„SPOTKANIA Z RODZICAMI – SKUTECZNIEJ INACZEJ, CIEKAWIEJ

„SPOTKANIA Z RODZICAMI
– SKUTECZNIEJ INACZEJ, CIEKAWIEJ ‘’
Autor: mgr Mirella Fragsztajn
Nauczyciel w Szkole Podstawowej nr 12
z Oddziałami Integracyjnymi w Chorzowie
Każdy wychowawca klasy od czasu do czasu podejmuje refleksję nad tym, dlaczego
rodzice unikają czasami wspólnych spotkań w szkole, oraz jakie mogą być przyczyny ich
absencji. Z tym zagadnieniem zmierzyli sie podczas spotkania szkoleniowego nauczyciele,
którzy w toku pracy grupowej odpowiedzieli na nurtujące naszą społeczność szkolną pytania.
Było ich kilka:
Dlaczego nauczyciele nie lubią spotkań z rodzicami?
Dlaczego rodzice nie lubią spotkań z nauczycielami?
Jakie formy współpracy z rodzicami stosują w swojej praktyce?
Jak należy przygotować się do spotkania z rodzicami?
Efekty wspólnej pracy były bardzo owocne. Każda grupa podała swoje propozycje rozwiązań
nurtujących nas zagadnień. Z kilkoma z nich chcę zapoznać wszystkich pedagogów
poszukujących........
Nauczyciele nie lubią spotkań z rodzicami ponieważ:
Występują trudności w komunikacji z grupą (obojętność, różna wrażliwość), zebrane
osoby mają niejednoznaczne oczekiwania - rodzice podczas zebrań nie pytają, nie
zabierają głosu, często interesują się dziećmi tylko wtedy, gdy narastają ich problemy
dydaktyczne
Często nie otrzymują od rodziców informacji zwrotnych, którzy zamiast wspierać
wysiłki nauczyciela, często je niweczą, podważając jego autorytet, negatywnie
nastawiając dziecko do nauki i szkoły
Rodzice mają trudności w przyjmowaniu informacji trudnych - często obwiniają
nauczycieli o złą ocenę, brak promocji
Nauczyciele czują obawę przed zadawaniem trudnych pytań, na które niełatwo jest
odpowiedzieć przed zgromadzonym forum
Często są pod presją czasową – rodzice niecierpliwie czekają na koniec zebrania
Nauczyciele nie są właściwie przygotowani podczas studiów do efektywnego
współdziałania z rodzicami
Na przeciwnej szali wyłaniają się argumenty pokazujące, jakie mogą być podstawy unikania
współpracy ze szkoła:
rodzice sądzą, że nauczyciel wie wszystko lepiej – mają obawy przed zawstydzeniem,
krytyką i obarczaniem winą za niepowodzenia szkolne dzieci, uważają, że czasem
nauczycielowi brakuje taktu, delikatności w przekazywaniu informacji o uczniu
wykazują obronne nastawienie wynikające z wcześniejszych doświadczeń z
nauczycielami, często objawiające się: brakiem zaufania, postrzeganiem siebie
bardziej jako cenzorów i sędziów niż partnerów współpracy
brakuje im czasu
ze spotkań z nauczycielem wypływają pewne wymagania, zadania, którym nie zawsze
rodzice mogą i chcę podołać
zebrania są nudne lub zbyt długie, czasem nieprzygotowane, tak jak powinny być
widzą niekorzystny , krytyczny wizerunek nauczycieli kreowany w mediach
rodzice traktują nauczyciela jako swojego konkurenta ( zwłaszcza w klasach I - III)
formy i zakres współdziałania z nauczycielem jest niewystarczający – często
ogranicza się do spraw formalno – porządkowych, rodzice dzieci zdolnych, dobrze się
zachowujących uważają, że ich obecność jest zbędna, gdyż nauczyciel odnosi się tylko
do rodziców uczniów z „problemami”
architektura większości szkół nie przewiduje miejsca dla rodziców przeznaczonego na
spokojne rozmowy, z dala od obecności uczniów lub innych osób
Wobec wszystkich tych problemów nie należy „załamywać rąk” wręcz przeciwnie. Należy
właściwie spojrzeć na pozycję nauczyciela. Nikt nie zastąpi go w nawiązywaniu kontaktu i
we współdziałaniu z rodzinami uczniów, gdyż nauczyciele są gospodarzami w szkole, im
rodzice powierzają swoje dzieci i od nich oczekują inicjatywy. Do nas należy więc
nawiązanie współpracy z rodzicami, wybór odpowiednich form i dbałość o jakość
wzajemnych relacji zgodnie z przesłaniem: „To co możesz uczynić jest tylko maleńką kroplą
w ogromie oceanu, ale jest właśnie tym, co nadaje znaczenie twojemu życiu” A. Schweiter
Jak nawiązać współpracę z rodzicami, jak umiejętnie ją podtrzymywać? Podczas naszego
spotkania padło kilka propozycji na ten temat:
- organizacja zebrań ogólnych i rozmów indywidualnych
- wspólne imprezy, uroczystości klasowe
- udział w uroczystościach szkolnych np. dniach otwartych
- organizowanie wycieczek, wspólnych wyjazdów
- spotkania integrujące
- udział rodziców w życiu szkoły np. w Radzie Szkoły, stowarzyszeniach
rodziców
- wspieranie różnych inicjatyw rodziców, mających konkretny cel
Oprócz tych form, co jeszcze możemy zrobić razem? Oto kilka innych pomysłów:
• konferencje, warsztaty dla rodziców dla rodziców na różne tematy
• gablotę informacyjną dla rodziców
• biblioteka dla rodziców
• wypożyczalnia kaset video dla rodziców
• wykorzystanie rodziców w roli ekspertów np. mama weterynarz opowie o opiece nad
zwierzętami
• organizowanie klasowych spotkań z rodzicami o różnej tematyce
• strona internetowa szkoły, na której znajdują się informacje dla rodziców
• gazetka dla rodziców
Innym bardzo ciekawym pomysłem są opisane w publikacjach N. Grochowskiej spotkania
trójstronne: wychowawca, uczeń, rodzic. Tego typu spotkanie prowadzi uczeń, który w
trakcie jego trwania relacjonuje swoje postępy lub ich brak w nauce i zachowaniu (swoje
mocne i słabe strony) Ponadto przedstawia własne pomysły i sposoby poradzenia sobie z
niepowodzeniami, w czym pomagają mu obecni na spotkaniu rodzice i nauczyciel
wychowawca. Oczywiście uczeń przygotowuje się do spotkania na podstawie konkretnych
wskazówek, wręczanych mu na kilka dni przed spotkaniem przez wychowawcę, a rodzic
dostaje imienne zaproszenie na tego typu formę współpracy z dokładnie zaznaczonym czasem
spotkania.
Ta forma wspólnego przebywania ze sobą, mimo iż jest czasochłonna przynosi wymierne
korzyści wszystkim jego podmiotom:
Korzyści dla ucznia
• Szansa na rozwijanie poczucia odpowiedzialności za swoją karierę szkolną
Możliwość kształtowania takich cech jak: samoobserwacja, samodzielność, samokontrola,
gotowość do rozwiązywania problemów
• Umiejętność znalezienia przede wszystkim mocnych stron przy dostrzeganiu słabych, ale
możliwych do poprawienia
•
Korzyści dla nauczyciela:
• Możliwość lepszego poznania i zrozumienia dziecka
• Trafniejszy dobór metod uwzględniający mocne i słabe strony dziecka
• Właściwe rozłożenie odpowiedzialności pomiędzy uczniem a nauczycielem
• Równowaga odpowiedzialności – mechanizm psychologiczny
Korzyści dla rodziców:
Uświadomienie sobie, jak dziecko postrzega samo siebie
Zobaczenia, jak dziecko odbiera ich rodzicielskie- wysiłki wychowawcze; możliwość
modyfikacji własnych postaw i zachowań
• Możliwość wspierania pomysłów dziecka
• Podtrzymywanie wysiłków dziecka; towarzyszenie dziecku w sukcesach i porażkach
•
•
Ze względu na korzyści dla wszystkich stron dobrze jest wprowadzić tego typu formę
współpracy w swojej pracy. Na pewno da ona możliwość lepszego poznania się i
pełniejszego zrozumienia się, da szansa na rozwijanie wzajemnego zaufania i szacunku.
W praktyce szkolnej zdarzają się też spotkania indywidualne z rodzicami. Zarówno do tych
spotkań, jak i zebrań ogólnych dla wszystkich należy się odpowiednio przygotować.
W tym miejscu warto zaprezentować kilka sprawdzonych rad, w jaki sposób najlepiej można
to zrobić:
I. Przygotowanie wewnętrzne:
•
Warto, abyś przed spotkaniem z rodzicami poświęcił trochę czasu z kartką i ołówkiem.
Jeśli naprawdę będziesz przekonamy o jego celowości, sensowności i wadze, tym
bardziej przekonujący będziesz przekonujący będziesz dla uczniów i rodziców
•
Pomyśl i napisz, po chcesz robić takie spotkanie:
- Na czym ci zależy?
- Co chciałbyś osiągnąć?
- Co jest dla ciebie najważniejsze w kontakcie z klasą, a co w kontakcie z rodzicami?
II. ZAPLANOWANIE SPOTKANIA:
• Określenie tematu, celu, miejsca, terminu i czasu trwania
• Opracowanie harmonogramu spotkania
• Przygotowanie pisemnych zaproszeń i przekazanie ich z wyprzedzeniem
• Przygotowanie potrzebnych materiałów
• Ustawienie stołów w podkowę lub kwadrat (sprzyja rozmowie)
III. PRZEPROWADZENIE SPOTKANIA:
• Traktowanie każdego spotkania jako wizyty dwóch partnerskich stron zainteresowanych
dobrem dzieci
• Stworzenie przyjaznego i naturalnego klimatu, miły wyraz twarzy, otwarta postawa ciała,
ciepła modulacja głosu
• Spotkanie musi mieć swoją dynamikę! – informacje podajemy w jasny sposób, zwięzły,
odróżniamy sprawy ważne od błahych
• Rozpoczynanie od pozytywnych informacji o każdym uczniu, o całej klasie (lista zalet
wychowanków!)
•
•
•
Nie okazujmy negatywnych emocji nawet w sytuacjach kłopotliwych, bądźmy rzeczowi,
obiektywni i spokojni
Zawsze uważnie słuchajmy, co mają do powiedzenia rodzice (poczują się dostrzeżeni i
usatysfakcjonowani)
Kończmy konstruktywnymi wnioskami
Spotkania indywidualne
• Właściwie zaaranżować spotkanie
• Trudne informacje przekazywać w taki sposób, aby nie zrazić rodziców, ale też nie
dopuścić do zlekceważenia problemu
• Zadbać o odpowiednie miejsce (intymność i spokój)
• Nawiązać łatwy kontakt wzrokowy z rodzicem
• Na początku spotkania rozluźnić jego atmosferę
- Omawiając problemy dziecka nie skupiajmy się tylko na ich opisie, zachęcajmy rodziców
do zastanowienia się nad tym, jak funkcjonuje dziecko, jakie są jego mocne i słabe strony,
jakie są przyczyny trudności
- Unikajmy pouczeń, moralizowania i krytycznych ocen – słuchajmy też tego, co ma rodzic
do powiedzenia
W taki sposób przygotowane i prowadzone spotkania z rodzicami naszych podopiecznych na
pewno będą źródłem satysfakcji dla nas samych, dla wychowawców, którzy często czują
się „przygniecieni” nadmiarem obowiązków klasowych, trudnościami z właściwie
rozwijającą się współpracą między następującymi podmiotami: uczeń – rodzicwychowawca. Wierzę, że mamy szanse i odpowiednie metody, by nam się udało nawiązać
dobry kontakt. Doświadczam, że należy tylko tego chcieć.....
Na zakończenie tego artykułu proponuję pod refleksję słowa ks. M. Malińskiego:
„To z lenistwa przyjmujemy postawę mistrza czy instruktora, bo chcemy najmniejszym
wysiłkiem załatwić sprawę wychowania. To ze strachu, bo boimy się, że odsłoni się nasze
puste i jałowe wnętrze. I dlatego wygłaszasz kazania, moralizujesz, upominasz, grozisz,
dajesz wskazówki. Ale to jest tresura, którą każdy człowiek, mający jaką taką godność,
odrzuci.
Jeżeli naprawdę zależy ci na wychowaniu ludzi, którzy są z tobą. Jeżeli naprawdę ich
kochasz, to zejdź z piedestału mistrza czy nauczyciela. Miłość nie jest dawaniem jałmużny:
tego, kto ma – temu, kto nie ma. Tego, kto bogaty – temu, kto biedny. Tego , kto możny –
temu, kto bezradny. Tego, kto silny – temu, kto słaby. Odrzuci ją każdy, kto ma choć
trochę poczucia godności. Miłość jest dzieleniem się. Chcesz komuś pomóc, to żyj razem.
Wtedy w każdym momencie przekazujesz siebie.....”
Bibliografia:
Książki:
•
K. Koletyńska: Spotkania z rodzicami – inaczej, ciekawiej skuteczniej WSiP 2004
•
I. Dzierzgowska: Rodzice w szkole CODN 2000
•
M. Babiuch: jak współpracować z rodzicami „trudnych” uczniów? WSiP
•
N. Grochowska: Co robić, kiedy nie wiadomo, co robić. Podpowiednik dla nauczyciela
„Seventh Sea” 2001
•
J. Szuty; Gdy nauczyciel jest wychowawcą PWN 2004
•
C. Christopher: Nauczyciel – rodzic. Skuteczne porozumiewanie się, Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne 2004
•
A. Arendarska: Scenariusz spotkania z rodzicami czyli wywiadówka profilaktyczna
Czasopisma:
•
„Nowa Szkoła” 10/2003: U. Gawron „Nie wywiadówki, a spotkania”
•
„Nauczanie początkowe. Kształcenie zintegrowane” 2004/2005 nr 2:J. Detka
„Współpraca nauczycieli z rodzicami w klasie integracyjnej”
•
„Lider” 1998/ 6: I. Domeracka „Wywiadówka inaczej”
•
„Nowe w szkole” 2002 nr 9: E. Konopka „Polubić spotkania z rodzicami”
•
„Wychowawca” 2005 nr 9: T. Drwalewska „Metody aktywizujące na zebraniach z
rodzicami”
•
„Wychowawca” 2001 nr 9: D. Jankin „List do rodziców”