Partnerstwo

IDI with central LLL institutions
(2) PARTNERSTWO / PARTNERSHIP WORKING
Wśród partnerów z którymi współpracują badane instytucje znajdują się zarówno organizacje
publiczne, prywatne, jak i przedstawiciele trzeciego sektora. Ich współpraca odbywa się
zarówno na poziomie korzystania z zewnętrznego wsparcia ekspertów i specjalistów w jakieś
dziedzinie, jak i na poziomie współpracy instytucjonalnej w ramach partnerstw tworzonych
na rzecz określonych projektów.
Na poziomie centralnym w proces tworzenia strategii LLL zaangażowanych jest przede
wszystkim kilku aktorów, do których należą: Ministerstwo Gospodarki, Rozwoju
Regionalnego, Pracy i Polityki Społecznej, Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Edukacji
Narodowej. Zdaniem naszych respondentów współpraca pomiędzy ministerstwami
zaangażowanymi w proces tworzenia strategii LLL przybiera charakter cyklicznych spotkań
podsekretarzy stanu, a poza spotkaniami ma miejsce stały przepływ informacji między
wszystkim zaangażowanymi stronami. Nie oznacza to jednak barku trudności we współpracy.
Problematyczna wydaje się kwestia braku spójnej wizji działania, a co za tym idzie
koordynacji działań pomiędzy głównymi aktorami.
Instytucje centralne oprócz współpracy między sobą podejmują także działania z władzami ze
szczebla regionalnego, organizacjami pozarządowymi, uczelniami wyższymi, ambasadami,
czy instytutami językowymi.
Istniejące partnerstwo w działaniu przybiera głównie charakter krajowy. Niemniej jednak
zdarzają się przykłady współpracy międzynarodowej. Niekiedy współpraca na poziomie
międzynarodowym wynika z charakteru jednostki. Bywa, że partnerstwo na poziomie
międzynarodowym jest immanentną cechą danej jednostki – tak jest w przypadku jednego z
naszych respondentów, który jest agendą Komisji Europejskiej. Współpraca polega tu na
realizacji wspólnych działań w obrębie grup tematycznych prowadzących na poziomie
międzynarodowym konkretne działania w zakresie monitoringu tematycznego.
Pozytywne doświadczenia z zakresu współpracy nie oznaczają jednak braku trudności w tym
obszarze. Poważną barierą potrafią być wymagania formalne, szczególnie problematyczne w
przypadku firm prywatnych -łatwo, bowiem o zarzut o prywatę. W praktyce, zatem dla
instytucji centralnych partnerstwo z aktorami prywatnymi ogranicza się do konsultacji
różnego rodzaju dokumentów.
Przeszkodą są też różnego rodzaju ograniczenia wynikające z istniejących przepisów –
zwłaszcza problematyczna i utrudniająca współpracę wydaje się być ustawa o zamówieniach
publicznych (obowiązek ogłaszania przetargów).
Ponieważ istniejąca współpraca często wynika z osobistych, przyjacielskich kontaktów z
konkretnymi osobami, działającymi w innych instytucjach, prowadzących działania z zakresu
LLL poważną trudnością w utrzymaniu istniejącej współpracy są zmiany ekipy rządzącej i
wynikające z tego faktu zmiany dyrekcji w instytucjach publicznych. Dowodzi to faktu, że
kontakty nieformalne, sympatie i antypatie odgrywają kluczową rolę jeśli chodzi o
współpracę z innymi aktorami.
Przedstawiciele trzeciego sektora wskazywali na duże znaczenie „marki” firmy w przypadku
pozyskiwania zarówno krajowych, jak i zagranicznych partnerów. Istniejąca „marka” jest nie
tylko gwarantem wysokiej jakości oferowanych usług, ale i owocne, wielotorowej
współpracy.
Respondenci reprezentujący trzeci sektor wśród kwestii problemowych wymieniali brak
dialogu między sektorem publicznym a prywatnym. Problematyczny wydaje się brak
przepływu informacji między instytucjami rynku pracy a prywatnymi firmami
szkoleniowymi, co poważnie ogranicza możliwość skonstruowania trafnej z punktu wiedzenia
lokalnych potrzeb oferty szkoleniowej.
Choć identyfikowany przez naszych respondentów model dobrej współpracy zakłada szeroko
zakrojony dialog pomiędzy różnymi aktorami, działającymi na wszystkich poziomach od
centralnego po lokalny i reprezentującymi różnego rodzaju interesy, to tylko przedstawiciele
trzeciego sektora wskazywali na konieczność współpracy ze zarówno ze środowiskami
pracodawców i pracowników (związki zawodowe).
2.1 Współpraca na poziomie centralnym
Są cykliczne spotkania – co parę tygodni jest spotkanie podsekretarzy stanów, jest
kontaktowanie się mailowe i było też jedno spotkanie w węższym gronie. Jest ciągła wymiana
informacji. (C1PU)
Dotychczas ta polityka była realizowana bardzo sektorowo czy resortowo. Pewne zadania z
niej są realizowane, ale wynikają one z tego podejścia sektorowego np. duża część jest
realizowana przez MRR w ramach realizacji programu pracy, które roboczo realizowane są
przez poszczególnych Ministrów. (...) MRR ma dużą rolę, gdy chodzi o politykę kształcenia
ustawicznego – ma kształtować politykę regionalną, a kształcenie przez całe życie jest jednym
z elementów. Ale tak naprawdę daje ono środki finansowe. Sam kształt strategiczny kształtuje
MEN. MEN przygotowuje prawie całe kształcenie od poziomu przedszkolnego, nadzoruje do
poziomu końca szkoły średniej plus dawne policealne szkoły. (C1PU)
Jeżeli chodzi o komponent centralny jest to przede wszystkim MEN, MNiSW, MPiPS, PARP,
KPRM, Ministerstwo Gospodarki. (C2PU)
(…) to właśnie MEN gra pierwsze skrzypce. Drugim, jeśli chodzi o nasze uwarunkowania
ustrojowe, jest Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. (C7TS)
Na razie partnerem do rozmów są raczej instytucje centralne. Urzędy, w których opiniujemy
pewne zmiany, staramy się, aby te zmiany były jak najbliższe rynkowi pracy i gospodarce.
(C7TS)
2.2 Współpraca na poziomie regionalnym
Głównie są to instytucje pośredniczące, czyli Urzędy Marszałkowskie i Wojewódzkie Urzędy
Pracy. Tutaj jest bardzo szeroka współpraca. Bardzo często wymieniamy się pismami.
(P2PU)
2.3 Współpraca z organizacjami pozarządowymi
Są to też organizacje pozarządowe, które zajmują się jakąś tematyką, w ramach której my też
działamy np. pracownia edukacji obywatelskiej. (C6PU)
Jeżeli chodzi o wsparcie dla trzeciego sektora, to organizacje pozarządowe są w grupach
docelowych. (C2PU)
Natomiast braliśmy i bierzemy udział w projektach wspólnie z NGO’sami i doświadczenia są
całkiem niezłe. Z NGO’sami współpracujemy na innym poziomie – to jest raczej wspólna
realizacja projektu, testowanie rozwiązania. Poziom polityczny siłą rzeczy jest bez udziału
NGO. (C7TS)
2.4 Współpraca z innymi instytucjami i organizacjami
Związki zawodowe: Częściej są to związki zawodowe. Jesteśmy naturalnymi partnerami
społecznymi. (C7TS)
Uczelnie wyższe: Na pewno też uczelnie. (C6PU)
Ambasady, instytuty językowe: Jeżeli chodzi o obszar języków obcych to są ambasady,
instytuty np. instytut francuski czy hiszpański. (C6PU)
2.5 Współpraca międzynarodowa
Są też instytucje czy placówki pozakrajowe. Ale to już jest raczej w ramach funduszy
europejskich – w ubiegłym roku skończył się jeden z projektów, w tej chwili realizowany jest
następny z kilkoma państwami europejskimi. (C6PU)
[Współpracujemy z] Komisją Europejską, ale współpracujemy też z innymi agencjami
narodowymi. Czasem prowadzimy z nimi takie monitoringi tematyczne. Jest to takie badanie
tego, co jest ciekawego w konkretnym obszarze projektu u nich i u nas lub w grupie kilku
krajów. Jako agencja uczestniczymy w kilku takich grupach tematycznych, które próbują
zwaloryzować, czyli rozpoznać co ciekawego w danym obszarze, w danej tematyce się dzieje
w projektach i u nich i u nas i jak później – po skończeniu projektu – to rozpropagować już z
poziomu agencji narodowej czy też zachęcić władze krajowe, żeby zechciały skorzystać z tych
przykładów. (C8TS)
2.6 Model dobrej współpracy
Szeroko zakrojony dialog pomiędzy różnymi aktorami (antidotum na animozje
środowiska).
(…) ważne jest to, o co nasz dyrektor dbał, czyli o integrację środowiska edukacyjnego, czyli
właśnie kiedy robiłyśmy działania z zakresu Systemu Awansu, to próbowałyśmy integrować
środowisko doskonalenia i środowisko nadzoru, które były zazwyczaj sobie wrogie. Kuratoria
i placówki doskonalenia to były raczej zwalczające się instytucje, a nie współpracujące.
Dzięki temu, że w ramach naszych projektów spotykaliśmy tych ludzi, przygotowywaliśmy do
wspólnych działań na poziomie lokalnym to dawało to efekty w takiej oto postaci, że te
instytucje przestawały być wrogami, a zaczęło się współdziałanie na rzecz edukacji na
poziomie lokalnym. Myślę, że to było naszą silną stroną i staramy się do tej tradycji wracać.
(C6PU)
Wchodzą też przedstawiciele pracodawców, przedstawiciele związków zawodowych, eksperci,
przedstawiciele centrów kształcenia ustawicznego, szkół zawodowych. Od poziomu
centralnego do poziomu regionalnego, od poziomu pracowników do poziomu pracodawców.
Wbrew pozorom ta dyskusja nie przypomina obrad sejmowych, gdzie wszyscy się kłócą, gdzie
postawić przecinek tylko jest to dyskusja merytoryczna, która mam wrażenie, że wnosi
wartość dodaną. Żadne ministerstwo nie przychodzi na zebranie tego zespołu rzucając jakiś
papier i mówiąc, że to jedyna słuszna wersja tylko mamy takie wrażenie, że jest dialog. Myślę,
że to jest to, co należałoby kontynuować w kontekście kształcenia ustawicznego. (C7TS)
Model dobrej współpracy na poziomie centralnym
(...) bardzo dobre byłoby powołanie zespołu przy Ministrze Edukacji Narodowej właśnie do
spraw reformy kształcenia ustawicznego. Taki zespół grupuje przedstawicieli
zainteresowanych ministerstw. (…) Takim minimum było to, żeby powstał jakiś wspólny
zespół między MEN a Ministerstwem Pracy, bo pewne kwestie Ministerstwo Pracy (…)
połączenie w ramach takiego zespołu roboczego międzyresortowego mogłoby przyspieszyć
działania. (C7TS)
2.7 Dobre praktyki
Firmy komercyjne: Tutaj dobrym przykładem są wszystkie wydawnictwa, a szczególnie te,
które zajmują się publikacjami dla nauczycieli. (C6PU)
Polacy za granicą: U nas jest jednostka (...), która wspiera nauczycieli uczących na
Wschodzie. Przygotowuje do tej roli: szkoli tutaj i wysyła na Wschód. To jest nieoceniony
kawałek trudnej i ciężkiej pracy, ale dającej efekty w postacie wsparcia naszych rodaków na
Wschodzie. (C6PU)
Projekty językowe: Ważne są wspomniane już projekty językowe. Chociażby europejskie
portfolio językowe, które zrobiło się z inicjatywy naszej instytucji. To jest cała działka:
przygotowanie nauczycieli, doskonalenie ich kompetencji w zakresie nauczania języków
obcych, teraz przygotowywanie nauczycieli klas 1-3 do nauczania, do podnoszenia
kwalifikacji. (C6PU)
2.8 Trudności we współpracy
Biurokracja: (…) przetargi, które są naszą kulą u nogi i tego cały czas doświadczamy, czyli
tej konieczności zachowania ustawy o zamówieniach publicznych. (C6PU)
Zmiana ekipy rządzącej: Poprzedni dyrektor, który przez ileś lat tworzył tą firmę i potem
został zwolniony przez pana Ministra bardzo dbał o dobrą współpracę z różnymi instytucjami,
które nas wspierały oraz o realizowanie takich projektów, które znajdowały uznanie w
środowisku uczniów, nauczycieli. (C6PU)
Współpraca z firmami komercyjnymi: Natomiast musimy uważać podejmując współpracę
ze wszystkimi komercyjnymi firmami, które ewidentnie nastawione są na zysk, na marketing.
(...) jako firma państwowa jesteśmy bardzo ostrożni we współpracy z biznesem prywatnym.
Głównie z tego powodu, żeby nie dawać pola do zarzutów, że robimy coś co przynosi korzyści
niekoniecznie budżetowi, ale jakimś innym osobom. Dbamy o to bardzo, ale często jest to
kosztem pewnych rozwiązań, które mogłyby się pojawić. (...) To się ściśle wiąże z
opracowanymi na wszystko procedurami. Procedury dotyczące standardów szkoleń,
procedury dotyczące współpracy z innymi instytucjami, organizacjami. (C6PU)
Brak koordynacji działań na poziomie centralnym: Nie ma pewnej wizji spójnego
działania, nie ma wizji ciągłego ustawicznego kształcenia idącego od poziomu przedszkola po
wiek 70 czy 80 lat. Jest to szczątkowe. Bardziej jednak widoczne jest podejście resortowe pod
kątem rozwiązania konkretnych problemów. (C1PU)
Brak koordynacji działań na poziomie centralnym:
Problemem jaki ja widzę jest zarządzanie zaprojektowaniem tego procesu. Zaangażowanych
jest kilka resortów. Piłeczka była odbijana. Na początku było to w MEN, potem przeszło do
Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, potem do Kancelarii Premiera. Musimy poradzić
sobie z wyjściem z takiego zamkniętego koła. (...) Prace nad strategią trwają od dawna i
jeszcze żaden produkt nie ujrzał światła dziennego. Więc najważniejszym problemem jest to
jak mamy zarządzić projektowaniem tego procesu. (C8TS)
Brak dialogu między sektorem publicznym a prywatnym
Przede wszystkim jeżeli chodzi o wymianę informacji np. między instytucjami rynku pracy,
urzędami pracy a firmami szkoleniowymi. Z jednej strony urząd pracy posiada statystyki
urzędowe, ale nie ma rzeczywistej informacji co do potrzeb pracodawców. Instytucje
szkoleniowe dużo bardziej się w tym orientują, ale niekoniecznie mają dostęp do statystyk.
(C7TS)
Nie ma systemu, który zapewniałby prognozy zapotrzebowania lokalnego rynku pracy. Takie
rzeczy powinny się odbywać lokalnie. Nawet nie w aspekcie województwa, ale w aspekcie
powiatu. To tam są miejsca pracy. To tam planując szkolenia tak, aby dostosować je do
potrzeb pracodawców należy porozmawiać właśnie z tymi pracodawcami, którzy prowadzą
lokalnie swój biznes. (…) Dużo jest do zrobienia, gdy chodzi o taką współpracę. To jest coś
od czego powinniśmy zacząć. (C7TS)
2.9 Nawiązywanie współpracy
Mamy rozpoznawalną markę, więc najczęściej dzieje się to tak, że jesteśmy proszeni o
uczestniczenie w jakimś projekcie. Chociaż są też projekty, w których to my się kontaktujemy z
partnerami z innych krajów, by jakiś projekt na poziomie unijnym przygotować. Ta
współpraca jest więc taka dwutorowa. (C7TS)