HISTORIA PARAFII ŚW. WOJCIECHA, SOUTH

HISTORIA PARAFII ŚW. WOJCIECHA, SOUTH MILWAUKEE
Golden Jubilee 1898-1948 St. Adalbert Parish,
South Milwaukee, WI, p. 9, 13-14, 17. CAP at Orchard Lake.
Myśl założenia polskiej parafii w South Milwaukee, miasteczku podówczas znanem, jako
Oak Creek, powstała w kwietniu r. 1897. Kilkunastu obywateli na wspólnym zebraniu postanowiło założyć nową parafię pod wezwaniem Św. Wojciecha B. i M. Pierwszy zarząd składał się
z Prezesa, Wice-Prezesa, Sekretarza Generalnego, Wice-Sekretarza, Kasjera i 9 radnych. Pod
koniec miesiąca kwietnia, 1897 uchwalono budować kościół a w miesiącu maju tegoż roku p.
Jan Olejniczak otrzymał kontrakt na budowę kościoła, a p. Bernard Kołpacki doglądał budowy
za dwa i pól procent komisowego.
Każde początki są trudne.
Nowo powstająca parafia Św. Wojciecha nie stanowiła wyjątku pod tym względem; przed nią
piętrzyły się trudności, szczególnie natury organizacyjnej i finansowej. Wybrano komitet, który
przez pewien czas zbierał pieniądze na budowę, ale z małym powodzeniem. Sprawa inkorporacji także stała się przez dłuższy czas kwestią sporną i nieomal przyczyniła się do rozbicia nowo
powstającej parafii.
W miesiącu sierpniu 1897 Jakub Merkel przeprowadził swój wniosek i uchwa¬lono, aby
inkorporacja nowej parafii opiewała: Polsko-rzymsko katolicki kościół. W listopadzie tegoż roku
komitet składający się z pp. Józefa Panek, Tomasza Marewskiego, Jana Jaster, Jana Wojtczak i
Jana Czapiewskiego udał się do Ar-cybiskupa, by załatwić sprawę inkorpowania nowej parafii.
W miesiącu styczniu, 1898 r. Ks. Arcybiskup Katzer dokonał poświęcenia nowego kościoła,
a w miesiącu grudniu tegoż roku sam Ks. Arcybiskup w obecności całego zarządu potwierdził
hipotekę i wszelkie potrzebne dokumenty zostały podpisane. Pierwszy zarząd według ustaw
diecezjalnych składał się: Ks. Wł. Mścisz, Proboszcz, M. Ludwiczak, Kasjer, W. Błaszak, Sekr., F.
Swosinski, J. Merkel i A. Żywicki, radni. Barka Św. Wojciecha płynąca po niepewnych i burzliwych wodach prawie przez jeden roku, teraz wypłynęła na spokojne wody, mieszcząc w sobie
77 rodzin.
Posiedzenia parafian odbywały się przeciętnie raz do roku w dzień 1-go stycznia. Pierwsze
posiedzenie podług ustaw diecezjalnych odbyło się w Nowy Rok 1899 roku. W roku 1900 pobudowano plebanię. Za pięć lat powiększono kościół i szkołę. W tern też roku 1905 zwolniono
dotychczasowego nauczyciela, zastępując go Siostrami Nauczycielkami zakonu Św. Franciszka,
1
St. Francis, Wis.
W roku 1912 Ks. Proboszcz Wł. Mścisz opuścił parafię a w jego miejsce przybył Ks. Bernard
Burant, pozostając na stanowisku duszpasterza bardzo krótko, bo zaledwie do jesieni roku
1913. Dnia ligo września 1913 roku Ks. Klemens Zych objął kierownictwo parafii. Podczas jego
długoletniego pasterzowania parafia wzrosła liczebnie i fizycznie, jeżeli można tak się wyrazić
o nowych zabudowaniach. Pod jego przewodnictwem w roku 1921 powstała nowa plebania, a
starą plebanię mieszczącą się pod numerem 1604 Manitoba Ave., zamieniono na dom sióstr.
W roku 1927 przystąpiono do budowy nowego gmachu kombinacyjnego według planów
architekta Steinbach. Gmach mieści w sobie nowoczesną ośmioklasową szkołę, obszerny kościół
na 500 siedzeń, piękny Dom Sióstr i dwie obszerne sale, jedna pod szkołą a druga pod kościołem.
Dnia 19go lutego, 1928 r. odbyło się uroczyste poświęcenie nowego kościoła i szkoły przez J. E.
Ks. Arcybiskupa S. Messmer. Nowy gmach stanął kosztem $110,000. Komitet budowy kościoła
składał się: Franciszek Drzonek. sekr.; Józef Kotecki, kasjer i dodatkowo Bazyli Jankowski, Stanisław
Paszkowicz, Józef Panek, Jan Kleineider i Feliks Skibba.
W roku 1929 nastąpiła fatalna depresja uderzając w masy ludu nie szczędząc nic i nikogo.
Parafia Św. Wojciecha napotkała znowu na wielkie trudności finansowe, bo parafianie składający się przeważnie z ludzi pracy, pozbawieni tejże z szybowym wysiłkiem borykali się z wielkim
długiem niedawno zaciągniętym. Mimo najlepszych chęci i zabiegów z trwaniem depresji dług
stale wzrastał aż w roku 1937 wzrósł do sumy $166,276.
Po śmierci Ks. Wacława Kruszki, Ks. Proboszcz K. Zych dnia 27go grudnia 1937 po dwudziestu
czterech latach duszpasterstwa został przeniesiony do parafii Św. Wojciecha w Milwaukee, Wis.,
gdzie dotąd jest jej proboszczem. Tego samego dnia i roku Ks. Wł. Bednarski, długoletni profesor
diecezjalnego seminarium Św. Franciszka, objął kierownictwo parafii, w której do obecnej chwili
duszpasterzuje.
Depresja chyliła się ku końcowi. Zrefinansowano dług parafii na długoletnią hipotekę o niższej
racie procentowej u Catholic Knights of Wisconsin. Były różne zapotrzebowania, ale z zwyczajnego dochodu parafialnego nie można było o nich pomyśleć. Utworzono specjalne fundusze, do
których parafianie składali swe dobrowolne ofiary. I tak na Fundusz Malowania kościoła hojni
parafianie i towarzystwa przy parafii w przeciągu czterech lat złożyli sumę, za którą wymalowano kościół, szkołę, dom Sióstr i plebanię na wewnątrz i zewnątrz przez firmę Adams-Buhrke z
Chicago, IL. Grunta, które dawniej mieściły zabudowania parafialne zamieniono na mały park
przez dobrowolną pracę parafian. Postarano się o usługę autobusową dla zachodniej części miasta, gdzie mieści się nasza parafia. Do tego wielce przyczynili się aldermani Józef Miech i Adolf
Tylicki.
W roku 1944 zakon Sióstr Felicjanek z Chicago, IL, objął kierownictwo szkoły parafialnej.
W roku 1945 utworzono fundusz na nowe organy do kościoła. Dzisiaj przy okazji obchodu
Złotego Jubileuszu Parafii stały się rzeczywistością, znowu dzięki wielkiej ofiarności i współpracy
parafian. Mimo dobrowolnych ofiar na różne ulepszenia i zapotrzebowania ofiarność Wojciech2
owian na obligacje finansowe parafii bynajmniej się nie zmniejszyła. Dług parafii został wielce
zredukowany. Parafia rośnie liczebnie i z dalszą szczerą współpracą parafian i przy łasce Bożej
idziemy naprzód i wyżej i wyżej.
NOTATKI Z PIĘĆDZIESIĘCIOLECIA PARAFII
W przeciągu 50 lat parafia Św. Wojciecha miała czterech duszpasterzy, mia-nowicie: Ks. Wład.
Mścisz, Ks. Bernard Burant, Ks. Klemens Zych i obecny Proboszcz Ks. Wł. Bednarski.
Stali asystenci przy parafii byli księża: Franciszek Olszewski, Jan Krerowicz, Szczepan Ulik, Stefan Szczerbiak, Franciszek Hinz, Albin Waligórski i obecny Adrian Kempa. W roku 1898 pierwszy
chrzest Jan Panek; pierwszy ślub Józef Weinstock z Marją Kisiewską; pierwsze bierzmowanie 24
listopada 1898 przez Ks. Arcybiskupa K. Katzer; pierwszy pogrzeb Elżbiety Kędziora.
Pierwszą Mszę św. odprawił Ks. Franciszek Popławski; pierwszym wychowankiem kapłanem
i jedynym dotąd jest O. Albin Miklaszewski, franciszkanin. Parafia wydała na służbę Bożą osiem
Sióstr zakonnych; trzy Felicjanki i cztery Franciszkanki. Cztery kandydatki są w zakonie Sióstr
Felicjanek. U Ojców Franciszkanów w Pułaski, Wis., są dwaj nowicjusze Jerzy Wilk i Brat Józef
Krymkowski.
W ostatniej wojnie światowej 287 młodzieńców i kilka panien pełniło służbę wojskową. Z
tej liczby 8 złożyło najwyższą ofiarę, bo oddali życie swoje za kraj swój. Dla młodzieży naszej
parafii, która uczęszcza do wyższej szkoły publicznej odbywają się raz na tydzień wykłady religii
w naszej szkole podczas godziny zwolnionej na ten cel przez władze szkolne.
Parafia liczy obecnie około 400 rodzin; do szkoły uczęszcza 220 dzieci. Organistką jest dzielna
Siostra Przełożona M. Amabilia, Felicjanka, pod której przewodnictwem starszy chór Św. Cecylji i
chór dzieci pięknie się rozwija. Pod jej też kierownictwem dnia 21 listopada br. odbył się koncert
religijny z okazji poświęcenia nowych organów z udziałem gości organistów pp. Ray Dettlaff i
Klemensa Zabłockiego i ich drużyn śpiewaczych, oraz organistki Siostry Felicjanki z Cudahy i
Milwaukee.
Od roku 1944 szkoła jest pod kierownictwem Sióstr Felicjanek.
3