Budapeszt, 10 września 2013 r. Biuletyn Ekonomiczny nr 9/2013 1

Budapeszt, 10 września 2013 r.
Biuletyn Ekonomiczny nr 9/2013
1. Ostateczne dane statystyczne PKB za II kwartał 2013. Wg KSH wzrost PKB na
Węgrzech w II kwartale wyniósł 0,5% r/r (dane surowe), zaś po wyeliminowaniu
czynników kalendarzowych i sezonowych 0,1% r/r, a w porównaniu z poprzednim
kwartałem również o 0,1%. Przyczyniły się do tego wzrosty w rolnictwie, i
budownictwie.
2. Zadłużenie państwa wciąż wysokie.Wg komunikatu banku centralnego na koniec II
kwartału br. nominalne, skonsolidowane zadłużenie brutto budżetu państwa wyniosło
23.250 mld HUF, tj. 81,4% PKB, co jest wynikiem nieco niższym niż pod koniec I
kwartału br. (82,4% PKB), natomiast znacznie przewyższa poziom sprzed roku kiedy to
dług publiczny w relacji do PKB plasował się na poziomie 78,7%. Zadłużenie państwa w
II kwartale skurczyło się o 315 mld HUF pod wpływem zmian kursowych forinta, zaś
pod wpływem zaciągnięcia nowych zobowiązań wzrosło o kwotę netto 226 mld HUF.
Dług netto na koniec II kwartału stanowił 17 728 mld HUF (62,1% PKB).
3. Kolejne cięcie stopy bazowej. Rada Monetarna zdecydowała (27.08) o redukcji
bazowej stopy oprocentowania, tym razem o 20 pb, z poziomu 4,00% do 3,80%
(wcześniej stopę bazową Rada redukowała już regularnie w ostatnich dwunastu
miesiącach, za każdym razem o kolejne 25 pb). Rynek spodziewał się cięcia na niższym
poziomie, tj. 10 pb.
4. Ceny artykułów konsumpcyjnych były w lipcu 2013 roku wyższe o 1,8% w stosunku
do cen z lipca 2012 roku. W szybkim tempie drożała żywność - o 2,8% r/r (przy czym
mięso wieprzowe o 6,8%, sery o 5,7%, olej spożywczy o 4,9%, makaron o 2,9%,
żywność sezonowa o 11,1%, staniał zaś cukier o 6,8%, jaja o 11,5%. O 8,6% zdrożał
alkohol i wyroby tytoniowe. W porównaniu z poziomem sprzed roku koszty energii dla
gospodarstw domowych obniżyły się o 8,8%, koszt gazu, elektryczności, ogrzewania
centralnego był niższy o 10%, koszt butli gazu niższy o 7,4%. Odzież staniała o 0,2%,
usługi zaś zdrożały o 3,5%, w tym opłaty za komunikację lokalną 5,3%. O 2,1% spadły
natomiast ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku. W stosunku do poprzedniego
miesiąca ceny artykułów konsumpcyjnych w lipcu 2013 roku były niższe przeciętnie o
0,3%. (KSH)
5. W okresie maj-lipiec 2013 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 10,1%. W badanym
okresie liczba bezrobotnych stanowiła 446 tysiące osób. W grupie wiekowej 25-54 lat
bezrobocie spadło o 0,6% r/r i wyniosło 9,0%, w grupie wiekowej 55-64 zwiększyło się
do poziomu 7,8%), a wśród osób młodszych (15-24 lat) wynosiło 27,8% (i spadło o
0,3% w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku). Spośród ogółu
bezrobotnych 50,9% poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok, a przeciętny okres
przebywania bez zatrudnienia wynosił 18 miesięcy. (KSH)
6. W okresie maj-lipiec 2013 roku zatrudnionych na Węgrzech było 3.964 tys. osób, co
oznacza o 56 tys. osób więcej niż w analogicznym okresie roku 2012. Powodem są
głównie wzrosty zatrudnienia w sektorze prac publicznych. (KSH)
7. W okresie styczeń-czerwiec 2013 roku średnia płaca brutto osób zatrudnionych na
pełnym etacie wzrosła o 3,4% r/r i wyniosła 228.200 HUF, przy czym w sektorze
prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o 3,3% (do 239.400 HUF), a w sektorze
publicznym o 3,6% (do 219.100 HUF). Średnia płaca netto w gospodarce narodowej
(liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 4,8% r/r i wyniosła 149.400
HUF. (KSH)
8. W czerwcu 2013 roku produkcja przemysłowa w relacji r/r odnotowała spadek na
poziomie 0,6% (po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych wykazywała wzrost
1,7%). W stosunku do maja br., po wyeliminowaniu czynników sezonowych i
kalendarzowych, wskaźnik wzrósł w czerwcu 2013 roku o 1,2%. Eksport produktów
przemysłowych skurczył się w badanym okresie o 0,5% r/r, a sprzedaż krajowa
produktów przemysłowych o 4,5% r/r. (KSH)
9. W czerwcu 2013 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu były wyższe o 0,6% w
stosunku do czerwca 2012 roku, a w stosunku do poprzedniego miesiąca ceny wzrosły
o 0,3%, przy czym ceny sprzedaży krajowej skurczyły się w czerwcu o 0,2% r/r, a
sprzedaży na eksport wzrosły o 1,1% r/r. (KSH)
10. Węgierski przemysł budowlany odnotował w czerwcu 2013 roku wzrost o 12,4% w
porównaniu z czerwcem 2012 roku, przy czym produkcja budynków wzrosła o 18,2%
r/r, zaś wykonanie robót budowlanych innego typu było wyższe o 6,5% r/r. W stosunku
do czerwca 2012 roku w czerwcu 2013 roku portfel nowych zamówień na roboty
budowlane był wyższy o 19,5%, a skumulowana liczba zamówień była wyższa o 11,7%.
(KSH)
11. W czerwcu 2013 roku wartość węgierskiego eksportu wyniosła 6 723,5 mln EUR
(spadek o 3,2% w stosunku do czerwca 2012 roku), a importu 6 142,7 mln EUR
(spadek o 0,8% r/r), co oznacza, że - dodatnie dla Węgier - saldo obrotów handlowych
ukształtowało się na poziomie 580,7 mln EUR. (KSH)
12. W czerwcu 2013 roku wolumen obrotów handlu detalicznego skurczył się o 0,9%
r/r, po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych o 0,4%. W stosunku do
poprzedniego miesiąca, po wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych,
wolumen obrotów handlu detalicznego skurczył się o 1,9%. Wartość obrotów handlu
detalicznego (w tym również internetowego i wysyłkowego) w czerwcu 2013 roku
wyniosła 693,9 mld HUF. (KSH)
13. W stosunku do czerwca 2012 roku ceny produktów rolnych wzrosły w czerwcu 2013
roku o 6,5%, przy czym ceny upraw roślinnych wzrosły o 6,8% r/r, zwierząt żywych i
produktów pochodzenia zwierzęcego o 6,0%. (KSH)
2
14. Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły na
koniec lipca br. 33.734,3 mln EUR (w analogicznym okresie 2012 roku rezerwy
wynosiły 35.899,0 mln EUR).
15. W sierpniu 2013 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów
Wartościowych (BÉT) wyniosły 131.213 mln HUF (spadek o 53,0% w stosunku do
poprzedniego miesiąca; spadek o 7,9% w stosunku do sierpnia 2012 roku), a średnia
wartość dziennej transakcji wyniosła 6.500,7 mln HUF.
16. Zmniejszające się rezerwy budżetowe. Z łącznej kwoty 100 mld HUF rezerwy
budżetowej rząd wydał już od początku roku 75%, przy czym w samym sierpniu br. 30
mld HUF. Duża część trafiła na dofinansowanie różnych programów sportowych (w
sumie 17,5 mld HUF), w tym budowę stadionu piłkarskiego FTC (6,9 mld HUF),
utworzenie Narodowego Centrum Sportu (2,7 mld HUF), konsolidację długów klubów
sportowych i pokrycie kosztów rozwoju wybranych dyscyplin sportowych (5,6 mld
HUF). Najwięcej środków jednak (36,4 mld HUF) wydano jednak na wypełnianie
ponadstandardowych zadań rządowych, w tym na usprawnienie tzw. okienek obsługi
klienta (3,7 mld HUF), dodatkowe zadania policji związane z wprowadzeniem systemu
elektronicznych opłat drogowych e-toll (6,0 mld HUF) czy wsparcie stołecznej
komunikacji miejskiej (7,0 mld HUF). Na programy edukacyjno-kulturalne wydano 13,1
mld HUF.
17. GKI prognozuje minimalny wzrost. Instytut badań nad gospodarką GKI przewiduje na
drugie półrocze br. wzrost gospodarczy na poziomie 0,5%, a w skali roku 0,3%.
Głównym czynnikiem wzrostu ma być rolnictwo (głównie wzrost produkcji z roślin).
Inne sektory gospodarki oraz konsumpcja krajowa i inwestycje znają się raczej w stanie
stagnacji. W ocenie GKI, ostatnie działania rządu, takie jak redukcja kosztów energii dla
gospodarstw (i zapowiedź dalszych obniżek) oraz wyprowadzenie z obrotu kredytów
denominowanych w walutach obcych – nakierowane jednoznacznie na poprawę
nastrojów społecznych – zmniejszają jednocześnie szanse na wyższy wzrost
gospodarczy. Wzmożone (na wiosnę br.) obroty handlu detalicznego okazały się jak na
razie tylko tymczasowe. Bezrobocie zmniejsza się wskutek zwiększonych w okresie
letnim możliwości zatrudnienia, zwiększenia wolumenu prac publicznych oraz
zwiększającego się udziału pracy podejmowanej na czarno i za granicą. Według GKI
poziom inflacji w roku bieżącym wyniesie 2,2% (przy czym czynnik ciągnący ją w dół to
postępująca redukcja kosztów energii, a czynniki podwyższające inflację to podatek
telekomunikacyjny, drogowy [e-toll], podatek dla operatorów mediów, opłata od
transakcji finansowych czy podwyższenie marży od obrotu produktami tytoniowymi).
W przypadku znacznego osłabienia forinta (do poziomu 310-320 HUF za 1 EUR) GKI
spodziewa się zatrzymania przez MNB procesu redukcji bazowej stopy oprocentowania
kredytów. W razie pojawienia się ewentualnych trwale niekorzystnych trendów na
międzynarodowych rynkach finansowych, może dojść do podwyżki stopy bazowej.
Główne prognozy na 2013 rok to: wzrost PKB - 0,3%, wzrost produkcji przemysłowej 1,0%, inflacja - 2,2%, bezrobocie - 10,7%, inwestycje - 0%, budownictwo - 2,0%, handel
detaliczny - 0%, eksport (ceny bieżące w EUR) - 3,0%, import - 2,5%, saldo handlu
zagranicznego - +7,5 mld EUR, kurs EUR - 299 HUF, deficyt budżetowy 1 bln HUF,
przeciętne wynagrodzenia brutto - +3,0%.
18. Morgan Stanley bardziej optymistycznie. Analitycy Morgan Stanley poprawili swe
prognozy wzrostu węgierskiego PKB tak na obecny, jak i na przyszły rok. Z uwagi na
udane plony w rolnictwie oraz lepsze od spodziewanych wyniki pierwszego półrocza
3
zamiast przewidywanego wcześniej na 2013 rok spadku na poziomie 0,5% PKB
spodziewają się 0,5% wzrostu PKB. Na 2014 rok, zamiast wcześniejszych 1,3%,
prognozują 1,5% wzrostu PKB. Według analityków Morgan Stanley bank centralny
będzie kontynuować serię redukcji stopy bazowej w IV kwartale br., do poziomu 3,5%, a
później nawet 3,0%, natomiast w przyszłym roku - w wyniku m.in. przyspieszonej
inflacji - może dojść do podwyższenia przez MNB stopy bazowej o 50 pb. Nie
spodziewają, się, by bank centralny i rząd próbowali nadać gospodarce impetu poprzez
osłabianie forinta, a to ze względu na wysokie zadłużenie gospodarstw i
przedsiębiorstw, a także sam dług dewizowy państwa.
19. Zaskakująca pognoza gospodarcza Meryll Lynch. Z analizy przeprowadzonej przez
londyńskich ekspertów Bank of America Meryll Lynch wynika, że wzrastające zaufanie
konsumentów może nadać w przyszłym roku gospodarce węgierskiej - podobnie jak i
pozostałym gospodarkom Europy Środkowej - impetu wzrostowego przewyższającego
dotychczasowe oczekiwania, sięgające w przypadku Węgier nawet 2,6% PKB (prognoza
rządowa, to 2,0%). Wcześniej bank prognozował na 2014 rok wzrost na poziomie
jedynie 0,4%. Według ankiety Reutersa przeprowadzonej w ostatnich dniach w kręgach
analityków wzrost gospodarczy na Węgrzech w 2014 roku ma wynieść przeciętnie
1,5%.
20. Spłata kredytu MFW. Po banku centralnym (MNB) również węgierski rząd spłacił
przed terminem (12.08) ostatnią ratę kredytu MFW, o czym poinformowało centrum
obsługi zadłużenia ÁKK. Kwota spłaty, to łącznie 1,9 mld SDR, czyli 2,15 mld EUR.
Zgodnie z zaleceniami MFW transakcja dokonana została w trzech walutach: 1,1 mld
USD, 500 mln EUR oraz 260 mln GBP. Wg komunikatu rządu węgierskiego transakcja
pokryta została w części z samego niewykorzystanego kredytu MFW, obligacji
dolarowych wyemitowanych na początku lutego br. oraz stałej emisji obligacji w EUR
(tzw. PEMÁK). Z ww. łącznej kwoty 1,8 mld EUR było wymagalne jeszcze w 2013 roku,
0,3 mld EUR do końca I kwartału 2014 roku, a pozostała, minimalna kwota do końca III
kwartału przyszłego roku. Wg sekretarza stanu w ministerstwie gospodarki za sprawą
jednorazowej, wcześniejszej spłaty zaoszczędzono na kosztach odsetek 3,5 mld HUF.
Warto jednocześnie dodać, że do spłaty pozostaje kredyt pomocowy z lat 2008-09 w
części przypadającej na KE (kredyt 6,5 mld EUR, z którego 5,5 mld EUR przeznaczono
na sfinansowanie zadłużenia forintowego). Do 2014 roku wymagalne stanie się 2 mld
EUR, a w 2016 roku dalsze 1,5 mld EUR (część, w wysokości 2 mld EUR, spłacono zgodnie z harmonogramem - w 2011 roku), przy czym nie ma tu opcji wcześniejszej
spłaty.
21. Negocjacje w sprawie pomocy dla zadłużonych kredytobiorców walutowych. Po
trwających miesiąc pracach przygotowawczych Węgierski Związek Banków przedstawił
(26.08) rządowi propozycję dwóch scenariuszy rozwiązania problemu kredytobiorców
dewizowych. Według zapowiedzi prezesa Związku Mihála Pataiego pakiety te,
uwzględniwszy prośby rządu i sugestie samych bankowców, w znaczącym stopniu mają
obniżyć wysokość miesięcznych rat kredytowych płaconych przez dłużników, a sektor
bankowy przejmie w następnych latach od kredytobiorców zadłużenie na poziomie
kilkuset miliardów forintów. Uczestniczący w rozmowach minister gospodarki
oświadczył, że „propozycje Związku służyć będą za dobrą podstawę do negocjacji,
aczkolwiek Związek Banków naturalnie dążył do zabezpieczenia pozycji banków, a
strony są dalekie jeszcze od rozwiązania problemu, gdyż banki powinny w równej
mierze partycypować w jego rozwikłaniu”. Bank centralny (MNB) jak na razie nie
uczestniczy w rozmowach, ale członkowie jego kierownictwa
na stronach
4
internetowych MNB rozpoczęli publikację serii artykułów na temat oceny sytuacji
kredytów pobranych w walutach obcych, przedkładając jednocześnie propozycję
usztywnienia rat kredytów na poziomie 180 HUF za 1 CHF, zwalniając dłużników z
ponoszenia ryzyka kursowego (obecnie 1 CHF to 240 HUF). W artykułach stwierdzają
jednoznacznie, że pokryciem dla kredytów denominowanych w walutach obcych
rzeczywiście były dewizy, raz na zawsze stawiając kres zarzutom, że za kredytami
takimi, a udzielanymi w forintach, nie stały w ogóle jakiekolwiek środki dewizowe.
Odrzucają też zarzut tzw. „produktu wadliwego” wobec dewizowych umów
kredytowych, wskazując na to, że istniejące przepisy prawne do powstania
odpowiedniego aktu prawnego w 2011 roku (nakazującego w przypadku nowo
udzielanych kredytów stosowania stałych referencyjnych stóp procentowych, bez
możliwości ich modyfikacji), zapewniały bankom przewagę, nie zakazując im
dokonywania jednostronnych modyfikacji warunków umów podczas ich trwania
(warunków odsetkowych i innych opłat). Odpowiedzialnością za „wadliwy produkt”
obarczyć można byłoby zatem regulację, która zezwalała na jednostronne zmiany
warunków umów przez banki, które korzystając z tej możliwości z oprocentowania 57% przed kryzysem gospodarczym w kryzysie podwyższały odsetki do 8-9%, co według
MNB w rezultacie przyniosło bankom od jesieni 2008 roku rocznie 55-70 mld HUF
dodatkowych wpływów. Do końca 2012 roku system bankowy uzyskał, w wyniku braku
odpowiedniej regulacji, 300 mld HUF, co prawda nie bezprawnego, ale jednak
bezpodstawnego zysku.
22. Wyniki sektora bankowego. Nadzór bankowy (PSZÁF) opublikował wyniki za II
kwartał 2013 roku, które wskazują, że po I kwartale, wykazującym wynik rzędu 79,4
mld HUF (pochodzący głównie ze zysku banku OTP), w II kwartale straty wyniosły 43,5
mld HUF, co oznacza, że bilans banków - mimo wielorakich ciężarów podatkowych
nałożony na ten sektor - znajdował się w I półroczu br. na plusie (35,9 mld HUF).
23. Kurczy się skumulowana wartość kredytów pobranych przez firmy. Z
najświeższego badania, przeprowadzonego przez MNB ws. sytuacji kredytowania
przedsiębiorstw, wynika, że w drugim kwartale 2013 roku wartość ta ulegała dalszemu
zmniejszaniu, tym razem o 6,4% r/r. Choć warunki udzielania kredytów stały się nieco
mniej restrykcyjne w porównaniu z poprzednim kwartałem, to wymogi ograniczające
podaż kredytów nadal są zbyt ostre. Stopy procentowe kredytów forintowych nadal się
kurczyły, w ślad za bazową stopą oprocentowania MNB. Barierą dla uruchomienia
kredytowania na większą skalę jest ostrożność instytucji finansowych. Tylko 18%
banków zapowiedziała złagodzenie warunków kredytowania. W ramach pierwszego
filaru (ogłoszonego przez MNB w maju br. prowzrostowego programu kredytowego) do
połowy sierpnia br. banki zawarły z firmami z sektora małych i średnich
przedsiębiorstw umowy kredytowe o wartości 124 mld HUF, których 60% była
kredytami nowymi, przeznaczonymi w połowie na cele inwestycyjne. W filarze drugim –
na „uforintowienie” istniejących kredytów sektora MŚP denominowanych w walutach
obcych – zawarto umowy na kwotę 60 mld HUF (z czego 80% stanowiły kredyty
denominowane w EUR).
24. Redukcja VAT na mięso? János Lazar, szef Kancelarii Premiera, zasygnalizował, że
rząd pracuje nad obniżką stawki VAT na mięso – drób i wieprzowinę – z 27% do poniżej
10%. W ocenie niektórych mediów krok ten może obniżyć dochody budżetowe państwa
o kilkadziesiąt miliardów HUF, a poza tym powinien być dostosowany do regulacji
unijnych (chodzi o to, że zgodnie z nimi możliwe jest stosowanie - obok podstawowej maksymalnie dwóch preferencyjnych stawek VAT; obecnie na Węgrzech: 27% - stawka
5
bazowa, 18% - nabiał, pieczywo, 5% - leki i książki). Z drugiej strony, jak argumentują
na łamach prasy zwolennicy zmiany, obniżka taka przyczyni się do wzrostu konsumpcji,
obniżenia cen hurtowych i zaniku szarej strefy, której zasięg w niektórych segmentach
rynku rolnego dochodzi nawet do 80%.
25. Rekordowe środki na B+R. Z wypowiedzi Z. Cséfalvay, sekretarza stanu
odpowiedzialnego za strategię gospodarczą w resorcie gospodarki, dla wegierskiego
radia wynika, że w 2012 roku Węgry przeznaczyły najwięcej - od czasu przemian
ustrojowych - środków na rozwój prac badawczo-rozwojowych: kwotę odpowiadającą
1,29% PKB.
26. Zastrzeżenia KE wobec e-toll. Wg Komisji, wprowadzony na Węgrzech 1 lipca br.
elektroniczny system poboru opłat drogowych e-toll jest niezgodny z przepisami
unijnymi, bowiem opłaty uiszczane przez pojazdy o masie własnej powyżej 3,5 ton nie
mają powiązania z nakładami inwestycyjnymi na infrastrukturę drogową. Węgierskie
stawki e-toll są zbyt wysokie, a metodyka ich obliczania nie jest przejrzysta. Komisja
stawia władzom węgierskim także zarzut wprowadzenia systemu e-toll z pominięciem
wydania opinii przez UE, która powinna była zatwierdzić obecny kształt drogowego etoll na sześć miesięcy przed jego uruchomieniem. Rzecznik poinformował też, ze władze
węgierskie powinny uzasadnić wysokość opłat lub je obniżyć, w przeciwnym razie, o ile
będzie to konieczne, wszczęte zostanie odpowiednie postępowanie. Resort rozwoju
opublikował komunikat, zgodnie z którym zarzuty UE są badane, a Węgry określały
przedmiotowe stawki zgodnie z przepisami zawartymi w dyrektywie o eurowinietach,
na bieżąco konsultując z ekspertami unijnymi, od których podczas wypracowywania
systemu nie otrzymano żadnych uwag wskazujących na potencjalną niezgodność z
wymogami unijnymi.
27. Rząd gotów jest wykupić hutę stali w Dunaújváros. Minister gospodarki Mihály
Varga oficjalnie potwierdził, że rząd złożył ofertę odkupienia od rosyjsko-ukraińskiego
koncernu ISD (właściciela m.in. Huty Częstochowa) huty Dunaferr w Dunaújváros,
sprywatyzowanej w 2004 roku. Dunaferr od kilku lat przynosi straty (obecnie straty
sięgają 56 mld HUF) i właśnie ogłosiła zamiar zwolnienia 1500 z 7500 pracowników.
Rząd reprezentowany będzie przez ministra gospodarki M. Vargę, który w oficjalnym
piśmie poinformował dyrektora generalnego huty Jewhenija Tankilewicza o zamiarze
rządu, gotowości do rozpoczęcia negocjacji i wystosował prośbę o poinformowaniu
właścicieli huty o intencji rządu. Według węgierskiej agencji prasowej MTI powołującej
się na wypowiedź rzecznika ISD Dunaferr zarząd spółki był zaskoczony ofertą, bowiem
podczas negocjacji przedpołudniowych z dyrektorem w dniu 19.08 nie było jeszcze
mowy o takim rozwiązaniu. M. Varga jest zdania, że jeżeli obecni właściciele wykażą się
pozytywnym nastawieniem, najważniejsze kwestie (w tym zwłaszcza cena) zostaną
ustalone już na przełomie września i października.
28. Nowy podsekretarz stanu ds. polityki klimatycznej, zielonej gospodarki i
szczególnych usług publicznych. Został nim w Ministerstwie Rozwoju Narodowego, z
dniem 1 sierpnia br., Ferenc Hízó. Wraz z jego mianowaniem liczba podsekretarzy stanu
wzrosła do 75, a razem z sekretarzami stanu wynosi 122 osoby. Dodając 89
pełnomocników rządu i ministerstw, jak wyliczają media, pracę rządu
wspiera/wykonuje 221 osób na najwyższych państwowych stanowiskach
kierowniczych.
6
29. Finansowanie zakupu spółek gazowych E.ON przez MVM. Dla zapewnienia środków
na pokrycie transakcji (ok. 870 mln EUR) państwowa grupa elektroenergetyczna MVM
Zrt. podwyższy swój dotychczasowy (200 mld HUF) kapitał zakładowy o 71 mld HUF.
Podwyżka ta, która wystarczy jednak tylko na pokrycie 30% ceny zakupu spółek E.ON,
dokonana zostanie poprzez zakup akcji MVM przez państwową agencję zarządzania
mieniem narodowym (MNV Zrt.). Podwyższony kapitał zakładowy MVM - rzędu 271
mld HUF - będzie należeć do najwyższych w sektorze produkcyjnym. Dodatkowo, walne
zgromadzenie akcjonariuszy państwowej grupy elektroenergetycznej MVM
zatwierdziło decyzję o zawarciu umowy kredytowej (na łączną kwotę 300 mln EUR) na
zakup E.On Földgáz Trade Zrt. i E.ON Földgáz Storage Zrt. Do podpisania listu
intencyjnego MVM z Bank of China doszło 9 września br. w Budapeszcie. Zakup przez
MVM dywizji gazowej E.On zatwierdził już urząd ochrony konkurencji oraz urząd ds.
regulacji energetyki (MEKH), choć zgoda ta odnosi się na razie tylko do E.ON Storage
Zrt.
30. Zmiany personalne w MVM. Podczas walnego zgromadzenia podjęto decyzję o
nominacji Pétera Horvátha na stanowisko dyrektora generalnego dywizji gazowej grupy
MVM (w latach 2010-2013 pełnił funkcję prezesa urzędu ds. energii). Prezes całej grupy
MVM Csaba Baji kierować będzie natomiast zagadnieniami związanymi z produkcją
prądu (czyli podstawową działalnością MVM), a jako prezes zarządu pozostanie nadal
tzw. pierwszym człowiekiem grupy. Do zadań nowego dyrektora generalnego dywizji P.
Horvátha należeć będzie przygotowanie i koordynacja funkcjonowania działalności
spółek Déli Áramlat Magyarország Zrt. (South Stream), Magyar Gáz Tranzit Zrt., spółki
projektowej Agri (Azerbaijan–Georgia–Romania Interconnector), a po finalizacji
transakcji zakupu również dwóch spółek E.ON.
31. Regionalny rynek energii elektrycznej. Po zawarciu (11.07) przez czeskie, słowackie,
węgierskie, polskie i rumuńskie urzędy ds. energii (ERÚ, URSO, MEKH, URE, ANRE),
operatorów systemów przesyłowych (ČEPS, SEPS, MAVIR, PSE, Transelectrica) oraz
operatorów rynku/giełd energii (OTE, OKTE, HUPX, TGE, OPCOM) porozumienia (MoU)
o rozszerzeniu integracji rynków Czech, Słowacji i Węgier (tzw. CZ-SK-HU market
coupling) także o rynki Rumunii i Polski, komisja kierująca projektem 5M Market
Coupling (5M MC) uzgodniła dalsze kroki w obszarze połączenia rynków dnia
następnego tych pięciu krajów. Z uwagi jednak na to, że urzędy ds. energii pięciu krajów
w wyniku przeprowadzonej w międzyczasie analizy doszły do wniosku, że stanowisk
uczestników rynku nie da się jak na razie pogodzić z możliwym scenariuszem integracji,
dla uniknięcia dalszej zwłoki w integracji komisja kierująca przyjęła, że integracja
obejmie na razie tylko Czechy, Słowację, Węgry i Rumunię. Stwierdzono, że integracja z
rynkiem polskim nastąpi w nieco późniejszym terminie, w ramach inicjatywy
połączenia Środkowo-Wschodnioeuropejskich Rynków Przesyłu, a do tej pory giełdy
towarowe energii elektrycznej pięciu krajów kontynuować będą współpracę w zakresie
realizacji - zdefiniowanego jako modelu docelowego - regionalnej integracji cenowej
rynków (Price Coupling of Regions).
32. Reverse-flow z Rumunii na Węgry możliwy w grudniu br. Transmisja odbywać się
ma przez łącznik gazowy Arad-Szeged (109 km; budowa 47 km odcinka węgierskiego
kosztowała spółkę FGSZ Zrt. 33,3 mln EUR), który oddano do użytku w 2010 roku, a
transport dotychczas możliwy był tylko w jednym kierunku: z Węgier do Rumunii
(roczny przesył na poziomie 1,75 mld m³ gazu). Wg dokumentu sporządzonego przez
zarząd Transgaz, operatora sieci gazowej (którego większościowym udziałowcem jest
państwo rumuńskie), z początku przesył odbywać się będzie w mniejszych ilościach, zaś
7
do wykorzystania maksymalnej wydajności gazociągu (4,4 mld m³) koniecznych będzie
dodatkowe 120 mln EUR inwestycji. Wg ww. dokumentu Rumunia i Węgry zobowiązały
się dokonać do 2016 roku wszelkich niezbędnych nakładów inwestycyjnych mających
na celu realizację dwustronnego przesyłu gazu.
33. Zapowiedź wykupienia elektrowni przez rząd. Podczas wyjazdowego posiedzenia
rządu (19.08) w Székesfehérvár premier oświadczył, iż „moralnie, politycznie oraz
materialnie” ze środków budżetowych państwo udzieli wsparcia sprywatyzowanej
wcześniej w tym mieście elektrowni grzewczej (obecnie w stanie likwidacji). Za
negocjacje z władzami miasta (rządzonego przez Fidesz) odpowiedzialny będzie
minister właściwy do spraw gospodarki, który w imieniu rządu przedstawi ofertę na
zakup elektrowni.
34. Konkursy na koncesje na wydobywanie kopalin. Do postępowania konkursowego,
opublikowanego przez resort rozwoju, przystąpić będą mogły osoby fizyczne krajowe i
zagraniczne oraz organizacje określone ustawą o majątku narodowym. Uczestniczące w
postępowaniu poszczególne podmioty będą mogły złożyć tylko po jednej ofercie
konkursowej, osobiście w dniu 15 listopada br., z jednoczesnym złożeniem depozytu w
wysokości 7% najniższej opłaty koncesyjnej wymienionej w wezwaniu konkursowym.
Ogłoszenie wyników nastąpi w ciągu 90 dni od terminu składania ofert, a okres
udzielonych koncesji w przypadku wydobycia złóż węglowodorów wynosić będzie 20
lat, a energii geotermicznej 35 lat, od momentu zawarcia umowy (umożliwiono
jednorazowe przedłużenie okresu koncesji o połowę).
35. 20% środków przeznaczonych na Program Operacyjny Rozwój Komunikacji
czeka na wypłatę. Pál Völner, sekretarz stanu odpowiedzialny za infrastrukturę w
resorcie rozwoju, powiedział podczas konferencji prasowej, że spośród 2.175 mld HUF
przeznaczonych na ww. program do końca bieżącego roku do wypłaty pozostaje 450
mld HUF. Z kwoty tej 55 mld HUF zastrzeżone jest już umowami, w sprawie 367 mld
HUF trwa postępowanie konkursowe, a wobec 28 mld HUF nie rozpisano jeszcze
konkursu.
36. Rejsowe loty Sólyom Hungarian Airways Kft. od października br. Pierwszy samolot
nowych linii lotniczych Sólyom – o nazwie Álmos (prahistorycznego wodza plemion
madziarskich), 22-letni Boeing 737-500 (110 miejsc) wylądował 18.08 na lotnisku im.
Ferenca Liszta w Budapeszcie. Kolejnych 5 maszyn przybędzie do Budapesztu po koniec
września br. Pierwsze loty nowej linii lotniczej będą miały charakter czarterowy (i
obsługiwane będą na zlecenia biur podróży), a następnie – po uzyskaniu stosownych
licencji – Sólyom rozpocząć ma wykonywanie regularnych połączeń rozkładowych.
Zdaniem prezesa linii Józsefa Vágó, nastąpi to najpóźniej w październiku br., a Sólyom
będzie wykonywał połączenia na 22 trasach do 6 miast europejskich. Długodystansowe
loty także ze względu na kwestie uzyskania stosownych licencji planowane są dopiero
w przyszłym roku. Spółka z węgierskim kapitałem i bliskowschodnimi inwestorami
strategicznymi (Sułtanat Omanu oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie) może być także
atrakcyjnym pracodawcą na węgierskim rynku. Dziś firma zatrudnia jedynie 30 osób
(ogłosiła nabór na kolejne 35 miejsc), a po uruchomieniu planowanych połączeń
zamierza zatrudnić ok. 700 osób i w miarę rozszerzania siatki połączeń planuje
zatrudniać kolejne osoby. Pytaniem otwartym pozostaje jednak to, czy nowej linii uda
się sprostać konkurencji z jednej strony tanich linii lotniczych (największym
przewoźnikiem na Węgrzech jest dziś Ryanair – 26% udziału w rynku, na drugim
miejscu WizzAir – 23% udziału w rynku), a także znanych tradycyjnych linii lotniczych.
8
37. Rządowa strategia dla branży owocowo-warzywnej. Gy. Czerván, sekretarz stanu
odpowiedzialny za gospodarkę rolną w ministerstwie rozwoju obszarów wiejskich,
zapowiedział rychłe przedstawienie przez rząd strategii rozwoju branży owocowowarzywnej, która docelowo przynieść ma podwyższenie rocznej produkcji sektora o
milion ton produktów. Dodał, że drugim podstawowym celem strategii będzie
równoległe zwiększenie liczby zatrudnionych w branży ogrodniczej o 100 tysięcy osób.
Przypomniał też, że z dniem 15 sierpnia br. uruchomiono środki (24 mld HUF) na
rozwój branży ogrodniczej, za sprawą których powstanie możliwość 35%-owego
dofinansowania zakupu, rozbudowy maszyn i urządzeń ogrodniczych. Obecnie
produkcja sektora warzywno-owocowego wynosi na Węgrzech rocznie 2,5-2,6 mln ton.
38. Państwo nabywa większość w Takarékbank. Walne zgromadzenie banku
spółdzielczego uchwaliło nowy statut, wybrało nowe kierownictwo oraz zatwierdziło
podwyższenie kapitału przez jednego ze swych udziałowców – Magyar Posta Zrt. (o 655
mln HUF). Tym samym państwo, na podstawie ustawy uzyskało (wraz z państwowym
bankiem rozwoju MFB Zrt.) 51% udziałów w Takarékbank.
39. Baskijskie tramwaje dla stolicy. W konkursie rozpisanym przez Budapeszteńskie
Centrum Transportu (BKK) na zakup tramwajów ze środków unijnych zwyciężyła
oferta hiszpańskiego koncernu CAF, który za kwotę 27 mld HUF (na obecny konkurs
przeznaczono maksymalnie 35 mld HUF) ma dostarczyć 25 krótszych (34 m) i 12
dłuższych (56 m) pojazdów. CAF wyeliminował tym samym Siemensa, zaś oferty
polskiej spółki PESA Bydgoszcz, czeskiej Škody i szwajcarskiego Stadtlera zostały
wykluczone z konkursu z różnych, nieokreślonych w komunikacie, powodów.
Niezależnie od tego, czy pozostali uczestnicy odwołają się od decyzji, umowa z CAF
podpisana zostanie we wrześniu br., z opcją możliwości zakupu dalszych 87 sztuk w
ciągu następnych 5 lat (na cały projekt modernizacji linii tramwajowych przeznaczono
100 mld HUF). Pierwsze tramwaje mają dotrzeć do stolicy Węgier w 2015 roku.
40. Elektroniczny system biletów w stolicy. Radni samorządu stolicy zatwierdzili umowę
kredytową zawartą z EBOiR w celu sfinansowania elektronicznego systemu biletów dla
komunikacji miejskiej. Centrum Komunikacji w Budapeszcie BKK ma otrzymać od
EBOiR 54,5 mln EUR, z 8-letnim okresem spłaty, ze stopą oprocentowania 2,7-3,3%. Od
przyszłego roku obecne bilety papierowe zamienione zostaną kartami elektronicznymi,
a od 2015 roku zniknie cały system biletowo-karnetowy funkcjonujący na bazie
papieru.
41. MOL uruchamia usługi telefonii komórkowej. Karty i telefony komórkowe pod
marką „MOL Mobile” będą do kupienia na stacjach benzynowych MOL, a jego partnerem
w tym przedsięwzięciu będzie Magyar Telekom, zapewniający pełne zaplecze
techniczne. Firmy zawarły w połowie lipca br. strategiczne porozumienie w zakresie
sprzedaży, handlu detalicznego, informatyki i detalicznego handlu energią. Celem
wprowadzenia nowej usługi jest zwiększenie obrotów sklepów na stacjach
benzynowych MOL, których znaczną część uprzednio stanowiła sprzedaż produktów
tytoniowych.
42. Sport – największe wsparcie państwa dla pływaków. Jak wynika z rozporządzenia
rządu opublikowanego w „Magyar Közlöny” jeszcze w tym roku na rozwój instytucji
sportowych państwo przeznaczyć ma wsparcie na poziomie 4,3 mld HUF. Spośród
9
dziedzin sportowych najwyższe dotacje otrzyma związek pływacki (736,5 mln HUF), a
najmniej (43,7 mln HUF) związek tenisa stołowego.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wzrost PKB (%)
Produkcja przemysłowa (%)
Inflacja (%)
Bezrobocie (%)
2009
-6,3
-17,7
4,2
10,0
2010
1,2
10,5
4,9
11,2
2011
1,7
5,4
3,9
10,9
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH)
Opr.:
Wydział Poliyczno-Ekonomiczny
Ambasady RP w Budapeszcie
10
2012
-1,7
-1,7
5,7
10,7
2013
0,1 (II kwartał)
1,7 (VI)
1,8 (VII)
10,1 (V-VII)