PREFERENCJE A WYBORY ZAWODOWE MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ
Transkrypt
PREFERENCJE A WYBORY ZAWODOWE MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ
Trendy ve vzdělávání 2011 Technika, didaktika technických a přírodovědných předmětů PREFERENCJE A WYBORY ZAWODOWE MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ I MIEJSKIEJ KOŃCZĄCEJ GIMNAZJUM – PORÓWNANIE PIETRUK Witold, PL Streszczenie W artykule przedstawiono wyniki porównawcze badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych powiatu brzeskiego (województwa opolskiego). Porównano preferencje zawodowe młodzieży gimnazjalnej z terenów wiejskich i miejskich. Celem badań było pokazanie, które preferencje zawodowe mają znaczący wpływ na podejmowanie decyzji zawodowych uczniów ze szkół wiejskich, a które ze szkół miejskich. Przedstawiono wybory dokonane przez obie grupy młodzieży dotyczące typów szkół i zawodów. Słowa kluczowe: preferencje zawodowe, wybór szkoły przez młodzież kończącą gimnazjum, porównanie preferencji. VOCATIONAL PREFERENCES OF VILLAGE AND URBAN YOUTH AFTER JUNIOR HIGH SCHOOL – COMPARISON Abstract The comparable results of questionnaire undertook among the third-year students of junior high school Brzeg area( from Opole Province) are shown in the article. Vocational preferences of village youth are compared with the ones of urban young people who finish their education in junior high school. The aim of the research is to show which preferences are responsible for making vocational decisions by students from village and urban areas. The choice of both groups connected with the future education and profession is presented in the article. Key words: vocational preferences, third-year students of junior high school from village and urban area, the choice of educational major. Wprowadzenie Każdy człowiek posiada pewnego rodzaju umiejętności, takie jak: zainteresowania, zamiłowania, zdolności, preferencje poznawcze, które umożliwiają mu funkcjonowanie zawodowe w ściśle określonych środowiskach, grupach zawodowych, pozwalają na efektywniejsze realizowanie pewnego rodzaju czynności. Są szansą na sukces zawodowy i jednocześnie życiowy. Dlatego ważne jest, aby możliwie jak najwcześniej rozpoznać ten potencjał, kompetencje, preferencje i umiejętności ucznia. Prawidłowe rozpoznanie tegoż potencjału, chociażby poprzez określenie zainteresowań na wczesnym etapie rozwoju, umożliwia planowanie, organizowanie życia zawodowego przez odpowiedni dobór form kształcenia czy wsparcia. Ponadto takie rozpoznanie umożliwia odnalezienie własnego miejsca w życiu. Tym samym stwarza szansę na wejście oraz usytuowanie się na rynku pracy 1. 1 M. Kulesza, E. Kos, Kwestionariusz Predyspozycji Zawodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010, s. 10-20. 167 Trendy ve vzdělávání 2011 Technika, didaktika technických a přírodovědných předmětů Stąd ważna jest rola instytucji zajmujących się pomocą w planowaniu kariery zawodowej młodego człowieka . Jednymi z wielu są poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w których pracujący doradca zawodowy wykonuje zadania polegające m.in. na udzielaniu pomocy w poznaniu własnych preferencji zawodowych istotnych przy wyborze przyszłej szkoły i zawodu 2. Niniejszy artykuł przedstawia preferencje zawodowe młodzieży kończącej gimnazjum, porównuje wybory zawodowe dokonane przez młodzież wiejską i młodzież miejską. Pokazano podobieństwo i różnice dotyczące przyszłości zawodowej młodzieży kończącej gimnazjum, zwracając uwagę na aspekt prawidłowego rozpoznania własnych preferencji zawodowych mających znaczenie przy wyborze własnej ścieżki zawodowej. 1 Preferencje zawodowe młodzieży miejskiej i wiejskiej Przeprowadzone wiosną 2010r. badanie wśród uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych powiatu brzeskiego przebiegały dwustopniowo. Najpierw zostały przeprowadzone badania w gimnazjach wiejskich, następnie w gimnazjach miejskich. Badaniami ankietowymi zostało objętych 173 uczniów (83 uczniów ze szkół wiejskich oraz 90 uczniów ze szkół miejskich). Jako metodę badawczą zastosowano kwestionariusz predyspozycji i preferencji zawodowych(wersja elektroniczna), kwestionariusz skłonności zawodowych w opracowaniu I. Woronieckiej. Ponadto przeprowadzono z uczniami indywidualne rozmowy zawodoznawcze. Z analizy wyników uzyskanych w teście preferencji zawodowych wynika, iż najczęściej wybieranymi przez młodzież wiejską preferencjami były: preferencje wykonawcze- 68,7%, menedżerskie- 63,8%, analityczne- 62,6% oraz przedmiotowe- 69,6%. Ankieta i rozmowy z młodzieżą pokazały, że uczniowie zainteresowani byli wyborem liceum ogólnokształcącego- 45%, co współgra z wysokimi preferencjami wykonawczymi i menedżerskimi. W przypadku innych szkół wybór dokonany przez młodzież wiejską przedstawiał się następująco: zasadnicza szkoła zawodowa-30%, technikum-25%. Podobnie przedstawiają się wyniki badań młodzieży miejskiej. Badani uczniowie wybierali najczęściej: preferencje przedmiotowe –77,8%, preferencje społeczne –76,7%, preferencje wykonawcze72,3%, preferencje menedżerskie-73,3%. Różnica wystąpiła w preferencjach społecznych, które częściej były wybierane przez młodzież szkół miejskich niż wiejskich oraz analitycznych, wybieranych z kolei częściej przez uczniów szkół wiejskich. Podobnie, jak w grupie młodzieży wiejskiej wśród młodzieży miejskiej najliczniejszą grupę stanowili uczniowie wybierający liceum ogólnokształcące-55,7%, co jest zgodne z wybieranymi przez nich preferencjami zawodowymi. W przypadku wyboru zasadniczej szkoły zawodowej wynik przedstawia się podobnie-28,8%. Natomiast młodzież szkół miejskich w mniejszym procencie niż ich rówieśnicy ze szkół wiejskich decydują się na wybór technikum—15,5%. Uzyskane wyniki wskazują, że brak jest istotnego zróżnicowania dotyczącego preferencji zawodowych młodzieży wiejskiej i miejskiej. Przy porównaniu rozkładu wyników w poszczególnych grupach (wiejskiej i miejskiej) należy wnioskować, iż wybór szkół ponadgimnazjalnych przez młodzież kształtuje się podobnie. 2 B. Skałbania, Poradnictwo Pedagogiczne. Przegląd wybranych zagadnień. Wydawnictwo Impuls, Kraków 2009, s. 162-164. 168 Trendy ve vzdělávání 2011 Technika, didaktika technických a přírodovědných předmětů Młodzież z obszarów wiejskich: 169 Trendy ve vzdělávání 2011 Technika, didaktika technických a přírodovědných předmětů 25% 45% Liceum Ogólnokształcące - 45% Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 30% Technikum Zawodowe - 25 % 30% Podsumowanie: 1. Zarówno młodzież wiejska, jak i miejska szeroko postrzega stojący przed nimi wybór szkoły ponadgimnazjalnej i zawodu. 2. W swoich działaniach uczniowie są kreatywni, otwarci, chętni do podejmowania działań związanych ze zdobyciem zawodu (szkolenia, kursy, warsztaty, dodatkowe uprawnienia). 3. Badana młodzież ukierunkowana jest na wybór liceum ogólnokształcącego. 4. Młodzież szkół miejskich wybierała najczęściej preferencje przedmiotowe, społeczne, menedżerskie oraz wykonawcze. 5 Młodzież wiejska natomiast wybierała najczęściej preferencje wykonawcze, menedżerskie, analityczne, przedmiotowe. Różnica wystąpiła w preferencjach społecznych i analitycznych. 6 Młodzież wiejska i miejska osiągnęła podobne wyniki w preferencjach wykonawczych, menedżerskich. 7 Wyniki przeprowadzonych badań (w tym rozmów z uczniami) świadczą o dużym zainteresowaniu zarówno młodzieży wiejskiej, jak i miejskiej własną przyszłością zawodową. 8 Zarówno młodzież wiejska, jak i miejska myśli w przyszłości o założeniu własnej działalności gospodarczej. Literatura 1. 2. 3. 4. 5. M. Kulesza, E. Kos, Kwestionariusz Predyspozycji Zawodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010, s. 10-20. B. Skałbania, Poradnictwo Pedagogiczne. Przegląd wybranych zagadnień. Wydawnictwo Impuls, Kraków 2009, s. 162-164. S. Solecki, A. Grzesik, Zawód. Praca. Kariera. Wybrane aspekty szkolnego systemu doradztwa zawodowego wobec wyznań europejskiego rynku pracy, Przemyśl 2005. W. Kreft, Poradnictwo zawodowe w SzOK-ach. Centrum Metodyczne, Warszawa 2008. N.Bednarczyk-Jama, Aspiracje edukacyjno-zawodowe uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2008. Recenzował: mgr Maryla Jukowska-Jasiczek Adres kontaktowy: Witold Pietruk, mgr, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Grodkowie, [email protected] 170