BIP EP 2015 - PSSE Głogów

I. SEKCJA EPIDEMIOLOGII
1. Kierunki działania:
1) Sprawowanie bieżącego nadzoru nad zgłoszonymi chorobami zakaźnymi oraz
podejmowanie działań w kierunku wczesnego wykrycia i nie dopuszczenia do wystąpienia
kolejnych zachorowań.
2) Prowadzenie nadzoru nad szczepieniami ochronnymi ich wykonawstwem oraz transportem
i przechowywaniem preparatów szczepionkowych z zachowaniem łańcuch chłodniczego.
3) Koordynowanie działań mających na celu zapobieganie wystąpieniu zagrożeń
biologicznych, zwłaszcza spowodowanych działalnością o charakterze terrorystycznym.
4) Współpraca ze służbami, inspekcjami, państwowymi jednostkami organizacyjnymi,
towarzystwami naukowymi w obszarze nadzoru epidemiologicznego i prewencji chorób
zakaźnych.
2. Działalność kontrolno-represyjna:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Liczba przeprowadzonych
kontroli
250, w tym
160 wywiadów
epidemiologicznych
Liczba wydanych decyzji
administracyjnych
(merytorycznych)
1
Liczba wydanych decyzji
administracyjnych (płatniczych)
2
Liczba wydanych postanowień
0
Liczba wystawionych mandatów
2
Kwota mandatów
600,00
3. Istotne elementy nadzoru mające wpływ na stan bezpieczeństwa sanitarnego powiatu
głogowskiego w 2015 roku.
1) Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych
Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych na terenie działalności Powiatowej Stacji
Sanitarno - Epidemiologicznej w Głogowie w okresie od 01.01.2015 roku do 31.12.2015 roku
w porównaniu z analogicznym okresem 2014 roku przedstawia się następująco:
a) W grupie chorób szerzących się drogą przewodu pokarmowego
− odnotowano około 1,3-krotny wzrost zakażeń jelitowo bakteryjnych i wirusowych
(w 2014r. - 57, w 2015r. - 73),
− nieznacznie zmniejszyła się ogólna liczba indywidualnych ognisk zatruć pokarmowych
wywołanych pałeczkami Salmonella w postaci nieżytu żołądkowo- jelitowego z 3 w 2014
roku do 2 w 2015 roku,
− w obu okresach nie notowano zbiorowych zatruć pokarmowych, zachorowań
na czerwonkę oraz zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A.
1
b) Choroby szerzące się drogą krwi
− w 2014 roku i w 2015 roku odnotowano taką samą liczbę zachorowań na wirusowe
zapalenie wątroby, tj.: po 24 przypadki,
− w przypadku przewlekłego WZW B było około 1,2-krotnie więcej zachorowań (w 2014r.
– 6, a w 2015r. – 7),
− w przypadku WZW typu C zanotowano o 5,6% mniej zachorowań (w 2014r. – 18,
a w 2015r. – 17),
Na podstawie 24 przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych wynika, że:
18 osób miało kontakt tylko z podmiotami leczniczymi,
1 osoba miała kontakt z podmiotami leczniczymi oraz miała styczność z nosicielem
wirusa hepatropowego,
2 osoby miała kontakt z podmiotami leczniczymi i stosowały dożylnie środki odurzające,
3 osoby stosowały dożylnie środki odurzające.
W celu ograniczenia liczby zachorowań krwiopochodnych w ramach działań
przeciwepidemicznych położony jest nacisk na zapobieganie zakażeniom poprzez:
monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń związanych z wykonawstwem
świadczeń zdrowotnych,
nadzór nad przestrzeganiem procedur zapobiegających zakażeniom i chorobom
zakaźnym związanych z udzielaniem świadczeń medycznych.
c) Choroby, którym możemy zapobiec na drodze szczepień ochronnych
− nie notowano zachorowań na odrę podobnie jak w latach ubiegłych. Zgłoszono
2 podejrzenia zachorowań na odrę na podstawie objawów klinicznych. Przeprowadzone
badania laboratoryjne wykonane w Laboratorium Zakładu Wirusologii Narodowego
Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie w kierunku
przeciwciał odry w klasie Ig M nie potwierdziły zachorowań na odrę,
− w obu okresach nie notowano zachorowań na krztusiec,
− znacznie zmniejszyła się liczba zachorowań na różyczkę z 66 w 2014r. do 3 w 2015r.,
tj.: o 95,5%,
− zmniejszyła się 1,75-krotnie liczba zachorowań na nagminne zapalenie przyusznic,
z 14 w 2014r. do 8 w 2015r. W żadnym przypadku nie stwierdzono powikłań z powodu
przechorowania świnki i żaden przypadek nie był hospitalizowany.
d) Pozostałe choroby zakaźne
− zmniejszyła się liczba zachorowań na ospę wietrzną z 537 w 2014r. do 331 w 2015r.,
tj.: o 39%,
− odnotowano na porównywalnym poziomie ogólną liczbę zachorowań na płonicę
(w 2014r. - 45, w 2015r. - 46),
− w obu okresach nie notowano zachorowań na meningokokowe zapalenie opon mózgowo
– rdzeniowych,
− w 2015 roku zarejestrowano 1 przypadek zachorowania na grypę, a w analogicznym
okresie 2014 roku nie notowano przypadków zachorowań. Zachorowaniu uległ 53-letni
mężczyzna zamieszkały w Głogowie.
W toku prowadzonego dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że pacjent leczony był przez
lekarza I kontaktu z powodu objawów chorobowych takich jak: kaszel, brak senności, płytki
oddech, bóle stawowe i mięśniowe. W związku z pogarszającym się stanem zdrowia chory
ponownie zgłosił się do lekarza I kontaktu. Z uwagi na rozległe zmiany chorobowe w płucach
2
oraz złe wyniki badań biochemicznych lekarz rodzinny wezwał pogotowie ratunkowe i pacjent
został przewieziony na o/wewnętrzny Głogowskiego Szpitala Powiatowego .
Z powodu ostrej niewydolności oddechowej chory został przekazany na oddział intensywnej
opieki medycznej, gdzie wdrożono chemioprofilaktykę antywirusową (Tamiflu). Podczas
hospitalizacji ww. oddziale od chorego pobrano wymazy z nosogardzieli w kierunku
oznaczenia grypy. Z pobranego materiału klinicznego wyhodowano wirus grypy A/H1N1.
Osoby z kontaktu z chorym poinformowano, iż z chwilą wystąpienia objawów
grypopodobnych należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza oraz poinformowano
o przestrzeganiu podstawowych zasad higieny.
W związku z powyższym w oddziale Intensywnej Opieki Medycznej wdrożono reżim
sanitarny, tj.:
zamknięto oddział dla osób odwiedzających,
personel opiekujący się pacjentami stosował wyłącznie sprzęt jednorazowego użytku,
do pielęgnacji pacjenta z grypą personel medyczny używał masek z filtrem HEPA,
przy każdym łóżku zainstalowano dozowniki z antyseptykiem w systemie zamkniętym,
wszystkie wytworzone odpady (zakaźne, komunalne) w oddziale OIOM składowano
do czerwonych worków i przekazywano do utylizacji,
od pacjentów przebywających w w/w oddziale pobrano wymazy z nosogardzieli
w kierunku oznaczenia wirusa grypy, wyniki badań - ujemne,
dezynfekcję powierzchni (strefa dotykowa, strefa bezdotykowa) w oddziale
przeprowadzano środkami dezynfekcyjnymi o działaniu wirusobójczym.
Nie odnotowano zgonu z powodu zachorowania na grypę AH1N1.
− odnotowano 2-krotny wzrost zachorowań grypopodobnych, tj.: w 2015r. – 13761
przypadków, a w 2014r. - 6751 przypadków. Z powodu podejrzeń zachorowań na grypę
w 2015 roku skierowano do szpitala ogółem 4 osoby. Jako przyczynę skierowania do
szpitala we wszystkich przypadkach wskazywano objawy ze strony układu
oddechowego.
Grypa jest poważnym zagrożeniem epidemiologicznym z uwagi na możliwość ciężkiego
przebiegu choroby oraz zagrażające poważnie powikłania. Podstawowym sposobem
profilaktyki grypy są regularne, sezonowe szczepienia p/grypie. W roku sprawozdawczym
podobnie jak w minionych latach poziom uodpornienia p/ grypie był niewielki, liczba
osób szczepionych stanowi symboliczny procent ogółu ludności powiatu głogowskiego.
Szczepieniom p/grypie w 2015 roku poddało się 1980 osób, a w analogicznym okresie 2014
roku 1912 osób.
− nieznacznie zwiększyła się ogólna liczba zachorowań na gruźlicę z 14 w 2014 roku do
15 w 2015 roku.
Na podstawie przeprowadzonej analizy zachorowań na gruźlicę wynika, że 93,3% zachorowań
dotyczyło gruźlicy płucnej, a 6,7% dotyczyło gruźlicy poza płucnej. Zachorowania dotyczyły
9 mężczyzn w przedziale od 52 lat do 86 lat oraz 6 kobiet w przedziale wiekowym od 28 – 56
lat. Spośród zarejestrowanych zachorowań 4 osoby to osoby pracujące zawodowo, 7 osób
to bezrobotni i 4 osoby to emeryci i renciści. Zachorowania miały miejsce w 7 przypadkach
w mieście, natomiast w 8 na wsi. Mężczyźni chorowali 1,5-krotnie częściej niż kobiety.
przypadku
zgłoszenia
zachorowania
przeprowadzono
dochodzenie
W każdym
epidemiologiczne, a osoby z bliskiego kontaktu z chorym zostały objęte nadzorem lekarskim
(40 osób). Pouczono o przestrzeganiu higieny osobistej i otoczenia. Odnotowano 1 zgon
z powodu zachorowania na gruźlicę.
3
e) Choroby odzwierzęce
Pogryzienia przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę
W roku bieżącym zmniejszyła się liczba pokąsań mieszkańców przez zwierzęta podejrzane
o wściekliznę z 111 w 2014r. do 93 w 2015r. tj.: o 16,2 %.
W dalszym ciągu są to najczęściej pogryzienia przez psy, koty czy inne zwierzęta. Wpływ
na tą sytuację, mają niestety właściciele zwierząt, którzy nie sprawują nad nimi wystarczającej
opieki, bardzo często psy są prowadzone bez smyczy, czy kagańca. Takie nieodpowiedzialne
postawy doprowadzają do ataków na ludzi. W 2015 roku zostało zakwalifikowanych do
szczepień p/ wściekliźnie 7 osób, a w analogicznym okresie roku ubiegłego 6 osób. Najczęstszą
przyczyną kwalifikowania do szczepień były pogryzienia przez bezpańskie psy i koty, których
nie można było poddać obserwacji weterynaryjnej.
Ponadto w stosunku do 6 osób Lekarz Chorób Zakaźnych odstąpił od szczepień
p/ wściekliźnie, a 13 osób zrezygnowało z konsultacji w poradni chorób zakaźnych.
Należy w tym miejscu zaznaczyć, że od stycznia 2009r. nie posiadamy w Głogowie Punktu
konsultacyjnego ds. szczepień p/wściekliźnie. Pacjenci na konsultacje kierowani są do
odległych miast, tj.: Wrocławia, Legnicy lub Zielonej Góry. Taka podróż niestety wiąże się
z dużymi kosztami ponoszonymi przez pacjenta. Osoba pogryziona przez nieznane zwierzę,
zakwalifikowana do szczepienia p/wściekliźnie musi pięciokrotnie w okresie 28 dni pojechać
do wybranej poradni. Dlatego też spotykamy się często z oburzeniem pacjentów, gdy
informujemy ich o konieczności konsultacji w poradni chorób zakaźnych. Zdarza się,
że pacjenci, pomimo poinformowania ich o zagrożeniach zdrowotnych wynikających
z kontaktu ze zwierzęciem nieznanym ze względu na koszty przerywa szczepienia lub
rezygnuje z konsultacji w poradni.
Nie notowano żadnego zgonu z powodu wścieklizny.
Bolerioza
W okresie sprawozdawczym zanotowano znaczny spadek zachorowań na boreliozę o 37,5%
(w 2014r.-8, w 2015r.-5). Podczas przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych
ustalono, że 2 osoby zostały ukąszone przez kleszcze na terenie województwa dolnośląskiego,
1 osoba na terenie woj. lubuskiego, a 2 osoby nie pamiętają gdzie doszło do ukłucia przez
kleszcza.
f) Choroby zakaźne szczególnie niebezpieczne
W obu okresach nie notowano chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, w tym
określanych jako importowane, wiążące się z wyjazdami zagranicznymi w inne strefy
klimatyczne (cholera, malaria, żółta gorączka i inne wirusowe gorączki krwotoczne).
2) Ocena wykonawstwa szczepień
Szczepienia ochronne są najskuteczniejszym narzędziem zwalczania chorób zakaźnych.
Głównym celem szczepień jest ograniczenie ryzyka zachorowania, uzyskanie wysokiego
stopnia uodpornienia przeciw chorobom oraz zmniejszenie ryzyka epidemicznego szerzenia się
chorób zakaźnych w populacji. Na podstawie danych liczbowych zawartych w rocznych
sprawozdaniach ze szczepień ochronnych MZ – 54 sporządzonych przez świadczeniodawców
prowadzących szczepienia można stwierdzić, że wykonawstwo szczepień u dzieci i młodzieży
objętych Programem Szczepień Ochronnych jest zadawalające.
4
Realizacja wybranych szczepień
Szczepienie p/ospie wietrznej
W 2015 roku zaszczepiono ogółem 177 osób p/ospie wietrznej, w tym:
109 osób w ramach szczepień obowiązkowych (nieodpłatnych), którymi objęte są dzieci
z określonych grup ryzyka,
68 osób zaszczepiono w ramach szczepień zalecanych (odpłatnych).
Dla porównania w 2014 roku zaszczepiono ogółem 142 osoby (nieodpłatnie 90 osób,
odpłatnie 52 osoby).
Szczepienie p/Neisseria meningitidis
W 2015 roku zaszczepiono p/Neisseria meningitidis 47 osób, w tym:
w przedziale wiekowym od 0 do 19 r. ż. - 46 osób,
w przedziale od 20 r.ż. i powyżej - 1 osoba.
W porównaniu do poprzedniego roku sprawozdawczego zmniejszyła się liczba zaszczepionych
osób p/Neisseria meningitidis o 9.
Szczepienia p/Streptococcus pneumoniae
Podobnie jak przypadku szczepień p/ospie wietrznej szczepienia p/Streptococcus pneumoniae
prowadzone są w ramach szczepień obowiązkowych (nieodpłatnych) w określonych grupach
dzieci w sposób szczególny narażonych na zakażenie, chorujących na określone choroby oraz
w ramach szczepień zalecanych (odpłatnych).
W 2015 roku zaszczepiono ogółem 302 osoby p/Streptococcus pneumoniae (nieodpłatnie 202
osoby, odpłatnie 100 osób), w tym:
w przedziale wiekowym od 0 do 19 r. ż. zaszczepiono 202 dzieci szczepionką bezpłatną
i 93 dzieci szczepionką płatną.
w przedziale od 20 r.ż. i powyżej zaszczepiono 7 osób szczepionką płatną.
Dla porównania w 2014r. zaszczepiono ogółem 321 osób (nieodpłatnie 182 osób, odpłatnie 139
osób).
Szczepienie p/wirusowemu zapaleniu wątroby typu A
W roku sprawozdawczym zaobserwowano wzrost zainteresowania odpłatnymi szczepieniami
p/ WZW typu A. W 2015r. zaszczepiło się 38 osób, jest to o 3 osoby więcej w porównaniu
do roku 2014 (35).
Szczepienia p/wirusowemu zapaleniu wątroby typu A przedstawiają się następująco:
w przedziale od 0 do 9 r.ż. - 4 osoby,
w przedziale od 20 r.ż. i powyżej - 34 osoby.
Szczepienie p/biegunce rotawirusowej
W roku sprawozdawczym nieznacznie zwiększyła się liczba dzieci zaszczepionych doustną
szczepionką p/biegunce rotawirusowej. Ogółem zaszczepiono 238 dzieci, jest to o 6 dzieci
więcej w odniesieniu do roku 2014 (232).
5
Szczepienia p/HPV
W 2015 roku w Gminie Miejskiej Głogów zakończono realizację programu zdrowotnego
w zakresie profilaktyki zakażeń wirusami brodawczaka ludzkiego (HPV). Program ten
realizowany był od 2013 roku do 2015 roku i był skierowany do 14 – letnich dziewcząt.
Wdrożenie wieloletniego programu edukacyjnego połączonego z wykonywaniem szczepień
ochronnych p/HPV u nastolatek obniży w przyszłości zachorowalność na raka szyjki macicy
u kobiet. Z programu zdrowotnego realizowanego w latach 2013 – 2015 skorzystało ogółem
479 dziewcząt.
3) Zadania problemowe z zakresu szczepień ochronnych
Niepokój na terenie powiatu głogowskiego budzi wzrastająca liczba dzieci nie szczepionych
z powodu uchylania się rodziców od wykonywania szczepień ochronnych. Obniżenie
w kolejnych latach realizacji obowiązkowych szczepień ochronnych przynieść może
niekorzystne skutki zdrowotne w postaci wzrostu zachorowań na choroby zakaźne i liczbę
powikłań po przechorowaniu, często nieodwracalnych.
W 2015 roku zarejestrowano 53 dzieci nie zaszczepionych zgodnie Programu Szczepień
Ochronnych, jest to około 1,5 krotnie więcej w stosunku do roku 2014 (35).
W związku z nie realizowaniem przez rodziców obowiązkowych szczepień ochronnych dzieci
zgodnie z kalendarzem szczepień zostały podjęte następujące działania:
wystosowano 37 pism w celu ponownego przeanalizowania, zastanowienia się oraz
podjęcia decyzji o zaszczepieniu dzieci,
wystosowano 48 wezwań na rozmowę w celu pouczenia o obowiązku szczepień przeciw
wybranym chorobom zakaźnym,
przeprowadzono 26 indywidualnych rozmów z rodzicami mających na celu
uświadomienie zagrożeń zdrowotnych jakie mogą wyniknąć w sytuacji nie zaszczepienia
dziecka,
wysłano 23 upomnienia zawierające wezwanie do wykonania obowiązku szczepień
z informacją, iż w przypadku niewykonania ww. obowiązku we wskazanym terminie
zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne.
W wyniku podjętych działań przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego
w Głogowie u 3 dzieci „opornych” wznowiono szczepienia.
4) Działania edukacyjne
a) Przeprowadzono szkolenie informacyjne dla pracowników Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Głogowie na temat wczesnej profilaktyki gruźlicy.
b) Stowarzyszenie Parasol dla Życia przy współudziale Starosty Powiatu Głogowskiego
dnia 28.04.2015r. zorganizowało konferencję na temat „Rola Jednostek Samorządu
Terytorialnego w poprawie dostępności do szczepień ochronnych” podczas, której
przedstawiciel Sekcji Epidemiologii przedstawił analizę wykonawstwa szczepień
ochronnych przeciwko pneumokokom w oparciu o analizę rocznych sprawozdań ze
szczepień ochronnych MZ-54 w latach 2007 – 2015.
6
5) Podmioty lecznicze
W 2015 roku Sekcja Epidemiologii nadzorowała gabinety zabiegowe (Indywidualne,
Specjalistyczne, Grupowe Praktyki Lekarskie wykonujące świadczenia zdrowotne w zakresie
stomatologii, ginekologii i chirurgii oraz Poradnie Stomatologiczne).
Ponadto wspólnie z Sekcją Higieny Komunalnej skontrolowała Stację Dializ i Zakład Karny
w Głogowie.
W okresie sprawozdawczym w większości skontrolowanych podmiotów leczniczych stan
sanitarny nie budził zastrzeżeń. Zakres kontroli w placówkach służby zdrowia uwzględniał
zagadnienia dotyczące: dezynfekcji narzędzi i sprzętu medycznego, sterylizacji, dezynfekcji
i sprzątania pomieszczeń, oraz postępowania z odpadami medycznymi. Z przeprowadzonych
90 kontroli sanitarnych tylko w dwóch przypadkach stwierdzono nieprawidłowości.
Nałożono 2 mandaty karne na sumę 600,00 zł w podmiotach wykonujących działalność
leczniczą za zaniedbania z zakresu procedur dezynfekcji i mycia rąk, procedur sterylizacji
oraz złego stanu sanitarno – technicznego gabinetu.
W związku z powyższym wydano 2 decyzje płatnicze za negatywne kontrole oraz 1 decyzję
administracyjną zmierzającą do poprawy stanu sanitarno – technicznego gabinetu
diagnostyczno – zabiegowego.
Systematyczne podnoszenie jakości usług zdrowotnych w podmiotach leczniczych zapewni
bezpieczeństwo epidemiologiczne pacjentom, a tym samym ma wpływ na sytuację
epidemiologiczną powiatu.
7