wersja pdf - Konferencja

WYKORZYSTANIE CYFROWYCH MODELI WYSOKOŚCIOWYCH
DO TWORZENIA MAP GEOMORFOLOGICZNYCH
TRUDNO DOSTĘPNYCH OBSZARÓW
Piotr Kusztal (1)
1. Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Geografii, Zakład Geomorfologii, Geoarcheologii i Kształtowania
Środowiska, ul. Świętokrzyska 15, 25-406 Kielce, [email protected]
WPROWADZENIE
Stworzenie szczegółowej mapy geomorfologicznej wymaga
znajomości terenu. Jego dokładne poznanie często jest
czasochłonne przez niesprzyjające warunki środowiska (strome
stoki, duża lesistośd, zabagnienia). W skrajnych przypadkach
piesza penetracja obszaru jest niemożliwa. Wykorzystanie
helikoptera lub dronów jest wówczas często zbyt kosztowną
alternatywą. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest
wykonanie mapy na podstawie dostępnych cyfrowych modeli
wysokościowych, które w ostatnim czasie stały się wiernym
odzwierciedleniem ukształtowania powierzchni. Obecnie
istnieje wiele portali internetowych oferujących obrazy rzeźby
terenu na najwyższym poziomie. Mogą one posłużyd jako
zamiennik tradycyjnych sposobów pozyskiwania informacji
o badanym obszarze.
PRZYKŁADY CYFROWYCH MODELI WYSOKOŚCIOWYCH
OBSZARÓW TRUDNYCH DO SKARTOWANIA ZE WZGLĘDU
NA SPECYFICZNE CECHY ŚRODOWISKA
PROBLEMATYKA
Nowe możliwości doprowadziły do zaniedbania tradycyjnych
metod badao w geografii. Zasady szczegółowego kartowania
geomorfologicznego przedstawione przez Klimaszewskiego
przestały byd przestrzegane, nawet w przypadkach dobrej
dostępności analizowanego terenu. Wiarygodnośd dzisiejszych
opracowao daje dużo do myślenia. W obecnych realiach
nieuniknione są błędy wynikające ze stosowania wyłącznie
najnowszego warsztatu. W dobie metod alternatywnych,
opartych jedynie na cechach geometrycznych cyfrowego
reliefu, klasyfikacja genetyczna i wiekowa form terenu staje
się coraz częściej nieprzemyślana.
Ryc. 1. Obszar górski o dużej lesistości (Bieszczady)
(www.geoportal.gov.pl)
Tab. 1. Zalety i wady stosowania cyfrowych modeli
wysokościowych do tworzenia map geomorfologicznych
(w przypadku braku możliwości pieszej penetracji terenu)
ZALETY
1. Możliwośd wykonania mapy
2. Przyśpieszenie procesu tworzenia mapy
3. Mniejszy koszt wykonania mapy
WADY
1. Brak należytego wyobrażenia o terenie
2. Błędy w interpretacji pochodzenia form
terenu, ich wieku oraz zasięgu
Ryc. 2. Fragment doliny Krasnej o bardzo dużej lesistości
(www.geoportal.gov.pl)
PODSUMOWANIE
Rozwój technik geoinformacyjnych w minionej i bieżącej
dekadzie przyczynił się do powstania wielu udogodnieo
dla badao geomorfologicznych. Jednym z nich jest możliwośd
analizy rzeźby terenu dowolnego obszaru bez wychodzenia
z domu. Istnieją ciężko dostępne miejsca, gdzie klasyczne
kartowanie terenu jest utrudnione lub niemal niewykonalne.
W tego typu przypadkach, dzięki nowym możliwościom
tworzenie szczegółowych map geomorfologicznych stało się
mniej czasochłonne. Istnieje jednak ryzyko błędów wynikające
z braku wglądu w rzeczywisty wygląd form powierzchni
terenu.
PIŚMIENNICTWO
1. Klimaszewski M., 1978, Geomorfologia, PWN, Warszawa.
2. Klimaszewski M., 1956, The principles of the geomorphological
survey of Poland. Przegląd Geograficzny 28 (supplement), 32-40.
Ryc. 3. Rozległy podmokły teren w rejonie ujścia Biebrzy do Narwi
(www.geoportal.gov.pl)