spis treści

Spis treci
SPIS TRECI
Wykaz skrtw
Rozdzia I
Zagadnienia wstpne
1. Dlaczego ubezpieczenia spoeczne s takie skomplikowane?
1.1. Jak narodziy si ubezpieczenia spoeczne?
1.2. Uwarunkowania demograficzne, ekonomiczne, prawne i spoeczne
polskiego systemu ubezpiecze spoecznych
2. Zabezpieczenie spoeczne, ubezpieczenie spoeczne, zaopatrzenie spoeczne,
pomoc spoeczna – rozrnienie podstawowych poj
2.1. Zabezpieczenie spoeczne
2.2. Ubezpieczenie spoeczne
Ubezpieczenie spoeczne a ubezpieczenia spoeczne
2.3. Zaopatrzenie spoeczne
Typowe przypadki wiadcze o charakterze zaopatrzeniowym
2.4. Pomoc spoeczna
2.5. Czy ubezpieczenie zdrowotne naley do ubezpiecze spoecznych?
3. Charakterystyczne cechy regulacji polskiego systemu ubezpiecze
spoecznych jako elementu zabezpieczenia spoecznego
3.1. Konstytucja RP jako wzorzec regulacji w sprawach dotyczcych
zabezpieczenia spoecznego
3.2. Kto jest obowizany do realizowania uprawnie konstytucyjnych
obywateli
3.3. Charakterystyka uregulowa dotyczcych ubezpiecze spoecznych
jako elementu zabezpieczenia spoecznego
4. Konwencje i umowy midzynarodowe jako rdo midzynarodowego
prawa socjalnego
4.1. Podstawowe rda midzynarodowego prawa zabezpieczenia
spoecznego
4.2. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej
5. Prawo wsplnotowe. Koordynacja systemw zabezpieczenia spoecznego
5.1. Zasada bezporedniego stosowania norm wsplnotowych
5.2. Zasada swobodnego przepywu pracownikw wewntrz Unii
19
23
23
23
23
24
24
25
25
25
26
26
27
27
27
28
28
30
30
31
32
32
33
5
Spis treci
5.3. Koordynacja systemw zabezpieczenia spoecznego jako instrument sucy
ochronie interesw pracownika przemieszczajcego si wewntrz Unii
5.4. Zakres podmiotowy i przedmiotowy rozporzdzenia nr 883/2004
5.5. Podstawowe zasady koordynacji systemw zabezpieczenia spoecznego
5.5.1. Zasada jednoci stosowanego ustawodawstwa
5.5.2. Zasada sumowania okresw ubezpieczenia (zatrudnienia
i zamieszkania)
5.5.3. Zasada rwnego traktowania
5.5.4. Zasada zachowania praw nabytych (transferu)
5.5.5. Zasada rwnego traktowania wiadcze, dochodw, okolicznoci
i zdarze
Pytania
Rozdzia II
Zasady podlegania ubezpieczeniom spoecznym
1. Zakres przedmiotowy ustawy z dnia 13 padziernika 1998 r. o systemie
ubezpiecze spoecznych
1.1. Co tam znajdziemy?
1.2. Zasada rwnego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez wzgldu
na pe, ras, pochodzenie etniczne, narodowo, stan cywilny i rodzinny
(art. 2a u.s.u.s.)
1.3. Rodzaje ubezpiecze spoecznych wyodrbnione w polskim prawie
ubezpiecze – art. 1 u.s.u.s.
1.4. Podmioty realizujce zadania z zakresu ubezpiecze spoecznych
(art. 3 ust. 1 u.s.u.s.)
1.4.1. Zakad Ubezpiecze Spoecznych – status
1.4.2. Otwarte fundusze emerytalne
1.4.3. Zakady emerytalne
1.4.4. Patnicy skadek
1.5. Kto to jest ubezpieczony?
1.5.1. Definicja ustawowa zawarta w ustawie systemowej
1.5.2. Status osb, ktre w dniu wejcia w ycie ustawy systemowej
i po tej dacie nie podlegay ubezpieczeniu
3. Obowizkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe
3.1. Podstawowe zasady podlegania obowizkowym (przymusowym)
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
3.2. Zamknity katalog podmiotw podlegajcych obowizkowym
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a take okresy podlegania
temu obowizkowi (art. 6 i 13 u.s.u.s.)
3.3. Kim jest osoba wsppracujca?
3.4. Istotne znaczenie kwalifikacji stosunku prawnego czcego strony
umowy
4. Zbieg tytuw do ubezpiecze emerytalnego i rentowych
4.1. Umowa o prac jako tytu do obowizkowych ubezpiecze emerytalnego
i rentowych (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.)
6
33
34
35
35
36
36
37
37
37
39
39
39
40
41
41
41
41
42
42
43
43
43
44
44
45
59
59
60
60
Spis treci
4.2. Bezwzgldne tytuy do ubezpieczenia czce si z obowizkiem
ubezpieczenia kadego z nich i brakiem moliwoci zwolnienia z takiego
obowizku (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.)
4.2.1. Obowizkowe podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym w przypadku osb wykonujcych prac, realizujcych
umow agencyjn, zlecenia, inn umow o wiadczenie usug,
do ktrej stosuje si przepisy dotyczce zlecenia, umowy o dzieo
na rzecz pracodawcy, z ktrym czy ich stosunek pracy i na rzecz
innych szczeglnych podmiotw (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.)
4.2.2. Uzalenienie obowizku ubezpiecze emerytalnego i rentowych
z innych tytuw – nie bezwzgldnych, ale tzw. oglnych – od
podstawy wymiaru skadek z tytuu bezwzgldnego (stosunku
pracy, czonkostwa w spdzielni, suby itd.)
4.3. Status osoby speniajcej warunki do objcia obowizkowo
ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytuw, z ktrych
aden nie jest bezwzgldnym tytuem ubezpieczenia (art. 9 ust. 2)
4.3.1. Szczeglna rola tytuu, ktry powsta najwczeniej
4.3.2. Szczeglny skutek wysokoci podstawy wymiaru skadek
(art. 9 ust. 2a u.s.u.s.)
4.3.3. Osoba wykonujca prac nakadcz (art. 9 ust. 2b)
4.3.4. Najnisze a minimalne wynagrodzenie
4.3.5. Prowadzcy kilka rodzajw dziaalnoci pozarolniczej (art. 9 ust. 3)
4.3.6. Emeryci i rencici – majcy ustalone prawo podlegaj w zasadzie
dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym,
ale istniej w tym zakresie wane wyjtki
4.3.7. Pobierajcy zasiek macierzyski i zasiek w wysokoci zasiku
macierzyskiego (art. 9 ust. 1c, 1d i 6b u.s.u.s.)
5. Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe
5.1. Objcie dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym
na podstawie art. 7 u.s.u.s.
5.2. Dobrowolne ubezpieczenie wynikajce ze zbiegu tytuw (art. 9 u.s.u.s.)
5.3. Dobrowolna kontynuacja ubezpiecze emerytalnego i rentowych
(art. 10 u.s.u.s.)
5.4. Dobrowolne ubezpieczenie w okresie zawieszenia wykonywania
dziaalnoci gospodarczej przez osoby prowadzce pozarolnicz
dziaalno gospodarcz (art. 36a u.s.u.s.)
6. Ubezpieczenie chorobowe
6.1. Cel ubezpieczenia, narzdzia ochrony
6.1.1. wiadczenia przewidziane w ustawie o wiadczeniach pieninych
z ubezpieczenia spoecznego w razie choroby i macierzystwa
– kompleksowy system pomocy pieninej
6.1.2. Kto ustala prawo do zasikw okrelonych w ustawie,
wysoko zasikw i dokonuje ich wypaty?
6.1.3. Kiedy przedawnia si roszczenie o wypat zasikw?
6.1.4. Czy mona kontrolowa korzystajcych z zasikw?
61
62
62
63
63
64
64
65
65
65
66
66
66
67
68
68
69
69
69
70
70
70
7
Spis treci
6.2. Podmioty podlegajce obowizkowemu ubezpieczeniu chorobowemu
(art. 11 ust. 1 u.s.u.s.)
6.3. Podmioty uprawnione do objcia dobrowolnym ubezpieczeniem
chorobowym na swj wniosek (art. 11 ust. 2)
6.4. Zasiek chorobowy
6.4.1. Komu i kiedy przysuguje (art. 4, art. 6 ust. 1, art. 7 u..p.u.s.)
6.4.2. Jak dugo zasiek chorobowy przysuguje (art. 8 i 9, 12
ust. 3 u..p.u.s.)
6.4.3. Okresy, za ktre zasiek chorobowy nie przysuguje, bowiem
ochrona ubezpieczeniowa jest wyczona a prawo nie powstaje
(okresy wyczenia – art. 12 ust. 2 u..p.u.s.)
6.4.4. Okresy po ustaniu tytuu ubezpieczenia, za ktre zasiek
chorobowy nie przysuguje (dotyczy to niezdolnoci powstaej
w czasie trwania i po ustaniu tytuu ubezpieczenia – art. 13 ust. 1
i 2 u..p.u.s.)
6.4.5. Okresy pozbawienia prawa do zasiku chorobowego (art. 14, 15,
16 i 17 ust. 2 u..p.u.s.)
6.4.6. Okresy utraty prawa do zasiku chorobowego (art. 17 ust. 1
i 2 u..p.u.s.)
6.4.7. Obowizek dostarczenia zawiadczenia lekarskiego
6.4.8. Wysoko zasiku (art. 11 ust. 1 i 2 u..p.u.s.)
6.4.9. Co to jest podstawa wymiaru zasiku i jak j obliczy?
6.5. wiadczenie rehabilitacyjne
6.6. Zasiek wyrwnawczy
6.7. Zasiek macierzyski (art. 29–31 u..p.u.s.)
6.7.1. Komu i jak dugo przysuguje zasiek macierzyski
6.7.2. Wysoko zasiku macierzyskiego
6.8. Zasiek opiekuczy
6.8.1. Komu przysuguje zasiek opiekuczy – art. 32 ust. 1 i 2,
art. 32a u..p.u.s.
6.8.2. Przez jaki okres i w jakich warunkach przysuguje zasiek
opiekuczy?
6.8.3. Wysoko zasiku
7. Ubezpieczenie wypadkowe
7.1. Cel ubezpieczenia
7.2. Podmioty podlegajce obowizkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu
7.3. Jakie zdarzenie wyczerpuje pojcie wypadku przy pracy?
7.3.1. Zdarzenia zrwnane z wypadkiem przy pracy w zakresie
uprawnienia do wiadcze okrelonych w ustawie
(art. 3 ust. 2 u.s.u.s.)
7.3.2. Kto i w jakim trybie stwierdza wypadek przy pracy?
7.4. Co nazywamy chorob zawodow?
7.5. wiadczenia przewidziane w ustawie przysugujce z tytuu wypadku
przy pracy lub choroby zawodowej
7.5.1. Zasiek chorobowy
8
70
71
71
71
73
73
74
74
74
75
75
76
77
78
78
78
79
80
80
80
81
81
81
81
82
84
84
84
85
86
Spis treci
7.5.2.
7.5.3.
7.5.4.
7.5.5.
wiadczenie rehabilitacyjne
Zasiek wyrwnawczy
Jednorazowe odszkodowanie
Jednorazowe odszkodowanie dla czonkw rodziny zmarego
wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej
7.5.6. Renta z tytuu niezdolnoci do pracy
7.5.7. Renta szkoleniowa
7.5.8. Renta rodzinna
7.5.9. Dodatek do renty rodzinnej
7.5.10. Dodatek pielgnacyjny
7.5.11. Pokrycie kosztw leczenia z zakresu stomatologii i szczepie
ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne
(art. 6 ust. 1 pkt 11 u.u.s.w.p.)
7.5.12. Czy zaduenie z tytuu skadek na ubezpieczenie wypadkowe
wpywa na moliwo uzyskania wiadcze?
7.5.13. Uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu ustawy (art. 11 ust. 2
i 3 u.u.s.w.p.)
7.6. Okolicznoci wyczajce prawo do wiadcze na rzecz ubezpieczonego
(art. 21 ust. 1 i 2)
7.7. Kiedy ZUS wydaje decyzj o odmowie wiadczenia z tytuu wypadku
przy pracy? (art. 22 ust. 1 u.u.s.w.p.)
7.8. Zbieg prawa do wiadcze (art. 24–26 u.u.s.w.p.)
7.9. Wypadki powstae w innych okolicznociach ni wymienione
w ustawie wypadkowej
8. Kiedy ustaj ubezpieczenia?
8.1. Ustanie dobrowolnych ubezpiecze emerytalnego, rentowych
i chorobowego na wniosek
8.2. Ustanie dobrowolnych ubezpiecze emerytalnego, rentowych
i chorobowego z mocy prawa
Pytania
Rozdzia III
Zasady ustalania i egzekwowania skadek na ubezpieczenia spoeczne
1. Wysoko skadki
1.1. Stopy procentowe skadek (art. 22 ust. 1 u.s.u.s.)
1.2. Podzia skadki na ubezpieczenie emerytalne – subkonto
2. System finansowania skadek, czyli kogo waciwie obcia skadka
2.1. Skadki finansowane w rwnych czciach z wasnych rodkw przez
patnikw skadek i ubezpieczonych (art. 16 ust. 1, 1a u.s.u.s.)
2.2. Wspudzia w finansowaniu skadki (art. 16 ust. 1b u.s.u.s.)
2.3. Skadki finansowane w caoci z wasnych rodkw przez
ubezpieczonych (art. 16 ust. 2 i 4, 11)
2.4. Skadki finansowane w caoci z wasnych rodkw przez patnikw
skadek (art. 16 ust. 1d, 3, 5a u.s.u.s.)
2.5. Skadki finansowane przez patnikw skadek, ale nie z wasnych
rodkw (przykady)
86
86
86
87
87
88
88
88
89
89
89
90
90
91
91
91
92
92
92
93
97
97
97
98
99
99
99
100
100
101
9
Spis treci
2.6. Skadki finansowane w caoci przez budet pastwa
2.7. Szczeglny rodzaj finansowania skadek na ubezpieczenia emerytalne,
rentowe, wypadkowe duchownych podlegajcych obowizkowo tym
ubezpieczeniom (art. 16 ust. 10 u.s.u.s.)
2.9. Odrbne zasady finansowania skadek zatrudnionych osb
niepenosprawnych oraz niepenosprawnych podejmujcych dziaalno
gospodarcz
3. Podstawa wymiaru skadek
3.1. Przychd w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osb fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51,
poz. 307 z pn. zm.) jako zasadnicza kategoria suca wyznaczeniu
podstawy wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
3.2. Katalog przychodw wyczonych z podstawy wymiaru skadek
nalenych za okres od dnia 1 stycznia 1999 r.
3.3. Wyznaczanie podstawy wymiaru skadek na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe dla podmiotw szczeglnych art. 18 ust. 4–6 u.s.u.s.
3.4. Podstawa wymiaru skadki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osb
prowadzcych dziaalno pozarolnicz
3.5. Podstawa wymiaru skadki osb wykonujcych prac na podstawie
umowy agencyjnej, zlecenia, albo innej umowy o wiadczenie usug,
do ktrej zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje si przepisy dotyczce
zlecenia, i wsppracujcych oraz podlegajcych dobrowolnie
ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym na zasadzie przystpienia
i kontynuacji
3.6. Preferencyjne zasady ustalania podstawy wymiaru skadek
(art. 18a u.s.u.s.)
3.7. Grna granica podstawy wymiaru skadki na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe w danym roku kalendarzowym
3.8. Podstawa wymiaru skadki na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe
4. Odsetki za zwok od nieopaconych w terminie skadek (art. 23 u.s.u.s.)
5. Opata dodatkowa (art. 24 ust. 1 u.s.u.s.)
6. Przedawnienie nalenoci z tytuu skadek
6.1. Terminy przedawnienia
Nalenoci nieulegajce przedawnieniu (art. 24 ust. 5 u.s.u.s.)
6.2. Hipoteka przymusowa (art. 26 u.s.u.s.)
6.3. Zastaw (art. 27 u.s.u.s.)
6.4. Przerwanie biegu przedawnienia
6.5. Zawieszenie biegu przedawnienia
6.6. Odroczenie terminu patnoci skadek i ukad ratalny
(art. 29 ust. 1–4 u.s.u.s.)
7. Co si dzieje z nienalenie opaconymi skadkami? (nadpata u.s.u.s.)
7.1. Skd patnik powemie wiadomo o kwocie nienalenie opaconych
skadek podlegajcych zwrotowi?
7.2. Jakie dziaania powinien podj patnik, aby uzyska zwrot?
7.3. Czy te nalenoci si przedawniaj?
8. Skadka na fundusze pozaubezpieczeniowe (art. 32 u.s.u.s.)
10
101
101
102
102
102
103
104
105
105
105
106
106
107
107
108
108
108
108
109
109
110
110
110
111
111
111
112
Spis treci
9. Umarzanie nalenoci z tytuu skadek
9.1. Fakultatywny charakter umorzenia
9.2. Cakowita niecigalno jako przesanka umorzenia
10. Odpowiedzialno innych osb za nalenoci z tytuu skadek
oraz odpowiedzialno osb trzecich za zalegoci skadkowe
10.1. Odpowiedzialno innych osb za zobowizania skadkowe
10.1.1. Odpowiedzialno maonka
10.1.2. Nastpstwo prawne powstae w wyniku czenia, przeksztacenia
i przejcia podmiotw (art. 93, 93a–93c, 93e, 94 o.p.)
10.1.3. Odpowiedzialno spadkobiercw za zobowizania skadkowe
(art. 97  1, art. 98  1, art. 98  2 pkt 1, 2, 5, 7, art. 100, 101, 105
 1 i 2 o.p.)
10.1.4. Odpowiedzialno zapisobiercy (art. 106 o.p.)
10.2. Odpowiedzialno osb trzecich za zalegoci skadkowe
10.2.1. Odpowiedzialno rozwiedzionego maonka patnika (art. 110  1,
 2 pkt 2 i  o.p.)
10.2.2. Odpowiedzialno czonkw rodziny patnika (art. 111  1–4 i 5
pkt 1 o.p.)
10.2.3. Odpowiedzialno nabywcy przedsibiorstwa lub jego
zorganizowanej czci (art. 112 o.p.)
10.2.4. Odpowiedzialno firmanta (art. 113 o.p.)
10.2.5. Odpowiedzialno waciciela, samoistnego posiadacza lub
uytkownika wieczystego rzeczy lub prawa, wynajmujcego,
wydzierawiajcego, strony umowy leasingu i innych o podobnym
charakterze (art. 114 o.p.)
10.2.6. Odpowiedzialno wsplnikw spek prawa cywilnego, jawnych,
partnerskich, komplementariuszy spki komandytowej albo
komandytowo‑akcyjnej (art. 115 o.p.)
10.2.7. Odpowiedzialno czonkw zarzdu spek kapitaowych
(art. 116 o.p.)
10.2.8. Odpowiedzialno osoby prawnej przejmujcej lub powstaej
w wyniku podziau (art. 117 o.p.)
10.2.9. Przedawnienie prawa do wydania decyzji o odpowiedzialnoci
osoby trzeciej i zobowizania wynikajcego z decyzji
o odpowiedzialnoci osoby trzeciej (art. 118 ust. 1 i 2 o.p.)
Pytania
Rozdzia IV
Obowizki ubezpieczonych i patnikw skadek
1. Podstawowe obowizki zwizane ze zgaszaniem do ubezpiecze,
rozliczaniem skadek i zasikw
2. Obowizki ubezpieczonych zwizane z ustalaniem prawa do wiadcze i ich
wysokoci (art. 80 pkt 1–5 u.s.u.s.)
3. Obowizki patnikw skadek zwizane z realizacj uprawnie inspektorw
kontroli ZUS (art. 88 u.s.u.s.)
112
112
113
113
113
114
114
115
115
115
115
116
116
117
117
117
118
120
121
121
123
123
124
125
11
Spis treci
4. Czy ZUS moe zastpowa patnika w jego obowizkach i czy istnieje norma
kompetencyjna pozwalajca Zakadowi na podejmowanie dziaa z urzdu?
Rozdzia V
Postpowanie przed organem rentowym – decyzje ZUS
1. Wszczcie postpowania
2. Przebieg postpowania przed organem rentowym
3. Forma decyzji
4. Katalog indywidualnych spraw, w ktrych ZUS wydaje decyzje (art. 83
ust. 1 u.s.u.s.)
5. Prawo do odwoania od decyzji jako realizacja zasady dwuinstancyjnoci
wyraonej w art. 78 Konstytucji RP
6. Czy zaskarona decyzja zawsze bdzie rozpoznawana przez sd?
7. Szczeglna instytucja ponownego rozpoznania sprawy na wniosek
lub z urzdu (art. 83a ust. 1 i 2 u.s.u.s.).
8. Swoiste instytucje przewidziane w przypadku przedoenia nowych
dowodw lub ujawnienia nowych okolicznoci majcych wpyw na prawo
albo zobowizanie w sprawach ju rozstrzygnitych orzeczeniem waciwego
sdu (art. 83 a ust. 3 u.s.u.s.)
9. Wypata wiadcze
10. Ustawa systemowa jako samodzielna podstawa dania zwrotu nienalenie
pobranych wiadcze z odsetkami w wysokoci i na zasadach okrelonych
w prawie cywilnym
11. Pojcie nienalenie pobranego wiadczenia (art. 84 ust. 2 u.s.u.s.)
Jak naley rozumie obowizek pouczenia?
12. Dochodzenie nalenoci
Pytania
Rozdzia VI
Emerytury i renty z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, emerytury kapitaowe
i pomostowe
1. Podstawowe zasady zreformowanego systemu emerytalnego
1.1. Charakterystyka systemu filarowego
1.2. Zakad Ubezpiecze Spoecznych jako I filar
1.3. OFE – II filar
1.4. Dobrowolne formy przezornoci – III filar
1.5. rda regulacji
2. Zakres przedmiotowy ustawy emerytalnej
2.1. Obszary regulacji
2.2. wiadczenia przysugujce z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych
uregulowane ustaw emerytaln
3. Okresy skadkowe i nieskadkowe jako podstawowe pojcia stosowane
przy ustalaniu warunkw nabycia prawa do wiadcze z ubezpieczenia
emerytalnego i rentowych
3.1. Okresy skadkowe (art. 6 ust. 1 pkt 1–10, ust. 2 pkt 1–17 u.e.r.)
12
126
127
127
128
129
129
130
131
131
132
133
135
136
137
137
139
140
140
140
141
142
143
144
144
144
145
145
145
Spis treci
3.2. Okresy nieskadkowe (art. 7 u.e.r.)
3.3. Okresy uzupeniajce (art. 10, 10a u.e.r.)
3.4. Okresy ubezpieczenia za granic
4. Emerytury z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych
4.1. Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia
1949 r.
4.1.1. Emerytury w wieku podstawowym (art. 27 u.e.r.)
4.1.2. Emerytury z urzdu zamiast pobieranej renty z tytuu
niezdolnoci do pracy (art. 27a u.e.r.)
4.1.3. Emerytury przy obnionym stau (art. 28 u.e.r.)
4.1.4. Emerytury wczeniejsze (art. 29–31 u.e.r.)
4.1.5. Emerytury w wieku obnionym (art. 32, 33 u.e.r.)
4.1.6. Emerytury kolejowe (art. 40–45 i 50 u.e.r.)
4.1.7. Emerytury grnicze
4.1.8. Emerytury wczeniejsze przyznawane na podstawie odrbnych
przepisw (art. 30 u.e.r.)
4.2. Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.
a przed dniem 1 stycznia 1969 r. (art. 46 u.e.r.)
4.3. Emerytury przyznawane bez wzgldu na wiek
4.3.1. Emerytura przyznawana na podstawie art. 58 ust. 3 u..r.
4.3.2. Emerytury dla osb opiekujcych si dziemi tzw. specjalnej troski
4.3.3. Emerytury grnicze przyznawane bez wzgldu na wiek
(art. 50e u.e.r.)
4.3.4. Emerytury nauczycielskie przyznawane bez wzgldu na wiek
(art. 88 KN)
4.4. Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.
(art. 24 i 24a u.e.r.)
5. Emerytury pomostowe
5.1. Charakter wiadczenia
5.2. Nowe definicje pracy w warunkach szczeglnych i o szczeglnym
charakterze oraz pracownika wykonujcego takie prace
5.3. Warunki przyznania emerytury pomostowej (art. 4 pkt 1–7 u.e.p.)
5.4. Rekompensaty
6. Renty z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych
6.1. Niezdolno do pracy, niezdolno do samodzielnej egzystencji
6.2. Tryb orzekania o niezdolnoci do pracy
6.3. Warunki nabycia prawa do renty z tytuu niezdolnoci do pracy
6.3.1. Warunek posiadania wymaganego okresu skadkowego
i nieskadkowego
6.3.2. Warunek powstania niezdolnoci w okresie objtym ochron
ubezpieczeniow
6.3.3. Przywrcenie prawa do renty (art. 61, 72 u.e.r.)
6.4. Renta szkoleniowa(art. 60 u.e.r.)
6.5. Renta rodzinna
6.5.1. Renta rodzinna dla dzieci zmarego
149
151
152
153
153
153
154
154
154
156
158
159
159
160
161
161
161
162
162
163
164
164
164
165
166
166
166
168
170
171
172
172
172
173
174
13
Spis treci
6.5.2. Renta rodzinna dla przyjtych na wychowanie i utrzymanie
przed osigniciem penoletnioci wnukw, rodzestwa i innych
dzieci (art. 67 ust. 1 pkt 2 u.e.r.)
6.5.3. Renta rodzinna dla wdowy (wdowca)
6.5.4. Renta rodzinna dla rodzicw
6.5.5. Wysoko renty rodzinnej (art. 73, 76 u.e.r.)
7. Dodatek pielgnacyjny, zasiek pogrzebowy
7.1. Dodatek pielgnacyjny – komu przysuguje i ile wynosi?
7.2. Zasiek pogrzebowy
7.2.1. W jakiej sytuacji przysuguje zasiek pogrzebowy? (art. 77
ust. 1–3 u.e.r.)
7.2.2. Komu przysuguje zasiek pogrzebowy i w jakiej wysokoci?
8. Ustalanie wysokoci wiadcze
8.1. Pojcia niezbdne dla zrozumienia procesu ustalania wiadcze
8.1.1. Kwota bazowa
8.1.2. Podstawa wymiaru emerytury i renty
8.1.3. Podstawa wymiaru emerytury dla osoby, ktra wczeniej miaa
ustalone prawo do renty z tytuu niezdolnoci do pracy
8.1.4. Podstawa wymiaru emerytury dla osoby, ktra wczeniej miaa
ustalone prawo do emerytury
8.1.5. Kapita pocztkowy
8.1.6. Podstawa obliczenia emerytury
8.2. Ustalanie wysokoci rent
8.2.1. Renta dla osoby cakowicie niezdolnej do pracy (art. 62 ust. 1, 1a, 3,
art. 63 ust. 1 u.e.r.)
8.2.2. Renta dla osoby czciowo niezdolnej do pracy (art. 62 ust. 2 u.e.r.)
8.3. Ustalanie wysokoci emerytur
8.3.1. Wysoko emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed
dniem 1 stycznia 1949 r. i ubezpieczonych urodzonych w latach
1949–1968, ktrzy spenili warunki do przyznania emerytury na
starych zasadach
8.3.2. Wysoko emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu
31 grudnia 1948 r.
8.3.3. Wysoko emerytury mieszanej dla ubezpieczonych urodzonych
po dniu 31 grudnia 1948 r. (art. 183 u.e.r.)
9. Emerytury kapitaowe
9.1. Zakres przedmiotowy ustawy o emeryturach kapitaowych (art. 1 u.e.k.)
9.2. Rodzaje emerytur kapitaowych, charakterystyka wiadczenia
9.2.1. Okresowa emerytura kapitaowa
9.2.2. Doywotnia emerytura kapitaowa
10. Zmiana wysokoci wiadcze z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych
10.1. Waloryzacja (art. 88–94 u.e.r.)
10.2. Zmiana wysokoci wiadcze uzalenionych od niezdolnoci do pracy
10.3. Zmiana wysokoci nowej emerytury z art. 24 i 24a (art. 108 u.e.r.)
10.4. Zmiana wysokoci renty i emerytury obliczonej na starych zasadach
14
174
175
176
176
177
177
177
177
178
178
178
178
179
181
181
181
182
182
182
183
183
183
185
186
186
186
187
187
188
189
189
190
190
191
Spis treci
10.4.1. Ponowne ustalenie emerytury lub renty od podstawy wymiaru
wiadczenia ustalonej wedug regu art. 15 u.e.r. z zastosowaniem
nowej kwoty bazowej do czci socjalnej i staowej
10.4.2. Przeliczenie podstawy wymiaru wiadczenia (art. 111 u.e.r.)
10.4.3. Doliczenie nieuwzgldnionych okresw skadkowych
i nieskadkowych (art. 112, 113 u.e.r.)
10.4.4. Przeliczenie z wyeliminowaniem „lat pustych”
10.4.5. Ponowne ustalenie wysokoci emerytury zawieszonej od dnia
1 padziernika 2011 r. z powodu kontynuowania zatrudnienia
u pracodawcy, na rzecz ktrego emeryt wykonywa je
bezporednio przed dniem nabycia prawa do emerytury
(art. 194c–194h u.e.r.)
10.5. Ponowne ustalenie prawa do wiadcze lub ich wysokoci poprzez
wzruszenie prawomocnej decyzji rentowej
11. Podstawowe zasady ustalania wiadcze objtych ustaw emerytaln i ich
wypaty
11.1. Powstanie i ustanie prawa do wiadczenia
11.2. Zawieszenie prawa do wiadczenia
11.3. Zmniejszenie prawa do wiadczenia
11.4. Wstrzymanie wypaty wiadcze (art. 134 ust. 1 u.e.r.)
11.5. Wypata wiadcze niezrealizowanych (art. 136 u.e.r.)
11.6. Zwrot nienalenie pobranych wiadcze (art. 138–138a u.e.r.)
11.6.1. Pojcie nienalenie pobranego wiadczenia (art. 138 ust. 2 i 3 u.e.r.)
11.6.2. Szczeglne obowizki bankw
11.7. Potrcenia ze wiadcze (art. 139–141 u.e.r.)
12. wiadczenia przyznawane w szczeglnym trybie finansowane z budetu
pastwa
Pytania
191
192
192
193
193
194
195
195
196
198
199
200
200
201
202
202
203
204
Rozdzia VII
III Filar – indywidualne formy przezornoci
1. Pracownicze programy emerytalne
1.1. Formy prowadzenia programw (art. 6 ust. 1 u.p.p.e.)
1.2. Jak funkcjonuje PPE?
2. Indywidualne konta emerytalne
3. Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego
206
206
206
207
208
209
Rozdzia VIII
Inne wiadczenia zlecone ZUS do wypaty
1. Podstawowe akty prawne
1.1. wiadczenie przedemerytalne
1.2. Renta socjalna
1.3. Nauczycielskie wiadczenie kompensacyjne
Pytania
211
211
211
213
215
216
15
Spis treci
Rozdzia IX
Postpowanie sdowe w sprawach z zakresu ubezpiecze spoecznych
1. Pojcie sprawy z zakresu ubezpiecze spoecznych
1.1. Definicja ustawowa sprawy z zakresu ubezpiecze spoecznych
(art. 476  2 i 3 k.p.c.)
1.1.1. Skarga na bezczynno (art. 4779  4 k.p.c.)
1.1.2. Odwoanie w sprawie decyzji wydanej na skutek rozpoznania
wniosku o interpretacj
1.1.3. System orzekania o niepenosprawnoci
2. Gdzie, jak i kiedy wnie odwoanie
2.1. Waciwo rzeczowa sdw (art. 4778  1 k.p.c.)
2.2. Waciwo miejscowa sdw (art. 461  2–3 k.p.c.)
2.3. Termin do wniesienia odwoania, wymogi formalne, tre odwoania
3. Strony postpowania w sprawach z zakresu ubezpiecze spoecznych
(art. 47711  1 pkt 1 k.p.c.)
3.1. Ubezpieczony (art. 476  5 pkt 2 k.p.c.)
3.2. Inna osoba, ktrej praw i obowizkw dotyczy zaskarona decyzja
3.3. Organ rentowy (art. 476  4 k.p.c.)
3.4. Zainteresowany
3.5. Reprezentacja stron w postpowaniu z zakresu ubezpiecze spoecznych
4. Przebieg postpowania w sprawach z zakresu ubezpiecze spoecznych i jego
odrbnoci
4.1. Wstpne badanie sprawy i czynnoci wyjaniajce jako instrumenty
suce realizacji zasady szybkoci postpowania w sprawach
ubezpieczeniowych (art. 467–468 k.p.c.)
4.2. Zmiana przez organ rentowy zaskaronej decyzji przed rozstrzygniciem
sdu (art. 47713 k.p.c.)
4.3. Inne odrbnoci majce na celu przyspieszenie postpowania
4.4. Odrbnoci majce na celu ochron interesw ubezpieczonych
5. Rozstrzygnicie sdu
5.1. Przedmiot rozstrzygnicia
5.2. Sposoby rozstrzygnicia
5.3. Zaskaranie orzecze sdu I instancji, nadzwyczajne rodki zaskarenia
Pytania
Rozdzia X
Podstawowe informacje o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw
1. Podstawowe rdo regulacji i jego gwne zaoenia
2. Zakres podmiotowy ustawy o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw
2.1. Rolnik – definicja ustawowa
2.2. Domownik (art. 6 pkt 2 u.u.s.r.)
2.3. Pojcie dziaalnoci rolniczej i gospodarstwa rolnego
2.3.1. Dziaalno rolnicza
2.3.2. Gospodarstwo rolne
16
217
217
217
218
218
219
219
219
220
221
222
222
223
223
224
225
225
225
226
226
227
227
227
229
230
230
232
232
233
233
234
234
234
235
Spis treci
3. Charakter ubezpiecze
3.1. Powstanie i ustanie ubezpieczenia obowizkowego
3.2. Powstanie i ustanie ubezpieczenia dobrowolnego
4. Ubezpieczenia wypadkowe, chorobowe i macierzyskie
4.1. Podmioty podlegajce ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu
i macierzyskiemu z mocy ustawy (art. 7 ust. 1 u.u.s.r.)
4.2. Podmioty podlegajce ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu
i macierzyskiemu na wniosek
4.3. wiadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego
i macierzyskiego (art. 9 u.u.s.r.)
5. Ubezpieczenie emerytalno‑rentowe
5.1. Podmioty podlegajce ubezpieczeniu emerytalno‑rentowemu z ustawy
5.2. Podmioty podlegajce dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalno‑
‑rentowemu na wniosek (art. 16 ust. 2 i 3 u.u.s.r.)
5.3. wiadczenia z ubezpieczenia emerytalno‑rentowego rolnikw
6. Zbieg tytuw do ubezpiecze (art. 5a u.u.s.r.)
7. wiadczenia z ustawy o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw
7.1. Jednorazowe odszkodowanie
7.2. Zasiek macierzyski (art. 15 u.u.s.r.)
7.3. Zasiek pogrzebowy (art. 35 u.u.s.r.)
7.4. Zasiek chorobowy(art. 14 u.u.s.r.)
7.5. Emerytury rolnicze
7.5.1. Emerytura w wieku podstawowym (art. 19 ust. 1 w zw. z art. 20
ust. 1 i 3 u.u.s.r.)
7.5.2. Wczeniejsza emerytura rolnicza (art. 19 ust. 2 i 3 w zw. z art. 20
ust. 1–3 u.u.s.r.)
7.6. Renty rolnicze z tytuu niezdolnoci do pracy w gospodarstwie rolnym
7.7. Renta rodzinna
7.8. Wysoko rent i emerytur rolniczych
7.8.1. Ustalanie czci skadkowej wiadczenia
7.8.2. Ustalanie czci uzupeniajcej
7.9. Zbieg emerytur i rent
7.10. Zawieszanie prawa do emerytury i renty rolniczej oraz wypaty emerytur
i rent rolniczych
Zaprzestanie dziaalnoci rolniczej (art. 28 ust. 4 u.u.s.r.)
7.11. wiadczenia przyznawane w drodze wyjtku (art. 55 ust. 1–2 u.u.s.r.)
Pytania
235
235
236
237
237
237
238
238
238
239
239
240
242
242
244
244
244
245
245
246
246
249
249
250
250
251
252
253
254
255
Literatura
257
Skorowidz przedmiotowy
259
17