Zmiana wysokości kapitału zakładowego w spółkach kapitałowych.

ZMIANA WYSOKOŚCI KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO
W SPÓŁKACH KAPITAŁOWYCH
Z dniem 8 stycznia 2009 r. weszła w Ŝycie nowelizacja Kodeksu spółek handlowych
(KSH). Jedną z najwaŜniejszych zmian wprowadzonych w jej wyniku jest zmniejszenie
kapitału
zakładowego
w spółkach kapitałowych, czyli w spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością (sp. z o.o.) i spółce akcyjnej (S.A.). Przed nowelizacją minimalna
wysokość kapitału załoŜycielskiego dla sp. z o. o. wynosiła 50 000 zł, a dla S.A. 500 000 zł.
Obecnie wynoszą one odpowiednio 5 000 zł i 100 000 zł.
Omawiane zmiany wywołały falę krytyki - przede wszystkim z uwagi na fakt, iŜ
utrzymanie minimalnego poziomu kapitału zakładowego stanowiło dotąd niezbędne
minimum mające gwarantować zabezpieczenie interesów wierzycieli takiej spółki. W wyniku
wprowadzonych zmian minimum to zostało jeszcze bardziej zminimalizowane (w przypadku
sp. z o.o. do kwoty wręcz symbolicznej). W związku z tym moŜna zaryzykować stwierdzenie,
Ŝe kapitał załoŜycielski przestał w zasadzie pełnić funkcję gwarancyjną. Zdaniem krytyków
najgorszy jest jednak fakt, iŜ wraz z obniŜeniem tego kapitału do znowelizowanego KSH nie
wprowadzono Ŝadnych innych środków prawnych, które mogłyby chronić wierzycieli spółek.
Zasadniczym celem rządowego projektu, w wyniku którego wprowadzono powyŜsze
zmiany, było ułatwienie przedsiębiorcom prowadzenia działalności gospodarczej – w
szczególności w formie spółek kapitałowych. Wydaje się, Ŝe cel został osiągnięty.
Oczywistym bowiem jest, iŜ ustalenie kapitału załoŜycielskiego na dotychczasowym
poziomie stwarzało istotną barierę dla małych i średnich przedsiębiorców. W związku z tym
samo pojęcie spółki kapitałowej stało się swoistym synonimem (dość) duŜego
przedsięwzięcia o charakterze gospodarczym. Niewątpliwie zupełnie inaczej będzie po
wprowadzeniu omawianych zmian, gdyŜ znowelizowany art. 154 § 1 KSH zezwala na
załoŜenie spółki kapitałowej (a konkretnie sp. z o.o.) juŜ przy symbolicznej kwocie kapitału
zakładowego w wysokości zaledwie 5 000 zł. Poza tym zmiany w wysokości minimalnego
kapitału zakładowego mają istotne znaczenie nie tylko dla nowo zakładanych podmiotów
gospodarczych, ale równieŜ dla spółek juŜ istniejących. Znowelizowany KSH nie zawiera
wprawdzie przepisów, które zezwalałyby na obniŜenie kapitału zakładowego spółek
kapitałowych, które funkcjonowały w obrocie gospodarczym jeszcze przed wprowadzeniem
omawianych zmian, ale równieŜ tego nie zabrania. Wydaje się więc, Ŝe brak jest
jakichkolwiek przeciwwskazań do podjęcia takich działań – skoro sama ustawa ich wyraźnie
nie zakazuje. Z całą pewnością jednak to dopiero praktyka i orzecznictwo ostatecznie
rozstrzygną, czy będzie to faktycznie moŜliwe.
W świetle wprowadzonych zmian szczególnie zachęcająca, dla małych i średnich
przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w formie spółki osobowej, stała się
moŜliwość przekształcenia w spółkę kapitałową. Ma to znaczenie zwłaszcza w kontekście
odpowiedzialności za zobowiązania spółki. NaleŜy bowiem podkreślić, Ŝe wspólnicy spółki
osobowej ponoszą co prawda odpowiedzialność subsydiarną za jej zobowiązania (tzn.
egzekucja z ich majątku jest moŜliwa dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku samej
spółki okaŜe się bezskuteczna), nie mniej jednak odpowiadają oni za jej zobowiązania całym
swoim majątkiem (w tym równieŜ majątkiem prywatnym). Inaczej jest przy spółkach
kapitałowych, w których odpowiedzialność wspólników ogranicza się do wysokości kapitału
zakładowego (a dla konkretnego wspólnika do wysokości wniesionego przez niego wkładu).
NaleŜy zatem spodziewać się, iŜ omawiana nowelizacja skłoni znaczną część przedsiębiorców
do tworzenia spółek kapitałowych (w tym przede wszystkim w formie sp. z o.o.), pomimo
tego, iŜ zgodnie z obowiązującymi przepisami KSH prowadzenie działalności gospodarczej w
takiej właśnie formie wymaga spełnienia licznych istotnych obowiązków formalnych.
Radca prawny
Tomasz Dauerman