D - Sąd Okręgowy we Wrocławiu

Sygn. akt. IV Ka 1354/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 marca 2015r.
Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: SSO Jerzy Menzel
Protokolant: Jowita Sierańska
po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2015r.
sprawy J. S.
obwinionego z art. 96 § 3 kw
na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego
od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia
z dnia 4 listopada 2014r. sygn. akt VI W 3830/14
zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnia J. S. od popełnienia przypisanego mu
wykroczenia z art. 96 § 3 kw i kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa.
IV Ka 1354/14
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 4.11.2014 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia uznał J. S. za winnego wykroczenia z art.
96 § 3 k.w. polegającego na tym, że w dniu 17.06.2014 roku o godz. 10.30 we W. na ul. (...) w siedzibie Straży Miejskiej
będąc właścicielem pojazdu marki H. nie wskazał na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd, którym
w dniu 28.04.2014 roku o godz. 7:02 we W. na ul. (...) przekroczona została dozwolona prędkość o 29 km/h i za to
wymierzył mu karę 200 złotych grzywny. Sąd Rejonowy obciążył obwinionego kosztami postępowania w wysokości
100 złotych i wymierzył mu opłatę 30 złotych.
Apelację od wyroku złożył obwiniony zarzucając naruszenie prawa materialnego przez przypisanie mu wykroczenia z
art. 96 § 3 k.w. pomimo tego, że swoim zachowaniem nie wypełnił znamion wskazanego wykroczenia i wniósł o zmianę
zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie go od przypisanego mu czynu.
Sąd zważył:
Apelacja zasługuje na uwzględnienie.
Poczynione w sprawie ustalenia przez Sąd I instancji nie są kwestionowane. Nie budzi
najmniejszych wątpliwości, że obwiniony jest właścicielem samochodu m-ki H. o nr rej. (...). Bezspornym jest również
i to, że nieznana osoba kierująca samochodem należącym do obwinionego w dniu 28.04.2014 roku przekroczyła - o
29 km/h dopuszczalną prędkość na ulicy (...) we W.. Obwiniony nie kwestionuje także tego, że w dniu 17.06.2014
roku na wezwanie Straży Miejskiej oświadczył, że nie jest w stanie wskazać, komu w dniu 28.04.2014 roku powierzył
samochód lub kto go użytkował. Nie sposób jednak zaakceptować poglądu wyrażonego przez Sąd Rejonowy, że
dokonane ustalenia faktyczne pozwalają na przypisanie obwinionemu winy co do czynu z art. 96 § 3 k.w.
Kodeks wykroczeń, w odniesieniu do wszystkich wykroczeń, opisanych zarówno w Kodeksie, jak i innych
ustawach szczegółowych, przewiduje zasadę, że można je popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie. Niektóre
wykroczenia opisane są jednak w ten sposób, że mogą być popełnione tylko umyślnie, co oznacza, że ustalenie
nieumyślności sprawcy czynu nie jest wystarczające do pociągnięcia go do odpowiedzialności. Odpowiedzialność w
takich przypadkach może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy ustalona zostanie umyślność sprawcy.
Przechodząc do analizy zachowania obwinionego na gruncie zarzuconego mu wykroczenia należy zaznaczyć, że
paragraf 3 został dodany do art. 96 k.w. ustawą z 29.10.2010 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 225, poz. 1466), która weszła w życie 31.12.2010 r. Sankcjonowanie obowiązku
właściciela (posiadacza samoistnego) pojazdu mechanicznego za niewskazania komu powierzył pojazd do używania
jest wynikiem interpretacji art. 97 k.w. dokonanych na gruncie art. 78 ust. 4 ustawy prawo o ruchu drogowym.
Kwestia ta była również przedmiotem analizy przeprowadzonej przez Sąd Najwyższy, który uznał, że niewskazanie
przez właściciela lub posiadacza pojazdu na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania
lub używania w okolicznościach, o których mowa w art. 78 ust. 4 PrDrog, może stanowić wykroczenie z art. 97
k.w. ( obecnie art. 96 § 3 k.w.). Sąd Rejonowy trafnie odwołał się do tego poglądu, jednak błędnie uznał, że skoro
obwiniony nie wskazał, ze pojazd został użyty wbrew jego woli i bez jego wiedzy, to ponosi winę za zarzucone
mu wykroczenie. Nie sposób oprzeć się wrażeniu, że Sąd Rejonowy przeprowadzając analizę winy zatrzymał się
niejako w pół drogi. Zupełnie, bowiem stracił z pola widzenia tę zasadniczą rzecz, że ocena winy musi zostać
dokonana na gruncie czynu z art. 96 § 3 k.w. Natomiast wykładnia Art. 78 ust. 4 ustawy prawo o ruchu drogowym
jest konieczna do jednoznacznego stwierdzenia, czy zarzucone wykroczenie może być popełnione tylko umyślnie,
czy także nieumyślnie . Odwołując się do przedstawionej przez Sąd Najwyższy wykładni wymienionych przepisów
uznać należy, ze sprawcą wykroczenia z art. 96 § 3 k.w. może być tylko właściciel lub posiadacz pojazdu, który
zaprzecza, aby to on prowadził pojazd, lub odmawia wskazania osoby, której powierzył pojazd do kierowania lub
używania w czasie, w którym doszło do popełnienia wykroczenia przez prowadzącego pojazd, zaś wykroczenie może
być popełnione tylko umyślnie. Równie oczywiste jest, że nie ma wykroczenia, jeżeli pojazd został użyty przez
nieznaną osobę bez woli i wiedzy właściciela lub posiadacza pojazdu ( zob: Marek Bojarski, Wojciech Radecki,
kodeks wykroczeń komentarz, C.H. Beck wydanie 6, Warszawa 2013 r.- uwagi do art. 5 i 96 § 3.).
Skoro wykroczenie z art. 96 3 k.w. może zostać
popełnione wyłącznie umyślnie, Sąd Rejonowy poza
ustaleniem winy tzn. stwierdzeniem, że oskarżony jest
osobą dorosłą, zna przepisy prawa, nie miał przeszkód
aby się do nich zastosować i nie zachodziła wobec
niego żadna z okoliczności wyłączających winę miał
obowiązek również ocenić stronę podmiotową. W
tym znaczeniu obowiązany był ustalić, czy obwiniony
wykroczenie popełnił w zamiarze bezpośrednim, czy
w zamiarze ewentualnym i wykazać ,na czym opiera
swoje stanowisko. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku
jest całkowicie pozbawione takiej analizy.
Przeprowadzona przez Sąd Odwoławczy analiza
zgromadzonych w sprawie dowodów prowadzi
do wniosku, że nie można obwinionemu
przypisać umyślności w zamiarze bezpośrednim oraz
ewentualnym. J. S. nie odmówił wskazania osoby
kierującej pojazdem, stwierdził tylko, że nie może
tego uczynić z dwóch powodów. Po pierwsze zdjęcie
pojazdu wykonane w czasie rejestracji prędkości
jest tak niewyraźne, że nie można ustalić, kto tym
pojazdem kierował. Wyjaśnienie obwinionego polega
na prawdzie. Zdjęcie zostało załączone do akt sprawy
( k.6). Zarejestrowany obraz pozwala na ustalenie
marki pojazdu i numeru rejestracyjnego. Osoba
kierowcy jest jednak całkowicie niewidoczna. Po drugie
obwiniony podał że pojazd jest użytkowany przez
wiele osób, w tym jego małżonkę i synów oraz przez
synowe, natomiast dowód rejestracyjny i kluczyki
leżą w widocznym miejscu i są ogólnie dostępne.
Żaden z przeprowadzonych dowodów nie podważył
wiarygodności wyjaśnień obwinionego.
Przypisanie oskarżonemu winy wymagało ustalenia,
że nie wskazując osoby kierującej pojazdem działał
z zamiarem bezpośrednim, bądź ewentualnym.
Zgromadzone dowody nie uzasadniają tezy, że
oskarżony działał w zamiarze bezpośrednim, to jest
chcąc tego, aby osoba , która popełniła wykroczenie
drogowe nie została ujawniona, świadomie i celowo
i nie poinformował właściwych służb o tym, kto
w dniu 28.04.2014 roku kierował należącym do
niego pojazdem. Zgromadzone dowody nie pozwalają
również na przypisanie obwinionemu zamiaru
ewentualnego. Z zamiarem ewentualnym mamy do
czynienia wówczas, gdy sprawca uświadamia sobie
pewien skutek, jako możliwy, ku któremu zdąża,
jednak godzi się na to, by nastąpił . Inaczej mówiąc
sprawca godzi się na popełnienie czynu zabronionego,
przy czym dążąc do tego celu jest mu obojętne, czy
skutek taki nastąpi, czy też nie. Samo zachowanie
sprawcy i spowodowanie skutku nie dowodzi jeszcze
umyślności przestępstwa. Nie można domniemywać
zgody sprawcy na powstały skutek czynu, lecz musi
zostać wykazane, że zgoda na skutek stanowiła jeden z
elementów procesu zachodzącego w psychice sprawcy.
W przypadku zachowania obwinionego taka sytuacja
nie występuje. J. S. nie miał wiedzy, kto kierował
pojazdem, a upływ czasu, liczba osób użytkujących
jego samochód, taki stan usprawiedliwia. Skoro nie
wiedział, kto kierował jego pojazdem, ani nie miał
możliwości aby tę okoliczność ustalić, to nie mógł
udzielić właściwemu organowi żądanej informacji. Z
tego powodu nie można obwinionemu przypisać winy
umyślnej, co skutkowało orzeczeniem jak wyżej.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art.
118 § 2 kpw.
23