„Myśl, która nie skutkuje działaniem,

„Myśl, która nie skutkuje działaniem,
to nic wielkiego; działanie, które nie wynika z myśli,
to samo nic.”
[G. Bernanos]
SZKOLNY PROGRAM
PROFILAKTYKI
ROK SZKOLNY 2016/2017
GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW
W NOWYCH SKALMIERZYCACH
1
WSTĘP
Szkoła, realizując zadania dydaktyczno-wychowawcze oraz wspierając wszechstronny
rozwój ucznia, wyposaża młodego człowieka w wiedzę, budzi aktywność intelektualną oraz
rozwija postawy i zachowania cenione i pożądane w społeczeństwie.
Rozporządzenia i ustawy stanowiące podstawę prawną do tworzenia Szkolnego Programu
Profilaktyki .
Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego
przedszkola oraz publicznych szkół.
Rozporządzenie MEN i S z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form
działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych
uzależnieniami.
Ustawa o ochronie zdrowie psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (rozdział 1. art. 1.1, art.
2, art. 4.1)
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (rozdział 1. art. 2.1, art. 4.1, art.5)
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii
Rozporządzenie MEN z dnia 28 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w
szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej,
informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii
Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i
wyrobów tytoniowych
Program „Bezpieczna i przyjazna szkoła” przyjęty na lata 2014 – 2020
2
Szkolny Program Profilaktyki jest integralną częścią Szkolnego Programu
Wychowawczego. Realizowane treści profilaktyczne są spójne z oddziaływaniami
wychowawczymi podejmowanymi w gimnazjum.
Profilaktyka jest ochroną człowieka przed zagrożeniami i działaniami mającymi na
celu zapobieganie wchodzeniu młodych ludzi w zachowania ryzykowne. Szkolny Program
Profilaktyki Gimnazjum im. Polskich Noblistów w Nowych Skalmierzycach powstał w
wyniku działań grona pedagogicznego. Wstępna diagnoza została oparta na badaniach
przeprowadzonych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli w formie ankiet, obserwacji,
rozmów.
Rodzina jest miejscem, w którym dziecko przychodzi na świat, gdzie zaspokaja się
jego podstawowe potrzeby. Przede wszystkim w środowisku rodzinnym przebiega proces
kształtowania się człowieka. Nabywania zachowań, norm i umiejętności współżycia w grupie
społecznej. Złe funkcjonowanie rodziny wpływa na pojawianie się wielu ryzykownych
zachowań u dzieci. Zachowania ryzykowne to termin określający działania niosące za sobą
ryzyko negatywnych konsekwencji zarówno dla zdrowia psychicznego jak i fizycznego
jednostki oraz dla jej otoczenia społecznego. Do najpoważniejszych zachowań ryzykownych
zalicza się: palenie tytoniu, używanie alkoholu oraz środków psychoaktywnych, zachowania
agresywne i przestępcze. Wchodzenie młodzieży w zachowania ryzykowne jest
odzwierciedleniem problemów i trudności pojawiających się w życiu młodego człowieka.
Zaniżone poczucie własnej wartości, brak więzi rodzinnych, miłości , szczęścia a co za tym
idzie nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach problemowych jest przyczyną
podejmowania nietrafnych decyzji. Młody człowiek poszukuje w życiu akceptacji,
zrozumienia, szacunku dla swojej osoby. Nie znajdując tego w rodzinie będzie wkraczał w
grupy, które mu to zapewnią nawet, jeżeli będzie to grupa przestępcza czy sekta. Dlatego
ważna jest świadomość na temat zagrożeń , skutków i konsekwencji wynikających z
podejmowania zachowań ryzykownych, ale najważniejsze jest stworzenie dziecku warunków
szczęścia, miłości oraz poczucia, że w każdym momencie jest ktoś kto mnie wysłucha i
pomoże rozwiązać problem.
Wychowując młodego człowieka należy pamiętać, że funkcjonuje on w pewnej
określonej grupie społecznej. Tworzącą ją jednostki są bardzo zróżnicowane pod względem
intelektualnym, sprawnościowym, poglądowym, wrażliwości i odbioru świata. Aby
prawidłowo funkcjonować w grupie rówieśniczej trzeba opanować umiejętność akceptacji i
tolerancji wobec inności osób żyjących obok nas.
Młodzież zna skutki działań środków psychoaktywnych, mają świadomość
konsekwencji swoich złych wyborów, a pomimo to duża liczba młodzieży wybiera właśnie
taka drogę , by zaistnieć w grupie rówieśniczej. W tym momencie nasuwa się pytanie jaka jest
przyczyna zachowań ryzykownych? Badania prowadzone przez wielu psychologów
dowiodły, że wpływ na to maja następujące czynniki:
- czynniki zewnętrzne ( struktura rodziny, wykształcenie, zawód, system wartości,
religijność, klimat domowy, rówieśnicy, media)
- czynniki wewnętrzne ( osobowość dziecka, osobiste przekonania, samokontrola).
Integracja różnych grup tych czynników decyduje czy dziecko będzie funkcjonowało
prawidłowo czy podejmie zachowania ryzykowne. Nieprawidłowości w środowisku
jednostki, a co za tym idzie nie zaspakajanie potrzeb sprzyja powstawaniu zachowań
ryzykownych. Dziecko, które nie otrzymuje miłości czuje się odrzucone, brak mu poczucia
bezpieczeństwa, obniża się poczucie jego własnej wartości. Głodne miłości dziecko jest
bardziej podatne na oddziaływanie subkultur lub grup przestępczych.
3
W wychowaniu dzieci niezbędna jest więc miłość i zdrowa dyscyplina. Jasne
określenie granic i reguł daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, określa terytorium, zasady,
poglądy , uczucia rodziców, co umożliwia dziecku zbudowanie własnych wewnętrznych
granic. System granic pozwala nam określić, kim naprawdę jesteśmy.
Mając na uwadze, że rozwój jednostki ma swój początek w rodzinie gdzie wpajane są
podstawowe normy zachowań społecznych zasadne jest stwierdzenie, warunkiem skutecznej
profilaktyki jest zaangażowanie rodziców w rozwój własnych dzieci.
Diagnoza
W roku szkolnym 2016/2017 działania profilaktyczne i wychowawcze skierowane będą na :
 propagowanie zdrowego stylu życia wolnego od uzależnień
 przeciwdziałanie alkoholizmowi, narkomanii w tym zażywaniu przez młodzież
dopalaczy i innych środków psychoaktywnych
 przeciwdziałanie cyberprzemocy (cuberbulliyng)
 rozwijanie mocnych stron uczniów poprzez wykorzystywanie ich zasobów
w przeciwdziałaniu zachowaniom niepożądanym
 rozwijanie prawidłowych postaw oraz propagowanie wartości wśród wszystkich
Problemy zostały wyłonione w oparciu o wyniki badań ankietowych (ankieta „Uzależnienia”,
„Trudne rzeczy w naszej szkole”), obserwacji zachowań uczniów, rozmów z nauczycielami
,rodzicami uczniów, a także badań ankietowych przeprowadzonych w ramach ewaluacji
wewnętrznej. Jako przyczyny problemu wpływające na niewłaściwe zachowania uczniów
wskazaliśmy niskie poczucie własnej wartości, nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach
trudnych oraz wpływ grupy rówieśniczej. Wskazane działania wynikają również z
priorytetów na rok szkolny 2016/2017 określonych przez Wielkopolskiego Kuratora Oświaty.
Przedmiotem działań profilaktycznych będzie również bezpieczeństwo uczniów w
szkole. W tym zakresie przeprowadzona zostanie ankieta wśród uczniów oraz spotkania z
policjantem. Profilaktykę uzależnień realizować będzie również pielęgniarka szkolna
prowadząc spotkania z młodzieżą.
Wyodrębniona problematyka będzie realizowana w ramach godzin z wychowawcą,
zajęć świetlicowych, na poszczególnych przedmiotach oraz podczas rekolekcji
wielkopostnych.
Działania profilaktyczno – wychowawcze skierowane są do całej społeczności
szkolnej – uczniów, nauczycieli i rodziców jako profilaktyka uniwersalna. Ich celem będzie
podniesienie świadomości uczniów i rodziców w obszarze uzależnień, wskazanie sposobów
radzenia sobie w sytuacjach trudnych oraz umiejętności radzenia sobie z własnymi emocjami.
Dla rodziców zostaną przeprowadzone spotkania z przedstawicielem prokuratury i doradcą
zawodowym. Tematyka ta poruszana będzie również przez wychowawców klas podczas
spotkań z rodzicami. W naszych działaniach uwzględniono również zadania z poziomu
profilaktyki selektywnej. Skierowane one będą do uczniów, którzy weszli w zachowania
ryzykowane – głównie nikotynizm, ale także mających niewłaściwe funkcjonowanie
społeczne. Działania te poprowadzi psycholog szkolny realizujący Trening Zastępowania
Agresji.
Integralną częścią programu jest Metoda Interwencji Kryzysowej określająca zasady
postępowania nauczyciela wobec ucznia, który naruszył zasady obowiązujące w szkole.
Zebrane informacje oraz obszar, któremu poświęcone zostaną działania profilaktyczne
zostały przedstawione nauczycielom podczas posiedzenia rady pedagogicznej a rodzicom
podczas ogólnych spotkań z dyrektorem szkoły.
4
CEL OGÓLNY:
Diagnoza wstępna pozwoliła ustalić cele programu, które powinny zmierzać do niwelowania
zachowań agresywnych oraz do budowania prawidłowych relacji interpersonalnych w
relacjach uczeń – uczeń, uczeń - nauczyciel. Działania profilaktyczne podejmowane w szkole
zmierzać będą w kierunku :






wzmacniania poczucia własnej wartości
rozwijać umiejętności zachowań asertywnych
wskazywania pożądanych wzorców zachowań,
wspomagania rodziców w kształtowaniu ważnych umiejętności wychowawczych
kształtowania pożądanych postaw społecznych
kształtowanie systemu wartości
CELE OPERACYJNE :
-
uczeń potrafi dostrzec swoje mocne strony
uczeń potrafi wymienić emocje negatywne i pozytywne
uczeń potrafi wymienić osobę, która jest dla niego wzorem
uczeń jest tolerancyjny wobec inności innych ludzi
uczeń kieruje się wartościami
uczeń potrafi zachować się asertywnie
rodzice rozwijają swoje kompetencje wychowawcze
STRUKTURA PROGRAMU
Program Profilaktyki Szkolnej, ze względu na swój wieloskładnikowy i wielotorowy
charakter, jest skierowany do uczniów, rodziców, nauczycieli oraz pracowników
niepedagogicznych. Szczegółowy plan działań zawierają plany wychowawcze opracowywane
w oparciu o niniejszy dokument.
W wyniku przeprowadzonej diagnozy program ten w większości realizowany będzie
na poziomie profilaktyki uniwersalnej, a niewielka grupa uczniów objęta zostanie
działaniami z poziomu profilaktyki selektywnej.
W tych działaniach wspomagać nas będzie psycholog , pielęgniarka szkolna, policja.
PROPONOWANE ROZWIĄZANIE METODYCZNE
Dla skutecznego realizowania Programu Profilaktyki niezbędne jest stosowanie
różnorodnych, odpowiednio dobranych form i metod, zwłaszcza aktywizujących i
interaktywnych.
Metody i techniki stosowane podczas realizacji programu:
- praca w małych grupach,
- drama,
- pogadanka,
- mini wykład,
- dyskusja,
5
- technika zdań niedokończonych,
- fotoekspresja,
- burza mózgów,
- prezentacja
- film
Formy realizacji programu:
-
warsztaty,
lekcje otwarte dla nauczycieli i rodziców,
lekcje koleżeńskie
projekty edukacyjne,
programy autorskie,
szkolenia,
kółka zainteresowań,
zajęcia sportowe,
zajęcia integracyjne
zajęcia w małych grupach
spotkania indywidualne
PRZYGOTOWANIE KADRY PEDAGOGICZNEJ DO PROWADZENIA DZIAŁAŃ
PROFILAKTYCZNYCH:
Wszyscy wychowawcy i nauczyciele na bieżąco poszerzają swoją wiedzę psychologiczno pedagogiczną poprzez udział w szkoleniach wewnątrzszkolnych oraz proponowanych przez
edukatorów
zewnętrznych.
Systematycznie
wymieniają
się
doświadczeniami
i spostrzeżeniami dotyczącymi wychowania. W ramach pracy w Zespole Wychowawczym
oraz zespołach nauczycieli uczących w danym zespole klasowym omawiane są sytuacje
problemowe oraz opracowywane programy naprawcze. W działaniach wychowawczych
nauczycieli wspiera:
-
pedagog szkolny
psycholog szkolny.
SPOSOBY MONITOROWANIA I EWALUOWANIA SZKOLNEGO PROGRAMU
PROFILAKTYKI
Dla wykazania efektów programu zostaną przeprowadzone badania po zakończeniu
jego realizacji, co pozwoli nam ocenić zmiany zachowań. Podejmowane działania będą
podlegać stałej obserwacji, aby w razie potrzeby dokonać niezbędnych modyfikacji.
Efektywność działań zostanie zbadana za pomocą ankiet ( Uzależnienia, Trudne rzeczy
w naszej szkole), obserwacji, rozmów – wywiadów oraz badan przeprowadzonych w ramach
ewaluacji wewnętrznej. Po przeprowadzeniu ewaluacji określone zostaną problemy, a przede
wszystkim przyczyn ich powstania. Wnioski będą stanowić diagnozę i podstawę planowania
do dalszej pracy.
Ewaluacja zostanie przeprowadzona w czerwcu 2017r. po zrealizowaniu programu.
6
METODA INTERWENCJI KRYZYSOWEJ
Podstawa prawna dla określenia zasad obowiązujących w szkole dotycząca
działań interwencyjnych.
1. Konwencja o prawach dziecka.
2. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r.
3. Ustawa z dnia 26 października 1982 r o postępowaniu w sprawach nieletnich.
4. Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania pomocy
psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i
placówkach.
5. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form
działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych
uzależnieniem.
DZIAŁANIA INTERWENCYJNE W SZKOLE
1.W każdym przypadku, rozwiązywania problemów związanych z naruszeniem przez ucznia
obowiązujących w szkole zasad, niezbędna jest ścisła współpraca przedstawicieli szkoły
(dyrektora szkoły, pedagoga, wychowawcy) z rodzicami.
2.Rodzice ucznia są bezzwłocznie zawiadamiani o każdym przypadku naruszania przez niego
obowiązujących w szkole zasad zagrażających bezpieczeństwu własnemu ucznia oraz innych
osób w szkole.
3.Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych
źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisemnie
powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. nieletnich).
I.
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń
będący pod wpływem środków psychoaktywnych, powinien:
- Odizolować ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia
go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie
- Powiadomić o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy, dyrektora szkoły lub
pedagoga szkolnego oraz pielęgniarkę szkolną. W przypadku zagrożenia życia lub
zdrowia wezwać lekarza lub pogotowie ratunkowe.
- Wychowawca – a w przypadku nieobecności wychowawcy dyrektor lub pedagog
zawiadamia o tym fakcie rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do
niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły.
- Zastępca dyrektora szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji. Policjanci mogą
dokonać badania trzeźwości ucznia.
W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości oraz gdy rodzice odmawiają przyjścia do
szkoły policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych
pomieszczeń dla osób zatrzymanych - na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do
24 godzin). O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz sąd rodzinny
( jeśli uczeń nie ukończył 18 lat).
Spożywanie alkoholu na terenie szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat, stanowi
wykroczenie z art. 431 ust. 1 Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu
w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić policję.
Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji.
7
II.
III.
IV.
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie środki
psychoaktywne oraz narzędzia zagrażające zdrowiu i życiu, powinien podjąć
następujące kroki:
- Nauczyciel powiadamia wychowawcę klasy, dyrektora lub pedagoga szkolnego oraz
odizolowuje ucznia.
- Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor, itp.) ma prawo
żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz
kieszeni (we własnej odzieży), ew. innych przedmiotów budzących podejrzenie co do
ich związku z poszukiwaną substancją.
- O swoich spostrzeżeniach powiadamia wychowawcę, dyrektora szkoły oraz
rodziców/opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego przybycia.
- Zastępca dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty
należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy.
- Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim
zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji.
Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję.
- Całe zdarzenie nauczyciel zgłasza zastępcy dyrektora, który sporządza możliwie
dokładną notatkę z przebiegu zdarzenia.
W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły środki psychoaktywne,
powinien podjąć następujące kroki:
- Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do
niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu
policji, próbuje (o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do
kogo znaleziona substancja należy.
- Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, który wzywa policję.
- Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje
informacje dotyczące szczegółów zdarzenia.
- Zastępca dyrektor sporządza notatkę z przebiegu zdarzenia.
W przypadku gdy nauczyciel jest świadkiem przemocy lub agresji powinien:
Natychmiast przerwać negatywne zachowanie uczniów.
Odizolować uczestników zdarzenia. Ze sprawcami ofiar rozmawiamy osobno. Zasadą
jest chronienie ucznia – ofiary.
- Poinformować wychowawcę klasy, zastępcę dyrektora lub pedagoga szkolnego. W
przypadku zagrożenia zdrowia lub życia poinformować pielęgniarkę szkolną lub
wezwać pogotowie.
- Wychowawca klasy informuje o zdarzeniu rodziców dziecka obligując ich do
przybycia do szkoły, gdy zachodzi taka konieczność. W przypadku nieobecności
wychowawcy klasy jego obowiązki przejmuje zastępca dyrektora lub pedagog
szkolny.
- Zastępca dyrektor szkoły lub pedagog szkolny powiadamia policję o zaistniałym
zdarzeniu.
- Zastępca dyrektor sporządza notatkę z przebiegu całego zdarzenia
Zasady obowiązujące w Gimnazjum im. Polskich Noblistów w Nowych Skalmierzycach:
-
1. Uczeń systematycznie i aktywnie uczestniczy w zajęciach lekcyjnych. Każdą nieobecność
w szkole usprawiedliwia przez rodziców lub opiekunów.
2. Samowolnie nie opuszcza terenu szkoły.
3. Dba o dobro, ład, porządek w szkole.
8
4. Nie niszczy dobra materialnego szkoły ( w przypadku zniszczenia naprawia wyrządzone
szkody).
5. Szanuje i nie przywłaszcza własności innych.
6. Nie ma kontaktu ze środkami psychoaktywnymi.
7. Odnosi się z szacunkiem do pracowników szkoły i kolegów.
8. Nie stosuje agresji i przemocy (słowna, fizyczna, bez użycia słów i kontaktu fizycznego) nie naraża życia i bezpieczeństwa swojego i innych.
9. Nie przekracza granic intymności własnej i innych osób.
9