informuje właściwego pełnomocnika o możliwości zgłoszenia nowego kandydata najpóźniej w 10 dniu
Art. 466. § 1. W razie zarządzenia wyborów do sejmików województw na ten sam dzień, na który zarządzono wybory do rad powiatów, komitety wyborcze
zgłaszające kandydatów w wyborach do sejmiku województwa mogą zgłaszać również kandydatów na
radnych do rad powiatów.
§ 2. Każdy komitet wyborczy może zgłosić w wyborach do danej rady w okręgu wyborczym tylko jedną listę kandydatów.
Art. 467. W razie zarządzenia wyborów do sejmików województw na ten sam dzień, na który zarządzono wybory do rad powiatów i rad gmin, przepisy
art. 461 stosuje się odpowiednio.
Art. 468. § 1. Powiatowa komisja wyborcza, na
podstawie otrzymanych od obwodowych komisji wyborczych protokołów głosowania w obwodach w wyborach do sejmików województw, ustala wynik głosowania na poszczególne listy kandydatów i sporządza,
w trzech egzemplarzach, protokół wyniku głosowania
na obszarze powiatu.
§ 2. W protokole wymienia się sumy liczb, o których mowa w art. 442 § 2.
Art. 469. Do czynności wojewódzkiej komisji wyborczej podejmowanych po otrzymaniu protokołów,
o których mowa w art. 468 § 2, przepisy dotyczące
gminnych komisji wyborczych w miastach na prawach
powiatu stosuje się odpowiednio.
DZIAŁ VIII
Wy bor y w ójt a, bur m is t r z a i pr ez ydent a
m iast a
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 470. Do wyborów wójta w zakresie nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 10 działu VII, chyba że przepisy niniejszego działu
stanowią inaczej.
Art. 471. Wybory wójta są powszechne, równe,
bezpośrednie oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.
Art. 472. Kandydat na wójta nie może jednocześnie kandydować na wójta w innej gminie.
Art. 473. § 1. Za wybranego na wójta uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż
połowę ważnie oddanych głosów.
§ 2. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzymał określonej w § 1 liczby ważnie oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza
się ponowne głosowanie.
§ 3. W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje
się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym
głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. W przypadku gdy więcej niż dwóch kandydatów otrzyma liczbę głosów uprawniającą do
udziału w ponownym głosowaniu, o dopuszczeniu
kandydata do wyborów w ponownym głosowaniu
rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania,
w których jeden z kandydatów otrzymał większą liczbę
głosów, a jeżeli liczba tych obwodów byłaby równa
— rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo
uczestniczenia wszyscy kandydaci lub pełnomocnicy
wyborczy ich komitetów wyborczych.
§ 4. Jeżeli którykolwiek z dwóch kandydatów,
o których mowa w § 3, wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze albo umrze, w ponownym
głosowaniu bierze udział jeden kandydat.
§ 5. Za wybranego w ponownym głosowaniu uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę
ważnie oddanych głosów.
§ 6. W przypadku, o którym mowa w § 2, gminna
komisja wyborcza niezwłocznie informuje, w drodze
uchwały, o konieczności i przyczynach przeprowadzenia ponownego głosowania oraz podaje datę ponownego głosowania, a także nazwiska i imiona kandydatów kandydujących w ponownym głosowaniu. Jeden
egzemplarz uchwały przekazuje się niezwłocznie komisarzowi wyborczemu.
§ 7. W przypadku gdy obaj kandydaci w ponownym głosowaniu otrzymają tę samą liczbę głosów, za
wybranego uważa się tego kandydata, który w większej liczbie obwodów głosowania otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat. Jeżeli liczby obwodów, o których mowa w zdaniu poprzednim, byłyby równe,
o wyborze wójta rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu mają prawo uczestniczenia obaj kandydaci lub pełnomocnicy wyborczy ich komitetów wyborczych.
mowa w § 3 i 7, określa Państwowa Komisja Wyborcza.
Art. 474. § 1. Wybory wójtów zarządza Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, łącznie z wyborami do rad gmin, w trybie określonym w art. 371.
§ 2. W razie konieczności przeprowadzenia wyborów wójta przed upływem kadencji z przyczyn określonych w ustawach, Prezes Rady Ministrów zarządza,
w drodze rozporządzenia, wybory przedterminowe
w trybie określonym w art. 371, z zastrzeżeniem § 3.
§ 3. Jeżeli uchwała rady o wygaśnięciu mandatu
wójta została zaskarżona do sądu administracyjnego,
wybory przedterminowe wójta zarządza się i przeprowadza w ciągu 60 dni od dnia uprawomocnienia się
wyroku sądu administracyjnego oddalającego skargę.
Rozdział 2
Zgłaszanie kandydatów na wójta
Art. 478. § 1. Prawo zgłaszania kandydatów na
wójta przysługuje:
Art. 475. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza i komisarze wyborczy organizują wybory wójtów i sprawują nadzór nad ich przebiegiem zgodnie z przepisami prawa.
1) komitetowi wyborczemu partii politycznej,
§ 2. Wybory przeprowadzają komisje powołane do
przeprowadzenia wyborów do rad gmin.
4) komitetowi wyborczemu wyborców
§ 3. W przypadku wyborów przedterminowych,
w których wybiera się tylko wójta, powołuje się gminną komisję wyborczą i obwodowe komisje wyborcze.
Art. 476. § 1. Limity wydatków w przypadku komitetów wyborczych, które zarejestrowały kandydata na
wójta, ulegają powiększeniu o kwotę ustaloną na zasadach określonych w § 4.
§ 2. Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego, którego zarówno kandydat na wójta, jak też lista
kandydatów na radnych zostały zarejestrowane, sporządza łączne sprawozdanie finansowe o źródłach pozyskanych funduszy oraz poniesionych wydatkach na
cele wyborcze.
§ 3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej określi, w drodze rozporządzenia, wzór łącznego sprawozdania, o którym mowa w § 2, mając na
względzie zapewnienie pełnej informacji o przychodach i wydatkach komitetu wyborczego oraz jej przejrzystości.
§ 4. Limit wydatków związanych z prowadzeniem
kampanii wyborczej kandydata na wójta w gminach
liczących do 500 000 mieszkańców ustala się mnożąc
liczbę mieszkańców danej gminy przez kwotę 60 groszy, a w gminach liczących powyżej 500 000 mieszkańców mnożąc pierwsze 500 000 mieszkańców przez
kwotę 60 groszy, a nadwyżkę ponad 500 000 mieszkańców — przez kwotę 30 groszy.
§ 5. Komisarz wyborczy w terminie 7 dni od dnia
ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów
podaje do publicznej wiadomości, w formie komunikatu w dzienniku o zasięgu wojewódzkim, liczbę
mieszkańców w poszczególnych gminach według stanu na koniec roku poprzedzającego rok, w którym wybory są przeprowadzane.
Art. 477. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz
podaje do publicznej wiadomości, w formie obwieszczenia, zbiorcze wyniki wyborów wójtów na obszarze
kraju.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w przypadku ponownego głosowania w wyborach wójtów,
o którym mowa w art. 473 § 2.
2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu,
3) komitetowi wyborczemu organizacji,
— z zastrzeżeniem § 2.
§ 2. Prawo zgłaszania kandydatów na wójta ma komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów
na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie. W każdym z tych okręgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na
radnych nie może być mniejsza niż liczba radnych wybieranych w tym okręgu.
§ 3. Kandydatów na wójta zgłasza się do gminnej
komisji wyborczej najpóźniej w 30 dniu przed dniem
wyborów do godziny 2400.
§ 4. Jeżeli w wyborach przedterminowych wybiera
się tylko wójta, przepisów § 2 nie stosuje się. W takim
przypadku w celu zgłoszenia kandydata na wójta
komitet wyborczy musi uzyskać poparcie, ujętych
w rejestrze wyborców, co najmniej:
1) 150 wyborców — w gminie liczącej do 5 000 mieszkańców;
2) 300 wyborców — w gminie liczącej do 10 000
mieszkańców;
3) 600 wyborców — w gminie liczącej do 20 000
mieszkańców;
4) 1 500 wyborców — w gminie liczącej do 50 000
mieszkańców;
5) 2 000 wyborców — w gminie liczącej do 100 000
mieszkańców;
6) 3 000 wyborców — w gminie liczącej powyżej
100 000 mieszkańców.
§ 5. Wykaz podpisów wyborców popierających
zgłoszenie kandydata na wójta musi zawierać na każdej stronie wykazu nazwę komitetu wyborczego zgłaszającego kandydata, oraz adnotację:
„Udzielam poparcia kandydatowi na wójta …… (nazwa jednostki samorządu terytorialnego) …….. [imię
(imiona) i nazwisko kandydata] w wyborach zarządzonych na …… (dzień, miesiąc, rok).”.
Art. 479. § 1. W zgłoszeniu kandydata na wójta podaje się:
1) imię (imiona), nazwisko, wiek, wykształcenie
i miejsce zamieszkania zgłaszanego kandydata,
wraz ze wskazaniem jego przynależności do partii
politycznej;
2) oznaczenie komitetu dokonującego zgłoszenia
oraz imię (imiona), nazwisko i adres działającego
w jego imieniu pełnomocnika.
§ 2. Do zgłoszenia należy dołączyć:
§ 4. W przypadku gdy kandydat, o którym mowa
w § 3, nie uzyskał więcej niż połowy ważnie oddanych
głosów, wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.
1) pisemne oświadczenie kandydata o wyrażeniu
zgody na kandydowanie oraz o posiadaniu prawa
wybieralności; zgoda kandydata na kandydowanie
w wyborach powinna zawierać dane: imię (imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców,
datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL kandydata, a także wskazanie jego przynależności do partii politycznej;
zgodę na kandydowanie kandydat opatruje datą
i własnoręcznym podpisem;
§ 5. Jeżeli w wyborach ma być przeprowadzone
głosowanie tylko na jednego kandydata, gminna komisja wyborcza stwierdza ten fakt w drodze uchwały,
podanej do publicznej wiadomości.
2) w przypadku kandydata urodzonego przed dniem
1 sierpnia 1972 r. — oświadczenie, o którym mowa
w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r.
o ujawnianiu informacji o dokumentach organów
bezpieczeństwa państwa z lat 1944—1990 oraz
treści tych dokumentów albo informację, o której
mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy;
1) prawo zgłoszenia kandydata na wójta przysługuje
grupie radnych stanowiącej co najmniej 1/3 ustawowego składu rady;
3) w przypadku wyborów przedterminowych — wykaz wyborców popierających kandydata.
Art. 480. § 1. Po przyjęciu zgłoszenia kandydata na
wójta skreślenia kandydatów na radnych powodujące, że zgłoszenie nie spełnia warunku, o którym mowa
w art. 478 § 2, nie wywołuje skutków prawnych chyba,
że rejestracja list kandydatów na radnych komitetu
wyborczego zgłaszającego kandydata na wójta zostanie unieważniona z powodu rozwiązania tego komitetu wyborczego.
§ 2. Jeżeli zgłoszenie spełnia warunki określone
w kodeksie, gminna komisja wyborcza niezwłocznie
rejestruje kandydata na wójta, sporządzając protokół
rejestracji.
§ 3. Po jednym egzemplarzu protokołu rejestracji
doręcza się osobie zgłaszającej kandydata i komisarzowi wyborczemu.
Art. 481. Gminna komisja wyborcza zarządza wydrukowanie obwieszczenia o zarejestrowanych kandydatach na wójta.
Art. 482. § 1. Jeżeli w terminie, o którym mowa
w art. 478 § 3, nie zgłoszono żadnego kandydata lub
zgłoszono tylko jednego kandydata, gminna komisja
wyborcza niezwłocznie wzywa, przez rozplakatowanie
obwieszczeń, do dokonania dodatkowych zgłoszeń.
W takim przypadku termin zgłaszania kandydatów
ulega przedłużeniu o 5 dni, licząc od dnia rozplakatowania obwieszczeń.
§ 2. Jeżeli mimo postępowania, o którym mowa
w § 1, nie zostanie zarejestrowany żaden kandydat,
wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną
większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.
§ 3. Jeżeli mimo postępowania, o którym mowa
w § 1, zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat,
wybory przeprowadza się, z tym że tego kandydata
uważa się za wybranego, jeżeli w głosowaniu uzyskał
więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.
§ 6. Przepis § 5 stosuje się odpowiednio w przypadku braku kandydatów.
§ 7. Wyboru wójta w trybie określonym w § 2 i 4
dokonuje się według następujących zasad:
2) zgłoszenie kandydata na wójta musi mieć formę
pisemną;
3) radnemu przysługuje prawo poparcia w zgłoszeniu tylko jednego kandydata.
§ 8. Do kandydata na wójta wybieranego w trybie,
o którym mowa w § 2, 4 i 7, stosuje się art. 472 oraz
odpowiednio art. 479.
§ 9. Jeżeli w przypadkach, o których mowa w § 2
i 4, rada gminy nie dokona wyboru wójta w terminie
dwóch miesięcy od dnia wyborów Prezes Rady Ministrów wyznacza, na wniosek ministra właściwego do
spraw administracji publicznej, osobę pełniącą obowiązki wójta do końca kadencji.
Art. 483. § 1. Gminna komisja wyborcza skreśla
z listy kandydatów kandydata, który zmarł, utracił prawo wybieralności, złożył nieprawdziwe oświadczenie,
o którym mowa w art. 479 § 2 pkt 1, kandyduje jednocześnie na wójta w innej gminie lub złożył oświadczenie na piśmie o wycofaniu zgody na kandydowanie,
i zawiadamia o tym niezwłocznie pełnomocnika wyborczego. Informację o skreśleniu gminna komisja
wyborcza niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości.
§ 2. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata nastąpiło
wskutek śmierci kandydata, komisja informuje właściwego pełnomocnika wyborczego o możliwości zgłoszenia nowego kandydata. Uzupełnienia listy dokonuje
się najpóźniej w 15 dniu przed dniem wyborów.
Rozdział 3
Art. 484. Gminna komisja wyborcza po zarejestrowaniu kandydatów zarządza wydrukowanie kart do
głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym
komisjom wyborczym w trybie określonym przez komisarza wyborczego.
Art. 485. Na karcie do głosowania wymienia się
w kolejności alfabetycznej nazwiska i imiona zarejestrowanych kandydatów na wójta, wraz ze skrótami
nazw komitetów wyborczych.
Rozdział 4
Sposób głosowania, warunki ważności głosu
i ustalanie wyników wyborów
Art. 486. § 1. Wyborca głosuje, stawiając znak „x”
(dwie przecinające się linie w obrębie kratki) w kratce
z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów.
strony obok nazwisk dwóch lub więcej kandydatów
albo nie postawiono tego znaku obok nazwiska żadnego kandydata, głos uznaje się za nieważny.
Art. 487. § 1. W przypadku głosowania na jednego
kandydata wyborca głosuje na kandydata, stawiając
znak „x” w kratce oznaczonej słowem „TAK” z lewej
strony obok nazwiska kandydata.
§ 2. Postawienie znaku „x” w kratce oznaczonej
słowem „NIE” z lewej strony obok nazwiska kandydata oznacza, że jest to głos ważny oddany przeciwko
wyborowi kandydata na wójta.
Art. 488. § 1. Na podstawie protokołów otrzymanych od obwodowych komisji wyborczych gminna
komisja wyborcza ustala wyniki głosowania na poszczególnych kandydatów i wyniki wyborów wójta
w danej gminie.
§ 2. Gminna komisja wyborcza sporządza protokół
wyników głosowania i wyników wyborów.
§ 3. W protokole wymienia się liczby:
1) osób uprawnionych do głosowania;
b) kart ważnych;
5) głosów nieważnych, z podaniem przyczyny ich
nieważności;
6) głosów ważnie oddanych na każdego kandydata.
Art. 489. § 1. W protokole, o którym mowa
w art. 488, wymienia się ponadto imię (imiona) i nazwisko wybranego wójta. W protokole podaje się także przebieg losowania, o którym mowa w art. 473 § 3
i 7.
§ 2. W przypadku wyborów, o których mowa
w art. 482 § 3, gminna komisja wyborcza stwierdza,
czy kandydat otrzymał wymaganą dla wyboru liczbę
ważnie oddanych głosów.
§ 3. W przypadku ustalenia przez gminną komisję
wyborczą, że żaden z kandydatów nie otrzymał wymaganej większości głosów, w protokole stwierdza się
ten fakt i wskazuje się dwóch kandydatów, którzy
otrzymali kolejno największe liczby ważnie oddanych
głosów.
Art. 490. Gminna komisja wyborcza wydaje wybranemu wójtowi zaświadczenie o wyborze na wójta.
Wzór zaświadczenia określa Państwowa Komisja Wyborcza.
Rozdział 5
Art. 491. § 1. Komitet wyborczy, który zarejestrował kandydata na wójta, ma prawo do nieodpłatnego
rozpowszechniania audycji wyborczych w programach regionalnych publicznych nadawców radiowych
i telewizyjnych.
§ 2. Łączny czas rozpowszechniania audycji wyborczych w programach regionalnych wynosi 2 godziny w każdym programie Telewizji Polskiej i 4 godziny
w każdym programie Polskiego Radia.
§ 3. Podział czasu antenowego pomiędzy uprawnione komitety wyborcze jest dokonywany proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych kandydatów na
wójtów na obszarze objętym regionalnym programem, na podstawie informacji gminnych komisji wyborczych właściwych dla tego obszaru.
§ 4. Czas audycji wyborczych komitetów wyborczych, o których mowa w § 1, może być łączony w tym
samym programie regionalnym, na wniosek pełnomocnika wyborczego, z czasem audycji wyborczych
przysługującym temu samemu komitetowi z tytułu
udziału w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. Wniosek w sprawie
połączenia czasu audycji wyborczych składa się najpóźniej w 20 dniu przed dniem wyborów dyrektorowi
oddziału Telewizji Polskiej lub prezesowi zarządu spółki Polskiego Radia, właściwym dla programu regionalnego, w którym łączne audycje wyborcze mają być
rozpowszechniane.
§ 5. W wyborach przedterminowych łączny czas
rozpowszechniania audycji wyborczych w programach regionalnych wynosi 30 minut w każdym programie Telewizji Polskiej i 60 minut w każdym programie Polskiego Radia.
§ 6. Czas, o którym mowa w § 5, w każdym programie regionalnym dzieli się równo między wszystkie
uprawnione komitety wyborcze.
Rozdział 6
Wygaśnięcie mandatu wójta
Art. 492. § 1. Wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek:
1) odmowy złożenia ślubowania;
2) niezłożenia w terminach określonych w odrębnych
przepisach oświadczenia o swoim stanie majątkowym;
3) pisemnego zrzeczenia się mandatu;
4) utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa
w dniu wyborów;
5) naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji
wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia
działalności gospodarczej, określonych w odrębnych przepisach;
6) orzeczenia niezdolności do pracy lub niezdolności
do samodzielnej egzystencji w trybie określonym
w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych na okres co najmniej do
końca kadencji;
7) śmierci;
8) odwołania w drodze referendum;
9) odwołania wójta w trybie art. 96 ust. 2 ustawy
z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.16));
10) zmian w podziale terytorialnym, o których mowa
w art. 390 § 1 pkt 3.
§ 2. Wygaśnięcie mandatu w przypadkach określonych w § 1 pkt 1—7 stwierdza rada gminy, w drodze
uchwały, w terminie miesiąca od dnia wystąpienia
przesłanek wygaśnięcia mandatu. Przed podjęciem
uchwały o wygaśnięciu mandatu z przyczyn, o których
mowa w § 1 pkt 1—5, należy umożliwić wójtowi złożenie wyjaśnień.
§ 3. Uchwałę o wygaśnięciu mandatu wójta w przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1—7, przewodniczący rady gminy niezwłocznie przesyła wojewodzie
§ 4. Jeżeli wójt przed dniem wyboru wykonywał
funkcję lub prowadził działalność gospodarczą, o których mowa w § 1 pkt 5, obowiązany jest do zrzeczenia
się funkcji lub zaprzestania prowadzenia działalności
gospodarczej w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia
ślubowania.
§ 5. W przypadku niezrzeczenia się funkcji lub niezaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej
przez wójta w terminie, o którym mowa w § 4, rada
gminy stwierdza wygaśnięcie mandatu wójta, w drodze uchwały, w terminie miesiąca od upływu tego terminu.
Art. 493. § 1. Od uchwały rady gminy o wygaśnięciu mandatu wójta z przyczyny, o której mowa
w art. 492 § 1 pkt 1, 2, 4 i 5, zainteresowanemu służy
skarga do sądu administracyjnego w terminie 7 dni
od dnia jej doręczenia.
§ 2. Sąd administracyjny rozpatruje skargę, o której mowa w § 1, w terminie 14 dni od dnia jej wniesienia. Skargę kasacyjną wnosi się w terminie 14 dni.
16)
poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214,
z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203 i Nr 167,
z 2006 r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48,
poz. 420 i Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 142
i 146, Nr 40, poz. 230 i Nr 106, poz. 675.
§ 3. Wygaśnięcie mandatu wójta następuje z dniem
uprawomocnienia się wyroku sądu administracyjnego oddalającego skargę, o której mowa w § 1.
DZIAŁ IX
Pr z e pi sy ka r ne
Art. 494. § 1. Kto, w związku z wyborami, prowadzi
agitację wyborczą:
1) na terenie urzędów administracji rządowej lub administracji samorządu terytorialnego bądź sądów,
2) na terenie zakładów pracy w sposób i w formach
zakłócających ich normalne funkcjonowanie,
3) na terenie jednostek wojskowych lub innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi
Obrony Narodowej lub oddziałów obrony cywilnej
bądź skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych,
4) w lokalu wyborczym lub na terenie budynku,
w którym lokal się znajduje
— podlega karze grzywny.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto prowadzi agitację
wyborczą na terenie szkół wobec uczniów.
Art. 495. § 1. Kto, w związku z wyborami:
1) umieszcza plakaty i hasła wyborcze na ścianach
budynków, przystankach komunikacji publicznej,
tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach,
latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych bez zgody właściciela
lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia,
2) przy ustawianiu własnych urządzeń ogłoszeniowych w celu prowadzenia kampanii wyborczej narusza obowiązujące przepisy porządkowe,
3) umieszcza plakaty i hasła wyborcze w taki sposób,
że nie można ich usunąć bez powodowania szkód,
4) umieszcza plakaty lub hasła wyborcze o powierzchni większej niż 2 m2
§ 2. Tej samej karze podlega:
1) pełnomocnik wyborczy, który w terminie 30 dni po
dniu wyborów nie usunie plakatów i haseł wyborczych oraz urządzeń ogłoszeniowych ustawionych
w celu prowadzenia kampanii;
2) osoba będąca redaktorem w rozumieniu ustawy
z dnia 26 stycznia 1984 r. — Prawo prasowe, która
dopuszcza do niewykonania obowiązku umieszczenia w informacjach, komunikatach, apelach
i hasłach wyborczych, ogłaszanych w prasie drukowanej lub w telewizji bądź radiu na koszt komitetów wyborczych wskazania przez kogo są opłacane i od kogo pochodzą.
Art. 496. Kto, w związku z wyborami, nie umieszcza w materiałach wyborczych wyraźnego oznaczenia
komitetu wyborczego od którego pochodzą
Art. 497. § 1. Kto, w związku z wyborami, zbiera
podpisy osób popierających zgłoszenie listy kandydatów lub kandydata, stosując jakąkolwiek formę nacisków zmierzających do uzyskania podpisów
— podlega grzywnie od 1 000 do 10 000 złotych.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto zbiera podpisy
osób popierających zgłoszenie listy kandydatów lub
kandydata na terenie jednostek wojskowych lub innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej albo oddziałów obrony cywilnej lub skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
§ 3. Kto udziela lub przyjmuje korzyść finansową
lub osobistą w zamian za zbieranie lub złożenie podpisu pod zgłoszeniem listy kandydatów lub kandydata
Art. 498. Kto, w związku z wyborami, w okresie od
zakończenia kampanii wyborczej aż do zakończenia
głosowania prowadzi agitację wyborczą
Art. 499. Kto, w związku z wyborami, bez pisemnej
zgody pełnomocnika wyborczego prowadzi agitację
wyborczą
— podlega karze grzywny albo aresztu.
Art. 500. Kto, w związku z wyborami w okresie od
zakończenia kampanii wyborczej aż do zakończenia
głosowania, podaje do publicznej wiadomości wyniki
przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej
dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych
lub przewidywanych wyników wyborów, lub wyniki
sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania
Art. 504. Kto, w związku z wyborami organizuje
zbiórki publiczne na cele kampanii wyborczej
Art. 505. § 1. Pełnomocnik finansowy komitetu
wyborczego, który w związku z wyborami nie dopełnia
obowiązku gromadzenia środków finansowych na rachunku bankowym
§ 2. Tej samej karze podlega, kto nie wprowadza
zastrzeżenia do umowy rachunku bankowego zawartej przez niego w imieniu komitetu wyborczego o wymaganym ustawą sposobie dokonywania wpłat na
rzecz komitetu wyborczego oraz dopuszczalnym źródle pozyskiwania środków finansowych przez komitet
wyborczy, a także o dopuszczalnym terminie dokonywania wpłat.
Art. 506. Kto, w związku z wyborami:
1) pozyskuje środki finansowe lub wartości niepieniężne na rzecz komitetu wyborczego lub wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego na
cele inne niż związane z wyborami,
2) pozyskuje środki finansowe lub wartości niepieniężne na rzecz komitetu wyborczego lub wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego przed
dniem, od którego zezwala na to ustawa,
3) pozyskuje środki finansowe lub wartości niepieniężne na rzecz komitetu wyborczego po dniu wyborów,
4) wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego
po dniu złożenia sprawozdania finansowego,
— podlega grzywnie od 500 000 do 1 000 000 złotych.
5) wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego
z naruszeniem limitów wydatków określonych dla
komitetów wyborczych,
Art. 501. Kto, w związku z wyborami, prowadząc
agitację wyborczą na rzecz komitetów wyborczych lub
kandydata albo kandydatów organizuje loterie fantowe lub innego rodzaju gry losowe albo konkursy,
w których wygranymi są nagrody pieniężne lub przedmioty o wartości wyższej niż wartość przedmiotów
zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub
promocyjnych
6) przekazuje komitetowi wyborczemu organizacji
albo komitetowi wyborczemu wyborców lub przyjmuje w imieniu tych komitetów środki finansowe
lub wartości niepieniężne pochodzące z innych
źródeł niż od obywateli polskich mających miejsce
stałego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
Art. 502. Kto, w związku z wyborami, podaje lub
dostarcza, w ramach prowadzonej agitacji wyborczej,
napoje alkoholowe nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od
cen nabycia lub kosztów wytworzenia
Art. 503. Kto, w związku z wyborami przekazuje
środki finansowe lub wartości niepieniężne jednego
komitetu na rzecz innego komitetu wyborczego
— podlega karze grzywny od 1 000 do 10 000 złotych.
7) przekazuje komitetowi wyborczemu partii politycznej albo koalicyjnemu komitetowi wyborczemu
lub przyjmuje w imieniu tych komitetów środki
finansowe lub wartości niepieniężne z innego
źródła niż z funduszu wyborczego partii politycznej tworzącej komitet wyborczy partii politycznej
lub z funduszów wyborczych partii politycznych
tworzących koalicyjny komitet wyborczy,
8) nie będąc obywatelem polskim mającym miejsce
stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej, dokonuje czynności skutkującej zmniejszeniem wartości zobowiązań komitetu wyborczego
Art. 507. Kto, w związku z wyborami, przekazuje
komitetowi wyborczemu lub przyjmuje w jego imieniu wartości niepieniężne inne niż nieodpłatne usługi
polegające na rozpowszechnianiu plakatów i ulotek
wyborczych przez osoby fizyczne
w terminie obowiązku przekazania przez komitet wyborczy na rzecz organizacji pożytku publicznego osiągniętej przez komitet wyborczy nadwyżki pozyskanych
środków finansowych nad poniesionymi wydatkami
— podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto nie dopuszcza do
wykonania lub utrudnia dopełnienie obowiązku przekazania przez komitet wyborczy na rzecz organizacji
pożytku publicznego nadwyżki pozyskanych środków
finansowych nad poniesionymi wydatkami, o którym
mowa w § 1.
§ 3. Jeżeli osoba, o której mowa w § 2, działa nieumyślnie
— podlega grzywnie.
obowiązku sporządzenia i przedłożenia w terminie komisarzowi wyborczemu albo Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania finansowego o źródłach pozyskania funduszy oraz poniesionych wydatkach na cele
wyborcze albo podaje w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane
§ 2. Tej samej karze podlega, kto nie dopuszcza do
wykonania lub utrudnia dopełnienie obowiązku sporządzenia i przedłożenia komisarzowi wyborczemu
albo Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania
finansowego, o którym mowa w § 1.
Art. 510. § 1. Kto, w związku z wyborami, nie dopuszcza do wykonywania lub utrudnia dopełnienie
przez biegłego rewidenta obowiązków przy sporządzaniu opinii lub raportu dotyczącego sprawozdania
finansowego
Art. 511. Kto pobiera od udzielającego pełnomocnictwa do głosowania opłatę za głosowanie w jego
imieniu
Art. 512. Kto udziela pełnomocnictwa do głosowania w zamian za jakąkolwiek korzyść majątkową lub
osobistą
— podlega karze aresztu albo grzywny.
Art. 513. Wyborca, który więcej niż jeden raz
uczestniczył w głosowaniu w tych samych wyborach
Art. 514. Kto dokonuje wydatków na kampanię
wyborczą prowadzoną w formach i na zasadach właściwych dla reklamy w wysokości przekraczającej limit
określony w art. 136
Art. 515. § 1. W przypadku skazania za wykroczenie określone w art. 495 § 1 sąd orzeka przepadek
przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do
popełnienia wykroczenia, lub nawiązkę w wysokości
do 1 500 złotych.
§ 2. W przypadku skazania za przestępstwa określone w art. 501, art. 504, art. 506 oraz art. 508 § 1 lub
wykroczenia sąd orzeka przepadek przedmiotów stanowiących przedmiot przestępstwa lub wykroczenia.
§ 3. Przepadek przedmiotów, o którym mowa w § 1
i 2, orzeka się, chociażby przedmioty te nie były własnością sprawcy.
§ 4. Jeżeli orzeczenie przepadku przedmiotów,
o których mowa w § 2, nie jest możliwe, sąd orzeka
obowiązek uiszczenia kwoty pieniężnej stanowiącej
ich równowartość.
Art. 516. Do postępowania w sprawach, o których
mowa w art. 494—496, art. 498, art. 499, art. 503,
art. 505, art. 511—513, stosuje się przepisy o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
DZIAŁ X
Pr z e pi s k ońc ow y
Art. 517. Ustawa wchodzi w życie w terminie określonym w ustawie — Przepisy wprowadzające ustawę
— Kodeks wyborczy.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: B. Komorowski
Załączniki do ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r.
(poz. 112)
Załącznik nr 1
WYKAZ OKRĘGÓW WYBORCZYCH DO SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
OKRĘG WYBORCZY NR 1 — część województwa dolnośląskiego obejmująca obszary powiatów:
bolesławiecki, głogowski, jaworski, jeleniogórski, kamiennogórski, legnicki, lubański, lubiński, lwówecki, polkowicki, zgorzelecki, złotoryjski
oraz miast na prawach powiatu:
Jelenia Góra, Legnica.
Liczba posłów wybieranych w okręgu wyborczym wynosi 12.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: LEGNICA.
dzierżoniowski, kłodzki, świdnicki, wałbrzyski, ząbkowicki.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: WAŁBRZYCH.
górowski, milicki, oleśnicki, oławski, strzeliński, średzki, trzebnicki, wołowski, wrocławski
oraz miasta na prawach powiatu:
Wrocław.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: WROCŁAW.
OKRĘG WYBORCZY NR 4 — część województwa kujawsko-pomorskiego obejmująca obszary powiatów:
bydgoski, inowrocławski, mogileński, nakielski, sępoleński, świecki, tucholski, żniński
Bydgoszcz.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: BYDGOSZCZ.
OKRĘG WYBORCZY NR 5 — część województwa kujawsko-pomorskiego obejmująca obszary powiatów:
aleksandrowski, brodnicki, chełmiński, golubsko-dobrzyński, grudziądzki, lipnowski, radziejowski, rypiński,
toruński, wąbrzeski, włocławski
Grudziądz, Toruń, Włocławek.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: TORUŃ.
OKRĘG WYBORCZY NR 6 — część województwa lubelskiego obejmująca obszary powiatów:
janowski, kraśnicki, lubartowski, lubelski, łęczyński, łukowski, opolski, puławski, rycki, świdnicki
Lublin.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: LUBLIN.
OKRĘG WYBORCZY NR 7 — część województwa lubelskiego obejmująca obszary powiatów:
bialski, biłgorajski, chełmski, hrubieszowski, krasnostawski, parczewski, radzyński, tomaszowski, włodawski,
zamojski
Biała Podlaska, Chełm, Zamość.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: CHEŁM.
OKRĘG WYBORCZY NR 8 — województwo lubuskie
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: ZIELONA GÓRA.
OKRĘG WYBORCZY NR 9 — część województwa łódzkiego obejmująca obszary powiatów:
brzeziński, łódzki wschodni
Łódź.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: ŁÓDŹ.
bełchatowski, opoczyński, piotrkowski, radomszczański, rawski, skierniewicki, tomaszowski
Piotrków Trybunalski, Skierniewice.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: PIOTRKÓW TRYBUNALSKI.
kutnowski, łaski, łęczycki, łowicki, pabianicki, pajęczański, poddębicki, sieradzki, wieluński, wieruszowski, zduńskowolski, zgierski.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: SIERADZ.
OKRĘG WYBORCZY NR 12 — część województwa małopolskiego obejmująca obszary powiatów:
chrzanowski, myślenicki, oświęcimski, suski, wadowicki.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: KRAKÓW.
krakowski, miechowski, olkuski
Kraków.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: KRAKÓW.
gorlicki, limanowski, nowosądecki, nowotarski, tatrzański
Nowy Sącz.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: NOWY SĄCZ.
bocheński, brzeski, dąbrowski, proszowicki, tarnowski, wielicki
Tarnów.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: TARNÓW.
OKRĘG WYBORCZY NR 16 — część województwa mazowieckiego obejmująca obszary powiatów:
ciechanowski, gostyniński, mławski, płocki, płoński, przasnyski, sierpecki, sochaczewski, żuromiński, żyrardowski
Płock.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: PŁOCK.
białobrzeski, grójecki, kozienicki, lipski, przysuski, radomski, szydłowiecki, zwoleński
Radom.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: RADOM.
garwoliński, łosicki, makowski, miński, ostrołęcki, ostrowski, pułtuski, siedlecki, sokołowski, węgrowski,
wyszkowski
Ostrołęka, Siedlce.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: SIEDLCE.
OKRĘG WYBORCZY NR 19 — część województwa mazowieckiego obejmująca obszar miasta na prawach powiatu:
Warszawa.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: WARSZAWA.
grodziski, legionowski, nowodworski, otwocki, piaseczyński, pruszkowski, warszawski zachodni, wołomiński.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: WARSZAWA.
OKRĘG WYBORCZY NR 21 — województwo opolskie
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: OPOLE.
OKRĘG WYBORCZY NR 22 — część województwa podkarpackiego obejmująca obszary powiatów:
bieszczadzki, brzozowski, jarosławski, jasielski, krośnieński, leski, lubaczowski, przemyski, przeworski, sanocki
Krosno, Przemyśl.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: KROSNO.
OKRĘG WYBORCZY NR 23 — część województwa podkarpackiego obejmująca obszary powiatów:
dębicki, kolbuszowski, leżajski, łańcucki, mielecki, niżański, ropczycko-sędziszowski, rzeszowski, stalowowolski,
strzyżowski, tarnobrzeski
Rzeszów, Tarnobrzeg.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: RZESZÓW.
OKRĘG WYBORCZY NR 24 — województwo podlaskie
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: BIAŁYSTOK.
OKRĘG WYBORCZY NR 25 — część województwa pomorskiego obejmująca obszary powiatów:
gdański, kwidzyński, malborski, nowodworski, starogardzki, sztumski, tczewski
Gdańsk, Sopot.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: GDAŃSK.
OKRĘG WYBORCZY NR 26 — część województwa pomorskiego obejmująca obszary powiatów:
bytowski, chojnicki, człuchowski, kartuski, kościerski, lęborski, pucki, słupski, wejherowski
Gdynia, Słupsk.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: GDYNIA.
OKRĘG WYBORCZY NR 27 — część województwa śląskiego obejmująca obszary powiatów:
bielski, cieszyński, pszczyński, żywiecki
Bielsko-Biała.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: BIELSKO-BIAŁA.
częstochowski, kłobucki, lubliniecki, myszkowski
Częstochowa.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: CZĘSTOCHOWA.
gliwicki, tarnogórski
Bytom, Gliwice, Zabrze.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: GLIWICE.
mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski
Jastrzębie-Zdrój, Rybnik, Żory.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: RYBNIK.
OKRĘG WYBORCZY NR 31 — część województwa śląskiego obejmująca obszar powiatu:
bieruńsko-lędziński
Chorzów, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Tychy.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: KATOWICE.
będziński, zawierciański
Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Sosnowiec.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: SOSNOWIEC.
OKRĘG WYBORCZY NR 33 — województwo świętokrzyskie
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: KIELCE.
OKRĘG WYBORCZY NR 34 — część województwa warmińsko-mazurskiego obejmująca obszary powiatów:
bartoszycki, braniewski, działdowski, elbląski, iławski, lidzbarski, nowomiejski, ostródzki
Elbląg.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: ELBLĄG.
OKRĘG WYBORCZY NR 35 — część województwa warmińsko-mazurskiego obejmująca obszary powiatów:
ełcki, giżycki, gołdapski, kętrzyński, mrągowski, nidzicki, olecki, olsztyński, piski, szczycieński, węgorzewski
Olsztyn.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: OLSZTYN.
OKRĘG WYBORCZY NR 36 — część województwa wielkopolskiego obejmująca obszary powiatów:
gostyński, jarociński, kaliski, kępiński, kościański, krotoszyński, leszczyński, ostrowski, ostrzeszowski, pleszewski, rawicki
Kalisz, Leszno.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: KALISZ.
gnieźnieński, kolski, koniński, słupecki, średzki, śremski, turecki, wrzesiński
Konin.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: KONIN.
chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki, grodziski, międzychodzki, nowotomyski, obornicki, pilski, szamotulski,
wągrowiecki, wolsztyński, złotowski.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: PIŁA.
OKRĘG WYBORCZY NR 39 — część województwa wielkopolskiego obejmująca obszar powiatu:
poznański
Poznań.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: POZNAŃ.
OKRĘG WYBORCZY NR 40 — część województwa zachodniopomorskiego obejmująca obszary powiatów:
białogardzki, choszczeński, drawski, kołobrzeski, koszaliński, sławieński, szczecinecki, świdwiński, wałecki
Koszalin.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: KOSZALIN.
OKRĘG WYBORCZY NR 41 — część województwa zachodniopomorskiego obejmująca obszary powiatów:
goleniowski, gryficki, gryfiński, kamieński, łobeski, myśliborski, policki, pyrzycki, stargardzki
Szczecin, Świnoujście.
Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej: SZCZECIN.
Załącznik nr 2
WYKAZ OKRĘGÓW WYBORCZYCH DO SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Województwo dolnośląskie
OKRĘG WYBORCZY NR 1 — obejmujący obszary powiatów:
bolesławiecki, lubański, lwówecki, zgorzelecki.
jaworski, jeleniogórski, kamiennogórski, złotoryjski
Jelenia Góra.
głogowski, legnicki, lubiński, polkowicki
Legnica.
świdnicki, wałbrzyski.
dzierżoniowski, kłodzki, ząbkowicki.
górowski, milicki, oleśnicki, oławski, strzeliński, średzki, trzebnicki, wołowski, wrocławski.
OKRĘG WYBORCZY NR 7 — obejmujący część obszaru miasta na prawach powiatu Wrocław:
Bieńkowice, Biskupin — Sępolno — Dąbie — Bartoszowice, Borek, Brochów, Gaj, Gajowice, Grabiszyn — Grabiszynek, Huby, Jagodno, Klecina, Krzyki — Partynice, Księże, Oporów, Plac Grunwaldzki, Powstańców Śląskich, Przedmieście Oławskie, Przedmieście Świdnickie, Stare Miasto, Tarnogaj, Wojszyce — Ołtaszyn, Zacisze
— Zalesie — Szczytniki.
OKRĘG WYBORCZY NR 8 — obejmujący część obszaru miasta na prawach powiatu Wrocław:
Gadów — Popowice Pd, Jerzmanowo — Jarnołtów — Strachowice — Osiniec, Karłowice — Różanka, Kleczków,
Kowale, Kużniki, Leśnica, Lipa Piotrowska, Maślice, Muchobór Mały, Muchobór Wielki, Nadodrze, Nowy Dwór,
Ołbin, Osobowice — Rędzin, Pawłowice, Pilczyce — Kozanów — Popowice, Polanowice — Poświętne — Ligota,
Pracze Odrzańskie, Psie Pole — Zawidawie, Sołtysowice, Swojczyce — Strachocin — Wojnów, Szczepin, Świniary, Widawa, Żerniki.
Województwo kujawsko-pomorskie
bydgoski, świecki, tucholski
Bydgoszcz.
inowrocławski, mogileński, nakielski, sępoleński, żniński.
chełmiński, toruński
Toruń.
brodnicki, golubsko-dobrzyński, grudziądzki, rypiński, wąbrzeski
Grudziądz.
aleksandrowski, lipnowski, radziejowski, włocławski
Włocławek.
Województwo lubelskie
lubartowski, łukowski, opolski, puławski, rycki.
janowski, kraśnicki, lubelski, łęczyński, świdnicki.
OKRĘG WYBORCZY NR 16 — obejmujący obszar miasta na prawach powiatu:
Lublin.
bialski, parczewski, radzyński
Biała Podlaska.
chełmski, krasnostawski, włodawski
Chełm.
biłgorajski, hrubieszowski, tomaszowski, zamojski
Zamość.
Województwo lubuskie
krośnieński, świebodziński, zielonogórski
Zielona Góra.
gorzowski, międzyrzecki, strzelecko-drezdenecki, słubicki, sulęciński
Gorzów Wielkopolski.
nowosolski, wschowski, żagański, żarski.
Województwo łódzkie
OKRĘG WYBORCZY NR 23 — obejmujący część obszaru miasta na prawach powiatu Łódź:
Osiedle Nr 1 — Osiedle Bałuty Zachodnie, Osiedle Nr 2 — Osiedle Radogoszcz, Osiedle Nr 3 — Osiedle Łagiewniki, Osiedle Nr 4 — Osiedle Julianów — Marysin — Rogi, Osiedle Nr 5 — Osiedle Bałuty — Doły, Osiedle Nr 6,
Osiedle Nr 7 — Osiedle Teofilów — Wielkopolska, Osiedle Nr 17 — Osiedle Złotno, Osiedle Nr 18, Osiedle Nr 19
— Osiedle Karolew — Retkinia Wschód, Osiedle Nr 20 — Osiedle Retkinia Zachód — Smulsko, Osiedle Nr 21,
Osiedle Nr 22 — Osiedle Stare Polesie, Osiedle Nr 23 — Osiedle Katedralna, Osiedle Nr 24 — Osiedle Śródmieście Wschód, Osiedle Nr 25 — Osiedle Nad Nerem, Osiedle Nr 34 — Osiedle Koziny.
brzeziński, łódzki wschodni
oraz część obszaru miasta na prawach powiatu
Łódź:
Osiedle Nr 8, Osiedle Nr 9 — Osiedle Nowosolna, Osiedle Nr 10 — Osiedle Mileszki, Osiedle Nr 11 — Osiedle
Olechów — Janów, Osiedle Nr 12 — Osiedle Zarzew, Osiedle Nr 13 — Osiedle Stary Widzew, Osiedle Nr 14 —
Osiedle Stoki, Osiedle Nr 15 — Osiedle Andrzejów, Osiedle Nr 16 — Osiedle Widzew — Wschód, Osiedle Nr 26
— Osiedle Ruda, Osiedle Nr 27 — Osiedle Chojny, Osiedle Nr 28, Osiedle Nr 29 — Osiedle Górniak, Osiedle
Nr 30 — Osiedle Piastów — Kurak, Osiedle Nr 31 — Osiedle Chojny — Dąbrowa, Osiedle Nr 32 — Osiedle Wiskitno, Osiedle Nr 33, Osiedle Nr 35 — Osiedle Wzniesień Łódzkich.
kutnowski, łęczycki, łowicki, poddębicki.
łaski, pabianicki, zgierski.
pajęczański, sieradzki, wieluński, wieruszowski, zduńskowolski.
bełchatowski, piotrkowski, radomszczański
Piotrków Trybunalski.
opoczyński, rawski, skierniewicki, tomaszowski
Skierniewice.
Województwo małopolskie
chrzanowski, myślenicki, oświęcimski, suski, wadowicki.
krakowski, miechowski, olkuski.
OKRĘG WYBORCZY NR 32 — obejmujący część obszaru miasta na prawach powiatu
Kraków:
Dzielnica II, Dzielnica III, Dzielnica IV, Dzielnica XIV, Dzielnica XV, Dzielnica XVI, Dzielnica XVII, Dzielnica XVIII.
Kraków:
Dzielnica I, Dzielnica V, Dzielnica VI, Dzielnica VII, Dzielnica VIII, Dzielnica IX, Dzielnica X, Dzielnica XI, Dzielnica XII, Dzielnica XIII.
bocheński, brzeski, proszowicki, wielicki.
dąbrowski, tarnowski
Tarnów.
limanowski, nowotarski, tatrzański.
gorlicki, nowosądecki
Nowy Sącz.
Województwo mazowieckie
gostyniński, płocki, sierpecki, sochaczewski, żyrardowski
Płock.
ciechanowski, mławski, płoński, przasnyski, żuromiński.
legionowski, nowodworski, warszawski zachodni, wołomiński.
grodziski, otwocki, piaseczyński, pruszkowski.
Warszawa:
Praga Południe, Praga Północ, Rembertów, Targówek, Wesoła.
Warszawa:
Mokotów, Ursynów, Wawer, Wilanów.
Warszawa:
Białołęka, Bielany, Śródmieście, Żoliborz.
Warszawa:
Bemowo, Ochota, Ursus, Włochy, Wola.
makowski, ostrołęcki, ostrowski, pułtuski, wyszkowski
Ostrołęka.
garwoliński, miński, węgrowski.
łosicki, siedlecki, sokołowski
Siedlce.
białobrzeski, grójecki, kozienicki, przysuski.
lipski, radomski, szydłowiecki, zwoleński
Radom.
Województwo opolskie
brzeski, kluczborski, namysłowski, nyski, prudnicki.
OKRĘG WYBORCZY NR 52 — obejmujący obszar powiatu:
opolski
Opole.
głubczycki, kędzierzyńsko-kozielski, krapkowicki, oleski, strzelecki.
Województwo podkarpackie
leżajski, niżański, stalowowolski, tarnobrzeski
Tarnobrzeg.
dębicki, kolbuszowski, mielecki, ropczycko-sędziszowski, strzyżowski.
łańcucki, rzeszowski
Rzeszów.
brzozowski, jasielski, krośnieński
Krosno.
bieszczadzki, jarosławski, leski, lubaczowski, przemyski, przeworski, sanocki
Przemyśl.
Województwo podlaskie
augustowski, grajewski, kolneński, łomżyński, moniecki, sejneński, suwalski, zambrowski
Łomża i Suwałki.
białostocki, sokólski
Białystok.
bielski, hajnowski, siemiatycki, wysokomazowiecki.
Województwo pomorskie
lęborski, słupski, wejherowski
Słupsk.
bytowski, chojnicki, człuchowski, kartuski, kościerski.
pucki
Gdynia.
OKRĘG WYBORCZY NR 65 — obejmujący obszary miast na prawach powiatu:
Gdańsk, Sopot.
gdański, starogardzki, tczewski.
kwidzyński, malborski, nowodworski, sztumski.
Województwo śląskie
częstochowski, kłobucki, lubliniecki, myszkowski.
Częstochowa.
gliwicki, tarnogórski
Gliwice.
Bytom, Zabrze.
raciborski, wodzisławski
Jastrzębie-Zdrój, Żory.
mikołowski, rybnicki
Rybnik.
OKRĘG WYBORCZY NR 74 — obejmujący obszar miast na prawach powiatu:
Chorzów, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice.
bieruńsko-lędziński
Mysłowice, Tychy.
będziński, zawierciański
Dąbrowa Górnicza.
Jaworzno, Sosnowiec.
bielski, pszczyński
Bielsko-Biała.
cieszyński, żywiecki.
Katowice.
Województwo świętokrzyskie
buski, jędrzejowski, kazimierski, konecki, pińczowski, staszowski, włoszczowski.
opatowski, ostrowiecki, sandomierski, skarżyski, starachowicki.
kielecki
Kielce.
Województwo warmińsko-mazurskie
bartoszycki, braniewski, elbląski, lidzbarski
Elbląg.
działdowski, iławski, nowomiejski, ostródzki.
nidzicki, olsztyński, szczycieński
Olsztyn.
ełcki, giżycki, gołdapski, kętrzyński, mrągowski, olecki, piski, węgorzewski.
Województwo wielkopolskie
chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki, pilski, wągrowiecki, złotowski.
grodziski, międzychodzki, nowotomyski, obornicki, szamotulski, wolsztyński.
poznański.
Poznań.
gnieźnieński, słupecki, średzki, śremski, wrzesiński.
kolski, koniński, turecki
Konin.
gostyński, kościański, leszczyński, rawicki
Leszno.
kępiński, krotoszyński, ostrowski, ostrzeszowski.
jarociński, kaliski, pleszewski
Kalisz.
Województwo zachodniopomorskie
policki
Szczecin.
goleniowski, gryficki, gryfiński, kamieński, łobeski, myśliborski, pyrzycki, stargardzki
Świnoujście.
białogardzki, choszczeński, drawski, kołobrzeski, świdwiński, wałecki.
koszaliński, sławieński, szczecinecki
Koszalin.
Załącznik nr 3
WYKAZ OKRĘGÓW WYBORCZYCH W WYBORACH DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
OKRĘG WYBORCZY NR 1 obejmuje obszar województwa pomorskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Gdańsk.
OKRĘG WYBORCZY NR 2 obejmuje obszar województwa kujawsko-pomorskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Bydgoszcz.
OKRĘG WYBORCZY NR 3 obejmuje obszar województwa podlaskiego i województwa warmińsko-mazurskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Olsztyn.
OKRĘG WYBORCZY NR 4 obejmuje obszar części województwa mazowieckiego: m.st. Warszawy oraz powiatów: grodziskiego, legionowskiego, nowodworskiego, otwockiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego, warszawskiego zachodniego i wołomińskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Warszawa.
OKRĘG WYBORCZY NR 5 obejmuje obszar części województwa mazowieckiego: powiatów — ciechanowskiego,
gostynińskiego, mławskiego, płockiego, płońskiego, przasnyskiego, sierpeckiego, sochaczewskiego, żuromińskiego, żyrardowskiego, białobrzeskiego, grójeckiego, kozienickiego, lipskiego, przysuskiego, radomskiego,
szydłowieckiego, zwoleńskiego, garwolińskiego, łosickiego, makowskiego, mińskiego, ostrołęckiego, ostrowskiego, pułtuskiego, siedleckiego, sokołowskiego, węgrowskiego, wyszkowskiego oraz miast na prawach powiatu — Płock, Radom, Ostrołęka i Siedlce.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Warszawa.
OKRĘG WYBORCZY NR 6 obejmuje obszar województwa łódzkiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Łódź.
OKRĘG WYBORCZY NR 7 obejmuje obszar województwa wielkopolskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Poznań.
OKRĘG WYBORCZY NR 8 obejmuje obszar województwa lubelskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Lublin.
OKRĘG WYBORCZY NR 9 obejmuje obszar województwa podkarpackiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Rzeszów.
OKRĘG WYBORCZY NR 10 obejmuje obszar województwa małopolskiego i województwa świętokrzyskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Kraków.
OKRĘG WYBORCZY NR 11 obejmuje obszar województwa śląskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Katowice.
OKRĘG WYBORCZY NR 12 obejmuje obszar województwa dolnośląskiego i województwa opolskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Wrocław.
OKRĘG WYBORCZY NR 13 obejmuje obszar województwa lubuskiego i województwa zachodniopomorskiego.
Siedziba okręgowej komisji wyborczej — Gorzów Wielkopolski.

Kodeks wyborczy - bip.koscierzyna.gda.p

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kalendarz wyborczy

Harmonogram wyborów przedstawicieli do Wydziałowego Kolegium

harmonogram

Wybory Prezydenckie 2015

Wyniki frekwencja

Show publication content!

Zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego

nti,,i*ilłó 0ufi,łil,o

KALENDARZ WYBORCZY DLA WYBORÓW UZUPEŁNIAJĄCYCH