RMI(09)8845:1 Bruksela, 18 grudnia 2009 PROJEKT STANOWISKA

RMI(09)8845:1
Bruksela, 18 grudnia 2009
PROJEKT STANOWISKA KOMITETÓW COPA-COGECA W SPRAWIE ROLI INSTRUMENTÓW ZARZADZANIA RYZYKIEM W RAMACH WPR PO 2013 ROKU.
I. Wstęp
1.
Rolnic two zawsze było działalnośc ią nac ec howaną niepewnośc ią oraz dużym ryzykiem.
Negatywne skutki zmian klimatu oraz c horób roślin i zwierząt stanowią większe niż
kiedykolwiek wc ześniej ryzyko, które może być z pewnośc ią zredukowane, ale nie
kontrolowane. W związku z tym, aktywne zarządzanie ryzykiem jest kluc zowym c elem
każdego rolnika i każdej spółdzielni rolnej.
2. Pomimo, że działania w zakresie zarządzania ryzykiem prowadzone przez rolników lub
spółdzielnie są bardzo skutec zne, mogą okazać się niewystarc zając e w oblic zu dużyc h
kryzysów regionalnyc h, krajowyc h lub europejskic h, takic h jak duże powodzie lub
epidemie, jak na przykład pryszczyca.
Tego typu kryzysy mogą zdestabilizować w znacznym stopniu rynki oraz zniszczyć sektor
rolny danego kraju. Mogą one mieć bardzo duży wpływ na dostępność i c eny żywnośc i
oraz na bezpiec zeństwo dostaw. W interesie każdego obywatela leży utrzymanie
zrównoważonego europejskiego sektora rolnego, który będzie konkurenc yjny i który
będzie charakteryzował się wysoką jakością.
3. Nawet nowoc zesny i konkurenc yjny sektor rolny może zostać w znac znym stopniu
dotknięty nagłym kryzysem, do tego stopnia, że będzie mu się trudniej z niego wydostać,
jeżeli w ogóle będzie to możliwe. Public zne wsparc ie dla zarządzania ryzykiem i
kryzysami w celu zapobiegania i skutecznego reagowania na ewentualne kryzysy, stanowi
więc ogromną korzyść dla rolników, konsumentów oraz ogólnie dla społeczeństwa.
4. Ponadto, zdolność rolników i ic h spółdzielni do wykryc ia ryzyka w zakresie taryfikac ji
swoic h produktów jest znac znie ogranic zona, podc zas gdy wszystkie inny sektory
posiadają taką możliwość. Związane jest to z nierównym układem sił w łańc uc hu
żywnościowym, które korzystne jest dla supermarketów i generalnie dla dystrybucji. Tak
długo jak będzie występowała nierównowaga, rolnic y i ic h spółdzielnie będą
potrzebowali public znego wsparc ia, aby mogli skutec znie zarządzać ryzykiem i
kryzysami.
5. Dostęp rolników do public znyc h instrumentów zarządzania ryzykiem znac znie spadł w
ostatnic h latac h. Instrumenty zarządzania ryzykiem, oferowane przez WPR zostały
znacznie osłabione przez ostatnie reformy.
6. Jednocześnie, ryzyko, któremu muszą stawić c zoła rolnic y i ic h spółdzielnie znac znie
wzrosło, szczególnie w związku z następującymi elementami :
Copa - Cogeca | European Farmers European Agri-Cooperatives
61, Rue de Trèves | B - 1040 Bruxelles | www.copa-cogeca.eu
EC Register Number | Copa 44856881231-49 | Cogeca 09586631237-74

Rolnic two bardziej zorientowane na rynek w wyniku reformy WPR z 2003
roku;

Większa
niestabilność
rynków,
związana
z
większym
otwar
c iem
wspólnotowego rynku oraz liberalizacją międzynarodowego handlu;

Zwiększone ryzyko pojawienia się nowyc h c horób roślin i zwierząt,
spowodowane większym przepływem towarów i ludzi na świecie;

Większa c zęstotliwość występowania trudnyc h warunków pogodowyc h w
kontekście zmian klimatu.
7. Twego typu rozwój sytuac ji jasno pokazuje koniec zność przejśc ia ze strategii reakc ji na
kryzysy do skutec znyc h systemów zarządzania ryzykiem, które pozwolą zagwarantować
rentowność rolnic twa w perspektywie krótkoterminowej oraz które stworzą koniec zne
warunki dla utworzenia instrumentów w perspektywie długoterminowej.
8. Komitety Copa i Cogec a domagają się, aby Komisja Europejska rozważyła wpływ
zmiennośc i rynków na bezpiec zeństwo żywnośc i. Duże wahania c en zagrażają
rentowności małych i średnich rolników, którzy nie są w stanie znaleźć w perspektywie
krótkoterminowej alternatywnych rozwiązań w zakresie produkcji.
9. System zarządzania ryzkiem utworzony w ramach WPR po 2013 roku nie powinien być
uważany za sposób faworyzowania rentowności rolnictwa.
10. System zarządzania ryzykiem utworzony w ramac h WPR po 2013 roku nie powinien
również zastępować już istniejących instrumentów regulacji rynku.
II. Uwagi ogólne
11. Wkład finansowy w zarządzanie ryzkiem i kryzysami na poziomie wspólnotowym
powinien zmierzać do zapewnienia rolnikom i ic h spółdzielniom dostępu do szerokiej
gamy instrumentów zarządzania ryzkiem, które będą dyspozyc yjne na rynku. To
europejskie wsparc ie powinno stanowić uzupełnienie systemów krajowyc h (pomoc
państwa i inne formy wsparc ia prywatnego i public znego), ale nie powinno ic h
zastępować. Poszc zególne państwa c złonkowskie powinny jednak mieć możliwość
wyboru sposobu wprowadzania i wdrażania tyc h instrumentów, które nie powinny
jednak zaszkodzić istniejącym systemom krajowym.
12. Komitety Copa i Cogec a uważają, że umożliwienie krajom c złonkowskim korzystania z
tego typu wsparc ia europejskiego mogłoby pomóc w rozwoju konc eptu ubezpiec zeń w
krajach, w których jest on jeszcze nieobecny lub mało rozwinięty.
13. Wdrażanie instrumentów zarządzania ryzykiem w ramac h Przeglądu WPR ogranic zało
się jedynie do kilku państw członkowskich. Duże problemy związane z wdrażaniem i ze
współistnieniem z istniejącymi systemami krajowymi, w znacznym stopniu ograniczyły
rolę tyc h instrumentów. Próg 30% jako kryterium kwalifikowania się do wkładu
finansowego jest zdec ydowanie zbyt wysokie i c zęsto nieosiągalne. Brak wartośc i
progowyc h dla średniej roc znej produkc ji stawia małe i średnie gospodarstwa w
niekorzystnej sytuacji, zważywszy na fakt, że w większości przypadków, gospodarstwa te
nie dysponują odpowiednimi danymi w zakresie ic h roc znej produkc ji. Ponadto, straty
gospodarcze, które zdefiniowane są w artykule 70 Rozporządzenia (WE) nr 73/2009, nie
są równoważne plonom i cyklom produkcji niektórych specyficznych upraw.
14. Spółdzielnie rolne i organizac je produc entów potrzebują szc zególnego wsparc ia, aby
mogły pomóc swoim c złonkom zapoznać się z dyspozyc yjnymi instrumentami
ubezpieczeń oraz aby mogły polepszyć dostęp do tych produktów, w tym do niektórych
wyszukanych instrumentów takich jak rynki terminowe, operacje terminowe na giełdzie
oraz derywaty pogodowe. Pozwoliłoby to ograniczyć wysokie koszty początkowe, które są
c zęsto barierą dla indywidualnyc h rolników, którzy nie korzystają z dostępnyc h
produktów.
15. Wszystkie środki przeznac zone na tworzenie nowyc h instrumentów zarządzania
ryzykiem i kryzysami powinny w miarę możliwości zmierzać do rozwijania tych nowych
instrumentów, w oparc iu o już istniejąc e instrumenty zarządzania na poziomie
krajowym, nie szkodząc przy tym funkc jonowaniu i rentownośc i już istniejąc yc h
systemów.
III. Uwagi dotyczące nowych instrumentów zarządzania ryzykiem i kryzysami 16. Europejscy rolnicy potrzebują bardziej konkurencyjnego rynku ubezpieczeń na poziomie
europejskim. W niektórych krajach, które już dysponują na przykład ubezpieczeniami od
zmian klimatu, koszty tych produktów pozostają jednak zbyt wysokie. Komisja powinna
powziąć zatem wszystkie koniec zne środki, aby promować prawdziwy europejski rynek
ubezpiec zeń rolnyc h, aby faworyzować zdrową konkurenc ję oraz zagwarantować
racjonalne koszty ubezpieczeń.
17. Wspólnotowe ramy prawne w zakresie ubezpieczeń mogłyby zapewnić lepszy rozwój oraz
większą akc eptac ję produktów ubezpiec zeniowyc h oferowanyc h przez prywatne firmy
ubezpiec zeniowe obec ne na rynku. Te produkty mogłyby dotyc zyć ubezpiec zenia
zbiorów, c en i doc hodów. Mogłoby tu również c hodzić o indywidualne produkty
ubezpiec zeniowe lub produkty przeznac zone dla gospodarstw rolnyc h. Rolnic y mogliby
więc dobrowolnie wybrać produkt, który by im najlepiej odpowiadał, oraz odpowiedni
poziom ubezpieczeń na rynku wspólnotowym.
Komitety Copa i Cogeca domagają się, aby rolnicy zawsze znajdowali się w samym sercu
każdego utworzonego systemu oraz aby byli jego głównymi beneficjentami.
18. Europejska strategia ułatwiłaby dyspozycyjność oraz podział danych dotyczących ryzyka
w rolnictwie, oraz możliwość porównania danych poszczególnych państw członkowskich.
Asymetria informac ji stanowi jeszc ze główną przeszkodę w rozwoju skutec znyc h
produktów ubezpieczeniowych.
Produkc ja i doc hody są bardzo różnorodne w Europie : w niektóryc h regionac h i
niektórych sektorach, produkcja i dochody są w miarę stabilne, podczas gdy w innych są
bardzo zmienne.
Dane potrzebne do analizy rozwoju ryzyka klimatycznego, do analizy uzysku i dochodów,
po
c hodzą z różny
c h źródeł. Meteorologi
c zne bazy dany
c h oraz c zynniki
agrometeorologiczne są bardzo ważne, ale badania
w tej dziedzinie są nadal
niewystarczające.
Komitety Copa i Cogec a proszą Komisję Europejską o utworzenie wspólnotowej bazy
danyc h, zawierając ej ważne informac je dotyc ząc e prognoz dla poszc zególnyc h upraw
oraz dane klimatyczne. Tego typu informacje ułatwiłyby rozwój na rynku wiarygodnych
specyficznych produktów ubezpieczeniowych.
Zarządzanie kryzysami i ryzykiem jako odpowiedź na większe wahania rynkowe
19. Większe wahania cen jako skutek otwarcia rynków dotykają wszystkich rolników, nawet
bez porozumienia w WTO. Takie zwiększone wahania rynkowe mogą prowadzić do
większyc h wahań c en konsumenc kic h i zniszc zenia europejskiej produkc ji żywnośc i.
Dlatego tak ważne są instrumenty łagodzące największe wahania.
20. Centralny zestaw instrumentów zarządzania wahaniami rynku to pozostałe jeszc ze
narzędzia rynkowe na poziomie UE, takie jak skup interwenc yjny i prywatne
przechowalnictwo. Instrumenty te muszą zostać zachowane, przynajmniej do momentu
utworzenia nowych instrumentów służących temu samemu celowi.
21. Komitety Copa i Cogeca proponują rozważenie następujących opcji w dyskusji na temat
WPR po roku 2013:
b)
Nowe narzędzia rynkowe służące utrzymaniu stabilności
Narzędzia te mogłyby być wsparciem dla wycofywanych z rynku produktów, na przykład
w przypadku wspólnej organiza
c ji rynku warzyw i owo
c ów, prywatnego
przechowalnictwa lub innych podobnych działań.
b)
Narzędzia chroniące rolników przed wahaniami rynku
§
Kontrakty terminowe
Komitety Copa i Cogeca proszą o rozważenie sposobów zmniejszenia barier wejściowych
dla rynków kontraktów terminowych i opcji. Minimum płynności wymagane na tych
rynkach nadal ogranicza dostęp do nich dla spółdzielni rolniczych i organizacji
producenckich.
Dla przyszłości europejskiego rolnictwa ważne jest zróżnicowanie zasięgu kontraktów
terminowych, aby obejmowały one więcej produktów rolnych. Obecnie kontrakty
terminowe nadal ograniczają się do nielicznych produktów (np. soi, kukurydzy, mleka).
Rozszerzenie nie tylko ułatwiłoby ich stosowanie, ale przyczyniłoby się również do
zwiększenia przejrzystości cen w łańcuchu żywnościowym.
Komitety Copa i Cogeca chciałyby więcej szkoleń dla rolników i spółdzielni opartych na
praktyce, aby lepiej wyjaśnić stosowanie takich produktów.
· Zabezpieczenie dochodów finansowane z budżetu UE.
Zważywszy, że ewentualne zastosowanie takiego narzędzia musi podlegać zasadom
“zielonego koszyka” WTO, może ono być zastosowane tylko wtedy, gdy strata przekracza
30% średnic h doc hodów brutto lub odpowiada doc hodom netto z ostatnic h pięc iu lat,
wyłąc zając rok najlepszy i najgorszy. Zabezpiec zenie doc hodów oparte na takic h
zasadach mogłoby być stosowane niezwykle rzadko. Również w przypadku bardzo złych
lat, strata 30% dochodów brutto w rolnictwie występuje bardzo rzadko.
W związku z tym, przed ustaleniem, jak stworzyć zabezpieczenie dochodów dla WPR po
2013 roku, należy odpowiedzieć na trzy pytania.
Czy rolnicy i spółdzielnie chcą zabezpieczeń dla dochodów w ramach WPR pod
12103 roku?
-
Co oznacza zabezpieczenie dochodów ?
Czy powinno być finansowane ze środków public znyc h c zy prywatnyc h (przez
rolników) ?
Zarządzanie ryzykiem i kryzysami dla upraw, zwierząt i roślin
22. Duże ryzyko naturalne (zwłaszc za susza) powinno być przeanalizowane przez Komisję
Europejską pod kątem możliwośc i utworzenie public zno-prywatnego ubezpiec zenia
pomiędzy UE jako ubezpiec zyc ielem public znym i prywatnymi ubezpiec zyc ielami
zbiorów w Unii Europejskiej. Ułatwiłoby to tworzenie lepszych i bardziej zróżnicowanych
produktów ubezpieczeniowych na rynku.
23. Opróc z prywatnyc h ubezpiec zeń od gradu, które istnieją w większośc i państw
c złonkowskic h UE, dostępność ubezpiec zeń od zjawisk pogodowyc h ogólnie, a
szc zególnie ubezpiec zeń skupiając yc h wiele szkód jest bardzo ogranic zona. Komisja
powinna promować tworzenie takic h ubezpiec zeń poprzez wsparc ie dla premii
ubezpieczeniowych.
24. Jako że duże szkody związane z pogodą, na przykład pożary latem, mają również
negatywny wpływ na pejzaż danego kraju, zasięg Funduszu Solidarnośc i UE powinien
zostać rozszerzony, aby wesprzeć również odnawianie dotkniętych terenów.
25. W związku z ogranic zoną możliwośc ią stosowania obec nyc h zasad w ramac h
rozporządzenia 73/2009 (art.70), Komitety Copa i Cogeca wnoszą o pilne poprawki, w
szc zególnośc i potrzebujemy innyc h kryteriów wybieralnośc i niż te z art.70. Możliwe
rozwiązania:
a. Połączyć udział finansowy lub rekompensatę, zarówno dla straty bezpośredniej i
pośredniej, z ofic jalnymi wskaźnikami pogodowymi i klimatyc znymi, takimi jak
opady, i/lub zmiany temperatur. Taki system ułatwiłby bardziej obiektywną
ocenę strat we wszystkich państwach członkowskich.
W takie sytuac ji fundusze mogą być przyznane tylko za straty w plonac h
spowodowane przez zmiany temperatur w określonym zakresie (np. wpływ suszy
na zboża);
b. Próg 30% jajko warunek ubiegania się o wypłatę musi być dostosowany do
plonów i c yklów produkc ji konkretnyc h roślin, a nie do średniej roc znej
produkcji gospodarstwa;
c. Oc eniać straty wylic zając rzec zywistą utratę plonów (a nie starty finansowe za
pośrednic twem księgowośc i rolnika) za pośrednic twem prywatnej firmy
ubezpieczeniowej na okres wegetacji.
26. Fundusze wzajemne i art. 71 rozporządzenia 73/2009. Komitety Copa i Cogeca domagają
się dalszych poprawek w komunikacji, praktycznych przykładów stosowania i korzyści z
funduszy wzajemnych. Nieodpowiednie informacje ograniczyły ich stosowanie.
Komitety Copa i Cogec a domagają się również rozszerzenia zasięgu funduszy
wzajemnych, tak jak przewiduje rozporządzenie. Wypłaty nie powinny pokrywać jedynie
c horób roślin i zwierząt i zdarzeń środowiskowyc h, ale również straty finansowe
spowodowane przez niekorzystne zdarzenia pogodowe, takie jak mróz, grad, marznąc y
deszcz lub susza. Szerszy zasięg sprawi, że instrument ten będzie bardziej interesujący w
niektórych państwach członkowskich.
27 . Unijny Fundusz Weterynaryjny jest głównym narzędziem finansowym wspomagającym
rolników mając ym do c zynienia bezpośrednio z c horobami zwierząt w gospodarstwie.
Jednak takie choroby mogą też powodować również duże koszty dodatkowe, np. związane z
ograniczeniem ruchu i obowiązkowym niszczeniem produktów zwierzęcych. Te koszty mogą
być bardzo duże.
Unijny Fundusz Weterynaryjny powinien wspierać istniejąc e krajowe fundusze/
programy poprzez zac hęty pomagając e rolnikom wdrażać środki biobezpiec zeństwa na
poziomie gospodarstwa lub pokrywać ryzyko c horób zwierzęc yc h dzięki produktom
ubezpieczeniowym.
Instrumenty związane z bezpośrednimi kosztami walki z c horobami zwierząt powinny
nadal być częścią Funduszu Weterynaryjnego.
Zac hęty te będą dostępne pod warunkiem, że rolnic y ubezpiec zyli się lub wdrożyli
skutec zne środki biobezpiec zeństwa. Tam, gdzie takie ubezpiec zenie nie istnieje, UE
powinna podjąć niezbędne kroki wspierające ich ustanowienie.
Finansowanie nowych instrumentów zarządzania ryzykiem i kryzysami
28. Komitety Copa i Cogeca uważają, że pierwszy filar powinien nadal finansować płatności
bezpośrednie i narzędzia zarządzania rynkiem, ale najważniejsze jest skupienie się na
konkretnyc h instrumentac h w drugim filarze, który będzie miał wystarc zając e źródła,
wykorzystywane również
do finansowania prywatnego zarządzania ryzykiem w
państwach członkowskich UE.
29. Obecnie budżet WPR przyznawany jest co roku i wszystkie niewykorzystane fundusze z
drugiego punktu budżetu UE (rolnictwo) wracają do państwa członkowskiego i nie mogą
być przeniesione na kolejne lata.
Komitety COPA i COGECA wzywają więc do większej elastyc znośc i w przyznawaniu
niewykorzystanych funduszy, aby można je było wykorzystać również w kolejnych latach
(np. polityka regionalna). Fundusze te powinny być wykorzystywane elastyc znie w
ramac h WPR po 2013 roku. Można by je wykorzystać na przykład na niespodziewane
wyzwania rynkowe poprzez finansowanie instrumentów zarządzania ryzykiem w
rolnictwie.
_____________