Campo di Fiori - Elektroniczna Biblioteka Pedagogiczna

Wykład dr Aleksandry Namysło, historyka IPN w Katowicach: „Polacy ratujący Żydów”
„Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat”, taki napis zamieszczony jest na odznaczeniach Instytutu
Pamięci Męczenników i Bohaterów Yas Vashem. Odznaczenia Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
honorowane za pomoc udzielaną Żydom podczas II wojny światowej do tej pory otrzymało ponad
6 tys. Polaków. Prelekcja „Polacy ratujący Żydów” dr Aleksandry Namysło z Biura Edukacji Publicznej
IPN w Katowicach dotyczyła różnych postaw Polaków wobec Holocaustu. Prelegentka spotkała się
z młodzieżą bielskich liceów 27 marca br., w miesiącu, w którym po raz drugi obchodzimy Europejski
Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Dzień
ten ustanowiony decyzją Parlamentu
Europejskiego 10 maja 2012 r. przypada
na 6 marca.
Mniejszość
żydowska
w
momencie
wybuchu II wojny światowej stanowiła
około 10 procent ogółu mieszkańców
Polski. Stosunek Polaków do Żydów w tym
czasie
był
niejednoznaczny
wskutek
nasilenia polityki propagandowej mającej na celu odseparowanie społeczeństw polskiego
i żydowskiego. Hitlerowskie Niemcy po napaści na Polskę w 1939 r. wszystkim Żydom
zamieszkującym tzw. Generalne Gubernatorstwo narzuciły obowiązek noszenia opasek z Gwiazdą
Dawida. Przeprowadzono też konfiskatę posiadanego przez nich majątku. Kolejnym etapem
antysemickiej polityki okupanta było tworzenie zamkniętych dzielnic żydowskich w postaci gett
organizowanych w obrębie większych miast. Żydzi, którzy przeżyli w getcie w ekstremalnych
warunkach, wywożeni byli do obozów pracy, inni znacznie słabsi do obozów zagłady, tzw. fabryk
śmierci. Holocaust mający na celu całkowite wyniszczenia narodu żydowskiego wzbudzał wśród
Polaków współczucie i chęć niesienia pomocy, ale nierzadko też spotykał się z obojętnością, a wręcz
niechęcią. Zachowania te wynikały często z lęku przed śmiercią, która wymierzana była przez
okupanta za pomoc i ukrywanie Żydów. Stosowana jeszcze przed wojną propaganda mówiąca
o zagrożeniu ekonomicznym i ideologicznym Żydów wobec Polski miała na celu odizolowanie obu
narodowości. W świadomości Polaków zaowocowało to niechęcią wobec Żydów. Wśród Polaków
można było spotkać również po-stawy interesowne, mające na celu względy finansowe, a wręcz
materialne, korzyści odnoszone przy tzw. szmuglerstwie, czyli wydawaniu Żydów Niemcom w zamian
za pieniądze czy konfiskatę ich majątków. W przeciwieństwie do tych postaw wielu Polaków
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej
Wykład dr Aleksandry Namysło, historyka IPN w Katowicach: „Polacy ratujący Żydów”
z
narażeniem
pomagała
własnego
Żydom
życia
ukrywając
uciekinierów czy wręcz pomagając
w ucieczce z getta. Formą pomocy
było dostarczenie broni, żywności
i lekarstw do getta funkcjonującego
w warunkach ekstremalnych, gdzie
głód i choroby zabijały miliony osób.
Dorota Pająk
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej