Rachunkowość finansowa wykład II semestr Materiały do wykładów

Rachunkowość finansowa wykład II semestr
Materiały do wykładów opracowane
przez dr Edwarda Jończaka ,
kierownika Katedry Rachunkowości
Wyższej Szkoły Bankowej we
Wrocławiu przy współudziale Elżbiety
Maluszczak i Alicji Bednarskiej
wykładowców WSB.
Aktywa trwałe - struktura
AKTYWA TRWAŁE
WARTOŚCI
NIEMATERIALNE
I PRAWNE
RZECZOWE
AKTYWA
TRWAŁE
DŁUGOTERMINOWE
ROZLICZENIA
MIĘDZYOKRESOWE
INWESTYCJE
DŁUGOTERMINOWE
NALEŻNOŚCI
DŁUGOTERMINOWE
Rzeczowe aktywa trwałe
w tym: środki trwałe - kompletne, zdatne do
użytku w momencie przyjęcia do eksploatacji
przedmioty o okresie używania dłuższym niż
rok, przeznaczone na własne potrzeby
jednostki
w tym: środki trwałe w budowie
zaliczki na środki trwałe w budowie
Klasyfikacja środków trwałych (KŚT)
Grupa 0 - Grunty (w tym prawo wieczystego
użytkowania gruntów)
Grupa 1 – Budynki i lokale będące odrębną
własnością
Grupa 2 - Budowle
Grupa 3 - Kotły i maszyny energetyczne
Grupa 4 - Maszyny , urządzenia , aparaty ogólnego
zastosowania
Grupa 5 - Maszyny i urządzenia specjalne, branżowe
Grupa 6 - Urządzenia techniczne
Grupa 7 - Środki transportu
Grupa 8 - Narzędzia, przyrządy , wyposażenie
Grupa 9 - Inwentarz żywy
Wycena środków trwałych
Środki trwałe wycenia się w księgach
rachunkowych wg wartości brutto (początkowej),
którą stanowi :
cena nabycia tj. cena zakupu + koszty
dodatkowe poniesione przed przyjęciem środka
trwałego do używania - w przypadku zakupu
koszt wytworzenia -w przypadku wytworzenia
we własnym zakresie
wartość deklarowana -(nie wyższa niż wartość
rynkowa ) -w przypadku wniesienia środka
trwałego w formie aportu
wartość rynkowa -w przypadku nieodpłatnego
otrzymania środka trwałego
Ewidencja zwiększeń środków trwałych
Środki trwałe
Kapitał podstawowy
Rozrachunki z dostawcami
1
2
Rozrachunki z z tyt.VAT
Środki trwałe w budowie
3
Kapitał z aktual. wyceny
4
Objaśnienia do schematu
1.Przyjęcie środka trwałego stanowiącego wniesienie
udziału do spółki w formie aportu
2. Zakup środka trwałego trwałego i przyjęcie go do
użytkowania (faktura zakupu i OT )
3. Przyjęcie środka trwałego wytworzonego we
własnym zakresie (z budowy, ulepszenia)
4.Aktualizacja wartości początkowej środków trwałych
w związku ze wzrostem cen dóbr inwestycyjnych
Zmiany wartości środków trwałych w firmie
1) zwiększenie wartości początkowej na skutek :
a) modernizacji
b) aktualizacji wyceny
2) zmniejszenie na skutek :
a)odpisów umorzeniowych odzwierciedlających
utratę wartości na skutek używania lub upływu
czasu
b) wyksięgowania środków trwałych z ewidencji w
związku ze zdarzeniami powodującymi pozbycie
się środka trwałego z firmy
Umorzenie i amortyzacja
Umorzenie środków trwałych - zmniejszenie wartości
początkowej środków trwałych na skutek ich użytkowania
Amortyzacja środków trwałych - wyrażone wartościowo
zużycie środków trwałych stanowiące koszt działalności
Środki trwałe
Wp.
Umorzenie śr. trw.
Amortyzacja
zmniejszenie wartości
Konto korygujące
Bilansowe ujęcie środków trwałych
Wartość bieżąca (netto) środków
trwałych =
wartość początkowa(brutto)-umorzenie
Wn= Wp - U
Ogólne zasady dokonywania odpisów
rozkłada się wartość początkową środka trwałego
na ustalony okres jego użyteczności ekonomicznej
na dzień przyjęcia do używania ustala metodę i
stawkę amortyzacji-zakaz zmiany metody(podatk)
rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej
niż po przyjęciu środka trwałego do używania, wg
przepisów podatkowych od miesiąca następnego po
miesiącu przyjęcia środka trwałego do używania
zakończenie amortyzacji następuje nie później niż z
chwilą zrównania odpisów z wartością początkową
lub przeznaczenia środka trwałego do likwidacji lub
sprzedaży
odpisów można dokonywać w ratach miesięcznych,
kwartalnych lub rocznych
Metody amortyzacji
Bilansowe metody amortyzacji środków trwałych:
metoda równomierna (liniowa)
metody nierównomierne (degresywna,
progresywna, naturalna)
odpis jednorazowy
Podatkowe metody amortyzacji środków trwałych:
metoda równomierna (liniowa) z możliwością
podwyższania lub obniżania stawek podstawowych
metoda degresywna stanowiąca połączenie metody
degresywnej z liniową
odpis jednorazowy
Ustalanie stawek amortyzacji
W metodzie liniowej :
stawka w ustalonym okresie
stawka procentowa (T- lata)
stawka kwotowa w okresie
W metodzie degresywnej
Wb
a=
T
100%
a% =
T
a =Wb ⋅ a%
a = Wn ⋅ a'%
Wb- wartość brutto, Wn – wartość netto , a –stawka amort.
T- okres użyteczności ekonomicznej
Schemat działania metody liniowej i
degresywnej
Amortyzacja
liniowa
Lata
a%
Wartość brutto
1
20%
Amortyzacja
Wartość netto
Wartość brutto
2
3
........
zł
10 000
2 000
8 000
10 000
Amortyzacja
degresywna
a%
40%
Wn
zł
10 000
4 000
6 000
6 000
Amortyzacja
2 000
2 400
Wartość netto
6 000
3 600
Wartość brutto
10 000
Wn
3 600
Amortyzacja
2 000
1 440
Wartość netto
4 000
2 160
itd
Warianty metody liniowej
Liniowa wg stawek podstawowych określonych w
załączniku do ustawy o podatku dochodowym osób
fizycznych i u.p.d.o.prawnych.
Liniowa wg stawek podwyższonych dla środków :
- używanych w warunkach złych lub pogorszonych
- używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków
przeciętnych
- wymagających szczególnej sprawności technicznej
- poddanych szybkiemu postępowi technicznemu( x 2)
Liniowa wg stawek indywidualnych dla używanych lub
ulepszonych środków trwałych
-używane pow.6 miesięcy , budynki , budowle pow.5 lat
-ulepszone –nakłady pow.20%(30 %)wartości początkowej
Liniowa wg stawek obniżonych dla środków trwałych
używanych w warunkach lepszych niż przeciętne
Przykłady obliczania amortyzacji liniowej
Liniowa wg stawek podstawowych
Podatnik zakupił w styczniu 2004 r samochód
osobowy o wartości początkowej 60.000 zł ,
podstawowa stawka amortyzacji 20%. Oblicz:
1)miesięczną , kwartalną i roczną stawkę amortyzacji
2) do kiedy będzie amortyzowany ten środek trwały
3) wartość netto samochodu w dniu dzisiejszym
4) przedstaw na kontach zapisy dotyczące tego
środka trwałego w bieżącym roku
Przykłady obliczania amortyzacji liniowej
Liniowa wg stawek podwyższonych
Podatnik zakupił we IX 2003 zestaw komputerowy o
wartości początkowej 27.000 zł. Podstawowa
stawka amortyzacji 30%. Oblicz miesięczną
stawkę i okres amortyzacji przy stawce
podstawowej oraz podwyższonej ze względu na
postęp techniczny o współczynnik 2 . O ile uległ
skróceniu okres amortyzacji ? Przedstaw na
kontach zapisy dotyczące tego środka trwałego w
ostatnim roku jego używania .
Przykłady obliczania amortyzacji liniowej
Liniowa wg stawek indywidualnych
Podatnik zakupił w III 2004 samochód osobowy
Opel używany wcześniej przez okres 8 miesięcy
cena nabycia 48.000 . Podstawowa stawka
amortyzacji 20% , indywidualny okres amortyzacji
dla używanych środków transportu - 30 miesięcy .
Oblicz miesięczną stawkę amortyzacji , porównaj
okresy amortyzacji przy zastosowaniu stawki
podstawowej i indywidualnej.
Odpis jednorazowy
Przepisy podatkowe dla środków trwałych o
jednostkowej wartości nie przekraczającej
3.500 zł dopuszczają następujące rozwiązania :
1) nie ujmowanie składnika w ewidencji środków
trwałych , wydatki na nabycie zalicza się do
kosztów uzyskania przychodów w miesiącu
oddania do używania(zużycie materiałów)
2) zaliczenie do środków trwałych i jednorazowe
umorzenie w miesiącu przyjęcia do używania
lub następnym
3) Zaliczenie do środków trwałych i
amortyzowanie wg zasad
Amortyzacja degresywna – w ujęciu podatkowym
Może być stosowana dla środków trwałych
zaliczanych do grupy 3-6 i 8 oraz dla środków
transportu z wyjątkiem samochodów osobowych.
Podstawowa stawka amortyzacji podwyższana jest
o współczynnik 2 . W pierwszym podatkowym roku
używania tak podwyższoną stawkę stosuje do
wartości początkowej , w kolejnych latach do
wartości początkowej pomniejszonej o
dotychczasowe umorzenie . Poczynając od roku ,
w którym w ten sposób liczona amortyzacja byłaby
niższa od liczonej metodą liniową , przechodzi się
na metodę liniową i stosuje ją do pełnego
umorzenia środka trwałego .
Przykład do obliczania amortyzacji metodą
degresywną
Podatnik zakupił w I 2003 r samochód dostawczy
o wartości początkowej 90.000 , podstawowa
stawka amortyzacji 20%. Oblicz aktualną ,
miesięczną stawkę amortyzacji , ustal kiedy
nastąpi pełne umorzenie samochodu , porównaj z
metodą liniową . Przedstaw na kontach zapisy
dotyczące środka trwałego w czwartym
podatkowym roku jego używania.
Metoda degresywna c.d.
1)metoda liniowa : Sa 20%
Sa=90.000x 20%=18.000 rocznie , Sa miesięczna = 1.500
Okres amortyzacji 60 miesięcy tj. do I 2008 r
2) metoda degresywna : Sa 20%x2=40%
2003 r : 90.000 x 40% =36.000 , Sa miesięczna 3.000
Ilość miesięcy amortyzacji w pierwszym roku używania 11
odpis umorzeniowy za rok 2003 : 11x3000=33.000
wartość netto : 90.000-33.000=57.000
2004 r : 57.000 x 40% = 22.800 , Sa miesięczna 1900
wartość netto : 57.000 – 22.800 = 34.200
2005 r : 34.200x 40% = 13.680 < 18.000
przechodzimy na metodę liniową od 2005
odpis za 2005 18.000 , wartość netto 34.200- 18.000=16.200
2006 r : 16.200 : 1.500 =10,8 miesięcy tj.11 miesięcy
Ewidencja zmniejszeń środków trwałych
Odpisy umorzeniowe
środków trwałych
Środki trwałe
1a
1b
Pozostałe koszty operacyjne
1c
Pozostałe przychody
operacyjne
2
Inwestycje długoterminowe
Pozostałe przychody operacyjne
Rozrachunki z odbiorcami
3
Rozrachunki z tyt.VAT
Objaśnienia do schematu
1a .Wyksięgowanie wartości brutto środka trwałego z
ewidencji wskutek :
likwidacji
sprzedaży środka trwałego
nieodpłatnego przekazania (darowizna)
przekazania jako aportu do innej spółki
1b. Wyksięgowanie wartości dotychczasowego umorzenia
środka trwałego
1c. Zaksięgowanie wartości dotychczas nieumorzonej
(netto)środka trwałego
2.Zaksięgowanie wartości środka trwałego wniesionego jako
aportu do innej spółki (wg wartości deklarowanej)
3. Sprzedaż środka trwałego (faktura VAT).
Rozrachunki i roszczenia
Rozrachunki - kwoty bezspornych należności i zobowiązań pisemnie
potwierdzone co do gotowości spłaty lub oparte na prawomocnych
wyrokach sądowych
Roszczenia - kwoty nieakceptowanych w całości lub w części
należności od kontrahentów, pracowników itp.
Rodzaje rozrachunków (i odpowiednie konta syntetyczne)
Rozrachunki z odbiorcami
Rozrachunki z dostawcami
Rozrachunki z tytułu VAT
Rozrachunki z tytułu podatku dochodowego
Rozrachunki z ZUS
Inne rozrachunki publiczno - prawne
Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
Inne rozrachunki z pracownikami
Pozostałe rozrachunki
Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
Systemy wynagrodzeń
Dokumentacja płacowa
Wynagrodzenia są podstawą naliczenia:
podatku dochodowego od osób fizycznych, w tym składek na
ubezpieczenia zdrowotne,
składek ZUS w części opłacanej przez pracownika,
składek ZUS, na Fundusz Pracy, na Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - obciążających
pracodawcę,
odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych
(aktualnie: odpis podstawowy = przeciętny stan zatrudnienia *
37,5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce
narodowej w roku poprzednim lub w II-im jego półroczu)
Struktura składek ZUS oraz poziom
innych opłat obciążających pracodawcę
Składki ZUS pokrywane przez pracownika -podstawa naliczeniawynagrodzenie brutto) 18,71 % w tym
emerytalne
9,76%
rentowe
6,50%
chorobowe
2,45%
Składka ZUS na ubezpieczenia zdrowotne
8,75%
podstawa naliczenia- wynagrodzenie brutto minus składka ZUS
w części obciążającej pracownika
w tym 7,75 % potrącane z zaliczek na podatek dochodowy
1,00% nie potrącane z zaliczek
Składki ZUS pokrywane przez pracodawcę -podstawa naliczeniawynagrodzenie brutto)
emerytalne
9,76%
rentowe
6,50%
wypadkowe ( od 0,97% do 3,86%)
1,93%
Inne obciążenia pracodawcy
Fundusz Pracy
2,45%
F. Gwarant. Świadczeń Pracowniczych
0,15%
razem
20,79%
Przykład ustalania wynagrodzeń
pracownika-wynagrodzenie brutto 1500 zł
1.Składka na ubezpieczenia społeczne opłacane
przez pracownika 1500 zł x 18,71% = 280,65
2.Składka na ubezpieczenie zdrowotne :
(1500-280,65)x8,75%=1219,35x8,75=106,69
w tym 1219,35x7,75 =94,50 odliczane od podatku
oraz 1219,35x 1%=12,19 nie odliczane
3.Zaliczka na podatek dochodowy od osób
fizycznych :
podstawa opodatkowania 1500 -280,65102,25(koszty uzyskania przychodu) = 1117
(pełne zł)
1117x19%-44,17(ulga podatkowa)-94,5(składka
na ubezp.zdrowotne)=74(pełne zł)
Wynagrodzenie do wypłaty :
1500
-280,65(ubezpieczenie społeczne )
-106,69(ubezpieczenie zdrowotne )
-74,00 (podatek dochodowy )
=1038,66
Składki opłacane przez pracodawcę :
20,79 % x 1500 =311,85
(przy założeniu składki wypadkowej 1,93%)
Treść operacji :
1.Pk wynagrodzeń brutto (1500)
2.Pk potrącenia składek ZUS
pracownikowi (280,65 -ubezpieczenie
społeczne i 106,69 (ubezpieczenie
zdrowotne)
3.Pk potrącenia zaliczki na podatek
dochodowy ( 74)
4.Wypłata wynagrodzeń (1038,66)
5.Pk składek opłacanych przez
pracodawcę (311,85)
6.Zapłata przelewem zobowiązań wobec
budżetu (74)
7.Zapłata przelewem zobowiązań wobec
ZUS (280,65+106,69+311,85=699,19)
Schemat 5
Ewidencja rozrachunków z tytułu wynagrodzeń
Rozrachunki z z tytułu wynagrodzeń
Kasa
Sp x
4
Wynagrodzenia
Rozrachunki z tyt podatku
dochodowego od os.fiz
6
1
3
Rachunek bankowy
Ubezpieczenia społeczne i inne
świadczenia na rzecz pracowników
Rozrachunki z ZUS
2
7
5
Ustalenie kosztów
pracodawcy
Utrzymanie pracownika w firmie
kosztuje pracodawcę :
1500-wynagrodzenie brutto
311,85- składki opłacane
dodatkowo przez pracodawcę
razem 1811,85
Umowa - zlecenie bez składek ZUS
(np.zawarta z uczniem ,studentem do 26 lat )
oraz umowa o dzieło (nie z własnym
pracownikiem )
1.Wynagrodzenie brutto- 1500
2.Koszty uzyskania przychodów
20 % -300
3.Podstawa opodatkowania-1200
4.Zaliczka na podatek dochodowy
19 % -228
5.Do wypłaty = 1500 -228 =1272
Koszt pracodawcy 1500
Umowa zlecenie ze składką ubezpieczeń zdrowotnych (np.z
osobą zatrudnioną w innym zakładzie pracy zarabiającą tam
powyżej minimalnego wynagrodzenia )
1.Wynagrodzenie brutto- 1500
2.Koszty uzyskania przychodów 20 % -300
3.Składka ubezpieczeń zdrowotnych 8,75 % x
1500=131,25 w tym odliczane od podatku 7,75%
=116,25 ,nie odliczane 1 % 15,00
4.Zaliczka na podatek dochodowy
podstawa 1500-300=1200
1200 x 19% =228 , 228-116,25 =112 (pełne zł)
5.Kwota do wypłaty 1500
- 131,25 (ubezpieczenie zdrowotne )
- 112 (zaliczka na podatek dochodowy )
= 1256,75
Koszt pracodawcy 1500
Umowa zlecenie ze pełnymi składkami ZUS
1.Wynagrodzenie brutto- 1500
2.Koszty uzyskania przychodów 20% - 300
3.Składka ubezp.społecznych 1500x 18,71%= 280,65
Składka ubezpieczeń zdrowotnych
(1500-280,65)x8,75% =106,69 w tym odliczane od
podatku 7,75% =94,50, nie odliczane- 1 % -12,19
4.Zaliczka na podatek dochodowy
podstawa 1500-300(k.u.p)-280,65(ub.społ) =919(pełne zł)
919 x19%-94,50=80(pełne zł)
5.Kwota do wypłaty 1500
- 280,65 ( ubezpieczenie społeczne )
- 106,69 (ubezpieczenie zdrowotne )
- 80 (zaliczka na podatek dochodowy )
= 1032,66
Inne rozrachunki z pracownikami
Rozrachunki z pracownikami - oprócz rozliczeń z tytułu
wynagrodzeń - mogą występować także z tytułu:
wypłaconych pracownikom zaliczek do rozliczenia oraz
dokonywania przez nich wydatków na cele administracyjnogospodarcze,
świadczeń odpłatnych na rzecz pracowników, Np. z tytułu
sprzedaży materiałów, towarów, czynszów za mieszkania
służbowe, zwrotów opłat za rozmowy telefoniczne, udzielonych
pożyczek z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
krajowych i zagranicznych podróży służbowych oraz
kosztów związanych z używaniem własnych pojazdów do celów
służbowych,
roszczeń z tytułu niedoborów i szkód uznanych przez
pracowników