Ocena zasobów pomocy społecznej

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Święciechowie
ul. Strzelecka 6 64 – 115 Święciechowa
Tel. ( 065 533-00-32) tel./faks (065 533-07-32)
e-mail: [email protected]
_______________________________________________________
Ocena zasobów pomocy społecznej
Święciechowa , kwiecień 2012 r.
2
Spis treści
1. Wprowadzenie
…………………………………………………………3
2. Główne założenia i cele oceny …………………………………………....4
3. Ogólna charakterystyka oceny …………………………………………..5-7
4. Podsumowanie i wnioski …………………………………………………..8
5. Słownik użytych zwrotów …………………………………………………9
3
1. Wprowadzenie
Nowelizacja ustawy z 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ( Dz.U. z 2009r. Nr 175 , poz.
1362 , z póżn. zm) , wprowadziła obowiązek przygotowania corocznie przez gminy oceny
zasobów pomocy społecznej , która będzie przedstawiana odpowiednio radzie gminy .
Ocena ta wraz z rekomendacjami jest podstawą do planowania budżetu na następny rok ,
Zastępuje dotychczasowy przygotowywany przez jednostki samorządu terytorialnego bilans
potrzeb pomocy społecznej . Zasoby pomocy społecznej obejmują w szczególności
infrastrukturę , kadrę , organizacje pozarządowe i nakłady finansowe na zadania pomocy
społecznej bez względu na podmiot je finansujący i realizujący .
Ocena zasobów pomocy społecznej obejmuje osoby i rodziny korzystające z pomocy
społecznej , rodzaje ich problemów oraz ich rozkład ilościowy .
W wyniku przeprowadzonej analizy dokumentów ustalono , że realizacja zadań w ramach
całego procesu zbierania, przygotowania i wygenerowania wyników obejmuje swoją
funkcjonalnością i jest zbieżna z istniejącym systemem SAC ( Statystyczna Aplikacja
Centralna ) . Przy zbieraniu narzędzi realizujących ocenę wykorzystano ten system i istniejącą
infrastrukturę , gdyż system SAC jest wdrożony w całym kraju i właśnie tym systemem
objęto ocenę zasobów pomocy społecznej .
Na podstawie wstępnej analizy dotyczącej możliwości pozyskiwania danych na potrzeby
zasilenia formularza oceny zasobów pomocy społecznej wykorzystano również następujące
systemy : Główny Urząd Statystyczny ( bank danych lokalnych ) ,
Świadczenia rodzinne , fundusz alimentacyjny ( Quicstat , sFundusz , aplikacje
dziedzinowe ) ,
Jednostki Publicznych Służb zatrudnienia ( SAC –PSZ, Syriusz ) ,
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ( KSI ZUS ),
Powiatowy Urząd Pracy ( Syriusz PUP ) ,
Gmina ( rejestry własne ) .
4
2. Główne założenia i cele oceny
Nadrzędnym celem badania i przygotowania oceny było zebranie danych zmierzających
do wytworzenia narzędzia zasobów oceny pomocy społecznej a przygotowane formularze
– tabele stanowią podstawę do wykonania oceny .
System SAC od wielu lat obsługuje sprawozdania głównie z obszaru pomocy społecznej i
posiada liczne funkcjonalności , które wykorzystano przy zbieraniu dokumentów jak i
gromadzenia danych .
Celem przygotowania narzędzia realizującego ocenę zasobów pomocy społecznej było
zidentyfikowanie możliwych potrzebnych danych oraz określenia form współpracy
pomiędzy organizacjami pozarządowymi , określenie prawidłowej infrastruktury , kadry i
nakładów finansowych na pomoc społeczną .
Przeprowadzono analizę dokumentów poprzez przygotowanie tabel , w których zostały
wykorzystane dostępne wyniki badań , analizy i inne dokumenty publikowanie w formie
opracowań oraz informacji zebranych przez instytucje działające w sferze i wspomagające
pomoc społeczną poprzez ich systemy.
Zakres tematyczny zbierania narzędzi skupiał się na danych z lat 2009 – 2011 z prognozą
na 2012r. i stanowi podstawę do planowania budżetu na następny rok.
Powstałe narzędzie – tabele ponumerowane umożliwiają samodzielną modyfikację
zawartości formularza OZPS . Pozwoliło to na dodawanie w przyszłości dodatkowych
rozdziałów , tabel i sekcji opisowych do formularzy bez ingerencji producenta
oprogramowania . Celem było utworzenie jednego formularza OZPS , w którym OPS
będzie widział i uzupełniał tylko właściwe dla siebie części a co za tym idzie uprości
przebieg procesu sprawozdawczego.
Dane na formularzach OZPS przekazywane przez OPS scalane będą na poziomie ROPS w
jeden dokument.
W trakcie realizacji przygotowywania narzędzi i analizy lokalnej sytuacji społecznej i
demograficznej odwoływano się do aktualnego stanu prawnego ustawy o pomocy
społecznej oraz wprowadzonych nowelizacji .
5
3.Ogólna charakterystyka oceny
Dane za poszczególne lata wskazane w kolumnach tabel dotyczą okresu od 1 stycznia
2009r. do 31 grudnia 2011r. z prognozą na rok 2012.
Wiele tablic zostało zasilonych automatycznie danymi dostępnymi w zasobach
administracyjnych .W zakresie lat 2009 i 2010 aż 64 % wszystkich komórek
sprawozdania stanowią komórki , których wartość jest wstępnie zasilana lub wyliczana .
Dane o sytuacji demograficznej i społecznej w gminie .
Dane dotyczące mieszkańców zawierają liczbę osób zameldowanych z podziałem na
kobiety i mężczyzn , bezrobotnych , podmioty gospodarcze z ogólną liczbą
zarejestrowanych w gminie , infrastrukturę społeczną z określeniem mieszkalnictwa,
ilości żłobków , przedszkoli , szkół podstawowych i gimnazjalnych w gminie oraz ilości
bibliotek , domów kultury i świetlic dla dzieci i młodzieży . Nastawiono się również w tej
infrastrukturze społecznej na wykazanie obiektów sportowych, spraw dotyczących służby
zdrowia i zasobów policji .
Dane te zostały uzyskane z Urzędu Gminy od osób zajmujących się działalnością
gospodarczą , mieszkaniową , meldunkami . Dane dotyczące przedszkoli, szkół zostały
uzyskane od dyrekcji tych jednostek . Sprawy dotyczące zdrowotności od kierownictwa
Ośrodka Zdrowia w Święciechowie. W infrastrukturze społecznej znalazły miejsce dane
zebrane od przedstawicieli klubów sportowych , Ośrodka Kultury i świetlic dla dzieci i
młodzieży .
Stwierdzamy , że liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały na terenie gminy
ulega wzrostowi , natomiast liczba podmiotów gospodarczych maleje .
Dane o korzystających z pomocy społecznej w gminie
.
Wykazane dane pochodzą z Statystycznej Aplikacji Centralnej ( SAC) gromadzące dane
sprawozdawcze z niemal każdego poziomu organizacyjnego pomocy społecznej oraz z
oprogramowania działającego w ramach jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w
gminie – system informatyczny POMOST . Dane zawarte w powyższej tabeli w latach od
2009 – 2011 kształtują się na jednolitym poziomie . Głównie w liczbie korzystających z
pomocy zarówno z zadań własnych jak i zleconych przyczyną otrzymywania świadczeń
jako główną jest ubóstwo następnie bezrobocie , niepełnosprawność i długotrwała
choroba. Jeśli chodzi o alkoholizm wykazano liczę osób korzystających z pomocy ale jest
to pomoc głównie w naturze ze względu na specyficzną przyczynę choroby , narkomanii
nie stwierdza się na terenie gminy Święciechowa , natomiast jeżeli chodzi o bezdomność
oscyluje ona podobnie jak w latach poprzednich . Jeśli chodzi o przemoc w rodzinie
głównym realizatorem i sprzymierzeńcem jest działający od 2010 r. Zespół
Interdyscyplinarny . Klęski żywiołowe i ekologiczne zostały wykazane w liczbie zerowej,
ze względu na to , że ostatnim rokiem, w którym występowała klęska żywiołowa był rok
2008 . Zwiększyła się natomiast liczba zasiłkobiorców pobierających zasiłek stały w myśl
przepisów ustawy o pomocy społecznej . W roku 2012 liczba zasiłkobiorców stałych
wynosi 10 osób . Liczba zasiłkobiorców okresowych uległa zmniejszeniu w roku 2011
ze względu na ograniczone środki finansowe otrzymywanie z budżetu centralnego,
natomiast planuje się wzrost na rok 2012 o 2 osoby. Natomiast zwiększyła się liczba
osób pobierających zasiłki celowe i specjalne celowe ze względu na zwiększające się
ubóstwo oraz problemy występujące w poszczególnych rodzinach z127 osób na plan 135
osób.
6
Usług opiekuńczych nie prowadzimy na terenie gminy Święciechowa, natomiast
umieszczenie w domach pomocy społecznej jest priorytetowym zadaniem naszej gminy ,
w przypadku osób, którym nie można zapewnić pomocy w środowisku czynimy
niezbędne kroki w celu skierowania ich do powyższych domów.
Ilość osób ulega wzrostowi, obecnie w domach pomocy społecznej umieszczonych jest
8 osób , a odpłatność za DPS spoczywa na kierowanym lub jest pokrywana ze środków
własnych gminy .
Inne rodzaje świadczeń pieniężnych dla osób objętych pomocą społeczną.
Dane dotyczące świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego są gromadzone w
systemach informatycznych działających w gminie , a także w rejestrach centralnych
QuickStat i sFundusz funkcjonujących w MPiPS .
Biorąc pod uwagę ilość świadczeniobiorców pobierających świadczenia rodzinne - 227
osób na przełomie roku 2011/ 2012 - liczba osób pobierających te świadczenia maleje
ze względu na zwiększone kryterium warunkujące przyznanie pomocy (maksymalnie
583,00 zł /osobę), natomiast znacznemu zwiększeniu uległy świadczenia pielęgnacyjne 223 osoby . W stosunku do świadczeń alimentacyjnych w poszczególnych latach ilość
osób pobierających te świadczenia oscyluje na tym samym poziomie co w latach
ubiegłych z wyjątkiem roku 2009 gdzie liczba świadczeniobiorców wynosiła 157 osób .
W stosunku do dodatków mieszkaniowych ilość osób pobierających te dodatki zmniejsza
się co roku ze względu na zwiększające się dochody rodzin , oraz fakt przekształcenia
mieszkań spółdzielczych na mieszkania wspólnot mieszkaniowych.
Usługi pomocy społecznej w gminie .
Dane pochodzą z Statystycznej Aplikacji Centralnej (SAC) i nie zmieniają się od kilku
lat - pozostają na tym samym poziomie. tj. poradnictwo specjalistyczne , interwencja
kryzysowa, praca socjalna i specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami
psychicznymi.
Instytucje pomocy społecznej w gminie.
Na terenie gminy Święciechowa na dzień 31.12.2011r. nie ma placówek typu domy
pomocy społecznej , ośrodki wsparcia , środowiskowe domy samopomocy , noclegownie ,
mieszkania chronione .
Ze względu na zlokalizowanie gminy w pobliżu miasta Leszna podopieczni pomocy
społecznej korzystają z ośrodków wsparcia i instytucji pomocy społecznej położonych
na terenie miasta.
Na terenie gminy Święciechowa nie są tworzone powyższe instytucje ze względu na małą
ilość osób ubiegających się o tą formę pomocy w gminie Święciechowa oraz ze względu
na ograniczoną bazę lokalową w gminie .
Zwiększenie zasobu pomocy społecznej w gminie .
Na terenie gminy Święciechowa nie planuje się w najbliższych latach zwiększenia
zasobów pomocy społecznej ze względu na ograniczone środki finansowe gminy , brak
dotacji z EFS ,a co za tym idzie brak bazy lokalowej.
Kadra Ośrodka Pomocy Społecznej .
Danel pochodzą z Statystycznej Aplikacji Centralnej (SAC) . Kadra Ośrodka Pomocy
Społecznej wymieniona jest ze względu na aktualne dane osobowe umieszczone w
7
dokumentach Ośrodka z podziałem na kategorię pracowników, wykształcenie ,
specjalizację z wyszczególnieniem również innych pracowników ( prawnik zatrudniony
na umowę – zlecenie ).
Koszty prowadzenia i utrzymania zasobu pomocy społecznej w gminie.
Dane zostały przygotowane i przekazane do analizy przez głównego księgowego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Święciechowie i dotyczą kosztów utrzymania Ośrodka , wydatków
na inwestycje , wydatków na wynagrodzenia oraz pozostałych kosztów utrzymania .
Wynagrodzenia pracowników wraz z pochodnymi pozostają na tym samym poziomie w
latach od 2010 do 2011, natomiast w roku 2012 nastąpił nieznaczny wzrost Koszt
utrzymania i prowadzenia OPS wzrósł w 2011r. natomiast wydatki na inwestycje tj.
remont Ośrodka są przewidziane w prognozie roku następnego .
Środki finansowe gminy na zadania własne i zlecone w obszarze pomocy społecznej .
Głównym źródłem opracowania danych jest Statystyczna Aplikacja Centralna (SAC)
gromadząca dane sprawozdawcze , także rejestr centralny QuickStat oraz informacje od
koordynatora Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych .
Środki finansowe na osoby umieszczone w DPS ulegają corocznemu wzrostowi ze
względu na zwiększającą się ilość podopiecznych z gminy Święciechowa umieszczanych
w tych domach , natomiast pomniejszeniu w stosunku do środków finansowych ulegają
nakłady na dodatki mieszkaniowe.
W zakresie danych z programu pomoc państwa w zakresie dożywiania - podwyższeniu
ulegają nakłady finansowe z zadań własnych gminy , natomiast z dotacji celowej –
budżetu państwa środki finansowe ulegają tylko niewielkiemu wzrostowi na zasadzie
porozumienia między Urzędem Wojewódzkim a Gminą Święciechowa.
Współpraca gminy z organizacjami pozarządowymi .
Dane dotyczą działalności – czterech Klubów sportowych działających na terenie
gminy .
Środki finansowe na działalność tych stowarzyszeń w niewielkim stopniu corocznie
ulega wzrostowi .
8
4. Podsumowanie i wnioski
Analiza materiału zebranego jako narzędzie realizujące ocenę zasobów pomocy
społecznej w gminie Święciechowa służące do analizy lokalnej sytuacji społecznej i
demograficznej przygotowana została przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w
ramach zadania nałożonego na pomoc społeczną w roku 2012r.
Kluczowe do powyższej analizy i dokonania ostatecznej oceny zasobów pomocy
społecznej są przepisy głównie ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r.
(Dz.U z 2009 r. Nr 175 , poz. 1362 , z późn. zm.) .
Wyniki przeprowadzonej analizy lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej mogą mieć
zasadnicze znaczenie nie tylko dla sporządzonej oceny zasobów pomocy społecznej w
gminie , jak również do przygotowania danych , które będą przekazywane przez OPS i
scalane na poziomie ROPS w jeden dokument. Pozwoli to na wykorzystanie dostępnych
w SAC mechanizmów takich jak :
- podgląd sprawozdania w formie zbiorówki ,
- podgląd szczegółowych wierszy sprawozdania , jak również prezentacja w formie
formularzy celem przeprowadzenia i dokonania oceny zasobów pomocy społecznej
przez GOPS w Święciechowie utrzymując w ten sposób jednorodność dokumentów w
ocenie zasobów pomocy społecznej . Dostępna będzie tylko dla uprawnionych
użytkowników . Rozwiązanie takie jakim jest ocena zasobów pomocy społecznej na
poziomie gminy będzie w szczególności możliwością porównywania danych i ich
agregacji na poziomie centralnym.
W przeprowadzonej ocenie zasobów pomocy społecznej uwzględnione zostały dane
tylko na poziomie gminy wynikające z szczegółowych danych własnych oraz innych
instytucji na poziomie regionalnym i lokalnym .
Na stałym poziomie utrzymuje się zapotrzebowania kadry pomocy społecznej na
szkolenia i podnoszenia kwalifikacji oraz kompetencji specjalizacji .
Przyjęto założenie , że narzędzie realizujące obsługę formularzy OZPS będzie umożliwiać
samodzielne konstruowanie i wyliczanie dowolnych wskaźników umieszczonych za
tablicami zawierającymi dane ponumerowane od 1 do 9 .
Prezentowana ocena zasobów pomocy społecznej jest podsumowaniem końcowym
analizy lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej w gminie na podstawie narzędzi
jakim są poszczególne tablice stanowiące dane za lata 2009 – 2011 i prognozę na 2012r.
9
5. Słownik użytych zwrotów
OZPS - Ocena zasobów pomocy społecznej
MPiPS - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
SAC - Statystyczna Aplikacja Centralna
ROPS – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej
GOPS – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
QuicStat Fundusz –programy dot. Świadczeń rodzinnych i Funduszu Alimentacyjnego
Syriusz PUP – program używany w Powiatowym Urzędzie Pracy