Projekt rozwojowy NCBiR R13 0002 06/2009 ,,Wartości

Projekt rozwojowy NCBiR R13 0002 06/2009
,,Wartości referencyjne ciśnienia tętniczego polskich dzieci w wieku przedszkolnym”
Kierownik projektu: doc dr hab. n. med. Mieczysław Litwin
Choroby układu krąŜenia są od wielu lat główną przyczyną chorobowości i umieralności w
Polsce. Nadciśnienie tętnicze, dotyczące ogółem do 30% populacji kraju, jest głównym
czynnikiem ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Nieleczone nadciśnienie tętnicze
prowadzi do powaŜnych powikłań narządowych i ogólnoustrojowych. Pogląd, iŜ utrwalone
nadciśnienie tętnicze jest wyłącznie chorobą ludzi dorosłych był szeroko rozpowszechniony
jeszcze w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Problem ten był do tego stopnia
niedoceniany poprzez pediatrów, Ŝe pomiar ciśnienia tętniczego nie wchodził w skład
rutynowego badania fizykalnego dziecka. Sytuacja uległa zmianie dzięki licznym, szeroko
zakrojonym badaniom epidemiologicznym, przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych AP
oraz krajach Europy Zachodniej, które wykazały, Ŝe podwyŜszone wartości ciśnienia
tętniczego występują w wieku rozwojowym znacznie częściej niŜ dotychczas przypuszczano.
W roku 2007 zostały opublikowane zakresy referencyjne ciśnienia tętniczego dzieci i
młodzieŜy brytyjskiej (Jackson LV, Thalange NK, Cole TJ. Blood pressure centiles for Great
Britain. Arch Dis Child. 2007 Apr;92(4):298-303). Dotychczas w Polsce nie opracowano
norm ciśnienia tętniczego dla dzieci w wieku 3-6 lat. Dostępne są normy dla dzieci i
młodzieŜy w wieku szkolnym w postaci siatek centylowych dla płci, wieku dzieci z
województw mazowieckiego i wielkopolskiego oraz w postaci siatek centylowych dla płci,
wieku i centyla wysokości ciała dzieci łódzkich. W praktyce klinicznej wielu lekarzy
pediatrów, powszechnym jest odnoszenie wyników pomiaru do norm opracowanych dla
dzieci amerykańskich zawartych w The fourth report on the diagnosis, evaluation, and
treatment of high blood pressure in children and adolescents. Raport zawiera normy
określone dla dzieci i młodzieŜy w przedziale wiekowym 1-17 lat. Populacja dzieci
amerykańskich, w porównaniu do dzieci polskich, jest znacznie zróŜnicowana rasowo. Ten
fakt oraz istotnie częstsze występowanie wśród dzieci amerykańskich nadwagi bądź otyłości
mogą być powodem występowania róŜnic pomiędzy amerykańską normą ciśnienia krwi a nie
opracowaną normą ciśnienia krwi dzieci polskich. Aktualnie Instytut "Pomnik-Centrum
Zdrowia Dziecka" realizuje projekt badawczy opracowania normy ciśnienia tętniczego dzieci
w wieku 7-18 lat z udziałem 17500 dzieci i młodzieŜy.
Cel projektu
Opracowanie
zakresu referencyjnego ciśnienia tętniczego dzieci w wieku 3-6 będzie
rozszerzało wiedzę i moŜliwości oddziaływania na stan zdrowia tej grupy wiekowej.
Metodyka
Badanie zostanie zrealizowane w oparciu o zasady sformułowane w Deklaracji Helsińskiej:
tj. zostanie opracowany protokół badania w formie pisemnej (zawierający opis procedur
badawczych projektu), jednolita dokumentacja badania: informacja dla rodziców dziecka,
formularz zgody na udział w badaniu, formularz rejestracji danych (Karta Obserwacji) i
zostanie złoŜony wniosek do NiezaleŜnej Komisji Bioetycznej. Badanie zostanie rozpoczęte
po uzyskaniu zgody NiezaleŜnej Komisji Bioetycznej.
Na metodykę badań będą się składały:
1) losowy dobór dzieci w wieku 2,5 – 6,5 lat, u których zostaną wykonane pomiary
zmiennych badanych,
2) przeprowadzenie kwalifikacyjnego badania lekarskiego,
3) wykonanie pomiarów ciśnienia krwi i częstości tętna (metoda nieinwazyjna),
4) wykonanie pomiarów antropometrycznych,
5) statystyczne opracowanie danych,
6) wykreślenie krzywych centylowych.
Planowanym
efektem końcowym realizowanego projektu będzie wyznaczenie normy
ciśnienia tętniczego dla dzieci w wieku 3-6 lat w Polsce, a tym samym pozyskanie nowej
wiedzy na temat norm ciśnienia w danej populacji, co przyczyni się do poprawy stanu
zdrowia dzieci poprzez zapoczątkowanie racjonalnych obserwacji ciśnienia tętniczego.
Normy ciśnienia tętniczego zostaną opublikowane w postaci siatek centylowych w fachowym
czasopiśmie medycznym oraz będą dostępne zarówno dla profesjonalistów medycznych jak i
innych zainteresowanych osób poprzez stronę Internetową IPCZD. Normy ciśnienia
tętniczego oraz siatki centylowe ciśnienia tętniczego dzieci będą wykorzystywane w
praktycznym zastosowaniu w lecznictwie otwartym przez lekarzy pierwszego kontaktu
(rodzinnych), lekarzy pediatrów, lekarzy specjalistów oraz w lecznictwie zamkniętym w
szpitalach i oddziałach pediatrycznych. Normy ciśnienia tętniczego będą równieŜ
wykorzystywane w pracach badawczych dotyczących epidemiologii schorzeń układu krąŜenia
oraz w projektach badawczych ukierunkowanych na testowanie skuteczności interwencji
podejmowanych dla normalizacji ciśnienia tętniczego krwi. Publikacja wartości
referencyjnych ciśnienia tętniczego na stronie internetowej IPCZD umoŜliwi realizację
samoopieki (rozumianej jako opieka rodziców) nad dziećmi.
Opracowanie normy ciśnienia tętniczego krwi dzieci i młodzieŜy przyczyni się do
rozwoju nauk medycznych, a zastosowanie w projekcie najbardziej nowoczesnych i
precyzyjnych aparatów do pomiaru ciśnienia krwi metodą oscylometryczną umoŜliwi w
przyszłości zamianę obecnie stosowanych aparatów rtęciowych (które poprzez zawartość rtęci
stanowią zagroŜenie dla zdrowia ludzkiego i środowiska) na bezpieczne
aparaty oscylometryczne.
Dodatkowo w związku z realizacją projektu zostaną zebrane dane pozwalające po raz
pierwszy ocenić częstość występowania nadwagi i otyłości w grupie wiekowej 3-6 lat na
próbie reprezentatywnej dla całej populacji polskiej (w tej grupie wiekowej) oraz na wybrane
uwarunkowania nadwagi i otyłości w tej grupie wiekowej.