Zastosowanie Skali Gotowości Szkolnej (SGS)

Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
Załącznik nr 5
Zastosowanie Skali Gotowości Szkolnej (SGS)
i Kryteriów Gotowości Edukacyjnej Pięciolatka (GE-5)
w roku szkolnym 2008/2009 1
Skala Gotowości Szkolnej (SGS) jest obserwacyjną metodą dla nauczycieli, wystandaryzowaną
i opublikowaną (2006) wraz z podręcznikiem, zawierającym szczegółową instrukcję jej stosowania.
Kryteria Gotowości Edukacyjnej Pięciolatka (GE-5), to adaptacja arkusza obserwacyjnego Skali
Gotowości Szkolnej w związku z projektowaną
reformą systemu edukacji. Arkusz GE-5 jest
przeznaczony do przeprowadzenia obserwacji wstępnej w styczniu - lutym 2009.
1. Ocena gotowości do nauki w szkole
Proponujemy nauczycielom dwukrotne przeprowadzenie obserwacji dzieci w ciągu roku
poprzedzającego decyzję rodziców o rozpoczęciu przez dzieci nauki w I klasie szkoły podstawowej.
Wyróżnić można zatem:
- obserwację wstępną, przeprowadzoną przez nauczyciela pod koniec pierwszego lub na
początku drugiego semestru (styczeń – luty 2009) z zastosowaniem arkusza obserwacyjnego
GE-5,
- obserwację gotowości dzieci do nauki w szkole przeprowadzoną na zakończenie roku
szkolnego (maj – czerwiec 2009) z zastosowaniem arkusza obserwacyjnego SGS.
Celem obserwacji wstępnej jest udzielenie przez nauczyciela odpowiedzi na pytanie
•
co ułatwi, a co utrudni dziecku osiągnięcie gotowości do nauki w szkole,
•
udzielenie rodzicom informacji o zachowaniach i umiejętnościach dziecka,
•
zaplanowanie treści i form wspomagania rozwoju i przygotowania dziecka do nauki w
szkole, w tym zaproponowanie dzieciom udziału w zorganizowanych zajęciach.
Wyniki obserwacji wstępnej, przeprowadzonej w styczniu-lutym mają jakościowy charakter.
Zarejestrowanie zachowań i umiejętności dziecka oraz dokonanie ich jakościowej analizy ułatwi
nauczycielowi realizację powyższych celów. Nauczyciel powinien brać pod uwagę to, że pewne
umiejętności mogą się pojawić dopiero pod koniec pobytu dziecka w oddziale przedszkolnym lub na
zajęciach zorganizowanych w szkole. Przypomnijmy tu, że w stosunku do małych dzieci nie można
stawiać rygorystycznych wymagań a za brak umiejętności dziecko nie może być negatywnie oceniane
lub w inny sposób karane przez rodziców, opiekunów i nauczycieli.
1
Materiał opracowany z wykorzystaniem fragmentów Podręcznika do Skali Gotowości Szkolnej A.
Frydrychowicz, E. Koźniewska, A. Matuszewski, E. Zwierzynska CMPPP, 2006
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich w
osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
Celem obserwacji przeprowadzanej na koniec roku jest:
•
określenie przez nauczyciela stopnia gotowości dziecka do nauki w szkole
w wyróżnionych podskalach SGS,
•
udzielenie rodzicom dziecka informacji o zachowaniach i umiejętnościach dziecka, które
ułatwią mu lub utrudnią naukę w szkole.
Wyniki obserwacji przeprowadzonej w maju-czerwcu mogą być poddane analizie ilościowej. Jest
to możliwe dzięki standaryzacji metody. Odpowiedziom nauczyciela zaznaczonym na arkuszu
obserwacyjnym przypisane są liczby od 1 do 4. Wyniki mogą być sumowane i interpretowane jako
stopnie gotowości szkolnej. Informacja o stopniu gotowości szkolnej, obok jakościowej analizy
wyników obserwacji, jest ważna dla rodziców i nauczycieli przy podejmowaniu ważnych decyzji
dotyczących dalszej edukacji dziecka, a przekazana nauczycielom w szkole (za zgodą rodziców),
ułatwi im zaplanowanie pracy z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dziecka.
2. Przebieg obserwacji
Czas i warunki obserwacji
Przed zastosowaniem arkuszy obserwacyjnych GE-5 i SGS nauczyciele powinni dokładnie
zapoznać się z ich treścią a w przypadku SGS – ze sposobem posługiwania się metodą, sposobem
obliczania i interpretowania wyników. Ważne jest przedstawienie arkuszy obserwacyjnych rodzicom
dzieci i uzyskanie zgody na ich wykorzystanie.
Nauczyciele mogą prowadzić obserwację zachowania i umiejętności dzieci podczas realizacji
zaplanowanych zajęć. Zakładamy, że w naturalnych warunkach nauczyciele będą mieć możliwość
obserwacji:
•
udziału dzieci w grupowych zajęciach i zabawach,
•
indywidualnej aktywności zadaniowej,
•
porozumiewania się z osobami dorosłymi i rówieśnikami,
•
sposobu radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach,
•
sprawności ruchowej i manualnej dziecka.
Zakładamy także, że różnorodność zajęć właściwa wychowaniu przedszkolnemu zapewni
nauczycielowi szerokie pole obserwacji umiejętności poznawczych, przeżyć i zainteresowań dziecka.
Wybór roboczego sposobu rejestrowania spostrzeżeń pozostawiamy nauczycielom.
Obserwacja wstępna GE-5 w przedszkolu może być prowadzona przez dwa tygodnie.
Na obserwację wstępną podczas zajęć organizowanych w szkole przeznaczono 8 godzin.
Obserwacja SGS na koniec roku w przedszkolu powinna być prowadzona przez dwa tygodnie. W
ciągu tych dwóch tygodni nauczyciel powinien obserwować nie więcej niż 10 dzieci uczestniczących
w zajęciach całej grupy. Gdyby obserwacja była prowadzona w łączonej grupie dzieci urodzonych
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
2
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
w 2002r i 2003r wskazane byłoby oddzielne obserwowanie podgrupy dzieci młodszych i starszych.
Powyższe warunki powinny być spełnione przy stosowaniu SGS ze względu na warunki prowadzenia
badań standaryzacyjnych.
Obserwacja w szkole będzie prowadzona podczas zajęć zorganizowanych dla dzieci. Na zakończenie
zajęć nauczyciel wypełni arkusz obserwacyjny SGS. W tym przypadku, który odbiega od warunków
standaryzacji metody wyniki obserwacji powinny być szczególnie ostrożnie interpretowane.
Materiały i pomoce do obserwacji z zastosowaniem GE-5 i SGS
Autorzy metody zakładali, że obserwacja będzie odbywać się w naturalnych, przedszkolnych
warunkach a nauczyciel i dzieci będą dysponować zabawkami, książeczkami itp. Dlatego dla potrzeb
obserwacji przeprowadzanej w szkole należy, w miarę możliwości odtworzyć przedszkolne
wyposażenie sali.
Przed zastosowaniem SGS nauczyciel powinien zgromadzić potrzebne materiały. Do
przeprowadzenia obserwacji potrzebne są następujące materiały i pomoce:
-
papier do rysowania A-4,
-
miękka plastelina (6 kolorów),
-
ołówki HB,
-
kredki (12 kolorów),
-
pędzle do malowania grube i średnie,
-
farby plakatowe (6 kolorów w pudełku),
Jest to standardowe wyposażenie oddziału przedszkolnego w materiały do zajęć plastycznych i
zadań grafomotorycznych. Ponadto do obserwacji sprawności motorycznej, manualnej oraz percepcji i
koordynacji wzrokowo-ruchowej dzieci potrzebne są:
-
trzy piłki - każda innej wielkości ( średnica piłek: od 7 cm do około 20 cm),
-
stempelki
(korzystne byłyby 3 zestawy) w kształcie liter alfabetu, w kształcie cyfr oraz w
kształcie figur geometrycznych lub zwierzątek,
-
drobne klocki typu Lego plastikowe, 200 sztuk, spakowane w 1 wiaderko,
-
puzzle (realistyczne obrazki z wyłączeniem kreskówek, sytuacje zabawy i życia codziennego,
zwierzęta)
1 komplet / 30 - 40 elementów; wymiar obrazka A-4
1 komplet / 50 - 60 elementów; wymiar obrazka A-4
1 komplet / 70 - 100 elementów; wymiar obrazka A-4
i łatwiejsze do ułożenia układanki.
Stempelki w ocenie wielu nauczycieli i terapeutów są użyteczne w ocenie umiejętności dzieci a także
w motywowaniu dzieci do aktywnego uczestniczenia w zajęciach.
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
3
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
Sposób posługiwania się arkuszem obserwacyjnym przez nauczyciela
Przed rozpoczęciem obserwacji należy:
-
zapoznać się z metodą, to jest przeczytać uważnie treść arkusza zapisu;
-
przygotować materiały i pomoce;
-
wybrać grupę dzieci do obserwacji, zgodnie z opisanymi warunkami.
Zadaniem nauczyciela jest obserwowanie czy i w jakim stopniu wybrane dziecko przejawia
wymienione w arkuszu zachowania i umiejętności a po upływie czasu przeznaczonego na obserwację
zanotowanie wyników na arkuszu zapisu. Wybraną odpowiedź należy zaznaczyć w odpowiedniej
kolumnie po prawej stronie arkusza zapisu.
-
tak oznacza, że dane zachowanie lub umiejętność zdecydowanie pojawia się u dziecka,
-
raczej tak oznacza, że nauczyciel zaobserwował dane zachowanie lub umiejętność, ale nie jest
ono utrwalone,
-
raczej nie oznacza, że dane zachowanie lub umiejętność pojawia się bardzo rzadko,
-
nie oznacza, że dane zachowanie lub umiejętność nie zostało przez nauczyciela zauważone.
Wyniki obserwacji wstępnej z zastosowaniem arkusza GE-5 mogą być analizowane wyłącznie
jakościowo.
Wyniki obserwacji z zastosowaniem arkusza SGS mogą być analizowane pod względem
ilościowym (opis procedury obliczania wyników poniżej)
Dla arkusza SGS
Stwierdzonym stopniom przejawiania przez dziecko danego typu zachowania czy umiejętności są
przyporządkowane liczby od 1 do 4 wykorzystywane przy analizie ilościowej wyników.
-
tak (1) oznacza, że dane zachowanie lub umiejętność zdecydowanie pojawia się u dziecka,
-
raczej tak (2) oznacza, że nauczyciel zaobserwował dane zachowanie lub umiejętność, ale nie jest
ono utrwalone,
-
raczej nie (3) oznacza, że dane zachowanie lub umiejętność pojawia się bardzo rzadko,
-
nie (4) oznacza, że dane zachowanie lub umiejętność nie zostało przez nauczyciela zauważone.
Po wypełnieniu arkusza zapisu, trzeba skorzystać ze zbiorczego arkusza wyników – tabeli
Podsumowanie wyników obserwacji. Do tabeli zbiorczej należy wpisać liczby odpowiadające
poszczególnym stopniom przejawiania przez dziecko zachowań i umiejętności dziecka (od „tak” do
„nie”) w podziale na poszczególne podskale.
Uwaga. Niektóre pozycje Skali mówią o braku korzystnych dla dziecka umiejętności i o wystąpieniu
zachowań, które są przejawem trudności. Zostały one zaznaczone na arkuszu Podsumowanie
wyników obserwacji
kolorem czerwonym i znakiem minus (-) a przy obliczaniu są
odejmowane od całościowego wyniku.
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
4
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
Oczywiście, nie należy na potrzeby obserwacji specjalnie stwarzać sytuacji trudnych dla
dziecka lub nakłaniać dziecko do działań, których wykonania odmawia
3. Obliczanie wyników SGS
Obliczanie wyników SGS dotyczy obserwacji prowadzonej na koniec roku w maju – czerwcu
2009r. W celu obliczenia wyniku Skali Gotowości Szkolnej (SGS) proponujemy aby nauczyciel :
•
oznaczył znakiem X wybraną odpowiedź na arkuszu zapisu SGS,
•
wpisał w tabeli na arkuszu Podsumowanie wyników obserwacji punkty odpowiadające
poszczególnym odpowiedziom,
•
obliczył sumę wyników,
•
obliczył wynik przeliczony,
•
określił stopień gotowości szkolnej.
Uwaga. Wszystkie te czynności nauczyciel może wykonać samodzielnie albo za pomocą programu
komputerowego załączonego na płycie CD do materiałów metodycznych „Doradca Nauczyciela
Sześciolatków”.
Etap przeliczania wyników wprowadzono aby ostateczne wyniki były dodatnie (niektóre pozycje
SGS mówią o braku umiejętności a uzyskiwane w nich wyniki mogą być ujemne) i aby wyższy wynik
odpowiadał wyższej gotowości szkolnej dziecka. Wynik przeliczony uzyskuje się przez odjęcie
wyniku surowego od ustalonej wartości liczbowej. Poniżej przedstawiono tabelę nr 27 z podręcznika
do metody (2006).
Tabela 27. Wzory na obliczenie wyników przeliczonych dla podskal SGS (fragment arkusza
Podsumowanie wyników obserwacji
Wyniki
Umiejętności
Kompetencje
Sprawność
Szkolne
poznawcze
Motoryczna
S1
S2
S3
75-S1
48-S2
32-S3
Samodzielność
Niekonflikto-
Aktywność
wość
Społeczna
S4
S5
S6
23-S4
13-S5
36-S6
surowe
Wyniki
przeliczone
W podręczniku na stronach 43-45 zamieszczono tabele przedziałów wyników przeliczonych dla
sześciu podskal z uwzględnieniem różnic grupowych ze względu na płeć, miejsce realizowania
obowiązku wychowania przedszkolnego i w przypadku chłopców – wiek.
Dla potrzeb oceny gotowości szkolnej pięciolatków tzn. dzieci urodzonych od stycznia do kwietnia
2003 roku, na podstawie wyników najmłodszych dzieci, które brały udział w badaniach 2006r
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
5
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
zostały opracowane przedziały wyników przeliczonych dla określenia stopni gotowości szkolnej.
Przedstawiamy je poniżej.
STOPNIE GOTOWOŚCI SZKOLNEJ DLA DZIECI PIĘCIOLETNICH
W SKALI GOTOWOŚCI SZKOLNEJ (SGS) 2
Dzieci „pięcioletnie” definiujemy jako grupę dzieci, które ukończą 5 lat do grudnia roku
kalendarzowego, w którym (po zmianach ustawowych) rozpoczną rok przygotowania do edukacji
szkolnej. Na przykład w roku szkolnym 2008/2009 będą to dzieci z rocznika 2003 a w roku szkolnym
2010/2011 dzieci z rocznika 2005.
Z analizy wyników i zamieszczonych w poprzednim rozdziale rozważań wynika, że możemy
przyjąć, że nie było potrzebne korygowanie norm dla podskali Niekonfliktowość. Przytaczam zatem
normy z podręcznika do SGS (2006) 3 .
Podskala: Niekonfliktowość
STOPIEŃ GOTOWOŚCI
DO NAUKI W SZKOLE
Dziewczęta
Chłopcy
Wysoki
36
35-36
Średni
25-35
19-34
Niski
0-24
0-18
Kolejny problem, który trzeba było rozstrzygnąć polegał na tym, by stwierdzić czy istnieją
przesłanki ku temu, by pozostawić dwustopniowe oceny w dwóch podskalach Umiejętności Szkolne i
Sprawność Motoryczna i trójstopniowe w trzech pozostałych. Odpowiedź jest pozytywna, bowiem
odnośne rozkłady liczebności dotyczące obu wyodrębnionych grup „młodszych” dzieci były tego
samego typu co rozkłady dla całej próby.
Poniższe normy opracowano na podstawie wyników 562-ojga dzieci zaliczonych do grupy
„najmłodszych”.
UWAGA. Poniższe normy zakładają, że nauczyciele dokonują ocen zachowań i umiejętności
dzieci pięcioletnich mając do dyspozycji minimum ośmioro takich dzieci w grupie. W okresie
przejściowym wdrażania reformy w jednej grupie klasowej mogą być dzieci z dwóch roczników –
wskazane jest wtedy przeprowadzenie oddzielnie obserwacji pięciolatków i sześciolatków.
2
Fragment nieopublikowanego opracowania dla CMPPP (A. Matuszewski 2008)
3
Skala Gotowości Szkolnej (SGS) została opracowana i opublikowana w CMPPP w ramach SPO RZL na lata
2004-2006 i jest rezultatem projektu Badanie Gotowości Szkolnej Sześciolatków.
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
6
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
Podskala: Umiejętności Szkolne
STOPIEŃ GOTOWOŚCI
DO NAUKI W SZKOLE
Dziewczęta
Chłopcy
48-60
42-60
0-47
0-41
Dziewczęta
20-24
Chłopcy
19-24
0-19
0-18
Dziewczęta
Chłopcy
25-36
25-36
Średni
11-24
9-24
Niski
0-10
0-8
Dziewczęta
Chłopcy
34-36
32-36
Średni
19-33
14-31
Niski
0-18
0-13
Zgodny z oczekiwaniami
Niższy od oczekiwanego
Podskala: Sprawność Motoryczna
STOPIEŃ GOTOWOŚCI
DO NAUKI W SZKOLE
Zgodny z oczekiwaniami
Niższy od oczekiwanego
Podskala: Kompetencje Poznawcze
STOPIEŃ GOTOWOŚCI
DO NAUKI W SZKOLE
Wysoki
Podskala: Samodzielność
STOPIEŃ GOTOWOŚCI
DO NAUKI W SZKOLE
Wysoki
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
7
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
Podskala: Aktywność Społeczna
STOPIEŃ GOTOWOŚCI
DO NAUKI W SZKOLE
Wysoki
Dziewczęta
Chłopcy
25-27
24-27
Średni
16-24
13-23
Niski
0-15
0-12
4. Statystyczna interpretacja stopni gotowości szkolnej
Podstawą oszacowania stopni gotowości szkolnej według SGS powinna być obserwacja
przeprowadzona pod koniec roku, najlepiej w maju-czerwcu. W maju-czerwcu bowiem
przeprowadzono badania standaryzacyjne metody.
Proponujemy, aby formalna interpretacja wyników dotyczyła każdej podskali SGS oddzielnie.
Podskale mówią bowiem o różnych obszarach aktywności dzieci, różnych pod względem treści
zachowaniach i umiejętnościach. Ogólny wynik, będący rezultatem sumowania wszystkich pozycji
Skali, ukrywa różnice. Gdyby np. dziecko uzyskało wysokie wyniki w podskali Aktywność Społeczna
a niskie w podskali Samodzielność, to sumując te wyniki otrzymalibyśmy niepełną informację nie
uwzględniającą tego zróżnicowania.
W badaniach standaryzacyjnych (2006) wyniki dzieci w czterech podskalach wyróżnionych
w SGS uzyskały rozkłady normalne. Są to podskale:
¾ Kompetencje Poznawcze
¾ Samodzielność
¾ Niekonfliktowość
¾ Aktywność Społeczna
Wyniki dzieci w dwóch pozostałych podskalach uzyskały lewoskośne rozkłady wyników. Są to
podskale:
¾ Umiejętności Szkolne
¾ Sprawność Motoryczna
Przypomnijmy, że przy określeniu charakteru rozkładu wyników uwzględnia się średnią
wyników w grupie i odchylenie standardowe, które jest miarą rozproszenia wyników wokół średniej.
W rozkładzie normalnym najwięcej wyników w grupie znajduje się pośrodku i jest oddalone o
nie więcej niż 1 odchylenie standardowe od średniej. Dotyczy to wyników około 70% dzieci. Wyniki
15% dzieci są niższe i oddalone o więcej niż 1 odchylenie standardowe od średniej a wyniki 15%
dzieci są wyższe i oddalone o więcej niż 1 odchylenie standardowe od średniej. Taki rozkład jest
symetryczny.
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
8
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
Skośne rozkłady wyników nie są symetryczne. Wyniki zagęszczają się niejako po jednej ze
stron rozkładu – więcej dzieci uzyskuje wyniki wysokie lub więcej dzieci uzyskuje wyniki niskie.
Przy lewoskośnym rozkładzie wyników więcej dzieci niż w przypadku rozkładu normalnego uzyskuje
wyniki wysokie. Trudno jest różnicować tę grupę i wyodrębnić te dzieci, które uzyskują wyniki
najwyższe.
Proponujemy aby formalna interpretacja wyników w podskalach o rozkładzie normalnym
opierała się na 3 stopniach gotowości szkolnej: niskim, średnim, wysokim. Zakładamy, że:
-
niski stopień gotowości szkolnej obejmuje wyniki dzieci oddalone o jedno odchylenie
standardowe lub więcej od średniej w lewą stronę rozkładu a więc w stronę wyników niskich,
-
wysoki stopień gotowości szkolnej obejmuje wyniki oddalone o jedno odchylenie standardowe
lub więcej od średniej w prawą stronę rozkładu.
Dzieci z obu grup „brzegowych” wymagają szczególnej uwagi w dalszej edukacji i dostosowania
sposobu pracy nauczycieli do ich potrzeb edukacyjnych, emocjonalnych i społecznych.
Dzieci o średnim poziomie gotowości szkolnej to te, których wyniki mieszczą się w środkowym
przedziale krzywej normalnej (jedno odchylenie standardowe w prawo lub w lewo od średniej
uzyskanej w badaniach standaryzacyjnych).
A zatem w podskalach Kompetencje Poznawcze, Samodzielność, Niekonfliktowość, Aktywność
Społeczna dokonujemy oceny stopnia gotowości stosując 3 kategorie opisowe:
-
niski stopień gotowości szkolnej,
-
średni stopień gotowości szkolnej,
-
wysoki stopień gotowości szkolnej.
Natomiast formalna interpretacja wyników w podskalach o rozkładzie skośnym powinna naszym
zdaniem opierać się na dwóch stopniach gotowości szkolnej:
-
niższym od oczekiwanego (w dalszej części tekstu oznaczanym N)
-
zgodnym z oczekiwanym (w dalszej części tekstu oznaczanym Z)
Przyjmujemy, że wyniki zgodne z oczekiwaniami uzyskuje 75% dzieci a wyniki poniżej
oczekiwanych 25% dzieci. Ta ostatnia grupa dzieci wymagać będzie szczególnego wspierania w
dalszej edukacji w obszarze Umiejętności Szkolnych lub Sprawności Motorycznej. A zatem w
podskalach Umiejętności Szkolne i Sprawność Motoryczna dokonujemy oceny stopnia gotowości
szkolnej stosując 2 kategorie opisowe:
-
niższy od oczekiwanego stopień gotowości szkolnej
-
zgodny z oczekiwanym stopień gotowości szkolnej
Praktyczne oznaczenie stopni gotowości szkolnej
podskale: Kompetencje Poznawcze, Samodzielność, Niekonfliktowość, Aktywność Społeczna
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
9
Materiał szkoleniowy do modułu „Ocena gotowości szkolnej z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS)”
wyniki niskie – niski stopień gotowości szkolnej – 1
wyniki średnie – średni stopień gotowości szkolnej – 2
wyniki wysokie – wysoki stopień gotowości szkolnej – 3
podskale: Umiejętności Szkolne, Sprawność Motoryczna
wyniki niższe od oczekiwanych – niższy od oczekiwanego stopień gotowości -N
wyniki zgodne z oczekiwanymi – zgodny z oczekiwaniem stopień gotowości – Z
Niski i niższy od oczekiwanego stopień gotowości szkolnej, to znak ryzyka niepowodzeń. Każde
dziecko, które uzyskuje taki wynik potrzebuje pogłębionej diagnozy aby trafnie odpowiedzieć na
pytanie jak wspierać jego rozwój i dalszą edukację. Nie znaczy to, że praca z dziećmi, które uzyskują
wyniki średnie lub zgodne z oczekiwaniami i stanowią większość jest łatwiejsza. Te dzieci także
przeżywają trudności związane ze zmianą środowiska, mają lepsze i gorsze dni, chorują, doświadczają
konfliktów z kolegami czy frustracji w sytuacjach niepowodzenia.
Całe bogactwo zachowań i przeżyć każdego dziecka
nie może być uwzględnione w statystycznym opracowaniu
i wymaga także jakościowej analizy wyników
obok analizy ilościowej.
Bibliografia:
Frydychowicz A., Koźniewska E., Matuszewski A., Zwierzyńska E. (2006), Skala Gotowości
Szkolnej. Podręcznik. W: Doradca Nauczyciela Sześciolatków (2006), red. Anna Zawada, CMPPP
Matuszewski A. (2008) Normy dla podgrupy najmłodszych dzieci w badaniach standaryzacyjnych
Skali Gotowości Szkolnej (SGS). Materiał niepublikowany
Projekt „Diagnoza z zastosowaniem Skali Gotowości Szkolnej (SGS) i wspomaganie dzieci pięcioletnich
w osiąganiu gotowości do podjęcia nauki w szkole”
realizowany na zlecenie MEN w ramach programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”
CMPPP, Warszawa 2008
10