Surdopedagogika

OLSZTYŃSKA SZKOŁA WYŻSZA
im. Józefa Rusieckiego
Wydział Pedagogiczny
Artur Paweł Moskalik
Nr albumu PSS/5455
Surdopedagogika
Temat: Świetlica terapeutyczna dla osób z
uszkodzonym słuchem w Działdowie
– cele i organizacja
Praca dyplomowa napisana
pod kierunkiem
mgr Maria Jasińska-Zamarja
Olsztyn 2009
Spis treści:
Wstęp
Rozdział I. Geneza i najważniejsze wydarzenia w historii działalności
stowarzyszenia ………………………………………………………………….
5
1.1. Polski Związek Głuchych ………………………………………………….
5
1.2. Definicja, geneza i ewolucja języka migowego ……………………………
6
Rozdział II. Osoby niepełnosprawne jako twórcy i odbiorcy kultury oraz cele
i zadania świetlicy terapeutycznej …....…………………………………………
2.1.
Niesłyszący
twórcy
czyli
przy
pomocy
10
arteterapeutycznej
i biblioterapeutycznej …..…………….…………………………………………
10
2.2. Czytelnictwo niesłyszący …………………………………………………..
14
Rozdział
III.
Organizacja
pracy świetlicy
terapeutycznej
dla
osób
z uszkodzonym słuchem ….…………………………………………………….
17
3.1. Struktura świetlicy …………………………………………………………
19
3.2. Przewidywane efekty pracy świetlicy terapeutycznej …………………...…
20
3.3. Umiejscowienie oraz czas funkcjonowania świetlicy …………………..….
21
Zakończenie
Bibliografia
1
„W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek
stawał się cor az bar dziej człowiek iem
- o to, ażeby bar dziej był, a nie tylk o więcej miał,
aby więc popr zez wszystko, co ma, co posiada,
umiał bar dziej i pełniej być człowiek iem,
to znaczy,
ażeby r ównież umiał bar dziej być nie tylk o z dr ugim,
ale i dla dr ugich”.
„
Jan Paweł II
Wstęp
Przez wiele stuleci rozwijająca się stopniowo wiedza o komunikowaniu się
ludzi ogranicza się do zagadnień związanych z wykorzystywaniem w kontaktach
społecznych dźwiękowych systemów językowych. Ten naturalny dla człowieka
sposób komunikowania się służy członkom określonej wspólnoty językowej do
wymiany informacji i wyrażania uczuć. W badaniach nad komunikowaniem się ludzi
często jednak pomijano złożoność i bogactwo niewerbalnych elementów zachowań
językowych, także przez bardzo długi czas nie brano w nich pod uwagę języka
migowego.
Język migowy pozostawał poza zakresem zainteresowania, aż do połowy XX
wieku. W drugiej połowie XX wieku język migowy stał się przedmiotem badań
naukowych w wielu krajach.
Na terenie powiatu działdowskiego funkcjonuje Polski Związek Głuchych
Koło Terenowe w Działdowie. Podczas spotkań członków stowarzyszenia powstała
propozycja utworzenia świetlicy edukacyjnej, która pozwoliłaby się osobom
niesłyszącym i niedosłyszącym dokształcać się pod względem nauki języka
migowego oraz rozwijać ich naturalne zainteresowania, zamiłowania, uzdolnienia.
Skoncentrowałem się na umiejętnościach wymagających rozumienia siebie,
samoakceptacji, tolerancji wobec innych. Uważam, że powinniśmy uczyć dzieci,
młodzież i dorosłych niesłyszących i niedosłyszących z istotnych życiowych
umiejętnościach:
Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach?
Jak żyć w zgodzie z innymi i z samym sobą?
Instruktor zajmuje szczególną pozycję wśród pedagogów i terapeutów.
Członkowie dzieci, młodzieży i dorosłych niesłyszących i niedosłyszących mają
2
w stosunku do niego pewne wymagania i oczekiwania. Ta wyjątkowa pozycja
obliguje go do znaczenie większego zainteresowania podopiecznymi. Członkowie
dzieci, młodzieży i dorosłych niesłyszących i niedosłyszących oczekują od niego nie
tylko przekazywania im wiedzy merytorycznej, lecz przede wszystkim pomocy
w rozwiązywaniu ich problemów, w znalezieniu swojego miejsca w pracy i w życiu.
Tymczasem w dzisiejszym klubie nie ma zbyt wiele czasu na taki kontakt. Stale
rośnie zakres wiedzy, którą trzeba przekazać. W zmieniających się programach
nauczania coraz mniej jest miejsca na zajęcia, które rozwijałyby u młodego i
starszego człowieka wrażliwość, dbałość o zdrowie fizyczne i psychiczne, zanika
również uczenie sztuki bycia z innymi ludźmi. Rzadko mówi się, jak ważna jest
umiejętność stawiania i realizacji celów, jak pokonać własny strach, jak walczyć z
innymi słabościami, jak rozwijać mocne strony osobowości.
„Dzieci są jak nasiona, które posialiśmy.
Musimy je karmić tak, by wyrosły na zdrowych,
silnych i wypełnionych miłością ludzi”
(Fran D. Rosen-Sawyer)
Od tego, czy członkowie podejmują wysiłek pracy nad własnym działaniem,
przejmą odpowiedzialność i kontrolę nad sobą, zależy efekt końcowy.
Podjęcie pracy nad sobą wymaga motywacji i umiejętności. Najważniejszym
zadaniem instruktora – wychowawcy świetlicy jest uświadomienie wychowankom,
że warto podjąć ten trud oraz wskazanie sposobów, ćwiczeń pozwalających
zrealizować to wyzwanie.
Zaprezentowany przeze mnie cykl psychoedukacyjny „ARTETERAPIA –
terapia za pomocą sztuk plastycznych” oraz „BIBLIOTERAPIA – terapia za
pomocą lektur, gazet i czasopism”, z naszej propozycji, spotkań z członkami
dzieci, młodzieży i dorosłymi niesłyszącymi i niedosłyszącymi w świetlicy
stowarzyszenia pomaga mi i innymi instruktorom w codziennej pracy i profilaktyce
zaburzeń i zachowań. Opierając się na określonych założeniach i odwołując się do
osobistych doświadczeń członków, program ma zadanie uświadomić dzieciom
i młodzieży oraz dorosłym niesłyszącym i niedosłyszącym, iż kształt ich życia zależy
od nich samych, od ich myśli i działań, które dziś podejmują.
3
Prawidłowością jest, że człowiek nie może się w pełni rozwijać bez
realizowania takich ważnych wartości, jak: piękno, dobro, sprawiedliwość, empatia,
prawda, cierpliwość. W związku z tym program na świetlicę edukacyjną ułożyłem
w następujące cykle tematyczne:
1. Integracja grupy.
2. Rozwój osobisty.
3. Porozumiewanie się, asertywność.
4. Rozwiązywanie konfliktów, negocjacje.
5. Decyzje, rozwiązywanie problemów.
6. Promocja twórczości osób niesłyszących i niedosłyszących.
7. Wspieranie
działań
arteterapeutycznych
i
biblioterapeutycznych
wspomagających proces ekspresji twórczej oraz rozwój osobowości.
8. Dokształcania osób pracujących ze środowiskiem artystów niesłyszących
i niedosłyszących.
Sens tych zajęć polega na wspólnym byciu, budowaniu udanych relacji z innymi
i tworzeniu reguł współżycia. Najważniejsza jest otwarta komunikacja, która
wzmacnia związki między ludźmi, sprzyja nawiązywaniu przyjaźni, buduje zaufanie
i poczucie bezpieczeństwa. Życie ludzkie jest tak skonstruowane, że trudno je
przeżyć nie doświadczając irytacji, frustracji, apatii, gniewu i nie zderzając się z
przykrą rzeczywistością. Realizowany cykl zajęć – „Żyj w zgodzie z sobą i z innymi”
– zmierza to do:
 akceptowania siebie, takim, jakim jestem,
 przełamywania własnych słabości i ograniczeń,
 kształtowania umiejętności komunikowania się językiem migowym,
 „bycia dobrym” dla innych ludzi słyszących,
Osoby zrzeszone w stowarzyszeniu są chłonne wiedzy, rozwojowe,
nastawione poznawczo do świata, dlatego przewidujemy, iż wyżej przedstawione
cele, zadania będą ulegały rozwojowi o kolejne kierunki zainteresowania.
4