Lekcja powtórzeniowa – Polska w XIII i XIV wieku
Transkrypt
Lekcja powtórzeniowa – Polska w XIII i XIV wieku
Lekcja powtórzeniowa – Polska w XIII i XIV wieku ________________________________________________________________________________ Lekcje: 1. Rozbicie dzielnicowe w Polsce 2. Gospodarka i społeczeostwo Polski w okresie rozbicia dzielnicowego 3. Odbudowa Królestwa Polskiego przez Władysława Łokietka 4. Polska za panowania Kazimierza Wielkiego 5. Andegawenowie na polskim tronie. 1. Daty – Uzupełnij tabelę 1138 Statut Bolesława Krzywoustego. Początek rozbicia dzielnicowego. 1226 Sprowadzenie Zakonu Krzyżackiego do Polski przez Konrada Mazowieckiego 1241 Bitwa pod Legnicą z Mongołami. Śmierć Henryka Pobożnego Powstanie państwa krzyżackiego w Prusach 1283 1295 Koronacja Przemysła II na króla Polski 1300 Koronacja Wacława II Czeskiego na króla Polski 1308 Utrata Pomorza Gdańskiego przez Polskę. 1320 Koronacja Władysława Łokietka. Koniec rozbicia dzielnicowego. 1327 Wybuch wojny z Zakonem Krzyżackim. Większość księstw śląskich składa hołd lenny Czechom. 1331 Bitwa pod Płowcami z Zakonem Krzyżackim 1333 Kazimierz Wielki zostaje królem 1343 1347 1349 1364 1370 1374 1384 wieczysty pokój z Zakonem Krzyżackim w Kaliszu. Polska odzyskuje ziemię dobrzyńską i Kujawy. Kazimierz Wielki wydał statuty wiślicko – piotrkowskie. pokój w Namysłowie z Czechami – Polska traci Śląsk. Założenie Akademii Krakowskiej. na tronie zasiada Ludwik Węgierski Andegaweński. Unia z Węgrami Wydanie przywileju koszyckiego Jadwiga Andegaweńska koronowana na króla polskiego 2. Postacie – uzupełnij tabelę. (Podaję postacie oprócz władców polskich, których należy znad) Władysław II Najstarszy syn Bolesława Krzywoustego. pierwszy princeps w okresie Wygnaniec rozbicia. Wygnany przez braci w 1146 r. Kazimierz Książę piastowski, który ostatecznie złamał zasadę senioratu stając się Sprawiedliwy księciem ziemi krakowskiej Konrad Mazowiecki Książę mazowiecki, który sprowadził Zakon Krzyżacki i nadał mu w lenno ziemię chełmińską Henryk Pobożny Książę śląski. Zginął w bitwie z Mongołami pod Legnicą 1241 r. Przemysł II Wacław II Czeski Władysław Łokietek Karol Robert Andegaweński Jan Luksemburski Król Polski 1295 – 1296 Zjednoczył Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie Król Polski 1300 – 1305 Król czeski z dynastii Przemyślidów. Król Polski 1306 – 1333 Książę brzesko - kujawski Król węgierski, mąż Elżbiety Łokietkówny. Sojusznik Kazimierza Wielkiego. Król Czech. Sojusznik Zakonu Krzyżackiego za panowania Kazimierza Wielkiego 3. Pojęcia – nowe słowa, które poznaliśmy. Trybut Danina zwykle pieniężna. Świadczenia władcy jako wyraz uznania jego zwierzchności nad danymi terenami. Kanonizacja Inwestytura Statut Immunitet Lokacja Wolnizna Łan Trójpolówka Ugór Sołtys Wójt Patrycjat Pospólstwo Plebs Stan Monarchia stanowa Unia personalna Zasada senioratu Zasada pryncypatu Żupy Przymus drogowy Prawo składu Starosta Ziemia Ogłoszenie przez Kościół danej osoby za świętą. Duchowna – obsadzanie urzędów biskupów i opatów przez władcę. Spisany zbiór praw ustanowionych przez monarchę. Przywilej zwalniający daną ziemię z opłat na rzecz króla lub wyłączający daną ziemię spod władzy sądowniczej władcy. zakładanie wsi lub miasta. Proces ten zapoczątkowano w Polsce w XIII w. Okres zwolnienia osadników z konieczności opłat (czynszów, świadczeń, robocizn) na rzecz właściciela ziemi Miara powierzchni – około 24 ha System uprawy roli w średniowieczu Ziemia leżąca odłogiem – nie uprawiana stał na czele lokowanej wsi. Przewodził sądowi wiejskiemu – ławie Stał na czele lokowanego miasta. Przewodził sądowi miejskiemu – ławie Najwyższa warstwa stanu mieszczańskiego. Bogaci mieszczanie – kupcy Niższa warstwa stanu mieszczańskiego – rzemieślnicy i drobni kupcy Najniższa warstwa stanu mieszczańskiego nie posiadająca praw miejskich; pracownicy najemni. grupa społeczeństwa średniowiecznego, którego członkowie posiadają te same prawa i obowiązki wobec państwa i władcy. Ustrój,. W którym władza monarchy zostaje ograniczona na rzecz stanów, których przedstawiciele zasiadają w reprezentacji stanowej – np. parlamencie. połączenie państw przez osobę władcy. Zasada wprowadzona przez Statut Krzywoustego. Władzę w Polsce dzielnicowej ma przejąć princeps – najstarszy Piast. Zasada wprowadzona na mocy Statutu Bolesława Krzywoustego. Princeps oprócz własnej dzielnicy otrzymuje również dzielnicę senioralną. Ma prawo reprezentować państwo na zewnątrz, powoływać biskupów i opatów. Princeps ma władzę zwierzchnią. Kopalnie soli przywilej nadawany miastom zmuszający kupców do podróżowania określonymi drogami, na których pobierano cła i myta. Przywilej nadawany miastom średniowiecznym zmuszający kupców do wyłożenia na sprzedaż swojego towaru. Urząd wprowadzony ostatecznie przez Kazimierza Wielkiego. Stał na czele ziemi. Jednostka terytorialna państwa polskiego wprowadzona przez Kazimierza Wielkiego. Na jej czele stał starosta Oprócz tego proszę umieć: Postanowienia Statutu Bolesława Krzywoustego i jego skutki Zasady lokacji wsi i miast na prawie niemieckim. Cechy miasta średniowiecznego Przyczyny zjednoczenia Królestwa Polskiego w XIII/XIV w. Wymienid ziemie, które zostały poza granicami Polski w chwili zjednoczenia Królestwa Polskiego i co się z nimi stało Omówid politykę zagraniczną Kazimierza Wielkiego Omówid reformy Kazimierza Wielkiego Dokonad oceny polityki zagranicznej i wewnętrznej Kazimierza Wielkiego Przedstawid stany w Polsce i ich cechy Postanowienia przywileju koszyckiego i wyjaśnid jego znaczenie Stosunki polsko – krzyżackie za dynastii piastowskiej Mapa: Wpisz nazwy: Pomorze Gdaoskie, ziemia chełmioska, ziemia Dobrzyoska, Kujawy, Wielkopolska, Małopolska, Pomorze Zachodnie, Mazowsze, Śląsk, Ruś Halicko Włodzimierska, zaznacz ziemie, które znalazły się poza granicami paostwa w chwili śmierci Władysława Łokietka i wpisz ich nazwy zaznacz granice paostwa polskiego w chwili śmierci Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego Procesy: 1) Rozbicie dzielnicowe Przyczyny rozbicia dzielnicowego Skutki polityczne rozbicia dzielnicowego 2) Lokacja miast i wsi na prawie niemieckim Przyczyny lokacji Przebieg lokacji Skutki lokacji 3) Zjednoczenie Królestwa Polskiego Przyczyny zjednoczenia Etapy zjednoczenia XIII w. 1295 r. 1300 r. 1320 r. Ziemie Królestwa Polskiego w 1320 r. W granicach Poza granicami 4) Wykształcenie się stanów Charakterystyka stanów Stan mieszczański Stan duchowny Stan chłopski Wykształcił się w wieku: Wykształcił się w wieku: Wykształcił się w wieku: Wykształcił się w wieku: Zajmował się: Zajmował się: Zajmował się: Zajmował się: Podstawą wykształcenia się stanu były: Podstawą wykształcenia się stanu były: Podstawą wykształcenia się stanu były: Podstawą wykształcenia się stanu były: Posiadał prawo do: Posiadał prawo do: Posiadał prawo do: Posiadał prawo do: Rycerstwo 5) Stosunki polsko – krzyżackie za dynastii piastowskiej Przyczyny sprowadzenia Krzyżaków Stosunki z krzyżakami za panowania Władysława Łokietka 1308 r. Stosunki z Krzyżakami za panowania Kazimierza Wielkiego 1335 r. 1321 r. 1343 r. 1327 r. 1331 r. 6) Porównanie grodu i miasta Gród Cechy Miasto Cechy 7) Ostatni władcy piastowscy Władysław Łokietek (1306 – 1333) Najważniejsze osiągnięcia i reformy: Kazimierz Wielki (1333 – 1370) Najważniejsze osiągnięcia i reformy: