ii. informacje - Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy

Transkrypt

Biuletyn Informacyjny Nr 4 (46) 2004 Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy
19
II. INFORMACJE
ORZECZNICTWO SĄDÓW
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia
21 marca 2003 r. (I SA/Po 3096/02)
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2004 r.
sprawy ze skargi Rady Miejskiej w …. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego
z dnia 31 grudnia 2003 r. Nr PN.Ko.II-0911/358/03 w przedmiocie nieważności uchwały Rady
Miejskiej …. w sprawie zasad opracowania, uchwalania i realizacji Wieloletniego Planu
Inwestycyjnego miasta ….,
I. uchyla zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego,
II. zasądza od Wojewody Wielkopolskiego na rzecz skarżącego kwotę 300,- zł (słownie: trzysta
złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
UZASADNIENIE
W dniu 27 listopada 2003 r. Rada Miejska …. podjęła uchwałę nr XII/121/03 w sprawie
zasad opracowania, uchwalania i realizacji Wieloletniego Planu Inwestycyjnego miasta …. i jako
podstawę prawną powołała art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 z późn. zm.). Powyższa uchwała została doręczona
Wojewodzie Wielkopolskiemu w dniu 3 grudnia 2002 r., który w ramach rozstrzygnięcia
nadzorczego orzekł nieważność uchwały nr XII/121/03 Rady Miejskiej …. z dnia 27 listopada
2003 r. ze względu na istotne naruszenie prawa.
W uzasadnieniu organ nadzoru wyjaśnia, że istotne naruszenie polega na błędnej wykładni
przepisu upoważniającego do podejmowania uchwały w sprawie wieloletniego programu
inwestycyjnego gminy. Niedopuszczalne jest podjęcie przez radę uchwały w oparciu o przepis
art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym w sytuacji, gdy inne przepisy, a zwłaszcza art.
110 ust. l i 2, art. 124 ust. l pkt 4 ustawy o finansach publicznych oraz art. 53 ust. l ustawy
o samorządzie gminnym przewidują szczegółowe upoważnienia dla rady gminy. Ponadto treść
uchwały nie spełnia kryteriów określonych z artykułu 110 ust. l i 2 ustawy o finansach
publicznych tzn. nie określa jednostki organizacyjnej realizującej program dla koordynującej
wykonywanie programu, a także wysokości wydatków w roku budżetowym oraz w dwóch
kolejnych latach. Uchwała nie jest wieloletnim programem inwestycyjnym, o którym mowa
w w/w przepisach ustawy o finansach publicznych. W sferze wieloletnich programów
inwestycyjnych rada gminy powinna działać zgodnie z upoważnieniami wynikającymi
z przepisów ustawy o finansach publicznych i nie może przejmować uprawnień wykonawczych
przynależnych organowi wykonawczemu gminy z mocy art. 30 ust. 2 pkt l ustawy o samorządzie
gminnym. Rada gminy jest uprawniona do oceny przedłożonego przez organ wykonawczy gminy
20
projektu budżetu i może go nie przyjąć uznając, że nie odpowiada on woli rady (w zakresie
wieloletniego programu inwestycyjnego).
Powyższe rozstrzygniecie nadzorcze zaskarżyła Rada Miejska …. skargą do Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego w Poznaniu za pośrednictwem Wojewody Wielkopolskiego, w której
domaga się uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia w całości oraz zasądzenie kosztów
postępowania sądowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu skargi twierdzi, że rozstrzygniecie Wojewody Wielkopolskiego narusza
przepisy prawa, poprzez błędną ich wykładnię, w szczególności art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy
o samorządzie gminnym oraz art. 110 ust. l i 2 ustawy o finansach publicznych, poprzez nie
rozróżnienie wieloletniego planu inwestycyjnego jako programu gospodarczego (aktu planowania
w sferze gospodarczej) od limitów kwot wydatków na takie plany określone w budżecie (akcie
planowania w sferze finansowej).
Organ nadzoru błędnie stwierdza, że art. 110 ustawy o finansach publicznych jest wyłączną
podstawą podejmowania uchwał o wieloletnich planach inwestycyjnych i błędnie podnosi, że
programy wieloletnie mogą podejmowane być wyłącznie w drodze uchwały budżetowej.
Podkreśla, że art. 110 cyt. ustawy wskazuje jedynie, w jaki sposób można powiązać plan
gospodarczy w sferze inwestycyjnej z najdonioślejszym aktem planowania w sferze finansowej,
czyli budżetem, oraz w jakim czasie może być to dokonane. Ponadto zarzuca błędne przyjęcie, że
Uchwała Rady Miejskiej w …. jest uchwałą w sprawie wieloletniego planu inwestycyjnego
pomimo wyraźnego wskazania w tytule i treści uchwały, że dotyczy ona wskazania zasad
opracowania wieloletniego planu inwestycyjnego, a zatem w swoisty sposób wyznacza organowi
wykonawczemu kierunki działania, do czego Rada Miejska jako organ stanowiący
i kontrolowany jest upoważniony.
W odpowiedzi na skargę organ nadzoru Wojewoda Wielkopolski nie znajduje podstaw do
zmiany swego stanowiska i wnosi o oddalenie skargi oraz podkreśla, że brak jest podstaw do
stwierdzenia, że organ nadzoru kwestionował w rozstrzygnięciu kompetencje rady gminy do
uchwalenia programów gospodarczych, kierunków działania organu wykonawczego oraz innych
przepisów w granicach przyznanych jej szczegółowych upoważnień ustawowych. Uznając, że
treść uchwały nie stanowi programu gospodarczego, o którym mowa w art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy
o samorządzie gminnym, organ nadzoru zważył znaczenie innych powszechnie obowiązujących
przepisów prawnych, które mogły być podstawą prawną zrealizowania celu wyrażonego
w uchwale i uzasadnieniu załączonym do uchwały.
Redakcja postanowień uchwały, uzasadniała stanowisko, że niedopuszczalne jest podjęcie
przez radę gminy uchwały w oparciu o przepisy art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy o samorządzie
gminnym w sytuacji gdy inne przepisy, a zwłaszcza art. 110 ust. l i 2, art. 124 ust. l pkt 4 ustawy
o finansach publicznych przewidują szczegółowe uprawnienie dla rady gminy.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Sąd administracyjny nie związany granicami skargi, obowiązany jest brać pod uwagę
wszelkie okoliczności sprawy, nie wynikające z treści skargi.
21
Granice rozpoznania skargi zgodnie z treścią art. l § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. (Dz. U.
Nr 153, póz. 1269) - Prawo o ustroju sądów administracyjnych wyznacza kryterium legalności,
kontrolę administracji publicznej sprawowaną pod względem zgodności z prawem,
W rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewoda Wielkopolski wyraził pogląd, że w uchwale
nr XII/121/03 Rady Miejskiej …. z 27 listopada 2003 r. było niedopuszczalne powołanie art. 18
ust. 2 pkt 6 o samorządzie gminnym w sytuacji gdy art. 110 ust. l i 2, oraz art. 124 ust. l pkt 4
ustawy o finansach publicznych przewidują szczegółowe upoważnienia dla rady gminy. Zdaniem
Sądu w pierwszym rzędzie należy rozważyć, czy organ nadzorczy był właściwym do orzekania
w sprawie. Właściwość określonego organu musi wynikać wprost z przepisów prawa. Zgodnie
z art. 86 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591
z późn. zm.) organem nadzoru w zakresie spraw finansowych jest regionalna izba obrachunkowa.
Przytoczone w rozstrzygnięciu nadzorczym przepisy art. 110 i 124 znajdują się w Dziale IV
ustawy z 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 155, poz. 1014 ze
zm.) oraz dotyczą budżetu jednostki samorządu terytorialnego, opracowanie i uchwalenie
budżetu, a więc dotyczą spraw finansowych.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu Wojewoda Wielkopolski nie
był organem właściwym do orzekania, czy uchwała podjęta przez Radę Miejską …. naruszała
przepisy prawa i dlatego rozstrzygnięcie nadzorcze uchylił i orzekł jak w sentencji wyroku
zgodnie z art. 145 § l pkt. l lit. „a” i art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) orzekł jak w sentencji wyroku.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 23 lipca 2004 r., sygn. akt
I SA/GL 530/04
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2004 roku
na rozprawie sprawy ze skargi Rady Miasta ….na uchwałę Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Katowicach z dnia 23 marca 2004 roku nr 557/X/2004 w przedmiocie rozstrzygnięcia
nadzorczego - budżet jednostki samorządu terytorialnego oddala skargą.
UZASADNIENIE
Zaskarżoną uchwałą z dnia 23 marca 2004 r., nr 55/X/2004 Kolegium Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Katowicach działając na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 października
1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 z późn. zm.)
oraz art. 91 ust. l i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r.
Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) stwierdziło nieważność uchwały Rady …w sprawie budżetu
miasta na prawach powiatu …. na 2004 rok w części dotyczącej punktu 10 treści uchwały,
tj. uchwalenia planu przychodu i wydatków Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem
Geodezyjnym i Kartograficznym.
W sentencji zaskarżonej uchwały (§ l) wskazano, że została ona podjęta z powodu
nieusunięcia, w terminie wyznaczonym przez Kolegium Izby, istotnego naruszenia prawa -
22
art. 124 ust. l pkt 6 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r.
Nr 15, poz. 148 z późn. zm.), poprzez ujęcie w budżecie miasta … planu przychodów
i wydatków Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,
mimo że w świetle przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne
(Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 25 listopada 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Funduszu
Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym (Dz. U. Nr 207, poz. 1759), fundusz ten
jest państwowym funduszem celowym.
Uzasadniając motywy podjętego rozstrzygnięcia zauważono, iż Kolegium w uchwale z dnia
24 lutego 2004 r., nr 35/VI/2004 (§ 2) nakazało usunięcie naruszenia prawa, polegającego na
ujęciu w budżecie miasta ….. planu przychodów i wydatków Powiatowego Funduszu Gospodarki
Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, w terminie do 20 marca 2004 r. Z treści art. 6 ust. l,
art. 4 ust. 3 i art. 41 Prawa geodezyjnego i kartograficznego wywiedziono, iż Fundusz
Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym jest państwowym funduszem celowym,
w rozumieniu art. 22 ustawy o finansach publicznych.
Przedstawiony pogląd wsparto stanowiskiem Ministerstwa Finansów zaprezentowanym
w piśmie z dnia 30 września 2003 r. (znak ST2-4831-252/2003/2912) oraz faktem wydania przez
Ministra Infrastruktury aktu wykonawczego, określającego szczegółowe zasady gospodarki
finansowej Funduszem Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, w ramach
delegacji wynikającej z art. 22 ust. 7 ustawy o finansach publicznych, która daje umocowanie do
określenia zasad tylko w stosunku do państwowego funduszu celowego.
Zatem, wobec nie usunięcia naruszenia prawa, koniecznym było stwierdzenia nieważności
uchwały Rady Miejskiej …. w sprawie budżetu na 2004 r., w części dotyczącej uchwalenia planu
przychodów i wydatków Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym
i Kartograficznym.
Powyższa uchwała zaskarżona została do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przez
Prezydenta Miasta …., który powołując się na naruszenie prawa materialnego (art. 41 Prawa
Geodezyjnego i Kartograficznego, art. 109 ust. 2 pkt. 2 b i art. 124 ust. l pkt 6 ustawy o finansach
publicznych) wniósł o jej uchylenie wraz z poprzedzającą ją uchwałą z dnia 24 lutego 2004 r.,
nr 35/VI/2004 oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przypisanych.
W uzasadnieniu skargi, dokonując wykładni art. 41 Prawa geodezyjnego i kartograficznego
i art. 22 ust. 3 pkt 2 ustawy o finansach publicznych wskazano, że fundusz gospodarki zasobem
geodezyjnym i kartograficznym jest funduszem celowym jednostki samorządu terytorialnego
jaką jest powiat. Pogląd ten został poparty wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego
Ośrodka Zamiejscowego w Białymstoku z dnia 26 czerwca 2003 r., sygn. akt SA/Bk 682/03.
Ponadto wraz z przekazanym powiatom przez Ministra Finansów pierwszym projektem budżetu,
na podstawie art. 84 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy
reformujące administrację publiczną, przekazano również załącznik zatytułowany - „Fundusz
Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym Projekt budżetu powiatu na 1999 r. - Plan
finansowy funduszu celowego”, co niewątpliwie potwierdza, iż jest on funduszem celowym
jednostki samorządu terytorialnego.
23
Przedstawione okoliczności powodują, że naruszone zostały również przepisy ustawy
o finansach publicznych, gdyż pozbawiono jednostkę samorządu prawa do ujęcia w uchwale
budżetowej planu finansowego funduszu celowego jednostki. Ponadto zaakcentowano, że nigdy
wcześniej organ nadzoru nie kwestionował ujmowania w uchwałach budżetowych Miasta ….
planu Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym.
W odpowiedzi na skargę Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach podtrzymała
dotychczasowe stanowisko wnosząc o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa
procesowego. Ponadto wskazano, że strona skarżąca, poprzez wykładnię contra legem, dąży do
wyciągania wniosków sprzecznych z literalnym brzmieniem norm prawnych. Zwrócono również
uwagę, że istota sporu sprowadza się do kwestii, czy przedmiotowy fundusz ma charakter
powiatowego funduszu celowego, czy też jest to państwowy fundusz celowy.
Na rozprawie w dniu 16 lipca 2004 r. pełnomocnicy strony skarżącej, podtrzymując żądania
skargi dodali, że zakwestionowany przez organ nadzoru fundusz ma charakter funduszu
celowego tworzonego na poziomie powiatu, potwierdza to również opracowanie Wiesławy
Miemiec i Bogdana Cybulskiego pt. „Samorządowy poradnik budżetowy 2004 r.”. Powołali się
również na praktykę w innych miastach, w których uwzględniono jako część budżetu plan
przychodów i wydatków Powiatowego Funduszu Gospodarowania Zasobami Geodezyjnymi
i Kartograficznymi. Zasygnalizowano, że na analogicznych zasadach funkcjonuje fundusz
ochrony gruntów rolnych. W dalszym wywodzie wskazano, że ustawodawca w sposób wyraźny
przesądza o państwowym charakterze funduszy celowych w przepisach regulujących tego
rodzaju fundusze. Brak takiego określenia w ustawie geodezyjnej świadczy o tym, że sporny
fundusz nie jest państwowym funduszem celowym. O państwowym charakterze funduszu mowa
jest dopiero w projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Rada
Miasta …. wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności
z Konstytucją rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 listopada 2002 r. - postępowanie
toczy się pod sygnaturą akt U3/04. Polemizując z pełnomocnikiem strony przeciwnej dodano, że
do 2002 r. w budżecie państwa uwzględniano tylko centralny fundusz geodezyjny, a praktyka
późniejsza nie miała związku ze zmianą stanu prawnego w tym zakresie.
Pełnomocnik organu nadzoru w pełni podtrzymał argumenty zawarte w odpowiedzi na
skargę i odwołał się do literalnego brzmienia art. 41 Prawa geodezyjnego, podkreślając, że
wynika z niego, iż został utworzony jeden fundusz i jest to kwestia podstawowa w rozpatrywanej
sprawie. Powołana przez stronę skarżącą praktyka innych miast oraz orzecznictwo NSA nie może
mieć znaczenia dla rozpatrywanej sprawy. Wreszcie sposób zarządzania funduszem nie może
przesądzać o jego charakterze.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach po rozpoznaniu niniejszej sprawy stwierdził,
co następuje:
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Przed przystąpieniem do oceny zgodności z prawem zaskarżonej uchwały przyznać trzeba, że
w odpowiedzi na skargę trafnie zauważono, iż istota sporu sprowadza się do kwestii udzielenia
odpowiedzi na pytanie, czy Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym jest
24
państwowym funduszem celowym, czy też funduszem celowym jednostki samorządu
terytorialnego.
W art. 22 ust. l ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r.
Nr 15, poz. 148 z późn. zm.), zdefiniowano pojęcie funduszu celowego. Otóż funduszem
celowym jest fundusz ustawowo powołany przed dniem wejścia w życie ustawy, którego
przychody pochodzą z dochodów publicznych, a wydatki przeznaczone są na realizację
wyodrębnionych zadań. Z kolei w ust. 3 tego artykułu wskazano, że fundusz celowy, który
realizuje zadania wyodrębnione z budżetu: (pkt 1) państwa jest państwowym funduszem
celowym; (pkt 2) gminy, powiatu lub województwa - jest gminnym, powiatowym lub
wojewódzkim funduszem celowym.
Przedmiotowy w sprawie fundusz został powołany mocą art. 41 ustawy z dnia 17 maja
1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 z późn. zm.).
Zgodnie z wyżej przywołanym przepisem:
„1. Tworzy się Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym, zwany dalej
"Funduszem", składający się z funduszy centralnego, wojewódzkich i powiatowych.
2. Przychodami funduszu centralnego są wpływy ze sprzedaży map oraz innych materiałów
i informacji z zasobu centralnego, z opłat za czynności związane z prowadzeniem tego zasobu,
przekazywane w okresach kwartalnych, w ciągu 30 dni od zakończenia kwartału, wpłaty
z funduszy wojewódzkich i powiatowych w wysokości 10% ich wpływów, a także inne wpływy.
Wpłaty na fundusz centralny geodeta powiatowy przekazuje za pośrednictwem geodety
wojewódzkiego.
3. Przychodami funduszy wojewódzkich są wpływy ze sprzedaży map oraz innych materiałów
i informacji z zasobów wojewódzkich, z opłat za czynności związane z prowadzeniem tych
zasobów, przekazywane w okresach kwartalnych, w ciągu 30 dni od zakończenia kwartału,
wpłaty z funduszy powiatowych w wysokości 10% ich wpływów, a także inne wpływy.
Fundusze wojewódzkie mogą być uzupełniane dotacją z funduszu centralnego.
3a. Przychodami funduszy powiatowych są wpływy ze sprzedaży map, danych z ewidencji
gruntów i budynków oraz innych materiałów i informacji z zasobów powiatowych, z opłat za
czynności związane z prowadzeniem tych zasobów i uzgadnianiem usytuowania projektowanych
sieci uzbrojenia terenu, a także inne wpływy. Fundusze powiatowe mogą być uzupełniane dotacją
z funduszu centralnego i wojewódzkiego.
4. Środki Funduszu są przeznaczone na uzupełnienie środków budżetowych niezbędnych na
finansowanie zadań związanych z aktualizacją i utrzymywaniem państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego oraz zakup urządzeń i wyposażenie lokali niezbędnych do
prowadzenia tego zasobu.
5. Środkami funduszu dysponują:
1) Główny Geodeta Kraju - w zakresie funduszu centralnego,
2) marszałkowie województw - w zakresie funduszy wojewódzkich,
3) starostowie - w zakresie funduszy powiatowych.
7. Marszałkowie województw i starostowie przedstawiają do zatwierdzenia właściwym sejmikom
lub radom powiatów coroczne projekty planów oraz sprawozdania z wykonania zadań
25
i gospodarowania funduszami, o których mowa w ust. 3 i 3a.
8. Środki funduszy centralnego, wojewódzkiego, powiatowego i gminnego gromadzone są na
wyodrębnionym rachunku bankowym. Środki tych funduszy nie wykorzystane w danym roku
kalendarzowym przechodzą na rok następny".
Brak jednoznacznego zapisu w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne o państwowym
charakterze, utworzonego jej mocą Funduszu nie powoduje, że nie posiada on takiego charakteru,
bowiem z treści jej przepisów można wywieść, że posiada on taki charakter, a przygotowywana
w tym zakresie nowelizacja ustawy, jedynie doprecyzuje tę kwestię. Skoro utworzony został
jeden fundusz, składający się z funduszy centralnego, wojewódzkich i powiatowych (art. 40
ust. 1), to w skład jego wchodzą również środki finansowe pozyskiwane na niższych szczeblach.
Dodać trzeba, że środki funduszu są przeznaczone na uzupełnienie środków budżetowych
niezbędnych do finansowania zadań związanych z aktualizacją i utrzymywaniem państwowego
zasobu geodezyjnego i kartograficznego (art. 40 ust. 4). Zatem realizuje on zadania
wyodrębnione z budżetu państwa. Przedstawione okoliczności, zdaniem Sądu determinują
państwowy charakter Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,
a poglądu tego nie może zmienić fakt ustanowienia starosty dysponentem Funduszu
Powiatowego.
W rezultacie zgodnie z art. 61 ust. 4 pkt 2 ustawy o finansach publicznych plany przychodów
i wydatków "Funduszu" powinna zawierać ustawa budżetowa, co znalazło wyraz w załączniku
nr 5 - przychody i wydatki państwowych funduszy celowych - ustawy budżetowej na 2004 r.
(Dz. U. z 2004 r. Nr 17, poz. 167).
Podkreślić trzeba, że w przytoczonym wyżej art. 40 ust. 7 Prawa geodezyjnego
i kartograficznego, właściwym sejmikom i radom powiatu przyznano jedynie uprawnienie do
zatwierdzania projektów planów funduszy oraz sprawozdania z wykonania
i gospodarowania funduszami.
Prezentowane, w literaturze przedmiotu, odmienne poglądy nie zostały należycie poparte
argumentacją prawną, a zatem nie zasługują na uwzględnienie.
Skład orzekający nie podziela stanowiska zaprezentowanego przez stroną skarżącą, iż
przedmiotowy Fundusz powinien się. rządzić takimi samymi zasadami jak Fundusz Ochrony
Gruntów Rolnych. Otóż na wstępie trzeba wskazać, że zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 3 lutego
1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst. jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266),
Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych dzieli się na fundusz terenowy i fundusz centralny.
Natomiast w art. 31 ust. l wskazano, że dochody funduszu, o których mowa w art. 23, wynikające
z niniejszej ustawy, są należnościami państwowymi w rozumieniu przepisów o umarzaniu
i udzielaniu ulg w spłacaniu należności państwowych. Z kolei w ust. 3 przyjęto, iż przepisy ust. l
nie dotyczą dochodów funduszy terenowych (...). Treść przytoczonych przepisów jednoznacznie
wskazuje, iż dochody terenowego funduszu ochrony gruntów rolnych nie zostały zaliczone do
dochodów państwowych, w przeciwieństwie do Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem
Reasumując dotychczasowe rozważania uznać należy, iż nie ma racji strona skarżąca
twierdząc, że Powiatowy Fundusz Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym jest
26
celowym funduszem powiatu, bowiem pozyskane w jego ramach środki finansowe, choć
gromadzone są na wyodrębnionym rachunku bankowym, to jednak nadal stanowią cząstkę
środków Funduszu Gospodarki Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym. Nadto w art. 40 ust. 4
ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, ustawodawca wskazując cele na jaki przeznaczone są
środki „Funduszu” nie dokonał podziału celów na centralne, wojewódzkie lub powiatowe.
Wskazał, że są one przeznaczone na uzupełnienie środków budżetowych niezbędnych na
finansowanie zadań związanych z aktualizacją i utrzymywaniem państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego, a nie np. powiatowego oraz zakup urządzeń i wyposażenia
lokali niezbędnych do prowadzenia tego zasobu. Na mocy art. 40 ust. 7 powołanej ustawy, rady
powiatu uzyskały uprawnienie do zatwierdzania corocznych projektów planów oraz
sprawozdania z wykonania zadań i gospodarowania funduszem, a nie do ujęcia w uchwale
budżetowej przychodów i wydatków Powiatowego Funduszu Gospodarki Zasobem
Odnosząc się do żądań stron dotyczących zwrotu kosztów postępowania wskazać należy, iż
w Dziale IV Koszty postępowania - Rozdział l Zwrot kosztów postępowania ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153,
poz. 1270), nie przewidziano możliwości zwrotu kosztów postępowania zarówno skarżącemu jak
i organowi, który wydał zaskarżony akt, w przypadku gdy Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił
skargi.
W sumie zatem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach działając na podstawie
art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(Dz. U. Nr 153, poz. 1270), skargę oddalił.
PISMA MINISTERSTWA FINANSÓW
Pismo Ministra Finansów z dnia 29 października 2004 r., nr ST1-4800-966/04/4309 do Prezesa
Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach podpisane z upoważnienia Ministra przez
Sekretarza Stanu Elżbietę Suchocką-Roguską
W odpowiedzi na pismo z dnia 13 października br. nr WA-0731/11/2004 w sprawie
interpretacji art. 113 i art. 114 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U.
z 2003 r. Nr 15 poz. 148 ze zm.) w związku z nowelizacją dokonaną ustawą o zmianie ustawy
o finansach publicznych oraz ustawy o uruchamianiu środków pochodzących z Sekcji Gwarancji
Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz. U. Nr 93 poz. 890) - uprzejmie
informuję:
Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o finansach publicznych łączna kwota przypadających do
spłaty w danym roku budżetowym rat kredytów i pożyczek oraz potencjalnych spłat kwot
wynikających z udzielonych przez jednostki samorządu terytorialnego poręczeń, wraz
z należnymi w danym roku odsetkami od tych kredytów i pożyczek oraz należnych odsetek
i dyskonta, a także przypadających w danym roku budżetowym wykupów papierów
27
wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nie może przekroczyć
15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów jednostek samorządu terytorialnego.
W przypadku gdy relacja łącznej kwoty państwowego długu publicznego powiększonej o kwotę
przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez podmioty sektora
finansów publicznych do produktu krajowego brutto przekroczy 55%, to kwota, o której mowa
w ust. 1, nie może przekroczyć 12% planowanych dochodów jednostki samorządu terytorialnego,
chyba że obciążenia te w całości wynikają z zobowiązań zaciągniętych przed datą ogłoszenia tej
relacji (ust. 2). Ograniczeń określonych w art. 113 ust. 1 nie stosuje się do kredytów i pożyczek
zaciągniętych w związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z podmiotem
dysponującym funduszami strukturalnymi lub Funduszem Spójności Unii Europejskiej, a także
emitowanych w tym celu papierów wartościowych (ust. 3).
Natomiast zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy o finansach publicznych łączna kwota długu
jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekraczać 60%
dochodów tej jednostki w tym roku budżetowym. W trakcie roku budżetowego łączna kwota
długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec kwartału nie może przekraczać 60%
planowanych w danym roku budżetowym dochodów tej jednostki (ust. 2).
Ograniczeń, o których mowa w art. 114 ust. 1 i 2, nie stosuje się do emitowanych papierów
wartościowych, kredytów i pożyczek zaciąganych w związku ze środkami określonymi
w umowie zawartej z podmiotem dysponującym funduszami strukturalnymi lub Funduszem
Spójności Unii Europejskiej. W przypadku, gdy określone w umowie środki z funduszy
strukturalnych lub Funduszu Spójności Unii Europejskiej nie zostaną przekazane lub po ich
przekazaniu orzeczony zostanie ich zwrot, jednostka samorządu terytorialnego nie może
emitować papierów wartościowych, zaciągać kredytów, pożyczek i udzielać poręczeń do czasu
spełnienia warunków, o których mowa w art. 114 ust. 1 i 2 oraz w art. 113 ust. 1 i 2.
W związku z powyższym, należy podkreślić, iż wyłączenie stosowania ograniczeń
określonych w przepisie art. 113 ust. 1 i art. 114 ust. 1 i 2 dotyczy:
− zobowiązań z tytułu pożyczek, kredytów i wyemitowanych papierów wartościowych, jakie
jednostka samorządu terytorialnego musiała zaciągnąć na realizację konkretnego zadania
współfinansowanego ze środków unijnych, niezależnie od źródła pozyskania tego przychodu.
Przywołane przepisy nie zawierają bowiem ograniczeń w zakresie źródeł pozyskania
pożyczek i kredytów;
− kwoty pożyczki, kredytu oraz emisji papierów wartościowych przeznaczonej na
finansowanie zadania, która następnie będzie refinansowana ze środków funduszy
strukturalnych lub Funduszu Spójności.
Jeżeli zatem, w związku z realizacją przedsięwzięcia współfinansowanego środkami
z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności, zostanie np. zaciągnięta w określonej kwocie
pożyczka na prefinansowanie wydatków poniesionych na wykonanie zadania czy w innej
instytucji (np. WFOŚiGW), to ograniczeń, o których mowa w art. 113 ust. 1 i art. 114 ust. 1 i 2,
nie stosuje się do tej kwoty pożyczki określonej w umowie zawartej z podmiotem dysponującym
28
funduszami strukturalnymi lub Funduszem Spójności i przeznaczonej do refinansowania z ww.
środków.
Zaznaczyć należy, że limity określone w art. 113 ust. 1 i art. 114 ust. 1 i 2 nie mają
zastosowania odpowiednio do kwot: spłaty zobowiązań i zadłużenia jednostki samorządu
terytorialnego z tytułu zaciągnięcia pożyczki lub kredytu, powstałych w związku ze środkami
określonymi w umowie zawartej z podmiotem dysponującym funduszami strukturalnymi lub
Funduszem Spójności, przez okres do uzyskania refinansowania ze środków unijnych. Pozostałe
do spłaty zobowiązania po uzyskaniu refinansowania powinno być zaliczane do limitów spłaty
zobowiązań i zadłużenia jednostki samorządu terytorialnego.
Jednocześnie informuję, iż dokonując interpretacji przepisów art. 113 i art. 114 ustawy
o finansach publicznych, Ministerstwo Finansów kierowało się wykładnią celowościową. Należy
bowiem podkreślić, iż wprowadzone do ustawy o finansach publicznych rozwiązania mają
umożliwić jednostkom samorządu terytorialnego zaciąganie zobowiązań w celu pozyskania
środków finansowych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. W opinii Ministerstwa
Finansów, rozwiązania te nie powinny jednakże prowadzić do nieograniczonego
i niekontrolowanego zadłużania jednostek samorządu terytorialnego, a tym samym powiększania
długu państwowego.
W celu efektywnego pozyskania i wykorzystania środków unijnych na realizację określonego
zadania, ustawodawca przewidział w art. 113 ust. 3 i art. 114 ust. 3 odstępstwa od zasad
określonych w ust. 1 wymienionych artykułów. Zakończenie zadania i otrzymanie
refinansowania ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności oznacza, iż brak jest
przesłanek uzasadniających niezaliczenie konkretnego zobowiązania do limitów, o których mowa
w art. 113 ust. 1 i art. 114 ust. 1 i 2.
Pismo Departamentu Długu Publicznego z listopada 2004 r. nr DP/W1-601/4078/2004 do
Prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach w sprawie zaliczania do limitu
określonego w art. 113 i 114 ustawy o finansach publicznych zabezpieczeń w formie hipoteki
na spłatę kredytu osób trzecich
W odpowiedzi na pismo z dnia 5 października 2004 r. (WA-0731/12/2004) w sprawie
zaliczania zabezpieczeń w formie hipoteki na spłatę kredytu osób trzecich do limitu określonego
w art. 113 i 114 ustawy o finansach publicznych, Departament Długu Publicznego uprzejmie
informuje, że w przypadku, gdy jedyną formą zabezpieczenia wierzytelności banku wobec osoby
trzeciej jest ustanowienie przez jednostkę samorządu terytorialnego hipoteki na
nieruchomościach będących jej własnością, to zdaniem Departamentu Długu Publicznego oraz
Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego, kwota wierzytelności zabezpieczonych
hipoteką nie powinna być włączona do limitów określonych w art. 113 i 114 ustawy o finansach
publicznych. Zdaniem Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego, do którego nasz
departament wystąpił o opinię, w rozpatrywanej sytuacji, świadczenie z tytułu zabezpieczenia
wierzytelności banku nie będzie spłacone w formie pieniężnej poprzez dokonanie wydatków
29
budżetowych wynikających z ustanowionego zabezpieczenia, co nie obciąży bezpośrednio
budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Wykonanie świadczenia spowoduje natomiast
wykorzystanie posiadanego majątku jednostki samorządu terytorialnego.
Ustanowienie hipoteki na nieruchomości należącej do osoby, która nie jest dłużnikiem
osobistym, wywołuje jedynie skutek w sferze prawa rzeczowego. Często mówi się w takich
sytuacjach, że mamy do czynienia z dłużnikiem rzeczowym. Taki dłużnik jest zobowiązany do
znoszenia egzekucji skierowanej w stosunku do jego nieruchomości. Oczywiście może zdarzyć
się sytuacja, w której dłużnik rzeczowy spłaci wierzyciela, nie chcąc wyzbywać się majątku,
którym jest odpowiedzialny rzeczowo. Niemniej taka sytuacja, naszym zdaniem powinna mieć
odzwierciedlenie w planie finansowym (budżecie) danej jednostki ze wskazaniem źródła
finansowania np. pożyczka itp., a to już mogłoby wpływać na limity określone art. 113 i 114
ustawy o finansach publicznych.
Pismo Prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy z dnia 5 sierpnia 2004 r.,
nr RIO/KA/078/10/2004 do Dyrektora Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego
w sprawie zajęcia stanowiska, w kwestii refundacji wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń
otrzymanych przez jednostki pomocy społecznej z PFRON i Urzędu Pracy
Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy, w związku z kierowanymi do Izby
zapytaniami co do sposobu ujmowania jako dochód lub nie refundacji wynagrodzeń
i pochodnych od wynagrodzeń otrzymywanych przez jednostki pomocy społecznej zgodnie
z zawartą umową z:
1) PFRON - na pracowników niepełnosprawnych oraz
2) Urzędem Pracy - na pracowników zatrudnionych w ramach robót publicznych,
zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska.
Zdaniem Kolegium Izby, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
działający na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123 z 1997 r. z późn. zm.) i Fundusz Pracy
określony w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy (Dz. U. Nr 99 z 2004 r.) są państwowymi funduszami celowymi, finansującymi zadania
określone w wymienionych ustawach.
Zgodnie z art. 26a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych, pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne na zasadach określonych
w tym przepisie mogą ubiegać się z funduszu PFRON między innymi o dofinansowanie
wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń wypłaconych osobom
niepełnosprawnym.
Z kolei, organizatorom robót publicznych, Fundusz Pracy, zgodnie z art. 108 ust. 1 pkt 19
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwraca koszty zatrudnienia
bezrobotnego.
30
Podstawą otrzymania środków z funduszu celowego jest umowa cywilnoprawna zawarta
przez strony. Jednostka budżetowa jaką jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej otrzymuje
środki z funduszu przysługujące pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne
i organizatorowi robót publicznych. Środki te nie stanowią przychodów z tytułu dochodów
budżetowych, które, zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, należy przekazać na
rachunek budżetu.
Jednostki organizacyjne jednostki samorządu terytorialnego w przypadku zawarcia umów
w ww. zakresie, realizują zadania (wydatki) przypisane ustawowo dla funduszy PFRON i FP
z ich przychodów. Zaliczenie tych środków do dochodów i wydatków budżetu jednostki
samorządu terytorialnego spowodowałoby, że w tym samym okresie sprawozdawczym wydatki,
o których mowa w piśmie wykazywałyby jednocześnie fundusze i jednostki samorządu
terytorialnego.
W związku z powyższym, zdaniem Izby, refundacja kosztów o których mowa w piśmie
winna być zaliczana, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32g ustawy o rachunkowości, do pozostałych
przychodów operacyjnych związanych pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a środki
otrzymane przez jednostki organizacyjne jednostki samorządu terytorialnego winny być
księgowane
Wn konto 130 „Rachunek bieżący” (wg rodzajów wydatków)
Ma konto 760 „Pozostałe przychody”.
Odpowiedź na powyższe pismo udzielona Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Bydgoszczy
przez Departament Finansów Samorządu Terytorialnego
W związku z pismem z dnia 5 sierpnia br. nr RIO/KA/078/10/2004 w sprawie ujmowania
środków Funduszu Pracy i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:
Środki Funduszu Pracy, które zgodnie z art. 108 ust. l pkt 19 ustawy z dnia 20 kwietnia
2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przeznacza się na zwrot kosztów
poniesionych przez organizatora robót publicznych z tytułu zatrudnienia bezrobotnych, są
wydatkiem państwowego funduszu celowego -Funduszu Pracy. Jeśli zwrot kosztów z tego tytułu
następuje w trakcie roku budżetowego, to organizator robót publicznych, jakim jest Miejski
Ośrodek Pomocy Społecznej działający w formie jednostki budżetowej, przyjmuje te środki na
zmniejszenie poniesionych w tym roku budżetowym wydatków. Natomiast w przypadku gdy
refundacja nastąpiła po upływie roku budżetowego, środki te stanowią dochód budżetu jednostki
samorządu terytorialnego.
Odnośnie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, zatrudnionych
w jednostkach budżetowych, Ministerstwo Finansów pragnie zauważyć, że od l stycznia 2004 r.
weszły w życie przepisy znowelizowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
31
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Zgodnie z obowiązującym od l czerwca 2004 r. brzmieniem art. 26b ust. 4 ww. ustawy,
miesięczne dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzenia pracownika w części finansowanej
ze środków publicznych.
Z uwagi na fakt, iż działalność samorządowych jednostek budżetowych (w tym
wynagrodzenia) finansowana jest ze środków publicznych, pracodawcy tacy jak samorządowe
jednostki budżetowe są wyłączeni z dofinansowania, o którym mowa w art. 26a ustawy z dnia
27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Pismo Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego Ministerstwa Finansów z dnia
23 listopada 2004 r., nr ST1-4800-931/2004/1576 do Prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Zielonej Górze w sprawie ujmowania w budżecie jednostki samorządu terytorialnego
środków pochodzących z Unii Europejskiej
W związku z pismem Pana z dnia l października br. Nr RIO.II.0215/98/04 w sprawie
ujmowania w budżecie jednostki samorządu terytorialnego środków służących realizacji zadań,
pochodzących z Unii Europejskiej - Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:
Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r.
w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów (Dz.
U. Nr 68, poz. 634 z późn. zm.), a także zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia
20 września 2004 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów
i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 209, poz. 2132),
które wejdzie w życie z dniem l stycznia 2005 r., ponoszone na realizację wskazanych
programów wydatki finansowane ze środków bezzwrotnych pochodzących z Unii Europejskiej
powinny być oznaczone czwartą cyfrą „l”. Natomiast wydatki stanowiące współfinansowanie ze
środków krajowych (z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego)
powinny być oznaczone czwartą cyfrą „2”.
Natomiast przy planowaniu budżetu, środki z Unii Europejskiej po stronie dochodów należy
zaklasyfikować, zgodnie z w/w rozporządzeniami w paragrafie 270 - „Środki na dofinansowanie
własnych zadań bieżących gmin (związków gmin), powiatów (związku powiatów), samorządów
województw, pozyskane z innych źródeł” lub w paragrafie 629 - „Środki na dofinansowanie
własnych inwestycji gmin (związków gmin), powiatów (związku powiatów), samorządów
województw, pozyskane z innych źródeł”, odpowiednio z czwartą cyfrą ,,1”.
W przypadku gdy omawiane środki wpłyną do budżetu w roku następnym, należy
klasyfikować je podobnie jak zostały ujęte w planie roku poprzedzającego rok, w którym zostały
otrzymane tj. z czwartą cyfrą „l”. Środki te należy jednak traktować jako refundację poniesionych
kosztów. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może zatem podjąć decyzję
o przeznaczeniu tych środków na cele wskazane w uchwale.
32
Pismo Dyrektora Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 21 stycznia 2004 r.,
nr LK-ST-3709/LP/03/IP do Prezesa RIO w (...) w sprawie opłaty administracyjnej*
Odpowiadając na pismo z dnia (...), znak: (...) w sprawie opłaty administracyjnej Ministerstwo Finansów wyjaśnia:
Zgodnie z brzmieniem art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) za wydane wypisy i wyrysy ze
studium lub planu miejscowego pobiera się opłatę administracyjną, w wysokości odpowiadającej
poniesionym kosztom ich przygotowania, zgodnie z przepisami o podatkach i opłatach lokalnych.
Jednocześnie z art. 18 i art. 19 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
(Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) wynika, że rada gminy może wprowadzać opłatę
administracyjną za czynności urzędowe wykonywane przez organy gminy, wójta (burmistrza,
prezydenta miasta), jeżeli czynności te nie są objęte przepisami o opłacie skarbowej oraz określić
zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawki tej opłaty, z tym że nie może
ona przekroczyć wysokości określonej w ustawie. Opłata administracyjna ma charakter
fakultatywny, co oznacza, że może być wprowadzona przez radę gminy, ale nie musi. Dopiero
podjęcie uchwały o wprowadzeniu opłaty administracyjnej od określonej czynności urzędowej
stanowi podstawę do jej pobierania przez organ podatkowy.
Powołany przepis ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, z którego
wynika nakaz pobierania opłaty administracyjnej należy uznać za przepis szczególny w stosunku
do treści art. 18 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Opłata administracyjna z tytułu
wydania wypisów i wyrysów ze studium lub planu miejscowego nie jest więc świadczeniem
fakultatywnym. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie określa jednak
stawek tej opłaty i zasad jej poboru. Kwestie te powinny być uregulowane w uchwale rady gminy
podjętej na podstawie powołanych przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Przedmiotem uchwały jest jedynie określenie stawek oraz zasad ustalania i poboru opłaty
administracyjnej za wydane wypisy i wyrysy, a nie jej wprowadzenie. Uchwała takiej treści musi
być podjęta na terenie każdej gminy, gdzie jest sporządzone studium lub plan zagospodarowania
przestrzennego. Jest ona niezbędna do realizacji ustawowego obowiązku pobierania opłaty
administracyjnej za wypisy i wyrysy. Niepodjęcie przez radę gminy tej uchwały uniemożliwia
pobór tej opłaty, co jest naruszeniem powołanego przepisu ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym.
Pismo Dyrektora Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 29 marca 2004 r.
nr LK-291/LP/04/AM/KM do Urzędu Gminy (...) w sprawie poboru podatków i opłat lokalnych,
podatku rolnego oraz podatku leśnego w drodze inkasa*
Odpowiadając na pismo z dnia (...) w sprawie poboru podatków i opłat lokalnych, podatku
rolnego oraz podatku leśnego w drodze inkasa, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:
33
Rada gminy może zarządzić pobór podatku od nieruchomości, podatku od posiadania psów,
opłat lokalnych: targowej, miejscowej i administracyjnej, a także podatku rolnego oraz podatku
leśnego od osób fizycznych w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia
za inkaso - o czym stanowią przepisy art. 6 ust. 12, art. 14 pkt 3 oraz art. 19 pkt 2 ustawy z dnia
12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.),
art. 6b ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 1993 r. Nr 94, poz. 431 ze
zm.) oraz art. 6 ust. 8 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200,
poz. 1682 ze zm.). Realizacja powyższych uprawnień powinna nastąpić poprzez określenie
inkasentów w formie uchwał, wskazujących cechy indywidualizujące inkasentów, w sposób na
tyle precyzyjny, aby nie budziły wątpliwości, na kogo obowiązek ten został nałożony oraz
poprzez określenie wysokości wynagrodzenia za inkaso.
Uchwała rady gminy określająca inkasentów oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso jest
aktem prawa miejscowego o charakterze wykonawczym, zgodnie bowiem z art. 40 ust. 1 ustawy
z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) na
podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa
miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.
Przepisy Konstytucji RP nadają aktom prawa miejscowego charakter konstytucyjnego źródła
prawa. Art. 87 ust. 2 Konstytucji stanowi, że źródłami powszechnie obowiązującego prawa
Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa
miejscowego. Natomiast, zgodnie z art. 94 Konstytucji, organy samorządu terytorialnego oraz
terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych
w ustawach, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych
organów. Oznacza to, że uchwały rady gminy stanowione zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy
o samorządzie gminnym na obszarze gminy, mają taką samą moc obowiązującą jak ustawy.
Z powyższego wynika, że poprzez określenie uchwałą rady gminy osoby inkasenta pomiędzy
gminą i inkasentem zostaje nawiązany stosunek administracyjno-prawny niewymagający dla
swej skuteczności wyrażenia woli przez adresata normy prawa miejscowego. Powyższe
stanowisko znajduje potwierdzenie, m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego
z 28 lutego 1992 r. sygn. akt SA/Po 1130/91 (zachowującym aktualność w obowiązującym stanie
prawnym), w którym NSA stwierdził, że rada gminy wyznaczając inkasentów (w tym przypadku)
podatku od posiadania psów, nie jest zobowiązana ani do wcześniejszego uzyskania zgody
zainteresowanych podmiotów, ani do zawarcia z nimi umów cywilnoprawnych.
Biorąc jednak pod uwagę specyficzny status osoby inkasenta jako podmiotu prawa
publicznego, w stosunku do którego mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w tym dotyczące
odpowiedzialności za pobrane przez inkasenta, a nie wpłacone w terminie podatki, rada gminy
określając uchwałą inkasentów powinna powiązać wykonywanie inkasa z innymi pełnionymi
przez osobę inkasenta funkcjami lub rodzajem prowadzonej przez niego działalności
gospodarczej. Stąd też wybór osoby inkasenta powinien być ograniczony do sołtysów, zarządców
nieruchomości, czy też osób prowadzących działalność gospodarczą w zakresie świadczenia np.
usług hotelarskich, czy prowadzenia targowisk.
34
W przypadku sołtysów będących radnymi należy rozważyć jednakże, czy powierzenie takim
osobom funkcji inkasenta nie spowoduje swoistego konfliktu interesów.
Organem podatkowym w przypadku wyżej wymienionych podatków i opłat jest bowiem
wójt, burmistrz, prezydent miasta. Organ podatkowy zgodnie z art. 30 ustawy Ordynacja
podatkowa jest obowiązany, w razie niedopełnienia przez inkasenta obowiązków polegających na
pobraniu od podatnika podatku i wpłaceniu go we właściwym terminie organowi podatkowemu,
wydać decyzję o odpowiedzialności podatkowej inkasenta, w której określa wysokość pobranego,
a niewpłaconego podatku. Organ podatkowy w takim przypadku określa również wysokość
odsetek za zwłokę. Ponadto organ podatkowy, na podstawie art. 272 oraz art. 281 Ordynacji
podatkowej jest uprawniony do dokonywania czynności sprawdzających oraz kontroli
podatkowej wobec inkasentów.
Z drugiej strony działalność wójta, stosownie do art. 18a ustawy o samorządzie gminnym,
podlega kontroli rady gminy. W tym celu rada powołuje komisję rewizyjną w skład, której
wchodzą radni. Do zadań komisji należy opiniowanie wykonania budżetu gminy i występowanie
z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi.
Jednocześnie stojąc na stanowisku, że połączenie funkcji radnego, sołtysa i inkasenta jest
możliwe, należy zwrócić uwagę, że rada gminy w uchwale nie tylko określa osobę inkasenta, lecz
także wysokość przysługującego mu wynagrodzenia. W takim przypadku zastosowanie znajdzie
art. 25a ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym radny nie może brać udziału
w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego.
Pismo Dyrektora Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 19 kwietnia 2004 r.
nr LK-2273/LP/03/PP do Urzędu Miasta w (...) w sprawie zakresu wyłączenia z opodatkowania
podatkiem od nieruchomości infrastruktury drogowej*
Odpowiadając na pismo znak (...), dotyczące interpretacji art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia
12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia.
Z dniem 9 grudnia 2003 r. wszedł w życie w nowym brzmieniu art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych, wprowadzony ustawą z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie
ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 200,
poz. 1953). Zgodnie z ww. przepisem opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają
"pasy drogowe wraz z drogami oraz obiektami budowlanymi związanymi z prowadzeniem,
zabezpieczeniem i obsługą ruchu".
Z wyjaśnień przesłanych przez Departament Dróg Publicznych w Ministerstwie
Infrastruktury przy pismach z dnia 03.02.2004 r. (znak: TP-2c/022/6/376964/03 oraz z dnia
11.03.2004 r. (znak: TP-3c/24/385708/04) dotyczących przepisów ustawy o drogach publicznych
wprowadzonych ww. ustawą o zmianie ustawy o drogach publicznych wynika, iż nowelizacja
przepisów miała charakter porządkujący i upraszczający niektóre procedury oraz pojęcia
stosowane w ustawie. Ponadto, dostosowała przepisy o drogach publicznych również do innych
35
przepisów prawnych, w tym do wymagań Konstytucji RP. Zamierzeniem ustawodawcy nie było
dokonywanie zmian stanowiących istotę dotychczasowych regulacji.
Należy podkreślić, że zgodnie z doktryną i orzecznictwem prawa podatkowego przepisy
dotyczące ulg i zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle. „Przepis
ustanawiający zwolnienie od podatku czyni wyłom w fundamentalnej w prawie podatkowym
zasadzie powszechności opodatkowania. Nie może on być zatem interpretowany w sposób
dowolny” (por. wyrok NSA z dnia 7 stycznia 1998 r. sygn. akt III SA 1237/96).
Powyższe oznacza, iż z zakresu obowiązku podatkowego mogą być wyłączone tylko te
przedmioty opodatkowania, które zostały określone w obowiązujących przepisach prawa. Nie
można tego rodzaju regulacji podatkowych traktować rozszerzająco, w oderwaniu od wykładni
funkcjonalnej i celowościowej przepisów.
W ustawie o podatkach i opłatach lokalnych nie została zawarta definicja pasa drogowego,
drogi czy obiektu budowlanego związanego z prowadzeniem, zabezpieczaniem i obsługą ruchu.
Nie definiują tych pojęć także ogólne przepisy prawa podatkowego. Zatem, zgodnie
z systematyką prawa, pojęć które nie zostały zdefiniowane w ustawie podatkowej, należy szukać
w innych aktach prawnych rangi ustawowej. Przykładem jest definicja „nieruchomości”, która
nie została określona w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, gdyż zawiera ją ustawa z dnia
23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Znaczenie nadane temu
pojęciu w przepisach prawa cywilnego jest tak samo rozumiane na gruncie innych dziedzin
prawa.
Definicje „pasa drogowego” oraz „drogi” zostały określone w ustawie z dnia 21 marca
1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 71, poz. 838 ze zm.). Zgodnie z art. 4 pkt 1
i pkt 2 cytowanej ustawy pasem drogowym jest wydzielony liniami granicznymi grunt wraz
z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty
budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu,
a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą, natomiast droga to budowla wraz
z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość
techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie
drogowym.
Z powyższego wynika, że użyte w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych sformułowania
tzn. „pasy drogowe wraz z drogami oraz obiektami budowlanymi związanymi z prowadzeniem,
zabezpieczeniem i obsługą ruchu” - odnoszą się do pojęć zawartych w ustawie o drogach
publicznych.
Zgodnie z art. 1 ustawy o drogach publicznych - drogą publiczną jest droga zaliczona na
podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie
z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych
przepisach szczególnych. Stosownie do art. 2 ust. 1 powołanej ustawy, drogi publiczne
ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe
i gminne.
36
Art. 2 ust. 3 tej ustawy stanowi, że ze względów funkcjonalno-technicznych drogi publiczne
dzielą się na klasy określone w warunkach technicznych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1
ustawy - Prawo budowlane, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.
Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca
1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430), wydanym na podstawie ustawy Prawo budowlane,
przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu, wykonywaniu dróg publicznych
i związanych z nimi urządzeń budowlanych, a także ich odbudowie, rozbudowie, przebudowie
oraz przy remontach objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę.
Wprowadzenie określeń „pasy drogowe wraz z drogami oraz obiektami budowlanymi
związanymi z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu” jest właściwe dla drogi
publicznej, ponieważ drogi inne niż publiczne nie wymagają posiadania infrastruktury związanej
z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą tego ruchu. Należy również zauważyć, że zgodnie
z § 3 pkt 1 ww. rozporządzenia, ilekroć w ww. rozporządzeniu jest mowa o drodze rozumie się
przez to drogę publiczną.
Sumując, drogi niezaliczone do jednej z powyższych kategorii dróg nie stanowią dróg
publicznych i nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od nieruchomości.
Podkreślenia wymaga fakt, iż z dniem 9 grudnia 2003 r. został zmieniony zakres przedmiotowy
wyłączenia infrastruktury drogowej z opodatkowania w porównaniu do zakresu w poprzednio
obowiązującym stanie prawnym. Z opodatkowania podatkiem od nieruchomości są wyłączone
obiekty budowlane (a zatem budynki i budowle) położone w pasach drogowych w rozumieniu
ustawy o drogach publicznych, o ile są związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą
ruchu. Należy zauważyć, że wyłączeniu podlegają pasy drogowe wraz z obiektami budowlanymi
związanymi z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą tego ruchu, a nie wszystkie obiekty
budowlane związane z realizacją tych zadań. Jeżeli obiekty budowlane związane
z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu będą położone poza pasem drogowym nie
będą wyłączone z opodatkowania podatkiem od nieruchomości.
Jednocześnie Ministerstwo Finansów informuje, iż zgodnie z art. 14 § 1 pkt 1 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) Minister Finansów
sprawuje jedynie ogólny nadzór w sprawach podatkowych, nie jest więc organem właściwym do
rozstrzygania konkretnej jednostkowej sprawy. Ponadto, powyższe wyjaśnienie nie stanowi
interpretacji wydanej w trybie art. 14 ustawy - Ordynacja podatkowa.
Pismo Dyrektora Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 17 maja 2004 r.
nr LK-467/LP/04/IP do Urzędu Gminy w (...) w sprawie ustalenia podatnika podatku od
nieruchomości od gruntów pod jeziorami*
Odpowiadając na pismo z dnia (...) znak: (...) w sprawie interpretacji przepisów ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych - Ministerstwo Finansów wyjaśnia.
37
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U.
z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) podatnikami podatku od nieruchomości są: osoby fizyczne, osoby
prawne oraz jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
− właścicielami (lub posiadaczami samoistnymi) nieruchomości lub obiektów budowlanych,
− użytkownikami wieczystymi gruntów,
− posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części,
stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego na podstawie
umowy zawartej z właścicielem, z Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu
prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych
niestanowiących odrębnych nieruchomości,
− posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części,
stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego bez tytułu
prawnego (z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania wchodzących w skład Zasobu
Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Lasów Państwowych).
Stosownie do treści art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115,
poz. 1229 ze zm.) gospodarowanie gruntami będącymi własnością Skarbu Państwa, pokrytymi
płynącymi wodami powierzchniowymi stanowiącymi własność publiczną, wykonują w imieniu
i na rzecz Skarbu Państwa organy wymienione w art. 11 ust. 1 tej ustawy, tj.:
1) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej - w stosunku do wód morza terytorialnego
oraz morskich wód wewnętrznych wraz z wodami Zatoki Gdańskiej,
2) Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej - w stosunku do wód istotnych dla
kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony przeciwpowodziowej, w szczególności wód
podziemnych oraz śródlądowych wód powierzchniowych:
a) w potokach górskich i ich źródłach,
b) w ciekach naturalnych, od źródeł do ujścia, o średnim przepływie z wielolecia równym lub
wyższym od 2,0 m3/s w przekroju ujściowym,
c) w jeziorach oraz sztucznych zbiornikach wodnych, przez które przepływają cieki,
o których mowa w lit. b),
d) granicznych,
e) w śródlądowych drogach wodnych,
3) dyrektor parku narodowego - w stosunku do wód znajdujących się w granicach parku,
4) marszałek województwa, jako zadanie z zakresu administracji rządowej wykonywane przez
samorząd województwa - w stosunku do wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na
potrzeby rolnictwa, służących polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby i ułatwieniu jej
uprawy, oraz w stosunku do pozostałych wód niewymienionych w pkt 1-3.
Zgodnie z art. 217 ust. 5a i ust. 6 wyżej powołanej ustawy do dnia 31 grudnia 2005 r.
w stosunku do jezior zaliczanych do wód, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2 i 4, uprawnienia
Skarbu Państwa w zakresie rybactwa śródlądowego wykonuje Agencja Nieruchomości Rolnych,
na warunkach określonych przepisami ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, a po upływie tego terminu, w miejsce Agencji
38
Nieruchomości Rolnych w umowy dotyczące wykonywania rybactwa śródlądowego wstępuje
z mocy prawa dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej.
Umowy zawarte z Agencją Nieruchomości Rolnych dotyczą dzierżawy prawa rybackiego
użytkowania jezior. Nie można więc uznać, że dzierżawcy tego prawa stają się posiadaczami
gruntów pod jeziorem.
Podatnikiem podatku od nieruchomości od tych gruntów jest ich właściciel, czyli Skarb Państwa,
w imieniu którego gruntami tymi gospodarują organy wymienione w art. 11 ust. 1 ustawy Prawo
wodne, z tym że zgodnie z art. 218a ust. 1 tej ustawy do dnia 31 grudnia 2005 r. określone
w ustawie zadania i kompetencje Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej wykonuje
minister do spraw właściwy do spraw gospodarki wodnej. Zatem to na tych podmiotach ciąży
obowiązek zapłaty w imieniu Skarbu Państwa podatku od nieruchomości od gruntów pod
jeziorami.
Pismo Dyrektora Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 2 czerwca 2004 r.
nr LK-375/LP/04/PP do Prezydenta Miasta (...) w sprawie zwolnienia z podatku od środków
transportowych pojazdów specjalnych*
Odpowiadając na pismo z dnia (...), znak: (...), w sprawie dotyczącej podatku od środków
transportowych - Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 9,
poz. 84 ze zm.) zwalnia się od podatku od środków transportowych środki transportowe
stanowiące zapasy mobilizacyjne, pojazdy specjalne oraz pojazdy używane do celów
specjalnych w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym.
Stosownie do art. 2 pkt 36 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.
U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do końca kwietnia 2004 r.,
pojazdem specjalnym był pojazd samochodowy lub przyczepa, konstrukcyjnie nie przeznaczone
do przewozu osób lub ładunków.
Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz
o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 92, poz. 884), od 1 maja br.,
została zmieniona definicja pojazdu specjalnego. Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 2 pkt 36
ustawy Prawo o ruchu drogowym, pojazdem specjalnym jest pojazd samochodowy lub przyczepa
przeznaczona do wykonywania specjalnej funkcji, która powoduje konieczność dostosowania
nadwozia lub posiadania specjalnego wyposażenia; w pojeździe tym mogą być przewożone
osoby i rzeczy związane z wykonywaniem tej funkcji.
Klasyfikacja pojazdów znajduje się w załączniku nr 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych
z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. Nr 192,
poz. 1878), w którym w tabeli nr 3 zatytułowanej „przeznaczenie pojazdów specjalnych”, pod
kodem nr 504 wymienia się pojazd „pomocy drogowej”.
39
W obowiązującym wcześniej rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej
z dnia 14 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych czynności organów związanych
z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. z 2001 r.
Nr 4, poz. 37), pojazd „pomocy drogowej” był również zakwalifikowany w tabeli zatytułowanej
„przeznaczenie pojazdów specjalnych”. Z powyższego wynika, że pojazd „pomocy drogowej”,
zgodnie z klasyfikacją obowiązującą od 25 marca 2001 r., jest pojazdem specjalnym.
Należy zauważyć, że w odpowiedzi na pytanie skierowane przez Departament Podatków
Lokalnych i Katastru Ministerstwa Finansów do Departamentu Transportu Drogowego
Ministerstwa Infrastruktury w sprawie określenia, które pojazdy należą do pojazdów specjalnych
oraz jakie wpisy w dowodach rejestracyjnych potwierdzają ten fakt, Ministerstwo Infrastruktury
poinformowało, że faktycznie o rodzaju pojazdu rozstrzyga data pierwszej rejestracji i wpis
w dowodzie rejestracyjnym. Zgodnie bowiem z § 17 rozporządzenia Ministra Transportu
i Gospodarki Morskiej z dnia 14 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych czynności organów
związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach oraz
zgodnie z § 15 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie
szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu
oraz wzorów dokumentów w tych sprawach, wpisy w dowodach rejestracyjnych, dokonywane
w dotychczas obowiązującym trybie zachowują swoją ważność.
W związku z powyższym, jeżeli wpis w dowodzie rejestracyjnym stanowi, że jest to pojazd
specjalny, to na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych pojazd
taki podlega zwolnieniu z podatku od środków transportowych.
Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego,
zgodnie z którym: „...w kompetencji organu podatkowego nie leży przekwalifikowanie pojazdu,
w zależności od tego, w jakich celach wykorzystuje go właściciel. Określając stawkę podatku,
organ uwzględnia dane techniczne pojazdu wynikające z dowodu rejestracyjnego...” (wyrok NSA
z 17.06.1994 r. sygn. akt SA/Gd 1411/93).
Jeżeli ustawodawca wskazał, że do wykonywania określonych zadań z zakresu klasyfikacji
pojazdów zostały powołane organy administracji - właściwe organy rejestrujące pojazdy, to
w ramach stosunku publicznoprawnego, wykluczył możliwość dokonania kwalifikacji pojazdu
przez inny organ administracji publicznej (np.: przez organ podatkowy). W kompetencji organu
podatkowego nie leży zakwalifikowanie pojazdu do odpowiedniej kategorii pojazdów, o których
mowa w przepisach prawa o ruchu drogowym.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 194 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja
podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), dokumenty urzędowe (tu: dowód rejestracyjny)
sporządzone w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy
publicznej stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Natomiast § 3 ww.
artykułu dopuszcza możliwość przeprowadzenia dowodu przeciwko dokumentom urzędowym.
Ponadto, stosownie do art. 180 § 1 cytowanej ustawy, w postępowaniu podatkowym, jako dowód
należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne
z prawem. Warto również podkreślić, że jeżeli podatnik kwestionuje wpisy w dowodzie
40
rejestracyjnym, powinien dążyć do ich zmiany. Zmiany takie mogą być dokonane jedynie przez
właściwy organ rejestrujący pojazdy.
Jednocześnie Ministerstwo Finansów informuje, że w sprawie ewentualnego wyjaśnienia
kwestii, dotyczącej przepisów wykonawczych do ustawy Prawo o ruchu drogowym, należy
zwrócić się do Ministerstwa Infrastruktury.
Pismo Dyrektora Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru z dnia 5 października 2004 r.
znak: LK-1102/LP/04/PP do Prezydenta Miasta (...) w sprawie powstania obowiązku w podatku
od środków transportowych (data pierwszej rejestracji w Polsce)*
Odpowiadając na pismo z dnia 2 września 2004 r., znak: Fn III/193/2004, dotyczące
interpretacji przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.
U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) - Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:
Zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych obowiązek podatkowy,
powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy
został zarejestrowany, a w przypadku nabycia środka transportowego już zarejestrowanego - od
pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został
nabyty.
Należy zauważyć, że regulacje dotyczące podatku od środków transportowych zostały
zawarte w Dyrektywie 1999/62/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady, z dnia 17 czerwca
1999 r. w sprawie pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów infrastruktury przez
pojazdy ciężarowe (Dz. Urz. WE L 187 z 20.7.1999), której przepisy w latach ubiegłych
implementowano do systemu prawa polskiego. Zgodnie z art. 4 cytowanej Dyrektywy, każde
Państwo Członkowskie ustala procedury nakładania i pobierania podatku od środków
transportowych. Podatek od środków transportowych jest nakładany na pojazdy zarejestrowane
w Państwach Członkowskich wyłącznie przez te państwa, w których pojazd jest zarejestrowany
(art. 5 Dyrektywy). Rejestracja pojazdu za granicą odbywa się zgodnie z przepisami
obowiązującymi na terenie danego kraju, co powoduje dla właściciela określone prawa
i obowiązki, w tym obowiązki podatkowe. Przepisy prawa obowiązujące na obszarze
Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie powstania obowiązku podatkowego w podatku od środków
transportowych, odnoszą się do pojazdu nabytego za granicą, tylko w przypadku jego rejestracji
w Polsce.
Zarejestrowanie środka transportowego, o którym mowa w ustawie o podatkach i opłatach
lokalnych, odbywa się na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu
drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515 ze zm.). Rejestracji pojazdu dokonuje organ
rejestrujący właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę właściciela. Organem
takim jest starosta lub w szczególnych przypadkach wojewoda.
Zgodnie z § 11 ust. 2 pkt 12 instrukcji w sprawie rejestracji pojazdów zawartej w załączniku
nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie
*
Prezentowane pisma Ministerstwa Finansów dostępne są na stronie internetowej http://www.mf.gov.pl
41
szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu
oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. Nr 192, poz. 1878), w odpowiedniej rubryce
dokumentu (dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego), stanowiącej o „dacie pierwszej
rejestracji” - wpisuje się dzień pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej. Zatem, data rejestracji pojazdu za granicą nie stanowi „daty pierwszej rejestracji”.
Z powyższego wynika, że do czasu rejestracji, na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,
sprowadzonego z zagranicy pojazdu (wcześniej zarejestrowanego lub zarejestrowanego po raz
pierwszy), nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych.
Obowiązek podatkowy w tym podatku powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany (również czasowo) na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
Ponadto, należy zwrócić uwagę, że w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 92,
poz. 884), obowiązującej od dnia 1 maja 2004 r., został dodany przepis art. 71 - ust. 7, zgodnie
z którym właściciel pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii
Europejskiej jest obowiązany zarejestrować pojazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia. Powyższe rozwiązanie spowoduje skrócenie czasu
pomiędzy nabyciem zarejestrowanego za granicą pojazdu, a jego „pierwszą rejestracją”
(w Polsce), która warunkuje powstanie obowiązku podatkowego.
ZMIANY WYBRANYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH OPUBLIKOWANE W DZIENNIKU
USTAW I MONITORZE POLSKIM, W OKRESIE OD SIERPNIA DO GRUDNIA 2004 r.
♦ Dz. U. Nr 200, poz. 2050
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 września 2004 r. w sprawie ustalenia mapy pomocy
regionalnej.
♦ Dz. U. Nr 200, poz. 2051
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia
Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 – 2006.
♦ Dz. U. Nr 200, poz. 2059
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 września 2004 r. w sprawie
warunków oraz trybu przekazywania danych o dłużnikach.
♦ Dz. U. Nr 201, poz. 2062
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. w sprawie wysokości minimalnego
wynagrodzenia za pracę w 2005 r.
42
♦ Dz. U. Nr 202, poz. 2069
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 września 2004 r. w sprawie przekazywania i zwrotu
środków na prefinansowanie Sektorowego Programu Operacyjnego Transport
♦ Dz. U. Nr 202, poz. 2070
środków na prefinansowanie Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności
Przedsiębiorstw.
♦ Dz. U. Nr 202, poz. 2076
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 września 2004 r.
w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom komisji wyborczych w wyborach
do Sejmu i do Senatu oraz trybu udzielania im dni wolnych od pracy.
♦ Dz. U. Nr 202, poz. 2077
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 września 2004 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom
obwodowych komisji do spraw referendum ogólnokrajowym oraz trybu udzielania im dni
wolnych od pracy.
♦ Dz. U. Nr 204, poz. 2086
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o drogach publicznych.
♦ Dz. U. Nr 202, poz. 2088
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 września 2004 r. w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o transporcie drogowym.
♦ Dz. U. Nr 207, poz. 2111
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 września 2004 r. w sprawie zaniechania poboru
podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) oraz
zwolnienia niektórych grup płatników z obowiązku pobrania podatku.
♦ Dz. U. Nr 208, poz. 2122
środków na prefinansowanie Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich.
♦ Dz. U. Nr 208, poz. 2123
środków na prefinansowanie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
♦ Dz. U. Nr 208, poz. 2128
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 września 2004 r. w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa.
43
♦ Dz. U. Nr 209, poz. 2129
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie opłaty za wydanie dowodu osobistego.
♦ Dz. U. Nr 209, poz. 2132
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 września 2004 r. w sprawie szczegółowej
klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze
źródeł zagranicznych.
♦ Dz. U. Nr 211, poz. 2148
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie wysokości opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i tablic
(tablicy) rejestracyjnych pojazdów.
♦ Dz. U. Nr 213, poz. 2155
Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz o zmianie ustawy
o biegłych rewidentach i ich samorządzie.
♦ Dz. U. Nr 213, poz. 2162
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 27 września 2004 r. w sprawie sposobu
i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne.
♦ Dz. U. Nr 214, poz. 2169
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 września 2004 r. w sprawie podziału części
równoważącej subwencji ogólnej dla gmin na rok 2005.
♦ Dz. U. Nr 214, poz. 2170
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 września 2004 r. w sprawie sposobu podziału
części równoważącej subwencji ogólnej dla powiatów na rok 2005.
♦ Dz. U. Nr 214, poz. 2171
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 września 2004 r. w sprawie podziału części
regionalnej subwencji ogólnej dla województw na rok 2005.
♦ Dz. U. Nr 214, poz. 2172
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 21 września 2004 r. w sprawie przyjęcia
Uzupełnienia programu operacyjnego – Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL dla Polski
2004 – 2006.
♦ Dz. U. Nr 214, poz. 2181
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 września 2004 r. w sprawie wyznaczenia
sądów rejonowych, które zakładają i prowadzą księgi wieczyste w systemie informatycznym.
♦ Dz. U. Nr 214, poz. 2182
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 września 2004 r. zmieniająca rozporządzenie
w sprawie określenia sądów rejonowych prowadzących księgi wieczyste.
44
♦ Dz. U. Nr 215, poz. 2185
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. w sprawie szczegółowych
warunków, trybu i sposobu postępowania w przypadku użycia broni palnej bojowej przez
strażników gminnych (miejskich).
♦ Dz. U. Nr 215, poz. 2186
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu
kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób
niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi
niepełnosprawnemu.
♦ Dz. U. Nr 217, poz. 2208
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 września 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich
wypełnienia oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach
statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2004.
♦ Dz. U. Nr 219, poz. 2222
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 października 2004 r. w sprawie
szczegółowego trybu przyznawania zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego,
stypendium i dodatku aktywizacyjnego.
♦ Dz. U. Nr 219, poz. 2224
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2004 r. w sprawie specjalizacji
z zakresu organizacji pomocy społecznej.
♦ Dz. U. Nr 219, poz. 2229
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 września 2004 r. w sprawie trybu nakładania
administracyjnych kar pieniężnych za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego
zezwolenia oraz za zniszczenie terenów zieleni, zadrzewień albo drzew lub krzewów.
♦ Dz. U. Nr 220, poz. 2233
środków na prefinansowanie programu operacyjnego Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL
dla Polski 2004 – 2006.
♦ Dz. U. Nr 224, poz. 2275
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 5 października 2004 r. w sprawie
warunków i trybu przyznawania dofinansowania zajęć sportowo – rekreacyjnych dla uczniów.
♦ Dz. U. Nr 225, poz. 2285
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2004 r. w sprawie wzorów
umów o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach Zintegrowanego Programu
Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 – 2006.
45
♦ Dz. U. Nr 226, poz. 2289
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 września 2004 r. w sprawie określenia wzorów
zeznania, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie zryczałtowanego
podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
♦ Dz. U. Nr 227, poz. 2297
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie umundurowania, legitymacji, dystynkcji znaków identyfikacyjnych strażników
gminnych (miejskich).
♦ Dz. U. Nr 227, poz. 2298
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru
protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
♦ Dz. U. Nr 229, poz. 2308
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 października 2004 r. w sprawie norm
szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej.
♦ Dz. U. Nr 233, poz. 2344
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 18 października 2004 r. w sprawie rodzin
zastępczych.
♦ Dz. U. Nr 235, poz. 2350
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 października 2004 r. w sprawie przyjęcia
Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Transport na lata 2004 - 2006.
♦ Dz. U. Nr 236, poz. 2355
Ustawy z dnia 10 września 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych oraz o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.
♦ Dz. U. Nr 236, poz. 2362
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na zalesianie
gruntów rolnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich.
♦ Dz. U. Nr 236, poz. 2363
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 października 2004 r. w sprawie szczegółowych
warunków realizacji w 2005 r. Rządowego Programu „Posiłek dla potrzebujących”.
♦ Dz. U. Nr 240, poz. 2406
Ustawa z dnia 8 października 2004 r. o zmianie ustawy o dodatkach mieszkaniowych.
♦ Dz. U. Nr 240, poz. 2408
Ustawa z dnia 8 października 2004 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o gospodarce
nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
46
♦ Dz. U. Nr 240, poz. 2410
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2004 r. w sprawie określenia gmin
i miejscowości, w których stosuje się szczególnie zasady odbudowy, remontów i rozbiórek
obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu.
♦ Dz. U. Nr 243, poz. 2432
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 października 2004 r. w sprawie numeracji
porządkowej nieruchomości.
♦ Dz. U. Nr 245, poz. 2461
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 5 listopada 2004 r. w sprawie określenia
zryczałtowanej kwoty na utrzymanie dziecka oraz stawek na bieżące funkcjonowanie placówki
rodzinnej.
♦ Dz. U. Nr 245, poz. 2464
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 listopada 2004 r. w sprawie wzoru
wniosku o przyznanie pomocy finansowej na wspieranie grup producentów rolnych objętej
planem rozwoju obszarów wiejskich.
♦ Dz. U. Nr 246, poz. 2467
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 października 2004 r. w sprawie informacji
przekazywanych Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w celu wydania opinii
o planowanej pomocy publicznej.
♦ Dz. U. Nr 247, poz. 2473
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2004 r. w sprawie zakresu i sposobu
wykonywania przez strażników gminnych (miejskich) niektórych czynności.
♦ Dz. U. Nr 247, poz. 2475
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie wskaźników przyrostu
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2005 r.
♦ Dz. U. Nr 249, poz. 2496
Rozporządzanie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie refundacji ze
środków Funduszu Pracy kosztów szkoleń oraz wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia
społeczne od refundowanych wynagrodzeń.
♦ Dz. U. Nr 250, poz. 2505
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 listopada 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie sprawozdawczości budżetowej.
♦ Dz. U. Nr 252, poz. 2523
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2004 r. w sprawie wzoru deklaracji na
podatek od środków transportowej.
♦ Dz. U. Nr 253, poz. 2532
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 listopada 2004 r. w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o opłacie skarbowej.
47
♦ Dz. U. Nr 255, poz. 2560
Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 10 listopada 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie zasad wynagradzania pracowników niektórych instytucji kultury.
♦ Dz. U. Nr 256, poz. 2572
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 listopada 2004 r. w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oświaty
♦ Dz. U. Nr 257, poz. 2575
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie trybu
składania wniosków o dofinansowanie realizacji projektów w ramach Zintegrowanego Programu
Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006.
♦ M. P. Nr 38, poz. 674
Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 września 2004 r. w sprawie
wysokości odsetek należnych z tytułu nie przekazanych w terminie składek do otwartego
funduszu emerytalnego.
♦ M. P. Nr 39, poz. 691
Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie ogłoszenia kwot,
o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych.
♦ M. P. Nr 39, poz. 693
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 września 2004 r. w sprawie wysokości górnych
jednostkowych stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2005.
♦ M. P. Nr 39, poz. 695
Obwieszczenie Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 8 września 2004 r.
w sprawie wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie w IV
kwartale 2004 r.
♦ M. P. Nr 40, poz. 705
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 14 września 2004 r. w sprawie górnych i dolnych
granic stawek opłat eksploatacyjnych na rok 2005.
♦ M. P. Nr 40, poz. 706
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wysokości stawek kar
za przekroczenie warunków wprowadzenia ścieków do wód lub do ziemi oraz za przekroczenie
dopuszczalnego poziomu hałasu, na rok 2005.
♦ M. P. Nr 42, poz. 740
Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 września 2004 r. w sprawie
przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze działania powiatowych urzędów pracy.
♦ M. P. Nr 43, poz. 753
Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 8 października 2004 r. w sprawie stawek podatku od
środków transportowych obowiązujących w 2005 r.
48
♦ M. P. Nr 43, poz. 763
Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 14 października 2004 r.
w sprawie wskaźnika cen detalicznych towaru i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych
trzech kwartałów 2004 r.
♦ M. P. Nr 43, poz. 765
Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 15 października 2004 r.
w sprawie średniej ceny skupu żyta za okres pierwszych trzech kwartałów 2004 r.
♦ M. P. Nr 44, poz. 779
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 28 października 2004 r. w sprawie stawek opłat za
usunięcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni na rok 2005.
♦ M. P. Nr 44, poz. 781
Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 20 października 2004 r. w sprawie
średniej ceny sprzedaży drewna, obliczonej według średniej ceny drewna uzyskanej przez
nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały 2004 r.
♦ M. P. Nr 46, poz. 794
Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 26 października 2004 r. w sprawie wysokości górnych
granic stawek kwotowych w podatkach i opłatach lokalnych.
♦ M. P. Nr 48, poz. 833
Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie
przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2004 r.
♦ M. P. Nr 49, poz. 848
Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie stawek karty
podatkowej, kwoty do której można wykonywać świadczenia przy prowadzeniu niektórych usług
z wyjątkiem świadczeń dla ludności oraz kwartalnych stawek ryczałtu od przychodów
proboszczów i wikariuszy, obowiązujący w 2005 r.
♦ M. P. Nr 49, poz. 852
Obwieszczenie Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 listopada 2004 r. w sprawie
wskaźnika waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w I kwartale 2005 r.
♦ M. P. Nr 49, poz. 854
Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 listopada 2004 r. w sprawie
kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia oraz
kwot granicznych przychodu w 2004 r.
♦ M. P. Nr 49, poz. 855
Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 listopada 2004 r. w sprawie
kwoty przychodu odpowiadającej 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za III kwartał
2004 r. ogłoszonego do celów emerytalnych.
49
♦ M. P. Nr 51, poz. 873
Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 listopada 2004 r. w sprawie
wskaźnika cen dóbr inwestycyjnych za III kwartał 2004 r.
Zestawiła Maria Gerus
Naczelnik Wydziału Informacji, Analiz i Szkoleń
Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Bydgoszczy
ZMIANY W SPRAWOZDAWCZOŚCI BUDŻETOWEJ
W związku z wprowadzeniem w ustawie o finansach publicznych, podstaw prawnych do
udzielania z budżetu państwa pożyczek na finansowanie zadań realizowanych z udziałem
środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej w ramach funduszy strukturalnych
i Funduszu Spójności zaszła konieczność uregulowania sprawozdawczości w tym zakresie.
Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 17 listopada 2004 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Zostało ono opublikowane w Dzienniku Ustaw
Nr 250, poz. 2505.
W zakresie dotyczącym sprawozdawczości jednostek samorządu terytorialnego dokonano
następujących zmian:
1. w sprawozdaniu Rb-NDS - rozszerzono zakres informacji dotyczącej przychodów
i rozchodów o kredyty i pożyczki uzyskane na prefinansowanie programów i projektów
finansowanych z udziałem środków z Unii Europejskiej, otrzymane z budżetu państwa oraz
kredyty i pożyczki uzyskane na realizację w/w programów, otrzymane z innych źródeł,
2. w sprawozdaniu Rb-Z - w części dotyczącej danych uzupełniających wprowadzono
informacje o kredytach i pożyczkach w podziale na kwoty stanowiące udział własny oraz na
pokrycie wydatków unijnych (oraz o emitowanych papierach wartościowych) zaciągniętych
(wyemitowanych) na realizację programów i projektów finansowanych z udziałem środków
z UE, z wyszczególnieniem środków otrzymanych z budżetu państwa, w tym
długoterminowych oraz otrzymanych z innych źródeł, w tym długoterminowych,
Ponadto:
3. w zakresie sprawozdania Rb-27S - uaktualniono podstawę prawną dotyczącą udzielanych
przez gminy ulg i zwolnień podatkowych (obecnie reguluje to art. 18 ustawy z 13 listopada
2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego),
4. w związku z koniecznością dokonywania przez Ministra Finansów szczegółowego
monitorowania poziomu zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego oraz bieżącej oceny
50
kondycji tych jednostek, rozszerzono zakres informacji dotyczącej zobowiązań o dane
o zobowiązaniach, wynikających z zawartych umów o odroczonym terminie płatności, na
okres dłuższy niż 6 miesięcy, przypadającym w latach następnych,
5. podjęte zostały prace nas dostosowaniem informatycznego systemu sprawozdawczości
budżetowej do zmian wprowadzonych powyższym rozporządzeniem.
Rozporządzenie wchodzi w życie po 14 dniach od dnia ogłoszenia i ma zastosowanie po raz
pierwszy do sporządzenia sprawozdań za najbliższy okres sprawozdawczy następujący po dniu
wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
Źródło: www.mf.gov.pl
KALENDARIUM BUDŻETOWE
Jednostki samorządu terytorialnego przesyłają do Regionalnej Izby Obrachunkowej
sprawozdania w terminach wynikających z rozporządzeń Ministra Finansów z dnia:
1) 13 marca 2001 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej. 6
2) 10 grudnia 2001 roku w sprawie rodzajów zasad sporządzania sprawozdań w zakresie
państwowego długu publicznego oraz poręczeń i gwarancji jednostek sektora finansów
publicznych, 7
3) 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości oraz planów kont dla
budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek
sektora finansów publicznych.8
Do dnia 10 lutego 2005 r.
Rb-27ZZ - kwartalne sprawozdanie z wykonania planu dochodów związanych z realizacją zadań
z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu
terytorialnego ustawami,
– podlegają przekazaniu przez zarządy jednostek samorządu terytorialnego w formie
dokumentu dysponentowi przekazującemu dotację oraz są przekazywane do wiadomości
regionalnej izbie obrachunkowej,
– ocena poprawności ich sporządzenia pozostaje w gestii dysponentów głównych.
Rb-33 – półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania planów finansowych funduszy celowych
dotyczące Państwowego Funduszu Zasobów Geodezyjnych i Kartograficznych szczebla
powiatowego i wojewódzkiego,
6
Dz. U. Nr 24, poz. 279 z późn. zm.
Dz. U. Nr 148, poz. 1653.
8
Dz. U. Nr 153, poz. 1752.
7
–
51
jednostki samorządu terytorialnego przekazują sprawozdania w formie dokumentu do
Głównego Geodety Kraju i regionalnych izb obrachunkowych.
Rb-50 - kwartalne sprawozdanie o dotacjach/wydatkach związanych z wykonywaniem zadań
z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu
terytorialnego ustawami,
– zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają sprawozdania w formie dokumentu
dysponentowi głównemu przekazującemu dotację,
– do wiadomości przedkładane są regionalnej izbie obrachunkowej oraz delegaturze
Najwyższej Izby Kontroli.
•
Rb-27S - miesięczne/roczne sprawozdanie z wykonania planu dochodów budżetowych
jednostek samorządu terytorialnego - zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają
w formie dokumentu oraz elektronicznie,
•
Rb-28S - miesięczne/roczne sprawozdanie z wykonania planu wydatków budżetowych
jednostek samorządu terytorialnego - zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają
•
Rb-Z - kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz
gwarancji i poręczeń obejmujące zbiorczo wszystkie jednostki budżetowe, zakłady
budżetowe, gospodarstwa pomocnicze oraz fundusze celowe nie posiadające osobowości
prawnej - zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają w formie dokumentu oraz
elektronicznie,
•
Rb-N - kwartalne sprawozdanie o stanie należności obejmujące zbiorczo wszystkie jednostki
budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze oraz fundusze celowe nie
posiadające osobowości prawnej - zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają
w formie dokumentu i w formie elektronicznej,
•
Rb-NDS - kwartalne sprawozdanie o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego
- zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają w formie dokumentu oraz
elektronicznie,
•
Rb-PDP - półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania podstawowych dochodów
podatkowych gminy i miasta na prawach powiatu - zarządy jednostek samorządu
terytorialnego. składają w formie dokumentu do regionalnej izby obrachunkowej
w 2 egzemplarzach oraz elektronicznie,
•
Rb-30 - półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania planów finansowych zakładów
budżetowych - zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają w formie dokumentu
oraz elektronicznie,
52
•
Rb-31 - półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania planów finansowych gospodarstw
pomocniczych - zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają w formie dokumentu
oraz elektronicznie,
•
Rb-32 - półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania planów finansowych środków
specjalnych jednostek budżetowych - zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają
•
Rb-33 - półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania planów finansowych funduszy
celowych nie posiadających osobowości prawnej - zarządy jednostek samorządu
terytorialnego składają w formie dokumentu oraz elektronicznie.
Zarządy jednostek samorządu terytorialnego składają na odrębnych formularzach Rb-Z
i Rb-N, sprawozdania „w zakresie państwowego długu publicznego oraz poręczeń i gwarancji”
wykazując dane z jednostek sektora finansów publicznych posiadających osobowość prawną,
w szczególności dotyczy to:
− samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
− samorządowych instytucji kultury,
− funduszy celowych posiadających osobowość prawną (Wojewódzki Fundusz Gospodarki
Wodnej i Ochrony Środowiska),
− samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu
wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa
handlowego.
Sprawozdania zbiorcze (na podstawie sprawozdań jednostkowych) dotyczące tych jednostek,
przekazywane są przez zarządy jednostek samorządu terytorialnego do regionalnej izby
obrachunkowej w postaci dokumentów na formularzach Rb-Z i Rb-N pochodzących z wydruku
ze specjalnego programu zapisanego w excelu oraz w postaci elektronicznej.
Do dnia 31 marca 2005 r.
Zarząd powiatu i województwa oraz wójt (burmistrz, prezydent miasta) przedstawia organowi
stanowiącemu sprawozdanie roczne z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego,
zawierające zestawienie zrealizowanych dochodów i wydatków wynikające z zamknięć rachunków
budżetów jednostki samorządu terytorialnego, w szczegółowości nie mniejszej niż w uchwale
budżetowej. Sprawozdanie to jest przesyłane do regionalnej izby obrachunkowej celem
zaopiniowania.
Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwala, najpóźniej do dnia 31 marca
roku budżetowego, budżet jednostki. Po tym terminie, w przypadku nieuchwalenia budżetu,
ustają kompetencje organu stanowiącego do jego uchwalenia. W tym przypadku - budżet
w zakresie obowiązanych zadań własnych oraz zleconych ustala regionalna izba obrachunkowa.
53
Do dnia 30 kwietnia 2005 r.
Zarządy jednostek samorządu terytorialnego sporządzają, a następnie przedkładają do
regionalnej izby obrachunkowej sprawozdania finansowe za 2004 r.:
1)
„Bilans z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego”,
według załącznika nr 4 do rozporządzenia z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych
zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu
terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych,
– bilans sporządza się w złotych, wyłącznie na podstawie własnych ksiąg rachunkowych
jednostki, bilans z wykonania budżetu jest bilansem jednostkowym i powinien
odzwierciedlać dane wskazane w tych księgach – w zaokrągleniu do złotych).
2) Bilans zbiorczo, według załącznika nr 5 do ww. rozporządzenia,
–
–
bilans ten sporządza się w tysiącach złotych,
sporządza się oddzielnie dla:
a) jednostek budżetowych (do których włączone są również bilanse wszystkich
jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego),
b) wszystkich zakładów budżetowych,
c) wszystkich gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych.
Dla rzetelności i przejrzystości bilansu należy w formie załącznika zamieścić informację
dotyczącą między innymi zobowiązań i należności, udzielonych gwarancji i poręczeń.
Jednostki samorządu terytorialnego sporządzają skonsolidowany bilans jednostki samorządu
terytorialnego, według wzoru określonego w załączniku nr 7 do ww. rozporządzenia,
– bilans skonsolidowany sporządza się w zaokrągleniu do tysiąca złotych, w terminie trzech
miesięcy od otrzymania ostatniego sprawozdania podlegającego konsolidacji,
– w celu sporządzenia tego bilansu stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 6 ustawy
o rachunkowości, 9
– skonsolidowany bilans pozostaje w jednostce samorządu terytorialnego.
Pomoc publiczna
–
–
9
Na podstawie:
ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy
publicznej, 10
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004r. w sprawie sprawozdań
o udzielonej pomocy publicznej oraz sprawozdań o zaległych należnościach przedsiębiorców
z tytułu świadczeń na rzecz sektora finansów publicznych, 11
Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
Dz. U. Nr 123, poz. 1291.
11
Dz. U. Nr 196, poz. 2014.
10
54
podmiot udzielający pomocy publicznej sporządza sprawozdania w zakresie udzielonej pomocy
i przedstawia je Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta, natomiast organy
właściwe do poboru należności sporządzają i przekazują ministrowi właściwemu do spraw
finansów sprawozdania o zaległościach przedsiębiorców we wpłatach świadczeń należnych na
rzecz sektora finansów publicznych
Sprawozdania o udzielonej pomocy publicznej
–
–
–
–
–
jednostki samorządu terytorialnego przekazują sprawozdania w formie elektronicznej za
pośrednictwem regionalnych izb obrachunkowych,
sprawozdania o udzielonej pomocy publicznej sporządza się za każdy kwartał i za okres
całego roku
– sprawozdania za czwarty kwartał należy przekazać w terminie 30 dni od dnia
zakończenia kwartału,
– sprawozdania roczne – w terminie 60 dni od zakończenia roku kalendarzowego,
sprawozdania sporządza się zgodnie z instrukcją do rozporządzenia,
powinny one zawierać w szczególności informacje o beneficjentach pomocy oraz
o rodzajach, formach, wielkości i przeznaczeniu udzielonej pomocy,
podmioty udzielające pomocy przekazują sprawozdania przez teletransmisję danych
w formie elektronicznej (na formularzu udostępnionym przez Prezesa Urzędu w powszechnie
dostępnej sieci teleinformatycznej),
Sprawozdania o zaległościach przedsiębiorców we wpłatach świadczeń należnych na rzecz
sektora finansów publicznych
–
jednostki samorządu terytorialnego przekazują sprawozdania w formie elektronicznej, za
pośrednictwem regionalnych izb obrachunkowych.
– kwoty zaległości oraz kwoty odsetek w sporządzonych sprawozdaniach o zaległych
należnościach przedsiębiorców z tytułu świadczeń na rzecz sektora finansów publicznych
należy podawać w tysiącach złotych polskich, zaokrąglonych do pełnych tysięcy złotych,
– sprawozdania należy sporządzać w rachunku narastającym.
sprawozdanie sporządza się według stanu na koniec każdego kwartału roku kalendarzowego
i przekazuje w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału.
Szanowni Państwo,
w związku z licznymi wątpliwościami wnoszonymi przez Państwa, a dotyczącymi
przekazywania sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej Regionalna Izba Obrachunkowa
w Bydgoszczy informuje za Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, iż sprawozdania
te winny być przekazywane przez organ nadzoru zbiorczo - na jednym arkuszu (obecny
arkusz sprawozdania daje taką możliwość), z uwzględnieniem pomocy udzielonej przez
55
jednostki organizacyjne jak np. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie czy Powiatowy Urząd
Pracy. Zgodnie z art. 32 ust. 7 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach
dotyczących pomocy publicznej jednostki organizacyjne przekazują przedmiotowe
sprawozdania za pośrednictwem organów je nadzorujących.
Ewa Chojecka
Starszy Specjalista WIAS
Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Bydgoszczy

ii. informacje - Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy

Transkrypt

Podobne dokumenty

2005-12-22-zdwp-zwgm-ziemi-

Slowo Prezesa

Uchwała Nr RIO

Uchwała nr 21/93/2008 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej

Zastępca preZesa regionalnej iZby obrachunkowej w katowicach

Uchwała Nr SO.-0952/19/18/200 Regionalnej Izby Obrachunkowej

Uchwała nr : RIO-R / 18 /11 w sprawie : opinii o możliwość