mosimage

Załącznik nr 8 - A1
KOPIA ARMATY 6-FUNTOWEJ
LEKKIEJ ARTYLERII PIESZEJ Z LAWETĄ
(systemu Arakczejewa, wzór 1805)
DZIAŁO
Odlew żeliwny w części zasadniczej składający się z: części dennej, czopowej, wylotowej,
dna, kanału oraz: grona, zadenka, obręczy dennych, pola zapałowego, zapału, obrączek
zapałowych, obręczy pierwszego spadku, czopów (z opaskami), uszów (delfiny), obręczy
drugiego spadku, obrączek szyjowych, szyi, głowy, celika, obrączek wylotowych).
1. długość działa (bez grona)
- w wagomiarach – 17
- w stopach i calach angielskich – 5 stóp, 3,954 cala (162,5 cm)
2. wagomiar (kaliber) działa w calach angielskich – 3,767 (95,5 mm)
3. [średnica pocisku w calach angielskich – 3,634 (92,3 mm)]
Tabela wymiarów działa 6-funtowego lekkiej artylerii pieszej
Nazwa części
długość
działa bez grona
sztuki
wylotowej
czopowej
dennej
Jednostka miary
wagomiar części.
17
8
12
3
12
6
16
6
kanału z komorą
komory
grona
1
12 ½
grubość
w początku sztuki wylotowej
8¾
ścian
w końcu sztuki wylotowej
11
w początku sztuki czopowej
13 ¼
w końcu sztuki czopowej
13 ½
w początku sztuki dennej
14 ¼
w końcu sztuki dennej
16 ½
środek czopów oddalony jest od wylotu na
9
9
długość czopów
19 ¼
średnica czopów
20 ¾
Środek czopów znajduje się równo pomiędzy osią i spodnią linią kanału
Średnica zapału jest na 2 ½ linii. Wysokość celu (kręglika) jest równa różnicy grubości ścian
dna i wylotu w tym miejscu, w którym się go umieszcza.
LAWETA
1
ŁOŻE (według systemu Zollersa)
Ściany łoża powinny być wykonane z desek dębowych, które w kilku miejscach mają być
powiązane ze sobą szponami, w takiej odległości, aby mogła się w nich zmieścić denna część
działa.
Ściany powinny mieć widoczny załomek, tj. miejsce od którego następuje zwężenie w
kierunku ogona łoża.
Ogon, na którym część łoża opiera się na ziemi powinien być zaokrąglony.
Szpony (4 sztuki) łoża
1. szpona czołowa powinna być usytuowana pomiędzy gniazdami, w których działo leży
na czopach i przodem łoża. Szpona ta powinna być ścięta ukośnie.
2 i 3. szpony spoczynkowa i celownicza (tzw. średnie) powinny być pomiędzy załomkiem
łożowym i gniazdami czopowymi. Na szponach tych powinna leżeć poduszka z klinem
celowniczym, za pomocą którego działo podnosi się i opuszcza.
4. szpona ogonowa, w której powinien być otwór do zasadzenia sworzenia przodka (w
celu transportu). W szponie ogonowej należy osadzić czworoboczną skuwkę drążkową, w
którą są włożone drążki celownicze służące do kierowania łoża.
Gniazda czopowe łoża
Usytuowane powinny być w ścianach łozowych nad samą osią. Stanowią je półokrągłe,
adekwatne do średnicy czopów, wycięcia.
Okucia łoża
1. strzemiona do przytwierdzenia osi do ścian łożowych
2. panwie spodnie, osadzone w gniazdach czopowych
3. panwie wierzchnie pokrywające czopy leżące na panwiach spodnich
4. blacha wierzchnia i spodnia pokrywająca grzbiety ścian łożowych
5. opaski opasujące w poprzek ściany łożowe
6. blacha pokrywająca wierzch i spód szpony ogonowej
7. skuwki drążkowe na szponie ogonowej, w które zakłada się drążki celownicze
8. sierdzenie, gwoździe, śruby mocujące ściany łożowe w różnych miejscach
9. mutry do przykręcania sierdzeni
10. płatki (różyczki) do podłożenia pod główki
11. haki i kółka do zakładania narzędzi i szelek do transportu
Tabela wymiarów łoża dla armaty 6-funtowej
Nazwa części łoża
Ściana łoża
długość
szerokość
grubość
Od czoła
łoża
do załamku
do środka czopów
Wpust
Jednostki miary długości
stopy
cale
8
11
2¾
3
7
9½
spodem do wpustu na osi
6 1/8
w ścianie na oś
w osi na ścianę
1¼
1¼
2
Długość pozioma ogona
Szerokość
na początku
ogona
na końcu
Promień zaokrąglenia łuku ogona
Od załamku z wierzchu
ze spodu
Od ogona
z wierzchu
ze spodu
Od załomku do skrzynki ogonowej
Długość skrzynki
Wysokość w wierzchniej części
skrzynki
w spodniej części
bez wieka
Wysokość w środku
wieka
po brzegach
Skrzynka wpuszcza się w ściany na:
Grubość ścian skrzynki
Szpona
szerokość
czołowa
grubość
Średnie
szerokość
szpony
grubość
Odległość pomiędzy średnimi szponami
Grubość szpony ogonowej
Opaski
u czołowej i średnich szpon dają
się ze spodu i z boku na
u ogonowej szpony z boku ku
końcowi łoża na
Średnie szpony wpuszczają się w ściany łoża
na
Szpony czołowa i ogonowa wpuszczają się w
ściany łoża na
Waga łoża z kołami, klinem i drążkami
celowniczymi
1
1
1
1
6
7
6
8
6
8
6
3¼
1¾
4¾
¼
4½
3
4½
3
3¼
3
½
2
½
¾
pudy
20
funty
24
Uwaga: odległość pomiędzy ścianami oznacza odległość od opasek czopowych do
powierzchni dna. Długość wszystkich szpon jest równa oddaleniu pomiędzy ścianami, gdzie
mają być wpuszczone szpony.
KLIN CELOWNICZY
1. opaski z blachy, obejmujące poduszkę klinową po obydwu jej końcach
2. żłobkowate blachy, zagięte pod katem prostym, wzdłuż klina po obu jego bokach
3. listwy przymocowane wzdłuż poduszki klinowej po obu stronach fugi, w której
porusza się klin
4. śruba z czworograniastą głową, aby klin poruszał się w przód i w tył
5. kółko zębate, które osadza się na czworograniastej głowie śruby
6. korba osadzona na głowie śruby
7. macica miedziana, w której chodzi śruba
8. gniazdo z łapkami, w którym obraca się śruba
9. listwa przypierająca do powyższego gniazda, pokrywająca wierzch klina
3
10. zasuwka osadzona w klinie, zapadająca w zęby kółka, dla utrzymania klina w
należytym położeniu
Tabela wymiarów klinów celowniczych
Rozmiar klinów celowniczych
długość klina
wysokość klina
grubość klina
z wierzchu do karnesu
od karnesu do ustępu
od ustępu do spodu
z wierzchu
w karnesie
w fudze
stopy cale
1
7 i 1/4
5 i 1/2
1 i 1/4
1 i 1/4
1 i 3i1/2 przez
10
2 i 4/10
3 i 1/2
2 i 8/4
od zadniego końca do prostopadłej
opuszczonej z wierzchołka kąta
długość poduszki klinowej
1
6
grubość poduszki
w przednim końcu
3 i 1/2
w zadnim
3 i 3/4
szerokość poduszki klinowej jest równa odległości pomiędzy ścianami u średnich szpon łoża
OSIE KÓŁ
Powinny być wykonane z drewna dębowego. Ich środek (pośrodek) winien być
czworoboczny. Wrzeciona osi, czyli części, na które nakładane są koła mają być w kształcie
uciętych stożków.
Oś, pośrodkiem powinna być osadzona w łożu, albo naprzeciwko środków gniazd czopowych
lub też blisko tego miejsca. Dla jej osadzenia powinny być użyte wchodzące w siebie wpusty.
Okowy osi:
1. podosek, czyli pręt żelazny wpuszczony wzdłuż spodu całej osi
2. blachy do tarcia, którymi z wierzchu obite są wrzeciona
3. obręcze, osadzone na końcach osi, dla zapobieżenia rozłupaniu osi
4. klamerki wbite w końce osi dla przywiązania lontu.
Tabela wymiarów osi kół
Oś
długość pośrodka
szerokość pośrodka
stopy
3
z wierzchu
ze spodu
cale
3
4¾
4½
wysokość pośrodka
6½
długość wrzeciona
5 ½ (?)
średnica wrzeciona
w grubym końcu
4½
w cienkim końcu
2¾
4
KOŁA
Koła powinny być wykonane z dębu, tzw. dzwoniaste. Każdy krąg koła dzwoniastego
powinien mieć sześć części (dzwonów), w każdym dzwonie osadzone mają być dwie
szprychy (razem 12 szprych). Szprychy nie mogą być osadzone w piaście pod kątem 90
stopni w stosunku do osi koła. Koło powinno wykazywać się szybistością.
Okowy koła:
1. szyny składające się z trzech części, z których każda przybita jest na kole w ten
sposób, aby koniec każdej części znalazł się na środku dzwonu.
2. śruby z mutrami przytwierdzające szyny do dzwonu
3. ryfy opasujące piasty zewnątrz
4. buxy osadzone wewnątrz piasty
5. blachy do tarcia, przybite do obu końców piast
Tabela wymiarów kół
Koło
długość piasty
grubość piasty
w środku
stopa
1
9½
w przodzie
6¾
w tyle
8¾
promień koła
wysokość dzwon
szerokość dzwon
2
3¼
z wierzchu
2¼
ze spodu
długość dzwon jest równa szóstej części okręgu koła
grubość szprych
szerokość szprych
cale
3
3
1½
u góry
w środku
2¼
u spodu
3¼
Waga okutego koła wynosi 3 pudy 10 funtów.
Jednostki miar długości
1 stopa – 304,8 mm; 0,3048 m
1 cal – 25,4 mm; 0,0254 m
Jednostki wagi
1 pud – 16,38 kg
1 funt – 0,40951241 kg
5