1_Małgorzata Rosalska

Diagnostyka w doradztwie zawodowym.
ZałoŜenia podstawowe.
Małgorzata Rosalska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu
Warszawa, 20.06.2012
Agenda
Diagnoza – ustalenia terminologiczne
Perspektywy formułowania celów diagnostycznych
Przedmiot diagnozy w doradztwie zawodowych
Kompetencje diagnostyczne doradców zawodowych
Metody, techniki, narzędzia diagnostyczne
Diagnoza
rozpoznanie jakiegoś stanu rzeczy i jego tendencji
rozwojowych na podstawie jego objawów, w oparciu o
znajomość ogólnych prawidłowości (S. Ziemski, 1973)
rozpoznanie na podstawie zebranych i ocenianych danych
z róŜnych źródeł – poszczególnego stanu i jego genezy
lub przyczyn oraz wyjaśnienie znaczenia i etapu rozwoju, a
takŜe ocena moŜliwości jego zmiany lub utrzymania w
kierunku pedagogicznie poŜądanym (E.Mazurkiewicz, 1993)
Pytania o
Źródła danych
Elementy diagnozy
Cele
Diagnoza rozwinięta
Diagnoza klasyfikacyjna
Diagnoza genetyczna
Diagnoza znaczenia
Diagnoza fazy
Diagnoza prognostyczna
Diagnozowanie
Jako sztuka
Jako proces
Perspektywy stanowienia celów
Perspektywa edukacyjna
Perspektywa rynku pracy
Perspektywa problemów sytuacyjnych
Perspektywa procesu doradczego
Perspektywa edukacyjna
Dobro osoby
Rynek pracy
CałoŜyciowe
uczenie się
Szkoła podstawowa
Uczynienie z klasy szkolnej miejsca pracy
Uczenie i wzmacnianie produktywnych nawyków pracy
Pomoc uczniom w zrozumieniu moŜliwości zastosowania
zawodowego treści z róŜnych przedmiotów
Wykorzystanie lokalnych zasobów w celu podkreślania
znaczenia pracy i roli zawodów
Wzmacnianie świadomości istnienia zróŜnicowanego
świata pracy i zawodów
Redukowanie uprzedzeń i stereotypów dotyczących pracy
i aktywności zawodowej
Szkoła podstawowa
Rozpoznawanie i korygowanie
Paradygmatów o nas samych
Paradygmatów dotyczących innych
Paradygmatów dotyczących Ŝycia
Gimnazjum
Analizowanie róŜnych moŜliwości kariery zawodowej
Rozpoznawanie uzdolnień, zainteresowań i wartości
związanych z pracą
Zachęcanie do doświadczania pracy
Zastanawianie się nad wyborami zawodowymi
Gimnazjum
Problem umiejscowienia zagadnień diagnostycznych w
całym procesie doradczym
Problem doboru przedmiotów diagnozy
Szkoły ponadgimnazjalne
Wzmacnianie myślenia o karierze zawodowej w
perspektywie podejmowania decyzji
Rozszerzenie perspektywy na rzeczywistość „po szkole”
Poszerzanie opcji wyboru, wskazywanie alternatyw
Wykorzystywanie róŜnorodnych narzędzi
diagnostycznych w celu towarzyszenia w procesie
podejmowania decyzji
Uczelnie wyŜsze
Poradnictwo karier vs doradztwo akademickie
Counseling
Advising
Miejsce realizacji
akademickie biura karier
wydziały
Osoby realizujące
Doradca zawodowy,
psycholog, pedagog
Specjalista z danej
dziedziny
Kompetencje
doradcze
Doradcze i decyzyjne
Uznawalność kwalifikacji
zdobytych poza systemem
Cel
Pomoc w planowaniu
kariery edukacyjnej i
zawodowej
Projektowanie ścieŜki
edukacyjnej
Perspektywa
„po studiach”
„na studiach”
Charakter
dowolny
Dowolny lub obligatoryjny
Perspektywa rynku pracy
Odpowiedniość i dopasowanie
Kwalifikacje i kompetencje
„Zatrudniawalność” (employability)
Perspektywa problemów sytuacyjnych
Problemy wynikające z kontekstu rodzinnego
Problemy szkolne
Problemy wynikające z osobistych ograniczeń
Problemy z funkcjonowaniem na rynku pracy
Perspektywa procesu doradczego
Empowerment jako:
Stan – wzmocnienia, upełnomocnienia, wzrostu, poczucia
sprawstwa, poczucia siły i moŜliwości, sprawowania
kontroli
Proces – przywracania siły, godności, kontroli,
wzmacniania kompetencji, dawania wsparcia, rozwijania
umiejętności
Cel szeroko rozumianych oddziaływań edukacyjnych i
doradczych.
Obszary rozpoznania diagnostycznego
Listy / katalogi
Formuła mogę – chcę – potrzeba
Piramida kompetencji
Macierz zasobów
Kapitał kariery (A. Bańka)
Listy
Zdolności
Kompetencje
Talenty
Doświadczenia
Ograniczenia
Wartości
Postawy
Zainteresowania
Aspiracje
Szanse
Styl Ŝycia
Listy
BoŜena Wojtasik „Podstawy poradnictwa kariery. Przewodnik dla
nauczycieli” (2011)
Zainteresowania
Zdolności
Cechy charakteru
Stan zdrowia
Teresa Chirkowska-Smolak, Aleksander Hauziński, Marcin Łaciak
„Drogi kariery. Jak wspomagać rozwój zawodowy dzieci i
młodzieŜy” (2011)
Preferencje i zainteresowania zawodowe
Wartości i cele związane z pracą
Temperament i style poznania / działania
Inne (stan zdrowia, kondycja fizyczna, sprawności manualne)
Formuła mogę – chcę - potrzeba
mogę
chcę
potrzeba
Piramida kompetencji
Kompetencja
wyróŜniająca
Kompetencje
zawodowe
Kompetencje bazowe
Kompetencje diagnostyczne doradców
zawodowych
Problem zróŜnicowanego background’u doradców
Źródła określania kompetencji
Czynności diagnostyczne
Opisywanie
Wyjaśnianie
Przewidywanie
Ocenianie
Zalecanie
Diagnostyka „twarda” vs diagnostyka „miękka”
Etyczny aspekt diagnozy
MoŜliwości wzmacniania kompetencji
MoŜliwości wzmacniania refleksyjności doradców
Grupy metod i technik diagnostycznych
Testy, inwentarze,kwestionariusze
Techniki sondaŜowe
Ankiety
Wywiady
Check-list’y
Techniki rozpoznawania przekonań poznawczych
Rozpoznawanie wartości, celów, priorytetów
Techniki projekcyjne
Techniki plastyczne
Metody oparte na cyklu Kolba
Zasady doboru i stosowania technik
i narzędzi diagnostycznych
Kwalifikacje, jeśli są konieczne
Kompetencje (zawsze są konieczne)
Cel
Grupa adresatów
MoŜliwość wkomponowania danych w proces doradczy
Zasada udzielania informacji zwrotnej
Zasada transferu
Dziękuję za uwagę!
[email protected]