ustawa o pomocy społecznej

Transkrypt

Dz.U.04.64.593
2004.05.01
2004.06.01
2005.01.01
2005.05.01
2005.07.21
2005.10.01
2005.10.04
2005.11.01
2005.11.21
2006.01.01
2006.08.26
2006.10.13
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.
zm.wyn.z
Dz.U.04.99.1001
Dz.U.04.99.1001
Dz.U.04.273.2703
Dz.U.05.179.1487
Dz.U.05.64.565
Dz.U.05.94.788
Dz.U.05.179.1487
Dz.U.05.164.1366
Dz.U.05.180.1493
Dz.U.05.94.788
Dz.U.05.179.1487
Dz.U.06.144.1043
Dz.U.06.186.1380
art. 138
art. 138
art. 67
art. 1
art. 50
art. 16
art. 1
art. 9
art. 16
art. 16
art. 1
art. 92
ogólne
USTAWA
z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej
(Dz. U. z dnia 15 kwietnia 2004 r.)
Dział I
Przepisy ogólne
Rozdział 1
Zasady ogólne i zakres podmiotowy ustawy
1)
2)
3)
4)
Art. 1. Ustawa określa:
zadania w zakresie pomocy społecznej;
rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania;
organizację pomocy społecznej;
zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej.
Art. 2. 1. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu
umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są
one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
2. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej,
współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i
pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz
osobami fizycznymi i prawnymi.
Art. 3. 1. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do
zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności
człowieka.
2. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust.
1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz
ich integracji ze środowiskiem.
3. Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności
uzasadniających udzielenie pomocy.
4. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli
odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej.
Art. 4. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania
w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Art. 5. Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie
stanowią inaczej, przysługuje:
1) osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i
przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) (1) cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt
rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas
oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13
ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 128, poz. 1175, z późn. zm.),
zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu
uchodźcy;
3) (2) mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru
Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej lub państw niebędących stronami
umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którzy mogą korzystać ze swobody
przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i
jej państwami członkowskimi, posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 6. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) całkowita niezdolność do pracy - całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do I lub II grupy
inwalidów lub legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem
niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
2) dochód dziecka - dochód, do którego zalicza się kwotę otrzymywanej renty wraz z
dodatkiem dla sierot zupełnych, zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny, otrzymywane
alimenty oraz kwotę odpowiadającą dochodom uzyskiwanym z majątku dziecka;
3) dochód na osobę w rodzinie - dochód rodziny podzielony przez liczbę osób w rodzinie;
4) dochód rodziny - sumę miesięcznych dochodów osób w rodzinie;
5) jednostka organizacyjna pomocy społecznej - regionalny ośrodek polityki społecznej,
powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodek pomocy społecznej, dom pomocy społecznej,
placówkę specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, placówkę opiekuńczo-
wychowawczą, ośrodek adopcyjno-opiekuńczy, ośrodek wsparcia i ośrodek interwencji
kryzysowej;
6) kontrakt socjalny - pisemną umowę zawartą z osobą ubiegającą się o pomoc, określającą
uprawnienia i zobowiązania stron umowy, w ramach wspólnie podejmowanych działań
zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodziny;
7) niezdolność do pracy z tytułu wieku - ukończone 60 lat przez kobietę i 65 lat przez
mężczyznę;
8) osoba bezdomna - osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o
ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały,
w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę
niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym
nie ma możliwości zamieszkania;
9) osoba samotna - osobę samotnie gospodarującą, niepozostającą w związku małżeńskim i
nieposiadającą wstępnych ani zstępnych;
10) osoba samotnie gospodarująca - osobę prowadzącą jednoosobowe gospodarstwo domowe;
11) osoba zatrudniona - osobę pozostającą w zatrudnieniu w rozumieniu przepisów o
zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu lub prowadzącą działalność gospodarczą w
rozumieniu przepisów dotyczących działalności gospodarczej;
12) praca socjalna - działalność zawodową mającą na celu pomoc osobom i rodzinom we
wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez
pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu
celowi;
13) renta - rentę z polskiego lub zagranicznego systemu ubezpieczeń społecznych, rentę
strukturalną lub rentę socjalną;
14) rodzina - osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku,
wspólnie zamieszkujące i gospodarujące;
15) średni miesięczny koszt utrzymania w domu pomocy społecznej lub placówce opiekuńczowychowawczej - kwotę rocznych wydatków na działalność domu lub placówki opiekuńczowychowawczej wynikającą z utrzymania mieszkańców lub dzieci, z roku poprzedniego, bez
wydatków inwestycyjnych, powiększoną o prognozowany średnioroczny wskaźnik cen
towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty w ustawie budżetowej na dany rok
kalendarzowy, podzieloną przez liczbę miejsc w domu lub placówce i przez dwanaście;
16) świadczenie nienależnie pobrane - świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie
przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji
materialnej lub osobistej.
wzory
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Art. 7. Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
ubóstwa;
sieroctwa;
bezdomności;
bezrobocia;
niepełnosprawności;
długotrwałej lub ciężkiej choroby;
przemocy w rodzinie;
potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
10) braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki
opiekuńczo-wychowawcze;
11) trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy;
12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
13) alkoholizmu lub narkomanii;
14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Art. 8. 1. Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, z zastrzeżeniem art. 40, 41,
78 i 91, przysługuje:
1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 461 zł, zwanej dalej
"kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej",
2) osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 316 zł, zwanej dalej
"kryterium dochodowym na osobę w rodzinie",
3) rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w
rodzinie, zwanej dalej "kryterium dochodowym rodziny"
- przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 215 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.
2. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty, o których mowa w ust. 1 pkt 1
i 2, uprawniające do zasiłków okresowego i celowego.
3. Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego
złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony,
bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu
w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych
przepisach;
3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
4. (3) Do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się jednorazowego pieniężnego
świadczenia socjalnego, wartości świadczeń w naturze oraz świadczenia przysługującego osobie
bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu
wykonywania prac społecznie użytecznych.
5. W stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą:
1) opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w
przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych - za dochód przyjmuje się przychód z
tej działalności pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, obciążenie podatkiem
należnym i składkami na ubezpieczenie zdrowotne określonymi w przepisach o
powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, związane z prowadzeniem
tej działalności oraz odliczonymi od dochodu składkami na ubezpieczenia społeczne
niezaliczonymi do kosztów uzyskania przychodów, określonymi w odrębnych przepisach, z
tym że:
a) różnicę przychodów i kosztów ich uzyskania ustala się za miesiąc poprzedzający miesiąc
złożenia wniosku w oparciu o wielkości wykazane w deklaracjach podatkowych za okresy
od początku roku do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku oraz od
początku roku do końca miesiąca poprzedzającego ten miesiąc; wysokość miesięcznego
obciążenia podatkiem, składkami na ubezpieczenie zdrowotne oraz składkami na
ubezpieczenia społeczne przyjmuje się z miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia
wniosku,
b) jeżeli podatnik wpłaca zaliczki na podatek dochodowy w formie uproszczonej, a także
jeżeli nie złożył deklaracji, jego dochód ustala się, dzieląc kwotę dochodu z działalności
gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy przez liczbę miesięcy, w których podatnik
prowadził działalność, a jeżeli nie prowadził działalności, dochód ustala się w oparciu o
oświadczenie tej osoby;
2) (4) opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - za dochód
przyjmuje się zadeklarowaną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a jeżeli
z tytułu prowadzenia tej działalności nie istnieje obowiązek ubezpieczenia społecznego,
przyjmuje się kwotę najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
6. W sytuacji gdy podatnik łączy przychody z działalności gospodarczej z innymi
przychodami lub rozlicza się wspólnie z małżonkiem, przez podatek należny, o którym mowa w
ust. 5 pkt 1, rozumie się podatek wyliczony w takiej proporcji, w jakiej pozostaje dochód
podatnika z pozarolniczej działalności gospodarczej wynikający z deklaracji podatkowych do
sumy wszystkich wykazanych w nich dochodów.
7. Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia
działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od
osób fizycznych ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego
urzędu skarbowego za okresy, o których mowa w ust. 5 pkt 1, zawierającego informację o
wysokości:
1) przychodu;
2) kosztów uzyskania przychodu;
3) różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania;
4) dochodów z innych niż działalność gospodarcza źródeł - w przypadkach, o których mowa w
ust. 6;
5) odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne;
6) należnych zaliczek na podatek dochodowy lub należnego podatku;
7) odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne związanych z prowadzeniem
pozarolniczej działalności gospodarczej.
8. Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia
działalności na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od
niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ustala się na podstawie zaświadczenia
wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego zawierającego informację o formie
opodatkowania oraz na podstawie dowodu opłacenia składek w Zakładzie Ubezpieczeń
Społecznych.
9. Przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości
194 zł.
10. Dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej i z ha przeliczeniowych oraz z
innych źródeł sumuje się.
11. W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku
lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego
przekraczającego pięciokrotnie kwoty:
1) kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie
gospodarującej,
2) kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie
- kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od
miesiąca, w którym dochód został wypłacony.
12. (5) W przypadku uzyskania jednorazowo dochodu należnego za dany okres, kwotę tego
dochodu uwzględnia się w dochodzie osoby lub rodziny przez okres, za który uzyskano ten
dochód.
13. W przypadku uzyskiwania dochodu w walucie obcej, wysokość tego dochodu ustala się
według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego z dnia wydania decyzji administracyjnej
w sprawie świadczenia z pomocy społecznej.
orzeczenia administracji
tezy z piśmiennictwa
projekty ustaw
wzory
Art. 9. 1. Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku
badań progu interwencji socjalnej. Badania progu interwencji socjalnej dokonuje Instytut Pracy i
Spraw Socjalnych.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, sposób ustalania progu interwencji socjalnej, zakres potrzeb niezbędnych do
egzystencji, minimalny zakres wydatków, okres oraz źródło danych, z jakiego przyjmuje się
wysokość cen towarów i usług, uwzględniając poziom wydatków gospodarstw domowych z I
kwintyla rozkładu dochodów, których wydatki należy uwzględnić w badaniu progu interwencji
socjalnej.
3. W roku, w którym przeprowadza się weryfikację, Rada Ministrów do dnia 15 maja
przedstawia Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych:
1) propozycję kwot kryteriów dochodowych;
2) informację o realizacji świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej za okres od poprzedniej
weryfikacji, obejmującą liczbę świadczeniobiorców, liczbę świadczeń i ogólną kwotę
wydatków na świadczenia.
4. Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych uzgadnia kryteria dochodowe w
terminie do dnia 15 czerwca danego roku kalendarzowego.
5. Kwota stanowiąca podstawę ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na częściowe
pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej oraz pomocy
pieniężnej na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w
formie rzeczowej, kwoty minimalnego i maksymalnego świadczenia pieniężnego na utrzymanie i
pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców, a także maksymalna
kwota zasiłku stałego ulegają zmianie w terminach weryfikacji kryteriów dochodowych o 50 %
sumy kwot, o które wzrosły kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej i kryterium
dochodowe na osobę w rodzinie.
6. Kwota dochodu z 1 ha przeliczeniowego ulega zmianie w terminach weryfikacji kryteriów
dochodowych o 25 % sumy kwot, o które wzrosły kryterium dochodowe osoby samotnie
gospodarującej i kryterium dochodowe na osobę w rodzinie.
7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza, w drodze
obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski",
zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty, o których mowa w ust. 5 i 6, do dnia 15 lipca w
roku, w którym przeprowadza się weryfikację.
8. W przypadku gdy Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych nie uzgodni
w przewidzianym terminie kryteriów dochodowych, Rada Ministrów ustala, nie niższe niż w
przedstawionej propozycji, kryteria dochodowe oraz kwoty, o których mowa w ust. 5 i 6, w
drodze rozporządzenia, w terminie do dnia 15 lipca danego roku.
8a. (6) Zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty, o których mowa w ust. 5 i 6,
obowiązują od dnia 1 października roku, w którym jest przeprowadzana weryfikacja.
9. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego przedkłada corocznie do dnia 15
kwietnia Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych informację o wysokości
minimum egzystencji ustalonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Jeśli w danym roku
kalendarzowym kwota kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej i kwota
kryterium dochodowego na osobę w rodzinie będzie równa lub niższa niż minimum egzystencji,
Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych może wystąpić do Rady Ministrów z
wnioskiem o zweryfikowanie kwot kryteriów dochodowych. W takim przypadku ust. 1-8 stosuje
się odpowiednio.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.
Art. 10. 1. Przy ustalaniu prawa do zasiłków stałego i okresowego w składzie rodziny nie
uwzględnia się dzieci wychowywanych w rodzinie zastępczej oraz pełnoletnich wychowanków
rodziny zastępczej, a do dochodu rodziny nie wlicza się ich dochodów i pomocy pieniężnej, o
której mowa w art. 78 ust. 1, 5 i 7 oraz art. 88 ust. 1.
2. Przy ustalaniu prawa do pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz pomocy pieniężnej
na kontynuowanie nauki do dochodu rodziny lub pełnoletniego wychowanka rodziny zastępczej
nie wlicza się pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 78 ust. 1, 5 i 7.
3. Przy ustalaniu odpłatności rodziców za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce
opiekuńczo-wychowawczej w składzie rodziny uwzględnia się to dziecko, a także dzieci
przebywające w domu pomocy społecznej, rodzinie zastępczej i placówce opiekuńczowychowawczej, jeżeli rodzice ponoszą odpłatność za ich pobyt.
4. Przy ustalaniu wysokości odpłatności za pobyt osoby w domu pomocy społecznej, w
składzie rodziny uwzględnia się innych członków rodziny przebywających w instytucjonalnych
placówkach opieki, jeżeli rodzina ponosi odpłatność za ich pobyt.
Art. 11. 1. W przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia
przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z
przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić
ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia
niepieniężnego.
2. (7) Brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu
trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego
postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę
bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia
odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić
podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub
wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
3. W przypadku odmowy przyznania albo ograniczenia wysokości lub rozmiaru świadczeń z
pomocy społecznej należy uwzględnić sytuację osób będących na utrzymaniu osoby ubiegającej
się o świadczenie lub korzystającej ze świadczeń.
Art. 12. W przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego dysproporcji między
udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową osoby lub rodziny, wskazującą, że
osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne
zasoby majątkowe, w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych,
wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości, można odmówić przyznania
świadczenia.
Art. 13. 1. Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do
świadczeń z pomocy społecznej.
2. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej.
Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.
Art. 14. W sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98,
poz. 1071, z późn. zm.1)), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
Rozdział 2
Zadania pomocy społecznej
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Art. 15. Pomoc społeczna polega w szczególności na:
przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;
pracy socjalnej;
prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;
analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;
realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;
rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych
potrzeb.
Art. 16. 1. Obowiązek zapewnienia realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na
jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej w zakresie
ustalonym ustawą.
2. Gmina i powiat, obowiązane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań
pomocy społecznej, nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, mimo istniejącego
obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb
życiowych.
3. Pomocy nie mogą również odmówić podmioty, którym jednostki samorządu
terytorialnego zleciły realizację zadań, na zasadach określonych w art. 25.
Art. 17. 1. Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy:
1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze
szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup
szczególnego ryzyka;
2) sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej;
3) udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego
pozbawionym;
4) przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych;
5) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;
6) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku
zdarzenia losowego;
7) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia
zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości
uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym
Funduszu Zdrowia;
8) przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego;
9) opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z
zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad
długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką,
ojcem lub rodzeństwem;
10) praca socjalna;
11) organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu
zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami
psychicznymi;
12) prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia
dziennego lub mieszkaniach chronionych;
13) tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną;
14) dożywianie dzieci;
15) sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;
16) kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca
gminy w tym domu;
17) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w
wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego;
18) utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na
wynagrodzenia pracowników.
2. Do zadań własnych gminy należy:
1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych;
2) przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków,
pożyczek oraz pomocy w naturze;
3) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o
zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki;
4) podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych
potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych,
5) (8) współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz
informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa
zawodowego i o szkoleniach.
wzory
Art. 18. 1. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę
należy:
1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych;
2) opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;
3) organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania
dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
4) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską
żywiołową lub ekologiczną;
5) prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z
zaburzeniami psychicznymi;
6) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na
celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego
wsparcia.
2. Środki na realizację i obsługę zadań, o których mowa w ust. 1, zapewnia budżet państwa.
Art. 19. Do zadań własnych powiatu należy:
1) opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze
szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób
niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego
ryzyka - po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami;
2) prowadzenie specjalistycznego poradnictwa;
3) organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe
pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia
z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania
niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym;
4) zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki
rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjnoopiekuńczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych, dla dzieci i młodzieży, w tym
placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a także tworzenie i wdrażanie
programów pomocy dziecku i rodzinie;
5) pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w placówkach
opiekuńczo-wychowawczych i w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu;
6) przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom
opuszczającym placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego,
domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla
matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla
nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze lub młodzieżowe
ośrodki wychowawcze;
7) pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do
życia, młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i
socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych
intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze
oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze
lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, mających braki w przystosowaniu się;
8) pomoc osobom mającym trudności w integracji ze środowiskiem, które otrzymały status
uchodźcy;
9) pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu
karnego;
10) prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym
oraz umieszczanie w nich skierowanych osób;
11) prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz
powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w
ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków wsparcia dla
osób z zaburzeniami psychicznymi;
12) prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej;
13) udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach;
14) szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu;
15) doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej z terenu powiatu;
16) podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i
realizacja programów osłonowych;
18) sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej;
19) utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, w tym zapewnienie
środków na wynagrodzenia pracowników.
Art. 20. 1. Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy:
1) pomoc uchodźcom w zakresie indywidualnego programu integracji oraz opłacanie za te
osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym
2) prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami
psychicznymi;
3) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na
wsparcia.
2. Środki na realizację zadań, o których mowa w ust. 1, zapewnia budżet państwa.
Art. 21. Do zadań samorządu województwa należy:
1) opracowanie, aktualizowanie i realizacja strategii wojewódzkiej w zakresie polityki
społecznej będącej integralną częścią strategii rozwoju województwa obejmującej w
szczególności programy: przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, wyrównywania szans
osób niepełnosprawnych, pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych, współpracy z organizacjami pozarządowymi - po konsultacji z powiatami;
2) organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie publicznych szkół służb społecznych oraz
szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej;
3) rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz opracowywanie regionalnych programów pomocy
społecznej wspierających samorządy lokalne w działaniach na rzecz ograniczania tego
zjawiska;
4) inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej;
5) organizowanie i prowadzenie regionalnych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
6) prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w placówkach opiekuńczowychowawczych na terenie województwa;
8) sporządzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej i przekazywanie go wojewodzie
do dnia 1 marca każdego roku;
9) utworzenie i utrzymanie regionalnego ośrodka polityki społecznej, w tym zapewnienie
środków na wynagrodzenia pracowników.
Art. 22. Do zadań wojewody należy:
1) ustalanie sposobu wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez
jednostki samorządu terytorialnego;
2) stwierdzenie zgodności programów naprawczych w zakresie osiągania standardów w
jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz ocena stopnia ich realizacji;
3) wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie domów pomocy
społecznej oraz wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie placówek zapewniających
całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w
podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności
gospodarczej;
4) prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej, placówek zapewniających całodobową
opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w
tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, placówek
opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych;
5) koordynowanie działań w zakresie integracji osób posiadających status uchodźcy, w
szczególności w zakresie wskazania miejsca zamieszkania uchodźcy;
6) wyznaczanie, w uzgodnieniu ze starostami powiatów prowadzących ośrodki adopcyjnoopiekuńcze, ośrodka prowadzącego bank danych o dzieciach oczekujących na
przysposobienie i kandydatach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej
oraz o rodzinach zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka;
7) realizacja lub zlecanie jednostkom samorządu terytorialnego lub podmiotom niepublicznym
zadań wynikających z programów rządowych;
8) nadzór nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i województwa, w tym nad
jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad jakością usług,
dla których minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określił standardy, w
tym standardy opieki i wychowania, a także nad zgodnością zatrudnienia pracowników
jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z wymaganymi kwalifikacjami;
8a) (9) nadzór pedagogiczny w odniesieniu do wychowawców i innych pracowników
pedagogicznych zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach
adopcyjno-opiekuńczych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112, z późn. zm.);
9) kontrola jakości usług, o których mowa w pkt 8, wykonywanych przez podmioty
niepubliczne na podstawie umowy z organami administracji rządowej i samorządowej;
10) kontrola placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym,
przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie
przepisów o działalności gospodarczej, w zakresie standardów usług socjalno-bytowych i
przestrzegania praw tych osób;
11) ocena stanu i efektywności pomocy społecznej, z uwzględnieniem bilansu potrzeb
sporządzonego przez samorząd województwa;
12) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej ministrowi właściwemu do spraw
zabezpieczenia społecznego, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu
informatycznego;
13) realizacja zadań określanych przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach
organizacyjnych pomocy społecznej w województwie oraz współfinansowanie i
sprawowanie nadzoru nad jego funkcjonowaniem.
Art. 23. 1. Do zadań ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego należy:
tworzenie koncepcji i określanie kierunków rozwoju w obszarze pomocy społecznej;
zlecanie i finansowanie badań, ekspertyz i analiz w obszarze pomocy społecznej;
monitorowanie standardów, o których mowa w art. 22 pkt 8;
analiza skuteczności pomocy społecznej;
inspirowanie i promowanie nowych form i metod działania, a także szkolenie kadr;
nadzór merytoryczny nad szkoleniem w zakresie organizacji pomocy społecznej i
specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny;
7) opracowywanie i finansowanie programów osłonowych;
7a) (10) finansowe wspieranie programów w określonym przez ministra obszarze pomocy
społecznej, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty
uprawnione, o których mowa w art. 25 ust. 1;
8) zatwierdzanie w drodze decyzji administracyjnej programów szkolenia rodzin zastępczych;
9) określanie zadań administracji publicznej w zakresie utrzymania i rozwoju systemu
informatycznego w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w województwach,
przekazywanie środków na współfinansowanie oraz sprawowanie nadzoru nad
funkcjonowaniem tego systemu;
10) współdziałanie z organizacjami pozarządowymi.
1a. (11) Do wyboru programów, o których mowa w ust. 1 pkt 7a, stosuje się odpowiednio art.
25, 26, 28-33 i art. 35.
1b. (12) Minister może dokonywać kontroli i oceny realizacji programów, które wspiera
finansowo.
rozporządzenia:
1) (13) sposób funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, standardy dla
poszczególnych rodzajów usług, kwalifikacje osób wykonujących te usługi oraz termin
dostosowania do wymaganych standardów, uwzględniając zakres usług, miejsce i sposób ich
realizacji oraz konieczność zapewnienia respektowania praw osób korzystających z usług;
2) standardy działalności zawodowej w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej,
uwzględniając aspekty etyczne tej działalności i konieczność zapewnienia wysokiej jakości
działań.
3. (14) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw informatyzacji, określi, w drodze rozporządzenia:
1) opis systemów teleinformatycznych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 17, art. 19 pkt 17,
art. 21 pkt 7 i art. 22 pkt 12, stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy
społecznej, zawierający strukturę systemu, wymaganą minimalną funkcjonalność systemu
oraz zakres komunikacji między elementami struktury systemu, w tym zestawienie struktur
dokumentów elektronicznych, formatów danych oraz protokołów komunikacyjnych i
szyfrujących, o których mowa w art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o
informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz.
565),
2) wymagania standaryzujące w zakresie bezpieczeństwa, wydajności i rozwoju systemu,
1)
2)
3)
4)
5)
6)
3) sposób postępowania w zakresie stwierdzania zgodności oprogramowania z opisem systemu
- mając na uwadze zapewnienie jednorodności zakresu i rodzaju danych, która umożliwi ich
scalanie w zbiór centralny, a także zachowanie zgodności z minimalnymi wymaganiami i
sposobem stwierdzania zgodności oprogramowania, określonymi na podstawie ustawy z dnia 17
lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
4. (15) W przypadku gdy realizacja zadań określonych w ustawie jest związana z
przekazywaniem informacji za pomocą systemu teleinformatycznego, minister właściwy do
spraw zabezpieczenia społecznego nieodpłatnie udostępni podmiotom obowiązanym do
przekazywania informacji na podstawie niniejszej ustawy oprogramowanie, które jest zgodne z
wymaganiami określonymi przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w
przepisach wydanych na podstawie ust. 3.
4a. (16) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może utworzyć rejestr
centralny obejmujący dane dotyczące jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, a także
dane dotyczące osób i rodzin, którym udzielono świadczeń pomocy społecznej, oraz form
udzielonej pomocy społecznej, gromadzone przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej na
podstawie przepisów ustawy, oraz może przetwarzać te dane na zasadach określonych w
przepisach o ochronie danych osobowych. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej
przekazują dane do rejestru centralnego, wykorzystując oprogramowanie, o którym w mowa w
ust. 4.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, realizując zadania określone w
ustawie związane z przekazywaniem informacji w wersji elektronicznej z zastosowaniem
systemu elektronicznego, uwzględnia zasadę równego traktowania wszystkich powszechnie
użytkowanych w kraju systemów operacyjnych oraz uwzględnia potrzebę umożliwienia
wszystkim podmiotom obowiązanym do przechowywania informacji w wersji elektronicznej,
stosowania oprogramowania dostosowanego do używanych systemów informatycznych bez
konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów licencyjnych.
Art. 24. 1. Rada Ministrów może przyjąć rządowy program pomocy społecznej mający na
wsparcia.
2. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki realizacji
programu, o którym mowa w ust. 1, uwzględniając potrzebę zapewnienia efektywności
rządowego programu pomocy społecznej.
Art. 25. 1. Organy administracji rządowej i samorządowej, zwane dalej "organami", mogą
zlecać realizację zadania z zakresu pomocy społecznej, udzielając dotacji na finansowanie lub
dofinansowanie realizacji zleconego zadania:
1) organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej,
2) osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów o
stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, stosunku Państwa
do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancji wolności sumienia i
wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności w zakresie pomocy
społecznej
- zwanym dalej "podmiotami uprawnionymi".
2. Zlecenie realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej nie może obejmować ustalania
uprawnień do świadczeń, opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz
wypłaty świadczeń pieniężnych.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do:
1) partii politycznych;
2) związków zawodowych i organizacji pracodawców;
3) samorządów zawodowych;
4) fundacji utworzonych przez partie polityczne.
4. Zlecenie realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej odbywa się po uprzednim
przeprowadzeniu konkursu ofert.
Art. 25a. (17) 1. Realizację zadania, którego przedmiotem jest prowadzenie całodobowej
placówki opiekuńczo-wychowawczej, utworzonej przed dniem 1 stycznia 2005 r., organ zleca z
pominięciem trybu określonego w art. 26-32. Art. 29 stosuje się odpowiednio.
2. Organ, po przeprowadzeniu negocjacji, zleca prowadzenie placówki podmiotowi
uprawnionemu, jeżeli spełnione są warunki, o których mowa w ust. 3.
3. Zlecenie realizacji zadania odbywa się w trybie określonym w ust. 2, jeżeli placówka:
1) jest zarejestrowana w rejestrze wojewody;
2) spełnia standardy, o których mowa w art. 87;
3) zrealizowała zalecenia pokontrolne.
4. Zlecenie realizacji zadania, o którym mowa w ust. 1, może dotyczyć prowadzenia
placówki na terenie innego powiatu, jeżeli powiat miejsca położenia placówki nie wniesie
sprzeciwu w terminie 1 miesiąca od dnia dostarczenia mu projektu umowy o realizację zadania.
Art. 26. Konkurs ofert realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej odbywa się przy
uwzględnieniu zasady pomocniczości, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności.
Art. 27. 1. Podmioty uprawnione mogą z własnej inicjatywy wystąpić z ofertą realizacji
zadania z zakresu pomocy społecznej, zwaną dalej "ofertą".
2. Oferta, o której mowa w ust. 1, może dotyczyć także zadania realizowanego dotychczas
przez inny podmiot.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 2, organ w terminie nieprzekraczającym 2
miesięcy:
1) rozpatruje celowość zlecenia określonego zadania podmiotom uprawnionym, biorąc pod
uwagę stopień, w jakim oferta odpowiada priorytetom zadań z zakresu pomocy społecznej,
daje gwarancję realizacji zadania zgodnie z obowiązującymi standardami, środki dostępne na
realizację określonego zadania i korzyści wynikające z realizacji zadania przez te podmioty;
2) podejmuje decyzję, a w przypadku stwierdzenia celowości realizacji określonego zadania z
zakresu pomocy społecznej przez podmioty uprawnione informuje składającego ofertę o
przybliżonym terminie wszczęcia konkursu ofert.
Art. 28. 1. Organ planujący zlecenie realizacji zadania podmiotom uprawnionym ogłasza
otwarty konkurs ofert z terminem składania ofert nie krótszym niż 30 dni.
2. Ogłoszenie o otwartym konkursie ofert powinno zawierać informacje o:
1) rodzaju zadania;
2) wysokości dotacji na realizację zadania;
3) warunkach przyznawania dotacji;
4) terminie i warunkach realizacji zadania;
5) terminie składania ofert;
6) terminie, trybie i kryteriach stosowanych przy wyborze oferty.
3. Ogłoszenie o otwartym konkursie ofert zamieszcza się, w zależności od rodzaju zadania,
w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub lokalnym oraz w Biuletynie Informacji Publicznej, jak
również na tablicy ogłoszeń w siedzibie organu zlecającego realizację zadania w miejscu
przeznaczonym na ogłoszenia. Ogłoszenie może być ponadto rozpowszechniane w inny sposób
zapewniający dostęp do informacji potencjalnym oferentom, w tym, w miarę możliwości, z
użyciem powszechnie dostępnych sieci teleinformatycznych.
4. W ogłoszeniu o otwartym konkursie ofert organ planujący zlecić realizację zadania
zamieszcza informacje o zrealizowanych w bieżącym roku i w roku poprzednim zadaniach tego
samego rodzaju oraz o koszcie ich realizacji, przy udziale podmiotów uprawnionych, ze
szczególnym uwzględnieniem dotacji przekazanych tym podmiotom.
Art. 29. 1. Oferta podmiotu uprawnionego powinna zawierać:
1) szczegółowy zakres rzeczowy proponowanego do realizacji zadania zawierający opis
planowanego działania;
2) informacje o terminie i miejscu realizacji zadania;
3) kalkulację przewidywanych kosztów realizacji zadania;
4) informacje o posiadanych zasobach rzeczowych i kadrowych zapewniających realizację
zadania;
5) informacje o wysokości środków finansowych własnych albo pozyskanych z innych źródeł
na realizację danego zadania;
6) informację o wcześniejszej działalności podmiotu składającego ofertę w zakresie, którego
dotyczy zadanie;
7) inne informacje wymagane zgodnie z ogłoszeniem o otwartym konkursie ofert.
rozporządzenia, wzór oferty podmiotu uprawnionego, uwzględniając konieczność podania
pełnych informacji dotyczących składanej oferty.
Art. 30. Warunkiem rozpatrzenia oferty jest:
1) zamieszczenie w ofercie informacji, o których mowa w art. 29 ust. 1;
2) dołączenie aktualnego odpisu potwierdzającego wpis do właściwej ewidencji lub rejestru
dotyczących statusu prawnego uprawnionego podmiotu i prowadzonej przez niego
działalności;
3) przedstawienie sprawozdania finansowego i merytorycznego z działalności podmiotu za
ubiegły rok lub - w przypadku dotychczasowej krótszej działalności - za okres tej
działalności.
Art. 31. 1. Przy rozpatrywaniu ofert organ ogłaszający konkurs:
1) dokonuje oceny zgłoszonych możliwości realizacji zadania przez podmioty uprawnione;
2) uwzględnia zadeklarowaną przez podmiot uprawniony jakość działania i kwalifikacje osób,
przy udziale których podmiot uprawniony ma realizować zadanie;
3) dokonuje oceny przedstawionej we wniosku kalkulacji kosztów realizacji zadania, w tym w
relacji do zakresu rzeczowego zadania;
4) uwzględnia zadeklarowany udział środków finansowych własnych albo pozyskanych z
innych źródeł na realizację zadania;
5) uwzględnia analizę i ocenę realizacji zadań zleconych podmiotowi uprawnionemu w okresie
poprzednim, biorąc pod uwagę rzetelność i terminowość oraz sposób rozliczenia
otrzymanych na ten cel środków;
6) uwzględnia wysokość dotacji, która jest przeznaczona na realizację zadania.
2. Organ ogłaszając otwarty konkurs ofert jest obowiązany w uzasadnieniu wyboru oferty
ustosunkować się do spełniania przez podmiot uprawniony wymogów określonych w ustawie
oraz w ogłoszeniu, o którym mowa w art. 28.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w przypadku, gdy w wyniku ogłoszenia otwartego
konkursu ofert została zgłoszona jedna oferta.
Art. 32. 1. Organ ogłaszający otwarty konkurs ofert może powołać zespół opiniujący oferty
w celu przedłożenia propozycji co do wyboru oferty.
2. Oferty sporządzone wadliwie albo niekompletne co do wymaganego zestawu
dokumentów lub informacji pozostają bez rozpatrzenia.
3. Wyniki otwartego konkursu ofert oraz warunki zlecenia realizacji zadania podaje się do
wiadomości publicznej.
4. Wyłoniony w drodze otwartego konkursu ofert podmiot zawiera umowę o realizację
zadania.
Art. 33. 1. Podmiot przyjmujący zlecenie realizacji zadania zobowiązuje się do wykonania
zadania w zakresie i na zasadach określonych w umowie o realizację zadania, a organ zlecający
realizację zadania do przekazania określonych środków finansowych w formie dotacji.
2. Umowa o realizację zadania jest sporządzana w formie pisemnej i określa:
1) szczegółowy opis zadania i termin jego realizacji;
2) dotację celową należną podmiotowi realizującemu zadanie i tryb płatności;
3) tryb kontroli realizacji zadania;
4) sposób rozliczenia udzielonej dotacji celowej i zasady zwrotu niewykorzystanej części
dotacji.
3. Umowa niespełniająca wymogów określonych w ust. 2 jest nieważna.
4. Umowę o realizację zadania z zakresu pomocy społecznej zawiera się na czas określony,
uzależniony od rodzaju zleconego zadania, nie dłuższy jednak niż 5 lat.
5. Zadanie z zakresu pomocy społecznej nie może być realizowane przez podmiot niebędący
stroną umowy, chyba że umowa przewiduje taką możliwość.
6. Podmiot przyjmujący zlecenie jest obowiązany do wyodrębnienia w ewidencji księgowej
środków otrzymanych na realizację umowy.
rozporządzenia, ramowy wzór umowy o realizację zadania z zakresu pomocy społecznej,
uwzględniając konieczność zapewnienia pełnych informacji dotyczących wykonania zlecenia.
Art. 34. Organ zlecający realizację zadania z zakresu pomocy społecznej dokonuje
okresowej kontroli i oceny realizacji zadania, w szczególności badając:
1) stan realizacji zadania;
2) efektywność, rzetelność i jakość realizacji zadania;
3) prawidłowość wykorzystania dotacji na realizację zadania;
4) prawidłowość prowadzonej dokumentacji dotyczącej realizacji zadania.
Art. 35. 1. Podmiot przyjmujący zlecenie realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej
jest obowiązany do złożenia sprawozdania z jego realizacji.
2. Okresem sprawozdawczym jest rok budżetowy.
3. W przypadku zawarcia umowy na okres krótszy niż rok, okresem sprawozdawczym jest
okres, na który umowa została zawarta.
4. Sprawozdanie z realizacji zadania powinno zostać sporządzone w terminie 30 dni po
upływie okresu, na który umowa została zawarta.
5. W przypadku gdy umowa została zawarta na czas dłuższy niż okres sprawozdawczy lub
jest wykonywana przez okres dłuższy niż okres sprawozdawczy, podmiot wykonujący zadanie
przedstawia podmiotowi zlecającemu realizację zadania sprawozdanie z realizacji zadania w
terminie 30 dni po upływie każdego roku budżetowego oraz w terminie 30 dni po upływie
okresu, na który umowa została zawarta.
rozporządzenia, wzór sprawozdania, o którym mowa w ust. 1, uwzględniając konieczność
zapewnienia pełnych informacji dotyczących wykonania zlecenia.
Dział II
Świadczenia z pomocy społecznej
Rozdział 1
Zasiłki i usługi
Art. 36. Świadczeniami z pomocy społecznej są:
1) świadczenia pieniężne:
a) zasiłek stały,
b) zasiłek okresowy,
c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,
e) pomoc dla rodzin zastępczych,
f) pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,
g) świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka
polskiego dla uchodźców;
2) świadczenia niepieniężne:
a) praca socjalna,
b) bilet kredytowany,
c) składki na ubezpieczenie zdrowotne,
d) składki na ubezpieczenia społeczne,
e) pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
f) sprawienie pogrzebu,
g) poradnictwo specjalistyczne,
h) interwencja kryzysowa,
i) schronienie,
j) posiłek,
k) niezbędne ubranie,
l) usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych
domach pomocy,
m) specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
n) mieszkanie chronione,
o) pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
p) opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej,
q) pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu
chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie
rzeczowej dla osób usamodzielnianych,
r) szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjnoopiekuńcze.
orzeczenia administracji
Art. 37. 1. Zasiłek stały przysługuje:
1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu
wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego
osoby samotnie gospodarującej;
2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku
lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe
od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
2. Zasiłek stały ustala się w wysokości:
1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym
osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być
wyższa niż 418 zł miesięcznie;
2) w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w
rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.
3. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.
4. (18) W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia
pielęgnacyjnego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do
zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek stały nie
przysługuje.
5. Osobę przebywającą w domu pomocy społecznej lub ubiegającą się o przyjęcie do niego
uznaje się za osobę samotnie gospodarującą, jeżeli przed przyjęciem do domu pomocy społecznej
lub rozpoczęciem oczekiwania na miejsce w takim domu była uprawniona do zasiłku stałego.
Art. 38. 1. Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą
chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do
świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:
1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby
samotnie gospodarującej;
2) rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.
2. Zasiłek okresowy ustala się:
1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium
dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku
nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;
2) w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a
dochodem tej rodziny.
3. Kwota zasiłku okresowego ustalona zgodnie z ust. 2 nie może być niższa niż 50 % różnicy
między:
1) kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;
2) kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
4. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.
5. Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na
podstawie okoliczności sprawy.
6. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć minimalne kwoty zasiłku okresowego,
o których mowa w ust. 2 i 3.
wzory
Art. 39. 1. W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek
celowy.
2. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości
kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku
domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.
3. Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania
świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu
Zdrowia może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na
świadczenia zdrowotne.
4. Zasiłek celowy może być przyznany w formie biletu kredytowanego.
Art. 40. 1. Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły
straty w wyniku zdarzenia losowego.
2. Zasiłek celowy może być przyznany także osobie albo rodzinie, które poniosły straty w
wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.
3. Zasiłek celowy, o którym mowa w ust. 1 i 2, może być przyznany niezależnie od dochodu
i może nie podlegać zwrotowi.
Art. 41. W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach
przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany:
1) specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium
dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi;
2) zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub
całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.
Art. 42. 1. Za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością
sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem
rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, ośrodek pomocy
społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty kryterium
dochodowego na osobę w rodzinie, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie
przekracza 150 % kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i osoba opiekująca się nie
podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów lub nie
otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością
sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym urlopie.
2. Przez ojca i matkę, o których mowa w ust. 1, należy rozumieć również ojca i matkę
współmałżonka.
3. Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami, o których mowa
w ust. 1, stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaświadczeniu wydanym nie wcześniej
niż na 14 dni przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia.
4. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości określonej przepisami o
systemie ubezpieczeń społecznych jest opłacana przez okres sprawowania opieki.
5. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przysługuje osobie, która w dniu
złożenia wniosku o przyznanie świadczenia:
1) ukończyła 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego)
wynoszącego co najmniej 10 lat;
2) posiada okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynoszący 20 lat w przypadku
kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.
6. Przy ustalaniu okresu ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 5, okresy nieskładkowe ustala
się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.
Art. 43. 1. Osobie albo rodzinie gmina może przyznać pomoc w formie pieniężnej lub
rzeczowej, w celu ekonomicznego usamodzielnienia.
2. Pomoc w formie pieniężnej w celu ekonomicznego usamodzielnienia może być przyznana
w formie jednorazowego zasiłku celowego lub nieoprocentowanej pożyczki.
3. Warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz jej zabezpieczenie określa się w umowie z
gminą.
4. Pożyczka może być umorzona w całości lub w części, jeżeli przyczyni się to do szybszego
osiągnięcia celów pomocy społecznej.
5. Pomoc w formie rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia następuje przez
udostępnienie maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego
warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających pracę niepełnosprawnym.
6. Przedmioty, o których mowa w ust. 5, są udostępniane na podstawie umowy użyczenia.
7. Podstawą odmowy przyznania albo ograniczenia rozmiarów pomocy na ekonomiczne
usamodzielnienie może być uchylanie się przez osobę lub rodzinę ubiegającą się o pomoc od
podjęcia odpowiedniej pracy w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu
bezrobociu albo poddania się przeszkoleniu zawodowemu.
8. Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia nie przysługuje, jeżeli osoba lub rodzina
ubiegająca się otrzymała już pomoc na ten cel z innego źródła.
9. W sprawach, o których mowa w ust. 1-8, gmina współdziała z powiatowym urzędem
pracy.
10. Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość oraz szczegółowe warunki i tryb
przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie.
orzeczenia sądów
wzory
Art. 44. Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z
wyznaniem zmarłego.
Art. 45. 1. Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w
ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest:
1) z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności
życiowej;
2) ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i
organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.
2. Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny.
3. W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane
z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia.
4. Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.
Art. 46. 1. Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne,
jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w
rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód.
2. Poradnictwo prawne realizuje się przez udzielanie informacji o obowiązujących
przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony
praw lokatorów.
3. Poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i
terapii.
4. Poradnictwo rodzinne obejmuje szeroko rozumiane problemy funkcjonowania rodziny, w
tym problemy wychowawcze w rodzinach naturalnych i zastępczych oraz problemy opieki nad
osobą niepełnosprawną, a także terapię rodzinną.
Art. 47. 1. (19) Interwencja kryzysowa stanowi zespół interdyscyplinarnych działań
podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji
kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia
sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności
psychospołecznej.
2. Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód.
3. (20) W ramach interwencji kryzysowej udziela się natychmiastowej specjalistycznej
pomocy psychologicznej, a w zależności od potrzeb - poradnictwa socjalnego lub prawnego, w
sytuacjach uzasadnionych - schronienia do 3 miesięcy.
4. Matki z małoletnimi dziećmi oraz kobiety w ciąży dotknięte przemocą lub znajdujące się
w innej sytuacji kryzysowej mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i
wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Do tych domów mogą być
również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną
nad dziećmi.
rozporządzenia, standard obowiązujących podstawowych usług świadczonych przez domy dla
matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz tryb kierowania i przyjmowania do takich
domów, uwzględniając możliwości odizolowania ubiegających się o pomoc osób od sprawcy
przemocy i przezwyciężenia sytuacji kryzysowej.
Art. 48. 1. Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli
jest tego pozbawiona.
2. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w
noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego
przeznaczonych.
3. Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej
bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku.
4. Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje
osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić.
5. Pomoc, o której mowa w ust. 4, przyznana dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole
może być realizowana w formie zakupu posiłków.
Art. 49. 1. Osoba bezdomna może zostać objęta indywidualnym programem wychodzenia z
bezdomności, polegającym na wspieraniu osoby bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów
życiowych, w szczególności rodzinnych i mieszkaniowych, oraz pomocy w uzyskaniu
zatrudnienia.
2. Indywidualny program wychodzenia z bezdomności jest opracowywany przez pracownika
socjalnego ośrodka pomocy społecznej wraz z osobą bezdomną i podlega zatwierdzeniu przez
kierownika ośrodka.
3. Jeżeli osoba bezdomna przebywa w schronisku lub domu dla bezdomnych, indywidualny
program wychodzenia z bezdomności może być opracowany przez pracownika socjalnego
zatrudnionego w tej placówce, z zastrzeżeniem ust. 5.
4. Realizatorem indywidualnego programu wychodzenia z bezdomności w przypadku, o
którym mowa w ust. 3, jest schronisko lub dom dla bezdomnych.
5. Jeżeli indywidualny program wychodzenia z bezdomności wykracza poza będące w
dyspozycji placówki środki pomocy lub zachodzi konieczność objęcia osoby bezdomnej
ubezpieczeniem zdrowotnym, podlega on zatwierdzeniu przez kierownika ośrodka pomocy
społecznej. W takim przypadku w programie wskazuje się podmioty odpowiedzialne za
realizację poszczególnych postanowień programu.
6. Indywidualny program wychodzenia z bezdomności powinien uwzględniać sytuację osoby
bezdomnej oraz zapewniać szczególne wspieranie osobie aktywnie uczestniczącej w
wychodzeniu z bezdomności.
7. Indywidualny program wychodzenia z bezdomności, stosownie do potrzeb osoby
bezdomnej, może uwzględniać wszelkie środki pomocy, jakimi dysponuje ośrodek pomocy
społecznej realizujący program.
8. Za osobę bezdomną objętą indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności
ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych
w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Art. 50. 1. Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga
pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub
specjalistycznych usług opiekuńczych.
2. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również
osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący
małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
3. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych,
opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie
kontaktów z otoczeniem.
4. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb
wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze
specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
5. Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i
miejsce świadczenia.
6. Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności
za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług
opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego
lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.
7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje specjalistycznych usług
opiekuńczych i kwalifikacje osób świadczących te usługi oraz warunki i tryb ustalania i
pobierania opłat za specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone osobom z zaburzeniami
psychicznymi, jak również warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat, ze
względu na szczególne potrzeby osób korzystających z usług, uwzględniając sytuację materialną
tych osób.
Art. 51. 1. (21) Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność
wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą
być przyznane usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w
ośrodku wsparcia.
2. Ośrodek wsparcia jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej dziennego pobytu.
3. W ośrodku wsparcia mogą być prowadzone miejsca całodobowe okresowego pobytu.
4. Ośrodkiem wsparcia jest środowiskowy dom samopomocy, dzienny dom pomocy, dom
dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko i dom dla bezdomnych oraz klub
samopomocy.
Art. 52. 1. W przypadku braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu
zamieszkania osoba wymagająca z powodu wieku pomocy innych osób może korzystać z usług
opiekuńczych i bytowych w formie rodzinnego domu pomocy.
2. Rodzinny dom pomocy stanowi formę usług opiekuńczych i bytowych świadczonych
całodobowo przez osobę w jej miejscu zamieszkania dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż
ośmiu osób wymagających z powodu wieku wsparcia w tej formie.
rozporządzenia, standardy, rodzaj i zakres usług bytowych i opiekuńczych świadczonych przez
rodzinny dom pomocy, warunki kierowania, odpłatności i nadzoru nad rodzinnymi domami
pomocy, kierując się potrzebą zapewnienia właściwej opieki osobom umieszczonym w
rodzinnym domu pomocy.
Art. 53. 1. Osobie, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność
lub chorobę potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga usług
w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, w szczególności osobie z
zaburzeniami psychicznymi, osobie opuszczającej rodzinę zastępczą, placówkę opiekuńczowychowawczą, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład dla nieletnich, uchodźcy, może być
przyznany pobyt w mieszkaniu chronionym.
2. Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam
przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą
pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Mieszkanie chronione zapewnia warunki
samodzielnego funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną.
3. Mieszkanie chronione może być prowadzone przez każdą jednostkę organizacyjną
pomocy społecznej.
Rozdział 2
Domy pomocy społecznej
Art. 54. 1. Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub
niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie
można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do
umieszczenia w domu pomocy społecznej.
2. (22) Osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego
typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust.
2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej
przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej.
2a. (23) W przypadku gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu
pomocy społecznej danego typu zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby
kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się na jej wniosek do
domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania
osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż
3 miesiące.
3. Osoba wymagająca wzmożonej opieki medycznej kierowana jest przez starostę do zakładu
opiekuńczo-leczniczego lub placówki pielęgnacyjno-opiekuńczej.
4. W przypadku gdy osoba bezwzględnie wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel
ustawowy nie wyrażają zgody na umieszczenie w domu pomocy społecznej lub po umieszczeniu
wycofają swoją zgodę, ośrodek pomocy społecznej lub dom pomocy społecznej są obowiązane
do zawiadomienia o tym właściwego sądu, a jeżeli osoba taka nie ma przedstawiciela
ustawowego lub opiekuna - prokuratora.
Art. 55. 1. Dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i
edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z
indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających, zwanych dalej "mieszkańcami domu".
2. Organizacja domu pomocy społecznej, zakres i poziom usług świadczonych przez dom
uwzględnia w szczególności wolność, intymność, godność i poczucie bezpieczeństwa
mieszkańców domu oraz stopień ich fizycznej i psychicznej sprawności.
3. Dom pomocy społecznej może również świadczyć usługi opiekuńcze i specjalistyczne
usługi opiekuńcze dla osób w nim niezamieszkujących.
Art. 56. Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą
się na domy dla:
1) osób w podeszłym wieku;
2) osób przewlekle somatycznie chorych;
3) osób przewlekle psychicznie chorych;
4) dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
5) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
6) osób niepełnosprawnych fizycznie.
Art. 57. 1. Domy pomocy społecznej mogą prowadzić, po uzyskaniu zezwolenia wojewody:
1) jednostki samorządu terytorialnego;
2) Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i
stowarzyszenia;
3) inne osoby prawne;
4) osoby fizyczne.
2. Zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej wydaje wojewoda właściwy ze
względu na położenie domu.
3. Wojewoda wydaje zezwolenie, jeżeli podmiot o nie występujący:
1) spełnia warunki określone w niniejszej ustawie;
2) spełnia standardy, o których mowa w art. 55 ust. 1 i 2;
3) przedstawi:
a) dokumenty potwierdzające tytuł prawny do nieruchomości, na której jest usytuowany
dom,
b) dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań określonych odrębnymi przepisami,
c) regulamin organizacyjny domu pomocy społecznej lub jego projekt,
d) w przypadku podmiotów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3 - dokumenty potwierdzające
status prawny tego podmiotu.
4. Zezwolenie wydaje się po przeprowadzeniu wizytacji obiektu, w którym usytuowany jest
dom pomocy społecznej.
5. Zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej wydaje się na czas nieokreślony.
6. Wojewoda prowadzi rejestr domów pomocy społecznej. Wojewoda corocznie, do dnia 30
czerwca, ogłasza rejestr domów pomocy społecznej w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
7. Bez zgody wojewody właściwe organy samorządu województwa, powiatu i miasta na
prawach powiatu nie mogą zmienić przeznaczenia oraz typu domu pomocy społecznej i ośrodka
wsparcia.
rozporządzenia:
1) sposób funkcjonowania określonych typów domów pomocy społecznej i obowiązujący
standard podstawowych usług świadczonych przez domy pomocy społecznej,
2) rodzaje dokumentów wymaganych do uzyskania zezwolenia,
3) wzór wniosku o wydanie zezwolenia,
4) tryb kierowania i przyjmowania osób ubiegających się o przyjęcie do domu pomocy
społecznej
- uwzględniając indywidualne potrzeby i możliwości psychofizyczne mieszkańców domów oraz
osób kierowanych do domów pomocy społecznej.
Art. 58. 1. Wydatki związane z zapewnieniem całodobowej opieki mieszkańcom oraz
zaspokajaniem ich niezbędnych potrzeb bytowych i społecznych w całości pokrywa dom pomocy
społecznej.
2. Dom pomocy społecznej umożliwia i organizuje mieszkańcom pomoc w korzystaniu ze
świadczeń zdrowotnych przysługujących im na podstawie odrębnych przepisów.
3. Dom pomocy społecznej pokrywa opłaty ryczałtowe i częściową odpłatność do wysokości
limitu ceny, przewidziane w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu
Zdrowia.
4. Dom pomocy społecznej może pokryć wydatki ponoszone na niezbędne usługi
pielęgnacyjne w zakresie wykraczającym poza uprawnienia wynikające z przepisów o
powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Art. 59. 1. Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za
pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej
kierowania do domu pomocy społecznej.
2. Decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy prowadzącej
dom pomocy społecznej lub starosta powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej. W
przypadku regionalnych domów pomocy społecznej decyzję wydaje marszałek województwa, z
zastrzeżeniem ust. 5.
3. W razie niemożności umieszczenia w domu pomocy społecznej z powodu braku wolnych
miejsc, powiadamia się osobę o wpisaniu na listę oczekujących oraz o przewidywanym terminie
oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej.
4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się do domów pomocy społecznej prowadzonych na zlecenie
organów jednostek samorządu terytorialnego.
5. W przypadku regionalnego domu pomocy społecznej finansowanego z dochodów
własnych samorządu województwa decyzję o skierowaniu wydaje organ gminy, a decyzję o
umieszczeniu i opłacie za pobyt wydaje marszałek województwa na podstawie art. 61 ust. 1 pkt 1
i ust. 2 pkt 1, przy czym art. 64 stosuje się odpowiednio.
Art. 60. 1. Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego
miesięcznego kosztu utrzymania.
2. Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca:
1) w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym - ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta) i
ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego
roku;
2) w domu pomocy społecznej o zasięgu powiatowym - ustala starosta i ogłasza w
wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku;
3) w regionalnym domu pomocy społecznej - ustala marszałek województwa i ogłasza w
wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku.
wzory
Art. 61. 1. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w
kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów
dziecka,
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli
mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
2. Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70 % swojego dochodu, a w przypadku osób
małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70 % tego
dochodu;
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:
a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 250 %
kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu
pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 250 % tego kryterium,
b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 250 %
kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po
wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 250 % kryterium dochodowego na osobę w
rodzinie;
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy
między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi
przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.
3. W przypadku niewywiązywania się osób, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, z obowiązku
opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba
została skierowana do domu pomocy społecznej. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu
poniesionych na ten cel wydatków.
4. Dochód mieszkańca domu podejmującego pracę ze wskazań terapeutycznorehabilitacyjnych lub uczestniczącego w warsztatach terapii zajęciowej, stanowiący podstawę
naliczania opłaty, zmniejsza się o 50 % kwoty otrzymywanej z tytułu wynagrodzenia za tę pracę
lub o kwotę odpowiadającą wysokości kieszonkowego wypłacanego z tytułu uczestnictwa w tych
warsztatach.
Art. 62. 1. Mieszkaniec domu wnosi opłatę do kasy domu lub na jego rachunek bankowy. Za
jego zgodą opłata może być potrącana:
1) z emerytury lub renty mieszkańca domu - przez właściwy organ emerytalno-rentowy,
zgodnie z odrębnymi przepisami;
2) z zasiłku stałego mieszkańca domu - przez ośrodek pomocy społecznej dokonujący wypłaty
świadczenia; opłatę za pobyt ośrodek pomocy społecznej przekazuje na rachunek bankowy
domu pomocy społecznej.
2. Osoby, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2, wnoszą opłatę ustaloną zgodnie z art. 61
ust. 2 pkt 2 do kasy lub na rachunek bankowy gminy, z której mieszkaniec domu został
skierowany; opłatę tę gmina wraz z opłatą, o której mowa w art. 61 ust. 2 pkt 3, przekazuje na
rachunek bankowy właściwego domu pomocy społecznej.
Art. 63. 1. Mieszkaniec domu, a także inna osoba obowiązana do wnoszenia opłat za pobyt
w domu pomocy społecznej, jeżeli mieszkaniec domu przebywa u tej osoby, nie ponoszą opłat za
okres nieobecności mieszkańca domu nieprzekraczającej 21 dni w roku kalendarzowym.
2. Za małoletniego mieszkańca domu nie wnosi się opłaty z jego dochodu i dochodu osób
obowiązanych do wnoszenia opłaty w okresie jego nieobecności nieprzekraczającej 70 dni w
roku kalendarzowym, jeżeli w tym czasie przebywa w domu rodzinnym.
Art. 64. Osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich
wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty, w szczególności jeżeli:
1) wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku
wsparcia lub innej placówce;
2) występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie,
niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski
żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
3) małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;
4) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.
Art. 65. 1. Do domów pomocy społecznej prowadzonych przez podmioty niepubliczne, o
których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2-4, jeżeli nie są one prowadzone na zlecenie organu jednostki
samorządu terytorialnego, nie stosuje się art. 59-64.
2. W przypadku braku miejsc w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym lub
powiatowym gmina może kierować osoby tego wymagające do domu pomocy społecznej, który
nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty. W takim
przypadku stosuje się odpowiednio art. 61-64, z tym że wysokość opłaty za pobyt w takim domu
określa umowa zawarta przez gminę z podmiotem prowadzącym dom.
Art. 66. Rada gminy może określić, w drodze uchwały, dla osób, o których mowa w art. 61
ust. 1 pkt 1 i 2, korzystniejsze warunki ustalania opłat za pobyt w domu pomocy społecznej o
zasięgu gminnym, częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat, zwrotu należności za
okres nieobecności osoby w domu.
Rozdział 3
Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową
opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku
Art. 67. 1. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej
całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym
wieku może być prowadzona po uzyskaniu zezwolenia wojewody.
2. Wojewoda wydaje zezwolenie, jeżeli podmiot o nie występujący:
1) spełnia warunki określone w niniejszej ustawie;
2) spełnia standardy, o których mowa w art. 68;
3) przedstawi:
a) wniosek o zezwolenie,
b) dokumenty potwierdzające tytuł prawny do nieruchomości, na której jest usytuowany
dom,
c) dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań określonych odrębnymi przepisami,
d) koncepcję prowadzenia placówki,
e) informację o sposobie finansowania placówki i niezaleganiu z płatnościami wobec urzędu
skarbowego i składkami do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
f) informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności osoby, która będzie kierowała
placówką, i zaświadczenie, że ze względu na stan zdrowia jest ona zdolna do prowadzenia
placówki.
3. Wojewoda prowadzi rejestr placówek, o których mowa w ust. 1. Rejestr jest jawny.
rozporządzenia, tryb postępowania w sprawach dotyczących wydawania i cofania zezwoleń na
prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej
całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym
wieku i wzór wniosku o zezwolenie, uwzględniając konieczność zapewnienia właściwej opieki
osobom przebywającym w takich placówkach.
Art. 68. 1. Opieka
w
placówce
zapewniającej
całodobową
opiekę
osobom
niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku polega na świadczeniu
przez całą dobę usług:
1) opiekuńczych zapewniających:
a) udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych,
b) pielęgnację, w tym pielęgnację w czasie choroby,
c) opiekę higieniczną,
d) niezbędną pomoc w załatwianiu spraw osobistych,
e) kontakty z otoczeniem;
2) bytowych zapewniających:
a) miejsce pobytu,
b) wyżywienie,
c) utrzymanie czystości.
2. Sposób świadczenia usług powinien uwzględniać stan zdrowia, sprawność fizyczną i
intelektualną oraz indywidualne potrzeby i możliwości osoby przebywającej w placówce, a także
prawa człowieka, w tym w szczególności prawo do godności, wolności, intymności i poczucia
bezpieczeństwa.
3. Usługi opiekuńcze powinny zapewniać:
1) pomoc w czynnościach życia codziennego, w miarę potrzeby pomoc w ubieraniu się,
jedzeniu, myciu i kąpaniu;
2) organizację czasu wolnego;
3) pomoc w zakupie odzieży i obuwia;
4) pielęgnację w chorobie oraz pomoc w korzystaniu ze świadczeń zdrowotnych.
4. Miejsce pobytu powinno spełniać następujące warunki:
1) budynek i jego otoczenie - bez barier architektonicznych;
2) w budynkach wielokondygnacyjnych bez wind - pokoje mieszkalne usytuowane na parterze;
3) pokoje mieszkalne - nie więcej niż trzyosobowe, z tym że:
a) pokój jednoosobowy - nie mniejszy niż 9 m2,
b) pokój dwu- i trzyosobowy - o powierzchni nie mniejszej niż po 6 m2 na osobę,
c) pokoje mieszkalne - wyposażone w łóżko lub tapczan, szafę, stół, krzesła i szafkę nocną
dla każdej osoby,
d) (24) pokój mieszkalny uznaje się za spełniający wymaganą normę, o której mowa w lit. a i
b, jeśli odstępstwo od wymaganej powierzchni nie jest większe niż 5 %.
5. Placówka, o której mowa w ust. 1, powinna posiadać:
1) pokój dziennego pobytu służący jako jadalnia;
2) pomieszczenie pomocnicze do prania i suszenia;
3) (25) jedną łazienkę dla nie więcej niż pięciu osób i jedną toaletę dla nie więcej niż czterech
osób, wyposażone w uchwyty ułatwiające osobom mniej sprawnym korzystanie z tych
pomieszczeń, z tym że jeśli liczba osób leżących przekracza 50 % ogólnej liczby
mieszkańców, dopuszcza się zmniejszenie liczby tych pomieszczeń o 25 %.
6. Placówka, o której mowa w ust. 1, powinna zapewnić:
1) co najmniej 3 posiłki dziennie, w tym posiłki dietetyczne, zgodnie ze wskazaniem lekarza;
2) przerwę między posiłkami nie krótszą niż 4 godziny, przy czym ostatni posiłek nie powinien
być podawany wcześniej niż o godzinie 18;
3) dostęp do drobnych posiłków i napojów między posiłkami;
4) możliwość spożywania posiłków w pokoju mieszkalnym, w razie potrzeby karmienie;
5) środki higieny osobistej, środki czystości, przybory toaletowe i inne przedmioty niezbędne
do higieny osobistej;
6) sprzątanie pomieszczeń, w miarę potrzeby, nie rzadziej niż raz dziennie.
Art. 69. 1. W przypadku prowadzenia przez podmioty, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt
2, w ramach działalności statutowej, placówek zapewniających całodobową opiekę osobom
niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, stosuje się art. 67 ust. 13 i art. 68.
rozporządzenia, tryb postępowania w sprawach dotyczących wydawania i cofania zezwoleń na
prowadzenie placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle
chorym lub osobom w podeszłym wieku i wzór wniosku o zezwolenie, uwzględniając
konieczność zapewnienia właściwej opieki osobom przebywającym w takich placówkach.
Rozdział 4
Opieka nad rodziną i dzieckiem
Art. 70. 1. Rodzinie mającej trudności w wypełnianiu swoich zadań oraz dziecku z tej
rodziny udziela się pomocy, w szczególności w formie:
1) poradnictwa rodzinnego;
2) terapii rodzinnej rozumianej jako działania psychologiczne, pedagogiczne i socjologiczne,
mające na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania jej zadań;
3) pracy socjalnej;
4) zapewnienia dzieciom opieki i wychowania poza rodziną.
2. Rodzina otrzymuje pomoc w szczególności przez działania:
1) specjalisty przygotowanego do pracy z rodziną lub w środowisku lokalnym;
2) placówek opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego;
3) innych podmiotów, których działanie daje potrzebne wsparcie dziecku i rodzinie.
3. Udzielając pomocy należy mieć na względzie podmiotowość dziecka i rodziny oraz prawo
dziecka do:
1) wychowania w rodzinie, a w przypadku wychowywania dziecka poza rodziną do
zapewnienia mu w miarę możliwości zgodnie z jego potrzebami opieki i wychowania w
rodzinnych formach opieki zastępczej;
2) zapewnienia stabilnego środowiska wychowawczego;
3) utrzymywania osobistych kontaktów z rodziną;
4) powrotu do rodziny naturalnej;
5) traktowania w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
6) ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;
7) praktyk religijnych zgodnych z wolą rodziców i potrzebami dziecka;
8) kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i indywidualności oraz zabawy i wypoczynku;
9) pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia w przypadku wychowywania poza
rodziną naturalną;
10) dostępu do informacji;
11) wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą;
12) ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem.
Art. 71. 1. W celu wsparcia funkcji opiekuńczych rodziny dziecko może zostać objęte
opieką i wychowaniem w następujących placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia
dziennego:
1) opiekuńczej, prowadzonej w formie kół zainteresowań, świetlic, klubów, ognisk
wychowawczych, które pomagają dzieciom w pokonywaniu trudności szkolnych i
organizowaniu czasu wolnego;
2) specjalistycznej, w której jest realizowany program psychokorekcyjny lub
psychoprofilaktyczny, w tym terapia pedagogiczna, psychologiczna, rehabilitacja,
resocjalizacja.
2. Pobyt w placówce opiekuńczo-wychowawczej wsparcia dziennego jest dobrowolny i
nieodpłatny.
3. W działaniach wychowawczych organizowanych w placówce opiekuńczo-wychowawczej
wsparcia dziennego powinni czynnie uczestniczyć rodzice lub opiekunowie dziecka.
4. Placówka opiekuńczo-wychowawcza wsparcia dziennego współdziała z osobami i
podmiotami działającymi w środowisku lokalnym.
Art. 72. 1. Dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej zapewnia
się opiekę i wychowanie w rodzinie zastępczej.
2. Rodzina zastępcza może być ustanowiona również dla dziecka niedostosowanego
społecznie.
3. Rodzina zastępcza w wypełnianiu swoich funkcji kieruje się dobrem przyjętego dziecka i
poszanowaniem jego praw.
4. Rodzina zastępcza sprawuje opiekę nad powierzonym dzieckiem osobiście, z wyjątkiem
przypadków gdy osoba pełniąca funkcję rodziny zastępczej okresowo nie może z powodów
zdrowotnych lub losowych sprawować opieki osobiście albo gdy dziecko okresowo przebywa w
szczególności w sanatorium, szpitalu, domu pomocy społecznej, specjalnym ośrodku szkolnowychowawczym, młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub w innej placówce zapewniającej
opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.
5. Rodzina zastępcza zapewnia dziecku warunki rozwoju i wychowania odpowiednie do jego
stanu zdrowia i poziomu rozwoju, w tym:
1) odpowiednie warunki bytowe;
2) możliwości rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego;
3) możliwości zaspokojenia indywidualnych potrzeb dziecka;
4) możliwość właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań;
5) odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
6. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu. Przy
umieszczaniu kolejnego dziecka w istniejącej już rodzinie zastępczej sąd zasięga opinii
powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego ze względu na miejsce zamieszkania rodziny
zastępczej.
7. W przypadku pilnej konieczności zapewnienia dziecku opieki zastępczej umieszczenie
dziecka w rodzinie zastępczej jest możliwe na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na
podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze
względu na miejsce zamieszkania tej rodziny. O zawartej umowie starosta zawiadamia
niezwłocznie sąd.
8. Z dniem uprawomocnienia się orzeczenia sądu regulującego sytuację dziecka umowa, o
której mowa w ust. 7, wygasa.
9. Obowiązek opieki nad dzieckiem i jego wychowania rodzina zastępcza podejmuje z
dniem umieszczenia dziecka w tej rodzinie w wykonaniu orzeczenia sądu albo umowy, o której
mowa w ust. 7.
10. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej z mocy prawa ustaje z dniem osiągnięcia przez
dziecko pełnoletności, z zastrzeżeniem art. 78 ust. 5.
Art. 73. 1. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie
niepozostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają następujące warunki:
1) dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej;
2) mają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
4) nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, nie są ograniczone we władzy
rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została im zawieszona;
5) wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby, gdy
ciąży na nich taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu;
6) nie są chore na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało
stwierdzone zaświadczeniem lekarskim;
7) mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania;
8) uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce
zamieszkania.
2. Pełnienia funkcji niespokrewnionej z dzieckiem oraz zawodowej niespokrewnionej z
dzieckiem rodziny zastępczej nie można łączyć z prowadzeniem placówki rodzinnej.
3. Przy doborze rodziny zastępczej dla dziecka uwzględnia się:
1) osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, jeżeli dają gwarancję poprawy
sytuacji dziecka;
2) przygotowanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej;
3) odpowiednią różnicę wieku między kandydatami do pełnienia funkcji rodziny zastępczej a
dzieckiem;
4) poziom rozwoju i sprawności dziecka, wymagania w zakresie pomocy profilaktycznowychowawczej lub resocjalizacyjnej oraz możliwości zaspokajania potrzeb dziecka;
5) zasadę nierozłączania rodzeństwa;
6) w miarę możliwości opinię wyrażoną przez dziecko.
4. W przypadku gdy rodzina zastępcza nie wypełnia swoich funkcji, starosta zawiadamia sąd
o konieczności jej rozwiązania.
Art. 74. 1. Rodziny zastępcze dzielą się na:
1) spokrewnione z dzieckiem;
2) niespokrewnione z dzieckiem;
3) zawodowe niespokrewnione z dzieckiem:
a) wielodzietne,
b) specjalistyczne,
c) o charakterze pogotowia rodzinnego.
2. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodzinie zastępczej umieszcza
się w tym samym czasie nie mniej niż troje i nie więcej niż sześcioro dzieci. W przypadku
konieczności umieszczenia w rodzinie licznego rodzeństwa liczba dzieci w wielodzietnej
rodzinie zastępczej może się zwiększyć.
3. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem specjalistycznej rodzinie zastępczej
umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami
zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji. W rodzinie tej może wychowywać
się w tym samym czasie nie więcej niż troje dzieci.
4. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia
rodzinnego umieszcza się nie więcej niż 3 dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania
sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych
przypadkach pobyt dziecka może być przedłużony, jednak nie więcej niż o kolejne 3 miesiące.
5. Rodzina zastępcza, o której mowa w ust. 4, nie może odmówić przyjęcia dziecka w wieku
do 10 lat, jeżeli zostało doprowadzone przez policję.
6. Przyjęcie dziecka doprowadzonego przez policję może nastąpić bez zgody opiekunów
prawnych w sytuacji zagrożenia dobra dziecka, a w szczególności:
1) zagrożenia zdrowia lub życia dziecka;
2) porzucenia dziecka;
3) gdy nie jest możliwe ustalenie tożsamości rodziców lub miejsca ich pobytu.
7. O przyjęciu dziecka doprowadzonego przez policję zawodowa niespokrewniona z
dzieckiem rodzina zastępcza o charakterze pogotowia rodzinnego powiadamia niezwłocznie, nie
później niż w ciągu 24 godzin, sąd opiekuńczy oraz powiatowe centrum pomocy rodzinie, które
podejmuje jak najszybciej działania mające na celu wyjaśnienie sytuacji dziecka.
8. Dziecko doprowadzone przez policję przebywa w zawodowej niespokrewnionej z
dzieckiem rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego do czasu wydania orzeczenia
przez sąd opiekuńczy.
9. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej, o której mowa w ust. 1 pkt 2 albo 3, nie wyklucza
pełnienia funkcji rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem.
Art. 75. 1. Pełnienie funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej
wymaga:
1) uzyskania pozytywnej opinii ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce
zamieszkania kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, wydanej na podstawie
rodzinnego wywiadu środowiskowego;
2) odbycia szkolenia oraz uzyskania zaświadczenia kwalifikacyjnego.
2. Z rodziną, która będzie pełniła funkcję zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny
zastępczej, starosta zawiera umowę, do której mają zastosowanie odpowiednio przepisy ustawy z
dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.2)) dotyczące
umowy zlecenia.
3. Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna lub specjalistyczna rodzina
zastępcza otrzymuje wynagrodzenie z tytułu świadczonej opieki i wychowania.
4. Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza o charakterze pogotowia
rodzinnego otrzymuje wynagrodzenie z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka lub z
tytułu świadczonej opieki i wychowania.
5. Jeżeli umowę, o której mowa w ust. 2, zawierają małżonkowie, wynagrodzenie
przysługuje tylko jednemu z nich.
6. Funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej nie mogą pełnić
osoby całkowicie niezdolne do pracy.
Art. 76. 1. Rozwiązanie umowy o pełnienie funkcji zawodowej niespokrewnionej z
dzieckiem rodziny zastępczej następuje zgodnie z warunkami ustalonymi w tej umowie, a w
przypadku braku tych ustaleń rozwiązanie następuje po upływie 3 miesięcy od dnia
wypowiedzenia dokonanego na piśmie przez jedną ze stron.
2. W przypadku niewywiązywania się zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodziny
zastępczej z przyjętych zadań lub ustania warunków, o których mowa w art. 73, starosta
zawiadamia o tym sąd i może rozwiązać z tą rodziną umowę o pełnienie funkcji rodziny
zastępczej bez zachowania terminu wypowiedzenia.
3. W przypadku rozwiązania umowy zlecenia z zawodową niespokrewnioną z dzieckiem
rodziną zastępczą starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed
umieszczeniem w rodzinie zastępczej ma obowiązek zapewnienia dziecku dalszej opieki i
wychowania.
Art. 77. 1. Rodziny zastępcze uczestniczą w szkoleniu organizowanym przez powiatowe
centrum pomocy rodzinie lub, na jego zlecenie, przez ośrodek adopcyjno-opiekuńczy lub inny
podmiot.
2. Szkolenie spokrewnionych rodzin zastępczych prowadzi się według indywidualnego planu
szkolenia, w zależności od potrzeb rodziny.
3. Szkolenie niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych oraz zawodowych
niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych prowadzi się według programów szkolenia
zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Zakres
programu szkolenia dla niespokrewnionych z dzieckiem zawodowych rodzin zastępczych
uwzględnia specyfikę zadań opieki i wychowania stojących przed tymi rodzinami.
4. Program szkolenia rodzin zastępczych zatwierdza minister właściwy do spraw
zabezpieczenia społecznego na wniosek powiatowego centrum pomocy rodzinie, ośrodka
adopcyjno-opiekuńczego lub innego podmiotu prowadzącego szkolenie.
5. Zatwierdzenie lub odmowa zatwierdzenia programu szkolenia rodzin zastępczych
następuje w drodze decyzji administracyjnej.
Art. 78. 1. Rodzinie zastępczej udziela się pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie
kosztów utrzymania każdego umieszczonego w niej dziecka.
2. Podstawą ustalenia wysokości pomocy pieniężnej jest kwota 1.621 zł, zwana dalej
"podstawą".
3. Starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej udziela tej
rodzinie pomocy pieniężnej w wysokości 40 % podstawy, pomniejszonej o kwotę odpowiadającą
50 % dochodu tego dziecka, nie mniej jednak niż 10 % podstawy.
4. Starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej udziela tej
rodzinie pomocy pieniężnej, uwzględniając:
1) wiek dziecka,
2) stan zdrowia dziecka,
3) niedostosowanie społeczne dziecka, jeżeli wykazuje ono przejawy demoralizacji w
rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich
- w wysokości wyższej niż określona w ust. 3, lecz nieprzekraczającej 80 % podstawy,
pomniejszonej o kwotę odpowiadającą 50 % dochodu tego dziecka, nie mniej jednak niż 20 %
podstawy.
5. Rodzinie, która sprawowała funkcję rodziny zastępczej, przysługuje pomoc pieniężna w
wysokości określonej w ust. 3 i 4 również po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności, do czasu
ukończenia szkoły, w której rozpoczęło naukę przed osiągnięciem pełnoletności, jeżeli nadal
przebywa w tej rodzinie.
6. W okresie wypłacania pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania
pełnoletniego wychowanka rodziny zastępczej nie przysługuje pomoc, o której mowa w art. 88
ust. 1.
7. Niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza otrzymuje dodatkowo na każde
umieszczone w niej dziecko kwotę odpowiadającą 10 % podstawy z tytułu sprawowania
osobistej opieki nad dzieckiem i jego wychowania.
7a. (26) Starosta może przyznać rodzinie zastępczej jednorazowe świadczenie pieniężne na
pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego do rodziny dziecka w
wysokości do 150 % podstawy.
7b. (27) W przypadku gdy na skutek zdarzenia losowego dziecko umieszczone w rodzinie
zastępczej wymaga dodatkowej pomocy, starosta może przyznać rodzinie zastępczej na
częściowe pokrycie skutków tego zdarzenia:
1) jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości do 50 % podstawy albo okresowe
świadczenie pieniężne w wysokości do 50 % podstawy wypłacane przez okres trwania
bezpośrednich skutków tego zdarzenia;
2) pomoc w formie rzeczowej o wartości do 50 % podstawy.
8. Rodzina zastępcza może zrezygnować z przysługującej pomocy pieniężnej.
9. (28) W przypadku wykorzystywania pomocy pieniężnej, o której mowa w ust. 3-5 i 7-7b,
niezgodnie z przeznaczeniem lub jej marnotrawienia, pomoc ta może być przyznana w części lub
w całości w formie niepieniężnej.
10. Rodzina zastępcza obowiązana jest do współdziałania z powiatowym centrum pomocy
rodzinie.
rozporządzenia:
1) sposób i zakres współdziałania powiatowego centrum pomocy rodzinie z rodzinami
zastępczymi,
2) tryb przygotowywania kandydatów do pełnienia funkcji i szkolenia rodzin zastępczych ze
szczególnym uwzględnieniem niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych oraz
zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych,
3) zakres programowy szkolenia kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych,
prowadzenia placówek rodzinnych oraz rodzin zastępczych, w tym zakres programowy dla
zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych oraz tryb zatwierdzenia
programów szkolenia rodzin zastępczych,
4) zakres współdziałania powiatowego centrum pomocy rodzinie z sądem,
5) wysokość oraz szczegółowe warunki przyznawania pomocy pieniężnej, o której mowa w ust.
3 i 4,
6) szczegółowe warunki finansowania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej, w tym
także przebywającego poza rodziną zastępczą,
7) szczegółowe warunki wynagradzania zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin
zastępczych,
8) warunki i szczegółową wysokość odpłatności rodziców za pobyt ich dzieci w rodzinach
zastępczych
- uwzględniając dobro dziecka pozbawionego całkowicie lub częściowo opieki rodziców.
Art. 79. 1. Za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej oraz osoby pełnoletniej, o której mowa w
art. 78 ust. 5, opłatę, do wysokości miesięcznej pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie
kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w tej rodzinie, wnoszą rodzice.
2. Decyzję administracyjną o wysokości tej opłaty wydaje starosta właściwy ze względu na
miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej.
3. Starosta, ustalając wysokość opłaty rodziców dziecka przebywającego w rodzinie
zastępczej, uwzględnia ich sytuację rodzinną, zdrowotną, dochodową i majątkową.
4. Przepis ust. 1 stosuje się również do rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej lub
rodziców, którym władza rodzicielska została zawieszona albo ograniczona.
5. Starosta może częściowo zwolnić lub odstąpić od ustalenia opłaty, o której mowa w ust. 1,
na wniosek lub z urzędu, ze względu na trudną sytuację materialną rodziny.
6. Rada powiatu określa, w drodze uchwały, warunki częściowego lub całkowitego
zwalniania rodziców z opłat, o których mowa w ust. 1.
orzeczenia sądów
Art. 80. 1. Dziecko pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej może być
umieszczane w placówce opiekuńczo-wychowawczej następującego typu:
1) interwencyjnego;
2) rodzinnego;
3) socjalizacyjnego.
2. Placówka opiekuńczo-wychowawcza może łączyć działania interwencyjne, socjalizacyjne
i inne działania na rzecz pomocy dziecku i rodzinie, przyjmując formę placówki wielofunkcyjnej.
3. Placówka opiekuńczo-wychowawcza zapewnia dziecku całodobową ciągłą lub okresową
opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe, w tym
emocjonalne, społeczne, religijne, a także zapewnia korzystanie z przysługujących na podstawie
odrębnych przepisów świadczeń zdrowotnych i kształcenia.
4. Całodobowy pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej może być
realizowany w grupach usamodzielniających stanowiących formę organizacyjną placówki
przeznaczoną dla starszych dzieci.
5. Zaspokojenie potrzeb dziecka, o których mowa w ust. 3, placówka opiekuńczowychowawcza realizuje co najmniej na poziomie obowiązującego standardu opieki i
wychowania.
6. Skierowanie dziecka pozbawionego częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej do
placówki opiekuńczo-wychowawczej na pobyt całodobowy może nastąpić po wyczerpaniu
możliwości udzielenia pomocy w rodzinie naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej.
7. Całodobowy pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej powinien mieć
charakter przejściowy - do czasu powrotu dziecka do rodziny naturalnej lub umieszczenia w
rodzinie zastępczej.
8. Dziecko, o którym mowa w ust. 1, może przebywać w placówce opiekuńczowychowawczej, zapewniającej całodobową opiekę, do uzyskania pełnoletności, a po uzyskaniu
pełnoletności, na dotychczasowych zasadach, do czasu ukończenia szkoły, w której rozpoczęło
naukę przed osiągnięciem pełnoletności.
9. Nadzór nad realizowaniem przez pracowników standardu, o którym mowa w ust. 5,
sprawuje dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej.
10. Placówki opiekuńczo-wychowawcze w ramach dochodzenia do standardów mogą
przekształcać się w placówki wielofunkcyjne łączące różne typy placówek.
Art. 81. 1. Za pobyt dziecka lub osoby pełnoletniej, o której mowa w art. 80 ust. 8, w
placówce opiekuńczo-wychowawczej opłatę ponoszą, do wysokości średniego miesięcznego
kosztu utrzymania, rodzice dziecka, osoba pełnoletnia lub jej rodzice, a także opiekunowie
prawni lub kuratorzy, w przypadku gdy dysponują dochodami dziecka, z tym że opłata
ponoszona przez opiekunów prawnych, kuratorów lub osobę pełnoletnią nie może być wyższa
niż 50 % kwoty stanowiącej dochód dziecka lub osoby pełnoletniej.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również do rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej lub
których władza rodzicielska została zawieszona albo ograniczona.
3. Opłatę, o której mowa w ust. 1, ustala, w drodze decyzji administracyjnej, starosta
właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed skierowaniem do placówki.
4. Starosta może częściowo zwolnić lub odstąpić od ustalenia opłaty, o której mowa w ust. 1,
na wniosek lub z urzędu, ze względu na trudną sytuację materialną rodziny lub osoby.
5. Starosta, ustalając wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, uwzględnia sytuację
rodzinną, zdrowotną, dochodową i majątkową rodziny lub osoby.
6. Rada powiatu określa, w drodze uchwały, warunki częściowego lub całkowitego
zwalniania z opłaty, o której mowa w ust. 1.
7. Przepisy ust. 1-6 stosuje się do odpłatności za pobyt dziecka w regionalnej placówce
opiekuńczo-wychowawczej.
8. W przypadku regionalnej placówki opiekuńczo-wychowawczej finansowanej z dochodów
własnych samorządu województwa decyzję o odpłatności wydaje marszałek województwa na
podstawie ust. 1, 2, 4 i 5. Przepisów art. 86 ust. 2, 4 i 5 nie stosuje się.
9. W realizacji opieki i wychowania w placówce opiekuńczo-wychowawczej można
korzystać z wolontariatu.
rozporządzenia:
1) organizację placówek opiekuńczo-wychowawczych, w tym organizację placówek
wielofunkcyjnych, działania na rzecz realizacji praw dziecka, procedury kwalifikowania,
kierowania dziecka do placówki i jego powrotu do rodziny, a także warunki korzystania z
wolontariatu w tych placówkach i wymagania wobec wolontariuszy,
2) liczbę dzieci pozostających pod opieką jednego wychowawcy lub innego specjalisty w czasie
ich pobytu w placówce oraz poza placówką w zależności od organizacji pracy i potrzeb
dzieci,
3) obowiązującą dokumentację dotyczącą dziecka oraz sposób jej prowadzenia,
4) standardy usług świadczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
5) standard opieki i wychowania obowiązujący w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
6) kwalifikacje zatrudnianych pracowników i kwalifikacje dyrektora, kierownika, pracowników
pedagogicznych oraz innych pracowników o specjalistycznych kwalifikacjach zawodowych
zapewniających zaspokojenie potrzeb dziecka w placówce
- uwzględniając zadania placówek oraz konieczność zapewnienia kontaktów dziecka z rodziną
naturalną.
Art. 82. 1. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy w realizacji swoich zadań kieruje się dobrem
dziecka i poszanowaniem jego praw.
2. Działalność ośrodka adopcyjno-opiekuńczego opiera się na zasadzie współpracy ze
środowiskiem lokalnym, w szczególności z jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej,
sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, zakładami opieki zdrowotnej, a
także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi.
3. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy prowadzi poradnictwo dla dzieci i rodziców oraz terapię
rodzinną dla rodziców dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
4. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy współpracuje z placówką rodzinną w zakresie okresowej
oceny sytuacji dzieci przebywających w tej placówce.
5. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy prowadzi działalność diagnostyczno-konsultacyjną, której
celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość
przysposobienia dziecka, pełnienia funkcji rodzin zastępczych i prowadzenia placówek
rodzinnych, a także szkolenie i wspieranie psychologiczno-pedagogiczne osób prowadzących
rodziny zastępcze i placówki rodzinne oraz rodziców naturalnych dzieci objętych tymi formami
opieki.
6. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy wspiera rodziny naturalne w wypełnianiu ich funkcji
opiekuńczo-wychowawczych poprzez prowadzenie poradnictwa rodzinnego i terapii rodzinnej.
Art. 83. 1. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy prowadzi szkolenia dla kandydatów do pełnienia
funkcji rodziny zastępczej oraz kandydatów do prowadzenia placówek rodzinnych na podstawie
programów szkolenia rodzin zastępczych, o których mowa w art. 77 ust. 3 i 4.
2. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy wydaje kandydatowi do pełnienia funkcji rodziny
zastępczej zaświadczenie kwalifikacyjne zawierające potwierdzenie ukończenia szkolenia dla
rodzin zastępczych oraz opinię o spełnieniu przez tę rodzinę warunków, o których mowa w art.
73 ust. 1 i 3 pkt 2-6, a kandydatowi do prowadzenia placówki rodzinnej wydaje opinię o
posiadaniu odpowiedniego przygotowania.
3. W powiecie, w którym nie ma ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, zadania wymienione w
ust. 1 wykonuje powiatowe centrum pomocy rodzinie lub inny podmiot na jego zlecenie.
4. W powiecie, w którym nie ma ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, zaświadczenie
kwalifikacyjne, o którym mowa w ust. 2, wydaje powiatowe centrum pomocy rodzinie.
5. Przygotowanie kandydatów na osoby przysposabiające oraz prowadzenie procedur
przysposobienia należy do wyłącznych kompetencji ośrodka adopcyjno-opiekuńczego.
6. Procedury przysposobienia związane ze zmianą miejsca zamieszkania dziecka na miejsce
zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej może przeprowadzać wyłącznie ośrodek
upoważniony do współpracy z licencjonowanymi przez rządy innych państw organizacjami lub
ośrodkami adopcyjnymi.
7. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy może objąć zakresem swego działania więcej niż jeden
powiat.
8. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy wyznaczony przez wojewodę w trybie określonym w art.
22 pkt 6 prowadzi bank danych o rodzinach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny
zastępczej, rodzinach zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka oraz dzieciach
oczekujących na przysposobienie, w granicach województwa.
9. Nadzór nad jakością działań pracowników ośrodka adopcyjno-opiekuńczego sprawuje
dyrektor ośrodka.
10. Publiczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze wykonują swoje zadania nieodpłatnie.
rozporządzenia, podmioty uprawnione do zakładania i prowadzenia niepublicznych ośrodków
adopcyjno-opiekuńczych oraz staż pracy i kwalifikacje wymagane od osób zatrudnionych w
publicznych i niepublicznych ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych, a także warunki lokalowe,
jakimi powinny dysponować te ośrodki, kierując się potrzebą zapewnienia profesjonalnego
prowadzenia działalności przez te ośrodki.
rozporządzenia, ośrodek adopcyjno-opiekuńczy prowadzący centralny bank danych o dzieciach
oczekujących na przysposobienie, którym nie można zapewnić opieki w rodzinie
przysposabiającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także ośrodek adopcyjnoopiekuńczy lub ośrodki adopcyjno-opiekuńcze upoważnione do współpracy z licencjonowanymi
przez rządy innych państw organizacjami lub ośrodkami adopcyjnymi w zakresie
przysposobienia związanego ze zmianą dotychczasowego miejsca zamieszkania dziecka na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym państwie, biorąc pod
uwagę możliwości tych jednostek prowadzenia działalności związanej z umieszczeniem dziecka
w rodzinie adopcyjnej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
rozporządzenia, organizację działania ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, ich zadania i
kompetencje, dziedziny pracy z rodziną naturalną, zastępczą albo przysposabiającą, tryb
kwalifikowania dzieci do rodzin przysposabiających, a także wzór zaświadczenia
kwalifikacyjnego, uwzględniając dobro i prawa dziecka umieszczanego poza rodziną naturalną.
Art. 84. 1. Placówki opiekuńczo-wychowawcze, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze oraz
jednostki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, w zależności od podmiotu
prowadzącego, dzielą się na:
1) publiczne - prowadzone przez gminę, powiat lub samorząd województwa;
2) niepubliczne - prowadzone przez podmioty uprawnione.
2. Wojewoda prowadzi rejestr placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz rejestr ośrodków
adopcyjno-opiekuńczych. Rejestry są jawne.
Art. 85. 1. Placówki opiekuńczo-wychowawcze, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze prowadzone
przez powiat oraz regionalne placówki opiekuńczo-wychowawcze są jednostkami budżetowymi.
2. Obsługę finansowo-księgową publicznych placówek rodzinnych prowadzi starosta.
Placówki rodzinne otrzymują środki finansowe na bieżące funkcjonowanie, w tym zryczałtowaną
kwotę na utrzymanie dziecka.
3. Rada powiatu w drodze uchwały może zwiększyć zryczałtowaną kwotę na utrzymanie
dziecka w placówce rodzinnej oraz stawki na bieżące funkcjonowanie placówki rodzinnej.
4. Powiat lub samorząd województwa prowadzący placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub
ośrodek adopcyjno-opiekuńczy nie może ich zlikwidować bez zgody wojewody.
5. Wojewoda wydaje zgodę na likwidację placówki opiekuńczo-wychowawczej, jeżeli
powiat zapewni właściwą opiekę dzieciom z tej placówki w rodzinie zastępczej lub w innej
placówce opiekuńczo-wychowawczej.
6. Wojewoda wydaje zgodę na likwidację ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, jeżeli zadania
należące do wyłącznych kompetencji ośrodka przejmie inny ośrodek adopcyjno-opiekuńczy.
rozporządzenia, zryczałtowaną kwotę na utrzymanie dziecka oraz stawki na bieżące
funkcjonowanie placówki rodzinnej, uwzględniając potrzebę prawidłowego funkcjonowania tej
placówki.
Art. 86. 1. (29) W przypadku gdy powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania
dziecka nieposiadający miejsca w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej albo
rodziny zastępczej wystąpi do powiatu prowadzącego tego typu placówkę lub rodzinę zastępczą
albo na terenie którego funkcjonuje tego typu placówka o przyjęcie dziecka pozbawionego
całkowicie lub częściowo opieki albo niedostosowanego społecznie, powiat prowadzący taką
placówkę lub rodzinę zastępczą albo powiat, na terenie którego funkcjonuje tego typu placówka,
ma obowiązek przyjąć to dziecko, jeżeli dysponuje wolnym miejscem.
2. W przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej na terenie
innego powiatu, powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed
skierowaniem do placówki opiekuńczo-wychowawczej ponosi wydatki na jego utrzymanie w
wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania dziecka w tej placówce.
3. W przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej na terenie innego powiatu,
powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie
zastępczej ponosi wydatki na jego utrzymanie w łącznej kwocie świadczeń przysługujących
danej rodzinie zastępczej.
4. (30) Powiat prowadzący całodobową placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub rodzinę
zastępczą przyjmującą dziecko oraz powiat na terenie którego funkcjonuje całodobowa placówka
opiekuńczo-wychowawcza zawiera z powiatem właściwym ze względu na miejsce zamieszkania
przyjętego dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub skierowaniem do
całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej porozumienie w sprawie umieszczenia
dziecka i wysokości wydatków, o których mowa w ust. 2 lub 3.
5. (31) W przypadku wystąpienia powiatu do samorządu województwa prowadzącego
placówkę regionalną lub na terenie którego funkcjonuje tego typu placówka, o przyjęcie dziecka
pozbawionego całkowicie lub częściowo opieki stosuje się odpowiednio zasady określone w ust.
2 i 4.
6. Samorząd województwa nie może odmówić przyjęcia dziecka z powiatu leżącego w
granicach innego województwa, jeżeli dysponuje wolnym miejscem.
7. Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej
ustala starosta, a w przypadku placówek regionalnych - marszałek województwa, i ogłaszają w
wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca danego roku.
8. (32) Z chwilą wygaśnięcia lub rozwiązania umowy z całodobową placówką opiekuńczowychowawczą powiat na terenie którego funkcjonuje placówka zobowiązany jest zapewnić
dzieciom z tej placówki, w tym dzieciom umieszczonym w trybie ust. 1, 2 i 4, opiekę w innej
całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej lub rodzinie zastępczej.
wzory
Art. 87. 1. Nad placówkami opiekuńczo-wychowawczymi sprawowany jest nadzór w
zakresie realizacji:
1) standardu opieki;
2) standardu wychowania.
2. Nadzór nad realizacją standardu wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych
ma za zadanie inspirowanie i badanie stopnia osiągnięcia celów wychowawczych, w
szczególności dotyczących:
1) wychowania do godnego, samodzielnego, odpowiedzialnego życia;
2) umiejętności pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki;
3) umiejętności nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych, społecznie
akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, tak aby łagodzić skutki doświadczania
cierpienia i separacji oraz zdobywać umiejętności współżycia i współpracy z innymi.
3. Nadzór nad realizacją standardu opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych ma za
zadanie badanie warunków zaspokojenia potrzeb dzieci ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb
bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych, kulturalno-rekreacyjnych.
4. Nadzór nad realizacją standardu opieki i wychowania polega na:
1) ocenie działalności wychowawczej i opiekuńczej placówki oraz ocenie efektywności tej
działalności;
2) pomocy i współpracy w podnoszeniu kwalifikacji i umiejętności osób zatrudnionych w
placówce;
3) proponowaniu innowacyjnych rozwiązań pedagogicznych oraz inspirowaniu osób
zatrudnionych w placówce do podejmowania nowatorskich rozwiązań pedagogicznych i
organizacyjnych.
5. Nadzór nad kształceniem w szkołach działających w placówkach opiekuńczowychowawczych sprawuje właściwy kurator oświaty na zasadach określonych w przepisach o
systemie oświaty.
6. Nadzór nad działalnością ośrodków adopcyjno-opiekuńczych ma na celu badanie i ocenę
wykonania przez te jednostki ich zadań.
7. W zakresie, o którym mowa w ust. 1 i 6, nadzorowi podlega w szczególności:
1) przestrzeganie praw dziecka;
2) stopień zaspokojenia potrzeb dziecka;
3) przestrzeganie przepisów określających zasady działania placówki.
rozporządzenia, szczegółowe zasady nadzoru nad przestrzeganiem standardu opieki i
wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru nad działalnością
ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, uwzględniając prawidłowe funkcjonowanie tych jednostek
oraz dobro i prawa dziecka.
Art. 87a. (33) 1. Wychowawca zatrudniony w placówce opiekuńczo-wychowawczej
oskarżony o popełnienie przestępstwa z użyciem przemocy, w tym przemocy w rodzinie, zostaje
z mocy prawa zawieszony w pełnieniu obowiązków służbowych na czas trwania postępowania.
2. Dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej rozwiązuje stosunek pracy z wychowawcą,
który został prawomocnie skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy.
Art. 88. 1. Osoba, która osiągnęła pełnoletność w rodzinie zastępczej, oraz osoba pełnoletnia
opuszczająca placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom
pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z
małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny
ośrodek szkolno-wychowawczy i młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zwana dalej "osobą
usamodzielnianą", zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie i
integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także pomocą:
1) pieniężną na usamodzielnienie;
2) pieniężną na kontynuowanie nauki;
3) w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym;
4) w uzyskaniu zatrudnienia;
5) na zagospodarowanie - w formie rzeczowej.
2. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobie usamodzielnianej w przypadku, gdy
umieszczenie w rodzinie zastępczej lub skierowanie na pobyt całodobowy do placówki
opiekuńczo-wychowawczej, domu pomocy społecznej albo specjalnego ośrodka szkolnowychowawczego nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu.
3. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki
przysługuje osobie, która przebywała w rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczowychowawczej, domu pomocy społecznej, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym,
specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym albo młodzieżowym ośrodku wychowawczym co
najmniej rok.
4. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobie usamodzielnianej opuszczającej dom
pomocy społecznej albo specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy w przypadku, gdy osoba ta
jest zdolna do samodzielnej egzystencji.
5. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobie opuszczającej dom dla matek z
małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, jeżeli bezpośrednio przed przyjęciem do takiego domu
przebywała co najmniej rok w rodzinie zastępczej, w placówce opiekuńczo-wychowawczej
zapewniającej całodobową opiekę, w domu pomocy społecznej, w schronisku dla nieletnich, w
zakładzie poprawczym, w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym albo w młodzieżowym
ośrodku wychowawczym.
6. Warunkiem uzyskania pomocy, o której mowa w ust. 1, jest zobowiązanie się osoby
usamodzielnianej do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, opracowanego
wspólnie z opiekunem usamodzielnienia, zatwierdzonego przez kierownika powiatowego
centrum pomocy rodzinie.
7. W realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia osobę usamodzielnianą wspiera
opiekun usamodzielnienia, którym może być, po wyrażeniu zgody, jedno z rodziców
zastępczych, dyrektor placówki rodzinnej, pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy
rodzinie, wychowawca, psycholog lub pracownik socjalny placówki opiekuńczo-wychowawczej,
domu pomocy społecznej, schroniska dla nieletnich, zakładu poprawczego, specjalnego ośrodka
szkolno-wychowawczego, młodzieżowego ośrodka wychowawczego albo inna osoba wskazana
przez osobę usamodzielnianą.
wzory
Art. 89. 1. Wysokość pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki i pomocy pieniężnej na
usamodzielnienie oraz wartość pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej ustala się od
kwoty podstawy.
2. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki w wysokości 30 % podstawy miesięcznie
przysługuje osobie usamodzielnianej kontynuującej naukę w gimnazjum, szkole
ponadpodstawowej, szkole ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej.
3. Pomoc, o której mowa w ust. 2, przyznaje się na czas nauki, do czasu jej ukończenia, nie
dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat.
4. Pomoc, o której mowa w ust. 2, przysługuje również osobie pełnoletniej nieopuszczającej
placówki opiekuńczo-wychowawczej, przebywającej w tej placówce na zasadach określonych
przez starostę, kontynuującej naukę po ukończeniu szkoły, w której rozpoczęła naukę przed
osiągnięciem pełnoletności.
5. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki
przysługuje osobie usamodzielnianej:
1) samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200 % kwoty kryterium
dochodowego na osobę samotnie gospodarującą;
2) w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200 % kwoty kryterium dochodowego
na osobę w rodzinie.
6. W przypadku gdy osoba usamodzielniana kontynuuje naukę, pomoc pieniężną na
usamodzielnienie wypłaca się po ukończeniu nauki.
7. Przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na
kontynuowanie nauki można odmówić w przypadku, gdy:
1) istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc pieniężna zostanie wykorzystana niezgodnie
z celem, na jaki została przyznana;
2) osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletności opuściła samowolnie rodzinę
zastępczą, placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom
pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek
z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży lub schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy,
specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy lub młodzieżowy ośrodek wychowawczy;
3) osoba usamodzielniana porzuci naukę umożliwiającą jej przygotowanie zawodowe i nie
podejmie zatrudnienia;
4) osoba usamodzielniana porzuci pracę i uchyla się od podjęcia proponowanego jej
zatrudnienia;
5) osoba usamodzielniana została skazana prawomocnym wyrokiem za popełnienie
przestępstwa z winy umyślnej.
8. Pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki zaprzestaje się udzielać w przypadku, gdy
osoba usamodzielniana:
1) kontynuuje naukę w szkole ponadgimnazjalnej, szkole ponadpodstawowej lub szkole
wyższej, która zapewnia nieodpłatną naukę i nieodpłatne pełne utrzymanie lub
2) bez uzasadnionych powodów zmieniła trzykrotnie na tym samym poziomie kształcenia
szkołę lub szkołę wyższą, o których mowa w pkt 1.
9. Pomoc pieniężną na usamodzielnienie i pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki można
zawiesić w przypadku, gdy:
1) wystąpiły szczególne okoliczności związane z tokiem nauki, stanem zdrowia lub zdarzeniem
losowym dotyczącym osoby usamodzielnianej;
2) nastąpiła przerwa w kontynuowaniu nauki przez osobę usamodzielnianą w okresie między
ukończeniem przez nią szkoły niższego stopnia a rozpoczęciem nauki w szkole wyższego
stopnia;
3) stwierdzi się marnotrawienie przyznanej pomocy;
4) osoba usamodzielniana nie realizuje programu usamodzielnienia.
Art. 90. 1. Pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie
nauki udziela starosta powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed
umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub skierowaniem do placówki, o której mowa w art. 88
ust. 1.
2. Pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu
chronionym, w uzyskaniu zatrudnienia oraz na zagospodarowanie w formie rzeczowej udziela
starosta właściwy ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej.
3. Osoba usamodzielniana zamieszkująca w mieszkaniu chronionym jest obowiązana do
ponoszenia częściowych kosztów utrzymania tego mieszkania proporcjonalnie do swoich
dochodów. W uzasadnionych przypadkach starosta może ją zwolnić z ponoszenia opłat.
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1) warunki i tryb przyznawania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na
kontynuowanie nauki, wysokość tej pomocy oraz wartość i składniki pomocy na
zagospodarowanie;
2) sposób przygotowania i realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia oraz zadania
opiekuna usamodzielnienia, biorąc pod uwagę konieczność indywidualnej pracy z osobą
usamodzielnianą;
3) tryb zawieszania pomocy na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki.
Rozdział 5
Integracja uchodźców
Art. 91. 1. Uchodźcy udziela się pomocy mającej na celu wspieranie procesu jego integracji.
2. Pomocy, o której mowa w ust. 1, udziela starosta właściwy ze względu na miejsce
zamieszkania uchodźcy.
3. Pomocy, o której mowa w ust. 1, udziela się na wniosek uchodźcy złożony w terminie 14
dni od dnia uzyskania przez niego statusu uchodźcy.
4. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, obejmuje małoletnie dzieci uchodźcy oraz jego
małżonka, jeżeli posiadają status uchodźcy.
5. Wniosek powinien zawierać:
1) pisemną deklarację o zamiarze zamieszkania na terenie określonego województwa;
2) pisemne oświadczenie, że z podobnym wnioskiem uchodźca nie zwrócił się na terenie innego
województwa;
3) pisemne oświadczenie o gotowości przystąpienia do uzgodnionego programu integracji.
6. Do wniosku należy dołączyć kopie:
1) decyzji Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców lub decyzji Rady do Spraw
Uchodźców o nadaniu statusu uchodźcy;
2) dokumentu podróży przewidzianego w Konwencji Genewskiej, wydanego przez Prezesa
Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców;
3) karty pobytu wydanej w związku z nadaniem statusu uchodźcy na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej;
4) innych dokumentów, którymi dysponuje uchodźca, mogących pomóc w opracowaniu
programu integracji.
7. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przysługuje począwszy od miesiąca kalendarzowego, w
którym uchodźca wystąpił z wnioskiem o jej udzielenie.
8. Pomoc, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje uchodźcy będącemu małżonkiem
obywatela Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 92. 1. Pomocy, o której mowa w art. 91 ust. 1, udziela się w okresie nie dłuższym niż 12
miesięcy i obejmuje ona:
1) świadczenia pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka
polskiego, w wysokości od 420 zł do 1.149 zł miesięcznie na osobę;
2) opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne określonej w przepisach o powszechnym
3) specjalistyczne poradnictwo.
2. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, ramowe
programy kursów nauki języka polskiego dla uchodźców, uwzględniając różnice kulturowe
między różnymi grupami uchodźców.
Art. 93. 1. Pomoc, o której mowa w art. 91 ust. 1, jest realizowana w ramach
indywidualnego programu integracji, uzgodnionego między powiatowym centrum pomocy
rodzinie a uchodźcą, określającego wysokość, zakres i formy pomocy, w zależności od
indywidualnej sytuacji życiowej uchodźcy i jego rodziny, oraz zobowiązania:
1) powiatowego centrum pomocy rodzinie do:
a) udzielania uchodźcy informacji dotyczącej pomocy określonej w programie oraz
warunkach jej wstrzymania lub odmowy udzielenia,
b) współdziałania z uchodźcą oraz wspierania go w kontaktach ze środowiskiem lokalnym,
w tym w nawiązaniu kontaktu z właściwym dla miejsca zamieszkania uchodźcy
ośrodkiem pomocy społecznej,
c) pomocy w uzyskaniu możliwości zamieszkania, w tym w miarę możliwości w mieszkaniu
chronionym,
d) prowadzenia z uchodźcą pracy socjalnej,
e) innych uzgodnionych z uchodźcą działań wynikających z indywidualnej sytuacji życiowej
uchodźcy,
f) wskazania pracownika, zwanego dalej "realizatorem programu", uzgadniającego z
uchodźcą program oraz wspierającego uchodźcę w okresie realizacji tego programu;
2) uchodźcy do:
a) zameldowania się w miejscu zamieszkania,
b) zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy w terminie ustalonym w programie
oraz aktywnego poszukiwania pracy,
c) obowiązkowego uczestnictwa w kursach języka polskiego, w przypadku gdy zachodzi
taka potrzeba,
d) współdziałania oraz kontaktowania się z realizatorem programu w ustalonych terminach,
nie rzadziej jednak niż 2 razy w miesiącu,
e) innych uzgodnionych z realizatorem programu działań wynikających z jego indywidualnej
sytuacji życiowej,
f) przestrzegania zobowiązań przyjętych w programie.
2. Powiatowe centrum pomocy rodzinie przekazuje wojewodzie uzgodniony z uchodźcą
program wraz z przewidywanymi kosztami jego realizacji.
3. Wojewoda po akceptacji przedstawionego programu przekazuje środki na jego realizację.
Art. 94. 1. Powiatowe centrum pomocy rodzinie współdziała w sprawie pomocy uchodźcy w
uzyskaniu możliwości zamieszkania z właściwym wojewodą i gminą, uwzględniając w miarę
możliwości wybór miejsca zamieszkania dokonany przez uchodźcę.
2. Uchodźca zamieszkuje w miejscu wskazanym przez wojewodę działającego w tej sprawie
w porozumieniu z powiatowym centrum pomocy rodzinie oraz gminą.
3. Rezygnacja przez uchodźcę ze wskazanego miejsca zamieszkania w granicach danego
województwa w okresie 12 miesięcy trwania indywidualnego programu integracji oznacza
rezygnację uchodźcy z realizacji programu.
4. Zmianę miejsca zamieszkania przez uchodźcę w okresie 12 miesięcy trwania
indywidualnego programu integracji dopuszcza się w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Art. 95. 1. W przypadku niezrealizowania przez uchodźcę zobowiązań uzgodnionych w
indywidualnym programie integracji, w szczególności braku aktywnego działania ze strony
uchodźcy na rzecz jego integracji, realizacja pomocy może zostać ograniczona lub wstrzymana.
rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb udzielania pomocy uchodźcom, wysokość świadczeń
pieniężnych, formy i zakres pomocy, metody i sposoby monitorowania postępów uchodźców w
ich integracji, dopuszczalne sytuacje pozwalające na zmianę miejsca zamieszkania w okresie
trwania indywidualnego programu integracji, tryb postępowania w tych sprawach oraz warunki
wstrzymania pomocy lub jej odmowy, uwzględniając konieczność dostosowania form i zakresu
pomocy do sytuacji oraz potrzeb uchodźcy i jego rodziny.
Rozdział 6
Zasady odpłatności za świadczenia
Art. 96. 1. Obowiązek zwrotu wydatków poniesionych na świadczenia z pomocy społecznej
spoczywa na:
1) osobie i rodzinie korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej;
2) spadkobiercy osoby, która korzystała ze świadczeń z pomocy społecznej - z masy
spadkowej;
3) małżonku, zstępnych przed wstępnymi osoby korzystającej ze świadczeń z pomocy
społecznej - jedynie w przypadku gdy nie dokonano zwrotu wydatków zgodnie z pkt 1 i 2, w
wysokości przewidzianej w decyzji dla osoby lub rodziny korzystającej ze świadczeń z
pomocy społecznej.
2. Wydatki na usługi, pomoc rzeczową, zasiłki na ekonomiczne usamodzielnienie, zasiłki
okresowe i zasiłki celowe przyznane pod warunkiem zwrotu podlegają zwrotowi w części lub
całości, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby zobowiązanej do zwrotu wydatków przekracza
kwotę kryterium dochodowego.
3. W przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez gminę poniesione wydatki podlegają
zwrotowi z masy spadkowej, jeżeli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy.
4. Rada gminy określa, w drodze uchwały, zasady zwrotu wydatków za świadczenia z
pomocy społecznej, o których mowa w ust. 2, będących w zakresie zadań własnych.
wzory
Art. 97. 1. (34) Opłatę za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych ustala
podmiot kierujący w uzgodnieniu z osobą kierowaną, uwzględniając przyznany zakres usług.
Osoby nie ponoszą opłat, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w
rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego.
2. Opłatę za pobyt w domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży ustala podmiot
prowadzący, uwzględniając warunki pobytu, w szczególności zakres przyznanych usług oraz
obowiązki osoby przebywającej w domu.
3. Różnicę między ustaloną opłatą, ponoszoną przez osobę za pobyt w domu, a średnim
miesięcznym kosztem utrzymania w domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży
ponosi gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby przebywającej w domu.
4. Do określenia średniego miesięcznego kosztu utrzymania w domu dla matek z
małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące średniego
miesięcznego kosztu utrzymania w domu pomocy społecznej lub w placówce opiekuńczowychowawczej.
5. Rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwały ustala organizację oraz szczegółowe
zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia, mieszkaniach chronionych i
ośrodkach interwencji kryzysowej.
projekty ustaw
Art. 98. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi od osoby lub rodziny
korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej, niezależnie od dochodu rodziny. Art. 104 ust. 4
stosuje się odpowiednio.
Art. 99. 1. Osobie, której przyznano emeryturę lub rentę za okres, za który wypłacono
zasiłek stały lub zasiłek okresowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz inne organy rentowe,
które przyznały emeryturę lub rentę, wypłacają to świadczenie pomniejszone o kwotę
odpowiadającą wysokości wypłaconych za ten okres zasiłków i przekazują te kwoty na rachunek
bankowy właściwego ośrodka pomocy społecznej.
2. W przypadku zasiłku okresowego przyznanego rodzinie świadczenie pomniejsza się o
część kwoty przypadającą na tę osobę, której przyznano emeryturę lub rentę.
3. Kwota pomniejszenia, o której mowa w ust. 1, nie może być wyższa niż przyznana za ten
okres kwota emerytury lub renty.
Rozdział 7
Postępowanie w sprawie świadczeń z pomocy społecznej
Art. 100. 1. W postępowaniu w sprawie świadczeń z pomocy społecznej należy kierować się
przede wszystkim dobrem osób korzystających z pomocy społecznej i ochroną ich dóbr
osobistych. W szczególności nie należy podawać do wiadomości publicznej nazwisk osób
korzystających z pomocy społecznej oraz rodzaju i zakresu przyznanego świadczenia.
2. W zakresie niezbędnym do przyznawania i udzielania świadczeń z pomocy społecznej
można przetwarzać dane osób ubiegających się i korzystających z tych świadczeń dotyczące:
pochodzenia etnicznego, stanu zdrowia, nałogów, skazań, orzeczeń o ukaraniu, a także innych
orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym.
Art. 101. 1. Właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby
ubiegającej się o świadczenie.
2. W przypadku osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca
zameldowania tej osoby na pobyt stały.
3. (35) W przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją osobistą osoby ubiegającej się o
świadczenie, w sprawach niecierpiących zwłoki oraz w sprawach cudzoziemców, którym
udzielono zgody na pobyt tolerowany, właściwą miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby
ubiegającej się o świadczenie.
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 3, można przyznać świadczenia wymienione w
art. 37-42 i 47-50.
5. Do przyznawania świadczeń w miejscu pobytu nie stosuje się kwot kryteriów
dochodowych podwyższonych zgodnie z art. 8 ust. 2.
6. Dla mieszkańca domu właściwa jest gmina, która skierowała go do domu pomocy
społecznej.
7. Gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania albo na ostatnie miejsce
zameldowania na pobyt stały jest obowiązana do zwrotu wydatków gminie, która przyznała
świadczenia w miejscu pobytu.
orzeczenia sądów
Art. 102. 1. Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby
zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby
zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.
2. Pomoc społeczna może być udzielana z urzędu.
Art. 103. 1. Kierownik ośrodka pomocy społecznej i kierownik powiatowego centrum
pomocy rodzinie może, w drodze umowy, ustalić z małżonkiem, zstępnymi lub wstępnymi
wysokość świadczonej przez nich pomocy na rzecz osoby ubiegającej się o przyznanie
świadczenia. W tym przypadku nie stosuje się art. 96 ust. 1 pkt 3.
2. Kierownik ośrodka pomocy społecznej ustala w drodze umowy z małżonkiem, zstępnymi
przed wstępnymi mieszkańca domu wysokość wnoszonej przez nich opłaty za pobyt tego
mieszkańca w domu pomocy społecznej.
Art. 104. 1. Należności z tytułu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej, z tytułu
opłat określonych przepisami niniejszej ustawy oraz z tytułu nienależnie pobranych świadczeń
podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
2. W przypadku posiadania uprawnień do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej
kwoty nienależnie pobranych świadczeń pieniężnych podlegają potrąceniu z bieżących wypłat.
3. Wysokość należności podlegającej zwrotowi oraz termin zwrotu tej należności ustala się
w drodze decyzji administracyjnej.
4. W przypadkach szczególnych, zwłaszcza jeżeli żądanie zwrotu wydatków na udzielone
świadczenie w całości lub w części stanowiłoby dla osoby zobowiązanej nadmierne obciążenie
lub też niweczyłoby skutki udzielanej pomocy, właściwy organ na wniosek pracownika
socjalnego lub osoby zainteresowanej może odstąpić od żądania takiego zwrotu.
Art. 105. Sądy, organy i jednostki organizacyjne są obowiązane niezwłocznie, nie później
jednak niż w terminie 7 dni, udostępnić lub udzielić na wniosek pracownika socjalnego
odpowiednich informacji, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia o przyznaniu lub wysokości
świadczeń z pomocy społecznej.
Art. 106. 1. Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji
administracyjnej.
2. (36) Udzielenie świadczeń w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej, poradnictwa
oraz skierowanie do placówki opiekuńczo-wychowawczej, a także przyznanie biletu
kredytowanego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.
3. Świadczenia pieniężne z pomocy społecznej przyznaje się i wypłaca za okres miesiąca
kalendarzowego, począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą
dokumentacją. W przypadku gdy uprawnienie do świadczenia nie obejmuje pełnego miesiąca,
świadczenie przyznaje się za niepełny miesiąc, a kwotę świadczenia ustala się, dzieląc pełne
kwoty przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni objętych
świadczeniem.
3a. (37) Zmiana dochodu w okresie pobierania świadczenia pieniężnego nie wpływa na
wysokość świadczenia pieniężnego, jeżeli kwota zmiany nie przekroczyła 10 % odpowiednio
kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub kryterium dochodowego na osobę w
rodzinie.
3b. (38) Zmiana dochodu w okresie ponoszenia odpłatności za świadczenie niepieniężne nie
wpływa na wysokość tej odpłatności, jeżeli kwota zmiany nie przekroczyła 10 % odpowiednio
kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub kryterium dochodowego na osobę w
rodzinie.
3c. (39) Kwoty świadczeń pieniężnych zaokrągla się w górę do dziesięciu groszy.
4. Decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia, z wyjątkiem
decyzji o odmowie przyznania biletu kredytowanego, wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego
wywiadu środowiskowego.
5. Decyzję administracyjną zmienia się lub uchyla na niekorzyść strony bez jej zgody w
przypadku zmiany przepisów prawa, zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony, pobrania
nienależnego świadczenia, a także można zmienić lub uchylić decyzję, jeżeli wystąpiły
przesłanki, o których mowa w art. 11, 12 i 107 ust. 5. Zmiana decyzji administracyjnej na
korzyść strony nie wymaga jej zgody.
6. Odwołanie od decyzji w sprawie świadczeń z pomocy społecznej może złożyć inna osoba
za zgodą osoby ubiegającej się o świadczenie.
projekty ustaw
Art. 107. 1. Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się w celu ustalenia sytuacji
osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin, w tym, o których mowa w art. 103,
wydania opinii w celu ustanowienia rodziny zastępczej w związku z prowadzonym
postępowaniem w sprawie ustanowienia rodziny zastępczej, przyznania pomocy pieniężnej na
częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka, dokonywania oceny sytuacji opiekuńczowychowawczej dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej, przyznania pomocy pieniężnej na
usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki oraz skierowania dziecka do
placówki opiekuńczo-wychowawczej.
2. W przypadku stwierdzenia przemocy w rodzinie pracownik socjalny wypełnia formularz
"Pomoc Społeczna - Niebieska Karta" stanowiący załącznik do rodzinnego wywiadu
środowiskowego.
3. Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza pracownik socjalny, również na potrzeby
jednostki organizacyjnej pomocy społecznej z terenu innej gminy.
4. W przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny,
a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie, sporządza się aktualizację
wywiadu. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się
nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo braku zmiany danych.
5. Pracownik socjalny przeprowadzający rodzinny wywiad środowiskowy może domagać się
od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie
majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie
przyznania świadczenia.
rozporządzenia, sposób przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego, uwzględniając
miejsce i terminy jego przeprowadzania, wzór kwestionariusza wywiadu, uwzględniając w
szczególności sytuacje, w których wypełnia się poszczególne części kwestionariusza wywiadu,
oraz dokumenty niezbędne do ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej,
wzór oświadczenia o stanie majątkowym, wzór druku "Pomoc Społeczna - Niebieska Karta" oraz
wzór legitymacji pracownika socjalnego.
Art. 108. 1. (40) W celu określenia sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów
osoby lub rodziny znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej pracownik socjalny ośrodka
pomocy społecznej może zawrzeć kontrakt socjalny z tą osobą lub rodziną.
rozporządzenia, wzór kontraktu socjalnego, w którym zostaną uwzględnione indywidualne cechy
osoby podpisującej kontrakt socjalny.
Art. 109. Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane
niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji
osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.
Dział III
Organizacja pomocy społecznej
Rozdział 1
Struktura organizacyjna pomocy społecznej
Art. 110. 1. Zadania pomocy społecznej w gminach wykonują jednostki organizacyjne ośrodki pomocy społecznej.
2. Gmina, realizując zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, kieruje się
ustaleniami przekazanymi przez wojewodę.
3. Ośrodek pomocy społecznej, wykonując zadania własne gminy w zakresie pomocy
społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
4. Ośrodek pomocy społecznej koordynuje realizację strategii, o której mowa w art. 17 ust. 1
pkt 1.
5. Kierownik ośrodka pomocy społecznej może wytaczać na rzecz obywateli powództwa o
roszczenia alimentacyjne. W postępowaniu przed sądem stosuje się odpowiednio przepisy o
udziale prokuratora w postępowaniu cywilnym.
6. Ośrodek pomocy społecznej może kierować wnioski o ustalenie niezdolności do pracy,
niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności do organów określonych odrębnymi
przepisami.
7. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej
upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu
pomocy społecznej należących do właściwości gminy.
8. Upoważnienie, o którym mowa w ust. 7, może być także udzielone innej osobie na
wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej.
9. Kierownik ośrodka pomocy społecznej składa radzie gminy coroczne sprawozdanie z
działalności ośrodka oraz przedstawia potrzeby w zakresie pomocy społecznej.
10. Rada gminy, biorąc pod uwagę potrzeby, o których mowa w ust. 9, opracowuje i kieruje
do wdrożenia lokalne programy pomocy społecznej.
11. Ośrodek pomocy społecznej zatrudnia pracowników socjalnych proporcjonalnie do
liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny na 2 tys. mieszkańców, nie mniej
jednak niż trzech pracowników.
wzory
Art. 111. W celu realizacji zadań pomocy społecznej gmina może tworzyć również inne
jednostki organizacyjne.
Art. 112. 1. Zadania pomocy społecznej w powiatach wykonują jednostki organizacyjne powiatowe centra pomocy rodzinie.
2. Zadania powiatowych centrów pomocy rodzinie w miastach na prawach powiatu realizują
miejskie ośrodki pomocy społecznej, które mogą być nazwane "miejskimi ośrodkami pomocy
rodzinie".
3. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie może wytaczać na rzecz obywateli
powództwa o roszczenia alimentacyjne. W postępowaniu przed sądem stosuje się odpowiednio
przepisy o udziale prokuratora w postępowaniu cywilnym.
4. Powiatowe centrum pomocy rodzinie może kierować wnioski o ustalenie niezdolności do
pracy, niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności do organów określonych odrębnymi
przepisami.
5. W indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości
powiatu decyzje administracyjne wydaje starosta lub z jego upoważnienia kierownik
powiatowego centrum pomocy rodzinie i inni pracownicy centrum upoważnieni na wniosek
kierownika.
6. Starosta może upoważnić kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie lub
kierownika ośrodka pomocy społecznej w mieście na prawach powiatu do zawierania i
rozwiązywania umów cywilnoprawnych z rodzinami zastępczymi w sprawie powierzenia
dziecka.
7. Zarząd powiatu zatrudnia kierowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, o
których mowa w ust. 8, zgodnie z wymogami określonymi w art. 122 ust. 1, po zasięgnięciu
opinii kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie lub kierownika ośrodka pomocy
społecznej w mieście na prawach powiatu.
7a. (41) Pracownikom podlegającym przepisom ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela, zarząd powiatu powierza stanowiska kierowników placówek opiekuńczowychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych zgodnie z wymogami art. 122 ust. 1 oraz
wymogami określonymi na podstawie art. 81 ust. 10 pkt 6 oraz art. 83 ust. 11, po zasięgnięciu
opinii kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie.
8. Starosta przy pomocy powiatowego centrum pomocy rodzinie sprawuje nadzór nad
działalnością rodzinnej opieki zastępczej, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, jednostek
specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, oraz ośrodków wsparcia, domów pomocy
społecznej i placówek opiekuńczo-wychowawczych.
9. Powiatowe centrum pomocy rodzinie koordynuje realizację strategii, o której mowa w art.
19 pkt 1.
10. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie współpracuje z sądem w sprawach
dotyczących opieki i wychowania dzieci pozbawionych całkowicie lub częściowo opieki
rodzicielskiej.
11. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie przedkłada sądowi, co najmniej raz w
roku, wykaz rodzin zastępczych, o których mowa w art. 74 ust. 1 pkt 2 i 3.
12. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie składa radzie powiatu coroczne
sprawozdanie z działalności centrum oraz przedstawia wykaz potrzeb w zakresie pomocy
społecznej.
13. Rada powiatu na podstawie wykazu potrzeb, o którym mowa w ust. 12, opracowuje i
wdraża lokalne programy pomocy społecznej.
projekty ustaw
Art. 113. 1. Zadania pomocy społecznej w województwach samorządowych wykonują
jednostki organizacyjne - regionalne ośrodki polityki społecznej.
2. Regionalny ośrodek polityki społecznej koordynuje realizację strategii, o której mowa w
art. 21 pkt 1.
3. Marszałek województwa przy pomocy regionalnego ośrodka polityki społecznej sprawuje
nadzór nad podległymi jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej, w szczególności w
zakresie spraw finansowych i administracyjnych.
Art. 114. (42) (uchylony).
Art. 115. (43) 1. Jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymywać dotacje celowe z
budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych z zakresu pomocy społecznej, przy czym
wysokość dotacji nie może przekroczyć 50 % kosztów realizacji zadania, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Jeżeli środki przeznaczone na dotację, o której mowa w ust. 1, pochodzą z programów
rządowych, programów resortowych lub z pożyczek, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3 lit. d
ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148, z
późn. zm.), wysokość dotacji może przekroczyć 50 % kosztów realizacji zadania.
Rozdział 2
Pracownicy socjalni
Art. 116. 1. (44) Pracownikiem socjalnym może być osoba, która posiada dyplom uzyskania
tytułu zawodowego w zawodzie pracownik socjalny, dyplom ukończenia kolegium pracowników
służb społecznych, dyplom wyższej szkoły zawodowej o specjalności praca socjalna lub
ukończone studia wyższe o specjalności praca socjalna na jednym z kierunków: pedagogika,
politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia lub nauki o rodzinie.
2. Ustala się następujące stopnie specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika
socjalnego:
1) I stopień specjalizacji zawodowej z zakresu pracy socjalnej, mający na celu uzupełnienie
wiedzy i doskonalenie umiejętności zawodowych pracowników socjalnych;
2) II stopień specjalizacji zawodowej z zakresu pracy socjalnej, mający na celu pogłębienie
wiedzy i doskonalenie umiejętności pracy z wybranymi grupami osób korzystających z
pomocy społecznej.
3. Szkolenie w zakresie specjalizacji w zawodzie pracownika socjalnego mogą realizować
jednostki prowadzące kształcenie i doskonalenie zawodowe po uzyskaniu zgody ministra
właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Art. 117. 1. Przy ministrze właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego działa
Centralna Komisja Egzaminacyjna do spraw stopni specjalizacji zawodowej pracowników
socjalnych, zwana dalej "Komisją", której członków powołuje minister.
2. W związku z wykonywaniem czynności wynikających z ust. 3 członkom Komisji
przysługują diety oraz inne należności za czas podróży, na zasadach określonych w przepisach
dotyczących podróży służbowych pracowników na obszarze kraju.
3. Do zadań Komisji należy w szczególności:
1) przeprowadzanie postępowania w zakresie nadawania stopni specjalizacji zawodowej oraz
egzaminu dla pracowników socjalnych ubiegających się o II stopień specjalizacji zawodowej
w marcu i październiku każdego roku;
2) nadawanie II stopnia specjalizacji zawodowej;
3) prowadzenie rejestru wydanych dyplomów;
4) powoływanie przewodniczącego i członków regionalnych komisji egzaminacyjnych do
spraw stopni specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika socjalnego;
5) kontrolowanie pracy regionalnych komisji egzaminacyjnych i podmiotów prowadzących
szkolenia;
6) opiniowanie dla ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego kandydatów na
konsultantów prac dyplomowych na II stopień specjalizacji, o których mowa w art. 118 ust.
3;
7) przedstawianie ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego informacji
dotyczących zasięgu, przebiegu i poziomu szkoleń w zakresie specjalizacji;
8) opiniowanie spraw spornych dotyczących pracy komisji regionalnych.
Art. 118. 1. Przy urzędach marszałków w samorządach województw działają regionalne
komisje egzaminacyjne do spraw stopni specjalizacji zawodowej pracowników socjalnych.
2. Do zadań regionalnych komisji egzaminacyjnych należy:
1) przeprowadzanie postępowania w zakresie nadawania stopni specjalizacji zawodowej oraz
egzaminu dla pracowników socjalnych, ubiegających się o I stopień specjalizacji zawodowej;
2) nadawanie I stopnia specjalizacji zawodowej;
3) prowadzenie rejestru wydanych dyplomów;
4) opracowywanie informacji, opinii i wniosków dotyczących I stopnia specjalizacji zawodowej
dla Komisji oraz dla ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
rozporządzenia, organizację pracy Komisji i regionalnych komisji egzaminacyjnych, minimum
programowe i kierunki obowiązujące dla specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny, tryb
postępowania w sprawie nadawania stopni specjalizacji i wydawania dyplomów, warunki
uzyskiwania przez pracowników socjalnych stopni specjalizacji zawodowej, sposób
przygotowywania prac dyplomowych przez kandydatów ubiegających się o uzyskanie II stopnia
specjalizacji oraz kryteriów, jakim powinni odpowiadać kandydaci na konsultantów tych prac
wskazani przez podmioty ubiegające się o zgodę ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego na prowadzenie szkoleń w zakresie specjalizacji oraz tryb kontrolowania, o którym
mowa w art. 117 ust. 3 pkt 5, a także określi warunki, jakie powinny spełniać podmioty
prowadzące szkolenia w zakresie specjalizacji, uwzględniając potrzebę zapewnienia
odpowiedniego poziomu nauczania.
Art. 119. 1. Do zadań pracownika socjalnego należy w szczególności:
1) praca socjalna;
2) dokonywanie analizy i oceny zjawisk, które powodują zapotrzebowanie na świadczenia z
pomocy społecznej oraz kwalifikowanie do uzyskania tych świadczeń;
3) udzielanie informacji, wskazówek i pomocy w zakresie rozwiązywania spraw życiowych
osobom, które dzięki tej pomocy będą zdolne samodzielnie rozwiązywać problemy będące
przyczyną trudnej sytuacji życiowej; skuteczne posługiwanie się przepisami prawa w
realizacji tych zadań;
4) pomoc w uzyskaniu dla osób będących w trudnej sytuacji życiowej poradnictwa dotyczącego
możliwości rozwiązywania problemów i udzielania pomocy przez właściwe instytucje
państwowe, samorządowe i organizacje pozarządowe oraz wspieranie w uzyskiwaniu
pomocy;
5) udzielanie pomocy zgodnie z zasadami etyki zawodowej;
6) pobudzanie społecznej aktywności i inspirowanie działań samopomocowych w zaspokajaniu
niezbędnych potrzeb życiowych osób, rodzin, grup i środowisk społecznych;
7) współpraca i współdziałanie z innymi specjalistami w celu przeciwdziałania i ograniczania
patologii i skutków negatywnych zjawisk społecznych, łagodzenie skutków ubóstwa;
8) inicjowanie nowych form pomocy osobom i rodzinom mającym trudną sytuację życiową
oraz inspirowanie powołania instytucji świadczących usługi służące poprawie sytuacji takich
osób i rodzin;
9) współuczestniczenie w inspirowaniu, opracowaniu, wdrożeniu oraz rozwijaniu regionalnych
i lokalnych programów pomocy społecznej ukierunkowanych na podniesienie jakości życia.
2. Przy wykonywaniu zadań pracownik socjalny jest obowiązany:
1) kierować się zasadami etyki zawodowej;
2) kierować się zasadą dobra osób i rodzin, którym służy, poszanowania ich godności i prawa
tych osób do samostanowienia;
3) przeciwdziałać praktykom niehumanitarnym i dyskryminującym osobę, rodzinę lub grupę;
4) udzielać osobom zgłaszającym się pełnej informacji o przysługujących im świadczeniach i
dostępnych formach pomocy;
5) zachować w tajemnicy informacje uzyskane w toku czynności zawodowych, także po ustaniu
zatrudnienia, chyba że działa to przeciwko dobru osoby lub rodziny;
6) podnosić swoje kwalifikacje zawodowe poprzez udział w szkoleniach i samokształcenie.
Art. 120. 1. Pracowników socjalnych mogą również zatrudniać inne instytucje, a w
szczególności jednostki organizacyjne właściwe w sprawach zatrudnienia i przeciwdziałania
bezrobociu, szpitale, placówki opiekuńczo-wychowawcze, zakłady karne, do wykonywania
zadań tych jednostek w zakresie pomocy społecznej.
2. Pracownicy socjalni mogą być również zatrudniani w podmiotach uprawnionych, o
których mowa w art. 25 ust. 1.
Art. 121. 1. Pracownik socjalny korzysta z prawa pierwszeństwa przy wykonywaniu swoich
zadań w urzędach, instytucjach i innych placówkach. Organy są obowiązane do udzielania
pracownikowi socjalnemu pomocy w zakresie wykonywania tych czynności.
2. Pracownikowi socjalnemu przysługuje ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariuszy
publicznych.
3. Pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w ośrodku pomocy społecznej lub w
powiatowym centrum pomocy rodzinie, do którego obowiązków należy praca socjalna oraz
przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych, jeżeli przepracował nieprzerwanie i
faktycznie co najmniej 5 lat, przysługuje raz na dwa lata dodatkowy urlop wypoczynkowy w
wymiarze 10 dni roboczych.
3a. (45) Pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy w
samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, do którego obowiązków
należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku, przysługuje wypłacany co miesiąc dodatek do
wynagrodzenia w wysokości 250 zł. W przypadku zatrudnienia w mniejszym wymiarze czasu
pracy dodatek przysługuje w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy.
3b. (46) Pracownikowi socjalnemu przysługuje zwrot kosztów uczestnictwa w szkoleniach w
zakresie specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika socjalnego, w kwocie nie mniejszej niż
50 % kosztów szkolenia.
3c. (47) Pracownikowi socjalnemu, do którego obowiązków należy świadczenie pracy
socjalnej w środowisku, przysługuje zwrot kosztów przejazdów z miejsca pracy do miejsc
wykonywania przez niego czynności zawodowych, w przypadku braku możliwości zapewnienia
dojazdu środkami pozostającymi w dyspozycji zatrudniającego go pracodawcy.
4. Dzień 21 listopada ustanawia się Dniem Pracownika Socjalnego.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może przyznać pracownikom
socjalnym, jednostkom organizacyjnym pomocy społecznej oraz podmiotom, o których mowa w
art. 25, nagrody specjalne za wybitne, nowatorskie rozwiązania w zakresie pomocy społecznej.
rozporządzenia, warunki przyznawania nagród specjalnych, rodzaje nagród, podmioty
uprawnione do zgłaszania wniosków oraz sposób i tryb postępowania w sprawie tych nagród,
uwzględniając rodzaje działań, za jakie nagrody te przysługują, oraz ich społeczną użyteczność.
Art. 122. 1. Osoby kierujące jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej są
obowiązane posiadać co najmniej 3-letni staż pracy w pomocy społecznej oraz specjalizację z
zakresu organizacji pomocy społecznej.
2. Wymogi, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą osób kierujących placówkami rodzinnymi.
3. Szkolenie specjalizacyjne z zakresu organizacji pomocy społecznej mogą realizować
jednostki szkolące po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego.
4. Ukończenie studiów podyplomowych dla osób posiadających wykształcenie wyższe, w
których programie uwzględniono minimum programowe specjalizacji z zakresu organizacji
pomocy społecznej, jest równoznaczne z uzyskaniem przez absolwentów tych studiów
specjalizacji.
rozporządzenia, minimum programowe specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej,
podmioty uprawnione do prowadzenia specjalizacji i wymagania ich dotyczące, tryb nadawania
tym podmiotom uprawnień do prowadzenia specjalizacji, a także tryb uzyskiwania specjalizacji,
kierując się koniecznością zapewnienia sprawności i efektywności działania jednostek
organizacyjnych pomocy społecznej.
Art. 123. (48) Prawa i obowiązki pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach
organizacyjnych pomocy społecznej regulują przepisy o pracownikach samorządowych, a w
odniesieniu do wychowawców i innych pracowników pedagogicznych publicznych placówek
opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych zatrudnionych na podstawie
ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, regulują przepisy ustawy - Karta
Nauczyciela.
Rozdział 3
Rada Pomocy Społecznej
Art. 124. 1. Przy ministrze właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego działa Rada
Pomocy Społecznej jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach pomocy społecznej.
2. Do zakresu działania Rady Pomocy Społecznej należy:
1) opiniowanie projektów aktów prawnych oraz inicjowanie zmian przepisów prawa w zakresie
pomocy społecznej;
2) przygotowywanie ekspertyz dotyczących wybranych obszarów pomocy społecznej;
3) przedstawianie ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego okresowych
informacji o swojej działalności;
4) przyjmowanie i opiniowanie dla ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego
wniosków o nagrody specjalne za wybitne osiągnięcia w zakresie pomocy społecznej.
Art. 125. 1. Rada Pomocy Społecznej składa się z nie więcej niż 20 osób reprezentujących
jednostki organizacyjne pomocy społecznej, jednostki samorządu terytorialnego, wojewodów,
organizacje społeczne i zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz środowiska
naukowe.
2. Przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego do udziału w pracach Rady Pomocy
Społecznej rekomenduje Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego.
3. Członków Rady Pomocy Społecznej, spośród przedstawicieli określonych w ust. 1,
powołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego na okres 3 lat.
4. Członkowie Rady Pomocy Społecznej pełnią swoje funkcje społecznie.
5. Członkowie Rady Pomocy Społecznej korzystają ze zwolnień w pracy w celu
uczestniczenia w posiedzeniach Rady i przysługuje im zwrot kosztów delegacji ze środków
budżetu ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
6. Koszty związane z obsługą Rady Pomocy Społecznej są pokrywane ze środków budżetu
ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
7. Rada Pomocy Społecznej może, za zgodą ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego, zapraszać do współpracy ekspertów i inne osoby niebędące jej członkami. Do
udziału osób zaproszonych w posiedzeniach Rady stosuje się odpowiednio ust. 5.
rozporządzenia, tryb zgłaszania kandydatów na członków Rady Pomocy Społecznej, organizację
oraz tryb działania Rady Pomocy Społecznej, uwzględniając zasadę kolegialności oraz
pomocniczości prac Rady.
Rozdział 4
Nadzór i kontrola
Art. 126. Wojewoda w związku z przeprowadzanym postępowaniem nadzorczym i
kontrolnym ma prawo do:
1) żądania informacji, dokumentów i danych, niezbędnych do sprawowania nadzoru i kontroli;
2) swobodnego wstępu w ciągu doby do obiektów i pomieszczeń jednostki kontrolowanej;
3) przeprowadzania oględzin obiektów, składników majątku kontrolowanej jednostki oraz
przebiegu określonych czynności objętych obowiązującym standardem;
4) żądania od pracowników kontrolowanej jednostki udzielenia informacji w formie ustnej i
pisemnej w zakresie przeprowadzanej kontroli;
5) wzywania i przesłuchiwania świadków;
6) zwrócenia się o wydanie opinii biegłych i specjalistów z zakresu pomocy społecznej.
Art. 127. 1. Czynności, o których mowa w art. 126, w imieniu i z upoważnienia wojewody
przeprowadza zespół pracowników właściwego do spraw pomocy społecznej wydziału urzędu
wojewódzkiego w składzie co najmniej dwóch osób, zwany dalej "zespołem inspektorów".
2. Zespół inspektorów, przeprowadzając czynności, o których mowa w art. 126, jest
obowiązany do okazania legitymacji służbowych oraz imiennego upoważnienia do
przeprowadzenia nadzoru albo kontroli wskazującego jednostkę organizacyjną pomocy
społecznej albo kontrolowaną jednostkę.
Art. 128. 1. Wojewoda w wyniku przeprowadzonych przez zespół inspektorów czynności, o
których mowa w art. 126, może wydać jednostce organizacyjnej pomocy społecznej albo
kontrolowanej jednostce zalecenia pokontrolne.
2. Jednostka organizacyjna pomocy społecznej albo kontrolowana jednostka może, w
terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia.
3. Wojewoda ustosunkowuje się do zastrzeżeń w terminie 14 dni od dnia ich doręczenia.
4. W przypadku nieuwzględnienia przez wojewodę zastrzeżeń jednostka organizacyjna
pomocy społecznej albo kontrolowana jednostka w terminie 30 dni obowiązana jest do
powiadomienia wojewody o realizacji zaleceń, uwag i wniosków.
5. W przypadku uwzględnienia przez wojewodę zastrzeżeń, o których mowa w ust. 2,
jednostka organizacyjna pomocy społecznej albo kontrolowana jednostka w terminie 30 dni jest
obowiązana do powiadomienia wojewody o realizacji zaleceń, uwag i wniosków, o których
mowa w ust. 1, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych przez wojewodę
zastrzeżeń.
6. W przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w działalności jednostki organizacyjnej
pomocy społecznej albo kontrolowanej jednostki wojewoda, niezależnie od przysługujących mu
innych środków, zawiadamia o stwierdzonych uchybieniach organ założycielski tych jednostek
lub organ zlecający kontrolowanej jednostce realizację zadania z zakresu pomocy społecznej.
7. Organ, o którym mowa w ust. 6, do którego skierowano zawiadomienie o stwierdzonych
istotnych uchybieniach, jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o
stwierdzonych uchybieniach, powiadomić wojewodę o podjętych czynnościach.
Art. 129. 1. W przypadku niepodjęcia lub niewykonania czynności wynikających z zaleceń
pokontrolnych, o których mowa w art. 128, mających na celu ograniczenie lub likwidację
stwierdzonych istotnych uchybień lub nieprawidłowości w zakresie działań i usług objętych
standardami, świadczonych przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej albo kontrolowane
jednostki, wojewoda może orzec o czasowym lub stałym cofnięciu zezwolenia na prowadzenie
placówki.
2. Jeżeli w wyniku przeprowadzonych czynności, o których mowa w art. 126, ujawnione
zostały rażące zaniedbania lub zaniechania realizacji obowiązków ustawowych, wojewoda może
wezwać jednostkę samorządu terytorialnego do wyznaczenia wykonawcy zastępczego, w
terminie nie dłuższym niż dwa miesiące od dnia otrzymania wezwania.
3. W przypadku niewyznaczenia przez jednostkę samorządu terytorialnego wykonawcy
zastępczego w terminie, o którym mowa w ust. 2, wojewoda może wystąpić do sądu
administracyjnego ze skargą na bezczynność organu jednostki samorządu terytorialnego.
Art. 130. 1. Kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych - podlega karze pieniężnej w wysokości
od 1.000 do 6.000 zł.
2. Kto bez zezwolenia prowadzi placówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom w
podeszłym wieku, przewlekle chorym lub niepełnosprawnym - podlega karze pieniężnej w
wysokości 10.000 zł.
Art. 131. 1. Kary pieniężne, o których mowa w art. 130, wymierza, w drodze decyzji
administracyjnej, wojewoda.
2. Wysokość kary, o której mowa w art. 130 ust. 1, ustala wojewoda, biorąc pod uwagę
rozmiar prowadzonej działalności, stopień, liczbę i społeczną szkodliwość stwierdzonych
uchybień.
3. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przysługuje odwołanie do ministra właściwego do
spraw zabezpieczenia społecznego.
4. Od nieuiszczonych w terminie kar pobiera się odsetki ustawowe.
5. Egzekucja kar wraz z odsetkami za zwłokę następuje w trybie przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji.
Art. 132. (49) Wpływy z tytułu kar pieniężnych nakładanych na podstawie art. 131 ust. 1
stanowią przychody Funduszu Pracy i są przeznaczone na cele określone w art. 7 ust. 1 ustawy z
dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz.
1001).
Art. 133. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się Kodeks
postępowania administracyjnego.
Art. 134. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia:
1) organizację i tryb przeprowadzania nadzoru i kontroli, kwalifikacje inspektorów
upoważnionych do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych, a także wzór
legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych,
2) kwalifikacje pozostałych pracowników wykonujących z upoważnienia wojewody zadania z
zakresu pomocy społecznej
- uwzględniając konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu ich wykonywania.
Dział IV
Przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe
Rozdział 1
Przepisy zmieniające
Art. 135. W ustawie z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr
64, poz. 414, z późn. zm.3)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 33g ust. 6a otrzymuje brzmienie:
"6a. Przepisów art. 33n ust. 5b i 5c nie stosuje się do dzieci umieszczonych w rodzinach
zastępczych przed dniem 1 stycznia 2004 r. Decyzje o odpłatności rodziców za pobyt
tych dzieci w rodzinach zastępczych wydaje starosta powiatu właściwego ze względu
na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej.";
2) w art. 33k ust. 6 otrzymuje brzmienie:
"6. Opłatę, o której mowa w ust. 4, ustala w drodze decyzji administracyjnej starosta
powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed jego
skierowaniem do placówki, z tym że w 2004 r. opłatę ustala starosta powiatu
prowadzącego placówkę opiekuńczo-wychowawczą.".
Art. 136. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
(Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514, z późn. zm.4)) w art. 2 w ust. 1 w pkt 2 lit. j otrzymuje
brzmienie:
"j) nie pobiera, na podstawie przepisów o pomocy społecznej, zasiłku stałego,".
Art. 137. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz.
926, z późn. zm.5)) w art. 299 wprowadza się następujące zmiany:
1) w § 3 w pkt 9 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 10 w brzmieniu:
"10) ośrodkom pomocy społecznej i powiatowym centrom pomocy rodzinie w zakresie
prowadzonych postępowań o świadczenia z pomocy społecznej.";
2) w § 4 w pkt 3 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
"4) ośrodkom pomocy społecznej i powiatowym centrom pomocy rodzinie w zakresie
prowadzonych postępowań o świadczenia z pomocy społecznej.".
Art. 138. W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.6)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 4 w pkt 2 lit. k otrzymuje brzmienie:
"k) ośrodek pomocy społecznej - w stosunku do osób rezygnujących z zatrudnienia w
związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale
lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem
lub rodzeństwem,";
2) w art. 6 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osób rezygnujących z
zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki
nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie
niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, za które ośrodek pomocy
społecznej opłaca składkę, regulują przepisy o pomocy społecznej.";
3) w art. 16:
a) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
"6. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób rezygnujących z zatrudnienia w
związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad
długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi
matką, ojcem lub rodzeństwem finansują w całości ośrodki pomocy społecznej.",
b) ust. 12 otrzymuje brzmienie:
"12. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 ust. 1
pkt 20, finansuje w całości budżet państwa.";
4) w art. 18 ust. 5 i 5a otrzymują brzmienie:
"5. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób rezygnujących
z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki
nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie
niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem stanowi kwota kryterium
dochodowego na osobę w rodzinie ustalona według odrębnych przepisów, z
zastrzeżeniem ust. 9.
5a. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających
świadczenie pielęgnacyjne na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych oraz
osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota świadczenia
pielęgnacyjnego, z zastrzeżeniem ust. 9.".
Art. 139. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 75 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie opiekuńczoleczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie
przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w
miesiącu.";
2) w art. 87 w ust. 4 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:
"Zasady tej nie stosuje się również, jeżeli podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe stanowiła kwota zasiłku stałego z pomocy społecznej, kwota kryterium
dochodowego na osobę w rodzinie ustalona według przepisów o pomocy społecznej, kwota
świadczenia pielęgnacyjnego określonego w przepisach o świadczeniach rodzinnych oraz do:
pracowników, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o
minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679), żołnierzy niezawodowych
w służbie czynnej, ubezpieczonych odbywających zastępcze formy służby wojskowej, a
także pozostających w służbie kandydackiej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej,
Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej.";
3) w art. 139 w ust. 1 pkt 8 otrzymuje brzmienie:
"8) zasiłki wypłacone z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono ich
potrącanie, oraz zasiłek stały lub zasiłek okresowy wypłacone na podstawie przepisów o
pomocy społecznej za okres, za który przyznano emeryturę lub rentę;".
Art. 140. W ustawie z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z
funkcjonowaniem administracji publicznej (Dz. U. Nr 12, poz. 136, z późn. zm.7)) uchyla się art.
64.
Art. 141. W ustawie z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w
Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391, z późn. zm.8)) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 5 pkt 16 otrzymuje brzmienie:
"16) "osobie bezdomnej wychodzącej z bezdomności" - rozumie się przez to osobę objętą
indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności zgodnie z przepisami o
pomocy społecznej;";
2) w art. 9:
a) w ust. 1:
– pkt 25 otrzymuje brzmienie:
"25) osoby pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi
ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu;",
– po pkt 26a dodaje się pkt 26b w brzmieniu:
"26b) uchodźcy objęci indywidualnym programem integracji na podstawie przepisów o
pomocy społecznej, niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z
innego tytułu;",
"2. Status członka rodziny osoby ubezpieczonej zwalnia z obowiązku ubezpieczenia
zdrowotnego osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 16-19, 23-26b i 29.";
3) w art. 16:
a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) dzieci, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 18, powstaje z dniem uznania przez
ośrodek pomocy społecznej zasadności objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, a
wygasa z dniem uznania, że ustała zasadność objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym,
nie później niż z dniem, w którym dziecko rozpoczyna realizację obowiązku
szkolnego; ośrodek pomocy społecznej może odmówić uznania zasadności objęcia
ubezpieczeniem zdrowotnym lub uznać, że ustała konieczność i zasadność objęcia
ubezpieczeniem zdrowotnym dziecka spełniającego przesłanki określone w art. 9 ust.
1 pkt 18, jeżeli na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego stwierdzi, że
warunki materialne opiekunów prawnych lub faktycznych dziecka umożliwiają jego
ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w art. 11;",
b) pkt 9 otrzymuje brzmienie:
"9) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25, obejmuje okres od dnia przyznania
zasiłku do dnia utraty prawa do zasiłku;",
c) po pkt 10a dodaje się pkt 10b w brzmieniu:
"10b) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26b, powstaje od dnia rozpoczęcia
realizacji indywidualnego programu integracji, a wygasa z dniem zakończenia lub
wstrzymania realizacji tego programu;";
4) w art. 17 po ust. 12 dodaje się ust. 12a w brzmieniu:
"12a. Osoby, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26b, zgłasza do ubezpieczenia
zdrowotnego powiatowe centrum pomocy rodzinie realizujące indywidualny program
integracji.";
5) w art. 23 w ust. 9:
a) pkt 7 otrzymuje brzmienie:
"7) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25, jest kwota odpowiadająca wysokości
zasiłku stałego z pomocy społecznej;",
b) pkt 8 i 9 otrzymują brzmienie:
"8) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26-26b, jest maksymalna kwota zasiłku
stałego z pomocy społecznej;
9) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 27 i 28, jest kwota odpowiadająca wysokości
świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o
świadczeniach rodzinnych;";
6) w art. 28 w ust. 1 po pkt 9 dodaje się pkt 9a w brzmieniu:
"9a) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26b, opłaca powiatowe centrum pomocy
rodzinie realizujące indywidualny program integracji;".
Art. 142. W ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873) w art. 3 po ust. 5 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:
"6. Do zlecania realizacji zadań, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, stosuje się przepisy o
pomocy społecznej.".
Art. 143. W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228,
poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 35, poz. 305) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 3:
a) w pkt 1 lit. a i b otrzymują brzmienie:
"a) przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty
uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na
ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki
na ubezpieczenie zdrowotne,
b) deklarowany w oświadczeniu dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na
podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, pomniejszony o należny
zryczałtowany podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne i
zdrowotne,",
b) w pkt 7 po wyrazach "placówkę opiekuńczo-wychowawczą" dodaje się wyrazy ",
młodzieżowy ośrodek wychowawczy";
2) w art. 5:
a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. W przypadku gdy dochód rodziny lub dochód osoby uczącej się przekracza kwotę
uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego, o kwotę
niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu
przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, zasiłek rodzinny przysługuje,
jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. W przypadku przekroczenia
dochodu w kolejnym roku kalendarzowym zasiłek rodzinny nie przysługuje.",
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
"5. W przypadku gdy z dochodu rodziny ponoszona jest opłata za pobyt w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie członka rodziny, od dochodu rodziny
odejmuje się tę opłatę. Ustalając dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie
uwzględnia się członka rodziny przebywającego w tej instytucji.",
c) uchyla się ust. 6;
w art. 10 w ust. 5 uchyla się pkt 1;
w art. 12 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. W przypadku samotnego wychowywania dziecka legitymującego się orzeczeniem o
niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności dodatek przysługuje w
wysokości 250,00 zł na dziecko.";
w art. 16 ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie:
"4. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 144,00 zł miesięcznie.
5. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie przebywającej w rodzinie zastępczej lub w
instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, jeżeli pobyt osoby i udzielane przez tę
instytucję świadczenia częściowo lub w całości finansowane są z budżetu państwa albo
z Narodowego Funduszu Zdrowia.";
"1. Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem przysługuje matce lub ojcu,
opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie
podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania
opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze
wskazaniami, o których mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.
U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.9)), albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.";
w art. 20:
a) (50) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Organ właściwy może upoważnić, w formie pisemnej, swojego zastępcę, pracownika
urzędu albo kierownika ośrodka pomocy lub inną osobę na wniosek kierownika
ośrodka pomocy społecznej do prowadzenia postępowania w sprawach, o których
mowa w ust. 2, a także do wydawania w tych sprawach decyzji.",
b) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. W przypadku upoważnienia kierownika ośrodka pomocy społecznej, w ośrodku tym
tworzy się komórkę organizacyjną do realizacji świadczeń rodzinnych. Realizacja
świadczeń rodzinnych nie może powodować nieprawidłowości w wykonywaniu
zadań pomocy społecznej, a także nie może naruszać norm zatrudnienia pracowników
socjalnych określonych w przepisach o pomocy społecznej.";
w art. 24 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
"5. Zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego przysługują za wrzesień, jeżeli
dziecko legitymujące się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu
niepełnosprawności po zakończeniu szkoły zostało przyjęte w tym samym roku
kalendarzowym do szkoły wyższej.";
"2. Świadczenia rodzinne i koszty ich obsługi, składki na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne są
finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa.";
po art. 48 dodaje się art. 48a w brzmieniu:
11)
12)
13)
14)
15)
"Art. 48a. W okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2004 r. koszty obsługi, o
których mowa w art. 33 ust. 2, stanowią 2 % wydatków na świadczenia
rodzinne.";
po art. 48a dodaje się art. 48b w brzmieniu:
"Art. 48b. Świadczenia rodzinne przysługujące za maj 2004 r. wypłaca się nie później niż
do dnia 15 czerwca 2004 r.";
w art. 51 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:
"Upoważnia się ministra właściwego do spraw finansów publicznych do dokonania, na
wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, przeniesienia między
częściami, działami, rozdziałami i paragrafami zawartych w ustawie budżetowej na rok 2004
planowanych wydatków przeznaczonych na finansowanie wraz z kosztami obsługi:";
w art. 57 skreśla się wyrazy "w stopniu umiarkowanym";
w art. 59:
a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Osoba samotnie wychowująca dziecko otrzymująca do dnia wejścia w życie ustawy
zasiłek wychowawczy, uprawniona do 36-miesięcznego okresu pobierania tego
zasiłku, nabywa prawo do dodatku, o którym mowa w art. 10, na dziecko, na które
korzystała z urlopu wychowawczego do dnia wejścia w życie ustawy, przez okres
36 miesięcy, jeżeli spełnia warunki określone w dotychczasowych przepisach.
Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.",
b) po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Osoba otrzymująca, przed dniem wejścia w życie ustawy, zasiłek wychowawczy
przyznany na podstawie orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia dziecka, nabywa
prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, do dnia 31
grudnia 2004 r., jeżeli spełnia warunki określone w ustawie.";
po art. 59 dodaje się art. 59a w brzmieniu:
"Art. 59a. Osoba otrzymująca, do dnia wejścia w życie ustawy, gwarantowany zasiłek
okresowy na podstawie przepisów o pomocy społecznej nabywa prawo do
dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 11. Do trzyletniego
okresu, o którym mowa w art. 11 ust. 1, wlicza się okresy, za które został
wypłacony gwarantowany zasiłek okresowy.".
Rozdział 2
Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 144. Ilekroć w obowiązujących przepisach jest mowa o:
1) zasiłku stałym wyrównawczym - rozumie się przez to zasiłek stały;
2) ustawie o pomocy społecznej - rozumie się przez to niniejszą ustawę;
3) wywiadzie środowiskowym (rodzinnym) - rozumie się przez to rodzinny wywiad
środowiskowy.
Art. 145. Pierwszą weryfikację kryteriów dochodowych przeprowadza się w 2006 r.
Art. 146. 1. Do umów w sprawie zlecenia realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej
stosuje się dotychczasowe przepisy dotyczące zlecania zadań.
2. Umowy w sprawie zlecenia realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej zawarte przed
dniem wejścia w życie ustawy zachowują moc do czasu ich wygaśnięcia lub rozwiązania, nie
dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2008 r.
Art. 147. 1. W 2004 r. minimalna wysokość zasiłku okresowego wynosi:
1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - 20 % różnicy między kryterium dochodowym
osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;
2) w przypadku rodziny - 15 % różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem
rodziny.
2. W 2005 r. minimalna wysokość zasiłku okresowego wynosi:
osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;
rodziny.
3. W 2006 r. i 2007 r. minimalna wysokość zasiłku okresowego wynosi:
osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby,
rodziny
- przy czym art. 8 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
4. W 2004 r. gminy otrzymują dotację celową z budżetu państwa na pokrycie wydatków na
zasiłki okresowe w części określonej w ust. 1.
5. W 2005 r. gminy otrzymują dotację celową z budżetu państwa na pokrycie wydatków na
zasiłki okresowe w części określonej w ust. 2.
6. (51) W 2006 r. i 2007 r. gminy otrzymują dotację celową na pokrycie wydatków na zasiłki
okresowe w części określonej w ust. 3.
7. (52) Od 2008 r. gminy otrzymują dotację celową na pokrycie wydatków na zasiłki
okresowe w części określonej w art. 38 ust. 3.
8. (53) Kwota zasiłku finansowana z dotacji nie może być niższa niż 20 zł.
Art. 148. (54) Gminy otrzymują dotację celową z budżetu państwa na obsługę zadań
własnych dotowanych z budżetu państwa. W tym przypadku art. 115 nie stosuje się.
Art. 149. 1. Z dniem wejścia w życie ustawy wygasają decyzje wydane na podstawie ustawy
z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z późn.
zm.10)), z wyjątkiem decyzji określonych w ust. 2 i 3 oraz art. 152 ust. 3 i art. 154 ust. 8 niniejszej
ustawy.
2. (55) Decyzje przyznające świadczenia na podstawie art. 16, 17, 18, 21 oraz 31 ust. 6-10
ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej realizuje się według przepisów
dotychczasowych, przez czas, na jaki te decyzje zostały wydane, nie dłużej niż do dnia 31
grudnia 2004 r.
3. Zachowują moc decyzje o skierowaniu do domu pomocy społecznej oraz decyzje o
umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydane przed dniem wejścia w życie niniejszej
ustawy.
orzeczenia sądów
Art. 150. Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy
stosuje się przepisy niniejszej ustawy.
Art. 151. 1. Z dniem 1 stycznia 2005 r. domy pomocy społecznej dla matek z małoletnimi
dziećmi i kobiet w ciąży stają się ośrodkami wsparcia - domami dla matek z małoletnimi dziećmi
i kobiet w ciąży, o których mowa w art. 47 ust. 4.
2. Osoby umieszczone w domu pomocy społecznej dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet
w ciąży przed dniem 1 stycznia 2004 r. oraz osoby skierowane do takiego domu przed dniem 1
stycznia 2004 r., po dniu 1 stycznia 2005 r. ponoszą odpłatność na dotychczasowych zasadach.
Decyzje o odpłatności wydaje starosta powiatu prowadzącego dom.
3. Powiat, który prowadzi lub zleca prowadzenie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i
kobiet w ciąży, przeznacza na utrzymanie osób, o których mowa w ust. 2, część środków
pochodzących z dotacji celowej z budżetu państwa ustalonej dla domów pomocy społecznej na
zasadach określonych w ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu
terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966).
Art. 152. 1. Domy pomocy społecznej, które nie osiągają obowiązującego standardu, są
obowiązane do opracowania i realizacji programu naprawczego do końca 2006 r.
2. Podmiotowi prowadzącemu dom pomocy społecznej, który jeszcze nie osiągnął
obowiązującego standardu, wojewoda wydaje zezwolenie warunkowe na czas realizacji
programu naprawczego.
3. Zezwolenia i zezwolenia warunkowe na prowadzenie domu pomocy społecznej wydane
przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują moc nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2006 r.
projekty ustaw
Art. 153. Podmioty prowadzące w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy placówki
zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w
podeszłym wieku, które w dniu wejścia w życie ustawy nie spełniają wymagań, o których mowa
w art. 67 i 68, są obowiązane dostosować do tych wymagań placówki w terminie jednego roku od
dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 154. 1. Przepisów art. 86 ust. 3 i 4 nie stosuje się do dzieci umieszczonych w rodzinach
zastępczych przed dniem 1 stycznia 2004 r. Decyzje o odpłatności rodziców za pobyt tych dzieci
w rodzinach zastępczych wydaje starosta powiatu właściwego ze względu na miejsce
zamieszkania rodziny zastępczej.
2. Umowy o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawarte na podstawie art. 33f ust. 2 ustawy
z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej zachowują ważność nie dłużej niż przez 2 lata
od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
3. Niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze pełniące zadania pogotowia rodzinnego,
z dniem wejścia w życie ustawy stają się zawodowymi niespokrewnionymi z dzieckiem
rodzinami zastępczymi o charakterze pogotowia rodzinnego.
4. Zawodowe niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze otrzymują pomoc, o której
mowa w art. 78 ust. 7, na dzieci przyjęte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
5. Przepisu art. 73 ust. 2 nie stosuje się do osób, które przed dniem wejścia w życie ustawy
łączyły funkcję rodziny zastępczej z prowadzeniem placówki rodzinnej.
6. W 2004 r. opłaty za pobyt dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych ustala
starosta powiatu prowadzącego placówkę opiekuńczo-wychowawczą.
7. Placówki opiekuńczo-wychowawcze, które nie osiągają wymaganego standardu, są
obowiązane do opracowania i realizacji programu naprawczego do końca 2006 r.
8. Do pomocy przyznanej na podstawie art. 33p ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o
pomocy społecznej stosuje się przepisy dotychczasowe.
9. Osoby, które z przyczyn od siebie niezależnych nie otrzymywały pomocy, o której mowa
w art. 88 ust. 1 pkt 1, 2 i 5, mogą wystąpić do starosty właściwego ze względu na miejsce
zamieszkania osoby usamodzielnianej przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub
skierowaniem do placówki z wnioskiem o przyznanie pomocy w terminie 3 lat od dnia wejścia w
życie niniejszej ustawy.
projekty ustaw
Art. 155. 1. Do osób umieszczonych w domu pomocy społecznej na podstawie skierowania
wydanego przed dniem 1 stycznia 2004 r. stosuje się dotychczasowe przepisy o właściwości
miejscowej gminy.
2. Kwota dotacji celowej z budżetu państwa na domy pomocy społecznej wyliczona zgodnie
z art. 87 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
może być w uzasadnionych przypadkach zmniejszona lub zwiększona, nie więcej jednak niż o 10
%, w zależności od znajdujących się w powiecie typów domów oraz uzyskanych dochodów z
tytułu odpłatności za pobyt w domu.
3. (56) W stosunku do osób umieszczonych w domu pomocy społecznej na podstawie
skierowania wydanego przed dniem 1 stycznia 2004 r., decyzje zmieniające decyzje o
odpłatności i o skierowaniu do domu pomocy społecznej wydaje starosta właściwy ze względu na
położenie domu.
Art. 156. (57) 1. Osoby, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy były
zatrudnione na stanowisku pracownika socjalnego na podstawie dotychczasowych przepisów,
zachowują uprawnienia do wykonywania zawodu.
2. Osoby kierujące placówkami opiekuńczo-wychowawczymi i ośrodkami adopcyjnoopiekuńczymi powinny ukończyć specjalizację nie później niż do końca 2005 r.; osobom tym
zalicza się staż pracy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach adopcyjnoopiekuńczych.
3. Osoby, które w okresie 3,5 roku od dnia wejścia w życie ustawy ukończą studia wyższe
magisterskie na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia, mogą
wykonywać zawód pracownika socjalnego.
4. Osoby zatrudnione przed dniem wejścia w życie ustawy na stanowisku aspiranta pracy
socjalnej, które w okresie 3,5 roku od dnia wejścia w życie ustawy ukończą studia wyższe na
kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia i uzyskają tytuł licencjata, mogą
5. Osoby zatrudnione przed dniem wejścia w życie ustawy na stanowisku aspiranta pracy
socjalnej, które w okresie 5,5 roku od dnia wejścia w życie ustawy ukończą studia wyższe
magisterskie na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia, mogą
Art. 157. Rada Pomocy Społecznej powołana w 2003 r. działa przez okres kadencji, który
wynosi 3 lata.
Art. 158. Dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje osobom przebywającym w domu pomocy
społecznej, skierowanym do domu pomocy społecznej przed dniem 1 stycznia 2004 r.
Art. 159. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy z dnia 29
listopada 1990 r. o pomocy społecznej zachowują moc do czasu wydania przepisów
wykonawczych na podstawie tej ustawy.
Art. 160. Traci moc ustawa z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998
r. Nr 64, poz. 414, Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr
20, poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z
2001 r. Nr 72, poz. 748, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i
Nr 154, poz. 1792, z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 44, poz. 389, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz.
1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1304, Nr 203, poz. 1966 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r.
Nr 64, poz. 593).
Art. 161. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 maja 2004 r., z wyjątkiem:
1) art. 135, który wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 1 stycznia 2004 r.;
2) art. 5 pkt 3, który wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską
członkostwa w Unii Europejskiej;
3) art. 86 ust. 2 i art. 140, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2005 r.
________
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49,
poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387 oraz z 2003 r. Nr
130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660.
2)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r.
Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45,
poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55,
poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17,
poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz.
417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz.
272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr
117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr
88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191, z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz.
1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 141, poz. 1176 oraz z 2003 r. Nr
49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151.
3)
poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz.
885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z 2001 r. Nr 72, poz. 748,
Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz. 1792
oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 44, poz. 389, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135,
poz. 1268, Nr 137, poz. 1304, Nr 203, poz. 1966 i Nr 228, poz. 2255.
4)
poz. 844, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr
142, poz. 1380, Nr 166, poz. 1608, Nr 203, poz. 1966, Nr 210, poz. 2036 i 2037, Nr 223,
poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255.
1)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1998
r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062, z 2000 r. Nr 94, poz. 1037,
Nr 116, poz. 1216, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1315, z 2001 r. Nr 16, poz. 166, Nr 39,
poz. 459, Nr 42, poz. 475, Nr 110, poz. 1189, Nr 125, poz. 1368 i Nr 130, poz. 1452, z 2002
r. Nr 89, poz. 804, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr
130, poz. 1188, Nr 137, poz. 1302, Nr 170, poz. 1660 i Nr 228, poz. 2255 i 2256 oraz z 2004
r. Nr 29, poz. 257.
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1118 i 1126,
z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr 60, poz. 636, Nr 72, poz. 802, Nr 78, poz. 875 i Nr 110, poz.
1256, z 2000 r. Nr 9, poz. 118, Nr 95, poz. 1041, Nr 104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249, z
2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 27, poz. 298, Nr 39, poz. 459, Nr 72, poz. 748, Nr 100, poz. 1080,
Nr 110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 130, poz. 1452 i Nr 154, poz. 1792, z 2002 r. Nr
25, poz. 253, Nr 41, poz. 365, Nr 74, poz. 676, Nr 155, poz. 1287, Nr 169, poz. 1387, Nr
199, poz. 1673, Nr 200, poz. 1679 i Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 56, poz. 498, Nr 65, poz.
595, Nr 135, poz. 1268, Nr 149, poz. 1450, Nr 166, poz. 1609, Nr 170, poz. 1651, Nr 190,
poz. 1864, Nr 210, poz. 2037, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 19,
poz. 177.
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 95, poz. 1041 i Nr
122, poz. 1323, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 154, poz. 1802, z 2002 r. Nr 208, poz. 1763,
z 2003 r. Nr 137, poz. 1304 i Nr 203, poz. 1966 oraz z 2004 r. Nr 19, poz. 177.
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 73, poz. 660, Nr 96,
poz. 874, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 166, poz. 1609, Nr
190, poz. 1864, Nr 202, poz. 1956, Nr 210, poz. 2037, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255
oraz z 2004 r. Nr 5, poz. 37 i Nr 19, poz. 177.
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1082, z 1998
r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887, Nr 156, poz. 1019 i Nr 162, poz. 1118
i 1126, z 1999 r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz. 1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz. 1280, z
2000 r. Nr 48, poz. 550 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 39, poz. 459, Nr 100, poz. 1080, Nr
125, poz. 1368, Nr 129, poz. 1444 i Nr 154, poz. 1792 i 1800, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387,
Nr 200, poz. 1679 i 1683 i Nr 241, poz. 2074 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 90, poz. 844,
Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2262.
poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz.
885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z 2001 r. Nr 72, poz. 748,
Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz. 1792
oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 44, poz. 389, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135,
poz. 1268, Nr 137, poz. 1304, Nr 203, poz. 1966 i Nr 228, poz. 2255.

ustawa o pomocy społecznej

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wzór wniosku o dodatek wychowawczy na dzieci w pieczy zastępczej.

wniosek w formacie pdf

Wniosek dotyczący ustalenia odpłatności od rodziców biologicznych

Pobierz PDF

Pomoż chronić dzieci i wspieraj rodziny. Jeśli osoba

Wniosek o ustanowienie rodziny zastępczej

wykaz dokumentacji dla rodziny zastępczej

wniosek o przyznanie świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania

Gotowość do pełnienia funkcji Rodziny Zastępczej