D - Sąd Rejonowy w Białymstoku

Sygn. akt VI U 84/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 października 2014 roku.
Sąd Rejonowy w Białymstoku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSR Marta Kiszowara
Protokolant: Krzysztof Suszyński
po rozpoznaniu w dniu 3 października 2014 roku w Białymstoku
na rozprawie
sprawy M. K. (1)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
o zasiłek macierzyński
na skutek odwołania M. K. (1)
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
z dnia 12 grudnia 2013 roku
numer (...)
I. Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że podstawę zasiłku macierzyńskiego przyznanego odwołującej M. K.
(1) za okres od 16 października 2013r. do 15 kwietnia 2014r. ustala w wysokości 7793,09zł (siedem tysięcy siedemset
dziewięćdziesiąt trzy złotych dziewięć groszy) brutto.
II. Zasądza od organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 360zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów
zastępstwa procesowego.
Sygn. akt VI U 84/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 12 grudnia 2013 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. w oparciu o wskazane
przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa (Dz.U.2014.159 t.j.) przyznał M. K. (1) prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres od 16
października 2013 roku do 15 kwietnia 2014 roku w wysokości 100% podstawy wymiaru, której wysokość ustalono
na 1 154,53 zł brutto. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawczyni prowadzi pozarolniczą działalność
gospodarczą i podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 5 stycznia 2011 roku do 23 września
2013 roku oraz od 27 września 2013 roku. Natomiast w dniu 16 października 2013 roku M. K. (1) urodziła dziecko i
wystąpiła z wnioskiem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres 26 tygodni oraz w wymiarze dodatkowych 42 dni.
Organ rentowy podnosił, że w przypadku wnioskodawczyni podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne
(w tym chorobowe) stanowiła podstawa wymiaru składki w wysokości 60% kwoty przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia. Jedynie w miesiącu wrześniu 2013 roku M. K. (1) zadeklarowała i opłaciła składkę na ubezpieczenia
społeczne (w tym chorobowe) w maksymalnej wysokości – 250% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale
- tj. 9 031,28 zł. ZUS O/B. mając na uwadze fakt, że we wrześniu 2013 roku od 1 do 23 tego miesiąca i od 27 do 30 tego
miesiąca (łącznie 27 dni) podlegała ubezpieczeniu chorobowemu przedstawił w decyzji metodę naliczenia podstawy
wymiaru zasiłku macierzyńskiego. Wskazany przez organ rentowy sposób sprowadzał się do tego, że podstawę składki
na ubezpieczenie chorobowe za wrzesień, tj. 9 031,28 zł pomniejszono o 13,71%, a następnie podzielono na liczbę
dni, w których podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, tj. 27 i pomnożono przez ilość dni ubezpieczenia chorobowego
po przerwie, tj. od 27 do 30 września 2013 roku (4 dni). W ten sposób wyliczona została podstawa wymiaru zasiłku
macierzyńskiego – 1154,53 zł.
Odwołanie od powyższej decyzji wniosła M. K. (1). Wskazała, że przyjęta przez organ rentowy metoda ustalania
podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego była nieprawidłowa. W jej ocenie w sytuacji kiedy niezdolność do pracy
powstała w drugim miesiącu, a pierwszy miesiąc nie był objęty ubezpieczeniem chorobowym w całości, to podstawa
wymiaru zasiłku macierzyńskiego powinna odpowiadać deklarowanej kwocie przychodu pomniejszonej o 13,74%.
Wskazała, że w jej przypadku podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego powinna wynosić 7793,09 zł. Podnosząc
taką argumentację wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji w części odnoszącej się do podstawy wymiaru zasiłku
macierzyńskiego i ustalenie jej w sugerowanej przez siebie wysokości (k. 3-6). Stanowisko zawarte w odwołaniu
podtrzymane zostało przez pełnomocnika M. K. (1) (k. 18v.).
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Powołując się na
wywody i argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji podtrzymał, że podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego
należnego M. K. (1)za okres od 16 października 2013 roku do 15 kwietnia 2014 roku powinna wynosić 1.154,53 zł
brutto. Raz jeszcze podkreślano, że w odniesieniu do odwołującej się winno to odbywać się proporcjonalnie przyjmując
metodę wskazaną w zaskarżonej decyzji (k. 8-9).
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
Bezspornym jest, że M. K. (1)urodziła w dniu (...)roku córkę. Zanim do tego doszło prowadził działalność gospodarczą
i podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 5 stycznia 2011 roku do 23 września 2013
roku. Po tej dacie nastąpiła przerwa w ubezpieczeniu chorobowym, która trwała do 27 września 2013 roku, kiedy
ponownie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Oczywistym też jest, że w miesiącu wrześniu
opłaciła zwiększoną składkę na ubezpieczenia społeczne (w tym chorobowe) w maksymalnej wysokości – 250%
przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale – tj. 9 031,28 zł. Częściowo do okoliczności tych odniosła się
M. K. (1)na rozprawie (k. 19), ale zasadniczo nie były one kwestionowane przez organ rentowy. Zresztą nie budziło
niczyich wątpliwości i to, że M. K. (1)przysługiwało prawo do zasiłku macierzyńskiego od 16 października 2013 roku
do 15 kwietnia 2014 roku w wysokości 100% podstawy wymiaru.
Spornym natomiast pozostało to, w jaki sposób należy ustalić wysokość podstawy wymiaru zasiłku.
Zwrócić w tym miejscu trzeba uwagę na to, w art.52 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa określone zostało, że przy ustalaniu podstawy wymiaru,
m.in. zasiłku macierzyńskiego stosuje się odpowiednio przepisy art. 36 ust. 2-4, art. 38 ust. 1, art. 42, 43, 48 ust. 1
oraz art. 49 i 50.
Z uwagi zaś na to, że w sprawie pojawiły się dwie metody naliczania spornego elementu zaskarżonej decyzji sąd
zdecydował się na to, aby zlecić biegłemu z zakresu księgowości naliczenie podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego
należnego odwołującej za okres od 16 października 2013 roku do 15 kwietnia 2014 roku od miesięcznego
wynagrodzenia w kwocie 9.031,28 zł za wrzesień 2013 roku przy uwzględnieniu przedstawionej wyżej regulacji.
Biegła z zakresu księgowości H. K. w opracowanej przez siebie opinii uwzględniła ustalony stan faktyczny. Dokonała
też wnikliwej analizy przepisów składających na poszczególne jego elementy. W konkluzji zaś stwierdziła, że swoje
wyliczenia oparła na zasadach określonych w art.52 i 48 ust.2 w zw. z art.36 ust.4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Podnosiła, że podstawę
wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującej osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą ustala się
z uwzględnieniem przychodu uzyskanego w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego
nastąpił poród (ewentualnie przyjęcie dziecka na wychowanie). Odnosząc się do przedmiotowego przypadku wskazała,
że należało wziąć pod uwagę podstawę w krótszym okresie, czyli jeżeli odwołująca przystąpiła do ubezpieczenia
chorobowego na miesiąc przed narodzinami dziecka, podstawą wyliczenia zasiłku macierzyńskiego będzie tylko jeden
miesiąc, tj. wrzesień 2013 roku. Zdaniem biegłej podstawą wymiaru zasiłku macierzyńskiego M. K. (1) za okres od 16
października 2013 roku do 15 kwietnia 2014 roku, zgodnie z art.3 ust.4 w/w ustawy winien być zatem zadeklarowany
przychód za miesiąc wrzesień 2013 roku w wysokości 9.031,28 zł pomniejszony o 13,74% tej kwoty, czyli 7.793,09 zł.
Wynik ten stanowi efekt działania matematycznego: 9.031,28 zł – (9.031,28 x 13,71%) = 9.031,28 zł – 1.238,19 zł =
7.793,09 zł (k. 21-24).
Pisemne zastrzeżenia do opinii złożył organ rentowy. Wynikało z nich, że ustalenia biegłej są niekompletne bo nie
uwzględniają treści art.36 ust.4 w/w ustawy. W piśmie podnoszono, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego
ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia
chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. Dlatego też w przyjętym przez organ rentowy sposobie
wyliczenia podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego odwołującej wyliczono proporcjonalnie do okresu trwania
nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego w miesiącu wrześniu. Raz jeszcze przytoczono metodę, wskazując
na działania matematyczne, jaką posłużono się w zaskarżonej decyzji (k. 34). Na rozprawie pełnomocnik ZUS
doprecyzował, że biegła nie przeliczyła końcowej kwoty zasiłku ostatnie przysługującego odwołującej i dlatego opinia
jest niepełna. Zwracała też uwagę na to, że pisemne zastrzeżenia do opinii nie odpowiadają do końca stanowisku
organu rentowego przedstawionego na rozprawie (k. 39).
Uwzględniając postulaty przedstawiciela ZUS sąd zwrócił się do biegłej o sporządzenie opinii uzupełniającej na
okoliczność wyliczenia ze wskazanej w opinii głównej podstawy wymiaru matematycznie zasiłku macierzyńskiego za
okres sporny (k. 39v.).
W efekcie uzyskano kolejne opracowanie (k. 40-43), w którym biegła z jednej strony poddała analizie regulacje
prawne, które należało uwzględnić przy wykonaniu zaleceń sądu, a z drugiej w przejrzysty i konkretny sposób
określiła w poszczególnych działaniach matematycznych dzienną wysokość zasiłku macierzyńskiego oraz wysokość
zasiłków macierzyńskich w okresie październik 2013 r. – kwiecień 2014 r. Swoje wyniki zawarła w tabeli zawartej
w punkcie 8 ustaleń szczególnych opinii. Z kolei w ustaleniach końcowych wskazała, że łączna kwota brutto zasiłku
macierzyńskiego za okres od 16 października 2013 roku do 15 kwietnia 2014 roku wynosi 47.018,32 zł, a netto –
38.555,02 zł (wartość pomniejszona o podatek dochodowy w kwocie 8.463,30 zł).
Organ rentowy złożył kolejne pisemne zastrzeżenia do opinii biegłej. Po raz kolejny zawarta tam została argumentacja
o konieczności wyliczenia podstawy wymiaru należnego odwołującej się zasiłku macierzyńskiego przy uwzględnieniu
metody proporcjonalnej wskazanej w zaskarżonej decyzji (k. 52).
Sąd uznając celowość odniesienia się biegłej do zarzutów organu rentowego dopuścił dowód z jeszcze jednej opinii
uzupełniającej.
Biegła w kolejnej opinii raz jeszcze wyjaśniła na podstawie, jakich przepisów oraz jaką metodą matematyczną ustaliła
wysokość podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego oraz samych wyliczeń odnośnie wysokości tego świadczenia.
Niemniej dokonała też przeliczenia wartości zasiłku macierzyńskiego w miesiącach od października 2013 roku do
kwietnia 2014 roku przy uwzględnieniu podstawy wymiaru tego świadczenia ustalonej przez organ rentowy. Wyniki
zawarła w tabeli (k. 59-61).
Zajmowane w trzech opracowaniach pisemnych stanowisko biegła z zakresu księgowości H. K. podtrzymała też
na rozprawie. Podkreślała, że jej zadaniem było dokonanie obliczeń pod kątem matematycznym. Wskazała, że
wyliczenia zawarte w ostatniej pisemnej opinii w tabeli są dokonane o założenia, z którymi się ona nie zgadza.
Odnosząc się zaś do ustaleń zawartych w opinii głównej podała, że przyjęła nieprzerwany okres ubezpieczenia
odwołującej od 27 do 30 września 2013 roku. Podkreślała, że najpierw ustala się podstawę wymiaru, a potem wylicza
się wysokość zasiłku macierzyńskiego. H. K. podała, że za podstawę wymiaru przyjęła zadeklarowany przychód za
miesiąc wrzesień 2013 roku w wysokości 9.031,28 zł pomniejszony o 13,74% tej kwoty, czyli 7.793,09 zł. Zdaniem
biegłej, w przypadku odwołującej, zastosowanie ma art.36 ust.4 w/w ustawy. Wyjaśniając rozbieżności w stanowisku
organu rentowego wskazała, że odnoszą się one do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego. Jej zdaniem
powinna być liczona o deklarowany przychód za wrzesień 2013 roku, a zdaniem ZUS powinien on być proporcjonalnie
pomniejszony do okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Biegła tłumaczyła, że organ rentowy nie
kwestionował sposobu wyliczenia zasiłku macierzyńskiego za 26 tygodni tylko wysokość tego świadczenia. Zaznaczyła,
że kwestię wyboru określonego wariantu pozostawia ocenie sądu. Dodała jednak, że art.36 ust.3 w/w ustawy brała
pod uwagę przy liczeniu zasiłku przy niepełnych okresach ubezpieczenia w miesiącu. Natomiast ust.4 tego przepisu
przy liczeniu już kwoty zasiłku (k. 67v.-68).
Biorąc zatem pod uwagę, że biegła sądowa występująca w niniejszej sprawie jest specjalistą w swojej dziedzinie,
dysponuje wiedzą oraz doświadczeniem zawodowym, Sąd uznał wydaną przez niego opinię za logiczną, rzetelną i
wyczerpującą oraz uwzględniającą wszystkie aspekty zebranego materiału dowodowego i dlatego podzielił w pełni
wywiedzione przez nią wnioski opierając na nich swoje ustalenia.
Podkreślić trzeba, że art.36 ust.4 w/w ustawy należy stosować odpowiednio do osób prowadzących pozarolnicza
działalność gospodarczą (mowa o tym w art.52 w/w ustawy) i stanowi on o wyliczeniu podstawy zasiłku. Z
kolei z art.36 ust.4 w zw. z art.52 w zw. z art.48 ust.2 w/w ustawy wynika, że podstawę wymiaru zasiłku
macierzyńskiego przysługującego osobie prowadzącej, jak odwołująca, pozarolniczą działalność gospodarczą ustala
się z uwzględnieniem przychodu uzyskanego w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Skoro więc M. K.
(1) urodziła w dniu 16 października 2013 roku, a do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przystąpiła ponownie
w dniu 27 września 2013 roku to należało podstawę zasiłku określić w oparciu o zadeklarowany przychód za miesiąc
wrzesień 2013 roku – 9031,28 zł. Tę zaś kwotę ostatecznie pomniejszyć należało o 13,74%, co w efekcie daje wysokość
podstawy przedmiotowego zasiłku macierzyńskiego – 7.793,09 zł.
Reasumując, wynik postępowania dowodowego oraz analiza argumentacji podnoszonej przez odwołującą i jej
pełnomocnika, jak też analiza zawarta w opiniach biegłej z zakresu księgowości jednoznacznie wskazują, że podstawa
zasiłku macierzyńskiego należnego M. K. (1) za okres od 16 października 2013 roku do 15 kwietnia 2014 roku ustalona
winna być w dochodzonej przez nią wysokości, tj. 7.793,09 zł.
W tym stanie rzeczy w oparciu o art. 47714§2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w określony w punkcie I wyroku
sposób.
O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono zgodnie z treścią art.98 kpc mając na uwadze zasadę odpowiedzialności
za wynik procesu i uznając za stronę przegrywającą organ rentowy, a ich wysokość ustalono w oparciu o §12 ust.2 w
zw. z §2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.)
zasądzając odwołującej sumę sześciokrotność stawki minimalnej – 360 zł (6 x 60 zł).