Prawo cywilne
Transkrypt
Prawo cywilne
2011-11-03 Prawo cywilne Osoby prawne Ułomne osoby prawne Podmioty szczególne Pojęcie • Jednostka organizacyjna • Wyposażona przez ustawę w cechę normatywną jaką jest osobowość prawna • Będąca podmiotem stosunków cywilnoprawnych Istota • • • • • Teoria fikcji (Savigny) Majątek celowy (Brinz) Interes (Ihering) Własność kolektywna (Planiol) Czysta konstrukcja prawnicza (Kelsen, Jaworski • Realny byt społeczny (Michoud, Gierke) 1 2011-11-03 Powstanie osób prawnych • Metoda określenia cech ogólnych – Wskazanie elementów istotnych – Posiadanie cech ustawowych decyduje o osobowości prawnej • Metoda normatywna – Ustawa nie określa cech charakterystycznych osoby prawnej – Przepis ustawy decyduje, czy x jest osobą prawną Systemy powstawania osób prawnych • System aktów organów państwa: – przedsiębiorstwa państwowe – państwowe szkoły wyższe • System koncesyjny – OZZ • System normatywny – Spółki z o.o. i akcyjne, spółdzielnie – Fundacje, stowarzyszenia Początek i koniec osoby prawnej • Powstanie – Wpis do rejestru – Chwila określona w akcie normatywnym • Ustanie – Szczególna procedura likwidacji – Wykreślenie z rejestru – Uchylenie aktu normatywnego • Osoba prawna in statu nascendi 2 2011-11-03 Cechy charakterystyczne • • • • Posiadanie majątku Struktura organizacyjna Organy Osobowość prawna Zdolność prawna • Początek i koniec – Od powstania do ustania bytu prawnego – Niektóre osoby prawne mają zdolność prawną przed rejestracją • Zakres – Jak osoby fizyczne – Ograniczenia: natura stosunku prawnego – Ograniczenia statutowe: skutek wewnętrzny. Zdolność do czynności prawnych • Zakres – nieograniczony • Działanie przez organy – Piastun organu (człowiek, wyjątek OFE) – Skarb Państwa – szczególna reprezentacja – Organ rzekomy art 39 kc • Skutki działania organu wiązane są bezpośrednio z daną osobą prawną • Przedstawiciel: nie jest organem 3 2011-11-03 Dobra osobiste osoby prawnej • Stosujemy odpowiednio przepisy o osobach fizycznych • Spór o tożsamość dóbr osobistych osób fizycznych i prawnych • Inny katalog dóbr • Firma – oznaczenie przedsiębiorcy nie jest dobrem osobistym, choć jest chroniona podobnie Rodzaje osób prawnych – kryterium substratu • Korporacyjne: substratem są członkowie korporacji – Spółki z o.o., spółdzielnie, – stowarzyszenia • Fundacyjne: substratem jest majątek – Fundacje – Przedsiębiorstwa państwowe – Szkoły wyższe Kryterium własnościowe • Skarb Państwa, państwowe i samorządowe osoby prawne • Gospodarcze osoby prawne • Kościelne osoby prawne 4 2011-11-03 Skarb Państwa • Państwo w stosunkach cywilnoprawnych • Jedyna osoba prawna uregulowana w KC • Nie ma organów za Skarb Państwa działają: – Minister właściwy ds. Skarbu Państwa – Kierownicy jednostek organizacyjnych Państwowe osoby prawne • Realizują cele publiczne i gospodarcze • Państwo ma w nich wyłączny udział • Rodzaje – Agencje – Przedsiębiorstwa państwowe – Fundacje „publicznoprawne” – Instytuty naukowo – badawcze – Państwowe szkoły wyższe Samorządowe osoby prawne • Jednostki samorządu terytorialnego – Gmina – Powiat – Województwo • Związki międzygminne • Stowarzyszenia samorządowe • Sp. z o.o. i SA kontrolowane przez jednostki samorządu terytorialnego 5 2011-11-03 Ułomne osoby prawne • Historycznie: jednostki organizacyjne samodzielnie funkcjonujące w obrocie, pozbawione zdolności prawnej • Dziś: jednostki organizacyjne wyposażone przez ustawodawcę w zdolność prawną, ale pozbawione osobowości prawnej • Przyczyna istnienia: podatki Powstanie i cechy • Cechy charakterystyczne czy normatywne? • Korporacje czy zakłady? • Stosujemy odpowiednio przepisy o osobach prawnych • Za zobowiązania posiłkowo odpowiadają udziałowcy • Czy nowa kategoria podmiotów? Podmioty szczególne • Konsument – Osoba fizyczna – Dokonująca czynności prawnej – Nie związanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową • Przedsiębiorca – Podmiot prawa cywilnego – Prowadzący we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową 6 2011-11-03 FINIS 7