UCHWAŁA NR LVI / 447 /2010 RADY GMINY KAZIMIERZ BISKUPI z

UCHWAŁA NR LVI / 447 /2010
RADY GMINY KAZIMIERZ BISKUPI
z dnia 30 września 2010 roku
w sprawie projektów symboli gminnych
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 13 z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym
(Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zm.) oraz art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 1978r.
o odznakach i mundurach (Dz. U. Nr 31 poz. 130 ze zm.) Rada Gminy Kazimierz Biskupi
uchwala, co następuje:
§ 1. Przyjąć projekt herbu Gminy Kazimierz Biskupi wg wzoru, stanowiącego załącznik nr 1
do niniejszej uchwały oraz skierować go w celu zaopiniowania do Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji.
§ 2. Przyjąć projekt flagi i baneru Gminy Kazimierz Biskupi wg wzoru, stanowiącego
załącznik nr 2, 3 do niniejszej uchwały oraz skierować go w celu zaopiniowania do Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji.
§ 3. Przyjąć projekt sztandaru Gminy Kazimierz Biskupi wg wzoru, stanowiącego załącznik
nr 4 do niniejszej uchwały oraz skierować go w celu zaopiniowania do Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji.
§ 4. Przyjąć projekty: Pieczęci Wójta Gminy Kazimierz Biskupi i Pieczęci Gminy Kazimierz
Biskupi wg wzoru, stanowiącego załącznik nr 5 do niniejszej uchwały oraz skierować
go w celu zaopiniowania do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
§ 5. Przyjąć projekt łańcucha: Wójta Gminy Kazimierz Biskupi i Przewodniczącego Rady
Gminy wg wzoru, stanowiącego załącznik nr 6, 7 do niniejszej uchwały oraz skierować
go w celu zaopiniowania do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
§ 6. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Kazimierz Biskupi
§ 7. Traci moc uchwała nr XXXV/296/2009 Rady Gminy Kazimierz Biskupi z dnia 28 maja
2009 roku w sprawie projektów symboli gminnych.
§ 8. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady Gminy
/-/ dr Tomasz Piaseczny
UZASADNIENIE
do Uchwały Nr LVI / 447 /2010
RADY GMINY KAZIMIERZ BISKUPI
z dnia 30 września 2010 roku
w sprawie projektów symboli gminnych.
Rada Gminy Kazimierz Biskupi podjęła uchwałę Nr XXXV/296/2009 Rady Gminy
Kazimierz Biskupi z dnia 28 maja 2009 roku w sprawie projektów symboli gminnych.
Wójt Gminy Kazimierz Biskupi w wykonaniu w/w uchwały zwrócił się wnioskiem
z dnia 08.06.2009r. do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o zaopiniowanie
projektów symboli, stosownie do art. 3 ust. 3 ustawy o odznakach i mundurach z dnia 21
grudnia 1978 r. (Dz. U. Nr 31, poz. 130, ze zm.).
Pismem z dnia 08.04.2010r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
negatywnie zaopiniował przedłożone projekty symboli gminnych wskazując na konieczność
wprowadzenia poprawek - zgodnie z zaleceniami Komisji Heraldycznej zawartymi
w uzasadnieniu do uchwały Nr 39-1438/O/2010 Komisji Heraldycznej z dnia 5 lutego 2010r.
w sprawie projektów, herbu, flagi, sztandaru, łańcucha i pieczęcie Gminy Kazimierz Biskupi.
Kazimierz Biskupi lokowany był w roku 1287, jako osada targowa, będąca własnością
biskupów lubuskich. Przywileje miejskie zostały potwierdzone przez Kazimierza Wielkiego
w roku 1370. Na początku XVI wieku Kazimierz stanowił własność szlachecką. W wyniku
rozbiorów najpierw leżał w granica Księstwa Warszawskiego, a po Kongresie Wiedeńskim
został włączony do Królestwa Kongresowego. Prawa miejskie utracił w roku 1870, jak
większość miast w Polsce, w wyniku represji popowstaniowych1.
Pierwsi polscy męczennicy ponieśli śmierć na początku XI wieku. Wśród nich byli:
św. Benedykt, Włoch, który porzucił biskupstwo dla życia pustelniczego. Św. Jan, także
Włoch, pustelnik kamedulski, zaprzyjaźniony ze św. Benedyktem. Obaj udali się na misje do
Polski, gdzie dołączyli do nich dwaj rodzeni bracia: św. Izaak i św. Mateusz, pochodzący z
zamożnej polskiej rodziny. Piątym „bratem” został św. Kryspin, wiejski chłopak, który zgłosił
się do posługi. Prawdopodobnie inicjatorem pobytu kamedułów w Polsce był Bolesław
Chrobry. Właśnie podczas jego nieobecności, włodarz królewski wraz z pachołkami i
półpogańskimi chłopami napadli na erem kamedulski, sądząc że mnisi zostali bogato
uposażeni przez króla. Nie znalazłszy jednak żadnych skarbów, w okrutny sposób
zamordowali zakonników. Kanonizacji mnichów, za sprawą biskupa Ungera, dokonał papież
Jan XVIII. Kult Pięciu Braci Męczenników rozwija się szczególnie w dwóch ośrodkach:
Międzyrzeczu i Kazimierzu Biskupim2. Od wielu lat toczą się historyczne spory, który z tych
1
Miasta polskie w tysiącleciu, t. II, Wrocław-Warszawa- Kraków, 1967, s. 235 (dalej: MPT-2); P.
Maluśkiewicz, Ziemia konińska. Przewodnik turystyczny, Konin 1997, s. 107-109; K. G ó r s k a - G o ł a s k a ,
Kazimierz Biskupi w średniowieczu, [w:] Dzieje Kazimierza Biskupiego, cz. 1, red. Z. Chodyła, Kazimierz
Biskupi – Poznań 1993, s. 31-70.
2
W. Z a l e s k i , Święci na każdy dzień, Warszawa 1996, s. 716-719; K. R a d o ń s k i , Święci i błogosławieni
Kościoła katolickiego. Encyklopedia hagiograficzna, Poznań-Warszawa 1948, s 375-377; S. P a s z e k , Pięciu
Braci Męczenników, Konin 2001, s. 7-44.
ośrodków jest rzeczywistym miejscem męczeńskiej śmierci, pierwszych polskich
misjonarzy3.
Jednakże tylko Kazimierz Biskupi przeniósł ten kult na tarczę herbową. Nie są znane
pieczęcie pochodzące z okresu lokacji miasta. Wyobrażenie Pięciu Braci Męczenników
występuje na pieczęciach z 1604 roku, czyli z okresu, w którym nastąpił renesans kultu
pierwszych polskich kamedułów. Przedstawia ona męczenników w układzie 2 i 3,
trzymających w rękach palmy męczeństwa lub miecze. Legenda w otoku brzmi: SIGILLVM
OPPIDI KAZIMIERZ 1604. Odcisk tej pieczęci został dołączony również do raportu
burmistrza miasta w roku 1867, który był odpowiedzią na ankietę heraldyczną rozpisaną
przez władze carskie, a której celem było przywrócenie herbów miast polskich, używanych
przed końcem XVIII wieku 4. Drugi znany odcisk pochodzi z XVIII wieku i również
wyobraża Pięciu Braci Męczenników, obok których umieszczono dwie gwiazdy5.
M. Gumowski opisuje herb Kazimierza Biskupiego w następujący sposób. W polu niebieskim
pięciu mężów o siwych włosach, w sukniach czerwonych, w złotych koronach, z zielonymi
palmami w ręku 6. Wyobrażenie to różni się od tego, które zawarte jest w Miastach polskich
w tysiącleciu. Różnica leży w kolorze szat mnichów, które nie są czerwone a białe.
W przedstawieniu tym usunięto także korony zdobiące głowy męczenników7. Kazimierz
Biskupi, jako gmina nadal z dumą manifestuje w herbie Kult Pięciu Braci Męczenników8.
Kto wie czy tego faktu, nie można by było potraktować, jako kolejnego argumentu
przemawiającego za uznaniem Kazimierza Biskupiego, jako prawdziwego i jedynego miejsca
męczeńskiej śmierci Pięciu Braci9.
Wniosek taki możemy wysnuć między innymi z pewnych zależności. Otóż wśród
symboli religijnych występujących w herbach polskich miast święci stanowią jedną
z najliczniejszych grup. Wynika to z faktu połączenia funkcji identyfikacyjnej z formą
wyznania wiary czy też zawierzenia religijnego. Każde pojawienie się świętego w herbie
miasta można było wytłumaczyć ścisłymi relacjami występującymi pomiędzy patronem
miasta czy kościoła a mieszkańcami. Święty stawał się niejako duchowym obrońcą miasta,
a za dedykowanie mu kościoła, przyjmował z wdzięczności obowiązki stróża miasta
i gwaranta jego bezpieczeństwa oraz wszystkich mieszkających w nim obywateli10.
W niektórych przypadkach pojawienie się świętego w herbie miasta było odzwierciedleniem
rozprzestrzeniającego się kultu w danym regionie lub wiązało się z przeniesieniem tego kultu
do Polski przez osadników, np. niemieckich11.
3
K. G ó r s k a - G o ł a s k a , Kult Pięciu Braci Męczenników w Kazimierzu Biskupim i rozwój towarzyszącej
mu legendy, „Roczniki Historyczne” 1995, t. LXI, s. 111- 140; R. T. C i e s i e l s k i , Dzieje kultu Pięciu Braci
Męczenników w Kazimierzu Biskupim, „Rocznik Koniński” 1998, t. 12, s. 9-32; H. G u z o w s k i , Kult Pięciu
Braci Męczenników w Międzyrzeczu, [w:] Pięciu Braci Męczenników. Z dziejów religijności Polski XI wieku,
red. D. Z y d o r e k , Gorzów Wielkopolski 1997, s. 71-74
4
W. W i t t y g , Pieczęcie miast dawnej Polski, Kraków 1905, s. 109-110.
5
M. G u m o w s k i , Kartoteka pieczęci i herbów miejskich w układzie alfabetycznym zawierająca szkic
pieczeci, jej opis oraz różne notatki, Muzeum Narodowe w Krakowie, Biblioteka Czartoryskich, Dział
ręskopisów, sygn. 1485 (dalej: MNK); M. A d a m c z e w s k i , Heraldyka miast wielkopolskich do końca XVIII
wieku, Warszawa 2000, s. 202, 349.
6
M. G u m o w s k i , Kartoteka…, MNK, sygn. 1485.
7
MPT-2, tabl. LXXVIII.
8
Uchwała Nr XIII/104/98 Rady Gminy Kazimierz Biskupi z dnia 16 lipca 1999 r., w sprawie Statutu Gminy
Kazimierz Biskupi.
9
P. G o ł d y n , Symbolika religijna i kościelna w herbach miast polskich do końca XX wieku, Zielona Góra
2001, msp. w Bibliotece Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze.
10
M. A d a m c z e w s k i , Heraldyka…, s. 298.
11
W. S t r z y ż e w s k i , Treści symboliczne herbów miejskich na Śląsku, Ziemi Lubuskiej i Pomorzu
Zachodnim do końca XVIII wieku, Zielona Góra 1999, s. 123-125.
Znajduje to potwierdzenie w tezie M. Adamczewskiego, który zauważa, że wykonanie
pieczęci w roku 1604, w mieście, w którym przelana został krew pierwszych polskich
męczenników stanowi doskonałą harmonię z odradzającym się od XIV wieku kultem12.
Wzmocnieniem tej tezy jest fakt, że pieczęć ta powstała w okresie kiedy Kazimierz Biskupi
był własnością szlachecką. A znany jest w heraldyce miejskiej proces przejmowania przez
miasta herbów swych właścicieli13. Wobec tego można śmiało stwierdzić, że kult Pięciu Braci
Męczenników był w Kazimierzu tak silny i mocno zakorzeniony w świadomości
mieszkańców, że herb Korab 14, którym legitymowali się Russoccy15 – właściciele miasta –
musiał ustąpić miejsca wyobrażeniu Pierwszych Polskich Męczenników.
Kazimierz Biskupi nadal legitymował się herbem z wyobrażeniem Pięciu Braci
Męczenników. Po korekcie graficznej herb przedstawia w błękitnym polu tarczy kroju
hiszpańskiego sylwetki Pięciu Braci Męczenników w białych szatach.
Na podstawie wyobrażenia herbowego zaprojektowano również flagę Gminy, którą
jest płat materiału w proporcjach 5:8 (wymiar: 100:160), podzielony na pięć pól. Pole
pierwsze błękitne szerokości 20 cm, drugie białe (20 cm), pole środkowe – błękitne (80 cm)
z umieszczonym centralnie godłem Gminy, pole białe (20 cm) i pole błękitne (20 cm).
W oparciu o wzór flagi opracowano również projekt baneru.
Projekty pieczęci przygotowane zostały dla Gminy i dla Wójta. W obu przypadkach
w polu pieczęci umieszczono godło gminy. W otoku legendy: PIECZĘĆ GMINY
KAZIMIERZ BISKUPI, w drugim przypadku: WÓJT GMINY KAZIMIERZ BISKUPI.
SZTANDAR: Strona prawa: Płat materiału barwy czerwonej z umieszczonym
centralnie godłem Polski, otoczonym legendą: RZECZPOSPOLITA POLSKA [litery barwy
złotej (żółtej)].
Strona lewa: Płat materiału barwy błękitnej z umieszczonym centralnie godłem Gminy,
otoczonym legendą: GMINA KAZIMIERZ BISKUPI [litery barwy srebrnej (białej)].
Łańcuch WÓJTA GMINY KAZIMIERZ BISKUPI, wg załączonego wzoru.
Wyżej wymieniony projekt został opracowany merytorycznie i graficznie przed
Pana dr Piotra Gołdyna.
Po dokonaniu poprawek wykonanych zgodnie z zaleceniami Komisji Heraldycznej
Rada Gminy postanowiła podjąć niniejszą uchwałę w sprawie projektów symboli gminnych
i skierować projektowane wzory symboli - uwzględniające zalecenia Komisji Heraldycznej,
do zaopiniowania przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zgodnie z art.3 ust. 3
ustawy z dnia 21 grudnia 1978r. o odznakach i mundurach (Dz. U. Nr 31, poz. 130 ze zm.).
Przewodniczący Rady Gminy
/-/ dr Tomasz Piaseczny
12
M. A d a m c z e w s k i , Heraldyka…, s. 202.
J. S z y m a ń s k i , W sprawie genezy polskich herbów miejskich, [w:] Społeczeństwo Polski
średniowiecznej. Zbiór studiów, t. VI, Warszawa 1994, s. 169-179.
14
Herb Korab wyobraża w polu czerwonym korab (łódź) złotą, na nim maszt (wieża) z trzema blankami,
również w kolorze złotym (zob. J. S z y m a ń s k i , Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa
1993, s. 154).
15
P. W o j t y n i a k , Kult Pięciu Braci w Polsce i Europie w XI-XVIII stuleciu i jego związki z Kazimierzem
Biskupim, [w:] Dzieje Kultu Pięciu Braci w Polsce i Europie. Dzieje Kazimierza Biskupiego, cz. 2, red. A.
Szymkowski, Kazimierz Biskupi 2002, s. 201-271.
13