podsumowanie konferencji_www - Uniwersytet Przyrodniczy w

Podsumowanie ogólnopolskiej konferencji naukowej „Zrównoważona konsumpcja a strategie
marketingowe przedsiębiorstw”, (Poznań, 28 listopada 2014).
Z inicjatywy Katedry Rynku i Marketingu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Katedry
Strategii Marketingowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, 28 listopada 2014 roku odbyła
się konferencja naukowa „Zrównoważona konsumpcja a strategie marketingowe przedsiębiorstw”.
Było to już trzecie spotkanie zorganizowane w ramach projektu „Rynki żywnościowe”
(rynkizywnosciowe.pl). Patronat merytoryczny nad konferencją objęło Polskie Towarzystwo Badaczy
Rynku i Opinii oraz Polskie Naukowe Towarzystwo Marketingu, a partnerem konferencji było
Stowarzyszenie Rolnictwo Zrównoważone.
Tematem wiodącym tegorocznej edycji była zrównoważona konsumpcja. Zjawisko to traktowane
było szeroko, z uwzględnieniem perspektywy zarówno przedsiębiorstw jak i konsumentów,
naukowców oraz przedstawicieli praktyki. Czy rynki komercyjne podążają za ideami konsumpcji
zrównoważonej, czy też same te zjawiska kreują? Jakie jest miejsce idei zrównoważonej konsumpcji
w strategiach marketingowych przedsiębiorstw? To pytania, na które odpowiedzi starali się znaleźć
organizatorzy konferencji.
Na konferencję zgłoszono 70 artykułów naukowych, które przed publikacją zostaną poddane
procesowi podwójnej recenzji (double-blind review). Zgłoszone artykuły dotyczyły zarówno
zagadnień teoretycznych, jak i opisywały wyniki licznych badań w prowadzonych obecnie w kraju w
zakresie konsumpcji. Przeważały tematy dotyczące zachowań konsumentów, nie zabrakło jednak
opracowań poświęconych problematyce przedsiębiorstw oraz roli państwa w kreowaniu zachowań
konsumpcyjnych. Nadesłane artykuły pochodziły z 22 uczelni1.
W obradach, które odbyłby się w zabytkowych wnętrzach Kolegium Rungego na terenie
Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, wzięło udział około 70 osób, wśród których byli naukowcy
oraz liczni przedstawiciele praktyki gospodarczej2.
Po otwarciu konferencji, które prowadzili prof. dr hab. Zygmunt Waśkowski (Uniwersytet
Ekonomiczny w Poznaniu) oraz dr hab. Rafał Baum (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) rozpoczęły
1
Artykuły nadesłano z następujących uczelni: Akademii Morskiej w Gdyni, Akademii TechnicznoHumanistycznej w Bielsku-Białej, Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, Politechniki
Częstochowskiej, Politechniki Lubelskiej, Politechniki Rzeszowskiej, Politechniki Warszawskiej, Szkoły Głównej
Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Ekonomicznego w
Katowicach, Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu,
Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Przyrodniczego w
Poznaniu, Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Uniwersytetu Rzeszowskiego,
Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, Uniwersytetu
Warszawskiego, Wojskowej Akademii Technicznej, Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w
Szczecinie.
2
W konferencji wzięli udział przedstawiciele następujących przedsiębiorstw oraz organizacji: AFEKT Agencja
Reklamowa, CPC Join the Dots, Farm Frites Poland Dwa Sp. z o.o., Farm Frites Poland SA., Instytut Globalnej
Odpowiedzialności, Polskie Towarzystwo Badaczy Rynku i Opinii, Stowarzyszenie Rolnictwo Zrównoważone,
TNS Polska
się obrady. Zgodnie z zamysłem organizatorów, brali w nich udział przedstawiciele nauki oraz praktyki
gospodarczej.
W wystąpieniu otwierającym konferencję prof. dr hab. Krystyna Gutkowska (Szkoła Główna
Gospodarstwa Wiejskiego) wskazała na powiązania pomiędzy zrównoważoną konsumpcją oraz
zrównoważonym rozwojem. Omówiła także szeroko przejawy zachowań konsumentów, które
mieszczą się w nurcie zrównoważonej konsumpcji. W podsumowaniu swojego wystąpienia Pani
Profesor podkreśliła, że mimo iż konsumpcja zrównoważona jest zjawiskiem coraz bardziej
popularnym to wielu konsumentów utożsamia ją z ekologizacją konsumpcji, co stanowi zawężenie
pojęcia. Często też świadomość tego pojęcia nie łączy się z zachowaniami zrównoważonymi w
zakresie konsumpcji. Jako reprezentant praktyki gospodarczej, w sesji otwierającej konferencję,
wystąpiła Pani Katarzyna Gawlik (TNS Polska). Przedstawiła ona interesującą prezentację zawierającą
wybrane wyniki projektu „Konsument 2014” przeprowadzonego przez Polskie Towarzystwo Badaczy
Rynku i Opinii. Omawiając liczne przykłady zachowań konsumentów oraz strategii produktowych i
komunikacyjnych przedsiębiorstw wskazała na rosnącą dla konsumentów wartość czasu, rosnącą
skłonność do poszukiwaniu minimalizmu w konsumpcji, przełamywania schematów i wzorców
zachowań.
W dalszej konferencji zmieniony został sposób prowadzenia obrad – rozpoczęły się panele
dyskusyjne. Pierwszy panel pt. „Konsumpcja zrównoważona – pomiędzy teorią a praktyką”
moderowany był przez prof. dr hab. Władysławę Łuczkę (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) a
wzięły w nim udział: dr Joanna Chudzian (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), dr hab. Wioletta
Knapik (Uniwersytet Rolniczy w Krakowie), Roma Pankowska (AFEKT Agencja Reklamowa), dr Monika
Skorek (Uniwersytet Warszawski), dr Anna Wielicka-Regulska (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu).
W trakcie dyskusji panelowej zwrócono uwagę na różnorodny sposób definiowania pojęcia
konsumpcja zrównoważona, podkreślono, że definicje powinny uwzględniać aspekty ekonomiczne,
społeczne oraz ekologiczne. Dużo uwagi poświęcono aspektom społecznym konsumpcji
zrównoważonej, np. zachowaniom, które sprzyjają budowaniu więzi społecznych, jak konsumpcja
kolaboratywna, czy też znaczeniu poczucia sprawiedliwości społecznej w procesie decyzyjnym. Jak
zaznaczono proces wdrażania koncepcji zrównoważonej konsumpcji do strategii marketingowych w
praktyce gospodarczej, znajduje się w fazie początkowej. Jedną z przyczyn takiego stanu może być
wciąż niewielka skala zachowań konsumentów, które mieszczą się w nurcie zrównoważonej
konsumpcji. Wynika to, między innymi, z przymusu ekonomicznego oraz wciąż silnego
konsumpcjonizmu. W trakcie dyskusji, która wywiązała się bezpośrednio po zakończeniu panelu
podkreślono dużą rolę państwa w kreowaniu modelu konsumpcji opartego o koncepcje
zrównoważenia.
Drugi panel dyskusyjny pt. „Zrównoważona konsumpcja – perspektywa przedsiębiorstw”
moderowany był przez dr hab. Ewę Jerzyk, prof. UEP (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu), w
dyskusji panelowej uczestniczyli: Dariusz Rutkowski (Stowarzyszenie Rolnictwo Zrównoważone), dr
Marek Seretny (Politechnika Warszawska), dr Ewa Stawicka (Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego), dr inż. Agnieszka Tul-Krzyszczuk (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), Jarosław
Wańkowicz (Farm Frites Poland SA.). Wśród wielu wątków, które zostały poruszone warto podkreślić
dyskusję na temat możliwości współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami w ramach projektów,
uwzględniających koncepcje zrównoważonego rozwoju, co łączy się z tematem społecznej
odpowiedzialności biznesu. Uczestnicy panelu zastanawiali się również czy zrównoważona
konsumpcja przyczynia się do rozwoju przedsiębiorstwa czy też może go blokować. Praktycy biorący
udział w panelu podkreślali zwłaszcza znaczenie aspektu ekonomicznego wskazując, że
zrównoważony rozwój dla przedsiębiorstwa to przede wszystkim stabilna sytuacja finansowa. W
trakcie dyskusji dr Marek Seretny przedstawił również opracowany przez siebie model sustainable
marketing.
Ostatni panel dyskusyjny, moderowany przez dr hab. Krystynę Rejman (Szkoła Główna Gospodarstwa
Wiejskiego), poświęcony był konsumpcji zrównoważonej rozważanej z perspektywy konsumentów.
W panelu uczestniczyli: dr Karolina Ertmańska (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w
Szczecinie), dr Agata Grabowska (CPC Join the Dots, Polskie Towarzystwo Badaczy Rynku i Opinii), dr
inż. Katarzyna Łazorko (Politechnika Częstochowska), Tomasz Sikora (Insytut Globalnej
Odpowiedzialności), dr Agnieszka Wilczak (Uniwersytet Warszawski), dr Jolanta Zrałek (Uniwersytet
Ekonomiczny w Katowicach). Paneliści zastanawiali się miedzy innymi nad motywacją konsumentów,
którzy przejawiają zachowania w zakresie zrównoważonej konsumpcji – jakie są przyczyny takich
zachowań oraz czy i w jaki sposób zachowania te można upowszechniać. Znaczna część dyskusji była
poświęcona oddolnym inicjatywom konsumenckim, których przejawem są np. społeczności rolnictwa
wspieranego społecznie (RWS). Poruszono również temat promowania właściwych i prozdrowotnych
nawyków żywieniowych a także problem marnotrawstwa żywności.
Podsumowania konferencji dokonał prof. dr hab. Michał Sznajder (Uniwersytet Przyrodniczy w
Poznaniu), który stwierdził, że w trakcie obrad udało się dotknąć problemów konsumpcji
zrównoważonej na trzech poziomach: indywidualnego konsumenta, społeczeństwa, całej ludzkości
Duże zainteresowanie konferencją oraz ożywiona dyskusja dowodzą, że podjęty został temat ważny,
który interesuje zarówno przedstawicieli nauki jak i praktyki gospodarczej. Fakt, że w trakcie obrad
pojawiło się wiele nowych wątków powiązanych z głównym tematem konferencji wskazuje na
potrzebę kontynuowania spotkań i dyskusji w zakresie konsumpcji zrównoważonej.
Dr Michał Gazdecki
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Katedra Rynku i Marketingu