Bałtyk dla wszystkich

Raport specjalny: Bałtyk dla wszystkich
Opis zawartości raportu
„Transport morski ma dla świata kluczowe znaczenie (…) żegluga śródlądowa i morska są niezwykle
istotnymi ogniwami w globalnym łańcuchu dostaw, kompleksowym mechanizmie, bez którego dzisiejsza
pełna wzajemnych powiązań światowa gospodarka nie byłaby w stanie funkcjonować”
Koji Sekimizu, sekretarz generalny Międzynarodowej Organizacji Morskiej
Region Morza Bałtyckiego poprzez swoje usytuowanie jest w dużym stopniu zależny od międzynarodowej
wymiany towarów i usług. Kluczowe znaczenie dla jego rozwoju, wzrostu gospodarczego i poprawy
konkurencyjności ma efektywny, inteligentny i zrównoważony system transportowy integrujący różne
gałęzie transportu w ramach multimodalnych łańcuchów logistycznych.
Sektor transportu odpowiada za znaczną ilość szkodliwych emisji do środowiska, przez co może się
przyczyniać do negatywnych zmian klimatu. Morze Bałtyckie poprzez swoje stosunkowo płytkie wody,
wolną ich wymianę i cenny ekosystem jest niezwykle podatne na wszelkie zanieczyszczenia, a przez swoje
warunki geograficzne stanowi obszar trudny do żeglugi morskiej. Międzynarodowa Organizacja Morska,
będąca wyspecjalizowaną agendą ONZ ds. mórz i oceanów, objęła Bałtyk specjalną ochroną ekologiczną
i nadała mu status szczególnie wrażliwego obszaru morskiego.
Przed Europą stoją liczne wyzwania związane z budową jednolitego i proekologicznego obszaru transportu.
Europejskie korytarze transportowe, optymalne pod względem wykorzystania energii i emisji oraz
zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko, stanowią odpowiedź na potrzeby związane
z utworzeniem konkurencyjnego, nowoczesnego i oszczędzającego zasoby systemu transportu.
Korytarze transportowe są również idealną szansą na połączenie regionu Morza Bałtyckiego z centrum
Europy oraz wzmocnienie jego znaczenia w skali globalnej. Istotnym łącznikiem i zarazem węzłem
przeładunkowym są morskie porty bałtyckie.
Na łamach raportu wysocy przedstawiciele rządu, samorządu terytorialnego, ambasadorzy państw
skandynawskich, przedstawiciele państw bałtyckich, polskich i europejskich instytucji publicznych, sektora
nauki i biznesu oraz instytucji finansowych podejmują debatę na tematy istotne z punktu widzenia
zrównoważonego rozwoju regionu Morza Bałtyckiego przy poszanowaniu środowiska naturalnego.
Poszczególni autorzy wskazują na korzyści związane z rozwojem społeczno-gospodarczym tego regionu, w
tym infrastruktury transportowej i turystyki morskiej. Jednocześnie podnoszą konieczność współpracy
międzynarodowej w regionie celem zniwelowania różnic rozwojowych, zwłaszcza między krajami z Europy
Środkowo-Wschodniej a krajami skandynawskimi i sąsiednimi, takimi jak Niemcy. Konieczność współpracy
1
na arenie międzynarodowej jest również zauważana przy działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska
Bałtyku. Definiują także problemy, z którymi boryka się region Morza Bałtyckiego, w tym dotyczące
bezpieczeństwa energetycznego, eutrofizacji morza, broni chemicznej położonej na dnie morza,
bezpieczeństwa na wodach Bałtyku, jak i bezpieczeństwa przy eksploatacji zasobów morskich czy
brakujących połączeń pomiędzy portami a pozostałymi gałęziami transportu.
W raporcie poruszane są również kwestie związane z wyzwaniami i barierami, przed jakimi stoi region
Bałtyku, wśród których wskazywane są wyzwania i bariery związane z większym rozwojem innowacyjności,
usunięciem „wąskich gardeł”, polskim systemem podatkowym, systemem zarządzania ryzykiem
nawigacyjnym oraz polskim szkolnictwem morskim.
W raporcie nie zabrakło również rekomendacji i proponowanych kierunków postępowania zmierzających do
rozwoju morskich korytarzy transportowych, zwiększenia konkurencyjności regionu Morza Bałtyckiego,
bezpieczeństwa transportu morskiego, a także ochrony ekosystemu regionu i zapobiegania zjawisku
eutrofizacji. Są w nim także propozycje finansowania projektów związanych z pracami naukowobadawczymi, poprawą i ochroną stanu środowiska morskiego, jak też rozwiązań prawnych dla ochrony
środowiska morskiego. Zostały również zaprezentowane dobre praktyki stosowane przez państwa
skandynawskie oraz bałtyckie.
Autor: Global Compact Network Poland
Pełna wersja raportu jest dostępna na: http://ungc.org.pl/portfolio-items/program-baltyk/
2