Wycieczka do Cerkwi w Sosnowcu

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. Królowej Jadwigi
Wycieczka do Cerkwi w Sosnowcu
Nasza wycieczka odbyła się dnia 19 marca 2014 roku. Udział w niej wzięli uczniowie klasy drugiej o profilu
turystycznym oraz dwie nauczycielki. Wycieczka ta miała na celu przybliżenie i zapoznanie się z religią prawosławną
jej uczestników. W Sosnowcu naszym oczom ukazał się duży pomnik wykonany z brązu, przedstawiający
śpiewającego mężczyznę, ubranego w rozwiany płaszcz i kapelusz. Dowiedzieliśmy się, że powstał on na cześć
wybitnego śpiewaka (tenor), urodzonego 16 maja 1902 roku w Sosnowcu - Jana Kiepury.
Był on najprawdopodobniej jednym z najbardziej znanych i cenionych polskich śpiewaków okresu międzywojennego.
Prezentując swój ogromny talent odnosił sukcesy i zdobywał wiele pochwał. Dzięki pieniądzom zarobionym na
przeróżnych scenach świata, wybudował w Krynicy- Zdroju, willę ''Patria '', w której obecnie odbywa się corocznie
Europejski Festiwal im. Jana Kiepury. Mimo jego wielkiego talentu, zdarzali się też tacy, którzy krytykowali artystę za
jego szczodrość. Jan Kiepura był człowiekiem niezwykle wrażliwym na potrzeby osób mniej zamożnych, wspomagał
takich ludzi, oddając im zarobione przez siebie pieniądze, przez co nie znalazł zrozumienia u innych, wielkich artystów,
którzy nie akceptowali takiego postępowania a nawet byli nim oburzeni. Śpiewak nie odmawiał nigdy występów na
cele charytatywne. W czasie wojny i po niej, mieszkając za granicą przesyłał zarobione przez siebie pieniądze osobom
potrzebującym i biednym żyjącym w Polsce. Zmarł 15 sierpnia 1966 roku na atak serca w Nowym Jorku. Artysta
pragnął być pochowany w Warszawie- tak też się stało. Jego ciało spoczywa na Powązkach w Alei Zasłużonych.
Następnie udaliśmy się do cerkwi. Ujrzeliśmy strzelisty, zdobiony budynek, posiadający charakterystyczny,
prawosławny krzyż. Przeszliśmy przez bramę oddzielającą cerkiew od ulicy i mogliśmy zwrócić uwagę na tabliczki
informacyjne znajdujące się wzdłuż alejki prowadzącej do wejścia. Dowiedzieliśmy się z nich, że w drugiej połowie XIX
w. w wyniku rozwoju przemysłu górniczego i przetwórczego do osady Sosnowiec zaczęła napływać ludność wyznania
prawosławnego.
Ciekawi kolejnych informacji weszliśmy do cerkwi. Bogato zdobione wnętrze zaparło nam dech w piersiach. Uwagę
zwracały liczne ikony wiszące na ścianach, ozdobne świeczniki oraz zdobiony Ikonostas. Sufit znajdował się na dużej
wysokości i pokrywały go malowidła. Usiedliśmy wygodnie, po czym przywitał nas kapłan, który przybliżył nam
historię cerkwi i religii prawosławnej. Dowiedzieliśmy się, że cerkiew ta zbudowana została w XIX wieku, a jej
powstanie sfinansowali Niemcy. Rozglądając się dookoła, mogliśmy zaobserwować brak organów, wówczas kapłan
poinformował nas, że każdy dźwięk podczas nabożeństwa wydobywany jest za pomocą ludzkiego głosu, więc organy
są zbędne. Językiem, który obowiązuje na liturgii jest język staro-cerkiewno-słowiański, który byłby dla nas
prawdopodobnie niezrozumiały. Język ten bogaty jest w idiomy, których nie da się przetłumaczyć na język polski.
Ciekawostką było to, że śluby zawierane w Cerkwi są najczęściej mieszane pod względem wyznaniowym, z tego
względu para młoda może wybrać język w jakim na być prowadzona uroczystość. Sakrament spowiedzi przebiega w
prawosławiu tak samo jak u katolików, różnicą jest jedynie brak konfesjonału. Kapłan spowiada wiernego przy
specjalnie wyznaczonym do tego celu stoliku. Spowiedź dla wyznawców prawosławia to swego rodzaju ''wizyta u
psychologa'', ma na celu naprowadzenie zagubionej duszy na właściwą drogę. Dowiedzieliśmy się, że prawosławie
opiera się na siedmiu pierwszych soborach powszechnych, a także przekazach Ojców Kościoła. Kościół prawosławny
nie uznaje uchwalonych przez Kościół Katolicki trzech ostatnich dogmatów: dogmatu o niepokalanym poczęciu
Najświętszej Maryi Panny, dogmatu o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności, dogmatu o Wniebowzięciu
Najświętszej Maryi Panny. Różnicą są także dwa obowiązujące kalendarze: juliański oraz gregoriański. W prawosławiu,
tak samo jak w katolicyzmie uznawane jest siedem sakramentów, czyli chrzest, bierzmowanie, spowiedź, eucharystia,
małżeństwo, kapłaństwo, ostatnie namaszczenie. Różnicą jest jedynie to, że bierzmowanie następuje tuż po chrzcie,
czego nie ma w kościele katolickim. Kapłana w prawosławiu nie obowiązuje celibat. Cerkiew w Sosnowcu ma swojego
patrona, jest ona pod wezwaniem Świętej Wiery, Nadziei, Luby i Matki ich Zofii. Z patronatem tym wiąże się od dawna
krążąca opowieść, a mianowicie kierownik budowy cerkwi miał trójkę dzieci, które wpadły pod pociąg, ginąc śmiercią
tragiczną, z tego względu na ich cześć nadano taki patronat, a nie inny. Pierwotnie w Sosnowcu powstały trzy cerkwie.
Ocalała tylko jedna z nich - ta zwiedzana przez nas, powstała przy ulicy Kilińskiego - Cerkiew Św. Wiery, Nadziei, Luby
i matki ich Zofii. Dwie pozostałe to Cerkiew Św. Mikołaja Cudotwórcy oraz Cerkiew Św. Aleksandra Newskiego w
1
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. Królowej Jadwigi
Sosnowcu- Maczkach, niestety oba budynki nie zachowały się do dzisiejszych czasów. Podczas opowieści kapłana
mogliśmy zadawać pytania. Dzięki odpowiedziom na nie dowiedzieliśmy się, że wyznawcy prawosławia także mają
swoje miejsce, do którego pielgrzymują, jest to Góra Grabarka oraz Jabłeczna. W czasach, gdy panowała epidemia
cholery, każdy kto poszedł na pielgrzymkę na Górę Grabarkę został uzdrowiony. Długo zastanawialiśmy się też,
dlaczego krzyż prawosławny posiada dodatkową poprzeczkę - teraz wiemy już, że związana jest ona prawdopodobnie
z historią łotra, któremu Jezus Chrystus odpuścił grzechy podczas śmierci na krzyżu, załamana poprzeczka
symbolizuje piekło i niebo; niebo nad piekłem. Krzyż prawosławny to połączenie krzyża greckiego, łacińskiego i krzyża
św. Andrzeja. Dowiedzieliśmy się też, że Ikonostas to dębowa ściana z ikonami oddzielająca miejsce ołtarzowe od
miejsca przeznaczonego dla wiernych. Należy do wystroju świątyni od XIII wieku. Nad głównymi wrotami, czyli
drzwiami diakońskimi znajduje się ikona Ostatniej Wieczerzy. Ważnym elementem wystroju świątyni są także
świeczniki mające na celu kultywowanie tradycji starotestamentowej. Dawniej, określając kapłana prawosławnego
-Popem można było go urazić, ponieważ było to określenie zaliczane do obraźliwych. Jednak w dzisiejszych czasach
słowo to jest bardziej akceptowane. Kapłan w tradycji prawosławnej nie nosił koloratki , teraz może ją nosić, ale nie
musi. Charakterystyczna była natomiast dla kapłana broda, w obecnych czasach nie jest ona jednak wymagana.
Obecnie trudno jest stwierdzić, ile osób należy do wyznania prawosławnego. Śmiało jednak można domyślać się, że
wyznawców jest znacznie mniej, ponieważ niegdyś, po Unii Polsko- Litewskiej połowę Polski stanowili prawosławni. W
obecnych czasach grono to widocznie zmalało.
2