NIEMCY: Leonardo i Rubens w poczekalni, czyli baza danych do

NIEMCY: Leonardo i Rubens w poczekalni, czyli baza danych do „Central Collecting Point (CCP) München
Wpisany przez Adam Baniecki
wtorek, 23 czerwca 2009 12:04 -
Druga wojna światowa zostawiła po sobie jeszcze wiele tajemnic i niezałatwionych spraw.
Dzięki współpracy Federalnego Urzędu ds. Regulacji Stosunków Własnościowych (Bundesamt
für zentrale Dienste und offene Vermögensfragen -BADV), Bundesarchiv (BA) i Niemieckiego
Muzeum Historycznego (Deutschen Historischen Museum - DHM) powstała i jest dostępna
online, potężna baza danych dotycząca zrabowanych przez nazistów dzieł sztuki w okresie od
1933 do 1945 roku na terenie Niemiec i terytoriów okupowanych. Zawiera ona około 170 tys.
danych i ok. 300 tys. rysunków, rycin i fotografii obiektów określanych jako „Central Collecting
Point (CCP) München”, czyli zbiór dzieł sztuki, które zostały zabezpieczone przez wojsko
amerykańskie w 1945 roku, w budynku byłego NSDAP w Monachium. Podobna baza
obejmująca inną kolekcję tzw. Sonderautrag Linz funkcjonuje od 2008 roku na stronach DHM.
Właściciele zrabowanych dzieł sztuki, przechowywanych jako depozyt przez BADV w Berlinie,
są nieznani. Przypuszcza się, że należały one przeważnie do zamożnych rodzin żydowskich.
Naziści rabowali je w Niemczech już w latach 30-tych. Później - w krajach podbitych. Wszystkie
miały trafić do tak zwanego "Muzeum Führera" planowanego w austriackim Linzu. Pod koniec
wojny naziści ukryli je w kopalnianych sztolniach na terenie Austrii. Z początkiem lat 50-tych
władze amerykańskie w Niemczech przekazały wszystkie skradzione przez nazistów dzieła
sztuki powołanemu przez rząd Niemiec „Towarzystwu Powierniczemu”. Głównym celem
założenia kolekcji było zinwentaryzowanie, rozpoznanie ostatnich właścicieli, a następnie
restytucja zrabowanych dzieł. Dotyczyło to również obiektów, które trafiły na rynek sztuki. Zwrot
obiektów rozpoczął się już jesienią 1945 i do dnia dzisiejszego do prawowitych właścicieli trafiły
tysiące obiektów. Pozostałości zbioru w połowie lat 60 przejęły władze federalne, a od 2006
roku właśnie BADV.
Niezastąpionym źródłem do sporządzania danych o obiektach były materiały archiwalne
zgromadzone m. in w Bundesarchiv. Były to głównie kartoteki zrabowanych obiektów i
zachowana korespondencja handlarzy sztuki współpracujących z władzami nazistowskimi, a w
szczególności opisy, szacunki wartości, rachunki, dowody dostaw oraz fotografie i odrysy dzieł
sztuki. Wykorzystano również spuścizny aktowe dwóch znanych handlarzy sztuką: Karla
Haberstocka i Juliusa Böhlera, a także dokumenty z Landesarchivs Berlin dotyczące aukcji i
licytacji dzieł sztuki berlińskich domów akcyjnych. Dokumenty te były skanowane przez BA i
przetwarzane elektronicznie. Dalej dane do poszczególnych obiektów były opracowywane przez
DHM we współpracy z Zuse-Institut Berlin i upublicznione bezpłatnie na stronach muzeum.
W bazie danych CCP możliwe jest po raz pierwszy przeglądanie danych do pojedynczych
dzieł sztuki wraz z ich obrazem oraz dostęp do kartoteki tych obiektów i innych dokumentów
źródłowych. Ponadto za pomocą jednego kliknięcia mamy dostęp do archiwaliów, które w
oryginale są rozproszone w Berlinie, Koblencji, czy Wiedniu.
Baza spełnia kilka ważnych funkcji: udostępnia pozostałość niezidentyfikowanej pod kątem
właścicieli kolekcji, udostępnia materiały źródłowe do tych poszukiwań oraz stanowi realizacje
zapisów Deklaracji Waszyngtońskiej z 1998 roku o dobrowolnym zwrocie dóbr kultury. Czas
pokaże na ile udostępniona baza danych ułatwi powrót dzieł sztuki do prawowitych właścicieli,
również w Polsce. A w tej wyjątkowej poczekalni oczekują obrazy Rubensa, Tintoretta czy
samego Leonarda.
1/2
NIEMCY: Leonardo i Rubens w poczekalni, czyli baza danych do „Central Collecting Point (CCP) München
Wpisany przez Adam Baniecki
wtorek, 23 czerwca 2009 12:04 -
Na podstawie materiałów: Bundesarchiv, Bundesamt für zentrale Dienste und offene
Vermögensfragen i Deutschen Historischen Museum.
Oprac. Jolanta Leśniewska
AP Kutno
2/2