2011_05_13_Interia_Odsłonięto tablicę upamiętniającą powstanie

Odsłonięto tablicę upamiętniającą powstanie SKS
13 maja 2011
W Krakowie odsłonięto w piątek tablicę upamiętniającą powstanie
Studenckiego Komitetu Solidarności. Tablicę umieszczono przy ul. Grodzkiej
27, w miejscu gdzie utworzono SKS, a obecnie mieści się siedziba
Stowarzyszenia Maj 77.
"W tym budynku 15 maja 1977 powstał SKS, Studencki Komitet Solidarności, antykomunistyczny ruch
opozycji demokratycznej" - głosi napis na skromnej marmurowej tablicy.
- SKS w Krakowie był pierwszą jawną opozycyjną organizacją demokratyczną. Działaliśmy szeroko,
wykraczaliśmy poza postulaty swobód demokratycznych i wolności na uczelniach. Organizowaliśmy
obozy szkoleniowe, tworzyliśmy uniwersytet, zwany później latającym, dystrybuowaliśmy własną
prasę, tworzyliśmy wydawnictwa, braliśmy udział w akcjach protestacyjnych, działaliśmy
w środowiskach robotniczych i chłopskich - wspominał podczas uroczystości współzałożyciel SKS
i europoseł Bogusław Sonik. Jak dodał, dzięki SKS po raz pierwszy w Polsce zaistniało słowo
"solidarność" w życiu publicznym.
Działalność SKS wspominała także jego współzałożycielka Róża Thun: - W sumie skończyło się
dobrze, wyszło na nasze i z tego po pierwsze musimy się cieszyć, a po drugie musimy brać
odpowiedzialność za ciąg dalszy - powiedziała. - To była najlepsza szkoła życia i najlepsze
doświadczenie: że da się na historię wpłynąć - dodała.
Członkowie SKS w marcu 2002 roku założyli Stowarzyszenie Maj 77. Jego celem jest dbałość
o przekazywanie prawdy o czasach PRL, ze szczególnym uwzględnieniem niezależnej opozycji,
w tym działalności Studenckich Komitetów Solidarności, promowanie idei demokratycznego państwa
prawa, ochrony praw człowieka i swobód obywatelskich oraz wspieranie inicjatyw kulturalnych,
naukowych i edukacyjnych.
Podczas uroczystości zaprezentowano najnowszy projekt Stowarzyszenia Maj 77 - film w reżyserii
Wojciecha Szumowskiego pt. "Solidarność. Historia jednego słowa". Tematem filmu, przygotowanego
wraz z Narodowym Centrum Kultury, jest udział członków SKS w tworzeniu Solidarności
i Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS).
Geneza powstania SKS sięga wydarzeń z 7 maja 1977 r., kiedy w bramie kamienicy przy ulicy
Szewskiej 7 w Krakowie znaleziono ciało krakowskiego studenta i działacza opozycji Stanisława
Pyjasa. Jego śmierć wstrząsnęła środowiskiem opozycji - organizowano czarne procesje, msze
żałobne, rozdawano ulotki. Podczas czarnej procesji 15 maja powołano Studencki Komitet
Solidarności (SKS), który miał zainicjować prace nad stworzeniem autentycznej i niezależnej
reprezentacji studentów. SKS domagał się wyjaśnienia okoliczności śmierci Pyjasa.
Po krakowskim SKS powstawały kolejne, m.in. w Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu, Szczecinie
i Poznaniu, które ściśle współpracowały z opozycją demokratyczną (KSS "KOR", ROPCiO, RMP,
KPN). Do scalenia niezależnych studenckich organizacji doszło dopiero w październiku 1980 roku,
gdy przyjęto jednolitą nazwę - Niezależne Zrzeszenie Studentów - oraz wybrano tymczasowe władze Ogólnopolski Komitet Założycielski. Jednak dopiero po strajku studenckim w Łodzi, na początku 1981
roku, władze zgodziły się na rejestrację NZS. Organizacja została zarejestrowana 17 lutego 1981 r.