klasa I gimnazjum
Transkrypt
klasa I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii w klasie I Wymagania podstawowe Uczeń: Nr i temat lekcji ocena dopuszczająca ocena dostateczna Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena bardzo dobra i ocena dobra celująca Dział I – Powitanie biologii 1. Historia i współczesność biologii 2. Źródła wiedzy biologicznej 3. Obserwacje organizmów 4. Klasyfikacja organizmów 5. Oznaczanie organizmów 6. Budowa komórek wymienia nazwy dziedzin biologii, podaje zakres badań pięciu dziedzin biologii. określa podstawowe zasady prowadzenia doświadczeń, wskazuje kolejne etapy doświadczenia potwierdzającego np., że roślinom do życia jest niezbędne światło. nazywa obiekty, które mogą być przedmiotem obserwacji, wskazuje przyrządy umożliwiające obserwację wybranych obiektów przyrodniczych. wymienia charakterystyczne cechy danego gatunku. wskazuje ważne etapy określa znaczenie w rozwoju biologii jako nauki. najnowszych odkryć biologii i medycyny dla ludzkości. wskazuje zadania stojące przed biologią u progu XXI wieku. wskazuje etapy planowania podaje znaczenie doświadczeń zgodnie podstawowych pojęć z zasadami, związanych z tworzeniem wiedzy biologicznej: problem proponuje proste badawczy, hipoteza, próba doświadczenie sprawdzające kontrolna, próba podaną przez siebie hipotezę. doświadczalna. określa kolejne czynności przedstawia zasady podczas obserwacji z użyciem przygotowywania preparatu lupy, mikroskopu, binokularu. mikroskopowego. opisuje, na samodzielnie wybranych przykładach, etapy planowania i prowadzenia doświadczeń. wyjaśnia znaczenie klasyfikacji. prezentuje dokonania Karola Linneusza i Karola Darwina. rozpoznaje, za pomocą kluczy podaje charakterystyczne i atlasów, pięć organizmów cechy organizmów roślinnych i pięć zwierzęcych. zaliczanych do jednego rodzaju, np. koniczyna, dąb lub pies. wyjaśnia, czym jest komórka, rozpoznaje na rysunkach i schematach oraz nazywa podaje przykłady komórek AUTORZY: Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Mariola Kukier-Wyrwicka, Hanna Werblan-Jakubiec 1 uzasadnia konieczność tworzenia naukowych nazw gatunkowych. podaje zasady korzystania z atlasów i kluczy podczas oznaczania organizmów. opisuje sposoby barwienia preparatów mikroskopowych. określa znaczenie rozpoznawania i oznaczania organizmów. podaje funkcje podstawowych wskazuje, na samodzielnie organelli. wykonanym rysunku, Wymagania podstawowe Uczeń: Nr i temat lekcji ocena dopuszczająca budujących organizmy. 7. Pięć królestw organizmów wymienia nazwy królestw organizmów. 8. Czynności wymienia czynności życiowe życiowe organizmów organizmów, wskazuje, że organizmy są zbudowane z komórek. ocena dostateczna Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena bardzo dobra i ocena dobra celująca podstawowe organelle. podaje charakterystyczne cechy organizmów zaliczanych do poszczególnych królestw. definiuje odżywianie się, oddychanie i wydalanie, wymienia czynności życiowe organizmów i wskazuje ich przebieg jako cechę życia. podstawowe organelle. wskazuje drogi rozwoju ewolucyjnego królestw organizmów. określa, na czym polega pobudliwość, uzasadnia sześcioma argumentami, że dany organizm jest żywy. uzasadnia, że podział organizmów na królestwa jest przyjętą w danej chwili umową, która może ulegać zmianom. wykazuje, że organizmy ewoluują. Dział II – Funkcjonowanie organizmów 9. Sposoby odżywiania się organizmów 10. Sposoby oddychania organizmów 11. Sposoby rozmnażania się organizmów określa, czym jest odżywianie wykazuje różnice między opisuje przebieg procesu się, odżywianiem się fotosyntezy. samożywnym i cudzożywnym. nazywa sposób odżywiania się wybranych przez siebie organizmów. określa, czym jest wskazuje przykłady wykazuje różnice w wymianie oddychanie, organizmów oddychających gazowej roślin i zwierząt. w różny sposób, nazywa sposób oddychania wybranych przez siebie podaje przykłady organizmów. wykorzystania energii w organizmie. określa, czym jest podaje przykłady rozmnażania uzasadnia, że rozmnażanie rozmnażanie się, się płciowego i bezpłciowego płciowe daje większą organizmów. możliwość zmienności nazywa sposób rozmnażania organizmów niż rozmnażanie się wybranych przez siebie bezpłciowe. organizmów. Dział III – Od wirusów do glonów AUTORZY: Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Mariola Kukier-Wyrwicka, Hanna Werblan-Jakubiec 2 opisuje różnorodność sposobów odżywiania się wśród organizmów cudzożywnych, z podaniem odpowiednich przykładów. porównuje oddychanie tlenowe i beztlenowe. wyjaśnia wpływ rozmnażania płciowego na ewolucję organizmów. Wymagania podstawowe Uczeń: Nr i temat lekcji ocena dopuszczająca ocena dostateczna Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena bardzo dobra i ocena dobra celująca 12. Wirusy i priony wskazuje, że wirusy nie mają wymienia charakterystyczne budowy komórkowej, cechy wirusów. wymienia choroby człowieka wywoływane przez wirusy. uzasadnia nieskuteczność leczenia chorób wirusowych antybiotykami. podaje charakterystykę chorób prionowych. 13. Bakterie wskazuje środowiska życia bakterii. opisuje czynności życiowe bakterii. uzasadnia ważną rolę bakterii jako destruentów. opisuje cechy budowy organizmów, na podstawie których zostały one zaliczone do poszczególnych grup królestwa protistów, wyjaśnia, co to są organelle. charakteryzuje protisty chorobotwórcze. opisuje czynności życiowe grzybów. uzasadnia możliwość wykorzystania skali porostowej do określenia stopnia skażenia środowiska. nazywa różne formy współżycia grzybów z innymi organizmami i podaje odpowiednie przykłady. 14. Protisty określa rolę bakterii w przyrodzie i życiu człowieka. wymienia główne grupy wskazuje na schemacie organizmów zaliczanych i nazywa organelle, do królestwa protistów, opisuje funkcje wybranych rozpoznaje na ilustracjach organelli, i podaje nazwy przedstawicieli wymienia nazwy protistów głównych grup protistów. chorobotwórczych. 15. Grzyby i porosty wymienia charakterystyczne cechy grzybów, określa, czym jest porost. 16. Rola grzybów w przyrodzie 17. Glony wskazuje zastosowanie skali porostowej do oceny stopnia skażenia środowiska. wymienia organizmy zaliczane podaje sposoby odżywiania do destruentów, się grzybów, podaje, przy użyciu atlasów wskazuje rolę destruentów i kluczy, przykłady grzybów w przyrodzie. jadalnych, trujących i niejadalnych. wymienia nazwy królestw, wskazuje różnice między do których są zaliczane glony, glonem jednokomórkowym, kolonijnym podaje znaczenie glonów i wielokomórkowym, podaje w przyrodzie i życiu odpowiednie przykłady człowieka. organizmów. Dział IV – Świat roślin AUTORZY: Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Mariola Kukier-Wyrwicka, Hanna Werblan-Jakubiec 3 opisuje rolę grzybów w rozkładzie materii organicznej, charakteryzuje grzyby jako pasożyty. opisuje czynności życiowe glonów. uzasadnia przynależność glonów do różnych królestw. Nr i temat lekcji Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena bardzo dobra i ocena dobra celująca ocena dostateczna 18. Najstarsze rośliny lądowe podaje przykłady roślin zarodnikowych, określa znaczenie roślin zarodnikowych w przyrodzie. 19. Rośliny nagozalążkowe na wybranym okazie rośliny opisuje cykl życiowy nagonasiennej rozpoznaje nagozalążkowych, podstawowe organy, wskazuje na mapie świata rozpoznaje i nazywa pospolite rozmieszczenie roślin rośliny nagozalążkowe. nagozalążkowych. wskazuje części kwiatu rośliny określa rolę kwiatu okrytozalążkowej, w rozmnażaniu roślin okrytozalążkowych; rozpoznaje i nazywa pospolite rośliny okrytozalążkowe za wyjaśnia pojęcia i opisuje ich pomocą atlasów i kluczy, znaczenie: słupek, zalążnia, zalążek, woreczek pyłkowy, wskazuje na podstawowe ziarno pyłku, łagiewka różnice w budowie kwiatów pyłkowa, zarodek, nasienie, owado- i wiatropylnych. owocnia, owoc. opisuje rolę nasion opisuje proces kiełkowania w rozprzestrzenianiu się roślin nasion i wymienia czynniki nasiennych. kiełkowania, przedstawia bezpłciowe sposoby rozmnażania się roślin. 20. Rośliny okrytozalążkowe. Cykl życiowy 21. Rośliny okrytozalążkowe. Owoce i nasiona wykazuje zależność opisuje charakterystyczne rozmnażania płciowego roślin cechy roślin zarodnikowych. zarodnikowych od obecności wody. AUTORZY: Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Mariola Kukier-Wyrwicka, Hanna Werblan-Jakubiec 4 przedstawia rozmnażanie się roślin zarodnikowych, wskazuje cechy różniące mszaki, paprocie, skrzypy i widłaki. przedstawia zmiany opisuje rozmnażanie płciowe zachodzące w kwiecie roślin roślin nagozalążkowych nagozalążkowych ze szczególnym po zapłodnieniu, podkreśleniem uniezależnienia zapłodnienia od obecności opisuje rolę nagozalążkowych wody w środowisku, w gospodarce i życiu codziennym. wskazuje na moment tworzenia się tkanki zapasowej w zalążkach i wskazuje na konsekwencje tego zjawiska. opisuje budowę kwiatu przedstawia i objaśnia i wskazuje rolę schemat rozmnażania się poszczególnych części roślin okrytozalążkowych. w zapyleniu, wskazuje etapy powstawania owoców po zapłodnieniu. opisuje budowę owocu i nasienia rośliny dwuliściennej, charakteryzuje budowę ziarniaków. opisuje związek budowy owoców ze sposobem rozsiewania się nasion. Nr i temat lekcji Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena bardzo dobra i ocena dobra celująca 22. Różnorodność i znaczenie roślin okrytozalążkowych opisuje główne podobieństwa wskazuje podobieństwa i różnice między roślinami i różnice między roślinami zarodnikowymi a nasiennymi. nago- i okrytonasiennymi. wskazuje cechy, które pozwoliły roślinom okrytozalążkowym zdominować współczesną florę świata. 23. Budowa wewnętrzna roślin wymienia rodzaje tkanek roślinnych, rozpoznaje na ilustracjach tkanki roślinne. wymienia funkcje liści. wskazuje rodzaje tkanek wykazuje związek budowy na schemacie organów rośliny. tkanki z pełnioną funkcją. 24. Organy roślin – związek ich budowy i funkcji. Liść 25. Organy roślin – związek ich budowy i funkcji. Korzeń opisuje podstawowe funkcje korzeni, rozpoznaje u okazów naturalnych lub na rycinach rodzaje systemów korzeniowych. podaje podstawowe funkcje poszczególnych tkanek roślinnych. określa i objaśnia kierunki rozwoju roślin okrytozalążkowych. na podstawie samodzielnie opisuje budowę tkankową wyjaśnia zależność między wykonanego rysunku nazywa liścia, parowaniem a pobieraniem części liścia. wody przez roślinę, wskazuje na związek zewnętrznej i wewnętrznej opisuje różne przekształcenia budowy liścia liści i pełnione przez nie z przystosowaniem funkcje. do fotosyntezy. opisuje dodatkowe funkcje opisuje budowę zewnętrzną wyjaśnia, na czym polega pełnione przez korzeń. korzenia, osmoza i jaka jest rola tego zjawiska w pobieraniu przez opisuje procesy przebiegające korzeń wody i soli w różnych strefach korzenia. mineralnych, wyjaśnia, na czym polega współpraca korzeni z bakteriami azotowymi i grzybami. AUTORZY: Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Mariola Kukier-Wyrwicka, Hanna Werblan-Jakubiec 5 Nr i temat lekcji Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca 26. Organy roślin – związek ich budowy i funkcji. Łodyga ocena dostateczna opisuje budowę zewnętrzną opisuje podstawowe pędu, i dodatkowe funkcje pełnione przez łodygę. charakteryzuje podstawowe funkcje pełnione przez łodygę, wskazuje i nazywa organy rośliny na okazach naturalnych i rycinach. AUTORZY: Ewa Kłos, Wawrzyniec Kofta, Mariola Kukier-Wyrwicka, Hanna Werblan-Jakubiec 6 Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena bardzo dobra i ocena dobra celująca opisuje różne przekształcenia opisuje związek budowy łodyg i omawia ich rolę. wewnętrznej i zewnętrznej pędu i korzenia w krążeniu substancji odżywczych, soli mineralnych i wody w roślinie.