Wierni Ojczyźnie i żołnierskiemu koleżeństwu pozostaniemy

Wierni Ojczyźnie i żołnierskiemu koleżeństwu pozostaniemy nadal
14 czerwca Związek Żołnierzy Wojska Polskiego obchodzi 35. rocznicę swego
powstania. Potrzeba jego istnienia zarysowała się w połowie 1980 roku. Jego
utworzeniu sprzyjało ówczesne ożywienie społeczne i polityczne w kraju. 12
lutego 1981 roku w warszawskim Klubie Garnizonowym Domu Wojska Polskiego
„Za Żelazną Bramą” odbyło się spotkanie przedstawicieli organizacji społecznych
i środowisk kombatanckich z przedstawicielami MON i Komitetu Obrony Kraju.
Jego celem było powołanie Komitetu Założycielskiego Związku Byłych Żołnierzy
Zawodowych (ZBŻZWP).
1 kwietnia 1981 roku prezes Rady Ministrów podpisał rozporządzenie w sprawie
uznania tej organizacji za stowarzyszenie wyższej użyteczności. Związkowi nadano
statut, ustalony i ogłoszony przez ministra spraw wewnętrznych w porozumieniu
z ministrem obrony narodowej. Związek został zarejestrowany według przepisów
ustawy „Prawo o stowarzyszeniach”. 12 czerwca 1981 roku zostało podpisane
pierwsze porozumienie między Ministerstwem Obrony Narodowej i powstałym
ZBŻZWP, w którym określono szczegółowo zobowiązania stron. Dzięki nadaniu
Związkowi statusu stowarzyszenia wyższej użyteczności przysługiwała mu osobowość prawna, lokal, dotacje i etaty.
13–14 czerwca 1981 roku w Warszawie odbył się pierwszy Założycielski Zjazd
Krajowy Delegatów ZBŻZ. Reprezentowali oni około 20 tys. członków. Wybrano
naczelne władze Związku: Zarząd Główny, Główną Komisję Rewizyjną oraz
Główny Sąd Koleżeński. Odtąd najwyższą władzą Związku jest krajowy zjazd
jego delegatów. Odbyło się już dziesięć zjazdów. Na każdym z nich delegaci
uchwalali programy działania dostosowywane do zmieniającej się sytuacji w kraju.
Od początku powstania Związek obejmował swym zasięgiem cały kraj, przyjmując
trzyszczeblową strukturę, na którą składały się: organizacja krajowa z władzami
naczelnymi; organizacje wojewódzkie i rejonowe z władzami wojewódzkimi i rejonowymi oraz koła jako podstawowe jednostki organizacyjne. Na VI Krajowym
Zjeździe Delegatów Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy
Wojska Polskiego (7–8 listopada 2001 roku) w miejsce dotychczasowych 49
zarządów wojewódzkich utworzono 16 zarządów wojewódzkich oraz 33 zarządy
rejonowe (w miastach, które przestały być wojewódzkimi).
Stopniowo zmieniał się stan liczebny Związku. W 1985 roku organizacja zrzeszała ponad 35 tys. członków. Stanowiło to około 60% ówczesnej liczby rezerwistów
oraz emerytów i rencistów wojskowych. W połowie 1989 roku Związek liczył ponad
41 tys. członków zrzeszonych w 668 kołach. Była to największa liczba członków
w dotychczasowej historii naszej organizacji. W kolejnych latach liczebność
Związku się zmniejszała. W 1993 roku należało do niego ponad 34 tys. członków
skupionych w 632 kołach. Taki stan utrzymał się jeszcze w 1997 roku. Pod koniec
2005 roku członków było już tylko 25,5 tys., zrzeszonych w 565 kołach. Niestety,
z różnych przyczyn (głównie biologicznych oraz coraz bardziej ograniczonych
możliwości działania w sferze socjalno-zdrowotnej) stan członków zmniejsza
się nadal, aż do około 14 tys. związkowców zrzeszonych w ponad 400 kołach.
Podczas I Zjazdu Delegatów uchwalono statut oraz program działania organizacji. Jej program obejmował trzy sfery działalności: społeczną, socjalno-zdrowotną
i proobronną. Były one w różnym stopniu akcentowane podczas obrad poszczególnych zjazdów, do X Zjazdu włącznie. Po I Krajowym Zjeździe Delegatów Zarząd
Główny Związku zainicjował budowę Domu Emeryta Wojskowego i doprowadził
do znowelizowania w 1983 roku wojskowej ustawy emerytalnej.
Warto przypomnieć zasadnicze zmiany, jakich dokonały niektóre zjazdy delegatów. W rezultacie obrad III Krajowego Zjazdu Delegatów (24–26 listopada
1989 roku) Zarząd Główny położył szczególny nacisk na poprawę trudnej sytuacji
materialnej emerytów i rencistów wojskowych, wynikającej z powstawania tzw.
starych portfeli. Zarząd Główny i Ministerstwo Obrony Narodowej podejmowały
wiele działań, które zakończyły się uchwaleniem w 1993 roku ustawy „O zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin”. Ustawa ta zapewniała
emerytom i rencistom wojskowym płacową waloryzację świadczeń, a tym samym
stabilne warunki materialne. W kwietniu 1992 roku Sąd Rejonowy w Warszawie,
na wniosek Zarządu Głównego Związku, wydał postanowienie o powołaniu
Fundacji Pomocy Emerytom i Rencistom Wojskowym.
Po IV Krajowym Zjeździe Delegatów (19–20 listopada 1993 roku) nastąpiła
zmiana priorytetów w działalności Związku. Większy nacisk położono na problemy proobronne, patriotyczno-wychowawcze i społeczne. W czerwcu 1995 roku
z inicjatywy Związku podpisano porozumienie o współpracy między ministrem
obrony narodowej i naczelnymi władzami sześciu stowarzyszeń skupiających byłych żołnierzy zawodowych. W wyniku tych działań powstało Przedstawicielstwo
Stowarzyszeń, a jego przewodniczącym został prezes Zarządu Głównego ZBŻZ.
Przedstawicielstwo zapoczątkowało współdziałanie stowarzyszeń żołnierskich
o różnych rodowodach i doprowadziło do powołania Federacji Stowarzyszeń
Rezerwistów i Weteranów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (FSRiWSZRP).
Po wstąpieniu Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego Federacja została
reprezentacją polskich organizacji żołnierzy rezerwy w Międzysojuszniczej Konfederacji Oficerów Rezerwy (CIOR), afiliowanej przy NATO.
Na V Krajowym Zjeździe Delegatów (6–7 listopada 1997 roku) przyjęto nową
formułę Związku i nową jego nazwę: Związek Byłych Żołnierzy Zawodowych
i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego (ZBŻZiORWP). Zmiany w statucie
umożliwiły wstępowanie do Związku oficerom i podchorążym rezerwy oraz
żołnierzom zawodowym w służbie czynnej. Związek stał się jedynym w Polsce
stowarzyszeniem, którego członkami – obok byłych żołnierzy zawodowych –mogli
być również kadrowi żołnierze rezerwy WP.
Duże znaczenie miał VI Krajowy Zjazd Delegatów ZBŻZiORWP (7–8 listopada
2001 roku). W kwietniu 2002 roku Zarząd Główny wystąpił do ministra obrony
narodowej z prośbą o spowodowanie normatywnego uregulowania możliwości
mianowania na wyższy stopień wojskowy byłych żołnierzy zawodowych, którzy nie
są rezerwistami z przydziałami mobilizacyjnymi ani nie mają uprawnień kombatanc-
kich, natomiast jako wolontariusze w ramach naszego stowarzyszenia prowadzą
aktywną działalność na rzecz krzewienia patriotyzmu oraz umacniania obronności
i bezpieczeństwa państwa. Opracowano projekty nowelizacji odpowiednich ustaw,
które zostały skierowane do ministra obrony narodowej oraz do senackiej Komisji
Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego.
Jednym z ważniejszych ustaleń nowego porozumienia o współpracy MON ze
stowarzyszeniami i fundacjami, zwłaszcza ze ZBŻZiORWP, było zobowiązanie
resortu obrony narodowej do współdziałania w organizowaniu opieki specjalnej
(paliatywnej) dla byłych żołnierzy zawodowych i ich rodzin.
Tak zwana restrukturyzacja sił zbrojnych, skutkująca rozwiązaniem wielu
związków taktycznych i jednostek wojskowych, negatywnie wpłynęła na losy stowarzyszenia. W wyniku likwidacji patronackich jednostek i instytucji wojskowych
część kół i zarządów rejonowych została pozbawiona dotychczasowych siedzib.
Związek stopniowo zaznaczał swoją obecność na arenie międzynarodowej. Na
Kongresie Europejskiej Organizacji Związków Żołnierzy (EUROMIL) w Budapeszcie przyjęto go do tej organizacji w charakterze obserwatora. Wniosek w tej sprawie
przedstawił ówczesny przewodniczący Konwentu Dziekanów płk Marek Bielec.
Na VII Krajowym Zjeździe Delegatów Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych
i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego (25–26 października 2005 roku) znowelizowano statut Związku. W wyniku starań Zarządu Głównego w kwietniu 2006 roku
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy nadał Związkowi Byłych Żołnierzy Zawodowych
i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego status organizacji pożytku publicznego i zatwierdził zmiany dokonane w statucie. W maju tegoż roku na kongresie EUROMIL
w Atenach Związek został członkiem rzeczywistym tej organizacji.
Po długoletnich dyskusjach, w tym podczas dwóch krajowych zjazdów delegatów, podjęto uchwałę o zmianie nazwy Związku. 26 maja 2010 roku Sąd Rejonowy
dla m.st. Warszawy dokonał wpisu naszej organizacji pod nową nazwą: Związek
Żołnierzy Wojska Polskiego.
Nasze stowarzyszenie przywiązuje dużą wagę do symboliki narodowej i organizacyjnej. Do symboliki związkowej należą sztandar i znak Związku. Zmiana
nazwy spowodowała m.in. sukcesywną wymianę sztandarów Zarządu Głównego,
zarządów wojewódzkich i rejonowych oraz kół. Dewizą Związku jest hasło: „Zawsze
wierni Ojczyźnie”.
Związek ma rozbudowany system statutowych wyróżnień, a wśród nich tytuły
honorowe, wpis do honorowej księgi zasłużonych dla Związku, tytuł „Człowiek
Roku Związku” i Odznakę Honorową za Zasługi dla Związku. Niezwykle ceniony
jest Krzyż ZŻWP czterech klas: I – złoty z gwiazdą, II – złoty, III – srebrny i IV
– brązowy.
Od wrzenia 2014 roku Związek Żołnierzy Wojska Polskiego ma swój hymn.
Jest nim utwór muzyczny pod tytułem: „To przecież nie tak dawno”, którego
twórcą jest płk Jan Chojnacki. Swój utwór przekazał on Związkowi w formie
darowizny w listopadzie 2012 roku. Hymn towarzyszy ważnym wydarzeniom
w życiu Związku i jest przyjmowany z wielkim wzruszeniem.
35-letnia działalność naszego stowarzyszenia była związana z wyjątkowymi
wydarzeniami w dziejach naszego państwa. Następowały w tym czasie ważne
zmiany społeczno-polityczne i gospodarcze. Mimo pogarszających się warunków
działania Związek przetrwał, zachowując swą godność i społeczny szacunek.
Było to możliwe m.in. dzięki konsekwentnemu przestrzeganiu podstawowych
zasad działalności związkowej, jakimi są zachowanie neutralności partyjnej
i politycznej oraz przestrzeganie tolerancji światopoglądowej.
Kierując się wspomnianymi zasadami, Związek bronił godności i honoru
wszystkich żołnierzy Wojska Polskiego. Zwracał uwagę na potrzebę krzewienia
patriotycznych postaw, zwłaszcza wśród młodzieży. Propagował konieczność
umacniania zdolności obronnych naszej Ojczyzny.
W 35-letniej historii jego działalnością kierowali członkowie Zarządu Głównego
na czele z prezesami, którymi w kolejnych kadencjach byli: płk Roman Leś, gen.
dyw. Brunon Marchewka, płk Antoni Przestaszewski, płk dr Zenon Biesaga, gen.
dyw. Adam Rębacz i gen. dyw. dr Franciszek Puchała (od 2013 roku). Wspierali
ich sekretarze generalni oraz prezesi zarządów wojewódzkich i rejonowych. Nad
przestrzeganiem statutu Związku w poszczególnych kadencjach czuwały: Główna
Komisja Rewizyjna i Główny Sąd Koleżeński.
Różnorodna działalność związkowa była popularyzowana zwłaszcza na łamach
organu prasowego Związku, jakim jest „Głos Weterana i Rezerwisty”. Jego pierwszym redaktorem naczelnym był płk Antoni Witkowski. GWiR należy do Europejskiego Stowarzyszenia Prasy Wojskowej EMPA. W strukturach informacyjnych
Związku działają społecznościowe portale internetowe.
Realizacja statutowych zadań nie byłaby możliwa bez zaangażowania wszystkich członków naszej organizacji i bez współpracy z MON, podległymi jemu jednostkami i instytucjami wojskowymi, która układała się bez większych problemów i obu
stronom przynosiła pożytek. Tym bardziej niezrozumiałe jest rozwiązanie 5 lutego
b.r. porozumienia o współpracy ministra obrony narodowej z naszą organizacją
z 15 lipca 2013 roku. Jednak niezależnie od uprzedzeń obecnego kierownictwa
MON i niektórych dziennikarzy do naszego Związku wierzę, że uformowani jako
żołnierze zawsze pozostaniemy wierni naszej Ojczyźnie – Polsce i nie zgodzimy
się na status „żołnierzy wykluczonych”.
Z okazji 35. rocznicy powstania naszego Związku w imieniu Zarządu Głównego
wszystkim członkom naszej organizacji przesyłam serdeczne pozdrowienia oraz
składam gratulacje wraz z podziękowaniem za codzienną owocną pracę społeczną. Życzę wszystkim Koleżankom i Kolegom satysfakcji z dokonań osiągniętych
w służbie i pracy zawodowej, niezawodnego zdrowia, pomyślności w życiu osobistym i rodzinnym, codziennego optymizmu oraz spełnienia planów i marzeń.
Bądźmy wierni żołnierskiemu „esprit de corps”!
Prezes Związku Żołnierzy Wojska Polskiego
gen. dyw. dr Franciszek PUCHAŁA