streszczenie rozprawy doktorskiej

STRESZCZENIE
Wstęp: Rogowacenie słoneczne (actinic keratosis, AK) to częsta dermatoza, której
występowanie wzrasta z wiekiem. Prezentuje się jako żółtobrunatne zmiany o charakterze
zrogowaciałych tarczek i nawarstwień. AK uważane jest za stan przedrakowy, w którego
genezie istotną rolę odgrywają czynniki środowiskowe i genetyczne, nieznane są jednak
dokładne determinanty transformacji w raka kolczystokomórkowego. AK dotyka osób z
jasną karnacją, narażonych na promieniowanie UV. Zmiany te opisywane są jako
śródnaskórkowa
dysplazja
keratynocytowa,
posiadająca
potencjał
do
transformacji
w inwazyjnego raka kolczystokomórkowego (ang. spinocellular carcinoma ¬ SCC), a więc
zmiana „przedrakowa”, bądź też jako rak kolczystokomórkowy in situ. AK można ocenić
stosując klasyfikację KIN (keratotic intraepithelial neoplasia) w stopniu 1-3 (1 – obraz
najbardziej łagodny, 3 - rak kolczystokomórkowy in situ).
Cele: Celem pracy była próba określenia zależności między lokalizacją skórną ognisk
rogowacenia słonecznego, a stopniem nasilenia zmian histopatologicznych określonych
w oparciu o klasyfikację KIN. Wykonano badania ekspresji antygenów Ki-67 i COX-2
w wycinkach skórnych rogowacenia słonecznego oraz podjęto próbę określenia zależności
miedzy ekspresją Ki-67 oraz COX 2, a stopniem zaawansowania histopatologicznego
rogowacenia słonecznego w klasyfikacji KIN.
Materiały i metody: Zbadano archiwalne wycinki skórne pobrane z ognisk chorobowych
rogowacenia słonecznego od 94 chorych. We wszystkich, ocenionych według klasyfikacji
KIN bioptatach, wykonano barwienie immunohistochemiczne celem wykrycia ekspresji
antygenu Ki-67 oraz COX-2. Uzyskane w ten sposób obrazy zostały cyfrowo sfotografowane
i poddane analizie ilościowej przy użyciu programu komputerowego
Analizę statystyczną danych demograficznych badanej grupy, odsetek pozytywnych reakcji z
przeciwciałami Ki-67 i reakcji dla enzymu COX-2 oraz stosunek liczby jąder z pozytywną
reakcją do liczby jąder z negatywną reakcją w podgrupach ze względu na płeć, KIN a także
fototyp, przedstawiono za pomocą liczebności, wartości średniej, mediany, wartości
minimalnej i maksymalnej oraz odchylenia standardowego. Za pomocą liczebności i odsetka
przedstawiono dane dotyczące lokalizacji zmian, klasyfikacji rogowacenia słonecznego oraz
fototypu.
Wyniki: Przebadano 94 osoby (58 kobiet i 36 mężczyzn) w średnim wieku 76 lat, z czego
u 32 chorych stwierdzono AK w stopniu KIN1, 53 w stopniu KIN2 i 10 w stopniu KIN3.
Wszyscy chorzy prezentowali fototyp 2 lub 3. u 50 (54%) badanych osób występował
fototyp 2, u 44 pacjentów (46%) fototyp 3. Te same proporcje można zauważyć w grupie
kobiet i mężczyzn: u 31 (53%) kobiet i 20 (56%) mężczyzn stwierdzono fototyp 2, a 28
(47%) kobiet i 16 (44%) mężczyzn fototyp 3. w grupie kobiet KIN1 rozpoznano u 36%,
KIN2 u 53% a KIN3 u 12%, natomiast u mężczyzn odpowiednio u 31%, 61%, 8%. Nie
wykazano zależności pomiędzy lokalizacją zmian a stopniem nasilenia rogowacenia
słonecznego w klasyfikacji KIN, jak również nie wykazano różnic w ekspresji Ki-67, ani
COX-2 w zależności od wieku, płci czy fototypu. w przypadku reakcji antygenu Ki-67
wykazano istotną statystycznie korelację ze stanem zaawansowania AK w klasyfikacji KIN,
czego nie potwierdzono dla cyklooksygenazy-2.
Wnioski: Nie wykazano zależności pomiędzy lokalizacją ognisk rogowacenia słonecznego,
a zaawansowaniem zmian obserwowanym w badaniu histopatologicznym, jak również
między ekspresją antygenów Ki-67 i COX-2 w wycinkach skórnych rogowacenia
słonecznego a wiekiem, płcią i fototypem skóry chorych. Wykazano jednak istotną korelację
między nasileniem reakcji immunohistochemicznej z przeciwciałem przeciw antygenem Ki67 a stopniem zaawansowania histopatologicznego zmian rogowacenia słonecznego według
klasyfikacji KIN, a nie stwierdzono takiej korelacji dla reakcji z przeciwciałem anty-COX.