NOWE SEMINARIUM W SEMESTRZE LETNIM Dr Mateusz Salwa

NOWE SEMINARIUM W SEMESTRZE LETNIM
Dr Mateusz Salwa
Krajobraz. Aspekty filozoficzne, kulturowe i artystyczne
Celem zajęć jest zaprezentowanie głównych zagadnień związanych z pojęciem
krajobrazu. Krajobraz jest kategorią bardzo chętnie wykorzystywaną przez rozmaite
dyscypliny humanistyczne (m.in. antropologię, geografię humanistyczną), coraz więcej
uwagi poświęca mu filozofia, zwłaszcza estetyka. Całkiem niedawno wykształciło się
nowe ujęcie interdyscyplinarne znane jako badania nad krajobrazem (landscape
studies). Rozwój zainteresowania problematyką krajobrazu znalazł swój oddźwięk
również w dziedzinie prawa – w 2000 roku uchwalono „Europejską Konwencję
Krajobrazową”.
Wszystkim tym tendencjom przyświeca jedno założenie: krajobraz jest kategorią, która
najpełniej pozwala uchwycić rozmaite sposoby odnoszenia się człowieka do
otaczającego go świata czy też – mówiąc inaczej – rozmaite sposoby zamieszkiwania
świata. Jak stwierdził kiedyś J. Ortega y Gasset: „powiedz mi, w jakim krajobrazie żyjesz,
a powiem, ci kim jesteś”.
W czasie zajęć prześledzimy rozmaite znaczenia terminu „krajobraz”, historię
krajobrazu jako kategorii artystycznej, filozoficznej, naukowej; przyjrzymy się temu, jak
rozmaite dyscypliny humanistyczne i nie tylko posługują się tą kategorią, oraz temu, w
jaki sposób sztuka współczesna podejmuje ten problem (land art, ecological art).
Zajęcia będą miały charakter wykładu połączonego z dyskusją wokół prezentowanej
problematyki, dzięki czemu będzie możliwe wspólne wskazywania filozoficznych
aspektów omawianych zagadnień.
Układ zagadnień:












Definicje krajobrazu (m.in. krajobraz kulturowy, krajobraz naturalny).
Narodziny krajobrazu: kultury krajobrazowe vs kultury bezkrajobrazowe.
Krajobraz malowniczy: estetyka XVIII w. (malowniczość, wzniosłość)
a współczesny turyzm.
Krajobraz codzienny – estetyka codzienności.
Filozofia krajobrazu: G. Simmel, J. Ritter.
Krajobraz a estetyka środowiskowa (A. Carlson).
Krajobraz „obserwacyjny” a krajobraz „zaangażowania”: A. Berleant, G. Böhme.
Przestrzeń, miejsce: krajobraz w geografii humanistycznej.
Krajobraz i pamięć.
Krajobraz w sztuce współczesnej (land art).
Krajobraz w kinie.
Inne krajobrazy (krajobraz dźwiękowy, zapachowy).