innowacja etnograficzna - Ognisko Pracy Pozaszkolnej 175

Załącznik nr 4
do Uchwały Rady Pedagogicznej nr 3/2015
z dnia 10.09.2015 r.
Ognisko Pracy Pozaszkolnej „175”
Warszawa ul. Niegocińska 2
Program Innowacji Pedagogicznej
„ Etnograficzny zawrót głowy.”
Autorki programu: mgr Katarzyna Andrzejewska
mgr Karolina Marcjanik
Realizatorki programu: Karolina Marcjanik, Anna Waśko
Elżbieta Cieślak- Dworzyńska, Małgorzata Kansik,
Katarzyna Andrzejewska
1
SPIS TREŚCI
1. Opis innowacji pedagogicznej.
2. Rozmiar przestrzenny.
3. Cele ogólne i szczegółowe programu.
4. Metody i formy programu.
5. Zakres treści i harmonogram działań.
6. Oczekiwane efekty.
7. Środki, materiały, sprzęt, kosztorys.
8. Sprzymierzeńcy.
9. Sposoby oceny.
10.Ewaluacja programu.
11.Literatura.
Dodatkowe informacje:
1. Typ placówki: pozaszkolna
2. Rodzaj innowacji: organizacyjna
3. Termin wdrożenia: X 2015-V 2016
4. Adresaci: wychowankowie ogniska wraz z opiekunami
1. OPIS INNOWACJI:
2
Inspiracją do napisania programu „Etnograficzny zawrót głowy” jest wciąż nieustające
zainteresowanie tematyką „etno”, ludowością i folklorem nie tylko kraju, ale również i w
wymiarze lokalnym. Warto zastanowić się więc z czego zainteresowanie to wynika? Czy
zachwycają nas tylko wytwory sztuki ludowej czy może jednak owa fascynacja ma drugie
dno? Bez wątpienia powrót do korzeni, zwrot ku gloryfikacji kultury, która stała się w
pewnym sensie już historią, pomoże ówczesnemu człowiekowi lepiej odnaleźć się we
współczesnej popkulturze, a co bardziej istotne, odpowiednio się do niej zdystansować.
Odpowiedzią na potrzebę rozszerzenia tego typu dyskursu jest program innowacyjny
„Etnograficzny zawrót głowy”, w trakcie trwania którego narracja o folklorze zostanie
znacznie rozwinięta i włączeni w nią zostaną ludzie, którzy prawdopodobnie na co dzień
bardzo często przechodzą obok wszelkich symboli folkloru w sposób bezrefleksyjny, a co za
tym idzie zupełnie nieświadomy. Realizatorki programu zorganizują cztery spotkania,
które odbywać się będą cyklicznie co 2 miesiące w ciągu całego roku szkolnego, w wymiarze
4 godzin lekcyjnych.
Spotkania te będą miały na ogół formę warsztatów (taneczne, rękodzielnicze, językowe), ale
zostaną dodatkowo uatrakcyjnione pokazami tańca czy spotkaniami z ciekawymi
osobistościami. Chcemy w ten sposób pozwolić, aby odbiorca sam poniekąd mógł „dotknąć”
wspomnianego folkloru. Naszym nadrzędnym celem nie jest tworzenie jedynie cyklu kilku
wykładów czy nawet szerszej dyskusji na temat folkloru, my chcemy go przede wszystkim
unaocznić. Podsumowaniem cyklu warsztatów będzie gra terenowa, podczas której
uczestnicy zaprezentują swoje umiejętności nabyte podczas zajęć.
Dlaczego Warszawa?
Rozpoczynając dywagacje o tematyce etnograficznej należy zastanowić się przez chwilę czy
w zasadzie można poruszać problematykę folkloru w odniesieniu do miasta? W przypadku
Warszawy sprawa wydaje się jasna ze względu na jej wielokulturowy charakter i napływ
mieszkańców z różnych stron kraju. Folklor warszawski jest równie bogaty i unikatowy jak
ten wiejski. Składają się na niego: gwara, kapele uliczne i podwórkowe, ballady,
charakterystyczny strój, a także mentalność czy specyficzny sposób zachowania.
Postanowiłyśmy się zająć najbliższym otoczeniem naszych uczniów/wychowanków, ich
„małą ojczyzną”, bo często okazuje się, że jest ono najsłabiej znane. A tak być nie powinno.
To co konstytuuje człowieka w świecie to przede wszystkim świadomość korzeni, zdolność
precyzyjnego określenia własnego pochodzenia. Niestety w ówczesnej rzeczywistości
wartości wyżej wymienione są bardzo często marginalizowane. Za pośrednictwem naszego
programu chcemy pomóc młodym warszawiakom odpowiedzieć sobie na pytanie: „kim są?”,
„jaką tradycję ma miejsce ich urodzenia i dorastania?”, „jak owa tradycja może odnosić się do
ich życia?”.
Mamy pełną świadomość, że historyczne korzenie mogą być bardzo dobrymi podstawami
budowania solidnej przyszłości oraz tożsamości człowieka. Należy więc je bez wątpienia
przekazywać i propagować.
3
ROZMIAR PRZESTRZENNY
Miejsca realizacji: Ognisko Pracy Pozaszkolnej „175”, Biblioteka na Tuchlińskiej, gra
terenowa na warszawskiej Pradze.
1. CELE
Ogólne
 Rozwijanie wiedzy o kulturze własnego miasta i jej związkach z kulturą regionu i
narodową.
 Ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej poprzez rozwój tożsamości regionalnej
przy jednoczesnym kształtowaniu postaw otwartości i tolerancji.
 Poznanie najbliższego środowiska i specyfiki kulturowej Warszawy.
 Kształtowanie lokalnego patriotyzmu.
 Kształtowanie szacunku wobec dorobku przeszłych pokoleń wraz z potrzebą ochrony
tradycji.
 Rozwijanie aktywności artystycznej, umożliwianie kreatywnego uczestnictwa w
różnych dziedzinach i dyscyplinach kultury.
 Rozwój postaw patriotycznych związanych z tożsamością kultury lokalnej.
Szczegółowe
 Uwrażliwienie na piękno i niepowtarzalność Warszawy.
 Wzmocnienie więzi z kulturą, historią, przyrodą, ważnymi osobistościami miasta.
 Wykształcenie odpowiedzialności za dobra historyczne i kulturowe Warszawy oraz
przekazywanie ich następnym pokoleniom.
 Wskazywanie miejscowych przykładów dziedzictwa kulturowego ułatwiające
wrastanie młodego pokolenia w kulturę miasta.
 Zapoznanie się z folklorem warszawskim.
 Propagowanie tradycji związanej z tzw. „starą warszawą”: gwara, tańce, przyśpiewki,
rękodzieło.
 Ukazywanie roli literatury w kształtowaniu obrazu miasta.
 Ukazanie roli gwary warszawskiej, jako nośnika kultury.
 Przybliżenie, czym jest gwara warszawska i w jaki sposób funkcjonuje w obecnych
czasach, jakie są jej źródła oraz charakterystyczne cechy. Pokazanie tego, jak
ewoluowała na przełomie lat. Kto się nią obecnie posługuje i jaki ma ona wpływ na
język ogólnonarodowy?
 Poznanie znaczeń słów i zwrotów jak np.: chawira, facjata, klipa, patrzałki, „stać na
winklu”, „kimać w betach”, „dostać w makówkę” lub „opylić ustrojstwo” itp.
 Rozwój wyobraźni, fantazji oraz ekspresji artystycznej w różnych dziedzinach kultury
(teatr, muzyka, plastyka, taniec itp.).
 Wdrażanie w rękodzieło i zajęcia artystyczne.
 Zapoznanie z techniką makramy.
 Uczenie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego.
4
Cele wychowawcze
 Rozwijanie umiejętności współpracy, pracy zespołowej przy okazji warsztatów i gry
terenowej.
 Przestrzeganie zasad dobrego wychowania w różnych miejscach i okolicznościach.
 Umiejętność pokonywania stresu, tremy, nieśmiałości.
 Uczenie tolerancji dla poglądów i potrzeb innych,
 Wzbudzanie poczucia własnej godności i wartości poprzez wpajanie szacunku dla
tradycji regionalnej, ojczystej
 Formowanie postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji, szacunku dla pracy innych.
2. METODY I FORMY
Metody:
Metody i formy pracy z uczniami ze szczególnym uwzględnieniem współpracy z rodzicami i
instytucjami lokalnymi. Zarówno metody, jak formy pracy powinny być dostosowane do
zainteresowań i potrzeb poznawczych uczniów.
W celu osiągnięcia zaplanowanych celów innowacji przewiduje się przede wszystkim
zastosowanie metod aktywizujących i technik twórczych.

Planowane działania:
− zajęcia w terenie – gra terenowa
− udział w zajęciach warsztatowych: zajęcia taneczne, warsztaty rękodzielnicze
− spotkania z ciekawymi ludźmi – ludźmi posługującymi się gwarą
− nauka tańca,
− inscenizacja,
− zdjęcia/wystawa prac wychowanków i rodziców
− stworzenie portfolio innowacji, karty pracy
− elementy wykładu, dyskusja.

Formy pracy:
− praca zespołowa
− praca w parach
− praca indywidualna
Zajęcia z rodzicami i dziećmi, odbywać się będą cyklicznie, co dwa miesiące w
blokach 3-4 godzinnych.
3. ZAKRES TREŚCI I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ
4 spotkania:
 Listopad- Warsztaty rodzinne z makramy( warsztaty rękodzielnicze). Prowadzące:
Elżbieta Cieślak- Dworzyńska, Małgorzata Kansik
5
 Styczeń – Warsztaty taneczne dla rodzin( tańce pochodzące z tak zwanej ,,starej
warszawy"). Prowadząca: Anna Waśko
 Marzec- „Na warszawskim targowisku…” czyli czym jest tzw. gwara warszawska.
(rodzinne warsztaty językowe oraz występ kapeli/ew. wywiad z rodowitym
warszawiakiem posługującym się gwarą warszawską). Prowadząca: Karolina
Marcjanik
 Kwiecień- „Nie masz cwaniaka nad Warszawiaka”- rodzinna gra terenowa na Pradze.
Prowadząca: Katarzyna Andrzejewska
OCZEKIWANE EFEKTY










Unaocznienie wpływów gwary warszawskiej na język ogólnopolski. Propagowanie
tradycji związanej z tzw. „starą warszawą”. Zapoznanie słuchaczy z ogólnymi
tendencjami językowymi.
Dostrzeganie kulturowych walorów najbliższego regionu.
Poszanowanie tradycji, osiągnięć i pracy innych ludzi, w tym dawnych pokoleń.
Świadome i aktywne uczestnictwo w życiu wspólnoty lokalnej, w zachowaniu i
pomnażaniu dziedzictwa kulturowego.
Prezentowanie wybranych umiejętności regionalnych poprzez własną aktywność
(piosenki, tańce, słownictwo gwarowe).
Dostrzeganie własnych „korzeni”.
Poznanie możliwości alternatywnych sposobów życia i spędzania czasu wolnego.
Umiejętność szukania, gromadzenia i interpretowania rozmaitych informacji o swoim
regionie.
Wyzwalanie aktywności artystycznej dziecka, rozwijanie kreatywności.
Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji i mapy.
4. ŚRODKI, MATERIAŁY, SPRZĘT, KOSZTORYS








Ksero: karty pracy, materiały ze stron internetowych, mapki (100 zł)
Koraliki, sznurki, zapinki do biżuterii- półfabrykaty do robienia biżuterii(300 zł)
Poczęstunek dla rodzin
Płyty z muzyką (100 zł)
Zaproszenie gości (kapela praska/osoba posługująca się gwarą)(?)
Rzutnik
Komputer
Magnetofon
Szacowany koszt innowacji: 500 zł+?
W razie nie otrzymania funduszy, innowacja będzie finansowana przez budżet placówki
5. SPRZYMIERZEŃCY
6






Rodzice
Nauczyciele
Wychowawcy świetlic szkolnych
Dyrekcja
Biblioteka na Tuchlińskiej
Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych „Złota Kaczka”
6. SPOSOBY OCENY
Osiągnięcia wychowanków OPP „175” i ich rodziców będą kontrolowane poprzez
zaangażowanie i czynne uczestnictwo w warsztatach, zajęciach proponowanych przez
ognisko.
7. EWALUACJA




Celem ewaluacji będzie:
zdiagnozowanie obszarów sukcesów i niepowodzeń programu w celu dokonania
zmian i poprawek w istniejącym programie.
sprawdzenie, czy realizacja programu rozwija zainteresowania i wiadomości uczniów.
Zasadność i atrakcyjność zadań przyjętych do realizacji zostanie poddana ocenie
uczniów i rodziców poprzez anonimowe ankiety.
Załączniki:
1. Zgoda autorów na wprowadzenie i realizacje innowacji
2. Zgoda Rady Pedagogicznej na realizacje programu
.
Katarzyna Andrzejewska
Karolina Marcjanik
7