raport_athlaczy_ankiety_2013_30 03

Transkrypt

RAPORT za rok 2012
Gromadzenie informacji na temat
kompetencji i przygotowania zawodowego
absolwentów ATH z punktu widzenia
wymagań rynku pracy
Opracowanie: dr inż. Maria Baron-Puda, mgr Dorota Mielcarek
mgr inż. Leon Grinke
Eksperci ds. wdrożenia i prowadzenia systemu informacji od pracodawców.
Partner w projekcie: SM Logistic Sp. z o. o.
Bielsko-Biała, marzec 2013
Spis treści
1. Wprowadzenie .................................................................................................................................... 3
2. Charakterystyka badanej populacji ..................................................................................................... 6
3. Wyniki ankiet dotyczących oceny kompetencji i przygotowania zawodowego absolwentów
z punktu widzenia wymagań rynku pracy ............................................................................................... 8
3.1. Konkurencyjność absolwentów ATH na rynku pracy ................................................................... 8
3.1.1. Znajomość sytuacji na rynku pracy........................................................................................ 8
3.1.2. Ocena szans absolwentów na rynku pracy.......................................................................... 10
3.1.3. Czynniki stanowiące o znalezieniu zatrudnienia ................................................................. 16
3.1.4. Czynniki stanowiące o osiągnięciu sukcesu zawodowego .................................................. 20
3.2. Aktywność studentów i absolwentów na rynku pracy ............................................................... 22
3.2.1. Praca a studiowany kierunek............................................................................................... 22
3.2.2. Plany oraz oczekiwania zawodowe studentów i absolwentów .......................................... 30
3.2.3. Czynniki motywujące absolwentów do pracy ..................................................................... 33
3.3. Wzbogacanie umiejętności praktycznych absolwentów............................................................ 37
3.3.1. Ocena przydatności staży .................................................................................................... 37
3.3.2. Korzyści ze staży dla przedsiębiorstw .................................................................................. 39
3.3.3. Korzyści ze staży dla studentów/absolwentów ................................................................... 41
3.3.4. Wpływ staży na poziom bezrobocia .................................................................................... 43
3.4. Ocena staży realizowanych w ramach projektu ......................................................................... 46
3.5. Doskonalenie kompetencji absolwentów .................................................................................. 49
4. Wnioski .............................................................................................................................................. 53
Załącznik – Budowa systemu gromadzenia informacji od pracodawców ............................................. 56
1. Wprowadzenie
Szkoły wyższe to miejsce, w którym przygotowywany jest kluczowy dla rozwoju gospodarki
„produkt” – wysokowykwalifikowana kadra. Zasoby ludzkie, tj. zwłaszcza wiedza,
umiejętności, motywacja, zaangażowanie pracowników, odgrywają znaczącą rolę
w gospodarce opartej na wiedzy. Gospodarka oparta na wiedzy stawia przed uczelniami
szereg wymagań, w tym1:
− mobilność kadry naukowej i studentów,
− otwartość na kontakty z otoczeniem społecznym i gospodarczym,
− skuteczność w pozyskiwaniu środków na badania naukowe, w tym z funduszy
europejskich, przemysłu,
− lepsze wykorzystanie zasobów uczelni,
− różnorodność i elastyczność programów studiów, tak by sprostać potrzebom
i wymaganiom pracodawców.
Uczelnie zatem powinny zapewnić odpowiednią podaż absolwentów o kompetencjach
pożądanych i oczekiwanych przez rynek pracy. Kształcenie na poziomie wyższym, oprócz
kompetencji fachowych i specjalistycznych, powinno kształtować osobowość, stymulować
kreatywność, poszerzać horyzonty, wyposażać w umiejętność szybkiego przystosowania się
do nowych uwarunkowań środowiska pracy oraz wzmacniać świadomość i potrzebę uczenia
się przez całe życie, zgodnie z koncepcją lifelong learning.
Prowadzone kierunki i specjalności kształcenia, realizowane programy studiów oraz
stosowane formy i metody nauczania powinny nadążać za zmieniającym się otoczeniem, tak
aby umożliwić absolwentom znalezienie zatrudnienia na równie szybko zmieniającym się
rynku pracy. Wiąże się to z wymogiem elastyczności programów studiów, tak by
odpowiadały rzeczywistym potrzebom rynkowym oraz bardziej aktywnym zaangażowaniem
się uczelni w kształcenie ustawiczne.
Uczelnie powinny być silnie powiązane z życiem społecznym i gospodarczym regionu. Stała
współpraca szkół wyższych z pracodawcami jest niezbędna dla ciągłego doskonalenia oferty
1
Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020. Ernst & Young Business Advisory, Instytut Badań
nad Gospodarką Rynkową, luty 2010
edukacyjnej, a przez to zaspakajania potrzeb rynku pracy. Pracodawcy w ramach
współuczestnictwa w zarządzaniu uczelnią pomagają określać wiedzę i umiejętności
potrzebne w pracy. Niedopasowanie kierunków, programów kształcenia oraz treści
nauczania do wymagań kompetencyjnych gospodarki jest jedną z głównych przyczyn
relatywnie wysokiego współczynnika bezrobocia wśród osób posiadających wykształcenie
wyższe.
Przedstawione w niniejszym opracowaniu wyniki stanowią podsumowanie drugiej edycji
badań ankietowych realizowanych w ramach projektu „ATH Łączy – droga do wspólnego celu
– gospodarki opartej na wiedzy”, którego jednym z założeń jest gromadzenie informacji
o kompetencjach absolwentów ATH na potrzeby doskonalenia programów nauczania z
punktu widzenia potrzeb i wymagań rynku pracy.
Dla celów badań zostały zaprojektowane ankiety skierowanych do trzech wyodrębnionych
grup respondentów:
− studentów oraz absolwentów ATH odbywających staże współfinansowane w ramach
projektu, w celu poznania opinii dotyczących realizowanych staży,
− pracujących studentów ostatnich lat studiów, w celu uzyskania informacji dotyczących
przydatności przekazywanej na studiach wiedzy i kształtowanych umiejętności z punktu
widzenia ich wykorzystania w pracy zawodowej,
− przedstawicieli lokalnych przedsiębiorstw, w tym opiekunów stażystów, w celu uzyskania
opinii o przygotowaniu zawodowym absolwentów ATH.
Badaniami objęty został lokalny rynek pracy uwzględniający powiaty:
− miasto Bielsko-Biała,
− bielski,
− cieszyński,
− żywiecki,
− wadowicki.
Projekt „ATH Łączy – droga do wspólnego celu – gospodarki opartej na wiedzy” realizowany
jest w latach 2010-2015, w związku z czym proces gromadzenia i opracowywania danych
stanowi kontynuację badań rozpoczętych w 2011 roku i będzie prowadzony w następnych
latach. Niniejsze opracowanie stanowi efekt analizy i interpretacji danych zebranych w 2012
roku, w związku z kolejnym cyklem staży dla studentów i absolwentów wybranych kierunków
studiów w ATH, zrealizowanych w ramach projektu. W 2012 roku kolejna, bo druga grupa
stażystów uczestniczyła w stażach, które odbywały się w różnych działach i na różnych
stanowiskach w przedsiębiorstwach lokalnego rynku pracy.
W jakim dziale/na jakim stanowisku odbyła Pani/odbył Pan staż?
25,00%
dział produkcji
dział jakości
18,75%
dział handlu i logistyki
18,75%
dział technologiczny
12,50%
montaż, utrzymanie
ruchu
12,50%
dział konstrukcyjny
12,50%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Rys. 1. Działy, w których studenci/absolwenci ATH odbywali staże w ramach projektu „ATH Łączy”
Należy podkreślić, iż jednym z głównych zmierzeń projektu „ATH Łączy– droga do wspólnego
celu – gospodarki opartej na wiedzy” jest stworzenie młodym ludziom, tj. studentom
i absolwentom ATH, szansy wejścia na rynek pracy, poprzez możliwość odbycia płatnych
staży, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, w przedsiębiorstwach
i instytucjach regionu. Dla wielu z tych osób jest to pierwszy kontakt z praktyką, pierwsze
doświadczenie zawodowe, które może być dla nich początkiem kariery zawodowej, stanowić
ułatwienie w poszukiwaniu i znajdowaniu zatrudnienia, a także radzeniu sobie na
współczesnym rynku pracy.
2. Charakterystyka badanej populacji
W 2012 roku badaniami ankietowymi objęto:
− przedstawicieli przedsiębiorstw (15 osób),
− studentów/absolwentów odbywających staże w ramach projektu (16 osób),
− pracujących studentów ostatnich lat studiów (109 osób).
W 2012 roku badana próba liczyła ogółem 140 osób, w tym zarówno przedstawicieli
przedsiębiorstw jak i studentów/absolwentów ATH.
Tab. 1. Charakterystyka badanej próby
Kryterium
Przedstawiciele przedsiębiorstw
Rodzaj działalności (sekcja) reprezentowanego przedsiębiorstwa:
- przemysł
- budownictwo
- handel i naprawy
- transport, gospodarka magazynowa i łączność
- hotele i restauracje
- pośrednictwo finansowe
- obsługa nieruchomości i firm
- rolnictwo
- inne (jakie?) IT, poradnictwo, ubezpieczenia
Lokalizacja przedsiębiorstwa:
- miasto Bielsko-Biała
- powiat bielski
- powiat cieszyński
- powiat żywiecki
- powiat wadowicki
- inny (jaki?)
Liczba zatrudnionych ogółem:
- do 49 pracowników
- 50-249 pracowników
- powyżej 1000 pracowników
Forma własności przedsiębiorstwa:
- sektor publiczny
- sektor prywatny – własność krajowa
- sektor prywatny – własność zagraniczna
- sektor prywatny – własność mieszana
Rok 2012
(15 ankietowanych)
80,00%
0,00%
6,67%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
13,33%
46,67%
13,33%
0,00%
20,00%
0,00%
20,00%
6,67%
40,00%
13,33%
20,00%
20,00%
13,33%
33,34%
40,00%
13,33%
Kryterium
Rok 2012
Studenci/absolwenci odbywający staże, pracujący studenci/ostatni rok studiów
Status stażysty:
- student
- absolwent
Student/absolwent Wydziału:
- Budowy Maszy i Informatyki
- Zarządzania i Informatyki
- Nauk o Materiałach i Środowisku
- Humanistyczno-Społecznego
- Nauk o Zdrowiu
Tryb studiów:
- Dzienne
- Zaoczne
- Wieczorowe
Płeć:
- Kobieta
- Mężczyzna
Rodzaj studiów:
- Inżynierskie
- Licencjackie
- Magisterskie
Wiek:
- Do 24 lat
- 25-34 lata
- 35 lat i więcej
(125 ankietowanych)
88,00%
12,00%
61,60%
38,40%
0,00%
0,00%
0,00%
37,60%
61,60%
0,80%
40,80%
59,20%
34,40%
38,40%
27,20%
52,00%
36,00%
12,00%
3. Wyniki ankiet dotyczących oceny kompetencji i przygotowania
zawodowego absolwentów z punktu widzenia wymagań rynku pracy
3.1. Konkurencyjność absolwentów ATH na rynku pracy
3.1.1. Znajomość sytuacji na rynku pracy
Na rynku pracy ma miejsce zetknięcie się popytu na pracę, tj. zapotrzebowania gospodarki
na określone kwalifikacje i umiejętności pracobiorców, z popytem, czyli bieżącą dostępnością
potencjalnych kandydatów do pracy oferujących określony poziom kompetencji
zawodowych. Wśród kandydatów do pracy ważną grupę stanowią absolwenci szkół i uczelni
wyższych. Na rynku pracy następuje weryfikacja przydatności zawodowej kandydatów
z punktu widzenia wymagań zakładów pracy, a przez to ocena jakości kształcenia
i merytorycznego przygotowania absolwentów do wykonywania określonych zawodów
i specjalności zawodowych, zajmowania stanowisk, pełnienia określonych ról oraz funkcji
zawodowych i społecznych, niezbędnych dla kreowania ciągłego rozwoju i podnoszenia
konkurencyjności gospodarki regionu jak i kraju. Dopasowanie popytu i podaży ma swoje
odzwierciedlenie we wskaźnikach opisujących sytuację na rynku pracy, w tym tych, które
dotyczą bezrobocia oraz aktywności zawodowej.
Znajomość oraz świadomość rzeczywistej sytuacji na lokalnym, regionalnym jak i krajowym
rynku pracy, tak pod względem rozmiarów i struktury bezrobocia, funkcjonujących
przedsiębiorstw i instytucji będących potencjalnym miejscem poszukiwania i znalezienia
zatrudnienia, a także występujących na rynku tendencji w zakresie poszukiwanych zawodów,
pożądanych i oczekiwanych przez pracodawców kwalifikacji i umiejętności pracobiorców jest
dla młodych ludzi kształcących się, a także pracujących, ważną i cenną informacją. Znajomość
ta ułatwia podejmowanie decyzji dotyczących wyboru czy kontynuacji drogi edukacyjnej,
pomaga „odnaleźć się” i radzić sobie na rynku pracy, a także wspomaga aktywne zarządzanie
własną karierą zawodową.
Pytanie o stopień znajomości realiów lokalnego rynku pracy zostało skierowane zarówno do
studentów uczestniczących w stażach w ramach projektu „ATH Łączy”, którzy dopiero
wkraczają na rynek pracy, jak i do studentów już pracujących czyli posiadających pewne
doświadczenie zawodowe.
Czy orientuje się Pani/Pan w sytuacji na lokalnym rynku pracy, np. jakie
jest bezrobocie, na jakie zawody jest popyt?
90%
80%
70%
60%
50%
81,25%
40%
30%
20%
0,00%
18,75%
10%
0%
tak, dobrze się orientuję tak, trochę się orientuję
nie, nie mam pojęcia
Rys. 2. Sytuacja na lokalnym rynku pracy – w opinii studentów-stażystów
Czy orientuje się Pani/Pan w sytuacji na lokalnym rynku pracy, np.
jakie jest bezrobocie, na jakie zawody jest popyt?
60%
50%
40%
30%
20%
58,72%
33,03%
10%
8,26%
0%
tak, dobrze się
orientuję
tak, trochę się
orientuję
nie, nie mam pojęcia
Rys. 3. Sytuacja na lokalnym rynku pracy – w opinii pracujących studentów
Na podstawie otrzymanych wyników można zauważyć, iż posiadanie czy brak doświadczenia
zawodowego nie mają istotnego znaczenia dla znajomości sytuacji rynkowej. Zarówno jedną
jak i drugą grupę badanych cechuje podobny stopień świadomości realiów rynku pracy, przy
czym, co jest zastanawiające, stażyści sytuację tą znają w lepszym stopniu, gdyż żadna
z badanych osób tej grupy nie wskazała na odpowiedź, iż „nie ma pojęcia” o tym co się na
rynku pracy dzieje. Może to tłumaczyć tez fakt, iż dla osób kończących studia, a zatem
wkraczających na rynek pracy z oczekiwaniem znalezienia odpowiedniego zatrudnienia
sytuacja rynku pracy stanowi element większego zainteresowania. Już w trakcie studiów
młodzi ludzie powinni zdobywać wiedzę na temat rynku pracy i jego wymogów, aby później,
podczas poszukiwania pracy, łatwiej było im sprostać wymaganiom, jakie stawiają przed
kandydatami pracodawcy.
Ponadto, uzyskane w tym punkcie wyniki wskazują, iż większy odsetek pracujących aniżeli
stażystów „dobrze orientuje się” co do realiów rynkowych. Co trzeci badany pracujący
student wybrał bowiem taką odpowiedź, podczas gdy wśród stażystów jest to zaledwie co
piąty respondent.
3.1.2. Ocena szans absolwentów na rynku pracy
Badanym studentom, zarówno pracującym jak uczestniczącym w stażach, postawiono
pytanie odnośnie tego, jak widzą oni swoje szanse na rynku pod kątem znalezienia
zatrudnienia, jakie mocne i słabe strony dostrzegają w związku z wejściem na rynek.
Uzyskane odpowiedzi na to pytanie pokazały, iż zarówno jedna jak i druga badana grupa ma
dużo obaw związanych z wejściem na rynek pracy, a głównym utrudnieniem związanym
z podjęciem przyszłego zatrudnienia, zwłaszcza dla stażystów, jest brak doświadczenia
zawodowego, co sprawia że ich pozycja na rynku jest mniej konkurencyjna. Studenci-stażyści
na drugim miejscu wskazują na wysokie wymagania stawiane przez pracodawców (31,25%
wskazań). Natomiast dla pracujących studentów znacznie większą trudnością od wymagań
pracodawców jest znalezienie pracy związanej ze studiowanym kierunkiem (31,19%
wskazań), a także ogólnie trudna sytuacja na rynku pracy (30,28% wskazań). W dalszej
kolejności, obawa pracujących wiąże się ze świadomością słabego przygotowania przez
uczelnię do radzenia sobie na rynku (29,36% wskazań).
Jak ocenia Pani/Pan swoje szanse, jako absolwenta, z punktu widzenia wejścia na rynek pracy
i podjęcia zatrudnienia?
absolwentom zdecydowanie brakuje doświadczenia
zawodowego
62,50%
pracodawcy mają bardzo wysokie wymagania odnośnie
kandydatów
31,25%
uważam, że po kierunku, który studiuję nie ma problemu z
zatrudnieniem
25,00%
12,50%
uważam, że ogólnie jest trudno znaleźć pracę w regionie
myslę, że na rynku pracy można znakleźć pracę, ale raczej
niezwiązaną ze studiowanym kieryunkiem
6,25%
inne
0,00%
nie potrafię odpowiedzieć
0,00%
uczelnia słabo przygotowuje studentów do radzenia sobie na
rynku
0,00%
0%
20%
40%
60%
80%
Rys. 4. Ocena szans znalezienia zatrudnienia – w opinii studentów-stażystów
Uwagę zwraca też znacznie większy optymizm u stażystów odnośnie perspektywy znalezienia
przyszłego zatrudnienia związanego ze studiowanym kierunkiem, po którym – zdaniem co
czwartego respondenta w tej grupie – nie będzie problemów z otrzymaniem pracy.
W opinii pracujących studentów szanse znalezienia i uzyskania zatrudnienia zgodnego ze
zdobywanym wykształceniem są znacznie mniejsze. Problemy otrzymania pracy związanej ze
studiowanym kierunkiem wykluczył bowiem zaledwie co dziesiąty respondent w grupie
pracujących studentów.
Jak ocenia Pani/Pan swoje szanse, jako absolwenta, z punktu widzenia wejścia na rynek
pracy i podjęcia zatrudnienia?
absolwentom zdecydowanie brakuje doświadczenia
zawodowego
55,05%
31,19%
myślę, że na rynku można znaleźć pracę, ale raczej
niezwiązaną ze studiowanym kierunkiem
30,28%
uważam, że ogólnie jest trudno znaleźć pracę w regionie
uczelnia słabo przygotowuje studentów do radzenia sobie
na rynku pracy
29,36%
pracodawcy mają bardzo wysokie wymagania odnośnie
kandydatów
23,85%
uważam, że po kierunku który studiuję nie ma problemu z
zatrudnieniem
8,26%
1,83%
nie potrafię odpowiedzieć
0,00%
inne
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Rys. 5. Ocena szans znalezienia zatrudnienia – w opinii pracujących studentów
Ocena szans młodych ludzi na rynku pracy została także zbadana w kontekście porównania
posiadanych kompetencji absolwentów ATH z kompetencjami absolwentów innych uczelni.
Stanowi ona swoisty wyraz samooceny i określenia własnej pozycji konkurencyjnej na rynku
pracy. Jest istotna z punktu widzenia wejścia na rynek pracy, gdyż z jednej strony, im wyższa
ocena tym osoba jest bardziej pozytywnie nastawiona, pewniejsza swoich kwalifikacji
i możliwości znalezienia pracy, co w efekcie podnosi jej motywację i wiarę w poszukiwaniu
zatrudnienia. Z drugiej strony należy sobie zdawać sprawę, iż przeświadczenie o swojej
wyższej pozycji na rynku może w konfrontacji z wymagającymi realiami rynku pracy być też
powodem rozczarowania dla młodych ludzi, zwłaszcza kiedy nie posiadają oni wcześniejszych
doświadczeń zawodowych, z powodu braku możliwości wykorzystania zdobytych w toku
kształcenia kompetencji czy też niepowodzeń w znalezieniu odpowiedniej pracy.
Zdaniem najliczniejszych grup ankietowanych, zarówno stażystów (81,25% wskazań), jak i też
pracujących studentów (69,72% wskazań), posiadane przez nich kompetencje są
porównywalne z kompetencjami absolwentów innych uczelni, a zatem oceniają oni efekty
kształcenia w różnych uczelniach na podobnym poziomie.
Jak ocenia Pani/Pan swoje przygotowanie do pracy w porównaniu do
studentów/absolwentów innych uczelni?
90%
80%
70%
60%
50%
81,25%
40%
30%
12,50%
6,25%
20%
10%
0,00%
0%
wyżej
porównywalnie
niżej
nie potrafię
odpowiedzieć
Rys. 6. Ocena konkurencyjności absolwentów ATH na rynku pracy – w opinii studentów-stażystów
Wyżej swoje szanse oceniają tylko nieliczni pracujący studenci – blisko co dziesiąty
respondent wywodzący się z grupy jest przeświadczony o lepszym przygotowaniu
zawodowym, a zatem wyżej ocenia swoje kompetencje pod względem pozycji
konkurencyjnej na rynku pracy. Natomiast żaden ze stażystów nie ocenia swojego
przygotowania do wykonywania przyszłej pracy wyżej w odniesieniu do wykształcenia
absolwentów innych szkół wyższych. Wynika stąd, iż stażyści w porównaniu z pracującymi już
studentami mają znacznie niższy wskaźnik samooceny własnych szans konkurowania na
rynku pracy.
Jak ocenia Pani/Pan swoje przygotowanie do pracy w porównaniu do
studentów/absolwentów innych uczelni?
70%
60%
50%
40%
69,72%
30%
20%
10%
11,01%
8,26%
11,01%
0%
wyżej
porównywalnie
niżej
nie potrafię
odpowiedzieć
Rys. 7. Ocena konkurencyjności absolwentów ATH na rynku pracy – w opinii pracujących studentów
Podobnie jak studenci uczestniczący w badaniach, także przedstawiciele pracodawców nie
widzą zasadniczych różnic w przygotowaniu do pracy absolwentów ATH w porównaniu
z absolwentami innych uczelni. Największy odsetek odpowiedzi dotyczy porównywalnej
jakości wykształcenia (66,67% wskazań) oraz, co jest pozytywnym symptomem, co dziesiąty
respondent badanej grupy wyżej ocenia kompetencje absolwentów ATH, aniżeli osób
będących absolwentami innych szkół wyższych. Niestety, aż co piąty reprezentant
pracodawców nie potrafił takiej oceny dokonać.
Jak ocenia Pani/Pan przygotowanie zawodowe absolwentów ATH na tle
absolwentów in. uczelni?
70%
60%
50%
66,67%
40%
30%
20%
10%
20,00%
0,00%
13,33%
0,00%
0%
wyżej
porównywalnie
niżej
nie potrafię
odpowiedzieć
nie
zatrudniamy
absolwentów
ATH
Rys. 8. Ocena konkurencyjności absolwentów ATH na rynku pracy – w opinii przedstawicieli przedsiębiorstw
Przedstawiciele lokalnych przedsiębiorstw zostali też poproszeni o ocenę przygotowania
zawodowego absolwentów ATH na przestrzeni ostatnich lat.
Jak ocenia Pani/Pan jakość (wiedzę, umiejętności, zachowanie, itd.)
przygotowania do pracy absolwentów ATH na przestrzeni ostatnich lat?
50%
45%
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
46,67%
33,33%
20,00%
0,00%
0,00%
jest coraz lepsza
jest coraz
gorsza
nie widzę
różnicy
nie potrafię
odpowiedzieć
inne
Rys. 9. Ocena poziomu wykształcenia absolwentów ATH na przestrzeni ostatnich lat – w opinii przedstawicieli
przedsiębiorstw
Z pewnością najbardziej optymistycznym elementem może być fakt, iż żaden
z respondentów odpowiadających na to pytanie nie zauważa pogorszenia jakości
wykształcenia osób kończących studia na ATH, a także, że co trzeci badany przedstawiciel
pracodawców potwierdza, iż poziom przygotowania zawodowego absolwentów jest coraz
wyższy. Niestety, blisko połowa badanych nie była w stanie odpowiedzieć na postawione
pytanie. Może to jednak świadczyć o tym, iż w dotychczasowej karierze zawodowej osoby te
nie miały kontaktu z absolwentami ATH.
3.1.3. Czynniki stanowiące o znalezieniu zatrudnienia
Dopełnieniem oceny konkurencyjności absolwentów na rynku jest znajomość przez
badanych respondentów czynników, które mogą pomóc w zalezieniu zatrudnienia.
W obecnych czasach poszukiwanie pracy jest procesem żmudnym i nierzadko długotrwałym.
Z danych przedstawionych na stronach Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach2 wynika,
że na koniec IV kwartału 2012 roku 17,45% bezrobotnych stanowiły osoby w wieku do 24 lat,
a zatem blisko co piąty bezrobotny w województwie to osoba bardzo młoda. Natomiast pod
względem wykształcenia bezrobotni legitymujący się posiadaniem dyplomu szkoły wyższej
stanowili w tym okresie 12,29% ogółu bezrobotnych. Można zatem postawić w tym miejscu
następujące pytania:
− Czy rynek pracy wystarczająco nasycił się już absolwentami szkół wyższych? Z pewnością
jest ich coraz więcej, gdyż młodzież obserwuje rynek pracy i dostrzega, że wyższe
wykształcenie jest przydatne i konieczne z punktu widzenia konkurowania na rynku, choć
nie jest dziś gwarancją znalezienia zatrudnienia.
− Czy rodzaj i poziom wykształcenia dostosowane są do faktycznych potrzeb rynku pracy?
A zatem czy szkoły i uczelnie kształcą w zawodach i specjalnościach, na które występuje
zapotrzebowanie?
− Czy absolwenci prezentują odpowiedni do wymagań gospodarki poziom umiejętności
związanych z radzeniem sobie i funkcjonowaniem na rynku pracy?
Znalezienie pracy od razu po opuszczeniu uczelni jest dla młodych ludzi nie lada wyzwaniem
i często należy zadać sobie wiele trudu, by znaleźć satysfakcjonującą prace czy nierzadko,
2
www.wup-katowice.pl
jakąkolwiek pracę. W poszukiwaniu pracy, oprócz przygotowania do procesu aplikowania
o pracę (m.in. profesjonalne opracowanie dokumentów aplikacyjnych, przygotowanie do
rozmowy kwalifikacyjnej), ważna jest także świadomość czynników, które mogą
w poszukiwaniu pracy pomóc czy być utrudnieniem, choć obecnie zamiast koncentrować się
na niedogodnościach poszukiwania pracy należy zdawać sobie sprawę, że szukanie pracy to
dziś nie problem, ale integralny element naszego życia, przede wszystkim życia zawodowego.
Zarówno studenci pracujący jak i uczestnicy staży są zgodni, że o znalezieniu zatrudnienia
decyduje przede wszystkim posiadane doświadczenie zawodowe, przy czym stażyści
znacznie bardziej są o tym przekonani (93,75% wskazań) aniżeli studenci, którzy już znaleźli
zatrudnienie (72,48% wskazań). Najliczniejszy odsetek wskazań dla czynnika „doświadczenie
zawodowe” potwierdza utrwalający się w ostatnich latach pogląd, iż samo wykształcenie nie
gwarantuje dziś znalezienia pracy, gdyż nie zapewnia wystarczających podstaw do
sprawnego wykonywania zadań zawodowych.
Co Pani/Pana zdaniem w szczególności decyduje o znalezieniu zatrudnienia?
posiadane doświadczenie
zawodowe
93,75%
znajomości i kontakty
25,00%
posiadanie poszukiwanego na
rynku zawodu
25,00%
18,75%
posiadane wykształcenie wyższe
12,50%
szczęście i zbieg okoliczności
12,50%
umiejętności autoprezentacji
6,25%
inne
dodatkowe
kursy, szkolenia, studia…
0%
6,25%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Rys. 10. Elementy istotne w sytuacji przyjmowania pracownika do pracy – w opinii studentów-stażystów
Co Pani/Pana zdaniem w szczególności decyduje o znalezieniu zatrudnienia?
posiadane doświadczenie zawodowe
72,48%
znajomości i kontakty
60,55%
posiadane wykształcenie wyższe
18,35%
dodatkowe kursy, szkolenia, studia podyplomowe
17,43%
umiejętność autoprezentacji
13,76%
posiadanie poszukiwanego na rynku zawodu
11,93%
szczeście i zbieg okoliczności
7,34%
inne
0,92%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Rys. 11. Elementy istotne w sytuacji przyjmowania pracownika do pracy – w opinii pracujących studentów
Wysoki odsetek wskazań dla czynnika „znajomości i kontakty”, zwłaszcza w grupie
pracujących studentów (60,55% wskazań), świadczy o tym, iż trudno dziś zaistnieć na rynku
bez znajomości, kontaktów, bez poparcia i rekomendacji innych. Należy jednak zauważyć, że
na sieć osobistych kontaktów (networking), należy sobie zapracować. Często zyskuje się ją
dzięki wysiłkom i efektom własnej pracy, gdyż to właśnie dzięki nim można zyskać szacunek
i akceptację innych. Na współczesnym rynku networking uważany jest za jedną ze
skuteczniejszych metod rekrutacji i selekcji, gdyż z jednej strony nie wymaga znacznych
nakładów kosztowych, a z drugiej – pozwala na zminimalizowanie ryzyka popełnia błędów
przy zatrudnianiu nowego pracownika.
Dla stażystów posiadanie poszukiwanego zawodu na rynku jest znacznie ważniejszym
czynnikiem ułatwiającym znalezienie zatrudnienia (25% wskazań) aniżeli dla osób już
pracujących. Pracujący studenci z kolei bardziej niż stażyści cenią posiadanie wyższego
wykształcenia (18,35% wskazań) oraz dodatkowe kursy, szkolenia czy studia podyplomowe
(17,43% wskazań).
Wśród „innych” czynników, jakie zostały zasygnalizowane przez obie grupy badanych,
znalazły się zgodnie języki obce, w tym język angielski oraz niemiecki.
W czasach globalnej informacji, pracy, nauki, a także coraz łatwiejszego dostępu do
Internetu, posługiwania się językiem obcym to kluczowa umiejętność, dzięki której otwierają
się przed nami nowe możliwości i horyzonty poznawcze, towarzyskie i zawodowe. Znajomość
języków obcych i umiejętność praktycznego zastosowania tej znajomości to zatem dziś
standard wykształcenia. Jest to bowiem jeden z najważniejszych elementów rozwijania się,
poszerzania wiedzy i szybszego dostosowania do zmieniających się uwarunkowań życia
społecznego i zawodowego. Znajomość języka obcego podnosi też naszą samoocenę
i umacnia poczucie pewności siebie, w tym lepszego radzenia sobie na rynku pracy. Wśród
przedkładanych ofert pracy, niezależnie od stanowiska czy charakteru pracy, w ramach
stawianych kandydatom wymagań, znajomość języka czy nierzadko języków obcych
przejawia się niczym wspólny ich mianownik. Zatem nauka i doskonalenie umiejętności
lingwistycznych to wymóg i konieczność funkcjonowania na rynku pracy.
Znajomość języków obcych wśród badanych stażystów kształtuje się głównie na poziomie
jednego języka – tak zadeklarowało niespełna 2/3 respondentów-stażystów. Natomiast nieco
ponad 1/3 badanych tej grupy poświadcza znajomość dwóch języków obcych.
Ile zna Pani/Pan języków obcych?
70%
60%
50%
40%
62,50%
30%
37,50%
20%
10%
0,00%
0,00%
0%
nie znam żadnego
znam 1 język
obcy
znam 2 języki
obce
Rys. 12. Znajomość języków obcych - w opinii studentów-stażystów
znam 3 i więcej
języków obcych
Do lepszej znajomości języków obcych przyznają się pracujący studenci, gdyż blisko połowa
z nich (46,79% wskazań) wskazała na znajomość dwóch języków obcych. W tej grupie
badanych są też osoby, które znają trzy i więcej języków (5,50% wskazań), a także takie,
które przyznają, iż nie znają żadnego języka obcego (7,34% wskazań).
Ile zna Pani/Pan języków obcych?
50%
40%
46,79%
30%
20%
39,45%
7,34%
5,50%
10%
0%
nie znam
żadnego
znam 1
znam 2
znam 3 i więcej
Rys. 13. Znajomość języków obcych - w opinii pracujących studentów
Porównując obie grupy pod kątem znajomości językowej, umiejętność ta nieco lepiej
prezentowana jest przez pracujących studentów, być może z uwagi na konieczność używania
języków obcych w pracy zawodowej.
3.1.4. Czynniki stanowiące o osiągnięciu sukcesu zawodowego
Dla współczesnego człowieka jednym z głównych zamierzeń życiowych jest sukces
zawodowy. Sukces wiąże się z osiąganiem celów, możliwością realizacji kariery, uzyskaniem
poczucia satysfakcji i zadowolenia z wykonywanej pracy czy innymi słowy, z realizacją
potrzeby samospełnienia w pracy i poprzez pracę zawodową.
Dla stażystów głównymi czynnikami prowadzącymi do osiągnięcia sukcesu zawodowego są:
− umiejętności praktyczne (81,25% wskazań),
−
−
−
−
znajomość języków obcych (68,75% wskazań),
wiedza specjalistyczna związana z wykonywanym zawodem (56,25% wskazań),
współpraca z innymi (31,25% wskazań),
komunikatywność (25% wskazań).
Jakie cechy, Pani/Pana zdaniem, są szczególnie istotne w osiągnięciu sukcesu
zawodowego?
81,25%
umiejętności praktyczne
68,75%
znajomość języków obcych
56,25%
wiedza specjalistyczna
31,25%
współpraca z innymi
25,00%
komunikatywność
12,50%
logiczne myślenie
szybkość uczenia się
6,25%
kreatywność
6,25%
samodzielność
6,25%
umiejętność obsługi komputera…
6,25%
0,00%
inne
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Rys. 14. Cechy i zdolności przydatne w realizacji kariery zawodowej – w opinii studentów-stażystów
Natomiast pracujący studenci za najistotniejsze elementy sprzyjające realizacji kariery
i osiągnięciu sukcesu zawodowego uznali kolejno:
− umiejętności praktyczne (58,72% wskazań),
− znajomość języków obcych (53,21% wskazań),
− wiedza, która ściśle łączy się z wykonywanym zawodem (43,12% wskazań),
− logiczne myślenie (22,94% wskazań),
− szybkość uczenia się (20,18% wskazań).
Jakie cechy, Pani/Pana zdaniem, są szczególnie istotne w osiągnięciu sukcesu zawodowego?
58,72%
umiejętności praktyczne
53,21%
znajomość języków obcych
43,12%
wiedza specjalistyczna
22,94%
logiczne myślenie
20,18%
szybkość uczenia się
kreatywność
15,60%
komunikatywność
15,60%
12,84%
współpraca z innymi
11,01%
dostosowanie do zmian
znajomość specjalist. programów komp.
10,09%
ogólna umiejętność obsługi komputera
10,09%
8,26%
samodzielność
3,67%
umiejętności przywódcze
inne
1,83%
kultura osobista
1,83%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Rys. 15. Cechy i zdolności przydatne w realizacji kariery zawodowej – w opinii pracujących studentów
Jak wynika z uzyskanych odpowiedzi zarówno pracujący studenci jak i stażyści w pierwszej
trójce wymieniają te same czynniki i w tej samej kolejności. Zdecydowanie liczą się dla nich
przede wszystkim umiejętności praktyczne związane z zastosowaniem poznanych teorii
w praktycznym działaniu.
3.2. Aktywność studentów i absolwentów na rynku pracy
3.2.1. Praca a studiowany kierunek
Łączenie pracy zawodowej ze studiami nie jest łatwe, często wymaga wielu wyrzeczeń.
Jednak współczesny rynek pracy stawia przed pracobiorcami coraz wyższe wymagania
kwalifikacyjne, umiejętność dostosowywania się do zmian, gotowość szybkiego uczenia itp.
Ponadto szybki rozwój rynku edukacyjnego spowodował, że wykształcenie wyższe jest
obecnie jednym z podstawowych wymogów na rynku pracy. Dlatego wiele osób, które
podjęły pracę nie poprzestaje na osiągniętym poziomie edukacji, tylko decyduje się na
kontynuację kształcenia na poziomie wyższym, zwykle w trybie zaocznym lub wieczorowym.
Studia podejmowane równolegle do wykonywanej pracy pozwalają na konfrontowanie
i łączenie praktyki z teorią, o ile studiowany kierunek pokrywa się z obszarem zawodowym.
Jeśli nie ma zbieżności między studiami a pracą zawodową, to z punktu widzenia przyszłości
są one szansą na kolejną nową pracę, awans, realizację kariery zgodnie z kwalifikacjami
uzyskanymi w toku studiowania, nabywając zarazem w trakcie studiów tak poszukiwane
obecnie na rynku pracy doświadczenie zawodowe.
Przygotowanie do wejścia na rynek pracy to przede wszystkim wykorzystanie wszelkich
możliwości gromadzenia doświadczenia i doskonalenia umiejętności praktycznych. To także
łączenie teorii przekazywanej w toku studiów z praktyką.
Większość respondentów (stażystów) zapytana o dotychczasowe działania związane
z podjęciem jakiejkolwiek pracy w czasie studiów odpowiedziała twierdząco (81,25%
wskazań). Niewątpliwie jest to pozytywny element wskazujący na dużą aktywność młodych
ludzi w obszarze gromadzenia doświadczeń związanych z pracą.
Czy ma Pani/Pan doświadczenie z jakąkolwiek formą zatrudnienia?
50%
45%
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
50,00%
31,25%
18,75%
tak, obecnie pracuję
tak, pracowałam/-em
wcześniej
nie, brak
doświadczenia
Rys. 16. Poziom aktywności związany z podjęciem pracy w trakcie nauki – w opinii studentów-stażystów
Osoby, które nie nabyły jeszcze doświadczeń związanych z pracą jako główny powód takiego
stanu podały trudności w pogodzeniu pracy z nauką, która, ich zdaniem, zajmuje dużo czasu.
W celu rozpoznania preferowanych form zatrudniania młodych, studiujących osób na
dzisiejszym rynku pracy postawiono respondentom (stażystom) kolejne pytanie.
Z odpowiedzi na nie wynika, iż doświadczenia zatrudnieniowe badanych stażystów związane
są przede wszystkim z pracą na podstawie umowy cywilnoprawnej (56,25% wskazań) oraz ze
zrealizowanym stażem bądź odbytą praktyką studencką (50% wskazań). Warto w tym
miejscu zaznaczyć, że umowy cywilnoprawne, w tym umowa zlecenia to atrakcyjna
i preferowana przez przedsiębiorstwa forma zatrudniania studentów do 26 r.ż., gdyż ze
względu na zwolnienie przychodów uzyskiwanych przez zleceniobiorców posiadających
status studenta ze składek na ubezpieczenia społeczne, pociąga za sobą znacznie niższe
koszty pracy niż standardowa umowa o pracę.
Niepokojącym jest fakt, iż blisko co piąty respondent doświadczenia związane z pracą nabył
w ramach nielegalnego zatrudnienia, zwanego potocznie „pracą na czarno”. Z pewnością
„szara strefa” to wciąż nieodłączny element rynku pracy, jednak niepokojąca jest skala
zjawiska, gdyż „pracownik” taki pozbawiony jest wszelkich świadczeń oraz ubezpieczenia, a
dodatkowo naraża się na nieprzyjemne sankcje z powodu pracy nierejestrowanej. Część
badanych stażystów wskazała, iż doświadczenie zawodowe gromadzi poprzez pracę
tymczasową (12,50% wskazań), która współcześnie jest również popularną formą
świadczenia pracy.
Jaki charakter ma/miała obecna/wcześniej podejmowana praca?
56,25%
umowa zlecenia, umowa o dzieło
50,00%
staż/praktyka
18,75%
praca "na czarno"
12,50%
praca poprzez agencję pracy tymczasowej
wolontariat
6,25%
własna działalność gospodarcza
6,25%
zatrudnienie na umowę o pracę (etat)
6,25%
0,00%
inna
0%
20%
40%
60%
Rys. 17. Charakter podejmowanej pracy w trakcie nauki przez studentów-stażystów
Natomiast w grupie badanych studentów pracujących doświadczenie zawodowe
gromadzone jest przede wszystkim poprzez zatrudnienie na podstawie umowy o pracę
(64,22% wskazań) oraz w mniejszym stopniu w ramach umów cywilnoprawnych (30,28%
wskazań).
Zatrudnienie etatowe jest niewątpliwie najbardziej preferowaną przez uczestników
współczesnego rynku pracy formą świadczenia pracy z uwagi na szereg korzyści, jakie daje
pracownikowi, w tym:
− relatywnie większą stabilność zatrudnienia niż z przypadku umów cywilnoprawnych,
− mniejsze ryzyko niepowodzeń, które w większym stopniu dotyczy przykładowo
prowadzenia działalności gospodarczej,
− gwarantowane prawem pracy świadczenia pracownicze, przywileje i ochrona pracy
(np. norma czasu pracy, prawo do wypoczynku, prawo do bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy, świadczeń socjalnych).
Jaki charakter ma/miała obecna/wcześniej podejmowana praca?
64,22%
umowa o pracę (etat)
30,28%
umowa zlecenia, umowa o dzieło
15,60%
praca "na czarno"
12,84%
staż/praktyka
11,01%
praca przez agencję pracy tymczasowej
9,17%
własna działalność gospodarcza
3,67%
wolontariat
0,00%
inna
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Rys. 18. Charakter obecnej/wcześniej podejmowanej pracy przez pracujących studentów
Obecnie jednym z celów kształcenia jest promowanie i rozwijanie postaw przedsiębiorczych
wśród studentów i absolwentów, które w efekcie powinny prowadzić do zakładania przez
młodych ludzi własnych firm stanowiących siłę napędową rozwoju gospodarczego zarówno
regionu jak i kraju. Niestety, badani respondenci w małym stopniu wykazali się zdobywaniem
doświadczenia poprzez założenie i prowadzenie własnej firmy, być może z uwagi na mniejszą
stabilność i większe ryzyko związane z taką formą aktywnością – tylko nieliczny odsetek
badanych prowadzi własną działalność gospodarczą(6,25% wskazań w grupie stażystów
i 9,17% wskazań w grupie pracujących studentów).
Jeszcze mniejsza grupa próbowała swoich szans jako wolontariusz. W czasach kiedy trudno
znaleźć pracę, a jednym z podstawowych wymogów stawianych przez pracodawców jest
posiadanie praktyki, wolontariat wydaje się dobrą formą zdobywania doświadczenia przez
studentów i absolwentów. Podczas pracy mogą oni poznać swoje słabe i mocne strony,
a ponadto jest to też dobry trening przed podjęciem pracy zawodowej. Uczy bowiem
współdziałania w grupie, ponoszenia odpowiedzialności, dotrzymywania terminów. Niestety,
ta forma aktywności i zdobywania doświadczenia jest wciąż zbyt mało popularna i słabo
rozpowszechniona wśród młodych ludzi w Polsce.
Podejmowana przez badanych studentów praca nie w pełni była powiązana ze studiowanym
kierunkiem, przy czym w grupie stażystów zgodność występowała znacznie częściej (62,50%
wskazań) aniżeli w grupie pracujących studentów (zaledwie 36,70% wskazań). Powiązanie
obszaru edukacji z pracą jest o tyle ważne, iż dzięki temu możliwe jest budowanie nie tyle
doświadczenia ogółem, co doświadczenia zawodowego, a ponadto łatwiej konfrontować
otrzymywaną na studiach wiedzę teoretyczną z praktyką, aplikować poznane teorie,
koncepcje, metody w działania praktyczne.
Czy obecna/podejmowana praca jest/była związana ze
studiowanym kierunkiem?
70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
62,50%
37,50%
tak
nie
Rys. 19. Powiązanie wykonywanej przez stażystów pracy ze studiowanym kierunkiem
Czy obecna bądź wcześniej podejmowana praca
jest/była związana ze studiowanym kierunkiem?
80%
60%
40%
20%
63,30%
36,70%
0%
tak
nie
Rys. 20. Powiązanie wykonywanej przez pracujących studentów pracy ze studiowanym kierunkiem
Ponieważ w badanej grupie studentów stażystów charakter podejmowanej pracy miał
silniejszy związek ze studiowanym kierunkiem, zatem nie dziwi fakt, iż wiedza i umiejętności
nabyte podczas studiów okazały się bardziej przydatne w działaniach praktycznych. Efekty
kształcenia w przełożeniu na grunt praktyczny okazały się dla ponad połowy ankietowanych
przydatne częściowo (56,25% wskazań). Taka sama grupa ankietowanych przyznała zarówno
dużą przydatność jak i niewielką (po 18,75% wskazań).
Natomiast w grupie pracujących studentów, wśród których blisko 2/3 nie łączy
studiowanego kierunku z wykonywaną pracą, co trzeci respondent wskazał na częściową
przydatność wiadomości i umiejętności nabytych podczas nauki w pracy zawodowej. Dla co
czwartego badanego przydatność ta okazała się niewielka. 14% odpowiadających uważa, iż
wiedza oraz umiejętności wynikające z nauki w dużym stopniu okazały się pomocne w
praktyce zawodowej. Dla znacznej jednak grupy, bo stanowiącej nieco ponad 1/5
respondentów, użyteczność studiowanego kierunku w przełożeniu na grunt praktyczny
okazała się żadna. Nasuwa się zatem w tym miejscu pytanie o trafność wyboru przez
respondentów kierunku studiowania z punktu widzenia wykonywanej pracy. Być może dla
niektórych osób ważny jest sam fakt zdobycia wyższego wykształcenia (jakiegokolwiek
wykształcenia). Być może respondenci w przyszłości zamierzają zmienić pracę tak, by
odpowiadała ona kompetencjom nabywanym w toku studiów.
Czy w ramach podjętej/podejmowanej przez Panią/Pana pracy
przydatne okazały się wiedza i umiejętności nabyte podczas studiów?
60%
50%
56,25%
40%
30%
20%
18,75%
6,25%
18,75%
10%
0%
tak, w bardzo
dużym stopniu
tak, częściowo
tak, ale w bardzo
małym stopniu
nie, nie przydały
się w ogóle
Rys. 21. Powiązanie efektów kształcenia z wykonywaną pracą – w opinii studentów-stażystów
Czy w ramach podjętej/podejmowanej przez Panią/Pana pracy
przydatne okazały się wiedza i umiejętności nabyte podczas studiów?
35%
30%
25%
20%
35,00%
28,00%
15%
10%
23,00%
14,00%
5%
0%
tak, w bardzo
dużym stopniu
tak, częściowo
tak, ale w bardzo
małym stopniu
nie, nie przydały
się w ogóle
Rys. 22. Powiązanie efektów kształcenia z wykonywaną pracą – w opinii pracujących studentów
Podsumowując i mając na uwadze słaby związek wykonywanej pracy przez badanych
studentów, zwłaszcza pracujących, ze studiowanym kierunkiem, można stwierdzić, iż mimo
wszystko efekty konfrontacji wiedzy teoretycznej z praktyką wypadają korzystnie.
Przekazywana na studiach wiedza oraz kształtowane umiejętności znajdują odzwierciedlenie
w praktyce, w większości jednak częściowo.
3.2.2. Plany oraz oczekiwania zawodowe studentów i absolwentów
Jedno z pytań zadanych respondentom związane jest z poznaniem ich planów zawodowych
po zakończeniu studiów, co wiąże się także z poznaniem opinii na temat szans na znalezienie
pracy czy rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, zorientowaniem się co do
zamierzeń kontynuowania ścieżki edukacyjnej, zidentyfikowaniem rozmiarów deklarowanej
mobilności przestrzennej oraz zawodowej. Analizując wyniki badań można zauważyć, iż plany
stażystów oraz pracujących studentów uczestniczących w badaniach ankietowych po
zakończeniu obecnych studiów różnią się.
Z pewnością pozytywnym elementem jest to, iż dla większości stażystów głównym celem jest
znalezienie pracy na terenie kraju (68,75% wskazań). Jednak znaczny odsetek badanych (25%
wskazań) wiąże też swoje plany z wyjazdem za granicę w celu poszukiwania pracy. Myśląc
o swojej przyszłości stażyści biorą także pod uwagę dalsze kształcenie oraz kontynuację
obecnej pracy (po 18,75% wskazań).
Jakie ma Pani/Pan plany zawodowe po studiach?
68,75%
mam zamiar znaleźć pracę w Polsce
25,00%
planuję wyjechać do pracy za granicę
mam zamiar kształcić się dalej
18,75%
będę kontynuował/a obecna pracę
18,75%
6,25%
jeszcze nie wiem, co będę robić po studiach
będę kontunuował/a prowadzenie działalności …
6,25%
inne
0,00%
mam zamiar założyć własną działalność gospodarczą
0,00%
0%
20%
40%
60%
80%
Rys. 23. Plany zawodowe studentów-stażystów
W grupie badanych pracujących studentów zdecydowanie przeważa pogląd, iż nie można
poprzestać na obecny etapie edukacyjnym, tylko należy kształcić się dalej (69,72% wskazań).
Uwzględnienie w przyszłych planach działań na rzecz dalszego uczenia się jest wyrazem
zaznaczającej się coraz silniej w ostatnich latach w społeczeństwie świadomości konieczności
ciągłego uczenia się. Jest to optymistyczny symptom, gdyż edukacja ustawiczna to kluczowa
zasada współczesnego systemu oświaty, zgodnie z którą proces kształcenia trwa przez całe
życie i polega na aktualizowaniu, poszerzaniu i pogłębianiu kwalifikacji ogólnych
i zawodowych. Zgodnie z założeniami idei lifelong learning, czyli całożyciowego uczenia się,
kształcenie ustawiczne jest podstawą kształtowania employability czyli zdolności do
znajdowania i utrzymania zatrudnienia na rynku pracy poprzez ciągłe dokształcanie się
i zdobywanie różnego rodzaju kwalifikacji i wiedzy zwiększającej szansę człowieka na
współczesnym rynku pracy. Szybkie tempo postępu naukowo-technicznego powoduje, że
wykształcenie zdobyte w systemie szkolnym bardzo szybko się dezaktualizuje.
Kontynuowanie kształcenia przez całe życie w różnych formach szkolnych i pozaszkolnych
staje się warunkiem priorytetowym z punktu widzenia wymagań rynku pracy, jak
i zaspakajania coraz wyższych aspiracji życiowych ludzi. Ponadto, na dzisiejszym
konkurencyjnym rynku pracy to przede wszystkim pracownik jest odpowiedzialny za przebieg
i realizację własnej kariery. Rola przedsiębiorstwa sprowadza się jedynie do wspierania
działań w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników.
Blisko połowa badanych w grupie pracujących studentów ma zamiar kontynuować
dotychczasową pracę (44,04% wskazań), co może świadczyć o tym, iż wykonywana praca jest
zgodna z oczekiwaniami i zainteresowaniami respondentów i można przypuszczać, że są
z niej w pewien sposób usatysfakcjonowani, gdyż nie zamierzają zmieniać zatrudnienia.
Natomiast co trzeci respondent w tej grupie myśli także o znalezieniu zatrudnienia w Polsce.
W przeciwieństwie do studentów-stażystów, w tej grupie badanych mniej wskazań dotyczy
poszukiwania pracy za granicą (15,60% wskazań). Ponadto pracujący studenci, a więc osoby
które na ogół mają większe doświadczenie na rynku pracy w porównaniu ze studentami
stażystami, w większym stopniu prezentują postawy przedsiębiorcze, gdyż w swoich planach
uwzględniają założenie własnej firmy (14,68% wskazań). Wśród stażystów bowiem, żadna z
badanych osób nie przejawiła takiego zamiaru.
Jakie ma Pani/Pan plany zawodowe po studiach?
69,72%
mam zamiar kształcić się dalej
44,04%
będę kontynuował/a obecną pracę
33,03%
mam zamiar znaleźć pracę w Polsce
planuję wyjechać do pracy za granicę
15,60%
mam zamiar założyć własną działalność gospodarczą
14,68%
8,26%
jeszcze nie wiem, co będę robić po studiach
będę kontunuował/a prowadzenie działalności
gospodarczej
3,67%
1,83%
inne
0%
Rys. 24. Plany zawodowe pracujących studentów
20%
40%
60%
80%
3.2.3. Czynniki motywujące absolwentów do pracy
Pytanie skierowane do respondentów odnośnie oczekiwań wobec pracodawcy, zarówno
obecnego jak i przyszłego, to pytanie o czynniki motywujące do pracy, dzięki którym ludzie są
skłonni wkładać większy wysiłek i zaangażowanie w wykonane zadania, podnosić kwalifikacje
czy zmienić miejsce zatrudnienia.
Dla pracujących studentów, a zatem osób z większym doświadczeniem zawodowym,
najistotniejszymi i zarazem tak samo ważnymi elementami w zakresie motywowania są
możliwość rozwoju i awansu, jak i posiadanie stałej umowy o pracę, która daje poczucie
większego bezpieczeństwa i stabilności zatrudnienia (oba czynniki po 57,80% wskazań).
Wysokie wynagrodzenie jest ważne dla niespełna połowy badanych (45,87% wskazań), a na
kolejnych pozycjach, uplasowały się:
− stała pensja (31,19% wskazań),
− praca zgodna z wykształceniem (30,28% wskazań),
− zajmowanie prestiżowego stanowiska (17,43% wskazań).
Mniej znaczącymi oczekiwaniami, aczkolwiek również branymi pod uwagę przez uczestników
badań grupy pracujących studentów, są:
− praca w elastycznych godzinach (11,93% wskazań),
− dodatkowe świadczenia i przywileje (11,93% wskazań),
− zajmowanie kierowniczego stanowiska (8,26% wskazań).
W kategorii „inne” respondenci wskazywali na takie czynniki jak satysfakcja z wykonywanej
pracy, robienie tego co się lubi, zdobycie doświadczenia, które pozwoli na założenie
i prowadzenie własnej działalności gospodarczej.
Jakie są Pani/Pana oczekiwania odnośnie obecnego (przyszłego) zatrudnienia?
mieć możliwość rozwoju i awansu
57,80%
mieć stała umowę o pracę
57,80%
45,87%
dużo zarabiać
31,19%
mieć stała pensję
30,28%
pracować zgodnie z wykształceniem
17,43%
zajmować prestiżowe stanowisko
pracować w elastycznych godzinach pracy
11,93%
mieć dodatkowe świadczenia i przywileje
11,93%
8,26%
zajmować stanowisko kierownicze
4,59%
inne
3,67%
mieć możliwość wyjazdów
2,75%
mieć jakąkolwiek pracę
0,92%
nie mam żadnych oczekiwań
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Rys. 25. Oczekiwania absolwentów odnośnie potencjalnego zatrudnienia – w opinii pracujących studentów
Oczekiwania stażystów wobec przyszłego pracodawcy są podobne jak u pracujących
studentów, przy czym kolejność czynników jest nieco inna. Dla młodych ludzi, którzy
w większości zamierzają dopiero wejść na rynek pracy, priorytetowych motywatorem jest
stała umowa o pracę (68,75% wskazań). Tak wysoki odsetek wskazań dla tego elementu
może wydawać się zastanawiający, jeśli uwzględnimy wykształcenie oraz młody wiek
respondentów. Jest oczywistym, iż jedną z kluczowych potrzeb ludzkich jest potrzeba
bezpieczeństwa realizowana także poprzez gwarancję zatrudnienia. Dla wielu osób ten
aspekt pracy jest bezwzględnie najważniejszy. Jednak jego rola wzrasta wraz z wiekiem
i zwykle jest większa u osób starszych niż u tych, którzy dopiero rozpoczynają karierę
zawodową. Ponadto jest on także bardziej znaczący dla osób o niższych kwalifikacjach. Na
drugim miejscu stażyści znajdują się możliwości rozwoju i awansu (62,50% wskazań),
a w dalszej kolejności:
− praca zgodna z wykształceniem (43,75% wskazań),
− wysokie wynagrodzenie (37,50% wskazań),
− stała pensja (31,25% wskazań).
Pozostałe czynniki, w tym zajmowanie prestiżowego czy kierowniczego stanowiska, mają dla
tej grupy badanych znacznie słabsze oddziaływanie motywacyjne.
Jakie są Pani/Pana oczekiwania odnośnie potencjalnego zatrudnienia?
68,75%
mieć stała umowę o pracę
62,50%
43,75%
37,50%
dużo zarabiać
31,25%
mieć stała pensję
6,25%
zajmować stanowisko kierownicze
mieć jakąkolwiek pracę
6,25%
mieć dodatkowe świadczenia i przywileje
6,25%
6,25%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Rys. 26. Oczekiwania absolwentów odnośnie potencjalnego zatrudnienia – w opinii studentów/absolwentów
Przedstawiciele zakładów pracy także zostali poproszeni o wskazanie czynników
motywujących współczesnych absolwentów. Uzyskane odpowiedzi w tej grupie
respondentów są zgodne z odpowiedziami udzielonymi przez studentów, przy czym
kolejność czynników jest bardziej zbieżna z kolejnością uzyskaną w grupie pracujących
studentów.
Jakie oczekiwania - Pani/Pana zdaniem - mają absolwenci odnośnie zatrudnienia w
firmie?
85,71%
64,29%
mieć stałą umowę o pracę
dużo zarabiać
57,14%
57,14%
50,00%
mieć stałą pensję
21,43%
pracować w elastycznych godzinach pracy
14,29%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Rys. 27. Oczekiwania absolwentów odnośnie potencjalnego zatrudnienia – w opinii przedstawicieli
przedsiębiorstw
Podsumowując, można stwierdzić, iż dla współczesnego absolwenta pierwszoplanowym
celem zawodowym jest posiadanie stałego zatrudnienia z możliwościami rozwoju, gdyż to
właśnie takie warunki zatrudnienia pozwalają związać się z zakładem na dłużej, a przez to
dają możliwość realizacji kariery zawodowej. W dalszej kolejności dopiero pojawiają się inne
czynniki, w tym te o charakterze materialnym, jak wysokie wynagrodzenie, stała pensja,
dodatkowe świadczenia i przywileje. Czynniki te są nieco silniejsze u pracujących, a zatem
osób z większym doświadczeniem zawodowym, aniżeli u stażystów, dla których ważniejszym
motywatorem od wynagrodzenia jest praca zgodna z wykształceniem.
3.3. Wzbogacanie umiejętności praktycznych absolwentów
3.3.1. Ocena przydatności staży
Absolwenci szkół wyższych, zwłaszcza studiów stacjonarnych, jako osoby młode na rynku
pracy odznaczają się najczęściej takimi cechami jak: świeżość, kreatywność, brak skażenia
złymi przyzwyczajeniami, otwartość na zmiany i szybkość uczenia się. Z drugiej strony jednak
często brakuje im praktyki, a doświadczenie zawodowe to bardzo często kluczowy wymóg
wielu ogłoszeń rekrutacyjnych i ofert zatrudnienia. Brak doświadczenia, już na wejściu na
rynek pracy, skazuje absolwentów na słabszą pozycję konkurencyjną.
Podejmując próbę dokonania oceny staży, poproszono respondentów o ustosunkowanie się
do skali korzyści, jakie wnoszą staże zarówno dla stażysty jak i przedsiębiorstwa
przyjmującego na staż. Uzyskane odpowiedzi w przeważającej mierze świadczą
o pozytywnym walorze utylitarnym tej formy „zatrudnienia”.
Studenci-stażyści, a zatem osoby, które są bezpośrednio po stażu, widzą głównie obopólne
korzyści płynące ze staży (68,75% wskazań). Natomiast co czwarty respondent tej grupy
badanych jest przekonany, iż ze staży korzyści czerpie tylko stażysta, który dzięki tej formie
aktywności ma możliwość nabywania cennego, często pierwszego, doświadczenia.
Czy uważa Pani/Pan, że staże i praktyki są przydatną i potrzebną inicjatywą?
70%
60%
50%
68,75%
40%
30%
20%
25,00%
6,25%
0,00%
0,00%
nie, nic nie dają
żadnej ze stron
nie mam zdania
10%
0%
tak, ale są
korzystne
głównie dla
stażysty
tak, ale są
korzystne
głównie dla
przedsiębiorstwa
tak, są bardzo
korzystne
zarówno dla
firmy jak i
stażysty
Rys. 28. Szanse i korzyści wynikające z odbywania staży – w opinii studentów-stażystów
Podobnie w grupie pracujących studentów największy odsetek respondentów, bo połowa,
jest przekonanych o korzystnych efektach staży dla obu stron. Tyle samo osób (po 18,35%
wskazań) widzi korzyści głównie dla stażysty, co głównie dla pracodawcy.
Czy uważa Pani/Pan, że staże i praktyki zawodowe są przydatną i potrzebną
inicjatywą?
60%
50%
40%
30%
50,46%
20%
10%
18,35%
18,35%
5,50%
7,34%
0%
tak, ale są
korzystne
głównie dla
stażysty
tak, ale są
korzystne
głównie dla
przedsiębiorstwa
tak, są bardzo
korzystne
zarówno dla
firmy jak i
stażysty
nie, nic nie dają
żadnej ze stron
nie mam zdania
Rys. 29. Szanse i korzyści wynikające z odbywania staży – w opinii pracujących studentów
Wśród respondentów wywodzących się z grupy przedstawicieli przedsiębiorstw także
dominuje pogląd, iż staże to przede wszystkim obopólna korzyść, zarówno dla stażysty jak
i zakładu (80% wskazań). W mniejszym stopniu zauważają oni korzyści tylko po stronie
stażysty – takiej odpowiedzi na zadane pytanie udzielił tylko co piąty badany przedstawiciel
pracodawców. Natomiast, w przeciwieństwie do ankietowanych studentów, żaden
z badanych reprezentantów przedsiębiorstw nie uważa, iż staże mogłyby być korzystne tylko
dla firmy przyjmującej stażystę.
Czy Pani/Pana zdaniem staże i praktyki zawodowe są przydatną i potrzebną
inicjatywą?
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
80,00%
20,00%
tak, ale są
korzystne
głównie dla
stażysty
0,00%
tak, ale są
korzystne
głównie dla
przedsiębiorstwa
tak, są bardzo
korzystne
zarówno dla
firmy jak i
stażysty
0,00%
0,00%
nie, nic nie dają
żadnej ze stron
nie mam zdania
Rys. 30. Szanse i korzyści wynikające z odbywania staży – w opinii przedstawicieli przedsiębiorstw
3.3.2. Korzyści ze staży dla przedsiębiorstw
Jako najważniejszą korzyść wynikającą ze stażu dla samej organizacji, zarówno uczestnicy
stażu jak i przedstawiciele przedsiębiorstw uznali przede wszystkim pomoc stażysty
w zadaniach i czynnościach realizowanych w firmie (odpowiedni 68,75% i 93,33% wskazań).
Następną pozytywną stroną zauważaną przez stażystów jest aspekt kosztowy –
zaangażowanie stażysty po prostu się firmie opłaca, gdyż jest tańsze niż zatrudnienie
pracownika na etat (43,75% wskazań).
Przedstawiciele przedsiębiorstw również wskazali na korzyść finansową wynikającą
z zaangażowania stażysty, jednak w ich opinii jest to w większym stopniu oszczędność czasu
i kosztów związanych z procesami rekrutacji i selekcji (46,67% wskazań). Obie grupy
respondentów znaczącą zaletę staży widzą także w możliwości rozpoznania potencjału
stażysty jako potencjalnego kandydata do zatrudnienia w firmie, gdyż staż to swoisty „okres
próbny” pozwalający na weryfikację kompetencji i przydatności danej osoby dla
przedsiębiorstwa.
Jakie korzyści ze staży wynikają w szczególności dla przedsiębiorstwa?
70%
60%
50%
40%
68,75%
30%
43,75%
37,50%
20%
12,50%
10%
25,00%
12,50%
0%
pomoc w realizacji
zadań i czynności
wykonywanych w
firmie
możliwość
zaoszczędzenia
kosztów przez
firmę przez
zaangażowanie
stażysty
zaoszczędzenie
skorzystanie z
rozpoznanie
są dobrym
czasu i kosztów
pomysłów i
potencjału stażysty przygotowaniem
rekrutacji nowych świeżego podejścia jako potencjalnego do zatrudnienia
pracowników
stażysty
kandydata do
danej osoby w
zatrudnienia w
firmie na stałe
firmie
Rys. 31. Korzyści i przydatność staży dla przedsiębiorstwa – w opinii studentów-stażystów
.
Jakie korzyści ze staży w szczególności wynikają dla przedsiębiorstwa?
100%
90%
80%
70%
60%
50%
93,33%
40%
30%
20%
10%
40,00%
46,67%
46,67%
20,00%
26,67%
0%
pomoc w realizacji
możliwość
zaoszczędzenie czasu
skorzystanie z
rozpoznanie
są dobrym
zadań i czynności
zaoszczędzenia
i kosztów rekrutacji pomysłów i świeżego potencjału stażysty przygotowaniem do
wykonywanych w kosztów przez firmę
nowych
podejścia stażysty jako potencjalnego zatrudnienia danej
firmie
przez zaangażowanie
pracowników
kandydata do
osoby w firmie na
stażysty
zatrudnienia w firmie
stałe
Rys. 32. Korzyści i przydatność staży dla przedsiębiorstwa – w opinii przedstawicieli przedsiębiorstw
Nie umniejszając znaczenia staży jako rozwiązania korzystnego dla obu stron – stażysty jak
i przedsiębiorstwa, można stwierdzić, że z punktu widzenia zakładu istotną wymierną
korzyścią jest aspekt kosztowy. Koszty zaangażowania i utrzymania w firmie stażysty są
znacznie niższe niż zatrudnienie pracownika na etat. Wiele praktyk i staży jest
współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, co w zasadzie ogranicza koszty
ponoszone przez zakład do minimum. Przyjmując praktykanta czy stażystę, pracodawcy
mogą uzyskać pomoc i wsparcie, także merytoryczne w wykonywaniu zadań. Staże dają
pracodawcy możliwość praktycznej weryfikacji i sprawdzenia kompetencji osób, po to by
wybrać najlepszych w punktu widzenia wymagań stanowisk pracy. Osoby, które sprawdzą się
w działaniu mogą w przyszłości zostać pracownikami przedsiębiorstwa. Ryzyko związane
z rekrutacją i selekcją jest tutaj minimalizowane, gdyż podczas odbywania stażu osoba taka
została sprawdzona pod kątem adekwatności do wymagań merytorycznych, jak i z punktu
widzenia dopasowania do kultury organizacyjnej firmy. Ponadto warto dodać, że
przyjmowanie studentów i absolwentów na staże i praktyki może przyczynić się do
kreowania przez firmę pozytywnego wizerunku pracodawcy na rynku, jako takiego, który jest
otwarty na młodych ludzi i pomaga im w rozpoczynaniu kariery zawodowej poprzez
umożliwienie zdobywania często pierwszego w życiu doświadczenia zawodowego.
3.3.3. Korzyści ze staży dla studentów/absolwentów
Praktyki i staże w przedsiębiorstwach to ogromna szansa dla studentów i absolwentów,
którym brakuje tak cennego dziś na rynku doświadczenia praktycznego. Dzięki takim
inicjatywom młodzi ludzie mają okazję skonfrontować otrzymaną w toku studiów wiedzę
teoretyczną z możliwością praktycznej jej aplikacji – taka odpowiedź dominowała wśród
badanych przedstawicieli lokalnych zakładów (86,67% wskazań) oraz zdobywać
doświadczenie zawodowe – na taką korzyść z kolei wskazało najwięcej stażystów (56,25%
wskazań). Co do pozostałych korzyści odsetek wskazań w ankietowanych grupach różnił się
w nieco większym stopniu.
Jakie korzyści ze staży wynikają w szczególnosci dla studenta/absolwenta?
60%
50%
40%
56,25%
30%
50,00%
20%
31,25%
25,00%
6,25%
6,25%
10%
12,50%
0%
pozwalają
skonfrontować
wiedzę zdobytą na
uczelni z praktyką
umożliwiają
zdobycie
(poszerzenie)
umiejętności
praktycznych
poprzez zdobyte stanowią dobrą pozwalają nauczyć
kształtują
doświadczenie
możliwość do się współdziałania samodzielność i
podnoszą
wykazania się w
i współpracy w samodyscyplinę
atrakcyjność i
firmie i dzięki
grupach
konkurencyjność temu zdobycia
absolwenta na
zatrudnienia po
rynku pracy
skończeniu stażu
dają korzyści
finansowe
(możliwości
zarobkowe)
Rys. 33. Korzyści i przydatność staży dla studenta/absolwenta– w opinii studentów-stażystów
Jakie korzyści ze staży w szczególności wynikają dla studenta/absolwenta?
90%
80%
70%
60%
50%
86,67%
40%
66,67%
30%
53,33%
46,67%
20%
20,00%
10%
20,00%
0%
pozwalają
skonfrontować
wiedzę zdobytą na
uczelni z praktyką
umożliwiają
zdobycie
(poszerzenie)
umiejętności
praktycznych
poprzez zdobyte
dają możliwość
pozwalają nauczyć
doświadczenie
wykazania się w się współdziałania i
podnoszą
firmie i dzięki temu
współpracy w
atrakcyjność i
kontynuowania
grupach
konkurencyjność
zatrudnienia w
absolwenta na rynku firmie po skończeniu
pracy
stażu
kształtują
samodzielność i
samodyscyplinę
Rys. 34. Korzyści i przydatność staży dla studenta/absolwenta – w opinii przedstawicieli przedsiębiorstw
Podsumowując korzystne aspekty staży dla studentów i absolwentów, należy podkreślić, iż
staże i praktyki to często start w karierze zawodowej młodego człowieka. To jak zostanie on
przyjęty w firmie, a następnie zaangażowany do realizacji bieżących zadań ma duże
znaczenie z punktu widzenia jego dalszej motywacji do pracy oraz satysfakcji. Dlatego tak
ważne jest by staże były organizowane w sposób przemyślany pod względem wyboru
przedsiębiorstwa, działu a także stanowiska, gdzie stażysta będzie mógł pracować zgodnie ze
swoim przygotowaniem edukacyjnym. Staże i praktyki stanowią też dla młodej osoby
możliwość zweryfikowania wyobrażeń odnośnie zawodu, w którym się kształci oraz
skonfrontowania oczekiwań wobec współczesnych pracodawców. Są także okazją do
poznania relacji panujących w środowisku pracy, w grupach i zespołach pracowniczych. Dają
szansę na poznanie nowych ludzi, nawiązanie kontaktów, które mogą okazać się przydatne
w dalszych poszukiwaniach pracy na rynku. Mimo że odbyte staże nie dla każdej osoby
zakończą się przyjęciem do zakładu na stałe, to z pewnością są one bardzo korzystne, gdyż
okres praktyki i zdobyte w ramach niej doświadczenie stażysty będzie niewątpliwym atutem
dla absolwenta budującego swoje CV przedstawiane w kolejnych firmach.
3.3.4. Wpływ staży na poziom bezrobocia
Pozytywny odbiór staży, zwłaszcza pod względem uzyskania przyszłego regularnego
zatrudnienia, powinien przekładać się na poprawę wskaźników rynkowych, w tym m.in.
zmniejszenie bezrobocia, zwiększenie wskaźnika zatrudnienia, zwłaszcza wśród absolwentów
szkół wyższych.
W opinii wszystkich badanych respondentów staże i praktyki sprzyjają poprawie sytuacji
młodych osób na rynku pracy, jednak jest to przede wszystkim wpływ nieznaczny – na taką
odpowiedź wskazało najwięcej, bo około połowa ankietowanych w każdej z badanych grup.
Nieco mniej respondentów widzi znacznie bardziej pozytywny wpływ staży na sytuację
rynkową i jest przekonanych o tym, iż staże istotnie przyczyniają się do zmniejszenia
bezrobocia wśród absolwentów, przy czym analizując tak postawione odpowiedzi
w poszczególnych grupach respondentów, można zauważyć, że stanowisko takie było
częściej prezentowane wśród przedstawicieli pracodawców (40% wskazań), natomiast
najrzadziej – w grupie pracujących studentów (27,52% wskazań).
Czy Pani/Pana zdaniem staże i praktyki zawodowe mogą przyczynić się
do zmniejszenia bezrobocia wśród absolwentów uczelni?
60%
50%
40%
54,13%
30%
20%
27,52%
2,75%
15,60%
10%
0%
tak, jak
najbardziej
tak, ale jest to
nieznaczny
wpływ
nie, nie mają na
to wpływu
nie wiem
Rys. 35. Wpływ staży na zmniejszenie bezrobocia – w opinii pracujących studentów
Czy Pani/Pana zdaniem staże i praktyki zawodowe mogą przyczynić
się do zmniejszenia bezrobocia wśród absolwentów uczelni?
56,25%
60%
50%
37,50%
40%
30%
20%
6,25%
0,00%
10%
0%
tak, jak
najbardziej
tak, ale jest to
nieznaczny
wpływ
nie, nie maja na
to wpływu
nie wiem
Rys. 36. Wpływ staży na zmniejszenie bezrobocia – w opinii studentów-stażystów
Czy Pani/Pan zdaniem staże i praktyki zawodowe mogą przyczynić się
do zmniejszenia bezrobocia wśród absolwentów uczelni?
50%
45%
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
40,00%
46,67%
6,67%
tak, jak
najbardziej
tak, ale jest to
nie, nie mają
nieznaczny wpływ żadnego wpływu
6,67%
nie wiem
Rys. 37. Wpływ staży na zmniejszenie bezrobocia – w opinii przedstawicieli przedsiębiorstw
Podsumowując, odpowiedzi badanych osób odnośnie siły wpływu staży na sytuację rynku
pracy są w dużej mierze zbieżne, zatem można wnioskować, iż rozwiązania te są wartościową
inicjatywą umożliwiającą młodym ludziom start w karierze zawodowej, zwłaszcza
w kontekście nabywania pierwszego ważnego doświadczenia zawodowego, dzięki któremu
mogą łatwiej znaleźć zatrudnienie bezpośrednio po ukończeniu studiów, a zatem być
czynnymi zawodowo.
Z pewnością możliwość odbycia stażu jest dla studenta oraz absolwenta szansą uzupełnienia
brakujących umiejętności wyniesionych z uczelni, jest bardzo często pierwszym
doświadczeniem zawodowym, które może doprowadzić do zatrudnienia stażysty w danej
firmie na stałe. Każdy kontakt i współpraca studenta z przedsiębiorstwem, np. w formie
stażu, praktyki studenckiej czy zbierania materiałów na potrzeby pracy dyplomowej, daje
młodemu człowiekowi możliwość wejścia do firmy, wykazania się, co w efekcie zwiększa
szansę na zatrudnienie. Przedstawiciele pracodawców odpowiadając na pytanie, czy
w ostatnich miesiącach współpraca ze studentem ATH przekształciła się w zatrudnienie
potwierdzili, iż sytuacja taka miała miejsce, jednak głównie w nielicznych sytuacjach (46,67%
wskazań).
Czy w ostatnich 24 miesiącach zdarzyło się, że współpraca ze studentem
ATH w ramach praktyki, pracy dyplomowej, itp. przekształciła się w
zatrudnienie?
50%
40%
46,67%
30%
20%
10%
26,67%
20,00%
6,67%
0%
tak, wielokrotnie
tak, ale w
nielicznych
sytuacjach
nie
nie wiem
Rys. 38. Współpraca studenta z przedsiębiorstwem a szanse na zatrudnienie – w opinii przedstawicieli
przedsiębiorstw
Z pewnością staż jako forma współpracy studenta z przedsiębiorstwem nie gwarantuje
automatycznego zatrudnienia. Warto jednak w nim uczestniczyć z uwagi na praktyczne
korzyści, zbieranie doświadczenia czy budowanie sieci kontaktów (networking), które jeśli
nie teraz, to w przyszłości mogą okazać się przydatne w poszukiwaniu i znajdowaniu pracy.
3.4. Ocena staży realizowanych w ramach projektu
Znaczenie staży oraz satysfakcję ich uczestników wynikająca z możliwości zetknięcia się
z praktyką i nabycia bądź wzbogacenia doświadczenia potwierdzają bardzo dobre oceny
staży (87,50% wskazań) zrealizowanych w ramach projektu „ATH Łączy – droga do
wspólnego celu – gospodarki opartej na wiedzy”. Można wnioskować, iż stażyści są
zadowoleni nie tylko z samego stażu, ale ogólnie ze współpracy z firmą, gdyż prawie wszyscy
uczestnicy staży (93,75% wskazań) chcieliby kontynuować pracę w zakładzie, który przyjął ich
na staż, i w głównej mierze na tym samym stanowisku/w tym samym dziale.
Czy jest Pani/Pan zadowolona/zadowolony z odbytego stażu i uważa, że staż
wzbogacił Pani/Pana kompetencje?
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
87,50%
6,25%
tak, bardzo
6,25%
0,00%
tak, średnio
nie
trudno mi
powiedzieć
Rys. 39. Znaczenie staży w zakresie wzbogacenia kompetencji i umiejętności – w opinii studentów-stażystów
Czy chciałaby Pani/chciałby Pan kontynuować pracę w firmie, w której był
realizowany staż?
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
87,50%
6,25%
tak, w tym samym
dziale/na tym
samym stanowisku
tak, ale w innym
dziale/na innym
stanowisku
0,00%
nie
6,25%
nie wiem
Rys. 40. Deklaracje stażystów odnośnie dalszej współpracy z przedsiębiorstwem, w którym odbyli staż
Podobnie jak stażyści, zadowolenia ze współpracy nie kryli przedstawiciele firm, którzy pełnili
funkcję opiekunów stażystów. Wszyscy opiekunowie stażystów wyrazili pozytywne oceny,
z wyraźną przewagą ocen bardzo dobrych (85,71% wskazań). A potwierdzeniem pomyślnej
współpracy są deklaracje dotyczące przyjęć i umożliwienia zdobycia doświadczenia dla
kolejnych stażystów.
Czy jest Pani/Pan zadowolony ze współpracy ze stażystą (stażystami) ATH?
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
85,71%
0,00%
0,00%
14,29%
tak, bardzo
tak, średnio
nie
trudno mi
powiedzieć
Rys. 41. Ocena współpracy ze stażystami ATH – w opinii przedstawicieli przedsiębiorstw /opiekunów stażystów
Czy byliby Państwo zainteresowani przyjęciem studentów
(absolwentów) ATH na kolejne staże?
60%
50%
40%
30%
57,14%
42,86%
20%
0,00%
10%
0,00%
0%
tak, bardzo
chętnie
tak, ale
sporadycznie
nie
trudno mi
powiedzieć
Rys. 42. Deklaracje przedstawicieli przedsiębiorstw co do przyjęć studentów/absolwentów ATH na staże
Oferując studentom i absolwentom możliwość odbycia staży w lokalnych przedsiębiorstwach
reprezentanci zakładów widzą dla nich wiele potencjalnych obszarów, gdzie będą mogli
doskonalić kompetencje praktyczne, przy czym najwięcej miejsc znajduje się przede
wszystkim w działach inżynierii produkcji, jakości i logistyki (35,29% wskazań), a następnie
w działach technicznych i technologicznych (17,65% wskazań) oraz w kontroli jakości (11,76%
wskazań).
W jakich działach/na jakich stanowiskach najchetniej przyjęliby Państwo
studentów/absolwentów ATH na staże?
35,29%
inżynieria produkcji, jakość i logistyka
17,65%
dział techniczny/technologiczny
11,76%
kontrola jakości
dział konstrukcyjny
5,88%
utrzymanie ruchu, planowanie
5,88%
administracja działów
5,88%
dział przygotowania produkcji
5,88%
dział księgowości
5,88%
5,88%
dział obsługi klienta
0%
10%
20%
30%
40%
Rys. 43. Potencjalne miejsca staży w firmach dla studentów/absolwentów ATH – w opinii przedstawicieli
przedsiębiorstw/opiekunów stażystów
3.5. Doskonalenie kompetencji absolwentów
Doskonalenie kompetencji absolwentów wymaga od systemu kształcenia dokonywania
ciągłych zmian w programach nauczania, tak by odpowiadały one zmieniającym się
potrzebom i oczekiwaniom pracodawców. Poprawa jakości kształcenia oraz dostosowanie
programów nauczania do wymagań gospodarki wymaga stałego monitoringu rynku pracy,
w tym wzbogaconego o informacje pochodzące wprost ze źródła tj. z lokalnych zakładów.
Cenną sugestią są tutaj opinie przedstawicieli przedsiębiorstw. Pracujący studenci jako osoby
bezpośrednio związane z wykonywaniem konkretnych zadań i obowiązków również mogą
takich informacji dostarczyć, gdyż w ramach codziennej praktyki zawodowej mają możliwość
zweryfikowania wiedzy, jaka jest im przekazywana w toku studiowania pod kątem jej
praktycznego zastosowania. Studenci, którzy uczestniczyli w stażach także stanowią cenne
źródło informacji. Dlatego w ankiecie skierowanej do wszystkich trzech grup respondentów
zostało sformułowane pytanie o wskazanie elementów, które ich zdaniem, powinny zostać
w szczególności uwzględnione przez uczelnie w treściach programowych przedmiotów.
Sugestie te mogą przyczynić się do doskonalenia programów nauczania tak, by lepiej
odpowiadały wymogom rynku pracy.
W opinii przedstawicieli pracodawców dwoma kluczowymi elementami, jakie należy
uwzględniać w treściach programowych jest kształtowanie i rozwijanie wśród studentów
umiejętności rozwiązywania problemów oraz podawanie przykładów praktycznych, tak by
student mógł lepiej zrozumieć, wyobrazić sobie i „poczuć” użyteczność prezentowanych
zagadnień teoretycznych (obie sugestie po 71,43% wskazań). W dalszej kolejności należy –
zdaniem respondentów – pobudzać wśród studentów kreatywność, która sprzyja
generowaniu pomysłów i innowacji (57,14% wskazań) oraz rozwijać umiejętność
samodzielnego myślenia (42,86% wskazań).
Na jakie aspekty uczelnie powinny kłaść szczególny nacisk opracowując
programy nauczania przedmiotów (w tym treści, metody dydaktyczne)?
rozwiązywanie problemów
71,43%
podawanie przykładów praktycznych
ilustrujących dane zagadnienie
71,43%
57,14%
pobudzanie kreatywności
rozwijanie samodzielnego myślenia u
studentów
42,86%
doskonalenie komunikatywności
21,43%
współpracę w grupie
21,43%
dostarczenie gruntownych podstaw
teoretycznych z danej dziedziny
21,43%
0%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Rys. 44. Sugestie na temat doskonalenia programów nauczania – w opinii przedstawicieli przedsiębiorstw
Pracujący studenci, którzy mają już pewne doświadczenie w pracy zawodowej, także
doskonale zdają sobie sprawę ze znaczenia umiejętności praktycznego zastosowania
określonej wiedzy, dlatego też najczęściej wymienianą przez nich sugestią jest wzbogacenie
zajęć o przykłady praktycznego zastosowania zagadnień teoretycznych (66,97% wskazań).
Pobudzanie kreatywności, która stanowi siłę napędową rozwoju firm i regionów, również
było często wskazywaną propozycją przez respondentów wywodzących się z grupy
pracujących studentów (45,87% wskazań). Badani studenci zwrócili uwagę na rozwijanie
samodzielnego myślenia (44,04% wskazań) oraz rozwiązywanie problemów (42,20%
wskazań). Położenie nacisku na te umiejętności może sugerować, iż elementami polityki
personalnej w wielu współczesnych przedsiębiorstwach są m.in. samodzielność i autonomia
pracowników, w miejsce odgórnie narzucanych schematów działania i postępowania.
podawanie przykładów praktycznych
ilustrujących dane zagadnienie
66,97%
45,87%
rozwijanie samodzielnego myślenia u
studentów
44,04%
42,20%
25,69%
17,43%
współpracę w grupie
16,51%
2,75%
inne
0%
20%
40%
60%
Rys. 45. Sugestie na temat doskonalenia programów nauczania – w opinii pracujących studentów
80%
Stażyści, podobnie jak pracujący studenci, jako priorytet wysuwają wzbogacenie zajęć
o praktyczne przykłady i rozwiązania (75% wskazań). Dla połowy ankietowanych stażystów
programy nauczania za mało rozwijają umiejętności rozwiązywania problemów. Także blisko
połowa stażystów jest zdania, iż należy bardziej pobudzać kreatywność oraz samodzielne
myślenie wśród studentów (oba czynniki po 43,75% wskazań).
podawanie przykładów praktycznych ilustrujacych
dane zadadnienie
75,00%
50,00%
43,75%
rozwijanie samodzielnego myslenia u studentów
43,75%
31,25%
25,00%
współpraca w grupie
12,50%
0%
20%
40%
60%
80%
Rys. 46. Sugestie na temat doskonalenia programów nauczania – w opinii studentów-stażystów
Podsumowując, można zauważyć, że w wypowiedziach badanych pojawiły się również,
z mniejszą ale bardzo zbliżoną w każdej grupie liczbą wskazań, sugestie dotyczące
kształtowania i doskonalenia umiejętności „miękkich”, jak komunikatywność czy współpraca
w grupie. Umiejętności te dotyczą oddziaływania na innych ludzi oraz funkcjonowania
w grupach i zespołach pracowniczych i są nie mniej ważne od „twardych”, związanych stricte
z wiedzą zawodową, gdyż w znacznej mierze to właśnie umiejętności „miękkie” pozwalają
uzyskać satysfakcjonujący poziom życia zawodowego. Niższy odsetek wskazań dla tych
umiejętności może wskazywać, iż wciąż nie są one odpowiednio doceniane w przełożeniu na
pracę zawodową lub też ankietowani uznali, iż programy nauczania nie wymagają istotnych
zmian w tym obszarze.
4. Wnioski
Znajomość oraz świadomość rzeczywistej sytuacji na rynku pracy, w tym występujących
tendencji w zakresie poszukiwanych zawodów, specjalności, stawianych przez pracodawcę
wymagań kwalifikacji i umiejętności pracobiorców, ułatwia podejmowanie decyzji
dotyczących wyboru czy kontynuacji drogi edukacyjnej, pomaga „odnaleźć się” i radzić sobie
na rynku pracy, a także wspomaga aktywne zarządzanie własną karierą zawodową. Jak
pokazały wyniki badań, studenci oraz absolwenci ATH na ogół orientują się w sytuacji
lokalnego rynku pracy, przy czym jest to przede wszystkim znajomość częściowa.
Oceniając sytuację oraz konkurencyjność absolwentów ATH na rynku pracy, na podstawie
porównania obecnych rezultatów badań z wynikami uzyskanymi w roku 2011, można
stwierdzić, iż:
− Studenci w mniejszym stopniu wymieniają brak doświadczenia jako główną przyczynę
utrudniającą znalezienie pracy. Może to świadczyć o lepszym ich przygotowaniu do
wejścia na rynek pracy poprzez budowanie doświadczenia zawodowego już podczas
okresu edukacji.
− Zarówno wśród studentów-stażystów, jak i pracujących, wzrósł współczynnik samooceny
własnych szans odnośnie konkurowania na rynku pracy z absolwentami innych uczelni,
gdyż w 2012 roku większy odsetek badanych stwierdził, iż ocenia swoje kompetencje
wyżej bądź porównywalnie do innych absolwentów. Jest to o tyle istotne, gdyż im wyższa
samoocena, tym osoba jest bardziej pozytywnie nastawiona, pewniejsza swoich
kwalifikacji i możliwości znalezienia pracy, co w efekcie ponosi jej motywację i wiarę
w poszukiwanie satysfakcjonującego zatrudnienia. Potwierdzeniem pozytywnej
samooceny studentów są zdania przedstawicieli pracodawców, którzy nie widzą
zasadniczych różnic w przygotowaniu do pracy absolwentów ATH w porównaniu
z absolwentami innych uczelni, a ponadto, na przestrzeni ostatnich lat, zauważają coraz
lepszą jakość wykształcenia absolwentów ATH pod kątem przygotowania do pracy
zawodowej.
Doświadczenie zawodowe oraz kontakty i znajomości to wciąż najważniejsze czynniki
decydujące o znalezieniu zatrudnienia. Potwierdza to utrwalający się w ostatnich latach
pogląd, iż samo ukończenie studiów nie gwarantuje dziś znalezienia dobrej
i satysfakcjonującej pracy, gdyż nie zapewnia wystarczających podstaw do sprawnego
wykonywania zadań zawodowych. Zatem przygotowanie młodych ludzi do wejścia na rynek
pracy powinno koncentrować się na wykorzystaniu przez nich wszelkich możliwości
gromadzenia doświadczenia i doskonalenia umiejętności praktycznych, a także łączeniu
przekazywanej w toku studiów teorii z praktyką.
Świadomi znaczenia doświadczenia zawodowego w skutecznym poszukiwaniu pracy,
studenci łączą okres nauki z pracą. Najbardziej popularnymi formami „zatrudnienia”
w okresie studiowania są umowy cywilnoprawne, staże i praktyki studenckie, umowy
o pracę, zwłaszcza w odniesieniu do studentów pracujących i studiujących w trybie
niestacjonarnym, a także – co niepokojące – praca „na czarno”. Dla około połowy badanych
studentów podejmowana czy aktualnie przez nich wykonywana praca nie była bądź nie jest
powiązana ze studiowanym kierunkiem, co potwierdza ogólnie panujące na rynku pracy
problemy i trudności ze znalezieniem odpowiedniego zatrudnienia. Mimo relatywnie
słabszego związku wykonywanej pracy ze studiowanym kierunkiem badani studenci na ogół
pozytywnie ocenili przydatność wiadomości i umiejętności nabytych podczas nauki, z punktu
widzenia ich wykorzystania w pracy. W porównaniu do wyników z roku poprzedniego,
obecnie znacznie większy odsetek badanych wskazał na bardzo duże oraz częściowe
wykorzystania efektów kształcenia w przełożeniu na grunt praktyczny. Można zatem
postawić wniosek, iż przekazywana na studiach wiedza i kształtowane umiejętności znajdują
odzwierciedlenie i są przydatne w wykonywanej przez studentów pracy.
Aby znaleźć i utrzymać zatrudnienie na konkurencyjnym rynku pracy studenci i absolwenci
zdają sobie sprawę, iż na zdobytym wykształceniu nie można poprzestać. Wyraźnie
zauważalny jest wśród badanych wzrost świadomości w zakresie konieczności kształcenia
ustawicznego, zwłaszcza wśród studentów pracujących. Większość z nich swoje plany na
przyszłość wiąże z kontynuowaniem edukacji. Kształcenie ustawiczne związane
z podnoszeniem, aktualizowaniem, poszerzaniem i pogłębianiem kwalifikacji ogólnych oraz
zawodowych to obecnie integralny element życia każdego dorosłego człowieka. W dobie
społeczeństwa opartego na wiedzy idea całożyciowego uczenia się (lifelong learning) jest
podstawą kształtowania umiejętności radzenia sobie na rynku pracy, w tym znajdowania
i utrzymania zatrudnienia poprzez ciągłe dokształcanie się i zdobywanie różnego rodzaju
kwalifikacji.
Staże i praktyki zawodowe są dla młodych ludzi szansą na zdobycie często pierwszego
w życiu doświadczenia, a w dalszej kolejności na uzyskanie zatrudnienia. Mimo
niezaprzeczalnych korzyści, jakie dają one stażystom, są także pożyteczną inicjatywą
z punktu widzenia interesów przedsiębiorstwa przyjmującego na staż. Staże dają pracodawcy
możliwość praktycznej weryfikacji i sprawdzenia w konkretnych działaniach kompetencji
potencjalnych pracobiorców, tak by wybrać najlepszych pod względem wymagań stanowisk
pracy. Pozwala to minimalizować ryzyko związane z zatrudnieniem oraz zaoszczędzić czas
i koszty związane z rekrutacją i selekcją kadr. Staże zatem, co zostało potwierdzone
uzyskanymi wynikami w każdej z badanych grup, to przede wszystkim obopólna korzyść,
zarówno dla stażysty jak i zakładu. Dla młodych osób staże to w szczególności okazja do
zdobycia doświadczenie zawodowego oraz skonfrontowania otrzymanej na studiach wiedzy
teoretycznej z możliwością jej praktycznego zastosowania – takie wskazania dominowały
wśród badanych stażystów oraz przedstawicieli lokalnych zakładów pracy.
Szanse absolwentów szkół i uczelni na rynku pracy w dużym stopniu uzależnione są od
efektów kształcenia. Badanie zapotrzebowania na określone kwalifikacje i umiejętności
pozwala na uzyskanie informacji przydatnych szkołom i uczelniom w skuteczniejszym
dostosowaniu ofert i programów kształcenia, jak też treści programowych zajęć do
faktycznych potrzeb i wymagań rynku. Z zebranych opinii, uzyskanych od przedstawicieli
przedsiębiorstw, studentów pracujących oraz stażystów, wynika, iż doskonalenie programów
kształcenia wymaga położenia większego nacisku na wzbogacenie zajęć o przykłady
praktycznego zastosowania zagadnień teoretycznych, rozwijania wśród studentów
umiejętności rozwiązywania problemów oraz samodzielnego myślenia, a także pobudzania
kreatywności sprzyjającej generowaniu pomysłów i usprawnień. Uwypuklenie tych
umiejętności może świadczyć o tym, iż polityka personalna w wielu współczesnych
organizacjach kładzie nacisk na odpowiedzialność, samodzielność, upełnomocnienie oraz
autonomię pracowników, w miejsce odgórnie podyktowanych procedur działania i
schematów postępowania.
Załącznik – Budowa systemu gromadzenia informacji od pracodawców
Zakres pracy
Ekspert ds. wdrożenia i prowadzenia informacji od pracodawców – odpowiada za
opracowanie i wdrożenie wspólnie ze specjalistą z przedsiębiorstwa zatrudnionym
w projekcie systemu gromadzenia informacji od pracodawców, przygotowanie raportów
i analiz z przeprowadzonych ankietyzacji i wywiadów.
Wprowadzenie
Kluczowym problemem w znalezieniu pracy przez absolwentów wyższych uczelni jest brak
dopasowania ich kompetencji zawodowych do potrzeb pracodawców. Kompetencje
i umiejętności nabywane przez studentów w czasie studiów mają decydujący wpływ na
zdolność ich konkurowania na rynku pracy, łatwość znalezienia pracy a z drugiej strony na
definicję treści i sposobów kształcenia. Obecnie nie ma metod określania stopnia
dopasowania kompetencji do wymagań i wyróżnienia tych elementów, w których występują
duże różnice. Wymagania pracodawców zwierają szeroki zakres kompetencji i cech
zawodowych, społecznych i psychofizycznych. Bardzo często wymagania pracodawców są
sprzeczne lub nierealne.
Określenie i definicja wymagań pracodawców może odbywać się poprzez:
− analizę zapotrzebowania na pracowników w urzędach pracy, wadą tego sposobu jest
określanie tylko bieżących potrzeb i dotyczy głównie pracowników mających najwyżej
średnie wykształcenie,
− ankiety,
− wywiady,
− rozmowy z przedsiębiorcami,
− analizę informacji udzielanych przez absolwentów poszukujących pracy w czasie
rozmów kwalifikacyjnych,
− analizę informacji udzielanych przez studentów odbywających praktyki zawodowe,
− prognozy gospodarcze, dotyczące głównie rozwoju pewnych gałęzi gospodarki
w określonym rejonie kraju.
Zadania powyższe można rozwiązać:
− budując system do gromadzenia danych od pracodawców,
− tworząc zestaw ankiet, wywiadów i innych niezbędnych dokumentów,
− definiując metody analizy danych,
− definiując sylwetki absolwenta z punktu widzenia uczelni i pracodawcy i tworząc
metody porównania obydwu sylwetek.
Problemy, które mogą wystąpić w trakcie realizacji systemu:
1. sposób definicji sylwetki absolwenta oraz określenie sposobu i technologii jej zapisu,
2. definicja algorytmów określających stopień zgodności sylwetki absolwenta ze
sylwetką definiowaną przez pracodawcę,
3. definicja horyzontu czasowego zmian wymagań pracodawców i sylwetki absolwenta
w czasie,
4. definicja zmian wymagań pracodawców i sylwetki absolwenta w zależności od rejonu
geograficznego,
5. określenie kierunku zmian wymagań w czasie,
6. określenie wymagań dotyczących umiejętności specjalistycznych,
7. odniesienie efektów kształcenia do sylwetki absolwenta.
Na kierunku Transport efekty kształcenia są następujące:
1. wiedza
a. grupa treści podstawowych:
I. stosowanie aparatu matematycznego do opisu procesów
technicznych,
II. rozwiązywanie zagadnień technicznych w oparciu o prawa fizyki,
III. dobór materiałów i stosowanie materiałów w transporcie,
IV. rozwiązywanie problemów technicznych i wykonywanie analiz,
wytrzymałościowych z wykorzystaniem praw mechaniki,
V. rozumienie podstawowych procesów ekonomicznych,
b. grupa treści kierunkowych:
I. projektowanie systemów logistycznych,
II. analiza i projektowanie systemów transportowych,
III. analiza wykorzystania infrastruktury transportowej,
IV. projektowania i wykorzystania środków transportu,
V. wykorzystania aparatury pomiarowej i stosowania
warsztatowej,
VI. wykorzystanie rachunku ekonomicznego w transporcie,
VII. rozumienie zasad organizacji i zarządzania
2. kompetencje społeczne:
a. potrzeba ciągłego dokształcania się,
b. odpowiedzialność,
c. umiejętność pracy w zespole,
d. przestrzeganie zasad kultury osobistej,
e. przestrzeganie zasad etyki zawodowej,
f. przedsiębiorczość.
metrologii
Definicja wymagań dla systemu
Cel
Celem systemu jest gromadzenie informacji od przedsiębiorców dotyczące kompetencji
pracowników, tak aby możliwe były:
• analiza zakresu i sposobu kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem dopasowania
absolwentów do wymagań rynku pracy,
• sformalizowane porównanie sylwetek absolwenta z punktów widzenia uczelni
i pracodawcy,
• określenie hierarchii wymaganych kwalifikacji,
po to by:
• kwalifikacje absolwentów bardziej odpowiadały wymaganiom rynku pracy,
• uczelnia miała dane dotyczące ewentualnych kierunków zmian w treściach
programowych,
• uczelnia miała dane dotyczące ewentualnych kierunków zmian w sposobie
prowadzenia zajęć.
Wymagania
Wymagania ogólne:
treść wymagania
1.
pamiętanie ankiet i wywiadów
2.
pamiętanie wyników ankiet i wywiadów
3.
skojarzenie pytania z elementem sylwetki absolwenta
4.
możliwość określenia charakteru ankiety z punktu widzenia sylwetki absolwenta
5.
określenie współczynnika zgodności wymagań pracodawcy z sylwetką absolwenta
6.
opis absolwenta i jego podstawowe charakterystyki
7.
opis przedsiębiorcy i jego podstawowe charakterystyki
8.
eksport danych dla dalszej ich analizy
Struktura systemu
System składa się z następujących modułów:
− moduł danych,
− moduł analizy i raportów,
− moduł udostępniania danych,
− moduł danych opisujących otoczenie.
Strukturę tą przedstawia rys. 1, poszczególne bloki podzielono na dwie kategorie:
− wydzielone kolorem szarym bloki funkcjonalne stanowiące zakres zdefiniowany
projektem,
− wydzielone kolorem jasnożółtym bloki funkcjonalne, które można w przyszłości
system rozbudować.
Rysunek 1. Struktura systemu
Moduł danych poszerzono o dane otrzymane od studentów w ramach odbywania przez nich
praktyk i od absolwentów z przeprowadzonych Romów kwalifikacyjnych w trakcie
poszukiwania pracy. Jest to istotne rozszerzenie projektu i wymaga śledzenia kariery
absolwentów, wymagania pracodawców określane w czasie rozmów kwalifikacyjnych
powinny dobrze określać bieżące potrzeby rynku pracy.
W przyszłości dobudowane, opcjonalne moduły opisujące otoczenie powinny związać analizy
z definicją przyszłej polityki rozwoju gospodarczego. Aktualna polityka gospodarcza w bardzo
ogólny sposób definiuje kierunki rozwoju kraju i poszczególnych rejonów.
Moduł udostępniania danych w zamyśle jest przeznaczony do wprowadzania danych on-line
przez zarejestrowanych przedsiębiorców, studentów i absolwentów uczelni. Jego zadaniem
jest umożliwienie bezpośredniej współpracy , nie tylko z wykorzystaniem ankiet i wywiadów.
Schemat konceptualny bazy danych
Przyjęte zasady oznaczeń i nazw na schematach, z zasady w nazwach nie są używane polskie
znaki diakrytyczne.
R:192
Podstawowy zbiór encji.
G:255
R:255
G:255
R:193
Słownik, zbiór encji zawierający dane podlegające usystematyzowaniu
i ujednoliceniu. Są źródłem danych dla atrybutów w encjach podstawowych.
Nazwy rozpoczynają się od SL
Replikowana z innej przestrzeni encja
G:224
nazewnictwo zbiorów encji
Nazwa1Nazwa2Nazwa3
Nazwa1 określa nazwę encji na najwyższym poziomie,
odpowiednio Nazwa2 odpowiada poziomowi
niższemu, np. AnkietaCzesc, części z których składa się
ankieta
nazewnictwo atrybutów encji
ANazwaAtrybutu
rozpoczynają się skrótem nazwy przestrzeni po
którym jest nazwa bez polskich znaków
diakrytycznych
nazewnictwo związków referencyjnych
AA_Nazwa1NazwaN
AA – skrót nazwy przestrzeni, np. Nazwa1 nazwa encji
od strony krotności 1, Nazwa2 nazwa encji od strony
krotności n.
Schemat konceptualny bazy danych pokazuje statyczną strukturę danych modułu danych.
Moduł danych zawiera również formularze używane do ich wprowadzania, usuwania
i modyfikacji. Składa się z trzech składowych:
− schematu przeznaczonego do pamiętania ankiet i wywiadów (Ankiety),
− schematu przeznaczonego do pamiętania wymagań pracodawców określanych
w czasie praktyk studentów (Praktyki),
− schematu przeznaczonego do pamiętania wymagań pracodawców podanych
w czasie rozmów kwalifikacyjnych (Kariera absolwenta),
− ogólnego opisu przedsiębiorstw z których dane otrzymano (Firmy).
Ankiety
SLOsobaRola
AR_SL_Rola
SLORRola A10
Osoba
AOID
A4
AONazwisko VA55
AOImie
VA30
Rola
AR_OsobaRola
AnkietaAdresat
Metryczka
Ankieta
ARID
NO10
ARola
A10
ARolaOpis A50
AR_AnkietaRola
AR_AnkietaAAdresat
AAID
NO16
AAdresatOpis A200
AID
AOpis1
AOpis2
AOpis3
ANazwaPliku
ADataPowstania
ADataDystrybucji
ADataZakonczenia
NO16
VA500
VA500
VA500
VA255
D
D
D
AMID
BT
AMOpis
VA100
AMWartosc VA100
AR_AnkietaMetryczka
AR_AnkietaACzesc
SLPytanieWlasciwosc
AR_Pytanie_SL
AnkietaCzesc
SLPW
A4
SPLWMaxWartosc BT
ACID
NO16
ACzescNr
BT
ACzescNaglowek VA150
AR_AnkietaCzescPytanie
AR_PytanieOdpowiedz
Pytanie
APID
APytanieNr
APytanieTekst
APytanieWlasciwosci
NO16
SI
A50
A50
AR_PytanieCecha
Odpowiedz
AODPID
NO16
AOdpowiedzTekst VA200
Cecha
AR_OpowiedzWartosc
OdpowiedzWartosc
AODPWID
NO16
AOdpowiedzWartosc A5
Schemat 1. DZE - Ankiety
ACEID
NO16
ACechaTekst VA200
AR_CechaPoziom
Poziom
APoziom A10
Opis obiektów przechowujących dane
Nazwa obiektu
Nazwa
Opis
Ankieta
Ankieta
Przechowuje opis ankiety, daty powstania, dystrybucji i
zakończenia
AnkietaAdresat
Ankieta Adresat
Przechowuje podstawowe dane o adresatach ankiety
AnkietaCzesc
Ankieta Część
Przechowuje opis części, które składają się na ankietę
Cecha
Cecha
Przechowuje opis cech pytania, które są określane przez różne
wartości np. dobry, średni itp.
Metryczka
Metryczka
Przechowuje
metryki
ankietowanego
Odpowiedz
Odpowiedź
Przechowuje odpowiedzi zadane pytania do wyboru przez
ankietowanego
OdpowiedzWartosc
Odpowiedź Wartość
Przechowuje wartości odpowiedzi na pytania
ankiety,
dodatkowe
cechy
Osoba
Przechowuje opis osób obsługujących ankietę
Poziom
Przechowuje definicję poziomów dla wartości cech
Pytanie
Przechowuje pytania dla danej części ankiety
Rola
Przechowuje opis roli pełniącej przez osobę w stosunku do
ankiety
SLOsobaRola
Osoba Rola
Słownik ról
SLPytanieWlasciwosc
Pytanie Właściwość
Słownik właściwości pytania
Ankieta – atrybuty opisujące
FSkrotFirmy
skrót identyfikujący firmę
FNazwa1
nazwa firmy, może być dwuczęściowa
FNazwa2
FTypWlasnosci
typ własności, no. S.A., sp. z o.o. itp
FKodPocztowy
kod pocztowy
FMiejscowowsc
miejscowość
FUlica
ulica
FWWW
adres strony domowej
FEmail
adres poczty elektronicznej
FTelefon
nr telefonu stacjonarnego
FMobile
nr telefonu komórkowego
SLGalazGospodarka – atrybuty opisujące
SLIDGG
identyfikator gałęzi gospodarki
SLGalazNazwa
nazwa gałęzi gospodarki
SLBranzaGospodarka – atrybuty opisujące
SLIDBranza
identyfikator branży gospodarki
SLBranzaNazwa
nazwa branży gospodarki
SLWojewodztwo – atrybuty opisujące
SLIDW
identyfikator województwa
SLWojewodztwoNazwa
nazwa województwa
SLPowiat – atrybuty opisujące
SLIDP
identyfikator powiatu
SLPowiatNazwa
nazwa powiatu
SLPowiatLudnosc
ilość mieszkańców powiatu
SLPowiatTyp
typ powiatu: np. rolniczy, przemysłowy itp.
SLGmina – atrybuty opisujące
SLIDGM
identyfikator gminy
SLGminaNazwa
nazwa gminy
SLGminaLudnosc
ilość mieszkańców gminy
SLGminaTyp
SLRegion– atrybuty opisujące
SLIDR
identyfikator regionu
SLRegionNazwa
nazwa regionu
Praktyki
W trakcie odbywania praktyki student (absolwent) otrzymuje zadania do wykonania
wymagające odpowiednich umiejętności. Pracuje również w nowym zespole. Praktyka może
dostarczyć wielu istotnych informacji na temat wymagań zawodowych i społecznych.
Absolwent
KAnrAlbumu
<pi> A6
<M>
KAPesel
A11
KANazwisko
VA55
KAImie
VA30
KADataUrodzenia
D
RPAbsolwentPraktyka
Praktyka
PIDP
<pi> NO10 <M>
PDataOd
D
PDataDo
D
PPraktykaZakres
VA200
RPFirmaPraktyka
Firma
FSkrotFirmy
<pi> A10
<M>
FNazwa1
VA100
FNazwa2
VA150
FTypWlasnosci
A5
FKodPocztowy
A10
FMiejscowowsc
VA50
FUlica
VA100
FWWW
VA250
FEmail
VA250
FTelefon
A15
FMobile
A15
Schemat 2. DZE - Praktyki
PraktykaWymaganie
RPPraktykaWymagania
PIDPW
<pi> NO10 <M>
PWymaganie
VA200
PWymaganieTyp
A10
PWymaganieWartosc
SI
Nazwa obiektu
Nazwa
Opis
Definicja znajduje się w
Absolwent
Absolwent
Praktyka
Praktyka
Krótki opis praktyki
Praktyka Wymaganie
Praktyka Wymaganie
Wymagania w stosunku do studenta w trakcie odbywania
praktyki, powinny odnosić się do sylwetki absolwenta
Firma
Cecha
Schemat 3. DZE - Kariera
absolwenta
Definicja znajduje się w
Schemat 4. DZE - Firma i jej
Praktyka – atrybuty opisujące
PIDP
identyfikator praktyki
PDataOd
data rozpoczęcia praktyki
PDataDo
data zakończenia praktyki
PPraktykaZakres
krótki opis praktyki
PraktykaWymaganie – atrybuty opisujące
PIDPW
identyfikator wymagania dla danej praktyki
PWymaganie
opis wymagania
PWymaganieTyp
jakiego typu jest wymaganie
PWymaganieWartosc
wartość przyjęta dla tego wymagania
siedziba
Kariera absolwenta
Uczelnia
KASkrotUczenia
<pi> A10
<M>
KAUczelniaNazwa
VA200
KAUczelniaKopPocztowy
A10
KAUczelniaMiejscowosc
VA60
KAUczelniaUlica
VA50
KAUczelnieWWW
VA250
WydzialUczelnia
RKAUczelnieWydzial
KASkrotNazwyWydzialu <pi> A5
<M>
KANazwaWydzialu
VA200
RKA_WydzialKierunek
Kierunek
KASkrotKierunek <pi> A10
<M>
KANazwaKierunek
VA200
Absolwent
KAnrAlbumu
<pi> A6
<M>
KAPesel
A11
KANazwisko
VA55
KAImie
VA30
KADataUrodzenia
D
RKA_AbsolwentSpecjalizacja
RKA_KierunekSpecjalizacja
Specjalizacja
RKA_absolwentZatrudnienie
KASkrotSpecjalizacja
<pi> A10
<M>
KANazwaSpecjalizacja
VA200
Zatrudnienie
KAIDZatrudnienia <pi> NO9 <M>
KADataOd
D
KADataDo
D
KAStanowisko
VA20
RKA_FirmZatrudnienie
Firma
FSkrotFirmy
<pi> A10
<M>
FNazwa1
VA100
FNazwa2
VA150
FT ypWlasnosci
A5
FKodPocztowy
A10
FMiejscowowsc
VA50
FUlica
VA100
FWWW
VA250
FEmail
VA250
FT elefon
A15
FMobile
A15
Schemat 3. DZE - Kariera absolwenta
RKA_ZatrudnienieSpecjalizacja
Nazwa obiektu
Nazwa
Opis
Absolwent
Absolwent
przechowuje opis absolwenta uczelni
Firma
Firma
Kierunek
Kierunek
przechowuje opis kierunku studiów
Specjalizacja
Specjalizacja
przechowuje opis ukończonej specjalizacji na studiach
Uczelnia
Uczelnia
przechowuje skrócony opis uczelni
WydzialUczelnia
Wydział na uczelni
przechowuje skrócony opis wydziału na uczelni
Zatrudnienie
Opis przyjęcia do pracy
przechowuje skrócony zatrudnienia
definicja znajduje się w
Schemat 4. DZE - Firma i jej
siedziba
Absolwent – atrybuty opisujące
KAnrAlbumu
nr albumu identyfikujący studenta i absolwenta na uczelni
KAPesel
pesel
KANazwisko
nazwisko
KAImie
imię
KADataUrodzenia
data urodzenia
Uczelnia – atrybuty opisujące
KASkrotUczenia
skrót nazwy uczelni
KAUczelniaNazwa
nazwa uczelni
KAUczelniaKodPocztowy
ko pocztowy
KAUczelniaMiejscowosc
miejscowość
KAUczelniaUlica
ulica wraz z numerem domu
KAUczelnieWWW
strona domowa
WydzialUczelnia – atrybuty opisujące
KASkrotNazwyWydzial
u
skrót nazwy wydziału na uczelni
KANazwaWydzialu
nazwa wydziału
Kierunek – atrybuty opisujące
KASkrotKierunek
skrót kierunek studiów
KANazwaKierunek
nazwa kierunku
Specjalizacja – atrybuty opisujące
KASkrotSpecjalizacja
skrót specjalizacji na kierunku studiów
KANazwaSpecjalizacja
nazwa specjalizacji
Zatrudnienie – atrybuty opisujące
KAIDZatrudnienia
identyfikator zatrudnienia
KADataOd
data rozpoczęcia
KADataDo
data zakończenia
KAStanowisko
stanowisko
Firmy
SLGalazGospodarka
Firma
FSkrotFirmy
<pi> A10
<M>
FNazwa1
VA100
FNazwa2
VA150
FTypWlasnosci
A5
FKodPocztowy
A10
FMiejscowowsc
VA50
FUlica
VA100
FWWW
VA250
FEmail
VA250
FTelefon
A15
FMobile
A15
SLIDGG
<pi> A10
<M>
SLGalazNazwa
VA50
RFSLBranzaFirma
SLBranzaGospodarka
RFGalazGospodarkaSLBranza
SLIDBranza
A10
SLBranzaNazwa VA100
SLGmina
RFSLGminaFirma
RF_SLPowiatFirma
SLIDGM
<pi> A10
<M>
SLGminaNazwa
VA100
SLGminaLudnosc
I
SLGminaTyp
A5
RFRegionGmina
SLPowiat
SLIDP
<pi> A10
<M>
SLPowiatNazwa
VA100
SLPowiatLudnosc
I
SLPowiatTyp
<UNDEF>
RFPowiatGmina
RFRegionPowiat
RFWojewodztwoPowiat
SLRegion
SLWojewodztwo
SLIDW
A10
SLWojewodztwoNazwa VA100
Schemat 4. DZE - Firma i jej siedziba
SLIDR
A10
SLRegionNazwa VA50
Nazwa obiektu
Nazwa
Opis
Firma
Opis przedsiębiorstwa
SLGalazGospodarka
Gałąź Gospodarki
Nazwa gałęzi gospodarki
SLBranzaGospodarka
Branża Gospodarki
Nazwa branży gospodarki
SLWojewodztwo
Województwo
SLPowiat
Powiat
SLGmina
Gmina
SLRegion
Region
Firma
Firma – atrybuty opisujące
FSkrotFirmy
skrót identyfikujący firmę
FNazwa1
nazwa firmy, może być dwuczęściowa
FNazwa2
FTypWlasnosci
typ własności, no. S.A., sp. z o.o. itp
FKodPocztowy
kod pocztowy
FMiejscowowsc
miejscowość
FUlica
ulica
FWWW
adres strony domowej
FEmail
adres poczty elektronicznej
FTelefon
nr telefonu stacjonarnego
FMobile
nr telefonu komórkowego
SLGalazGospodarka – atrybuty opisujące
SLIDGG
identyfikator gałęzi gospodarki
SLGalazNazwa
nazwa gałęzi gospodarki
SLBranzaGospodarka – atrybuty opisujące
SLIDBranza
identyfikator branży gospodarki
SLBranzaNazwa
nazwa branży gospodarki
SLWojewodztwo – atrybuty opisujące
SLIDW
identyfikator województwa
SLWojewodztwoNazwa
nazwa województwa
SLPowiat – atrybuty opisujące
SLIDP
identyfikator powiatu
SLPowiatNazwa
nazwa powiatu
SLPowiatLudnosc
ilość mieszkańców powiatu
SLPowiatTyp
SLGmina – atrybuty opisujące
SLIDGM
identyfikator gminy
SLGminaNazwa
nazwa gminy
SLGminaLudnosc
ilość mieszkańców gminy
SLGminaTyp
SLRegion– atrybuty opisujące
SLIDR
identyfikator regionu
SLRegionNazwa
nazwa regionu
Sylwetka absolwenta
Sylwetka absolwenta służy do sformalizowanego opisu cech, które powinien posiadać
absolwent wyższej uczelni i cech, których posiadanie przedsiębiorcy poszukujący
pracowników uważają za pożądane.
Wprowadzono pojęcie sylwetki absolwenta, jako obiektu składającego się z czterech
podstawowych elementów:
1. opis ogólny - podstawowe cechy dotyczące wieku, środowiska,
2. wykształcenie – rodzaj wykształcenia i ukończona uczelnia,
3. kwalifikacje - opis posiadanego wykształcenia,
4. umiejętności – posiadane umiejętności nie związane bezpośrednio z wykształceniem,
np. obsługa komputera,
5. cechy społeczne - opis cech społecznych z punktu widzenia pracodawcy,
6. osobowość - opis indywidualnych cech związanych z zawodem,
7. cechy psychofizyczne – opis cech fizycznych, aparycji.
Tak zdefiniowana sylwetka jest sumą cech absolwenta uczelni i cech określonych przez
przedsiębiorców. Każdej cesze przypisano dwa atrybuty U i P, które mogą zawierać wartości
od 1 do 10. Wartość określa ważność danej cechy. Atrybut U zawiera wartość określaną
przez uczelnię a P przez pracodawcę. Sylwetka będzie zgodna, czyli uczelnia kształci
absolwentów pod potrzeby przedsiębiorców, kiedy wartości te będą takie same. W prosty
sposób można określić niezgodności ogólnie i na każdym z poziomów. Dla przykładu, dla
cechy dyspozycyjność:
- <osobowość>
<dyspozycyjność U="" P="" />
załóżmy, że U=1 a P=8. Pozostaje zagadnieniem samym w sobie w jaki sposób uczelnia może
w studencie a potem absolwencie ukształtować taką predyspozycję>
Zakłada się, że definicja sylwetki absolwenta będzie realizowana z wykorzystaniem XML jako
technologii zapewniającej dużą elastyczność opisu. Opis sylwetki zawiera plik [Sylwetka
absolwenta.xml]
<?xml version="1.0" encoding="utf-8" ?>
- <Absolwent>
- <wykształcenie>
<tryb_studiów U="" P="" />
<rodzaj_studiów U="" P="" />
<przygotowanie_zawodowe U="" P="" />
</wykształcenie>
- <kwalifikacje>
- <językowe>
<ilość_bdobrze U="" P="" />
<ilość_dobrze U="" P="" />
<ilość_biernie U="" P="" />
</językowe>
<doświadczenie_zawodowe U="" P="" />
</kwalifikacje>
- <umiejętności>
- <obsługa_komputera>
<specjalisyczne_oprogramowanie U="" P="" />
<pakiety_biurowe U="" P="" />
</obsługa_komputera>
<znajomość_branŜy U="" P="" />
<tworzenie_prezentacji U="" P="" />
</umiejętności>
- <cechy_społeczne>
<kultura_osobista U="" P="" />
<komunikatywność U="" P="" />
<umiejętność_współpracy U="" P="" />
<umiejętności_przywódcze U="" P="" />
<zdolności_organizacyjne U="" P="" />
</cechy_społeczne>
- <osobowość>
<dyspozycyjność U="" P="" />
<mobilnośc U="" P="" />
<adaptacyjność U="" P="" />
<odpowiedzialność U="" P="" />
<radzenie_ze_stresem U="" P="" />
- <cechy_zawodowe>
<logiczne_myślenie U="" P="" />
<szybkość_uczenia_się U="" P="" />
<zdolności_analityczne U="" P="" />
<samodzielność U="" P="" />
<kreatywność U="" P="" />
</cechy_zawodowe>
- <cechy_ogranizacyjne>
<systematyczność U="" P="" />
<innowacyjność U="" P="" />
<asertywność U="" P="" />
</cechy_ogranizacyjne>
- <cechy_moralne>
<lojalność U="" P="" />
<uczciwość U="" P="" />
</cechy_moralne>
</osobowość>
- <cechy_psychofizyczne>
- <sport>
<kondycja_fizyczna U="" P="" />
<sporty_ekstremalne U="" P="" />
</sport>
<aparycja U="" P="" />
<umiejętności_manualne U="" P="" />
<stan_zdrowia U="" P="" />
</cechy_psychofizyczne>
</Absolwent>
Gramatyka
Zdefiniowana gramatyka służy dwóm celom:
− wymuszenia poprawności danych,
− jest definicją metadanych dla systemu.
Sylwetka absolwenta została zdefiniowana z wykorzystaniem XML, gramatyka w XML
Schema. Poniższy wydruk nie zawiera pełnej gramatyki a tylko elementy istotne z punktu
widzenia dokumentacji. Pełną gramatykę zawiera plik [SylwetkaaboslwentaWzorzec.xsd].
<?xml version="1.0" encoding="utf-8" ?>
-
<xsd:schema xmlns:xsd="http://www.w3.org/2001/XMLSchema">
-

-
<xsd:element name="Absolwent">
-
<xsd:complexType>
-
<xsd:sequence minOccurs="1" maxOccurs="1">
<xsd:element
ref="wykształcenie"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
<xsd:element ref="kwalifikacje" maxOccurs="1" />
<xsd:element ref="umiejętności" maxOccurs="1" />
<xsd:element ref="cechy_społeczne" maxOccurs="1" />
<xsd:element ref="osobowośc" maxOccurs="1" />
<xsd:element ref="cechy_psychofizyczne" maxOccurs="1" />
</xsd:sequence>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-

<xsd:complexType>
-
<xsd:sequence>
<xsd:element
maxOccurs="1" />
ref="tryb_studiów"
<xsd:element
ref="rodzaj_studiów"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
<xsd:element ref="przygotowanie_zawodowe"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
</xsd:sequence>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="tryb_studiów">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="rodzaj_studiów">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="przygotowanie_zawodowe">
-
minOccurs="1"
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-

<xsd:complexType>
-
<xsd:sequence>
<xsd:element
/>
ref="językowe" minOccurs="1" maxOccurs="1"
<xsd:element ref="doświadczenie_zawodowe"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
</xsd:sequence>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="językowe">
-
<xsd:complexType>
-
<xsd:sequence>
<xsd:element
ref="ilość_bdobrze"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
<xsd:element
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
ref="ilość_dobrze"
<xsd:element ref="biernie" minOccurs="1" maxOccurs="1" />
</xsd:sequence>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="ilość_bdobrze">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="ilość_dobrze">
-
<xsd:complexType>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="ilość_biernie">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-

<xsd:complexType>
</xsd:element>
-

<xsd:complexType>
-
<xsd:element ref="obsługa_komputera"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
<xsd:element ref="znajomość_branŜy" maxOccurs="1" />
<xsd:element ref="tworzenie_prezentacji" maxOccurs="1" />
</xsd:sequence>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="obsługa_komputera">
-
<xsd:complexType>
-
<xsd:element
ref="specjalistyczne_oprogramowanie"
minOccurs="1" maxOccurs="1" />
<xsd:element ref="pakiety_biurowe" maxOccurs="1" />
</xsd:sequence>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="specjalistyczne_oprogramowanie">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="pakiety_biurowe">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="znajomość_branŜy">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="tworzenie_prezentacji">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-

<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="umiejętność_współpracy">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="umiejętności_przywódcze">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="zdolności_organizacyjne">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-

<xsd:complexType>
-
<xsd:element
ref="dyspozycyjność"
maxOccurs="1" />
<xsd:element
/>
minOccurs="1"
ref="mobilność" minOccurs="1" maxOccurs="1"
<xsd:element
ref="adaptacyjność"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
<xsd:element ref="odpowiedzialność" maxOccurs="1" />
<xsd:element ref="radzenie_ze_stresem" maxOccurs="1" />
<xsd:element
ref="cechy_zawodowe"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
<xsd:element ref="cechy_organizacyjne"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
<xsd:element
ref="cechy_moralne"
maxOccurs="1" />
minOccurs="1"
</xsd:sequence>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="dyspozycyjność">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="mobliność">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="adaptacyjność">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="odpowiedzialność">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="radzenie_ze_stresem">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="cechy_zawodowe">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="cechy_organizacyjne">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="cechy_moralne">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-

<xsd:complexType>
-
<xsd:element ref="sport" minOccurs="1" maxOccurs="1" />
<xsd:element
/>
<xsd:element
ref="aparycja"
minOccurs="1"
maxOccurs="1"
ref="umiejętności_manualne"
minOccurs="1"
maxOccurs="1"
/>
<xsd:element ref="stan_zdrowia" maxOccurs="1" />
</xsd:sequence>
</xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="sport">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="kondycja_fizyczna">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="sporty_ekstremalne">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="aparycja">
</xsd:element>
-
<xsd:element name="umiejętności_manualne">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-
<xsd:element name="stan_zdrowia">
-
<xsd:complexType>
</xsd:element>
-

-
<xsd:simpleType name="UTyp">
-
<xsd:restriction base="xsd:integer">
<xsd:minInclusive value="1" />
<xsd:maxInclusive value="10" />
</xsd:restriction>
</xsd:simpleType>
-
<xsd:simpleType name="PTyp">
-
<xsd:restriction base="xsd:integer">
<xsd:minInclusive value="1" />
<xsd:maxInclusive value="10" />
</xsd:restriction>
</xsd:simpleType>
-

-
<xsd:simpleType name="tryb_studiówTyp">
-
<xsd:restriction base="xsd:string">
<xsd:enumeration value="stacjonarne" />
<xsd:enumeration value="niestacjonarne" />
</xsd:restriction>
</xsd:simpleType>
-

-
<xsd:simpleType name="rodzaj_studiówTyp">
-
<xsd:restriction base="xsd:string">
<xsd:enumeration value="techniczne" />
<xsd:enumeration value="humanistyczne" />
<xsd:enumeration value="medyczne" />
<xsd:enumeration value="artystczne" />
</xsd:restriction>
</xsd:simpleType>
</xsd:schema>
Analizy
Część analiz jest realizowana przez pozostałych ekspertów w zespole. Rolą systemu jest
przechowanie definicji ankiet, przechowanie ich wyników i co najistotniejsze, wybór
określonych wymaganiami danych i wyeksportowanie do dalszej analizy.
Jedną analizą, którą należy wbudować w system to aktualizacja i porównanie sylwetki
absolwenta.
Dalsze prace
Kolejne etapy pracy to:
- ukończenie prototypu aplikacji,
- wybór docelowego narzędzia do realizacji,
- realizacja aplikacji docelowej,
- wprowadzenie danych.

raport_athlaczy_ankiety_2013_30 03

Transkrypt

Podobne dokumenty

Analiza strukturalna

SHIMANO ULTEGRA 14000 XSD

Kilka ważnych pojęć

Przekazywanie danych do systemu POL-on

plik w standardzie PDF

Funkcje skrzynki podawczej Poświadczenie przedłoŜenia (UPP

zakresu danych

opis oprogramowania interfejsowego do obsługi składania