Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie

Alicja Janowska
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie
przedsiębiorstw z branży budowlano- montażowej
(PKD 22)
Working paper
Kwiecień 2013
1. Wstęp
Planowanie finansowe jest niezbędnym instrumentem w podejmowaniu decyzji każdego
przedsiębiorstwa. Ze względu na czas możemy podzielić je na długoterminowe i
krótkoterminowe. W głównej mierze planowanie krótkoterminowe dotyczy bieżącej sytuacji
przedsiębiorstwa opartej na szczegółowych danych tygodniowych, miesięcznych czy
kwartalnych. W niniejszej pracy zastosujemy pewne metody w celu dokonania
krótkoterminowego planowania finansów przedsiębiorstwa z branży budowlano- montażowej.
2. Teoretyczny opis zastosowanej metodyki
W celu zaprezentowania planu krótkoterminowego dla przedsiębiorstwa „X” z branży
budowalno-montażowej zastosowano różne strategie zarządzania środkami pieniężnymi tj:
model Berenka, Baumola oraz Millera-Orra. Dla oceny przyszłego zapotrzebowania na środki
pieniężne użyty został preliminarz środków pieniężnych.
3. Przykład praktyczny z zastosowaniem danych rzeczywistych przedsiębiorstwa
zawartych w Monitorze Polskim B
Korzystając z rzeczywistych danych zamieszczonych w bazie danych Monitor Polski B
przeprowadzono dla wybranego przedsiębiorstwa z branży budowlano-montażowej
krótkoterminowe planowanie finansów.
3.1 Zarządzanie środkami pieniężnymi
Z uwagi na dużą sezonowość branży budowlano-montażowej należy przyjąć poniższe
założenia:
1. styczeń-kwiecień – wypływy przewyższają wpływy (okres stagnacji w branży)
2. maj-wrzesień – wpływy przewyższają wypływy ( okres wysokiej aktywności w
branży)
3. październik-grudzień – wpływy zbliżone poziomem wypływom
W związku z takim podziałem miesięcznych wpływów i wydatków prezentowanego
przedsiębiorstwa należy rozważy skorzystanie z trzech różnych modeli dla trzech różnych
okresów działalności przedsiębiorstwa.
W przypadku okresu 1 zostanie zastosowany model Baumola jest to klasyczny model
zarządzania środkami pieniężnymi stosowany w sytuacji gdy wypływy przewyższają wpływy,
kryterium to w zostało spełnione w przypadku prezentowanego przedsiębiorstwa.1
Tabela 1 Założenia dla modelu
DANE
( w tyś zł.)
Zapotrzebowanie na środki pieniężne
30 377
Nadwyżka środków pieniężnych
15 548
Początkowy stan środków
749
Koszt kapitału/Koszt alternatywny
21%
Koszt jednego transferu środków pieniężnych
2 zł
Dolna granica L
735
Efektywna stopa opodatkowania
19%
Miesięczna wariancja
4520
Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf
Model Baumola
√
Wielkość jednego transferu środków pieniężnych wynosi 2635,02tyś zł. co oznacza ze w
ciągu miesiąca wystąpi on 11,53 razy, a w całym okresie możliwym do stosowania modelu
Baumola ok. 46 razy.2
Model Berenka
Model ten zastosujemy do sytuacji 2 w której wpływy i wypływy przedsiębiorstwa są
możliwe do przewidzenia podobnie jak w modelu Baumola, ale wpływy przewyższają
wypływy.
√
Optymalna wielkość transferu środków pieniężnych to 1885,16 tyś zł, w miesięcy transfer ten
wystąpi 16,11 razy a w całym okresie gdzie można wykorzystać ten model 80/81 razy.3
1
http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf
Opracowanie własne na podstawie http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf
3
Opracowanie własne na podstawie http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf
2
Model Millera-Orra
W trzecim okresie nie możliwe jest określenie poziomu wpływów i wypływów dlatego też
modelem który można zastosować w tej sytuacji jest model Millera-Orra.
√
Górna granica
Poniżej znajduje się przykładowe zastosowanie modelu Millera-Orra Załóżmy, że poziom
środków pieniężnych na dzień 21 października to 1940,34 tyś zł.
Tabela 2 Wpływy i wypływy w przedsiębiorstwie z branży budowlano-montażowej w okresie od października do grudnia
Poziom środków
Dzień
Wpływy
Wypływy
Efekt netto
Działania
22.10
3215
1487
1728
3678
23.10
3547
4596
-1049
2629
24.10
2036
1258
778
3407
Utworzenie lokaty na kwotę 1457
25.10
2147
4215
-2068
1339
Zlikwidowanie lokaty na kwotę 611
26.10
1234
1542
-308
1031
Zlikwidowanie lokaty na kwotę 919
27.10
2478
1478
1000
2031
28.10
1578
2415
-837
1194
29.10
4589
2148
2441
3635
30.10
2232
3654
-1422
2213
31.10
2589
2147
442
2655
pieniężnych netto
Utworzenie lokaty na kwotę 1728
Zlikwidowanie lokaty na kwotę 756
Źródło: 1 Opracowanie własne na podstawie http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf
3.2 Preliminarz środków pieniężnych
Budżet gotówki przedsiębiorstwa jest szczególnie istotny z punktu widzenia
krótkoterminowego planowania finansowego przedsiębiorstwa. Zestawienie przychodów ze
sprzedaży oraz terminowości dokonywanych spłat należności pozwala na kontrolowanie
płynności finansowej przedsiębiorstwa. W zależności od stopnia szczegółowości budżetu
(roczny, kwartalny, tygodniowy, dzienny) kontrola ta jest ściślejsza.4
Tabela 3 Prognozowany budżet gotówki przedsiębiorstwa z branży budowlano- montażowej
Okres
Styczeń
Luty
Marzec
Kwiecień Maj
Czerwiec Lipiec
Sierpień Wrzesień
I. Wpływy i wydatki (tyś. zł.)
Sprzedaż
brutto
w ciągu 30
dni od
sprzedaży
od 31 do 60
dni od
sprzedaży
od 61 do 90
dni od
sprzedaży
Należności
otrzymane
ogółem
Zakupy
25230
24256
25240
29420
32320
42247
47100
50200
49410
2523
2425,6
2524
2942
3232
4224,7
4710
5020
12615
12128
12620
14710
16160
21123,5
23550
10092
9702,4
10096
11768
12928
16898,8
0
2523
15040,6
24744
25264,4
28038
32152,7
38761,5
45468,8
6000
5100
6090
10546
12000
15000
20400
19450
21572
6000
5100
6090
10546
12000
15000
20400
19450
Płatności za
zakupione
materiały
II. PRZYROST ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH W DANYM MIESIĄCU (w tys. zł.)
Należności
otrzymane
Płatności za
zakupione
materiały
Wydatki
ogółem
Przyrost
(ubytek)
środków
pieniężnych
15040,6
24744
25264,4
28038
32152,7
38761,5
45468,8
15040,6
24744
5100
6090
10546
12000
15000
20400
19450
5100
6090
6000
6000
6000
6000
6000
6000
6000
6000
6000
11100
12090
16546
18000
21000
26400
25450
11100
12090
III. ZAPOTRZEBOWANIE NA FINANSOWANIE ZEWNĘTRZNE (w tys. zł.)
Środki
pieniężne
na początku
miesiąca
4
-2577
1363,6
14017,6
22736
32774
43926,7
Michalski Grzegorz (2010), Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, str. 231
56288,2
Środki
pieniężne
na koniec
miesiąca
Docelowy
poziom
środków
pieniężnych
Poziom
nadwyżki
(niedoboru)
środków
pieniężnych
1363,6
14017,6
22736
32774
43926,7
56288,2
76307
25000
25000
25000
25000
25000
25000
25000
-23636,4
-10982,4
-2264
7774
18926,7
31288,2
51307
Źródło: 2 G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, Warszawa 2005
Z powyższego prognozowanego budżetu przedsiębiorstwa z branży budowlano-montażowej
wynika, iż przedsiębiorstwo to w początkowych miesiącach roku potrzebuje finansowania ze
źródeł zewnętrznych, co jest w głównej mierze związane z występowaniem sezonowości dla
tej branży. W dalszych miesiącach roku nie jest to już niezbędne gdyż przychody ze
sprzedaży jak i spłaty należności pokrywają zapotrzebowanie przedsiębiorstwa na środki
pieniężne.
4. Podsumowanie
Krótkoterminowe planowanie finansowej jest niezbędnym narzędziem kontrolowania
płynności finansowej przedsiębiorstwa na poziomie bieżącej działalności. Dzięki wielu
modelom i metodą można określić budżet gotówki przedsiębiorstwa a także przewidzieć
wpływy i wypływy jakie mają miejsce w przedsiębiorstwie. Posiadanie takiej wiedzy z
punktu widzenia kadry zarządzającej daje możliwość efektywnego zarządzania dostępnymi
środkami pieniężnymi i szybkiego reagowania na jej brak co skutkuje zapotrzebowaniem
przedsiębiorstwa na finansowanie zewnętrzne.
Bibliografia
1. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial
strattegies), oddk, Gdańsk 2009.
2. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań
finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework),
oddk, Gdańsk 2008.
3. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami
przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at
SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041
4. Michalski Grzegorz, Modele zarządzania środkami pieniężnymi,
http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf,
5. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawi sprawozdań
finansowych, wyd. oddk, Gdańska 2008.
6. Michalski Grzegorz, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach,
wyd. PWN, Warszawa 2013.
7. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw, wyd. oddk, Gdańsk 2009.
8. Michalski Grzegorz, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, wyd.
C.H. Beck, Warszawa 2010.
9. Stuart A. McCrary, Podstawy finansów przedsiębiorstw, wyd. Oficyna Wolters
Kluwer Polska, Warszawa 2011.
10. Duda-Piechaczek E., Analiza i planowanie finansowe, Helion, Gliwice 2007
11. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk
sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics,
Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160.
12. Michalski Grzegorz (2010), Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw,
C.H Beck, 2010