Poradnik Językowy NR 8/2016 - SPIS TREŚCI

2016
październik
zeszyt 8
SPIS TREŚCI
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
Hélène Włodarczyk, Andrè Włodarczyk: O pragmatycznej naturze predykacji
(czyli o metainformacji w orzekaniu językowym) ...............................................
Jadwiga Linde-Usiekniewicz: Kłopoty z to. Na marginesie artykułu Magdaleny
Derwojedowej i Doroty Kopcińskiej ...................................................................
Mariola Wołk: Głód metafizyczny, czyli o znaczeniu wyrażeń głodny [czegoś],
spragniony [czegoś], żądny [czegoś] ..................................................................
Natalia Zemlanaja: O relacji semantycznej łączącej wyrażenia zdarzenie,
wydarzenie, event we współczesnej polszczyźnie ..............................................
Celina Heliasz-Nowosielska: Co słychać w głosie? Metapragmatyczne relacje
z działań wokalnych .........................................................................................
Monika Jabłońska: Konstrukcje przyimkowe jako jeden z przejawów analityzacji
polszczyzny ......................................................................................................
7
22
35
48
62
75
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
Dorota Połowniak-Wawrzonek: Wyrażenie żelazna dama we współczesnej
polszczyźnie .....................................................................................................
90
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
Alina Kępińska: Czy nasz język jest filozoficzny?, Wywód filozoficzności naszego
języka Jana Nepomucena Kamińskiego ...........................................................
95
RECENZJE
Izabela Stąpor: Krystyna Długosz-Kurczabowa, Wyrazy, które intrygowały
i które intrygują, Warszawa 2015 ...................................................................... 102
Małgorzata Miławska-Ratajczak: Edward Łuczyński, Wiedza o języku polskim dla
logopedów, Gdańsk 2015 ................................................................................. 104
BIOGRAMY I WSPOMNIENIA
Stanisław Dubisz: Profesor Teresa Skubalanka ...................................................... 108
2016
październik
zeszyt 8
CONTENTS
PAPERS AND DISSERTATIONS
Hélène Włodarczyk, Andrè Włodarczyk: About the pragmatic nature of predication
(or about meta-information in linguistic predication) ........................................
Jadwiga Linde-Usiekniewicz: Elusive to. A side note to Derwojedowa and
Kopcińska’s paper On non-nominal subjects .....................................................
Mariola Wołk: Non-physical hunger – on the meaning of expressions: głodny
[czegoś] (hungry [for something]), spragniony [czegoś] (thirsty [for something])
and żądny [czegoś] (greedy [for something]) .......................................................
Natalia Zemlanaja: On the semantic relation between the expressions
zdarzenie, wydarzenie, event (words meaning incident, occurrence, event)
in contemporary Polish ....................................................................................
Celina Heliasz-Nowosielska: What can be heard in one’s voice?
The metapragmatic relation of vocal activities ..................................................
Monika Jabłońska: Prepositional structures as one of the manifestations
of the Polish language analysation ...................................................................
7
22
35
48
62
75
EXPLANATIONS OF WORDS AND EXPRESSIONS
Dorota Połowniak-Wawrzonek: The expression żelazna dama (the iron lady)
in the contemporary Polish language ...............................................................
90
POLISH GRAMMAR
Alina Kępińska: Czy nasz język jest filozoficzny? (Is our language philosophical?),
Wywód filozoficzności naszego języka (The reasoning on the philosophical
nature of our language) by Jan Nepomucen Kamiński ......................................
95
RECENZJE
Izabela Stąpor: Krystyna Długosz-Kurczabowa, Wyrazy, które intrygowały i które
intrygują (The words that were and are intriguing), Warszawa 2015 .................. 102
Małgorzata Miławska-Ratajczak: Edward Łuczyński, Wiedza o języku polskim
dla logopedów (The knowledge of the Polish language for speech therapists),
Gdańsk 2015 ................................................................................................... 104
BIOGRAMY I WSPOMNIENIA
Stanisław Dubisz: Professor Teresa Skubalanka ..................................................... 108
2016
październik
zeszyt 8
W ZESZYCIE
– Trudności ze sformułowaniem definicji predykacji sięgają początków filozofii. Teoria
metainformacyjnej koncentracji uwagi definiuje zjawisko predykacji w kategoriach pragmatycznych, co umożliwia integrację zjawisk dotąd traktowanych rozdzielnie w odniesieniu do systemów języków naturalnych.
– Jako unikatowy element struktury semantycznej języka polskiego leksem to wymyka się klasyfikacjom, wskazując jednocześnie na uwydatniony charakter członów tematycznych zdania i wiążąc składnik tematyczny (wiązkę składników) z przysługującym
mu (i tylko jemu) rematem.
– Leksykalne jednostki języka o postaci głodny [czegoś], spragniony [czegoś], żądny
[czegoś], choć historycznie nawiązują do słów głód, pragnienie, żądza / żądanie, są wykładnikami woli podmiotu doświadczającego, opartymi na prostym semantycznie komponencie [ktoś] chce [czegoś].
– Jednostki leksykalne zdarzenie i wydarzenie nie są równoznaczne; komponent ‘coś,
co się stało’ wyczerpuje definicję pierwszej z nich, natomiast w definicji drugiej zawarte są
także inne składniki.
– We współczesnej polszczyźnie można wyróżnić grupę jednostek leksykalnych używanych jako kwalifikatory działań komunikacyjnych, w tym działań wokalnych. Należą
do nich czasowniki nazywające akty mowy, dopuszczające charakterystyki typu [jakimś]
głosem, [jakimś] tonem, z [czymś] w głosie.
– Konstrukcje przyimkowe typu minister od [czegoś], podporządkować pod [kogoś / coś],
bliska dla [kogoś], choć nieakceptowane przez normę, są dość często używane i zaczynają
zyskiwać aprobatę współczesnych użytkowników polszczyzny.
***
Metainformacyjne koncentrowanie uwagi – podmiot – predykat – struktura tematyczno-rematyczna – jednostki leksykalne języka – reprezentacje znaczeń jednostek leksykalnych języka – wypowiedź metapragmatyczna – kwalifikatory działań wokalnych
– jednostka prozodyczna – konstrukcje przyimkowe – synonimia składniowa – poprawność językowa.
Red.