Sylwetka i osiągnięcia naukowe profesora Rudiego van Eldika w

Sylwetka i osiągnięcia naukowe
profesora Rudiego van Eldika
w związku z wnioskiem o nadanie Mu
doktoratu honoris causa
przez Uniwersytet Jagielloński
Profesor Rudi van Eldik naleŜy do najwybitniejszych współczesnych chemików
specjalizujących się w badaniach mechanizmów reakcji związków nieorganicznych,
organicznych i metaloorganicznych.
Rudi van Eldik, obywatel Holandii i Południowej Afryki, urodził się w 1945 roku w
Amsterdamie, ale studia chemiczne ukończył w Potchefstroom University w Południowej
Afryce, gdzie równieŜ uzyskał stopień doktora. Po staŜach podoktorskich na uniwersytetach
w Buffalo w USA i we Frankfurcie w Niemczech habilitował się na tej ostatniej uczelni w
1982 roku. W 1987 roku został profesorem chemii nieorganicznej w Uniwersytecie
Witten/Herdecke, a od 1994
Erlangen-Nurenberg,
pełniąc
roku zajmuje stanowisko profesora na Uniwersytecie w
jednocześnie
funkcję
dyrektora
Instytutu
Chemii
Nieorganicznej.
Charakterystyczną cechą wielostronnej działalności naukowej Rudiego van Eldika są
badania mechanizmów reakcji chemicznych w roztworach przy wykorzystaniu oryginalnych
wysokociśnieniowych technik spektroskopowych i kinetycznych. Dotyczą one katalitycznych
aktywacji cząsteczek tlenu, dwutlenku węgla i tlenku azotu przez kompleksy metali
przejściowych i ich porównania z aktywnością analogicznych kompleksów w przyrodzie, co
ma ogromne znaczenie w zrozumieniu licznych procesów zachodzących w środowisku.
Efektem tych badań jest imponujący dorobek profesora van Eldika, obejmujący ponad 750
artykułów naukowych ogłoszonych w renomowanych czasopismach na świecie takich jak
„Acc. Chem. Research”, „Angew. Chem. In. Ed.”, „J. Am. Chem. Soc.”, „Inorg. Chem” itp.
Miernikiem osiągnięć naukowych jest wysoka liczba (ponad 7,5 tysiąca) cytowań Jego
publikacji i wysoki (ponad 40) indeks Hirscha. Jest takŜe edytorem i autorem 15 ksiąŜek,
m.in. ukazujących się w serii „Advances in Inorganic Chemistry”, której jest naczelnym
edytorem.
Wskaźnikiem wysokiej rangi i reputacji naukowej profesora van Eldika jest takŜe
długa lista 24 stypendystów Humbolta z 16 krajów, odbywających swój staŜ w laboratorium
Profesora, co doprowadziło do szerokiej międzynarodowej współpracy naukowej. Ponad 100osobowa grupa naukowców z całego świata współpracuje z zespołem van Eldika.
Na szczególne podkreślenie zasługuje wielka liczba 63 doktoratów (+ 14 aktualnych
doktorantów), których Profesor van Eldik był lub jest promotorem.
Osiągnięcia naukowe Profesora van Eidika i jego wkład do nauk chemicznych
znalazło międzynarodowe uznanie, którego miarą są nagrody, wyróŜnienia i członkostwa w
prestiŜowych komitetach redakcyjnych czasopism chemicznych takich jak „Inorg. Chem.”,
„Dalton Trans.”, „Eur. J. Inorg. Chem.”, „J. Biol. Inorg. Chem.”. Jest równieŜ współedytorem
czasopism „J. Coord. Chem”. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Potchefstroom w
Republice Południowej Afryki i w Kragujevac w Serbii. W tym roku otrzymał dwa
zaszczytne wyróŜnienia: Bundesverdienstkreuz – od prezydenta Niemiec, oraz Inorganic
Mechanisms Award – od Royal Society of Chemistry.
Na szczególne podkreślenie zasługuje wybitna osobowość profesora van Eidika jako
dydaktyka i popularyzatora chemii w społeczeństwie. „Magie Chemistry Show” to wspaniała
pasja Profesora, realizowana od 1995 roku w formie stałych wykładów ilustrowanych
spektakularnymi eksperymentami chemicznymi, których część jest transmitowana przez kilka
stacji telewizyjnych na świecie, wzbudzając ogromne zainteresowanie i poprawiając
wizerunek i znaczenie chemii w społeczeństwie.
Współpraca naukowa profesora Rudiego van Eidika z Wydziałem Chemii
Uniwersytetu Jagiellońskiego trwa nieprzerwanie od 1982 roku i koncentruje się na
wspólnych badaniach dotyczących mechanizmów procesów w chemii nieorganicznej,
bioorganicznej, metaloorganicznej oraz katalizie homogenicznej. Wynikiem tej współpracy
jest kilkadziesiąt wspólnych publikacji w renomowanych czasopismach naukowych i liczne
prezentacje (w tym wykłady plenarne) na sympozjach międzynarodowych. Współuczestniczył
w organizacji kilkunastu konferencji i seminariów międzynarodowych, a takŜe wspierał
ośrodek krakowski w zdobyciu unikalnej aparatury do badań wysokociśnieniowych.
W laboratorium profesora Rudiego van Eidika pełne długoterminowe staŜe odbyło
kilkanaście osób z Krakowa, Wrocławia i Torunia, wykorzystując nowoczesne wyposaŜenie
aparaturowe i wysokiej rangi międzynarodowy zespół naukowy Profesora. Stała współpraca
naukowa i dydaktyczna funkcjonująca od lat pomiędzy dwiema uczelniami ilustruje najlepiej
regularną wymianę umoŜliwiającą licznej grupie doktorantów i studentów Wydziału Chemii
Uniwersytetu Jagiellońskiego odbycie staŜy zagranicznych.
W podsumowaniu chciałbym podkreślić, Ŝe wybitne osiągnięcia i pozycja zajmowana
przez profesora Rudiego van Eldika w chemii nieorganicznej i dziedzinach pokrewnych
uznana przez światową społeczność naukową, jak i znakomite wieloletnie tradycje
współpracy z grupami badawczymi z Wydziału Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz
ogromne zaangaŜowanie w edukację i promowanie wiedzy chemicznej w społeczeństwie
sprawiają, Ŝe z pełnym przekonaniem popieram wniosek Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego
– najstarszej Polskiej uczelni – o nadanie profesorowi Rudiemu van Eldikowi godności
doktora honoris causa.
Poznań, 16 września 2009 roku
prof. dr hab. Bogdan Marciniec